This file is an html transformation of sa_liGgapurANa1-108.xml with a rudimentary header. For a more extensive header please refer to the source file.
Data entry: members of the Sansknet Project
Contribution: members of the Sansknet Project
Date of this version: 2020-07-31
Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen
This e-text was provided to GRETIL in good faith that no copyright rights have been infringed. If anyone wishes to assert copyright over this file, please contact the GRETIL management at gretil(at)sub(dot)uni-goettingen(dot)de. The file will be immediately removed pending resolution of the claim.
Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
This file has been created by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus from lip_1_au.htm. Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented in the <note> element below:
Linga-Purana, Part 1 (Adhy. 1-108)
Based on the edition Bombay : Venkatesvara Steam Press 1906
Input by members of the SANSKNET-project
(www.sansknet.org)
Revised by Oliver Hellwig
according to the ed. Calcutta, 1960 (Gurumandal Series No. XV)
TEXT WITH PADA MARKERS
This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding.
Consequently, many word boundaries are not marked by spaces.
namo rudrāya haraye brahmaṇe paramātmane
pradhānapuruṣeśāya sargasthityantakāriṇe //
LiP_1,1.1
nārado 'bhyarcya śaileśe śaṅkaraṃ saṅgameśvare
hiraṇyagarbhe svarlīne hy avimukte mahālaye //
LiP_1,1.2
raudre goprekṣake caiva śreṣṭhe pāśupate tathā
vighneśvare ca kedāre tathā gomāyukeśvare //
LiP_1,1.3
hiraṇyagarbhe candreśe īśānye ca triviṣṭape
śukreśvare yathānyāyaṃ naimiṣaṃ prayayau muniḥ //
LiP_1,1.4
naimiṣeyāstadā dṛṣṭvā nāradaṃ hṛṣṭamānasāḥ
samabhyarcyāsanaṃ tasmai tadyogyaṃ samakalpayan //
LiP_1,1.5
so 'pi hṛṣṭo munivarair dattaṃ bheje tadāsanam
sampūjyamāno munibhiḥ sukhāsīno varāsane //
LiP_1,1.6
cakre kathāṃ vicitrārthāṃ liṅgamāhātmyamāśritām
etasminnevakāle tu sūtaḥ paurāṇikaḥ svayam //
LiP_1,1.7
jagāma naimiṣaṃ dhīmān praṇāmārthaṃ tapasvinām
tasmai sāma ca pūjāṃ ca yathāvaccakrire tadā //
LiP_1,1.8
naimiṣeyāstu śiṣyāya kṛṣṇadvaipāyanasya tu
atha teṣāṃ purāṇasya śuśrūṣā samapadyata //
LiP_1,1.9
dṛṣṭvā tam ativiśvastaṃ vidvāṃsaṃ romaharṣaṇam
apṛcchaṃśca tataḥ sūtam ṛṣiṃ sarve tapodhanāḥ //
LiP_1,1.10
purāṇasaṃhitāṃ puṇyāṃ liṅgamāhātmyasaṃyutām
naimiṣeyā ūcuḥ
tvayā sūta mahābuddhe kṛṣṇadvaipāyano muniḥ //
LiP_1,1.11
upāsitaḥ purāṇārthaṃ labdhā tasmācca saṃhitā
tasmādbhavantaṃ pṛcchāmaḥ sūta paurāṇikottamam //
LiP_1,1.12
purāṇasaṃhitāṃ divyāṃ liṅgamāhātmyasaṃyutām
nārado 'pyasya devasya rudrasya paramātmanaḥ //
LiP_1,1.13
kṣetrāṇyāsādya cābhyarcya liṅgāni munipuṅgavaḥ
iha saṃnihitaḥ śrīmān nārado brahmaṇaḥ sutaḥ //
LiP_1,1.14
bhavabhakto bhavāṃścaiva vayaṃ vai nāradastathā
asyāgrato muneḥ puṇyaṃ purāṇaṃ vaktumarhasi //
LiP_1,1.15
saphalaṃ sādhitaṃ sarvaṃ bhavatā viditaṃ bhavet
evamuktaḥ sa hṛṣṭātmā sūtaḥ paurāṇikottamaḥ //
LiP_1,1.16
abhivādyāgrato dhīmān nāradaṃ brahmaṇaḥ sutam
naimiṣeyāṃśca puṇyātmā purāṇaṃ vyājahāra saḥ //
LiP_1,1.17
namaskṛtya mahādevaṃ brahmāṇaṃ ca janārdanam
munīśvaraṃ tathā vyāsaṃ vaktuṃ liṅgaṃ smarāmyaham //
LiP_1,1.18
śabdaṃ brahmatanuṃ sākṣāc chabdabrahmaprakāśakam
varṇāvayavam avyaktalakṣaṇaṃ bahudhā sthitam //
LiP_1,1.19
akārokāramakāraṃ sthūlaṃ sūkṣmaṃ parātparam
oṅkārarūpam ṛgvaktraṃ samajihvāsamanvitam //
LiP_1,1.20
yajurvedamahāgrīvam atharvahṛdayaṃ vibhum
pradhānapuruṣātītaṃ pralayotpattivarjitam //
LiP_1,1.21
tamasā kālarudrākhyaṃ rajasā kanakāṇḍajam
sattvena sarvagaṃ viṣṇuṃ nirguṇatve maheśvaram //
LiP_1,1.22
pradhānāvayavaṃ vyāpya saptadhādhiṣṭhitaṃ kramāt
punaḥ ṣoḍaśadhā caiva ṣaḍviṃśakam ajodbhavam //
LiP_1,1.23
sargapratiṣṭhāsaṃhāralīlārthaṃ liṅgarūpiṇam
praṇamya ca yathānyāyaṃ vakṣye liṅgodbhavaṃ śubham //
LiP_1,1.24
iti śrīlaiṅge mahāpurāṇe prathamo 'dhyāyaḥ
īśānakalpavṛttāntam adhikṛtya mahātmanā
brahmaṇā kalpitaṃ pūrvaṃ purāṇaṃ laiṅgam uttamam //
LiP_1,2.1
granthakoṭipramāṇaṃ tu śatakoṭipravistare
caturlakṣeṇa saṃkṣipte vyāsaiḥ sarvāntareṣu vai //
LiP_1,2.2
vyasteṣṭā daśadhā caiva brahmādau dvāparādiṣu
liṅgamekādaśaṃ proktaṃ mayā vyāsācchrutaṃ ca tat //
LiP_1,2.3
asyaikādaśasāhasre granthamānamiha dvijāḥ
tasmātsaṃkṣepato vakṣye na śrutaṃ vistareṇa yat //
LiP_1,2.4
caturlakṣeṇa saṃkṣipte kṛṣṇadvaipāyanena tu
atraikādaśasāhasraiḥ kathito liṅgasambhavaḥ //
LiP_1,2.5
sargaḥ prādhānikaḥ paścāt prākṛto vaikṛtāni ca
aṇḍasyāsya ca sambhūtir aṇḍasyāvaraṇāṣṭakam //
LiP_1,2.6
aṇḍodbhavatvaṃ śarvasya rajoguṇasamāśrayāt
viṣṇutvaṃ kālarudratvaṃ śayanaṃ cāpsu tasya ca //
LiP_1,2.7
prajāpatīnāṃ sargaś ca pṛthivyuddharaṇaṃ tathā
brahmaṇaś ca divārātram āyuṣo gaṇanaṃ punaḥ //
LiP_1,2.8
savanaṃ brahmaṇaścaiva yugakalpaś ca tasya tu
divyaṃ ca mānuṣaṃ varṣam ārṣaṃ vai dhrauvyameva ca //
LiP_1,2.9
pitryaṃ pitṝṇāṃ sambhūtir dharmaścāśramiṇāṃ tathā
avṛddhirjagato bhūyo devyāḥ śaktyudbhavastathā //
LiP_1,2.10
strīpumbhāvo viriñcasya sargo mithunasambhavaḥ
ākhyāṣṭakaṃ hi rudrasya kathitaṃ rodanāntare //
LiP_1,2.11
brahmaviṣṇuvivādaś ca punarliṅgasya sambhavaḥ
śilādasya tapaścaiva vṛtrārerdarśanaṃ tathā //
LiP_1,2.12
prārthanā yonijasyātha durlabhatvaṃ sutasya tu
śilādaśakrasaṃvādaḥ padmayonitvameva ca //
LiP_1,2.13
bhavasya darśanaṃ caiva tiṣyeṣvācāryaśiṣyayoḥ
vyāsāvatārāś ca tathā kalpamanvantarāṇi ca //
LiP_1,2.14
kalpatvaṃ caiva kalpānām ākhyābhedeṣvanukramāt
kalpeṣu kalpe vārāhe vārāhatvaṃ hares tathā //
LiP_1,2.15
meghavāhanakalpasya vṛttāntaṃ rudragauravam
punarliṅgodbhavaścaiva ṛṣimadhye pinākinaḥ //
LiP_1,2.16
liṅgasyārādhanaṃ snānavidhānaṃ śaucalakṣaṇam
vārāṇasyāś ca māhātmyaṃ kṣetramāhātmyavarṇanam //
LiP_1,2.17
bhuvi rudrālayānāṃ tu saṃkhyā viṣṇorgṛhasya ca
antarikṣe tathāṇḍe 'smin devāyatanavarṇanam //
LiP_1,2.18
dakṣasya patanaṃ bhūmau punaḥ svārociṣe 'ntare
dakṣaśāpaś ca dakṣasya śāpamokṣastathaiva ca //
LiP_1,2.19
kailāsavarṇanaṃ caiva yogaḥ pāśupatas tathā
caturyugapramāṇaṃ ca yugadharmaḥ suvistaraḥ //
LiP_1,2.20
saṃdhyāṃśakapramāṇaṃ ca saṃdhyāvṛttaṃ bhavasya ca
śmaśānanilayaścaiva candrarekhāsamudbhavaḥ //
LiP_1,2.21
udvāhaḥ śaṃkarasyātha putrotpādanameva ca
maithunātiprasaṅgena vināśo jagatāṃ bhayam //
LiP_1,2.22
śāpaḥ satyā kṛto devānpurā viṣṇuṃ ca pālitam
śukrotsargastu rudrasya gāṅgeyodbhava eva ca //
LiP_1,2.23
grahaṇādiṣu kāleṣu snāpya liṅgaṃ phalaṃ tathā
kṣubdhadhī ca vivādaś ca dadhīcopendrayos tathā //
LiP_1,2.24
utpattirnandināmnā tu devadevasya śūlinaḥ
pativratāyāścākhyānaṃ paśupāśavicāraṇā //
LiP_1,2.25
pravṛttilakṣaṇaṃ jñānaṃ nivṛttyadhikṛtā tathā
vasiṣṭhatanayotpattir vāsiṣṭhānāṃ mahātmanām //
LiP_1,2.26
munīnāṃ vaṃśavistāro rājñāṃ śaktervināśanam
daurātmyaṃ kauśikasyātha surabherbandhanaṃ tathā //
LiP_1,2.27
sutaśoko vasiṣṭhasya arundhatyāḥ pralāpanam
snuṣāyāḥ preṣaṇaṃ caiva garbhasthasya vacas tathā //
LiP_1,2.28
parāśarasyāvatāro vyāsasya ca śukasya ca
vināśo rākṣasānāṃ ca kṛto vai śaktisūnunā //
LiP_1,2.29
devatāparamārthaṃ tu vijñānaṃ ca prasādataḥ
purāṇakaraṇaṃ caiva pulastyasyājñayā guroḥ //
LiP_1,2.30
bhuvanānāṃ pramāṇaṃ ca grahāṇāṃ jyotiṣāṃ gatiḥ
jīvacchrāddhavidhānaṃ ca śrāddhārhāḥ śrāddhameva ca //
LiP_1,2.31
nāndīśrāddhavidhānaṃ ca tathādhyayanalakṣaṇam
pañcayajñaprabhāvaś ca pañcayajñavidhis tathā //
LiP_1,2.32
rajasvalānāṃ vṛttiś ca vṛttyā putraviśiṣṭatā
maithunasya vidhiścaiva prativarṇamanukramāt //
LiP_1,2.33
bhojyābhojyavidhānaṃ ca sarveṣāmeva varṇinām
prāyaścittam aśeṣasya pratyekaṃ caiva vistarāt //
LiP_1,2.34
narakāṇāṃ svarūpaṃ ca daṇḍaḥ karmānurūpataḥ
svarginārakiṇāṃ puṃsāṃ cihnaṃ janmāntareṣu ca //
LiP_1,2.35
nānāvidhāni dānāni pretarājapuraṃ tathā
kalpaṃ pañcākṣarasyātha rudramāhātmyameva ca //
LiP_1,2.36
vṛtrendrayormahāyuddhaṃ viśvarūpavimardanam
śvetasya mṛtyoḥ saṃvādaḥ śvetārthe kālanāśanam //
LiP_1,2.37
devadāruvane śambhoḥ praveśaḥ śaṃkarasya tu
sudarśanasya cākhyānaṃ kramasaṃnyāsalakṣaṇam //
LiP_1,2.38
śraddhāsādhyo 'tha rudrastu kathitaṃ brahmaṇā tadā
madhunā kaiṭabhenaiva purā hṛtagatervibhoḥ //
LiP_1,2.39
brahmaṇaḥ paramaṃ jñānam ādātuṃ mīnatā hareḥ
sarvāvasthāsu viṣṇoś ca jananaṃ līlayaiva tu //
LiP_1,2.40
rudraprasādādviṣṇoś ca jiṣṇoścaiva tu sambhavaḥ
manthānadhāraṇārthāya hareḥ kūrmatvamevaca //
LiP_1,2.41
saṃkarṣaṇasya cotpattiḥ kauśikyāś ca punarbhavaḥ
yadūnāṃ caiva sambhūtir yādavatvaṃ hareḥ svayam //
LiP_1,2.42
bhojarājasya daurātmyaṃ mātulasya harervibhoḥ
bālabhāve hareḥ krīḍā putrārthaṃ śaṃkarārcanam //
LiP_1,2.43
nārasya ca tathotpattiḥ kapāle vaiṣṇavāddharāt
bhūbhāranigrahārthe tu rudrasyārādhanaṃ hareḥ //
LiP_1,2.44
vainyena pṛthunā bhūmeḥ purā dohapravartanam
devāsure purā labdho bhṛguśāpaś ca viṣṇunā //
LiP_1,2.45
kṛṣṇatve dvārakāyāṃ tu nilayo mādhavasya tu
labdho hitāya śāpastu durvāsasyānanāddhareḥ //
LiP_1,2.46
vṛṣṇyandhakavināśāya śāpaḥ piṇḍāravāsinām
erakasya tathotpattis tomarasyodbhavas tathā //
LiP_1,2.47
erakālābhato 'nyonyaṃ vivāde vṛṣṇivigrahaḥ
līlayā caiva kṛṣṇena svakulasya ca saṃhṛtiḥ //
LiP_1,2.48
erakāstrabalenaiva gamanaṃ svecchayaiva tu
brahmaṇaścaiva mokṣasya vijñānaṃ tu suvistaram //
LiP_1,2.49
purāndhakāgnidakṣāṇāṃ śakrebhamṛgarūpiṇām
madanasyādidevasya brahmaṇaś cāmarāriṇām //
LiP_1,2.50
halāhalasya daityasya kṛtāvajñā pinākinā
jālaṃdharavadhaścaiva sudarśanasamudbhavaḥ //
LiP_1,2.51
viṣṇorvarāyudhāvāptis tathā rudrasya ceṣṭitam
tathānyāni ca rudrasya caritāni sahasraśaḥ //
LiP_1,2.52
hareḥ pitāmahasyātha śakrasya ca mahātmanaḥ
prabhāvānubhavaścaiva śivalokasya varṇanam //
LiP_1,2.53
bhūmau rudrasya lokaṃ ca pātāle hāṭakeśvaram
tapasāṃ lakṣaṇaṃ caiva dvijānāṃ vaibhavaṃ tathā //
LiP_1,2.54
ādhikyaṃ sarvamūrtīnāṃ liṅgamūrterviśeṣataḥ
liṅge 'sminnānupūrvyeṇa vistareṇānukīrtyate //
LiP_1,2.55
etajjñātvā purāṇasya saṃkṣepaṃ kīrtayettu yaḥ
sarvapāpavinirmukto brahmalokaṃ sa gacchati //
LiP_1,2.56
aliṅgo liṅgamūlaṃ tu avyaktaṃ liṅgamucyate
aliṅgaḥ śiva ityukto liṅgaṃ śaivamiti smṛtam //
LiP_1,3.1
pradhānaṃ prakṛtiśceti yadāhurliṅgamuttamam
gandhavarṇarasairhīnaṃ śabdasparśādivarjitam //
LiP_1,3.2
aguṇaṃ dhruvamakṣayyam aliṅgaṃ śivalakṣaṇam
gandhavarṇarasairyuktaṃ śabdasparśādilakṣaṇam //
LiP_1,3.3
jagadyoniṃ mahābhūtaṃ sthūlaṃ sūkṣmaṃ dvijottamāḥ
vigraho jagatāṃ liṅgam aliṅgād abhavatsvayam //
LiP_1,3.4
saptadhācāṣṭadhā caiva tathaikādaśadhā punaḥ
liṅgānyaliṅgasya tathā māyayā vitatāni tu //
LiP_1,3.5
tebhyaḥ pradhānadevānāṃ trayamāsīcchivātmakam
ekasmāttriṣvabhūdviśvam ekena parirakṣitam //
LiP_1,3.6
ekenaiva hṛtaṃ viśvaṃ vyāptaṃ tvevaṃ śivena tu
aliṅgaṃ caiva liṅgaṃ ca liṅgāliṅgāni mūrtayaḥ //
LiP_1,3.7
yathāvatkathitāścaiva tasmādbrahma svayaṃ jagat
aliṅgī bhagavān bījī sa eva parameśvaraḥ //
LiP_1,3.8
bījaṃ yoniś ca nirbījaṃ nirbījo bījamucyate
bījayonipradhānānām ātmākhyā vartate tviha //
LiP_1,3.9
paramātmā munirbrahma nityabuddhasvabhāvataḥ
viśuddho 'yaṃ tathā rudraḥ purāṇe śiva ucyate //
LiP_1,3.10
śivena dṛṣṭā prakṛtiḥ śaivī samabhavaddvijāḥ
sargādau sā guṇairyuktā purāvyaktā svabhāvataḥ //
LiP_1,3.11
avyaktādiviśeṣāntaṃ viśvaṃ tasyāḥ samucchritam
viśvadhātrī tvajākhyā ca śaivī sā prakṛtiḥ smṛtā //
LiP_1,3.12
tāmajāṃ lohitāṃ śuklāṃ kṛṣṇāmekāṃ bahuprajām
janitrīmanuśete sma juṣamāṇaḥ svarūpiṇīm //
LiP_1,3.13
tāmevājāmajo 'nyastu bhuktabhogāṃ jahāti ca
ajā janitrī jagatāṃ sājena samadhiṣṭhitā //
LiP_1,3.14
prādurbabhūva sa mahān puruṣādhiṣṭhitasya ca
ajājñayā pradhānasya sargakāle guṇais tribhiḥ //
LiP_1,3.15
sisṛkṣayā codyamānaḥ praviśyāvyaktamavyayam
vyaktasṛṣṭiṃ vikurute cātmanādhiṣṭhito mahān //
LiP_1,3.16
mahatastu tathā vṛttiḥ saṃkalpādhyavasāyikā
mahatas triguṇas tasmād ahaṃkāro rajo 'dhikaḥ //
LiP_1,3.17
tenaiva cāvṛtaḥ samyag ahaṃkāras tamo 'dhikaḥ
mahato bhūtatanmātraṃ sargakṛdvai babhūva ca //
LiP_1,3.18
ahaṃkārācchabdamātraṃ tasmādākāśamavyayam
saśabdamāvṛṇotpaścād ākāśaṃ śabdakāraṇam //
LiP_1,3.19
tanmātrādbhūtasargaś ca dvijāstvevaṃ prakīrtitaḥ
sparśamātraṃ tathākāśāt tasmādvāyur mahānmune //
LiP_1,3.20
tasmācca rūpamātraṃ tu tato 'gniśca rasastataḥ
rasādāpaḥ śubhāstābhyo gandhamātraṃ dharā tataḥ //
LiP_1,3.21
āvṛṇoddhi tathākāśaṃ sparśamātraṃ dvijottamāḥ
āvṛṇodrūpamātraṃ tu vāyurvāti kriyātmakaḥ //
LiP_1,3.22
āvṛṇodrasamātraṃ vai devaḥ sākṣādvibhāvasuḥ
āvṛṇvānā gandhamātram āpaḥ sarvarasātmikāḥ //
LiP_1,3.23
kṣmā sā pañcaguṇā tasmād ekonā rasasambhavāḥ
triguṇo bhagavānvahnir dviguṇaḥ sparśasambhavaḥ //
LiP_1,3.24
avakāśastato deva ekamātrastu niṣkalaḥ
tanmātrādbhūtasargaś ca vijñeyaś ca parasparam //
LiP_1,3.25
vaikārikaḥ sāttviko vai yugapatsampravartate
sargas tathāpyahaṃkārād evamatra prakīrtitaḥ //
LiP_1,3.26
pañca buddhīndriyāṇyasya pañca karmendriyāṇi tu
śabdādīnāmavāptyarthaṃ manaścaivobhayātmakam //
LiP_1,3.27
mahadādiviśeṣāntā hy aṇḍamutpādayanti ca
jalabudbudavattasmād avatīrṇaḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,3.28
sa eva bhagavān rudro viṣṇurviśvagataḥ prabhuḥ
tasminnaṇḍe tvime lokā antarviśvamidaṃ jagat //
LiP_1,3.29
aṇḍaṃ daśaguṇenaiva vāriṇā prāvṛtaṃ bahiḥ
āpo daśaguṇenaiva tadbāhyastejasā vṛtāḥ //
LiP_1,3.30
tejo daśaguṇenaiva bāhyato vāyunā vṛtam
vāyurdaśaguṇenaiva bāhyato nabhasā vṛtaḥ //
LiP_1,3.31
ākāśenāvṛto vāyur ahaṃkāreṇa śabdajaḥ
mahatā śabdaheturvai pradhānenāvṛtaḥ svayam //
LiP_1,3.32
saptāṇḍāvaraṇānyāhus tasyātmā kamalāsanaḥ
koṭikoṭiyutānyatra cāṇḍāni kathitāni tu //
LiP_1,3.33
tatratatra caturvaktrā brahmāṇo harayo bhavāḥ
sṛṣṭāḥ pradhānena tadā labdhvā śambhostu saṃnidhim //
LiP_1,3.34
layaścaiva tathānyonyam āndyantam iti kīrtitam
sargasya pratisargasya sthiteḥ kartā maheśvaraḥ //
LiP_1,3.35
sarge ca rajasā yuktaḥ sattvasthaḥ pratipālane
pratisarge tamodriktaḥ sa eva trividhaḥ kramāt //
LiP_1,3.36
ādikartā ca bhūtānāṃ saṃhartā paripālakaḥ
tasmānmaheśvaro devo brahmaṇo 'dhipatiḥ śivaḥ //
LiP_1,3.37
sadāśivo bhavo viṣṇur brahmā sarvātmako yataḥ
ekadaṇḍe tathā lokā ime kartā pitāmahaḥ //
LiP_1,3.38
prākṛtaḥ kathitastveṣa puruṣādhiṣṭhito mayā
sargaś cābuddhipūrvastu dvijāḥ prāthamikaḥ śubhaḥ //
LiP_1,3.39
atha prāthamikasyeha yaḥ kālastadahaḥ smṛtam
sargasya tādṛśī rātriḥ prākṛtasya samāsataḥ //
LiP_1,4.1
divā sṛṣṭiṃ vikurute rajanyāṃ pralayaṃ vibhuḥ
aupacārikamasyaitad ahorātraṃ na vidyate //
LiP_1,4.2
divā vikṛtayaḥ sarve vikārā viśvadevatāḥ
prajānāṃ patayaḥ sarve tiṣṭhantyanye maharṣayaḥ //
LiP_1,4.3
rātrau sarve pralīyante niśānte sambhavanti ca
ahastu tasya vaikalpo rātristādṛgvidhā smṛtā //
LiP_1,4.4
caturyugasahasrānte manavastu caturdaśa
catvāri tu sahasrāṇi vatsarāṇāṃ kṛtaṃ dvijāḥ //
LiP_1,4.5
tāvacchatī ca vai saṃdhyā saṃdhyāṃśaś ca kṛtasya tu
triśatī dviśatī saṃdhyā tathā caikaśatī kramāt //
LiP_1,4.6
aṃśakaḥ ṣaṭśataṃ tasmāt kṛtasaṃdhyāṃśakaṃ vinā
tridvyekasāhasramito vinā saṃdhyāṃśakena tu //
LiP_1,4.7
tretādvāparatiṣyāṇāṃ kṛtasya kathayāmi vaḥ
nimeṣapañcadaśakā kāṣṭhā svasthasya suvratāḥ //
LiP_1,4.8
martyasya cākṣṇostasyāś ca tatas triṃśatikā kalā
kalātriṃśatiko viprā muhūrta iti kalpitaḥ //
LiP_1,4.9
muhūrtapañcadaśikā rajanī tādṛśaṃ tvahaḥ
pitrye rātryahanī māsaḥ pravibhāgastayoḥ punaḥ //
LiP_1,4.10
kṛṣṇapakṣastvahasteṣāṃ śuklaḥ svapnāya śarvarī
triṃśadye mānuṣā māsāḥ pitryo māsastu sa smṛtaḥ //
LiP_1,4.11
śatāni trīṇi māsānāṃ ṣaṣṭyā cāpyadhikāni vai
pitryaḥ saṃvatsaro hyeṣa mānuṣeṇa vibhāvyate //
LiP_1,4.12
mānuṣeṇaiva mānena varṣāṇāṃ yacchataṃ bhavet
pitṝṇāṃ trīṇi varṣāṇi saṃkhyātānīha tāni vai //
LiP_1,4.13
daśa vai dvyadhikā māsāḥ pitṛsaṃkhyeha saṃsmṛtā
laukikenaiva mānena abdo yo mānuṣaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,4.14
etaddivyamahorātram iti laiṅge 'tra paṭhyate
divye rātryahanī varṣaṃ pravibhāgastayoḥ punaḥ //
LiP_1,4.15
ahastatrodagayanaṃ rātriḥ syāddakṣiṇāyanam
ete rātryahanī divye prasaṃkhyāte viśeṣataḥ //
LiP_1,4.16
triṃśadyāni tu varṣāṇi divyo māsastu sa smṛtaḥ
mānuṣaṃ tu śataṃ viprā divyamāsāstrayastu te //
LiP_1,4.17
daśa caiva tathāhāni divyo hyeṣa vidhiḥ smṛtaḥ
trīṇi varṣaśatānyeva ṣaṣṭivarṣāṇi yāni tu //
LiP_1,4.18
divyaḥ saṃvatsaro hyeṣa mānuṣeṇa prakīrtitaḥ
trīṇi varṣasahasrāṇi mānuṣāṇi pramāṇataḥ //
LiP_1,4.19
triṃśadanyāni varṣāṇi mataḥ saptarṣivatsaraḥ
nava yāni sahasrāṇi varṣāṇāṃ mānuṣāṇi tu //
LiP_1,4.20
anyāni navatīścaiva dhrauvaḥ saṃvatsarastu saḥ
ṣaṭtriṃśattu sahasrāṇi varṣāṇāṃ mānuṣāṇi tu //
LiP_1,4.21
varṣāṇāṃ tacchataṃ jñeyaṃ divyo hyeṣa vidhiḥ smṛtaḥ
trīṇyeva niyutānyāhur varṣāṇāṃ mānuṣāṇi tu //
LiP_1,4.22
ṣaṣṭiścaiva sahasrāṇi saṃkhyātāni tu saṃkhyayā
divyaṃ varṣasahasraṃ tu prāhuḥ saṃkhyāvido janāḥ //
LiP_1,4.23
divyenaiva pramāṇena yugasaṃkhyāprakalpanam
pūrvaṃ kṛtayugaṃ nāma tatastretā vidhīyate //
LiP_1,4.24
dvāparaśca kaliścaiva yugānyetāni suvratāḥ
atha saṃvatsarā dṛṣṭā mānuṣeṇa pramāṇataḥ //
LiP_1,4.25
kṛtasyādyasya viprendrā divyamānena kīrtitam
sahasrāṇāṃ śatānyāsaṃś caturdaśa ca saṃkhyayā //
LiP_1,4.26
catvāriṃśatsahasrāṇi tathānyāni kṛtaṃ yugam
tathā daśasahasrāṇāṃ varṣāṇāṃ śatasaṃkhyayā //
LiP_1,4.27
aśītiś ca sahasrāṇi kālastretāyugasya ca
saptaiva niyutānyāhur varṣāṇāṃ mānuṣāṇi tu //
LiP_1,4.28
viṃśatiś ca sahasrāṇi kālastu dvāparasya ca
tathā śatasahasrāṇi varṣāṇāṃ trīṇi saṃkhyayā //
LiP_1,4.29
ṣaṣṭiścaiva sahasrāṇi kālaḥ kaliyugasya tu
evaṃ caturyugaḥ kāla ṛte saṃdhyāṃśakātsmṛtaḥ //
LiP_1,4.30
niyutānyeva ṣaṭtriṃśan niraṃśāni tu tāni vai
catvāriṃśattathā trīṇi niyutānīha saṃkhyayā //
LiP_1,4.31
viṃśatiś ca sahasrāṇi saṃdhyāṃśaś ca caturyugaḥ
evaṃ caturyugākhyānāṃ sādhikā hyekasaptatiḥ //
LiP_1,4.32
kṛtatretādiyuktānāṃ manorantaramucyate
manvantarasya saṃkhyā ca varṣāgreṇa prakīrtitā //
LiP_1,4.33
triṃśatkoṭyastu varṣāṇāṃ mānuṣeṇa dvijottamāḥ
saptaṣaṣṭistathānyāni niyutānyadhikāni tu //
LiP_1,4.34
viṃśatiś ca sahasrāṇi kālo 'yam adhikaṃ vinā
manvantarasya saṃkhyaiṣā laiṅge 'sminkīrtitā dvijāḥ //
LiP_1,4.35
caturyugasya ca tathā varṣasaṃkhyā prakīrtitā
caturyugasahasraṃ vai kalpaścaiko dvijottamāḥ //
LiP_1,4.36
niśānte sṛjate lokān naśyante niśi jantavaḥ
tatra vaimānikānāṃ tu aṣṭāviṃśatikoṭayaḥ //
LiP_1,4.37
manvantareṣu vai saṃkhyā sāntareṣu yathātathā
trīṇi koṭiśatānyāsan koṭyo dvinavatis tathā //
LiP_1,4.38
kalpe 'tīte tu vai viprāḥ sahasrāṇāṃ tu saptatiḥ
punastathāṣṭasāhasraṃ sarvatraiva samāsataḥ //
LiP_1,4.39
kalpāvasānikāṃstyaktvā pralaye samupasthite
maharlokāt prayāntyete janalokaṃ janāstataḥ //
LiP_1,4.40
koṭīnāṃ dve sahasre tu aṣṭau koṭiśatāni tu
dviṣaṣṭiś ca tathā koṭyo niyutāni ca saptatiḥ //
LiP_1,4.41
kalpārdhasaṃkhyā divyā vai kalpamevaṃ tu kalpayet
kalpānāṃ vai sahasraṃ tu varṣamekamajasya tu //
LiP_1,4.42
varṣāṇāmaṣṭasāhasraṃ brāhmaṃ vai brahmaṇo yugam
savanaṃ yugasāhasraṃ sarvadevodbhavasya tu //
LiP_1,4.43
savanānāṃ sahasraṃ tu trividhaṃ triguṇaṃ tathā
brahmaṇastu tathā proktaḥ kālaḥ kālātmanaḥ prabho //
LiP_1,4.44
bhavodbhavastapaścaiva bhavyo rambhaḥ kratuḥ punaḥ
ṛturvahnirhavyavāhaḥ sāvitraḥ śuddha eva ca //
LiP_1,4.45
uśikaḥ kuśikaścaiva gāndhāro munisattamāḥ
ṛṣabhaś ca tathā ṣaḍjo majjālīyaś ca madhyamaḥ //
LiP_1,4.46
vairājo vai niṣādaś ca mukhyo vai meghavāhanaḥ
pañcamaścitrakaścaiva ākūtir jñāna eva ca //
LiP_1,4.47
manaḥ sudarśo bṛṃhaś ca tathā vai śvetalohitaḥ
raktaś ca pītavāsāś ca asitaḥ sarvarūpakaḥ //
LiP_1,4.48
evaṃ kalpāstu saṃkhyātā brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ
koṭikoṭisahasrāṇi kalpānāṃ munisattamāḥ //
LiP_1,4.49
gatāni tāvaccheṣāṇi aharniśyāni vai punaḥ
parānte vai vikārāṇi vikāraṃ yānti viśvataḥ //
LiP_1,4.50
vikārasya śivasyājñāvaśenaiva tu saṃhṛtiḥ
saṃhṛte tu vikāre ca pradhāne cātmani sthite //
LiP_1,4.51
sādharmyeṇāvatiṣṭhete pradhānapuruṣāvubhau
guṇānāṃ caiva vaiṣamye viprāḥ sṛṣṭiriti smṛtā //
LiP_1,4.52
sāmye layo guṇānāṃ tu tayorheturmaheśvaraḥ
līlayā devadevena sargāstvīdṛgvidhāḥ kṛtāḥ //
LiP_1,4.53
asaṃkhyātāś ca saṃkṣepāt pradhānād anvadhiṣṭhitāt
asaṃkhyātāś ca kalpākhyā hy asaṃkhyātāḥ pitāmahāḥ //
LiP_1,4.54
harayaścāpyasaṃkhyātās tv eka eva maheśvaraḥ
pradhānādipravṛttāni līlayā prākṛtāni tu //
LiP_1,4.55
guṇātmikā ca tadvṛttis tasya devasya vai tridhā
aprākṛtasya tasyādir madhyāntaṃ nāsti cātmanaḥ //
LiP_1,4.56
pitāmahasyātha paraḥ parārdhadvayasaṃmitaḥ
divā sṛṣṭaṃ tu yatsarvaṃ niśi naśyati cāsya tat //
LiP_1,4.57
bhūrbhuvaḥsvarmahastatra naśyate cordhvato na ca
rātrau caikārṇave brahmā naṣṭe sthāvarajaṅgame //
LiP_1,4.58
suṣvāpāmbhasi yastasmān nārāyaṇa iti smṛtaḥ
śarvaryante prabuddho vai dṛṣṭvā śūnyaṃ carācaram //
LiP_1,4.59
sraṣṭuṃ tadā matiṃ cakre brahmā brahmavidāṃ varaḥ
udakairāplutāṃ kṣmāṃ tāṃ samādāya sanātanaḥ //
LiP_1,4.60
pūrvavatsthāpayāmāsa vārāhaṃ rūpamāsthitaḥ
nadīnadasamudrāṃś ca pūrvavaccākarotprabhuḥ //
LiP_1,4.61
kṛtvā dharāṃ prayatnena nimnonnativivarjitām
dharāyāṃ so 'cinotsarvān girīn dagdhān purāgninā //
LiP_1,4.62
bhūrādyāṃś caturo lokān kalpayāmāsa pūrvavat
sraṣṭuṃ ca bhagavāṃścakre tadā sraṣṭā punarmatim //
LiP_1,4.63
yadā sraṣṭuṃ matiṃ cakre mohaścāsīnmahātmanaḥ
dvijāś ca buddhipūrvaṃ tu brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ //
LiP_1,5.1
tamo moho mahāmohas tāmisraścāndhasaṃjñitaḥ
avidyā pañcadhā hyeṣā prādurbhūtā svayambhuvaḥ //
LiP_1,5.2
avidyayā munergrastaḥ sargo mukhya iti smṛtaḥ
asādhaka iti smṛtvā sargo mukhyaḥ prajāpatiḥ //
LiP_1,5.3
abhyamanyata so 'nyaṃ vai nagā mukhyodbhavāḥ smṛtāḥ
tridhā kaṇṭho munestasya dhyāyato vai hyavartata //
LiP_1,5.4
prathamaṃ tasya vai jajñe tiryaksroto mahātmanaḥ
ūrdhvasrotaḥ parastasya sāttvikaḥ sa iti smṛtaḥ //
LiP_1,5.5
arvāksroto 'nugrahaś ca tathā bhūtādikaḥ punaḥ
brahmaṇo mahatastvādyo dvitīyo bhautikas tathā //
LiP_1,5.6
sargastṛtīyaścaindriyas turīyo mukhya ucyate
tiryagyonyaḥ pañcamastu ṣaṣṭho daivika ucyate //
LiP_1,5.7
saptamo mānuṣo viprā aṣṭamo 'nugrahaḥ smṛtaḥ
navamaścaiva kaumāraḥ prākṛtā vaikṛtāstvime //
LiP_1,5.8
purastādasṛjaddevaḥ sanandaṃ sanakaṃ tathā
sanātanaṃ muniśreṣṭhā naiṣkarmyeṇa gatāḥ param //
LiP_1,5.9
marīcibhṛgvaṅgirasaḥ pulastyaṃ pulahaṃ kratum
dakṣamatriṃ vasiṣṭhaṃ ca so 'sṛjadyogavidyayā //
LiP_1,5.10
navaite brahmaṇaḥ putrā brahmajñā brāhmaṇottamāḥ
brahmavādina evaite brahmaṇaḥ sadṛśāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,5.11
saṃkalpaścaiva dharmaś ca hy adharmo dharmasaṃnidhiḥ
dvādaśaiva prajāstvetā brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ //
LiP_1,5.12
ṛbhuṃ sanatkumāraṃ ca sasarjādau sanātanaḥ
tāvūrdhvaretasau divyau cāgrajau brahmavādinau //
LiP_1,5.13
kumārau brahmaṇas tulyau sarvajñau sarvabhāvinau
vakṣye bhāryākulaṃ teṣāṃ munīnāmagrajanmanām //
LiP_1,5.14
samāsato muniśreṣṭhāḥ prajāsambhūtimeva ca
śatarūpāṃ tu vai rājñīṃ virājamasṛjatprabhuḥ //
LiP_1,5.15
svāyambhuvāttu vai rājñī śatarūpā tvayonijā
lebhe putradvayaṃ puṇyā tathā kanyādvayaṃ ca sā //
LiP_1,5.16
uttānapādo hyavaro dhīmāñjyeṣṭhaḥ priyavrataḥ
jyeṣṭhā variṣṭhā tvākūtiḥ prasūtiścānujā smṛtā //
LiP_1,5.17
upayeme tadākūtiṃ rucirnāma prajāpatiḥ
prasūtiṃ bhagavāndakṣo lokadhātrīṃ ca yoginīm //
LiP_1,5.18
dakṣiṇāsahitaṃ yajñam ākūtiḥ suṣuve tathā
dakṣiṇā janayāmāsa divyā dvādaśa putrikāḥ //
LiP_1,5.19
prasūtiḥ suṣuve dakṣāc caturviṃśatikanyakāḥ
śraddhāṃ lakṣmīṃ dhṛtiṃ puṣṭiṃ tuṣṭiṃ medhāṃ kriyāṃ tathā //
LiP_1,5.20
buddhiṃ lajjāṃ vapuḥśāntiṃ siddhiṃ kīrtiṃ mahātapāḥ
khyātiṃ śāntiṃ ca sambhūtiṃ smṛtiṃ prītiṃ kṣamāṃ tathā //
LiP_1,5.21
saṃnatiṃ cānasūyāṃ ca ūrjāṃ svāhāṃ surāraṇim
svadhāṃ caiva mahābhāgāṃ pradadau ca yathākramam //
LiP_1,5.22
śraddhādyāścaiva kīrtyantās trayodaśa sudārikāḥ
dharmaṃ prajāpatiṃ jagmuḥ patiṃ paramadurlabhāḥ //
LiP_1,5.23
upayeme bhṛgurdhīmān khyātiṃ tāṃ bhārgavāraṇim
sambhūtiṃ ca marīcistu smṛtiṃ caivāṅgirā muniḥ //
LiP_1,5.24
prītiṃ pulastyaḥ puṇyātmā kṣamāṃ tāṃ pulaho muniḥ
kratuś ca saṃnatiṃ dhīmān atristāṃ cānasūyakām //
LiP_1,5.25
ūrjāṃ vasiṣṭho bhagavān variṣṭho vārijekṣaṇām
vibhāvasus tathā svāhāṃ svadhāṃ vai pitaras tathā //
LiP_1,5.26
putrīkṛtā satī yā sā mānasī śivasambhavā
dakṣeṇa jagatāṃ dhātrī rudramevāsthitā patim //
LiP_1,5.27
ardhanārīśvaraṃ dṛṣṭvā sargādau kanakāṇḍajaḥ
vibhajasveti cāhādau yadā jātā tadābhavat //
LiP_1,5.28
tasyāścaivāṃśajāḥ sarvāḥ striyastribhuvane tathā
ekādaśāvidhā rudrās tasya cāṃśodbhavās tathā //
LiP_1,5.29
strīliṅgamakhilaṃ sā vai puṃliṅgaṃ nīlalohitaḥ
taṃ dṛṣṭvā bhagavān brahmā dakṣamālokya suvratām //
LiP_1,5.30
bhajasva dhātrīṃ jagatāṃ mamāpi ca tavāpi ca
punnāmno narakāttrāti iti putrītvihoktitaḥ //
LiP_1,5.31
praśastā tava kānteyaṃ syāt putrī viśvamātṛkā
tasmāt putrī satī nāmnā tavaiṣā ca bhaviṣyati //
LiP_1,5.32
evamuktastadā dakṣo niyogādbrahmaṇo muniḥ
labdhvā putrīṃ dadau sākṣāt satīṃ rudrāya sādaram //
LiP_1,5.33
dharmasya patnyaḥ śraddhādyāḥ kīrtitā vai trayodaśa
tāsu dharmaprajāṃ vakṣye yathākramamanuttamam //
LiP_1,5.34
kāmo darpo 'tha niyamaḥ saṃtoṣo lobha eva ca
śrutastu daṇḍaḥ samayo bodhaścaiva mahādyutiḥ //
LiP_1,5.35
apramādaś ca vinayo vyavasāyo dvijottamāḥ
kṣemaṃ sukhaṃ yaśaścaiva dharmaputrāś ca tāsu vai //
LiP_1,5.36
dharmasya vai kriyāyāṃ tu daṇḍaḥ samaya eva ca
apramādas tathā bodho buddherdharmasya tau sutau //
LiP_1,5.37
tasmātpañcadaśaivaite tāsu dharmātmajāstviha
bhṛgupatnī ca suṣuve khyātirviṣṇoḥ priyāṃ śriyam //
LiP_1,5.38
dhātāraṃ ca vidhātāraṃ merorjāmātarau sutau
prabhūtirnāma yā patnī marīceḥ suṣuve sutau //
LiP_1,5.39
pūrṇamāsaṃ tu mārīcaṃ tataḥ kanyācatuṣṭayam
tuṣṭirjyeṣṭhā ca vai dṛṣṭiḥ kṛṣiścāpacitis tathā //
LiP_1,5.40
kṣamā ca suṣuve putrān putrīṃ ca pulahācchubhām
kardamaṃ ca varīyāṃsaṃ sahiṣṇuṃ munisattamāḥ //
LiP_1,5.41
tathā kanakapītāṃ sa pīvarīṃ pṛthivīsamām
prītyāṃ pulastyaś ca tathā janayāmāsa vai sutān //
LiP_1,5.42
dattorṇaṃ vedabāhuṃ ca putrīṃ cānyāṃ dṛṣadvatīm
putrāṇāṃ ṣaṣṭisāhasraṃ saṃnatiḥ suṣuve śubhā //
LiP_1,5.43
kratostu bhāryā sarve te vālakhilyā iti śrutāḥ
sinīvālīṃ kuhūṃ caiva rākāṃ cānumatiṃ tathā //
LiP_1,5.44
smṛtiś ca suṣuve patnī muneścāṅgirasas tathā
labdhānubhāvamagniṃ ca kīrtimantaṃ ca suvratā //
LiP_1,5.45
atrerbhāryānasūyā vai suṣuve ṣaṭprajāstu yāḥ
tāsvekā kanyakā nāmnā śrutiḥ sā sūnupañcakam //
LiP_1,5.46
satyanetro munirbhavyo mūrtirāpaḥ śanaiścaraḥ
somaś ca vai śrutiḥ ṣaṣṭhī pañcātreyāstu sūnavaḥ //
LiP_1,5.47
ūrjā vasiṣṭhādvai lebhe sutāṃś ca sutavatsalā
jyāyasī puṇḍarīkākṣān vāsiṣṭhān varalocanā //
LiP_1,5.48
rajaḥ suhotro bāhuś ca savanaścānaghas tathā
sutapāḥ śukra ityete munervai sapta sūnavaḥ //
LiP_1,5.49
yaścābhimānī bhagavān bhavātmā paitāmaho vahnirasuḥ prajānām
svāhā ca tasmātsuṣuve sutānāṃ trayaṃ trayāṇāṃ jagatāṃ hitāya //
LiP_1,5.50
pavamānaḥ pāvakaś ca śuciragniś ca te smṛtāḥ
nirmathyaḥ pavamānastu vaidyutaḥ pāvakaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,6.1
śuciḥ saurastu vijñeyaḥ svāhāputrāstrayastu te
putraiḥ pautraistvihaiteṣāṃ saṃkhyā saṃkṣepataḥ smṛtā //
LiP_1,6.2
visṛjya saptakaṃ cādau catvāriṃśannavaiva ca
ityete vahnayaḥ proktāḥ praṇīyante 'dhvareṣu ca //
LiP_1,6.3
sarve tapasvinastvete sarve vratabhṛtaḥ smṛtāḥ
prajānāṃ patayaḥ sarve sarve rudrātmakāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,6.4
ayajvānaś ca yajvānaḥ pitaraḥ prītimānasāḥ
agniṣvāttāś ca yajvānaḥ śeṣā barhiṣadaḥ smṛtāḥ //
LiP_1,6.5
menāṃ tu mānasīṃ teṣāṃ janayāmāsa vai svadhā
agniṣvāttātmajā menā mānasī lokaviśrutā //
LiP_1,6.6
asūta menā mainākaṃ krauñcaṃ tasyānujāmumām
gaṅgāṃ haimavatīṃ jajñe bhavāṅgāśleṣapāvanīm //
LiP_1,6.7
dharaṇīṃ janayāmāsa mānasīṃ yajñayājinīm
svadhā sā merurājasya patnī padmasamānanā //
LiP_1,6.8
pitaro 'mṛtapāḥ proktās teṣāṃ caiveha vistaraḥ
ṛṣīṇāṃ ca kulaṃ sarvaṃ śṛṇudhvaṃ tatsuvistaram //
LiP_1,6.9
vadāmi pṛthagadhyāyasaṃsthitaṃ vastadūrdhvataḥ
dākṣāyaṇī satī yātā pārśvaṃ rudrasya pārvatī //
LiP_1,6.10
paścāddakṣaṃ vinindyaiṣā patiṃ lebhe bhavaṃ tathā
tāṃ dhyātvā vyasṛjadrudrān anekānnīlalohitaḥ //
LiP_1,6.11
ātmanastu samānsarvān sarvalokanamaskṛtān
yācito muniśārdūlā brahmaṇā prahasan kṣaṇāt //
LiP_1,6.12
taistu saṃchāditaṃ sarvaṃ caturdaśavidhaṃ jagat
tāndṛṣṭvā vividhān rudrān nirmalānnīlalohitān //
LiP_1,6.13
jarāmaraṇanirmuktān prāha rudrānpitāmahaḥ
namo 'stu vo mahādevās trinetrā nīlalohitāḥ //
LiP_1,6.14
sarvajñāḥ sarvagā dīrghā hrasvā vāmanakāḥ śubhāḥ
hiraṇyakeśā dṛṣṭighnā nityā buddhāś ca nirmalāḥ //
LiP_1,6.15
nirdvaṃdvā vītarāgāś ca viśvātmāno bhavātmajāḥ
evaṃ stutvā tadā rudrān rudraṃ cāha bhavaṃ śivam
pradakṣiṇīkṛtya tadā bhagavānkanakāṇḍajaḥ //
LiP_1,6.16
namo 'stu te mahādeva prajā nārhasi śaṃkara
mṛtyuhīnā vibho sraṣṭuṃ mṛtyuyuktāḥ sṛja prabho //
LiP_1,6.17
tatastamāha bhagavān na hi me tādṛśī sthitiḥ
sa tvaṃ sṛja yathākāmaṃ mṛtyuyuktāḥ prajāḥ prabho //
LiP_1,6.18
labdhvā sasarja sakalaṃ śaṃkarāccaturānanaḥ
jarāmaraṇasaṃyuktaṃ jagadetaccarācaram //
LiP_1,6.19
śaṃkaro 'pi tadā rudrair nivṛttātmā hyadhiṣṭhitaḥ
sthāṇutvaṃ tasya vai viprāḥ śaṃkarasya mahātmanaḥ //
LiP_1,6.20
niṣkalasyātmanaḥ śambhoḥ svecchādhṛtaśarīriṇaḥ
śaṃ rudraḥ sarvabhūtānāṃ karoti ghṛṇayā yataḥ //
LiP_1,6.21
śaṃkaraścāprayatnena tadātmā yogavidyayā
vairāgyasthaṃ viraktasya vimuktiryacchamucyate //
LiP_1,6.22
aṇostu viṣayatyāgaḥ saṃsārabhayataḥ kramāt
vairāgyājjāyate puṃso virāgo darśanāntare //
LiP_1,6.23
vimukhyo viguṇatyāgo vijñānasyāvicārataḥ
tasya cāsya ca saṃdhānaṃ prasādātparameṣṭhinaḥ //
LiP_1,6.24
dharmo jñānaṃ ca vairāgyam aiśvaryaṃ śaṃkarādiha
sa eva śaṃkaraḥ sākṣāt pinākī nīlalohitaḥ //
LiP_1,6.25
ye śaṃkarāśritāḥ sarve mucyante te na saṃśayaḥ
na gacchantyeva narakaṃ pāpiṣṭhā api dāruṇam //
LiP_1,6.26
āśritāḥ śaṃkaraṃ tasmāt prāpnuvanti ca śāśvatam
ṛṣaya ūcuḥ
māyāntāścaiva ghorādyā hy aṣṭaviṃśatireva ca //
LiP_1,6.27
koṭayo narakāṇāṃ tu pacyante tāsu pāpinaḥ
anāśritāḥ śivaṃ rudraṃ śaṃkaraṃ nīlalohitam //
LiP_1,6.28
āśrayaṃ sarvabhūtānām avyayaṃ jagatāṃ patim
puruṣaṃ paramātmānaṃ puruhūtaṃ puruṣṭutam //
LiP_1,6.29
tamasā kālarudrākhyaṃ rajasā kanakāṇḍajam
sattvena sarvagaṃ viṣṇuṃ nirguṇatve maheśvaram //
LiP_1,6.30
kena gacchanti narakaṃ narāḥ kena mahāmate
karmaṇākarmaṇā vāpi śrotuṃ kautūhalaṃ hi naḥ //
LiP_1,6.31
rahasyaṃ vaḥ pravakṣyāmi bhavasyāmitatejasaḥ
prabhāvaṃ śaṃkarasyādyaṃ saṃkṣepātsarvadarśinaḥ //
LiP_1,7.1
yoginaḥ sarvatattvajñāḥ paraṃ vairāgyamāsthitāḥ // LiP_1,7.2
prāṇāyāmādibhiścāṣṭasādhanaiḥ sahacāriṇaḥ // LiP_1,7.3
karuṇādiguṇopetāḥ kṛtvāpi vividhāni te
karmāṇi narakaṃ svargaṃ gacchantyeva svakarmaṇā //
LiP_1,7.4
prasādājjāyate jñānaṃ jñānādyogaḥ pravartate
yogena jāyate muktiḥ prasādādakhilaṃ tataḥ //
LiP_1,7.5
prasādād yadi vijñānaṃ svarūpaṃ vaktumarhasi
divyaṃ māheśvaraṃ caiva yogaṃ yogavidāṃ vara //
LiP_1,7.6
kathaṃ karoti bhagavān cintayā rahitaḥ śivaḥ
prasādaṃ yogamārgeṇa kasminkāle nṛṇāṃ vibhuḥ //
LiP_1,7.7
devānāṃ ca ṛṣīṇāṃ ca pitṝṇāṃ saṃnidhau purā
śailādinā tu kathitaṃ śṛṇvantu brahmasūnave //
LiP_1,7.8
vyāsāvatārāṇi tathā dvāparānte ca suvratāḥ
yogācāryāvatārāṇi tathā tiṣye tu śūlinaḥ //
LiP_1,7.9
tatratatra vibhoḥ śiṣyāś catvāraḥ śamabhājanāḥ
praśiṣyā bahavasteṣāṃ prasīdatyevamīśvaraḥ //
LiP_1,7.10
evaṃ kramāgataṃ jñānaṃ mukhādeva nṛṇāṃ vibhoḥ
vaiśyāntaṃ brāhmaṇādyaṃ hi ghṛṇayā cānurūpataḥ //
LiP_1,7.11
dvāpare dvāpare vyāsāḥ ke vai kutrāntareṣu vai
kalpeṣu kasminkalpe no vaktumarhasi cātra tān //
LiP_1,7.12
śṛṇvantu kalpe vārāhe dvijā vaivasvatāntare
vyāsāṃś ca sāmprataṃ rudrāṃs tathā sarvāntareṣu vai //
LiP_1,7.13
vedānāṃ ca purāṇānāṃ tathā jñānapradarśakān
yathākramaṃ pravakṣyāmi sarvāvarteṣu sāmpratam //
LiP_1,7.14
kratuḥ satyo bhārgavaś ca aṅgirāḥ savitā dvijāḥ
mṛtyuḥ śatakraturdhīmān vasiṣṭho munipuṃgavaḥ //
LiP_1,7.15
sārasvatastridhāmā ca trivṛto munipuṃgavaḥ
śatatejāḥ svayaṃdharmo nārāyaṇa iti śrutaḥ //
LiP_1,7.16
tarakṣuścāruṇirdhīmāṃs tathā devaḥ kṛtaṃjayaḥ
ṛtaṃjayo bharadvājo gautamaḥ kavisattamaḥ //
LiP_1,7.17
vācaśravā muniḥ sākṣāt tathā śuṣmāyaṇiḥ śuciḥ
tṛṇabindur munī rūkṣaḥ śaktiḥ śākteya uttaraḥ //
LiP_1,7.18
jātūkarṇyo hariḥ sākṣāt kṛṣṇadvaipāyano muniḥ
vyāsāstvete ca śṛṇvantu kalau yogeśvarān kramāt //
LiP_1,7.19
asaṃkhyātā hi kalpeṣu vibhoḥ sarvāntareṣu ca
kalau rudrāvatārāṇāṃ vyāsānāṃ kila gauravāt //
LiP_1,7.20
vaivasvatāntare kalpe vārāhe ye ca tān punaḥ
avatārān pravakṣyāmi tathā sarvāntareṣu vai //
LiP_1,7.21
manvantarāṇi vārāhe vaktumarhasi sāmpratam
tathaiva cordhvakalpeṣu siddhānvaivasvatāntare //
LiP_1,7.22
manuḥ svāyambhuvastvādyas tataḥ svārociṣo dvijāḥ
uttamastāmasaścaiva raivatāścākṣuṣas tathā //
LiP_1,7.23
vaivasvataś ca sāvarṇir dharmaḥ sāvarṇikaḥ punaḥ
piśaṅgaścāpiśaṅgābhaḥ śabalo varṇakas tathā //
LiP_1,7.24
aukārāntā akārādyā manavaḥ parikīrtitāḥ
śvetaḥ pāṇḍus tathā raktas tāmraḥ pītaśca kāpilaḥ //
LiP_1,7.25
kṛṣṇaḥ śyāmas tathā dhūmraḥ sudhūmraś ca dvijottamāḥ
apiśaṅgaḥ piśaṅgaś ca trivarṇaḥ śabalas tathā //
LiP_1,7.26
kālaṃdhurastu kathitā varṇato manavaḥ śubhāḥ
nāmato varṇataścaiva varṇataḥ punareva ca //
LiP_1,7.27
svarātmānaḥ samākhyātāś cāntareśāḥ samāsataḥ
vaivasvata ṛkārastu manuḥ kṛṣṇaḥ sureśvaraḥ //
LiP_1,7.28
saptamastasya vakṣyāmi yugāvarteṣu yoginaḥ
samatīteṣu kalpeṣu tathā cānāgateṣu vai //
LiP_1,7.29
vārāhaḥ sāmprataṃ jñeyaḥ saptamāntarataḥ kramāt
yogāvatārāṃś ca vibhoḥ śiṣyāṇāṃ saṃtatis tathā //
LiP_1,7.30
samprekṣya sarvakāleṣu tathāvarteṣu yoginām
ādye śvetaḥ kalau rudraḥ sutāro madanas tathā //
LiP_1,7.31
suhotraḥ kaṅkaṇaścaiva lokākṣir munisattamāḥ
jaigīṣavyo mahātejā bhagavān dadhivāhanaḥ //
LiP_1,7.32
ṛṣabhaś ca munirdhīmān ugraścātriḥ subālakaḥ
gautamaścātha bhagavān sarvadevanamaskṛtaḥ //
LiP_1,7.33
vedaśīrṣaś ca gokarṇo guhāvāsī śikhaṇḍabhṛt
jaṭāmālyaṭṭahāsaś ca dāruko lāṅgalī tathā //
LiP_1,7.34
mahākāyamuniḥ śūlī daṇḍī muṇḍīśvaraḥ svayam
sahiṣṇuḥ somaśarmā ca nakulīśo jagadguruḥ //
LiP_1,7.35
vaivasvate 'ntare samyak proktā hi paramātmanaḥ
yogācāryāvatārā ye sarvāvarteṣu suvratāḥ //
LiP_1,7.36
vyāsāścaivaṃ muniśreṣṭhā dvāpare dvāpare tvime
yogeśvarāṇāṃ catvāraḥ śiṣyāḥ pratyekamavyayāḥ //
LiP_1,7.37
śvetaḥ śvetaśikhaṇḍī ca śvetāśvaḥ śvetalohitaḥ
dundubhiḥ śatarūpaś ca ṛcīkaḥ ketumāṃs tathā //
LiP_1,7.38
viśokaśca vikeśaś ca vipāśaḥ pāpanāśanaḥ
sumukho durmukhaścaiva durdamo duratikramaḥ //
LiP_1,7.39
sanakaś ca sanandaś ca prabhuryaś ca sanātanaḥ
ṛbhuḥ sanatkumāraś ca sudhāmā virajās tathā //
LiP_1,7.40
śaṅkhapād vairajaścaiva meghaḥ sārasvatas tathā
suvāhano muniśreṣṭho meghavāho mahādyutiḥ //
LiP_1,7.41
kapilaścāsuriścaiva tathā pañcaśikho muniḥ
vālkalaś ca mahāyogī dharmātmāno mahaujasaḥ //
LiP_1,7.42
parāśaraś ca gargaś ca bhārgavaścāṅgirās tathā
balabandhur nirāmitraḥ ketuśṛṅgastapodhanaḥ //
LiP_1,7.43
lambodaraś ca lambaśca lambākṣo lambakeśakaḥ
sarvajñaḥ samabuddhiś ca sādhyaḥ sarvastathaiva ca //
LiP_1,7.44
sudhāmā kāśyapaścaiva vāsiṣṭho virajās tathā
atrir devasadaścaiva śravaṇo 'tha śraviṣṭhakaḥ
kuṇiś ca kuṇibāhuś ca kuśarīraḥ kunetrakaḥ //
LiP_1,7.45
kaśyapo 'pyuśanāścaiva cyavano 'tha bṛhaspatiḥ
utathyo vāmadevaś ca mahāyogo mahābalaḥ //
LiP_1,7.46
vācaśravāḥ sudhīkaśca śyāvāśvaś ca yatīśvaraḥ
hiraṇyanābhaḥ kauśalyo logākṣiḥ kuthumis tathā //
LiP_1,7.47
sumanturbarbarī vidvān kabandhaḥ kuśikaṃdharaḥ
plakṣo dālbhyāyaṇiścaiva ketumān gopanas tathā //
LiP_1,7.48
bhallāvī madhupiṅgaśca śvetaketustaponidhiḥ
uśiko bṛhadaśvaś ca devalaḥ kavireva ca //
LiP_1,7.49
śālihotro 'gniveśaśca yuvanāśvaḥ śaradvasuḥ
chagalaḥ kuṇḍakarṇaś ca kumbhaścaiva pravāhakaḥ //
LiP_1,7.50
ulūko vidyutaścaiva maṇḍūko hyāśvalāyanaḥ
akṣapādaḥ kumāraś ca ulūko vatsa eva ca //
LiP_1,7.51
kuśikaścaiva garbhaś ca mitraḥ kauruṣya eva ca
śiṣyāstvete mahātmānaḥ sarvāvarteṣu yoginām //
LiP_1,7.52
vimalā brahmabhūyiṣṭhā jñānayogaparāyaṇāḥ
ete pāśupatāḥ siddhā bhasmoddhūlitavigrahāḥ //
LiP_1,7.53
śiṣyāḥ praśiṣyāścaiteṣāṃ śataśo 'tha sahasraśaḥ
prāpya pāśupataṃ yogaṃ rudralokāya saṃsthitāḥ //
LiP_1,7.54
devādayaḥ piśācāntāḥ paśavaḥ parikīrtitāḥ
teṣāṃ patitvātsarveśo bhavaḥ paśupatiḥ smṛtaḥ //
LiP_1,7.55
tena praṇīto rudreṇa paśūnāṃ patinā dvijāḥ
yogaḥ pāśupato jñeyaḥ parāvaravibhūtaye //
LiP_1,7.56
saṃkṣepataḥ pravakṣyāmi yogasthānāni sāmpratam
kalpitāni śivenaiva hitāya jagatāṃ dvijāḥ //
LiP_1,8.1
galādadho vitastyā yan nābherupari cottamam
yogasthānamadho nābher āvartaṃ madhyamaṃ bhruvoḥ //
LiP_1,8.2
sarvārthajñānaniṣpattir ātmano yoga ucyate
ekāgratā bhaveccaiva sarvadā tatprasādataḥ //
LiP_1,8.3
prasādasya svarūpaṃ yat svasaṃvedyaṃ dvijottamāḥ
vaktuṃ na śakyaṃ brahmādyaiḥ kramaśo jāyate nṛṇām //
LiP_1,8.4
yogaśabdena nirvāṇaṃ māheśaṃ padamucyate
tasya heturṛṣerjñānaṃ jñānaṃ tasya prasādataḥ //
LiP_1,8.5
jñānena nirdahetpāpaṃ nirudhya viṣayān sadā
niruddhendriyavṛttestu yogasiddhirbhaviṣyati //
LiP_1,8.6
yogo nirodho vṛtteṣu cittasya dvijasattamāḥ
sādhanānyaṣṭadhā cāsya kathitānīha siddhaye //
LiP_1,8.7
yamastu prathamaḥ prokto dvitīyo niyamas tathā
tṛtīyamāsanaṃ proktaṃ prāṇāyāmastataḥ param //
LiP_1,8.8
pratyāhāraṃ pañcamo vai dhāraṇā ca tataḥ parā
dhyānaṃ saptamamityuktaṃ samādhistvaṣṭamaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,8.9
tapasyuparamaścaiva yama ityabhidhīyate
ahiṃsā prathamo hetur yamasya yamināṃ varāḥ //
LiP_1,8.10
satyamasteyamaparaṃ brahmacaryāparigrahau
niyamasyāpi vai mūlaṃ yama eva na saṃśayaḥ //
LiP_1,8.11
ātmavat sarvabhūtānāṃ hitāyaiva pravartanam
ahiṃsaiṣā samākhyātā yā cātmajñānasiddhidā //
LiP_1,8.12
dṛṣṭaṃ śrutaṃ cānumitaṃ svānubhūtaṃ yathārthataḥ
kathanaṃ satyamityuktaṃ parapīḍāvivarjitam //
LiP_1,8.13
nāślīlaṃ kīrtayedevaṃ brāhmaṇānāmiti śrutiḥ
paradoṣān parijñāya na vadediti cāparam //
LiP_1,8.14
anādānaṃ parasvānām āpadyapi vicārataḥ
manasā karmaṇā vācā tadasteyaṃ samāsataḥ //
LiP_1,8.15
maithunasyāpravṛttirhi manovākkāyakarmaṇā
brahmacaryamiti proktaṃ yatīnāṃ brahmacāriṇām //
LiP_1,8.16
iha vaikhānasānāṃ ca vidārāṇāṃ viśeṣataḥ
sadārāṇāṃ gṛhasthānaṃ tathaiva ca vadāmi vaḥ //
LiP_1,8.17
svadāre vidhivatkṛtvā nivṛttiścānyataḥ sadā
manasā karmaṇā vācā brahmacaryamiti smṛtam //
LiP_1,8.18
medhyā svanārī sambhogaṃ kṛtvā snānaṃ samācaret
evaṃ gṛhastho yuktātmā brahmacārī na saṃśayaḥ //
LiP_1,8.19
ahiṃsāpyevamevaiṣā dvijagurvagnipūjane
vidhinā yādṛśī hiṃsā sā tvahiṃsā iti smṛtā //
LiP_1,8.20
striyaḥ sadā parityājyāḥ saṅgaṃ naiva ca kārayet
kuṇapeṣu yathā cittaṃ tathā kuryādvicakṣaṇaḥ //
LiP_1,8.21
viṇmūtrotsargakāleṣu bahirbhūmau yathā matiḥ
tathā kāryā ratau cāpi svadāre cānyataḥ kutaḥ //
LiP_1,8.22
aṅgārasadṛśī nārī ghṛtakumbhasamaḥ pumān
tasmānnārīṣu saṃsargaṃ dūrataḥ parivarjayet //
LiP_1,8.23
bhogena tṛptirnaivāsti viṣayāṇāṃ vicārataḥ
tasmādvirāgaḥ kartavyo manasā karmaṇā girā //
LiP_1,8.24
na jātu kāmaḥ kāmānām upabhogena śāmyati
haviṣā kṛṣṇavartmeva bhūya evābhivardhate //
LiP_1,8.25
tasmāttyāgaḥ sadā kāryas tv amṛtatvāya yoginā
avirakto yato martyo nānāyoniṣu vartate //
LiP_1,8.26
tyāgenaivāmṛtatvaṃ hi śrutismṛtividāṃ varāḥ
karmaṇā prajayā nāsti dravyeṇa dvijasattamāḥ //
LiP_1,8.27
tasmādvirāgaḥ kartavyo manovākkāyakarmaṇā
ṛtau ṛtau nivṛttistu brahmacaryamiti smṛtam //
LiP_1,8.28
yamāḥ saṃkṣepataḥ proktā niyamāṃś ca vadāmi vaḥ
śaucamijyā tapo dānaṃ svādhyāyopasthanigrahaḥ //
LiP_1,8.29
vratopavāsamaunaṃ ca snānaṃ ca niyamā daśa
niyamaḥ syādanīhā ca śaucaṃ tuṣṭistapas tathā //
LiP_1,8.30
japaḥ śivapraṇīdhānaṃ padmakādyaṃ tathāsanam
bāhyamābhyantaraṃ proktaṃ śaucamābhyantaraṃ varam //
LiP_1,8.31
bāhyaśaucena yuktaḥ saṃs tathā cābhyantaraṃ caret
āgneyaṃ vāruṇaṃ brāhmaṃ kartavyaṃ śivapūjakaiḥ //
LiP_1,8.32
snānaṃ vidhānataḥ samyak paścād ābhyantaraṃ caret
ā dehāntaṃ mṛdālipya tīrthatoyeṣu sarvadā //
LiP_1,8.33
avagāhyāpi malino hy antaḥ śaucavivarjitaḥ
śaivalā jhaṣakā matsyāḥ sattvā matsyopajīvinaḥ //
LiP_1,8.34
sadāvagāhya salile viśuddhāḥ kiṃ dvijottamāḥ
tasmādābhyantaraṃ śaucaṃ sadā kāryaṃ vidhānataḥ //
LiP_1,8.35
ātmajñānāmbhasi snātvā sakṛdālipya bhāvataḥ
suvairāgyamṛdā śuddhaḥ śaucamevaṃ prakīrtitam //
LiP_1,8.36
śuddhasya siddhayo dṛṣṭā naivāśuddhasya siddhayaḥ
nyāyenāgatayā vṛttyā saṃtuṣṭo yastu suvrataḥ //
LiP_1,8.37
saṃtoṣastasya satatam atītārthasya cāsmṛtiḥ
cāndrāyaṇādinipuṇas tapāṃsi suśubhāni ca //
LiP_1,8.38
svādhyāyastu japaḥ proktaḥ praṇavasya tridhā smṛtaḥ
vācikaścādhamo mukhya upāṃśuścottamottamaḥ //
LiP_1,8.39
mānaso vistareṇaiva kalpe pañcākṣare smṛtaḥ
tathā śivapraṇīdhānaṃ manovākkāyakarmaṇā //
LiP_1,8.40
śivajñānaṃ gurorbhaktir acalā supratiṣṭhitā
nigraho hyapahṛtyāśu prasaktānīndriyāṇi ca //
LiP_1,8.41
viṣayeṣu samāsena pratyāhāraḥ prakīrtitaḥ
cittasya dhāraṇā proktā sthānabandhaḥ samāsataḥ //
LiP_1,8.42
tasyāḥ svāsthyena dhyānaṃ ca samādhiś ca vicārataḥ
tatraikacittatā dhyānaṃ pratyayāntaravarjitam //
LiP_1,8.43
cidbhāsamarthamātrasya dehaśūnyamiva sthitam
samādhiḥ sarvahetuś ca prāṇāyāma iti smṛtaḥ //
LiP_1,8.44
prāṇaḥ svadehajo vāyur yamastasya nirodhanam
tridhā dvijairyamaḥ prokto mando madhyottamas tathā //
LiP_1,8.45
prāṇāpānanirodhastu prāṇāyāmaḥ prakīrtitaḥ
prāṇāyāmasya mānaṃ tu mātrādvādaśakaṃ smṛtam //
LiP_1,8.46
nīco dvādaśamātrastu uddhāto dvādaśaḥ smṛtaḥ
madhyamas tu dviruddhātaś caturviṃśatimātrakaḥ //
LiP_1,8.47
mukhyastu yastriruddhātaḥ ṣaṭtriṃśanmātra ucyate
prasvedakampanotthānajanakaśca yathākramam //
LiP_1,8.48
ānandodbhavayogārthaṃ nidrāghūrṇistathaiva ca
romāñcadhvanisaṃviddhasvāṅgamoṭanakampanam //
LiP_1,8.49
bhramaṇaṃ svedajanyā sā saṃvinmūrchā bhavedyadā
tadottamottamaḥ proktaḥ prāṇāyāmaḥ suśobhanaḥ //
LiP_1,8.50
sagarbho 'garbha ityuktaḥ sajapo vijapaḥ kramāt
ibho vā śarabho vāpi durādharṣo 'tha kesarī //
LiP_1,8.51
gṛhīto damyamānastu yathāsvasthastu jāyate
tathā samīraṇo 'svastho durādharṣaś ca yoginām //
LiP_1,8.52
nyāyataḥ sevyamānastu sa evaṃ svasthatāṃ vrajet
yathaiva mṛgarāṅnāgaḥ śarabho vāpi durmadaḥ //
LiP_1,8.53
kālāntaravaśādyogād damyate paramādarāt
tathā paricayātsvāsthyaṃ samatvaṃ cādhigacchati //
LiP_1,8.54
yogādabhyasate yastu vyasanaṃ naiva jāyate
evamabhyasyamānastu muneḥ prāṇo vinirdahet //
LiP_1,8.55
manovākkāyajān doṣān karturdehaṃ ca rakṣati
saṃyuktasya tathā samyak prāṇāyāmena dhīmataḥ //
LiP_1,8.56
doṣāttasmācca naśyanti niśvāsastena jīryate
prāṇāyāmena sidhyanti divyāḥ śāntyādayaḥ kramāt //
LiP_1,8.57
śāntiḥ praśāntirdīptiś ca prasādaś ca tathā kramāt
ādau catuṣṭayasyeha proktā śāntiriha dvijāḥ //
LiP_1,8.58
sahajāgantukānāṃ ca pāpānāṃ śāntir ucyate
praśāntiḥ saṃyamaḥ samyag vacasāmiti saṃsmṛtā //
LiP_1,8.59
prakāśo dīptirityuktaḥ sarvataḥ sarvadā dvijāḥ
sarvendriyaprasādastu buddhervai marutāmapi //
LiP_1,8.60
prasāda iti samproktaḥ svānte tviha catuṣṭaye
prāṇo 'pānaḥ samānaś ca udāno vyāna eva ca //
LiP_1,8.61
nāgaḥ kūrmastu kṛkalo devadatto dhanaṃjayaḥ
eteṣāṃ yaḥ prasādastu marutāmiti saṃsmṛtaḥ //
LiP_1,8.62
prayāṇaṃ kurute tasmād vāyuḥ prāṇa iti smṛtaḥ
apānayatyapānastu āhārādīn krameṇa ca //
LiP_1,8.63
vyāno vyānāmayatyaṅgaṃ vyādhyādīnāṃ prakopakaḥ
udvejayati marmāṇi udāno 'yaṃ prakīrtitaḥ //
LiP_1,8.64
samaṃ nayati gātrāṇi samānaḥ pañca vāyavaḥ
udgāre nāga ākhyātaḥ kūrma unmīlane tu saḥ //
LiP_1,8.65
kṛkalaḥ kṣutakāyaiva devadatto vijṛmbhaṇe
dhanaṃjayo mahāghoṣaḥ sarvagaḥ sa mṛte 'pi hi //
LiP_1,8.66
iti yo daśavāyūnāṃ prāṇāyāmena sidhyati
prasādo 'sya turīyā tu saṃjñā viprāścatuṣṭaye //
LiP_1,8.67
visvarastu mahān prajño mano brahmā citiḥ smṛtiḥ
khyātiḥ saṃvittataḥ paścād īśvaro matireva ca //
LiP_1,8.68
buddheretāḥ dvijāḥ saṃjñā mahataḥ parikīrtitāḥ
asyā buddheḥ prasādastu prāṇāyāmena sidhyati //
LiP_1,8.69
visvaro visvarībhāvo dvaṃdvānāṃ munisattamāḥ
agrajaḥ sarvatattvānāṃ mahānyaḥ parimāṇataḥ //
LiP_1,8.70
yatpramāṇaguhā prajñā manastu manute yataḥ
bṛhattvād bṛṃhaṇatvācca brahmā brahmavidāṃvarāḥ //
LiP_1,8.71
sarvakarmāṇi bhogārthaṃ yaccinoti citiḥ smṛtā
smarate yatsmṛtiḥ sarvaṃ saṃvidvai vindate yataḥ //
LiP_1,8.72
khyāyate yattviti khyātir jñānādibhir anekaśaḥ
sarvatattvādhipaḥ sarvaṃ vijānāti yadīśvaraḥ //
LiP_1,8.73
manute manyate yasmān matirmatimatāṃvarāḥ
arthaṃ bodhayate yacca budhyate buddhirucyate //
LiP_1,8.74
asyā buddheḥ prasādastu prāṇāyāmena sidhyati
doṣānvinirdahetsarvān prāṇāyāmādasau yamī //
LiP_1,8.75
pātakaṃ dhāraṇābhistu pratyāhāreṇa nirdahet
viṣayānviṣavaddhyātvā dhyānenānīśvarān guṇān //
LiP_1,8.76
samādhinā yatiśreṣṭhāḥ prajñāvṛddhiṃ vivardhayet
sthānaṃ labdhvaiva kurvīta yogāṣṭāṅgāni vai kramāt //
LiP_1,8.77
labdhvāsanāni vidhivad yogasiddhyartham ātmavit
ādeśakāle yogasya darśanaṃ hi na vidyate //
LiP_1,8.78
agnyabhyāse jale vāpi śuṣkaparṇacaye tathā
jantuvyāpte śmaśāne ca jīrṇagoṣṭhe catuṣpathe //
LiP_1,8.79
saśabde sabhaye vāpi caityavalmīkasaṃcaye
aśubhe durjanākrānte maśakādisamanvite //
LiP_1,8.80
nācareddehabādhāyāṃ daurmanasyādisambhave
sugupte tu śubhe ramye guhāyāṃ parvatasya tu //
LiP_1,8.81
bhavakṣetre sugupte vā bhavārāme vane 'pi vā
gṛhe tu suśubhe deśe vijane jantuvarjite //
LiP_1,8.82
atyantanirmale samyak supralipte vicitrite
darpaṇodarasaṃkāśe kṛṣṇāgarusudhūpite //
LiP_1,8.83
nānāpuṣpasamākīrṇe vitānopari śobhite
phalapallavamūlāḍhye kuśapuṣpasamanvite //
LiP_1,8.84
samāsanastho yogāṅgāny abhyaseddhṛṣitaḥ svayam
praṇipatya guruṃ paścād bhavaṃ devīṃ vināyakam //
LiP_1,8.85
yogīśvarān saśiṣyāṃś ca yogaṃ yuñjīta yogavit
āsanaṃ svastikaṃ baddhvā padmamardhāsanaṃ tu vā //
LiP_1,8.86
samajānus tathā dhīmān ekajānurathāpivā
samaṃ dṛḍhāsano bhūtvā saṃhṛtya caraṇāvubhau //
LiP_1,8.87
saṃvṛtāsyopabaddhākṣa uro viṣṭabhya cāgrataḥ
pārṣṇibhyāṃ vṛṣaṇau rakṣaṃs tathā prajananaṃ punaḥ //
LiP_1,8.88
kiṃcidunnāmitaśira dantairdantānna saṃspṛśet
samprekṣya nāsikāgraṃ svaṃ diśaścānavalokayan //
LiP_1,8.89
tamaḥ pracchādya rajasā rajaḥ sattvena chādayet
tataḥ sattvasthito bhūtvā śivadhyānaṃ samabhyaset //
LiP_1,8.90
oṃkāravācyaṃ paramaṃ śuddhaṃ dīpaśikhākṛtim
dhyāyedvai puṇḍarīkasya karṇikāyāṃ samāhitaḥ //
LiP_1,8.91
nābheradhastādvā vidvān dhyātvā kamalamuttamam
tryaṅgule cāṣṭakoṇaṃ vā pañcakoṇamathāpi vā //
LiP_1,8.92
trikoṇaṃ ca tathāgneyaṃ saumyaṃ sauraṃ svaśaktibhiḥ
sauraṃ saumya tathāgneyam atha vānukrameṇa tu //
LiP_1,8.93
āgneyaṃ ca tataḥ sauraṃ saumyamevaṃ vidhānataḥ
agneradhaḥ prakalpyaivaṃ dharmādīnāṃ catuṣṭayam //
LiP_1,8.94
guṇatrayaṃ krameṇaiva maṇḍalopari bhāvayet
sattvasthaṃ cintayedrudraṃ svaśaktyā parimaṇḍitam //
LiP_1,8.95
nābhau vātha gale vāpi bhrūmadhye vā yathāvidhi
lalāṭaphalikāyāṃ vā mūrdhni dhyānaṃ samācaret //
LiP_1,8.96
dvidale ṣoḍaśāre vā dvādaśāre krameṇa tu
daśāre vā ṣaḍasre vā caturasre smarecchivam //
LiP_1,8.97
kanakābhe tathāgārasaṃnibhe susite 'pi vā
dvādaśādityasaṃkāśe candrabimbasame 'pi vā //
LiP_1,8.98
vidyutkoṭinibhe sthāne cintayetparameśvaram
agnivarṇe 'thavā vidyud valayābhe samāhitaḥ //
LiP_1,8.99
vajrakoṭiprabhe sthāne padmarāganibhe 'pi vā
nīlalohitabimbe vā yogī dhyānaṃ samabhyaset //
LiP_1,8.100
maheśvaraṃ hṛdi dhyāyen nābhipadme sadāśivam
candracūḍaṃ lalāṭe tu bhrūmadhye śaṃkaraṃ svayam //
LiP_1,8.101
divye ca śāśvatasthāne śivadhyānaṃ samabhyaset
nirmalaṃ niṣkalaṃ brahma suśāntaṃ jñānarūpiṇam //
LiP_1,8.102
alakṣaṇamanirdeśyam aṇoralpataraṃ śubham
nirālambam atarkyaṃ ca vināśotpattivarjitam //
LiP_1,8.103
kaivalyaṃ caiva nirvāṇaṃ niḥśreyasam anuttamam
amṛtaṃ cākṣaraṃ brahma hy apunarbhavam adbhutam //
LiP_1,8.104
mahānandaṃ parānandaṃ yogānandamanāmayam
heyopādeyarahitaṃ sūkṣmātsūkṣmataraṃ śivam //
LiP_1,8.105
svayaṃvedyamavedyaṃ tac chivaṃ jñānamayaṃ param
atīndriyam anābhāsaṃ paraṃ tattvaṃ parātparam //
LiP_1,8.106
sarvopādhivinirmuktaṃ dhyānagamyaṃ vicārataḥ
advayaṃ tamasaścaiva parastātsaṃsthitaṃ param //
LiP_1,8.107
manasyevaṃ mahādevaṃ hṛtpadme vāpi cintayet
nābhau sadāśivaṃ cāpi sarvadevātmakaṃ vibhum //
LiP_1,8.108
dehamadhye śivaṃ devaṃ śuddhajñānamayaṃ vibhum
kanyasenaiva mārgeṇa codghātenāpi śaṃkaram //
LiP_1,8.109
kramaśaḥ kanyasenaiva madhyamenāpi suvrataḥ
uttamenāpi vai vidvān kumbhakena samabhyaset //
LiP_1,8.110
dvātriṃśad recayeddhīmān hṛdi nābhau samāhitaḥ
recakaṃ pūrakaṃ tyaktvā kumbhakaṃ ca dvijottamāḥ //
LiP_1,8.111
sākṣātsamarasenaiva dehamadhye smarecchivam
ekībhāvaṃ sametyaivaṃ tatra yadrasasambhavam //
LiP_1,8.112
ānandaṃ brahmaṇo vidvān sākṣātsamarase sthitaḥ
dhāraṇā dvādaśāyāmā dhyānaṃ dvādaśa dhāraṇam //
LiP_1,8.113
dhyānaṃ dvādaśakaṃ yāvat samādhir abhidhīyate
athavā jñānināṃ viprāḥ samparkādeva jāyate //
LiP_1,8.114
prayatnādvā tayostulyaṃ cirādvā hyacirāddvijāḥ
yogāntarāyās tasyātha jāyante yuñjataḥ punaḥ //
LiP_1,8.115
naśyanty abhyāsatas te 'pi praṇidhānena vai guroḥ // LiP_1,8.116
ālasyaṃ prathamaṃ paścād vyādhipīḍā prajāyate
pramādaḥ saṃśayasthāne cittasyehānavasthitiḥ //
LiP_1,9.1
aśraddhādarśanaṃ bhrāntir duḥkhaṃ ca trividhaṃ tataḥ
daurmanasyamayogyeṣu viṣayeṣu ca yogyatā //
LiP_1,9.2
daśadhābhiprajāyante muneryogāntarāyakāḥ
ālasyaṃ cāpravṛttiś ca gurutvātkāyacittayoḥ //
LiP_1,9.3
vyādhayo dhātuvaiṣamyāt karmajā doṣajās tathā
pramādastu samādhestu sādhanānām abhāvanam //
LiP_1,9.4
idaṃ vetyubhayaspṛktaṃ vijñānaṃ sthānasaṃśayaḥ
anavasthitacittatvam apratiṣṭhā hi yoginaḥ //
LiP_1,9.5
labdhāyāmapi bhūmau ca cittasya bhavabandhanāt
aśraddhābhāvarahitā vṛttirvai sādhaneṣu ca //
LiP_1,9.6
sādhye cittasya hi gurau jñānācāraśivādiṣu
viparyayajñānamiti bhrāntidarśanam ucyate //
LiP_1,9.7
anātmanyātmavijñānam ajñānāttasya saṃnidhau
duḥkhamādhyātmikaṃ proktaṃ tathā caivādhibhautikam //
LiP_1,9.8
ādhidaivikamityuktaṃ trividhaṃ sahajaṃ punaḥ
icchāvighātātsaṃkṣobhaś cetasastadudāhṛtam //
LiP_1,9.9
daurmanasyaṃ niroddhavyaṃ vairāgyeṇa pareṇa tu
tamasā rajasā caiva saṃspṛṣṭaṃ durmanaḥ smṛtam //
LiP_1,9.10
tadā manasi saṃjātaṃ daurmanasyamiti smṛtam
haṭhātsvīkaraṇaṃ kṛtvā yogyāyogyavivekataḥ //
LiP_1,9.11
viṣayeṣu vicitreṣu jantorviṣayalolatā
antarāyā iti khyātā yogasyaite hi yoginām //
LiP_1,9.12
atyantotsāhayuktasya naśyanti na ca saṃśayaḥ
pranaṣṭeṣvantarāyeṣu dvijāḥ paścāddhi yoginaḥ //
LiP_1,9.13
upasargāḥ pravartante sarve te 'siddhisūcakāḥ
pratibhā prathamā siddhir dvitīyā śravaṇā smṛtā //
LiP_1,9.14
vārttā tṛtīyā viprendrās turīyā ceha darśanā
āsvādā pañcamī proktā vedanā ṣaṣṭhikā smṛtā //
LiP_1,9.15
svalpaṣaṭsiddhisaṃtyāgāt siddhidāḥ siddhayo muneḥ
pratibhā pratibhāvṛtiḥ pratibhāva iti sthitiḥ //
LiP_1,9.16
buddhirvivecanā vedyaṃ budhyate buddhirucyate
sūkṣme vyavahite 'tīte viprakṛṣṭe tvanāgate //
LiP_1,9.17
sarvatra sarvadā jñānaṃ pratibhānukrameṇa tu
śravaṇātsarvaśabdānām aprayatnena yoginaḥ //
LiP_1,9.18
hrasvadīrghaplutādīnāṃ guhyānāṃ śravaṇādapi
sparśasyādhigamo yas tu vedanā tūpapāditā //
LiP_1,9.19
darśanāddivyarūpāṇāṃ darśanaṃ cāprayatnataḥ
saṃviddivyarase tasminn āsvādo hyaprayatnataḥ //
LiP_1,9.20
vārttā ca divyagandhānāṃ tanmātrā buddhisaṃvidā
vindante yoginastasmād ābrahmabhuvanaṃ dvijāḥ //
LiP_1,9.21
jagatyasmin hi dehasthaṃ catuḥṣaṣṭiguṇaṃ samam
aupasargikam eteṣu guṇeṣu guṇitaṃ dvijāḥ //
LiP_1,9.22
saṃtyājyaṃ sarvathā sarvam aupasargikamātmanaḥ
paiśāce pārthivaṃ cāpyaṃ rākṣasānāṃ pure dvijāḥ //
LiP_1,9.23
yākṣe tu taijasaṃ proktaṃ gāndharve śvasanātmakam
aindre vyomātmakaṃ sarvaṃ saumye caiva tu mānasam //
LiP_1,9.24
prājāpatye tvahaṅkāraṃ brāhme bodhamanuttamam
ādye cāṣṭau dvitīye ca tathā ṣoḍaśarūpakam //
LiP_1,9.25
caturviṃśattṛtīye tu dvātriṃśacca caturthake
catvāriṃśat pañcame tu bhūtamātrātmakaṃ smṛtam //
LiP_1,9.26
gandho rasas tathā rūpaṃ śabdaḥ sparśastathaiva ca
pratyekamaṣṭadhā siddhaṃ pañcame tacchatakratoḥ //
LiP_1,9.27
tathāṣṭacatvāriṃśac ca ṣaṭpañcāśattathaiva ca
catuḥṣaṣṭiguṇaṃ brāhmaṃ labhate dvijasattamāḥ //
LiP_1,9.28
aupasargikam ā brahma bhuvaneṣu parityajet
lokeṣvālokya yogena yogavitparamaṃ sukham //
LiP_1,9.29
sthūlatā hrasvatā bālyaṃ vārdhakyaṃ yauvanaṃ tathā
nānājātisvarūpaṃ ca caturbhir dehadhāraṇam //
LiP_1,9.30
pārthivāṃśaṃ vinā nityaṃ surabhir gandhasaṃyutaḥ
etadaṣṭaguṇaṃ proktam aiśvaryaṃ pārthivaṃ mahat //
LiP_1,9.31
jale nivasanaṃ yadvad bhūmyāmiva vinirgamaḥ
icchecchaktaḥ svayaṃ pātuṃ samudramapi nāturaḥ //
LiP_1,9.32
yatrecchati jagatyasmiṃs tatrāsya jaladarśanam
yadyadvastu samādāya bhoktumicchati kāmataḥ //
LiP_1,9.33
tattadrasānvitaṃ tasya trayāṇāṃ dehadhāraṇam
bhāṇḍaṃ vinātha hastena jalapiṇḍasya dhāraṇam //
LiP_1,9.34
avraṇatvaṃ śarīrasya pārthivena samanvitam
etat ṣoḍaśakaṃ proktam āpyamaiśvaryamuttamam //
LiP_1,9.35
dehādagnivinirmāṇaṃ tattāpabhayavarjitam
lokaṃ dagdhamapīhānyad adagdhaṃ svavidhānataḥ //
LiP_1,9.36
jalamadhye hutavahaṃ cādhāya parirakṣaṇam
agninigrahaṇaṃ haste smṛtimātreṇa cāgamaḥ //
LiP_1,9.37
bhasmībhūtavinirmāṇaṃ yathāpūrvaṃ sakāmataḥ
dvābhyāṃ rūpaviniṣpattir vinā taistribhir ātmanaḥ //
LiP_1,9.38
caturviṃśātmakaṃ hyetat taijasaṃ munipuṅgavāḥ
manogatitvaṃ bhūtānām antarnivasanaṃ tathā //
LiP_1,9.39
parvatādimahābhāraskandhenodvahanaṃ punaḥ
laghutvaṃ ca gurutvaṃ ca pāṇibhyāṃ vāyudhāraṇam //
LiP_1,9.40
aṅgulyagranighātena bhūmeḥ sarvatra kaṃpanam
ekena dehaniṣpattir vātaiśvaryaṃ smṛtaṃ budhaiḥ //
LiP_1,9.41
chāyāvihīnaniṣpattir indriyāṇāṃ ca darśanam
ākāśagamanaṃ nityam indriyārthaiḥ samanvitam //
LiP_1,9.42
dūre ca śabdagrahaṇaṃ sarvaśabdāvagāhanam
tanmātraliṅgagrahaṇaṃ sarvaprāṇinidarśanam //
LiP_1,9.43
aindram aiśvaryam ityuktam etairuktaḥ purātanaḥ
yathākāmopalabdhiś ca yathākāmavinirgamaḥ //
LiP_1,9.44
sarvatrābhibhavaścaiva sarvaguhyanidarśanam
kāmānurūpanirmāṇaṃ vaśitvaṃ priyadarśanam //
LiP_1,9.45
saṃsāradarśanaṃ caiva mānasaṃ guṇalakṣaṇam
chedanaṃ tāḍanaṃ bandhaṃ saṃsāraparivartanam //
LiP_1,9.46
sarvabhūtaprasādaś ca mṛtyukālajayas tathā
prājāpatyamidaṃ proktam āhaṅkārikamuttamam //
LiP_1,9.47
akāraṇajagatsṛṣṭis tathānugraha eva ca
pralayaścādhikāraś ca lokavṛttapravartanam //
LiP_1,9.48
asādṛśyamidaṃ vyaktaṃ nirmāṇaṃ ca pṛthakpṛthak
saṃsārasya ca kartṛtvaṃ brāhmam etad anuttamam //
LiP_1,9.49
etāvattattvamityuktaṃ prādhānyaṃ vaiṣṇavaṃ padam
brahmaṇā tadguṇaṃ śakyaṃ vettumanyairna śakyate //
LiP_1,9.50
vidyate tatparaṃ śaivaṃ viṣṇunā nāvagamyate
asaṃkhyeyaguṇaṃ śuddhaṃ ko jānīyācchivātmakam //
LiP_1,9.51
vyutthāne siddhayaścaitā hy upasargāś ca kīrtitāḥ
niroddhavyāḥ prayatnena vairāgyeṇa pareṇa tu //
LiP_1,9.52
nāśātiśayatāṃ jñātvā viṣayeṣu bhayeṣu ca
aśraddhayā tyajetsarvaṃ virakta iti kīrtitaḥ //
LiP_1,9.53
vaitṛṣṇyaṃ puruṣe khyātaṃ guṇavaitṛṣṇyamucyate
vairāgyeṇaiva saṃtyājyāḥ siddhayaścaupasargikāḥ //
LiP_1,9.54
aupasargikam ā brahmabhuvaneṣu parityajet
nirudhyaiva tyajetsarvaṃ prasīdati maheśvaraḥ //
LiP_1,9.55
prasanne vimalā muktir vairāgyeṇa pareṇa vai
athavānugrahārthaṃ ca līlārthaṃ vā tadā muniḥ //
LiP_1,9.56
anirudhya viceṣṭedyaḥ so 'pyevaṃ hi sukhī bhavet
kvacidbhūmiṃ parityajya hy ākāśe krīḍate śriyā //
LiP_1,9.57
udgirecca kvacidvedān sūkṣmānarthān samāsataḥ
kvacicchrute tadarthena ślokabandhaṃ karoti saḥ //
LiP_1,9.58
kvaciddaṇḍakabandhaṃ tu kuryādbandhaṃ sahasraśaḥ
mṛgapakṣisamūhasya rutajñānaṃ ca vindati //
LiP_1,9.59
brahmādyaṃ sthāvarāntaṃ ca hastāmalakavadbhavet
bahunātra kimuktena vijñānāni sahasraśaḥ //
LiP_1,9.60
utpadyante muniśreṣṭhā munestasya mahātmanaḥ
abhyāsenaiva vijñānaṃ viśuddhaṃ ca sthiraṃ bhavet //
LiP_1,9.61
tejorūpāṇi sarvāṇi sarvaṃ paśyati yogavit
devabimbānyanekāni vimānāni sahasraśaḥ //
LiP_1,9.62
paśyati brahmaviṣṇvindrayamāgnivaruṇādikān
grahanakṣatratārāś ca bhuvanāni sahasraśaḥ //
LiP_1,9.63
pātālatalasaṃsthāś ca samādhisthaḥ sa paśyati
ātmavidyāpradīpena svasthenācalanena tu //
LiP_1,9.64
prasādāmṛtapūrṇena sattvapātrasthitena tu
tamo nihatya puruṣaḥ paśyati hyātmanīśvaram //
LiP_1,9.65
tasya prasādāddharmaś ca aiśvaryaṃ jñānameva ca
vairāgyamapavargaś ca nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,9.66
na śakyo vistaro vaktuṃ varṣāṇāmayutairapi
yoge pāśupate niṣṭhā sthātavyaṃ ca munīśvarāḥ //
LiP_1,9.67
satāṃ jitātmanāṃ sākṣād dvijātīnāṃ dvijottamāḥ
dharmajñānāṃ ca sādhūnām ācāryāṇāṃ śivātmanām //
LiP_1,10.1
dayāvatāṃ dvijaśreṣṭhās tathā caiva tapasvinām
saṃnyāsināṃ viraktānāṃ jñānināṃ vaśagātmanām //
LiP_1,10.2
dānināṃ caiva dāntānāṃ trayāṇāṃ satyavādinām
alubdhānāṃ sayogānāṃ śrutismṛtividāṃ dvijāḥ //
LiP_1,10.3
śrautasmārtāviruddhānāṃ prasīdati maheśvaraḥ
saditi brahmaṇaḥ śabdas tadante ye labhantyuta //
LiP_1,10.4
sāyujyaṃ brahmaṇo yāti tena santaḥ pracakṣate
daśātmake ye viṣaye sādhane cāṣṭalakṣaṇe //
LiP_1,10.5
na krudhyanti na hṛṣyanti jitātmānastu te smṛtāḥ
sāmānyeṣu ca dravyeṣu tathā vaiśeṣikeṣu ca //
LiP_1,10.6
brahmakṣatraviśo yasmād yuktāstasmāddvijātayaḥ
varṇāśrameṣu yuktasya svargādisukhakāriṇaḥ //
LiP_1,10.7
śrautasmārtasya dharmasya jñānāddharmajña ucyate
vidyāyāḥ sādhanātsādhubrahmacārī gurorhitaḥ //
LiP_1,10.8
kriyāṇāṃ sādhanāccaiva gṛhasthaḥ sādhurucyate
sādhanāttapaso 'raṇye sādhurvaikhānasaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,10.9
yatamāno yatiḥ sādhuḥ smṛto yogasya sādhanāt
evamāśramadharmāṇāṃ sādhanātsādhavaḥ smṛtāḥ //
LiP_1,10.10
gṛhastho brahmacārī ca vānaprastho yatis tathā
dharmādharmāviha proktau śabdāvetau kriyātmakau //
LiP_1,10.11
kuśalākuśalaṃ karma dharmādharmāviti smṛtau
dhāraṇārthe mahān hy eṣa dharmaśabdaḥ prakīrtitaḥ //
LiP_1,10.12
adhāraṇe mahattve ca adharma iti cocyate
atreṣṭaprāpako dharma ācāryairupadiśyate //
LiP_1,10.13
adharmaścāniṣṭaphalo hy ācāryairupadiśyate
vṛddhāścālolupāścaiva ātmavanto hyadāmbhikāḥ //
LiP_1,10.14
samyagvinītā ṛjavas tānācāryān pracakṣate
svayamācarate yasmād ācāre sthāpayatyapi //
LiP_1,10.15
ācinoti ca śāstrārthān ācāryastena cocyate
vijñeyaṃ śravaṇācchrautaṃ smaraṇātsmārtamucyate //
LiP_1,10.16
ijyā vedātmakaṃ śrautaṃ smārtaṃ varṇāśramātmakam
dṛṣṭvānurūpamarthaṃ yaḥ pṛṣṭo naivāpi gūhati //
LiP_1,10.17
yathādṛṣṭapravādastu satyaṃ laiṅge 'tra paṭhyate
brahmacaryaṃ tathā maunaṃ nirāhāratvameva ca //
LiP_1,10.18
ahiṃsā sarvataḥ śāntis tapa ityabhidhīyate
ātmavat sarvabhūteṣu yo hitāyāhitāya ca //
LiP_1,10.19
vartate tvasakṛdvṛttiḥ kṛtsnā hyeṣā dayā smṛtā
yadyadiṣṭatamaṃ dravyaṃ nyāyenaivāgataṃ kramāt //
LiP_1,10.20
tattadguṇavate deyaṃ dātustaddānalakṣaṇam
dānaṃ trividhamityetat kaniṣṭhajyeṣṭhamadhyamam //
LiP_1,10.21
kāruṇyātsarvabhūtebhyaḥ saṃvibhāgastu madhyamaḥ
śrutismṛtibhyāṃ vihito dharmo varṇāśramātmakaḥ //
LiP_1,10.22
śiṣṭācārāviruddhaś ca sa dharmaḥ sādhurucyate
māyākarmaphalatyāgī śivātmā parikīrtitaḥ //
LiP_1,10.23
nivṛttaḥ sarvasaṅgebhyo yukto yogī prakīrtitaḥ
asakto bhayato yastu viṣayeṣu vicārya ca //
LiP_1,10.24
alubdhaḥ saṃyamī proktaḥ prārthito 'pi samantataḥ
ātmārthaṃ vā parārthaṃ vā indriyāṇīha yasya vai //
LiP_1,10.25
na mithyā sampravartante śamasyaiva tu lakṣaṇam
anudvigno hyaniṣṭeṣu tatheṣṭānnābhinandati //
LiP_1,10.26
prītitāpaviṣādebhyo vinivṛttirviraktatā
saṃnyāsaḥ karmaṇāṃ nyāsaḥ kṛtānāmakṛtaiḥ saha //
LiP_1,10.27
kuśalākuśalānāṃ tu prahāṇaṃ nyāsa ucyate
avyaktādyaviśeṣānte vikāre 'sminnacetane //
LiP_1,10.28
cetanācetanānyatvavijñānaṃ jñānamucyate
evaṃ tu jñānayuktasya śraddhāyuktasya śaṅkaraḥ //
LiP_1,10.29
prasīdati na saṃdeho dharmaścāyaṃ dvijottamāḥ
kiṃ tu guhyatamaṃ vakṣye sarvatra parameśvare //
LiP_1,10.30
bhave bhaktirna saṃdehas tayā yukto vimucyate
ayogyasyāpi bhagavān bhaktasya parameśvaraḥ //
LiP_1,10.31
prasīdati na saṃdeho nigṛhya vividhaṃ tamaḥ
jñānamadhyāpanaṃ homo dhyānaṃ yajñastapaḥ śrutam //
LiP_1,10.32
dānamadhyayanaṃ sarvaṃ bhavabhaktyai na saṃśayaḥ
cāndrāyaṇasahasraiś ca prājāpatyaśatais tathā //
LiP_1,10.33
māsopavāsaiścānyairvā bhaktirmunivarottamāḥ
abhaktā bhagavatyasmiṃl loke giriguhāśaye //
LiP_1,10.34
patanti cātmabhogārthaṃ bhakto bhāvena mucyate
bhaktānāṃ darśanādeva nṛṇāṃ svargādayo dvijāḥ //
LiP_1,10.35
na durlabhā na sandeho bhaktānāṃ kiṃ punas tathā
brahmaviṣṇusurendrāṇāṃ tathānyeṣāmapi sthitiḥ //
LiP_1,10.36
bhaktyā eva munīnāṃ ca balasaubhāgyameva ca
bhavena ca tathā proktaṃ samprekṣyomāṃ pinākinā //
LiP_1,10.37
devyai devena madhuraṃ vārāṇasyāṃ purā dvijāḥ
avimukte samāsīnā rudreṇa paramātmanā //
LiP_1,10.38
rudrāṇī rudramāhedaṃ labdhvā vārāṇasīṃ purīm
śrīdevyuvāca
kena vaśyo mahādeva pūjyo dṛśyastvamīśvaraḥ //
LiP_1,10.39
tapasā vidyayā vāpi yogeneha vada prabho
sūta uvāca
niśamya vacanaṃ tasyās tathā hyālokya pārvatīm //
LiP_1,10.40
āha bālendutilakaḥ pūrṇenduvadanāṃ hasan
smṛtvātha menayā patnyā girergāṃ kathitāṃ purā //
LiP_1,10.41
cirakālasthitiṃ prekṣya girau devyā mahātmanaḥ
devi labdhā purī ramyā tvayā yatpraṣṭumarhasi //
LiP_1,10.42
sthānārthaṃ kathitaṃ mātrā vismṛteha vilāsini
purā pitāmahenāpi pṛṣṭaḥ praśnavatāṃ vare //
LiP_1,10.43
yathā tvayādya vai pṛṣṭo draṣṭuṃ brahmātmakaṃ tvaham
śvete śvetena varṇena dṛṣṭvā kalpe tu māṃ śubhe //
LiP_1,10.44
sadyojātaṃ tathā rakte raktaṃ vāmaṃ pitāmahaḥ
pīte tatpuruṣaṃ pītam aghore kṛṣṇamīśvaram //
LiP_1,10.45
īśānaṃ viśvarūpākhyo viśvarūpaṃ tadāha mām // LiP_1,10.46
pitāmaha uvāca
vāma tatpuruṣāghora sadyojāta maheśvara
dṛṣṭo mayā tvaṃ gāyatryā devadeva maheśvara
kena vaśyo mahādeva dhyeyaḥ kutra ghṛṇānidhe //
LiP_1,10.47
dṛśyaḥ pūjyas tathā devyā vaktumarhasi śaṅkara
śrībhagavānuvāca
avocaṃ śraddhayaiveti vaśyo vārijasaṃbhava //
LiP_1,10.48
dhyeyo liṅge tvayā dṛṣṭe viṣṇunā payasāṃ nidhau
pūjyaḥ pañcāsyarūpeṇa pavitraiḥ pañcabhirdvijaiḥ //
LiP_1,10.49
bhava bhaktyādya dṛṣṭo 'haṃ tvayāṇḍaja jagadguro
so 'pi māmāha bhāvārthaṃ dattaṃ tasmai mayā purā //
LiP_1,10.50
bhāvaṃ bhāvena deveśi dṛṣṭavānmāṃ hṛdīśvaram
tasmāttu śraddhayā vaśyo dṛśyaḥ śreṣṭhagireḥ sute //
LiP_1,10.51
pūjyo liṅge na saṃdehaḥ sarvadā śraddhayā dvijaiḥ
śraddhā dharmaḥ paraḥ sūkṣmaḥ śraddhā jñānaṃ hutaṃ tapaḥ //
LiP_1,10.52
śraddhā svargaś ca mokṣaś ca dṛśyo 'haṃ śraddhayā sadā // LiP_1,10.53
kathaṃ vai dṛṣṭavānbrahmā sadyojātaṃ maheśvaram
vāmadevaṃ mahātmānaṃ purāṇapuruṣottamam //
LiP_1,11.1
aghoraṃ ca tatheśānaṃ yathāvadvaktumarhasi
sūta uvāca
ekonatriṃśakaḥ kalpo vijñeyaḥ śvetalohitaḥ //
LiP_1,11.2
tasmiṃstatparamaṃ dhyānaṃ dhyāyato brahmaṇastadā
utpannastu śikhāyuktaḥ kumāraḥ śvetalohitaḥ //
LiP_1,11.3
taṃ dṛṣṭvā puruṣaṃ śrīmān brahmā vai viśvatomukhaḥ
hṛdi kṛtvā mahātmānaṃ brahmarūpiṇamīśvaram //
LiP_1,11.4
sadyojātaṃ tato brahmā dhyānayogaparo 'bhavat
dhyānayogātparaṃ jñātvā vavande devamīśvaram //
LiP_1,11.5
sadyojātaṃ tato brahma brahma vai samacintayat
tato 'sya pārśvataḥ śvetāḥ prādurbhūtā mahāyaśāḥ //
LiP_1,11.6
sunando nandanaścaiva viśvanandopanandanau
śiṣyāste vai mahātmāno yaistadbrahma sadāvṛtam //
LiP_1,11.7
tasyāgre śvetavarṇābhaḥ śveto nāma mahāmuniḥ
vijajñe 'tha mahātejās tasmājjajñe harastvasau //
LiP_1,11.8
tatra te munayaḥ sarve sadyojātaṃ maheśvaram
prapannāḥ parayā bhaktyā gṛṇanto brahma śāśvatam //
LiP_1,11.9
tasmādviśveśvaraṃ devaṃ ye prapadyanti vai dvijāḥ
prāṇāyāmaparā bhūtvā brahmatatparamānasāḥ //
LiP_1,11.10
te sarve pāpanirmuktā vimalā brahmavarcasaḥ
viṣṇulokamatikramya rudralokaṃ vrajanti te //
LiP_1,11.11
tatastriṃśattamaḥ kalpo rakto nāma prakīrtitaḥ
brahmā yatra mahātejā raktavarṇamadhārayat //
LiP_1,12.1
dhyāyataḥ putrakāmasya brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ
prādurbhūto mahātejāḥ kumāro raktabhūṣaṇaḥ //
LiP_1,12.2
raktamālyāmbaradharo raktanetraḥ pratāpavān
sa taṃ dṛṣṭvā mahātmānaṃ kumāraṃ raktavāsasam //
LiP_1,12.3
paraṃ dhyānaṃ samāśritya bubudhe devamīśvaram
sa taṃ praṇamya bhagavān brahmā paramayantritaḥ //
LiP_1,12.4
vāmadevaṃ tato brahmā brahma vai samacintayat
tathā stuto mahādevo brahmaṇā parameśvaraḥ //
LiP_1,12.5
pratītahṛdayaḥ sarva idamāha pitāmaham
dhyāyatā putrakāmena yasmātte 'haṃ pitāmaha //
LiP_1,12.6
dṛṣṭaḥ paramayā bhaktyā stutaś ca brahmapūrvakam
tasmāddhyānabalaṃ prāpya kalpe kalpe prayatnataḥ //
LiP_1,12.7
vetsyase māṃ prasaṃkhyātaṃ lokadhātāramīśvaram
tatastasya mahātmānaś catvāraste kumārakāḥ //
LiP_1,12.8
saṃbabhūvurmahātmāno viśuddhā brahmavarcasaḥ
virajāś ca vibāhuś ca viśoko viśvabhāvanaḥ //
LiP_1,12.9
brahmaṇyā brahmaṇastulyā vīrā adhyavasāyinaḥ
raktāṃbaradharāḥ sarve raktamālyānulepanāḥ //
LiP_1,12.10
raktakuṅkumaliptāṅgā raktabhasmānulepanāḥ
tato varṣasahasrānte brahmatve 'dhyavasāyinaḥ //
LiP_1,12.11
gṛṇantaś ca mahātmāno brahma tadvāmadaivikam
anugrahārthaṃ lokānāṃ śiṣyāṇāṃ hitakāmyayā //
LiP_1,12.12
dharmopadeśamakhilaṃ kṛtvā te brahmaṇaḥ priyāḥ
punareva mahādevaṃ praviṣṭā rudramavyayam //
LiP_1,12.13
ye 'pi cānye dvijaśreṣṭhā yuñjānā vāmamīśvaram
prapaśyanti mahādevaṃ tadbhaktās tatparāyaṇāḥ //
LiP_1,12.14
te sarve pāpanirmuktā vimalā brahmacāriṇaḥ
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham //
LiP_1,12.15
ekatriṃśattamaḥ kalpaḥ pītavāsā iti smṛtaḥ
brahmā yatra mahābhāgaḥ pītavāsā babhūva ha //
LiP_1,13.1
dhyāyataḥ putrakāmasya brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ
prādurbhūto mahātejāḥ kumāraḥ pītavastradhṛk //
LiP_1,13.2
pītagandhānuliptāṅgaḥ pītamālyāṃbaro yuvā
hemayajñopavītaś ca pītoṣṇīṣo mahābhujaḥ //
LiP_1,13.3
taṃ dṛṣṭvā dhyānasaṃyukto brahmā lokamaheśvaram
manasā lokadhātāraṃ prapede śaraṇaṃ vibhum //
LiP_1,13.4
tato dhyānagatastatra brahmā māheśvarīṃ varām
gāṃ viśvarūpāṃ dadṛśe maheśvaramukhāccyutām //
LiP_1,13.5
catuṣpadāṃ caturvaktrāṃ caturhastāṃ catuḥstanīm
caturnetrāṃ catuḥśṛṅgīṃ caturdaṃṣṭrāṃ caturmukhīm //
LiP_1,13.6
dvātriṃśadguṇasaṃyuktām īśvarīṃ sarvatomukhīm
sa tāṃ dṛṣṭvā mahātejā mahādevīṃ maheśvarīm //
LiP_1,13.7
punarāha mahādevaḥ sarvadevanamaskṛtaḥ
matiḥ smṛtirbuddhiriti gāyamānaḥ punaḥ punaḥ //
LiP_1,13.8
ehyehīti mahādevi sātiṣṭhatprāñjalirvibhum
viśvamāvṛtya yogena jagatsarvaṃ vaśīkuru //
LiP_1,13.9
atha tāmāha deveśo rudrāṇī tvaṃ bhaviṣyasi
brāhmaṇānāṃ hitārthāya paramārthā bhaviṣyasi //
LiP_1,13.10
tathaināṃ putrakāmasya dhyāyataḥ parameṣṭhinaḥ
pradadau devadeveśaḥ catuṣpādāṃ jagadguruḥ //
LiP_1,13.11
tatastāṃ dhyānayogena viditvā parameśvarīm
brahmā lokaguroḥ so 'tha pratipede maheśvarīm //
LiP_1,13.12
gāyatrīṃ tu tato raudrīṃ dhyātvā brahmānuyantritaḥ
ityetāṃ vaidikīṃ vidyāṃ raudrīṃ gāyatrīmīritām //
LiP_1,13.13
japitvā tu mahādevīṃ brahmā lokanamaskṛtām
prapannastu mahādevaṃ dhyānayuktena cetasā //
LiP_1,13.14
tatastasya mahādevo divyayogaṃ bahuśrutam
aiśvaryaṃ jñānasaṃpattiṃ vairāgyaṃ ca dadau prabhuḥ //
LiP_1,13.15
tato 'sya pārśvato divyāḥ prādurbhūtāḥ kumārakāḥ
pītamālyāṃbaradharāḥ pītasraganulepanāḥ //
LiP_1,13.16
pītābhoṣṇīṣaśirasaḥ pītāsyāḥ pītamūrdhajāḥ
tato varṣasahasrānta uṣitvā vimalaujasaḥ //
LiP_1,13.17
yogātmānastapohlādāḥ brāhmaṇānāṃ hitaiṣiṇaḥ
dharmayogabalopetā munīnāṃ dīrghasattriṇām //
LiP_1,13.18
upadiśya mahāyogaṃ praviṣṭāste maheśvaram
evametena vidhinā ye prapannā maheśvaram //
LiP_1,13.19
anye 'pi niyatātmāno dhyānayuktā jitendriyāḥ
te sarve pāpamutsṛjya vimalā brahmavarcasaḥ //
LiP_1,13.20
praviśanti mahādevaṃ rudraṃ te tvapunarbhavāḥ // LiP_1,13.21
tatastasmingate kalpe pītavarṇe svayaṃbhuvaḥ
punaranyaḥ pravṛttastu kalpo nāmnāsitastu saḥ //
LiP_1,14.1
ekārṇave tadā vṛtte divye varṣasahasrake
sraṣṭukāmaḥ prajā brahmā cintayāmāsa duḥkhitaḥ //
LiP_1,14.2
tasya cintayamānasya putrakāmasya vai prabhoḥ
kṛṣṇaḥ samabhavadvarṇo dhyāyataḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,14.3
athāpaśyanmahātejāḥ prādurbhūtaṃ kumārakam
kṛṣṇavarṇaṃ mahāvīryaṃ dīpyamānaṃ svatejasā //
LiP_1,14.4
kṛṣṇāṃbaradharoṣṇīṣaṃ kṛṣṇayajñopavītinam
kṛṣṇena maulinā yuktaṃ kṛṣṇasraganulepanam //
LiP_1,14.5
sa taṃ dṛṣṭvā mahātmānam aghoraṃ ghoravikramam
vavande devadeveśam adbhutaṃ kṛṣṇapiṅgalam //
LiP_1,14.6
prāṇāyāmaparaḥ śrīmān hṛdi kṛtvā maheśvaram
manasā dhyānuyuktena prapannastu tamīśvaram //
LiP_1,14.7
aghoraṃ tu tato brahmā brahmarūpaṃ vyacintayat
tathā vai dhyāyamānasya brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,14.8
pradadau darśanaṃ devo hy aghoro ghoravikramaḥ
athāsya pārśvataḥ kṛṣṇāḥ kṛṣṇasraganulepanāḥ //
LiP_1,14.9
catvārastu mahātmānaḥ saṃbabhūvuḥ kumārakāḥ
kṛṣṇaḥ kṛṣṇaśikhaścaiva kṛṣṇāsyaḥ kṛṣṇavastradhṛk //
LiP_1,14.10
tato varṣasahasraṃ tu yogataḥ parameśvaram
upāsitvā mahāyogaṃ śiṣyebhyaḥ pradaduḥ punaḥ //
LiP_1,14.11
yogena yogasampannāḥ praviśya manasā śivam
amalaṃ nirguṇaṃ sthānaṃ praviṣṭā viśvamīśvaram //
LiP_1,14.12
evametena yogena ye 'pi cānye manīṣiṇaḥ
cintayanti mahādevaṃ gantāro rudramavyayam //
LiP_1,14.13
tatastasmin gate kalpe kṛṣṇavarṇe bhayānake
tuṣṭāva devadeveśaṃ brahmā taṃ brahmarūpiṇam //
LiP_1,15.1
anugṛhya tatastuṣṭo brahmāṇamavadaddharaḥ
anenaiva tu rūpeṇa saṃharāmi na saṃśayaḥ //
LiP_1,15.2
brahmahatyādikān ghorāṃs tathānyānapi pātakān
hīnāṃścaiva mahābhāga tathaiva vividhānyapi //
LiP_1,15.3
upapātakamapyevaṃ tathā pāpāni suvrata
mānasāni sutīkṣṇāni vācikāni pitāmaha //
LiP_1,15.4
kāyikāni sumiśrāṇi tathā prāsaṃgikāni ca
buddhipūrvaṃ kṛtānyeva sahajāgantukāni ca //
LiP_1,15.5
mātṛdehotthitānyevaṃ pitṛdehe ca pātakam
saṃharāmi na saṃdehaḥ sarvaṃ pātakajaṃ vibho //
LiP_1,15.6
lakṣaṃ japtvā hyaghorebhyo brahmahā mucyate prabho
tadardhaṃ vācike vatsa tadardhaṃ mānase punaḥ //
LiP_1,15.7
caturguṇaṃ buddhipūrve krodhādaṣṭaguṇaṃ smṛtam
vīrahā lakṣamātreṇa bhrūṇahā koṭimabhyaset //
LiP_1,15.8
mātṛhā niyutaṃ japtvā śudhyate nātra saṃśayaḥ
goghnaścaiva kṛtaghnaś ca strīghnaḥ pāpayuto naraḥ //
LiP_1,15.9
ayutāghoramabhyasya mucyate nātra saṃśayaḥ
surāpo lakṣamātreṇa buddhyābuddhyāpi vai prabho //
LiP_1,15.10
mucyate nātra saṃdehas tadardhena ca vāruṇīm
asnātāśī sahasreṇa ajapī ca tathā dvijaḥ //
LiP_1,15.11
ahutāśī sahasreṇa adātā ca viśudhyati
brāhmaṇasvāpahartā ca svarṇasteyī narādhamaḥ //
LiP_1,15.12
niyutaṃ mānasaṃ japtvā mucyate nātra saṃśayaḥ
gurutalparato vāpi mātṛghno vā narādhamaḥ //
LiP_1,15.13
brahmaghnaś ca japedevaṃ mānasaṃ vai pitāmaha
saṃparkātpāpināṃ pāpaṃ tatsamaṃ paribhāṣitam //
LiP_1,15.14
tathāpyayutamātreṇa pātakādvai pramucyate
saṃsargātpātakī lakṣaṃ japedvai mānasaṃ dhiyā //
LiP_1,15.15
upāṃśu yaccaturdhā vai vācikaṃ cāṣṭadhā japet
pātakādardhameva syād upapātakināṃ smṛtam //
LiP_1,15.16
tadardhaṃ kevale pāpe nātra kāryā vicāraṇā
brahmahatyā surāpānaṃ suvarṇasteyameva ca //
LiP_1,15.17
kṛtvā ca gurutalpaṃ ca pāpakṛdbrāhmaṇo yadi
rudragāyatriyā grāhyaṃ gomūtraṃ kāpilaṃ dvijāḥ //
LiP_1,15.18
gandhadvāreti tasyā vai gomayaṃ svastham āharet
tejo 'si śuktam ityājyaṃ kāpilaṃ saṃharedbudhaḥ //
LiP_1,15.19
āpyāyasveti ca kṣīraṃ dadhikrāvṇeti cāharet
gavyaṃ dadhi navaṃ sākṣāt kāpilaṃ vai pitāmaha //
LiP_1,15.20
devasya tveti mantreṇa saṃgrahedvai kuśodakam
ekasthaṃ hemapātre vā kṛtvāghoreṇa rājate //
LiP_1,15.21
tāmre vā padmapātre vā pālāśe vā dale śubhe
sakūrcaṃ sarvaratnāḍhyaṃ kṣiptvā tatraiva kāñcanam //
LiP_1,15.22
japellakṣamaghorākhyaṃ hutvā caiva ghṛtādibhiḥ
ghṛtena caruṇā caiva samidbhiś ca tilais tathā //
LiP_1,15.23
yavaiś ca vrīhibhiścaiva juhuyādvai pṛthakpṛthak
pratyekaṃ saptavāraṃ tu dravyālābhe ghṛtena tu //
LiP_1,15.24
hutvāghoreṇa deveśaṃ snātvāghoreṇa vai dvijāḥ
aṣṭadroṇaghṛtenaiva snāpya paścādviśodhya ca //
LiP_1,15.25
ahorātroṣitaḥ snātaḥ pibetkūrcaṃ śivāgrataḥ
brāhmaṃ brahmajapaṃ kuryād ācamya ca yathāvidhi //
LiP_1,15.26
evaṃ kṛtvā kṛtaghno 'pi brahmahā bhrūṇahā tathā
vīrahā gurughātī ca mitraviśvāsaghātakaḥ //
LiP_1,15.27
steyī suvarṇasteyī ca gurutalparataḥ sadā
madyapo vṛṣalīsaktaḥ paradāravidharṣakaḥ //
LiP_1,15.28
brahmasvahā tathā goghno mātṛhā pitṛhā tathā
devapracyāvakaścaiva liṅgapradhvaṃsakas tathā //
LiP_1,15.29
tathānyāni ca pāpāni mānasāni dvijo yadi
vācikāni tathānyāni kāyikāni sahasraśaḥ //
LiP_1,15.30
kṛtvā vimucyate sadyo janmāntaraśatairapi
etadrahasyaṃ kathitam aghoreśaprasaṃgataḥ //
LiP_1,15.31
tasmājjapeddvijo nityaṃ sarvapāpaviśuddhaye // LiP_1,15.32
athānyo brahmaṇaḥ kalpo vartate munipuṅgavāḥ
viśvarūpa iti khyāto nāmataḥ paramādbhutaḥ //
LiP_1,16.1
vinivṛtte tu saṃhāre punaḥ sṛṣṭe carācare
brahmaṇaḥ putrakāmasya dhyāyataḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,16.2
prādurbhūtā mahānādā viśvarūpā sarasvatī
viśvamālyāṃbaradharā viśvayajñopavītinī //
LiP_1,16.3
viśvoṣṇīṣā viśvagandhā viśvamātā mahoṣṭhikā
tathāvidhaṃ sa bhagavān īśānaṃ parameśvaram //
LiP_1,16.4
śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ sarvābharaṇabhūṣitam
atha taṃ manasā dhyātvā yuktātmā vai pitāmahaḥ //
LiP_1,16.5
vavande devamīśānaṃ sarveśaṃ sarvagaṃ prabhum
omīśāna namaste 'stu mahādeva namo 'stu te //
LiP_1,16.6
namo 'stu sarvavidyānām īśāna parameśvara
namo 'stu sarvabhūtānām īśāna vṛṣavāhana //
LiP_1,16.7
brahmaṇo 'dhipate tubhyaṃ brahmaṇe brahmarūpiṇe
namo brahmādhipataye śivaṃ me 'stu sadāśiva //
LiP_1,16.8
oṅkāramūrte deveśa sadyojāta namonamaḥ
prapadye tvāṃ prapanno 'smi sadyojātāya vai namaḥ //
LiP_1,16.9
abhave ca bhave tubhyaṃ tathā nātibhave namaḥ
bhavodbhava bhaveśāna māṃ bhajasva mahādyute //
LiP_1,16.10
vāmadeva namastubhyaṃ jyeṣṭhāya varadāya ca
namo rudrāya kālāya kalanāya namo namaḥ //
LiP_1,16.11
namo vikaraṇāyaiva kālavarṇāya varṇine
balāya balināṃ nityaṃ sadā vikaraṇāya te //
LiP_1,16.12
balapramathanāyaiva baline brahmarūpiṇe
sarvabhūteśvareśāya bhūtānāṃ damanāya ca //
LiP_1,16.13
manonmanāya devāya namastubhyaṃ mahādyute
vāmadevāya vāmāya namastubhyaṃ mahātmane //
LiP_1,16.14
jyeṣṭhāya caiva śreṣṭhāya rudrāya varadāya ca
kālahantre namastubhyaṃ namastubhyaṃ mahātmane //
LiP_1,16.15
iti stavena deveśaṃ nanāma vṛṣabhadhvajam
yaḥ paṭhet sakṛdeveha brahmalokaṃ gamiṣyati //
LiP_1,16.16
śrāvayedvā dvijān śrāddhe sa yāti paramāṃ gatim
evaṃ dhyānagataṃ tatra praṇamantaṃ pitāmaham //
LiP_1,16.17
uvāca bhagavānīśaḥ prīto 'haṃ te kimicchasi
tatastu praṇato bhūtvā vāgviśuddhaṃ maheśvaram //
LiP_1,16.18
uvāca bhagavān rudraṃ prītaṃ prītena cetasā
yadidaṃ viśvarūpaṃ te viśvagauḥ śreyasīśvarī //
LiP_1,16.19
etadveditumicchāmi yatheyaṃ parameśvara
kaiṣā bhagavatī devī catuṣpādā caturmukhī //
LiP_1,16.20
catuḥśṛṅgī caturvaktrā caturdaṃṣṭrā catuḥstanī
caturhastā caturnetrā viśvarūpā kathaṃ smṛtā //
LiP_1,16.21
kiṃnāmagotrā kasyeyaṃ kiṃvīryā cāpi karmataḥ
tasya tadvacanaṃ śrutvā devadevo vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,16.22
prāha devavṛṣaṃ brahmā brahmāṇaṃ cātmasaṃbhavam
rahasyaṃ sarvamantrāṇāṃ pāvanaṃ puṣṭivardhanam //
LiP_1,16.23
śṛṇuṣvaitatparaṃ guhyam ādisarge yathā tathā
evaṃ yo vartate kalpo viśvarūpastvasau mataḥ //
LiP_1,16.24
brahmasthānamidaṃ cāpi yatra prāptaṃ tvayā prabho
tvattaḥ parataraṃ deva viṣṇunā tatpadaṃ śubham //
LiP_1,16.25
vaikuṇṭhena viśuddhena mama vāmāṅgajena vā
tadāprabhṛti kalpaś ca trayastriṃśattamo hyayam //
LiP_1,16.26
śataṃ śatasahasrāṇām atītā ye svayaṃbhuvaḥ
purastāttava deveśa tacchṛṇuṣva mahāmate //
LiP_1,16.27
ānandastu sa vijñeya ānandatve vyavasthitaḥ
māṇḍavyagotrastapasā mama putratvamāgataḥ //
LiP_1,16.28
tvayi yogaṃ ca sāṃkhyaṃ ca tapovidyāvidhikriyāḥ
ṛtaṃ satyaṃ dayā brahma ahiṃsā sanmatiḥ kṣamā //
LiP_1,16.29
dhyānaṃ dhyeyaṃ damaḥ śāntir vidyāvidyā matirdhṛtiḥ
kāntirnītiḥ prathā medhā lajjā dṛṣṭiḥ sarasvatī //
LiP_1,16.30
tuṣṭiḥ puṣṭiḥ kriyā caiva prasādaś ca pratiṣṭhitāḥ
dvātriṃśatsuguṇā hyeṣā dvātriṃśākṣarasaṃjñayā //
LiP_1,16.31
prakṛtirvihitā brahmaṃs tvatprasūtirmaheśvarī
viṣṇorbhagavataścāpi tathānyeṣāmapi prabho //
LiP_1,16.32
saiṣā bhagavatī devī matprasūtiḥ pratiṣṭhitā
caturmukhī jagadyoniḥ prakṛtir gauḥ pratiṣṭhitā //
LiP_1,16.33
gaurī māyā ca vidyā ca kṛṣṇā haimavatīti ca
pradhānaṃ prakṛtiścaiva yāmāhustattvacintakāḥ //
LiP_1,16.34
ajāmekāṃ lohitāṃ śuklakṛṣṇāṃ viśvaprajāṃ sṛjamānāṃ sarūpām
ajo 'haṃ māṃ viddhi tāṃ viśvarūpaṃ gāyatrīṃ gāṃ viśvarūpāṃ hi buddhyā //
LiP_1,16.35
evamuktvā mahādevaḥ sasarja parameśvaraḥ
tataś ca pārśvagā devyāḥ sarvarūpakumārakāḥ //
LiP_1,16.36
jaṭī muṇḍī śikhaṇḍī ca ardhamuṇḍaś ca jajñire
tatastena yathoktena yogena sumahaujasaḥ //
LiP_1,16.37
divyavarṣasahasrānte upāsitvā maheśvaram
dharmopadeśamakhilaṃ kṛtvā yogamayaṃ dṛḍham //
LiP_1,16.38
śiṣṭāś ca niyatātmānaḥ praviṣṭā rudramīśvaram // LiP_1,16.39
evaṃ saṃkṣepataḥ proktaḥ sahyādīnāṃ samudbhavaḥ
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi śrāvayedvā dvijottamān //
LiP_1,17.1
sa yāti brahmasāyujyaṃ prasādātparameṣṭhinaḥ
ṛṣaya ūcuḥ
kathaṃ liṅgamabhūlliṅge samabhyarcyaḥ sa śaṅkaraḥ //
LiP_1,17.2
kiṃ liṅgaṃ kas tathā liṅgī sūta vaktumihārhasi
romaharṣaṇa uvāca
evaṃ devāś ca ṛṣayaḥ praṇipatya pitāmaham //
LiP_1,17.3
apṛcchan bhagavaṃlliṅgaṃ kathamāsīditi svayam
liṅge maheśvaro rudraḥ samabhyarcyaḥ kathaṃ tviti //
LiP_1,17.4
kiṃ liṅgaṃ kas tathā liṅgī so 'pyāha ca pitāmahaḥ
pitāmaha uvāca
pradhānaṃ liṅgamākhyātaṃ liṅgī ca parameśvaraḥ //
LiP_1,17.5
rakṣārthamaṃbudhau mahyaṃ viṣṇostvāsīt surottamāḥ
vaimānike gate sarge janalokaṃ saharṣibhiḥ //
LiP_1,17.6
sthitikāle tadā pūrṇe tataḥ pratyāhṛte tathā
caturyugasahasrānte satyalokaṃ gate surāḥ //
LiP_1,17.7
vinādhipatyaṃ samatāṃ gate 'nte brahmaṇo mama
śuṣke ca sthāvare sarve tv anāvṛṣṭyā ca sarvaśaḥ //
LiP_1,17.8
paśavo mānuṣā vṛkṣāḥ piśācāḥ piśitāśanāḥ
gandharvādyāḥ krameṇaiva nirdagdhā bhānubhānubhiḥ //
LiP_1,17.9
ekārṇave mahāghore tamobhūte samantataḥ
suṣvāpāṃbhasi yogātmā nirmalo nirupaplavaḥ //
LiP_1,17.10
sahasraśīrṣā viśvātmā sahasrākṣaḥ sahasrapāt
sahasrabāhuḥ sarvajñaḥ sarvadevabhavodbhavaḥ //
LiP_1,17.11
hiraṇyagarbho rajasā tamasā śaṅkaraḥ svayam
sattvena sarvago viṣṇuḥ sarvātmatve maheśvaraḥ //
LiP_1,17.12
kālātmā kālanābhastu śuklaḥ kṛṣṇastu nirguṇaḥ
nārāyaṇo mahābāhuḥ sarvātmā sadasanmayaḥ //
LiP_1,17.13
tathābhūtamahaṃ dṛṣṭvā śayānaṃ paṅkajekṣaṇam
māyayā mohitastasya tamavocamamarṣitaḥ //
LiP_1,17.14
kastvaṃ vadeti hastena samutthāpya sanātanam
tadā hastaprahāreṇa tīvreṇa sa dṛḍhena tu //
LiP_1,17.15
prabuddho 'hīyaśayanāt samāsīnaḥ kṣaṇaṃ vaśī
dadarśa nidrāviklinnanīrajāmalalocanaḥ //
LiP_1,17.16
māmagre saṃsthitaṃ bhāsādhyāsito bhagavān hariḥ
āha cotthāya bhagavān hasanmāṃ madhuraṃ sakṛt //
LiP_1,17.17
svāgataṃsvāgataṃ vatsa pitāmaha mahādyute
tasya tadvacanaṃ śrutvā smitapūrvaṃ surarṣabhāḥ //
LiP_1,17.18
rajasā baddhavairaś ca tamavocaṃ janārdanam
bhāṣase vatsa vatseti sargasaṃhārakāraṇam //
LiP_1,17.19
mām ihāntaḥsmitaṃ kṛtvā guruḥ śiṣyamivānagha
kartāraṃ jagatāṃ sākṣāt prakṛteś ca pravartakam //
LiP_1,17.20
sanātanamajaṃ viṣṇuṃ viriñciṃ viśvasaṃbhavam
viśvātmānaṃ vidhātāraṃ dhātāraṃ paṅkajekṣaṇam //
LiP_1,17.21
kimarthaṃ bhāṣase mohād vaktumarhasi satvaram
so 'pi māmāha jagatāṃ kartāhamiti lokaya //
LiP_1,17.22
bhartā hartā bhavān aṅgād avatīrṇo mamāvyayāt
vismṛto 'si jagannāthaṃ nārāyaṇamanāmayam //
LiP_1,17.23
puruṣaṃ paramātmānaṃ puruhūtaṃ puruṣṭutam
viṣṇumacyutamīśānaṃ viśvasya prabhavodbhavam //
LiP_1,17.24
tavāparādho nāstyatra mama māyākṛtaṃ tvidam
śṛṇu satyaṃ caturvaktra sarvadeveśvaro hyayam //
LiP_1,17.25
kartā netā ca hartā ca na mayāsti samo vibhuḥ
ahameva paraṃ brahma paraṃ tattvaṃ pitāmaha //
LiP_1,17.26
ahameva paraṃ jyotiḥ paramātmā tvahaṃ vibhuḥ
yadyaddṛṣṭaṃ śrutaṃ sarvaṃ jagatyasmiṃścarācaram //
LiP_1,17.27
tattadviddhi caturvaktra sarvaṃ manmayamityatha
mayā sṛṣṭaṃ purāvyaktaṃ caturviṃśatikaṃ svayam //
LiP_1,17.28
nityāntā hyaṇavo baddhāḥ sṛṣṭāḥ krodhodbhavādayaḥ
prasādāddhi bhavānaṇḍāny anekānīha līlayā //
LiP_1,17.29
sṛṣṭā buddhirmayā tasyām ahaṅkārastridhā tataḥ
tanmātrāpañcakaṃ tasmān manaḥ ṣaṣṭhendriyāṇi ca //
LiP_1,17.30
ākāśādīni bhūtāni bhautikāni ca līlayā
ityuktavati tasmiṃś ca mayi cāpi vacas tathā //
LiP_1,17.31
āvayoścābhavadyuddhaṃ sughoraṃ romaharṣaṇam
pralayārṇavamadhye tu rajasā baddhavairayoḥ //
LiP_1,17.32
etasminnantare liṅgam abhavaccāvayoḥ puraḥ
vivādaśamanārthaṃ hi prabodhārthaṃ ca bhāsvaram //
LiP_1,17.33
jvālāmālāsahasrāḍhyaṃ kālānalaśatopamam
kṣayavṛddhivinirmuktam ādimadhyāntavarjitam //
LiP_1,17.34
anaupamyamanirdeśyam avyaktaṃ viśvasaṃbhavam
tasya jvālāsahasreṇa mohito bhagavān hariḥ //
LiP_1,17.35
mohitaṃ prāha māmatra parīkṣāvo 'gnisaṃbhavam
adhogamiṣyāmyanalastaṃbhasyānupamasya ca //
LiP_1,17.36
bhavānūrdhvaṃ prayatnena gantumarhasi satvaram
evaṃ vyāhṛtya viśvātmā svarūpamakarottadā //
LiP_1,17.37
vārāhamahamapyāśu haṃsatvaṃ prāptavānsurāḥ
tadāprabhṛti māmāhurh aṃsaṃ haṃso virāḍiti //
LiP_1,17.38
haṃsahaṃseti yo brūyān māṃ haṃsaḥ sa bhaviṣyati
suśveto hyanalākṣaś ca viśvataḥ pakṣasaṃyutaḥ //
LiP_1,17.39
mano 'nilajavo bhūtvā gato 'haṃ cordhvataḥ surāḥ
nārāyaṇo 'pi viśvātmā nīlāñjanacayopamam //
LiP_1,17.40
daśayojanavistīrṇaṃ śatayojanamāyatam
meruparvatavarṣmāṇaṃ gauratīkṣṇāgradaṃṣṭriṇam //
LiP_1,17.41
kālādityasamābhāsaṃ dīrghaghoṇaṃ mahāsvaram
hrasvapādaṃ vicitrāṅgaṃ jaitraṃ dṛḍham anaupamam //
LiP_1,17.42
vārāhamasitaṃ rūpam āsthāya gatavānadhaḥ
evaṃ varṣasahasraṃ tu tvaranviṣṇuradhogataḥ //
LiP_1,17.43
nāpaśyadalpamapyasya mūlaṃ liṅgasya sūkaraḥ
tāvatkālaṃ gato hyūrdhvam ahamapyarisūdanaḥ //
LiP_1,17.44
satvaraṃ sarvayatnena tasyāntaṃ jñātumicchayā
śrānto hyadṛṣṭvā tasyāntam ahaṅkārādadhogataḥ //
LiP_1,17.45
tathaiva bhagavān viṣṇuḥ śrāntaḥ saṃtrastalocanaḥ
sarvadevabhavastūrṇam utthitaḥ saḥ mahāvapuḥ //
LiP_1,17.46
samāgato mayā sārdhaṃ praṇipatya mahāmanāḥ
māyayā mohitaḥ śaṃbhos tasthau saṃvignamānasaḥ //
LiP_1,17.47
pṛṣṭhataḥ pārśvataścaiva cāgrataḥ parameśvaram
praṇipatya mayā sārdhaṃ sasmāra kimidaṃ tviti //
LiP_1,17.48
tadā samabhavattatra nādo vai śabdalakṣaṇaḥ
omomiti suraśreṣṭhāḥ suvyaktaḥ plutalakṣaṇaḥ //
LiP_1,17.49
kimidaṃ tviti saṃcintya mayā tiṣṭhanmahāsvanam
liṅgasya dakṣiṇe bhāge tadāpaśyatsanātanam //
LiP_1,17.50
ādyavarṇamakāraṃ tu ukāraṃ cottare tataḥ
makāraṃ madhyataścaiva nādāntaṃ tasya caumiti //
LiP_1,17.51
sūryamaṇḍalavaddṛṣṭvā varṇamādyaṃ tu dakṣiṇe
uttare pāvakaprakhyam ukāraṃ puruṣarṣabhaḥ //
LiP_1,17.52
śītāṃśumaṇḍalaprakhyaṃ makāraṃ madhyamaṃ tathā
tasyopari tadāpaśyac chuddhasphaṭikavat prabhum //
LiP_1,17.53
turīyātītam amṛtaṃ niṣkalaṃ nirupaplavam
nirdvandvaṃ kevalaṃ śūnyaṃ bāhyābhyantaravarjitam //
LiP_1,17.54
sabāhyābhyantaraṃ caiva sabāhyābhyantarasthitam
ādimadhyāntarahitam ānandasyāpi kāraṇam //
LiP_1,17.55
mātrāstisrastvardhamātraṃ nādākhyaṃ brahmasaṃjñitam
ṛgyajuḥsāmavedā vai mātrārūpeṇa mādhavaḥ //
LiP_1,17.56
vedaśabdebhya eveśaṃ viśvātmānamacintayat
tadābhavadṛṣirveda ṛṣeḥ sāratamaṃ śubham //
LiP_1,17.57
tenaiva ṛṣiṇā viṣṇur jñātavān parameśvaram
deva uvāca
cintayā rahito rudro vāco yanmanasā saha //
LiP_1,17.58
aprāpya taṃ nivartante vācyastvekākṣareṇa saḥ
ekākṣareṇa tadvācyam ṛtaṃ paramakāraṇam //
LiP_1,17.59
satyamānandamamṛtaṃ paraṃ brahma parātparam
ekākṣarādakārākhyo bhagavānkanakāṇḍajaḥ //
LiP_1,17.60
ekākṣarādukārākhyo hariḥ paramakāraṇam
ekākṣarānmakārākhyo bhagavānnīlalohitaḥ //
LiP_1,17.61
sargakartā tvakārākhyo hy ukārākhyastu mohakaḥ
makārākhyas tayor nityam anugrahakaro 'bhavat //
LiP_1,17.62
makārākhyo vibhurbījī hy akāro bījamucyate
ukārākhyo hariryoniḥ pradhānapuruṣeśvaraḥ //
LiP_1,17.63
bījī ca bījaṃ tadyonir nādākhyaś ca maheśvaraḥ
bījī vibhajya cātmānaṃ svecchayā tu vyavasthitaḥ //
LiP_1,17.64
asya liṅgādabhūdbījam akāro bījinaḥ prabhoḥ
ukārayonau nikṣiptam avardhata samantataḥ //
LiP_1,17.65
sauvarṇamabhavaccāṇḍam āveṣṭyādyaṃ tadakṣaram
anekābdaṃ tathā cāpsu divyamaṇḍaṃ vyavasthitam //
LiP_1,17.66
tato varṣasahasrānte dvidhā kṛtamajodbhavam
aṇḍam apsu sthitaṃ sākṣād ādyākhyeneśvareṇa tu //
LiP_1,17.67
tasyāṇḍasya śubhaṃ haimaṃ kapālaṃ cordhvasaṃsthitam
jajñe yaddyaustadaparaṃ pṛthivī pañcalakṣaṇā //
LiP_1,17.68
tasmādaṇḍodbhavo jajñe tv akārākhyaścaturmukhaḥ
sa sraṣṭā sarvalokānāṃ sa eva trividhaḥ prabhuḥ //
LiP_1,17.69
evamomomiti proktam ityāhuryajuṣāṃ varāḥ
yajuṣāṃ vacanaṃ śrutvā ṛcaḥ sāmāni sādaram //
LiP_1,17.70
evameva hare brahmann ityāhuḥ śrutayastadā
tato vijñāya deveśaṃ yathāvacchrutisaṃbhavaiḥ //
LiP_1,17.71
mantrairmaheśvaraṃ devaṃ tuṣṭāva sumahodayam
āvayoḥ stutisaṃtuṣṭo liṅge tasminnirañjanaḥ //
LiP_1,17.72
divyaṃ śabdamayaṃ rūpam āsthāya prahasan sthitaḥ
akārastasya mūrdhā tu lalāṭaṃ dīrghamucyate //
LiP_1,17.73
ikāro dakṣiṇaṃ netram īkāro vāmalocanam
ukāro dakṣiṇaṃ śrotram ūkāro vāmamucyate //
LiP_1,17.74
ṛkāro dakṣiṇaṃ tasya kapolaṃ parameṣṭhinaḥ
vāmaṃ kapolam ṝkāro ḷ ḹ nāsāpuṭe ubhe //
LiP_1,17.75
ekāram oṣṭhamūrddhvaś ca aikārastvadharo vibhoḥ
okāraś ca tathaukāro dantapaṅktidvayaṃ kramāt //
LiP_1,17.76
amastu tālunī tasya devadevasya dhīmataḥ
kādipañcākṣarāṇyasya pañca hastāni dakṣiṇe //
LiP_1,17.77
cādipañcākṣarāṇyevaṃ pañca hastāni vāmataḥ
ṭādipañcākṣaraṃ pādas tādipañcākṣaraṃ tathā //
LiP_1,17.78
pakāramudaraṃ tasya phakāraḥ pārśvamucyate
bakāro vāmapārśvaṃ vai bhakāraṃ skandhamasya tat //
LiP_1,17.79
makāraṃ hṛdayaṃ śaṃbhor mahādevasya yoginaḥ
yakārādisakārāntaṃ vibhorvai sapta dhātavaḥ //
LiP_1,17.80
hakāra ātmarūpaṃ vai kṣakāraḥ krodha ucyate
taṃ dṛṣṭvā umayā sārdhaṃ bhagavantaṃ maheśvaram //
LiP_1,17.81
praṇamya bhagavān viṣṇuḥ punaścāpaśyadūrddhvataḥ
oṅkāraprabhavaṃ mantraṃ kalāpañcakasaṃyutam //
LiP_1,17.82
śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ subhāṣṭatriṃśadakṣaram
medhākaram abhūdbhūyaḥ sarvadharmārthasādhakam //
LiP_1,17.83
gāyatrīprabhavaṃ mantraṃ haritaṃ vaśyakārakam
caturviṃśativarṇāḍhyaṃ catuṣkalamanuttamam //
LiP_1,17.84
atharvamasitaṃ mantraṃ kalāṣṭakasamāyutam
abhicārikamatyarthaṃ trayastriṃśacchubhākṣaram //
LiP_1,17.85
yajurvedasamāyuktaṃ pañcatriṃśacchubhākṣaram
kalāṣṭakasamāyuktaṃ suśvetaṃ śāntikaṃ tathā //
LiP_1,17.86
trayodaśakalāyuktaṃ bālādyaiḥ saha lohitam
sāmodbhavaṃ jagatyādyaṃ vṛddhisaṃhārakāraṇam //
LiP_1,17.87
varṇāḥ ṣaḍadhikāḥ ṣaṣṭir asya mantravarasya tu
pañca mantrāṃs tathā labdhvā jajāpa bhagavān hariḥ //
LiP_1,17.88
atha dṛṣṭvā kalāvarṇam ṛgyajuḥsāmarūpiṇam
īśānamīśamukuṭaṃ puruṣāsyaṃ purātanam //
LiP_1,17.89
aghorahṛdayaṃ hṛdyaṃ vāmaguhyaṃ sadāśivam
sadyaḥ pādaṃ mahādevaṃ mahābhogīndrabhūṣaṇam //
LiP_1,17.90
viśvataḥ pādavadanaṃ viśvato 'kṣikaraṃ śivam
brahmaṇo 'dhipatiṃ sargasthitisaṃhārakāraṇam //
LiP_1,17.91
tuṣṭāva punariṣṭābhir vāgbhir varadamīśvaram // LiP_1,17.92
ekākṣarāya rudrāya akārāyātmarūpiṇe
ukārāyādidevāya vidyādehāya vai namaḥ //
LiP_1,18.1
tṛtīyāya makārāya śivāya paramātmane
sūryāgnisomavarṇāya yajamānāya vai namaḥ //
LiP_1,18.2
agnaye rudrarūpāya rudrāṇāṃ pataye namaḥ
śivāya śivamantrāya sadyojātāya vedhase //
LiP_1,18.3
vāmāya vāmadevāya varadāyāmṛtāya te
aghorāyātighorāya sadyojātāya raṃhase //
LiP_1,18.4
īśānāya śmaśānāya ativegāya vegine
namo 'stu śrutipādāya ūrdhvaliṅgāya liṅgine //
LiP_1,18.5
hemaliṅgāya hemāya vāriliṅgāya cāṃbhase
śivāya śivaliṅgāya vyāpine vyomavyāpine //
LiP_1,18.6
vāyave vāyuvegāya namaste vāyuvyāpine
tejase tejasāṃ bhartre namastejo 'dhivyāpine //
LiP_1,18.7
jalāya jalabhūtāya namaste jalavyāpine
pṛthivyai cāntarikṣāya pṛthivīvyāpine namaḥ //
LiP_1,18.8
śabdasparśasvarūpāya rasagandhāya gandhine
gaṇādhipataye tubhyaṃ guhyādguhyatamāya te //
LiP_1,18.9
anantāya virūpāya anantānāmayāya ca
śāśvatāya variṣṭhāya vārigarbhāya yogine //
LiP_1,18.10
saṃsthitāyāmbhasāṃ madhye āvayormadhyavarcase
goptre hartre sadā kartre nidhanāyeśvarāya ca //
LiP_1,18.11
acetanāya cintyāya cetanāyāsahāriṇe
arūpāya surūpāya anaṅgāyāṅgahāriṇe //
LiP_1,18.12
bhasmadigdhaśarīrāya bhānusomāgnihetave
śvetāya śvetavarṇāya tuhinādricarāya ca //
LiP_1,18.13
suśvetāya suvaktrāya namaḥ śvetaśikhāya ca
śvetāsyāya mahāsyāya namaste śvetalohita //
LiP_1,18.14
sutārāya viśiṣṭāya namo dundubhine hara
śatarūpavirūpāya namaḥ ketumate sadā //
LiP_1,18.15
ṛddhiśokaviśokāya pinākāya kapardine
vipāśāya supāśāya namaste pāśanāśine //
LiP_1,18.16
suhotrāya haviṣyāya subrahmaṇyāya sūriṇe
sumukhāya suvaktrāya durdamāya damāya ca //
LiP_1,18.17
kaṅkāya kaṅkarūpāya kaṅkaṇīkṛtapannaga
sanakāya namastubhyaṃ sanātana sanandana //
LiP_1,18.18
sanatkumārasāraṅgam āraṇāya mahātmane
lokākṣiṇe tridhāmāya namo virajase sadā //
LiP_1,18.19
śaṅkhapālāya śaṅkhāya rajase tamase namaḥ
sārasvatāya meghāya meghavāhana te namaḥ //
LiP_1,18.20
suvāhāya vivāhāya vivādavaradāya ca
namaḥ śivāya rudrāya pradhānāya namonamaḥ //
LiP_1,18.21
triguṇāya namastubhyaṃ caturvyūhātmane namaḥ
saṃsārāya namastubhyaṃ namaḥ saṃsārahetave //
LiP_1,18.22
mokṣāya mokṣarūpāya mokṣakartre namonamaḥ
ātmane ṛṣaye tubhyaṃ svāmine viṣṇave namaḥ //
LiP_1,18.23
namo bhagavate tubhyaṃ nāgānāṃ pataye namaḥ
oṅkārāya namastubhyaṃ sarvajñāya namo namaḥ //
LiP_1,18.24
sarvāya ca namastubhyaṃ namo nārāyaṇāya ca
namo hiraṇyagarbhāya ādidevāya te namaḥ //
LiP_1,18.25
namo 'stvajāya pataye prajānāṃ vyūhahetave
mahādevāya devānām īśvarāya namo namaḥ //
LiP_1,18.26
śarvāya ca namastubhyaṃ satyāya śamanāya ca
brahmaṇe caiva bhūtānāṃ sarvajñāya namo namaḥ //
LiP_1,18.27
mahātmane namastubhyaṃ prajñārūpāya vai namaḥ
citaye citirūpāya smṛtirūpāya vai namaḥ //
LiP_1,18.28
jñānāya jñānagamyāya namaste saṃvide sadā
śikharāya namastubhyaṃ nīlakaṇṭhāya vai namaḥ //
LiP_1,18.29
ardhanārīśarīrāya avyaktāya namonamaḥ
ekādaśavibhedāya sthāṇave te namaḥ sadā //
LiP_1,18.30
namaḥ somāya sūryāya bhavāya bhavahāriṇe
yaśaskarāya devāya śaṅkarāyeśvarāya ca //
LiP_1,18.31
namo 'ṃbikādhipataye umāyāḥ pataye namaḥ
hiraṇyabāhave tubhyaṃ namaste hemaretase //
LiP_1,18.32
nīlakeśāya vittāya śitikaṇṭhāya vai namaḥ
kapardine namastubhyaṃ nāgāṅgābharaṇāya ca //
LiP_1,18.33
vṛṣārūḍhāya sarvasya hartre kartre namonamaḥ
vīrarāmātirāmāya rāmanāthāya te vibho //
LiP_1,18.34
namo rājādhirājāya rājñāmadhigatāya te
namaḥ pālādhipataye pālāśākṛntate namaḥ //
LiP_1,18.35
namaḥ keyūrabhūṣāya gopate te namonamaḥ
namaḥ śrīkaṇṭhanāthāya namo likucapāṇaye //
LiP_1,18.36
bhuvaneśāya devāya vedaśāstra namo 'stu te
sāraṅgāya namastubhyaṃ rājahaṃsāya te namaḥ //
LiP_1,18.37
kanakāṅgadahārāya namaḥ sarpopavītine
sarpakuṇḍalamālāya kaṭisūtrīkṛtāhine //
LiP_1,18.38
vedagarbhāya garbhāya viśvagarbhāya te śiva
brahmovāca
virarāmeti saṃstutvā brahmaṇā sahito hariḥ //
LiP_1,18.39
etatstotravaraṃ puṇyaṃ sarvapāpapraṇāśanam
yaḥ paṭhecchrāvayedvāpi brāhmaṇān vedapāragān //
LiP_1,18.40
sa yāti brahmaṇo loke pāpakarmarato 'pi vai
tasmājjapetpaṭhennityaṃ śrāvayedbrāhmaṇāñchubhān //
LiP_1,18.41
sarvapāpaviśuddhyarthaṃ viṣṇunā paribhāṣitam // LiP_1,18.42
athovāca mahādevaḥ prīto 'haṃ surasattamau
paśyatāṃ māṃ mahādevaṃ bhayaṃ sarvaṃ vimucyatām //
LiP_1,19.1
yuvāṃ prasūtau gātrābhyāṃ mama pūrvaṃ mahābalau
ayaṃ me dakṣiṇe pārśve brahmā lokapitāmahaḥ //
LiP_1,19.2
vāme pārśve ca me viṣṇur viśvātmā hṛdayodbhavaḥ
prīto 'haṃ yuvayoḥ samyag varaṃ dadmi yathepsitam //
LiP_1,19.3
evamuktvā tu taṃ viṣṇuṃ karābhyāṃ parameśvaraḥ
pasparśa subhagābhyāṃ tu kṛpayā tu kṛpānidhiḥ //
LiP_1,19.4
tataḥ prahṛṣṭamanasā praṇipatya maheśvaram
prāha nārāyaṇo nāthaṃ liṅgasthaṃ liṅgavarjitam //
LiP_1,19.5
yadi prītiḥ samutpannā yadi deyo varaś ca nau
bhaktirbhavatu nau nityaṃ tvayi cāvyabhicāriṇī //
LiP_1,19.6
devaḥ pradattavān devāḥ svātmanyavyabhicāriṇīm
brahmaṇe viṣṇave caiva śraddhāṃ śītāṃśubhūṣaṇaḥ //
LiP_1,19.7
jānubhyāmavanīṃ gatvā punarnārāyaṇaḥ svayam
praṇipatya ca viśveśaṃ prāha mandataraṃ vaśī //
LiP_1,19.8
āvayordevadeveśa vivādamatiśobhanam
ihāgato bhavān yasmād vivādaśamanāya nau //
LiP_1,19.9
tasya tadvacanaṃ śrutvā punaḥ prāha haro harim
praṇipatya sthitaṃ mūrdhnā kṛtāñjalipuṭaṃ smayan //
LiP_1,19.10
pralayasthitisargāṇāṃ kartā tvaṃ dharaṇīpate
vatsa vatsa hare viṣṇo pālayaitaccarācaram //
LiP_1,19.11
tridhā bhinno hyahaṃ viṣṇo brahmaviṣṇubhavākhyayā
sargarakṣālayaguṇair niṣkalaḥ parameśvaraḥ //
LiP_1,19.12
saṃmohaṃ tyaja bho viṣṇo pālayainaṃ pitāmaham
pādme bhaviṣyati sutaḥ kalpe tava pitāmahaḥ //
LiP_1,19.13
tadā drakṣyasi māṃ caivaṃ so 'pi drakṣyati padmajaḥ
evamuktvā sa bhagavāṃs tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,19.14
tadāprabhṛti lokeṣu liṅgārcā supratiṣṭhitā
liṅgavedī mahādevī liṅgaṃ sākṣānmaheśvaraḥ //
LiP_1,19.15
layanālliṅgamityuktaṃ tatraiva nikhilaṃ surāḥ
yastu laiṅgaṃ paṭhennityam ākhyānaṃ liṅgasannidhau //
LiP_1,19.16
sa yāti śivatāṃ vipro nātra kāryā vicāraṇā // LiP_1,19.17
kathaṃ pādme purā kalpe brahmā padmodbhavo 'bhavat
bhavaṃ ca dṛṣṭavāṃstena brahmaṇā puruṣottamaḥ //
LiP_1,20.1
etatsarvaṃ viśeṣeṇa sāṃprataṃ vaktumarhasi
sūta uvāca
āsīdekārṇavaṃ ghoram avibhāgaṃ tamomayam //
LiP_1,20.2
madhye caikārṇave tasmin śaṅkhacakragadādharaḥ
jīmūtābho 'mbujākṣaś ca kirīṭī śrīpatirhariḥ //
LiP_1,20.3
nārāyaṇamukhodgīrṇasarvātmā puruṣottamaḥ
aṣṭabāhurmahāvakṣā lokānāṃ yonirucyate //
LiP_1,20.4
kimapyacintyaṃ yogātmā yogamāsthāya yogavit
phaṇāsahasrakalitaṃ tamapratimavarcasam //
LiP_1,20.5
mahābhogapaterbhogaṃ sādhvāstīrya mahocchrayam
tasminmahati paryaṅke śete caikārṇave prabhuḥ //
LiP_1,20.6
evaṃ tatra śayānena viṣṇunā prabhaviṣṇunā
ātmārāmeṇa krīḍārthaṃ līlayākliṣṭakarmaṇā //
LiP_1,20.7
śatayojanavistīrṇaṃ taruṇādityasannibham
vajradaṇḍaṃ mahotsedhaṃ nābhyāṃ sṛṣṭaṃ tu puṣkaram //
LiP_1,20.8
tasyaivaṃ krīḍamānasya samīpaṃ devamīḍhuṣaḥ
hemagarbhāṇḍajo brahmā rukmavarṇo hyatīndriyaḥ //
LiP_1,20.9
caturvaktro viśālākṣaḥ samāgamya yadṛcchayā
śriyā yuktena divyena suśubhena sugandhinā //
LiP_1,20.10
krīḍamānaṃ ca padmena dṛṣṭvā brahmā śubhekṣaṇam
savismayamathāgamya saumyasampannayā girā //
LiP_1,20.11
provāca ko bhavāñchete hy āśrito madhyamambhasām
atha tasyācyutaḥ śrutvā brahmaṇastu śubhaṃ vacaḥ //
LiP_1,20.12
udatiṣṭhata paryaṅkād vismayotphullalocanaḥ
pratyuvācottaraṃ caiva kalpe kalpe pratiśrayaḥ //
LiP_1,20.13
kartavyaṃ ca kṛtaṃ caiva kriyate yacca kiṃcana
dyaurantarikṣaṃ bhūścaiva paraṃ padamahaṃ bhuvaḥ //
LiP_1,20.14
tamevamuktvā bhagavān viṣṇuḥ punarathābravīt
kastvaṃ khalu samāyātaḥ samīpaṃ bhagavānkutaḥ //
LiP_1,20.15
kva vā bhūyaś ca gantavyaṃ kaś ca vā te pratiśrayaḥ
ko bhavān viśvamūrtirvai kartavyaṃ kiṃ ca te mayā //
LiP_1,20.16
evaṃ bruvantaṃ vaikuṇṭhaṃ pratyuvāca pitāmahaḥ
māyayā mohitaḥ śaṃbhor avijñāya janārdanam //
LiP_1,20.17
māyayā mohitaṃ devam avijñātaṃ mahātmanaḥ
yathā bhavāṃstathaivāham ādikartā prajāpatiḥ //
LiP_1,20.18
savismayaṃ vacaḥ śrutvā brahmaṇo lokatantriṇaḥ
anujñātaś ca te nātha vaikuṇṭho viśvasaṃbhavaḥ //
LiP_1,20.19
kautūhalānmahāyogī praviṣṭo brahmaṇo mukham
imānaṣṭādaśa dvīpān sasamudrān saparvatān //
LiP_1,20.20
praviśya sumahātejāś cāturvarṇyasamākulān
brahmaṇastambhaparyantaṃ saptalokān sanātanān //
LiP_1,20.21
brahmaṇastūdare dṛṣṭvā sarvānviṣṇurmahābhujaḥ
aho 'sya tapaso vīryam ityuktvā ca punaḥ punaḥ //
LiP_1,20.22
aṭitvā vividhāṃllokān viṣṇurnānāvidhāśrayān
tato varṣasahasrānte nāntaṃ hi dadṛśe yadā //
LiP_1,20.23
tadāsya vaktrānniṣkramya pannagendraniketanaḥ
nārāyaṇo jagaddhātā pitāmahamathābravīt //
LiP_1,20.24
bhagavānādiraṅkaś ca madhyaṃ kālo diśo nabhaḥ
nāhamantaṃ prapaśyāmi udarasya tavānagha //
LiP_1,20.25
evamuktvābravīdbhūyaḥ pitāmahamidaṃ hariḥ
bhagavānevamevāhaṃ śāśvataṃ hi mamodaram //
LiP_1,20.26
praviśya lokān paśyaitān anaupamyānsurottama
tataḥ prāhlādinīṃ vāṇīṃ śrutvā tasyābhinandya ca //
LiP_1,20.27
śrīpaterudaraṃ bhūyaḥ praviveśa pitāmahaḥ
tāneva lokān garbhasthān apaśyat satyavikramaḥ //
LiP_1,20.28
paryaṭitvā tu devasya dadṛśe 'ntaṃ na vai hareḥ
jñātvā gatiṃ tasya pitāmahasya dvārāṇi sarvāṇi pidhāya viṣṇuḥ
vibhurmanaḥ kartumiyeṣa cāśu sukhaṃ prasupto 'hamiti pracintya //
LiP_1,20.29
tato dvārāṇi sarvāṇi pihitāni samīkṣya vai
sūkṣmaṃ kṛtvātmano rūpaṃ nābhyāṃ dvāramavindata //
LiP_1,20.30
padmasūtrānusāreṇa cānvapaśyatpitāmahaḥ
ujjahārātmano rūpaṃ puṣkarāccaturānanaḥ //
LiP_1,20.31
virarājāravindasthaḥ padmagarbhasamadyutiḥ
brahmā svayaṃbhūrbhagavāñ jagadyoniḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,20.32
etasminnantare tābhyām ekaikasya tu kṛtsnaśaḥ
vartamāne tu saṃgharṣe madhye tasyārṇavasya tu //
LiP_1,20.33
kuto 'pyaparimeyātmā bhūtānāṃ prabhurīśvaraḥ
śūlapāṇirmahādevo hemavīrāṃbaracchadaḥ //
LiP_1,20.34
agacchadyatra so 'nanto nāgabhogapatir hariḥ
śīghraṃ vikramatastasya padbhyām ākrāntapīḍitāḥ //
LiP_1,20.35
udbhūtāstūrṇamākāśe pṛthulāstoyabindavaḥ
atyuṣṇaścātiśītaś ca vāyustatra vavau punaḥ //
LiP_1,20.36
taddṛṣṭvā mahadāścaryaṃ brahmā viṣṇumabhāṣata
abbindavaś ca śītoṣṇāḥ kampayantyaṃbujaṃ bhṛśam //
LiP_1,20.37
etanme saṃśayaṃ brūhi kiṃ vā tvanyaccikīrṣasi
etadevaṃvidhaṃ vākyaṃ pitāmahamukhodgatam //
LiP_1,20.38
śrutvāpratimakarmā hi bhagavānasurāntakṛt
kiṃ nu khalvatra me nābhyāṃ bhūtamanyatkṛtālayam //
LiP_1,20.39
vadati priyamatyarthaṃ manyuścāsya mayā kṛtaḥ
ityevaṃ manasā dhyātvā pratyuvācedamuttaram //
LiP_1,20.40
kimatra bhagavānadya puṣkare jātasaṃbhramaḥ
kiṃ mayā ca kṛtaṃ deva yanmāṃ priyamanuttamam //
LiP_1,20.41
bhāṣase puruṣaśreṣṭha kimarthaṃ brūhi tattvataḥ
evaṃ bruvāṇaṃ deveśaṃ lokayātrānugaṃ tataḥ //
LiP_1,20.42
pratyuvācāmbujābhākṣaṃ brahmā vedanidhiḥ prabhuḥ
yo 'sau tavodaraṃ pūrvaṃ praviṣṭo 'haṃ tvadicchayā //
LiP_1,20.43
yathā mamodare lokāḥ sarve dṛṣṭāstvayā prabho
tathaiva dṛṣṭāḥ kārtsnyena mayā lokāstavodare //
LiP_1,20.44
tato varṣasahasrāttu upāvṛttasya me 'nagha
tvayā matsarabhāvena māṃ vaśīkartumicchatā //
LiP_1,20.45
āśu dvārāṇi sarvāṇi pihitāni samantataḥ
tato mayā mahābhāga saṃcintya svena tejasā //
LiP_1,20.46
labdho nābhipradeśena padmasūtrādvinirgamaḥ
mā bhūtte manaso 'lpo 'pi vyāghāto 'yaṃ kathaṃcana //
LiP_1,20.47
ityeṣānugatirviṣṇo kāryāṇām aupasarpiṇī
yanmayānantaraṃ kāryaṃ brūhi kiṃ karavāṇyaham //
LiP_1,20.48
tataḥ paramameyātmā hiraṇyakaśipo ripuḥ
anavadyāṃ priyāmiṣṭāṃ śivāṃ vāṇīṃ pitāmahāt //
LiP_1,20.49
śrutvā vigatamātsaryaṃ vākyamasmai dadau hariḥ
na hyevamīdṛśaṃ kāryaṃ mayādhyavasitaṃ tava //
LiP_1,20.50
tvāṃ bodhayitukāmena krīḍāpūrvaṃ yadṛcchayā
āśu dvārāṇi sarvāṇi ghāṭitāni mayātmanaḥ //
LiP_1,20.51
na te 'nyathāvagantavyaṃ mānyaḥ pūjyaś ca me bhavān
sarvaṃ marṣaya kalyāṇa yanmayāpakṛtaṃ tava //
LiP_1,20.52
asmān mayohyamānastvaṃ padmādavatara prabho
nāhaṃ bhavantaṃ śaknomi soḍhuṃ tejomayaṃ gurum //
LiP_1,20.53
sa hovāca varaṃ brūhi padmādavatara prabho
putro bhava mamārighna mudaṃ prāpsyasi śobhanām //
LiP_1,20.54
sadbhāvavacanaṃ brūhi padmādavatara prabho
sa tvaṃ ca no mahāyogī tvamīḍyaḥ praṇavātmakaḥ //
LiP_1,20.55
adyaprabhṛti sarveśaḥ śvetoṣṇīṣavibhūṣitaḥ
padmayoniriti hyevaṃ khyāto nāmnā bhaviṣyasi //
LiP_1,20.56
putro me tvaṃ bhava brahman saptalokādhipaḥ prabho
tataḥ sa bhagavāndevo varaṃ dattvā kirīṭine //
LiP_1,20.57
evaṃ bhavatu cetyuktvā prītātmā gatamatsaraḥ
pratyāsannam athāyāntaṃ bālārkābhaṃ mahānanam //
LiP_1,20.58
bhavamatyadbhutaṃ dṛṣṭvā nārāyaṇamathābravīt
aprameyo mahāvaktro daṃṣṭrī dhvastaśiroruhaḥ //
LiP_1,20.59
daśabāhustriśūlāṅko nayanairviśvataḥ sthitaḥ
lokaprabhuḥ svayaṃ sākṣād vikṛto muñjamekhalī //
LiP_1,20.60
meṇḍhreṇordhvena mahatā nardamāno 'tibhairavam
kaḥ khalveṣa pumān viṣṇo tejorāśir mahādyutiḥ //
LiP_1,20.61
vyāpya sarvā diśo dyāṃ ca ita evābhivartate
tenaivamukto bhagavān viṣṇurbrahmāṇamabravīt //
LiP_1,20.62
padbhyāṃ talanipātena yasya vikramato 'rṇave
vegena mahatākāśe 'pyutthitāś ca jalaśayāḥ //
LiP_1,20.63
sthūlādbhir viśvato 'tyarthaṃ sicyase padmasaṃbhava
ghrāṇajena ca vātena kampyamānaṃ tvayā saha //
LiP_1,20.64
dodhūyate mahāpadmaṃ svacchandaṃ mama nābhijam
samāgato bhavānīśo hy anādiścāntakṛtprabhuḥ //
LiP_1,20.65
bhavānahaṃ ca stotreṇa upatiṣṭhāva godhvajam
tataḥ kruddho 'mbujābhākṣaṃ brahmā provāca keśavam //
LiP_1,20.66
bhavānna nūnamātmānaṃ vetti lokaprabhuṃ vibhum
brahmāṇaṃ lokakartāraṃ māṃ na vetsi sanātanam //
LiP_1,20.67
ko hyasau śaṅkaro nāma āvayorvyatiricyate
tasya tatkrodhajaṃ vākyaṃ śrutvā harirabhāṣata //
LiP_1,20.68
mā maivaṃ vada kalyāṇa parivādaṃ mahātmanaḥ
mahāyogendhano dharmo durādharṣo varapradaḥ //
LiP_1,20.69
heturasyātha jagataḥ purāṇapuruṣo 'vyayaḥ
bījī khalveṣa bījānāṃ jyotirekaḥ prakāśate //
LiP_1,20.70
bālakrīḍanakairdevaḥ krīḍate śaṅkaraḥ svayam
pradhānamavyayo yonir avyaktaṃ prakṛtistamaḥ //
LiP_1,20.71
mama caitāni nāmāni nityaṃ prasavadharmiṇaḥ
yaḥ kaḥ sa iti duḥkhārtair dṛśyate yatibhiḥ śivaḥ //
LiP_1,20.72
eṣa bījī bhavānbījam ahaṃ yoniḥ sanātanaḥ
sa evamukto viśvātmā brahmā viṣṇumapṛcchata //
LiP_1,20.73
bhavān yonirahaṃ bījaṃ kathaṃ bījī maheśvaraḥ
etanme sūkṣmamavyaktaṃ saṃśayaṃ chettumarhasi //
LiP_1,20.74
jñātvā ca vividhotpattiṃ brahmaṇo lokatantriṇaḥ
imaṃ paramasādṛśyaṃ praśnam abhyavadaddhariḥ //
LiP_1,20.75
asmānmahattaraṃ bhūtaṃ guhyamanyanna vidyate
mahataḥ paramaṃ dhāma śivam adhyātmināṃ padam //
LiP_1,20.76
dvividhaṃ caivamātmānaṃ pravibhajya vyavasthitaḥ
niṣkalastatra yo 'vyaktaḥ sakalaś ca maheśvaraḥ //
LiP_1,20.77
yasya māyāvidhijñasya agamyagahanasya ca
purā liṅgodbhavaṃ bījaṃ prathamaṃ tvādisargikam //
LiP_1,20.78
mama yonau samāyuktaṃ tadbījaṃ kālaparyayāt
hiraṇmayamakūpāre yonyāmaṇḍamajāyata //
LiP_1,20.79
śatāni daśa varṣāṇām aṇḍam apsu pratiṣṭhitam
ante varṣasahasrasya vāyunā taddvidhā kṛtam //
LiP_1,20.80
kapālamekaṃ dyaurjajñe kapālamaparaṃ kṣitiḥ
ulbaṃ tasya mahotsedho yo 'sau kanakaparvataḥ //
LiP_1,20.81
tataś ca pratisaṃdhyātmā devadevo varaḥ prabhuḥ
hiraṇyagarbho bhagavāṃs tv abhijajñe caturmukhaḥ //
LiP_1,20.82
ā tārārkendunakṣatraṃ śūnyaṃ lokamavekṣya ca
ko 'hamityapi ca dhyāte kumārāste 'bhavaṃstadā //
LiP_1,20.83
priyadarśanāstu yatayo yatīnāṃ pūrvajās tava
bhūyo varṣasahasrānte tata evātmajāstava //
LiP_1,20.84
bhuvanānalasaṃkāśāḥ padmapatrāyatekṣaṇāḥ
śrīmānsanatkumāraś ca ṛbhuścaivordhvaretasau //
LiP_1,20.85
sanakaḥ sanātanaścaiva tathaiva ca sanandanaḥ
utpannāḥ samakālaṃ te buddhyātīndriyadarśanāḥ //
LiP_1,20.86
utpannāḥ pratibhātmāno jagatāṃ sthitihetavaḥ
nārapsyante ca karmāṇi tāpatrayavivarjitāḥ //
LiP_1,20.87
alpasaukhyaṃ bahukleśaṃ jarāśokasamanvitam
jīvanaṃ maraṇaṃ caiva saṃbhavaś ca punaḥ punaḥ //
LiP_1,20.88
alpabhūtaṃ sukhaṃ svarge duḥkhāni narake tathā
viditvā cāgamaṃ sarvam avaśyaṃ bhavitavyatām //
LiP_1,20.89
ṛbhuṃ sanatkumāraṃ ca dṛṣṭvā tava vaśe sthitau
trayastu trīn guṇān hitvā cātmajāḥ sanakādayaḥ //
LiP_1,20.90
vavartena tu jñānena pravṛttāste mahaujasaḥ
tatasteṣu pravṛtteṣu sanakādiṣu vai triṣu //
LiP_1,20.91
bhaviṣyasi vimūḍhastvaṃ māyayā śaṅkarasya tu
evaṃ kalpe tu vaivṛtte saṃjñā naśyati te 'nagha //
LiP_1,20.92
kalpe śeṣāṇi bhūtāni sūkṣmāṇi pārthivāni ca
sarveṣāṃ hyaiśvarī māyā jāgṛtiḥ samudāhṛtā //
LiP_1,20.93
yathaiṣa parvato merur devaloko hyudāhṛtaḥ
tasya cedaṃ hi māhātmyaṃ viddhi devavarasya ha //
LiP_1,20.94
jñātvā ceśvarasadbhāvaṃ jñātvā māmaṃbujekṣaṇam
mahādevaṃ mahābhūtaṃ bhūtānāṃ varadaṃ prabhum //
LiP_1,20.95
praṇavenātha sāmnā tu namaskṛtya jagadgurum
tvāṃ ca māṃ caiva saṃkruddho niḥśvāsānnirdahedayam //
LiP_1,20.96
evaṃ jñātvā mahāyogam abhyuttiṣṭhanmahābalam
ahaṃ tvāmagrataḥ kṛtvā stoṣyāmyanalasaprabham //
LiP_1,20.97
brahmāṇamagrataḥ kṛtvā tataḥ sa garuḍadhvajaḥ
atītaiś ca bhaviṣyaiś ca vartamānaistathaiva ca //
LiP_1,21.1
nāmabhiśchāndasaiścaiva idaṃ stotramudīrayat
viṣṇuruvāca
namastubhyaṃ bhagavate suvratānantatejase //
LiP_1,21.2
namaḥ kṣetrādhipataye bījine śūline namaḥ
sumeḍhrāyārcyameḍhrāya daṇḍine rūkṣaretase //
LiP_1,21.3
namo jyeṣṭhāya śreṣṭhāya pūrvāya prathamāya ca
namo mānyāya pūjyāya sadyojātāya vai namaḥ //
LiP_1,21.4
gahvarāya ghaṭeśāya vyomacīrāṃbarāya ca
namaste hyasmadādīnāṃ bhūtānāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.5
vedānāṃ prabhave caiva smṛtīnāṃ prabhave namaḥ
prabhave karmadānānāṃ dravyāṇāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.6
namo yogasya prabhave sāṃkhyasya prabhave namaḥ
namo dhruvanibaddhānām ṛṣīṇāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.7
ṛkṣāṇāṃ prabhave tubhyaṃ grahāṇāṃ prabhave namaḥ
vaidyutāśanimeghānāṃ garjitaprabhave namaḥ //
LiP_1,21.8
mahodadhīnāṃ prabhave dvīpānāṃ prabhave namaḥ
adrīṇāṃ prabhave caiva varṣāṇāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.9
namo nadīnāṃ prabhave nadānāṃ prabhave namaḥ
mahauṣadhīnāṃ prabhave vṛkṣāṇāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.10
dharmavṛkṣāya dharmāya sthitīnāṃ prabhave namaḥ
prabhave ca parārdhasya parasya prabhave namaḥ //
LiP_1,21.11
namo rasānāṃ prabhave ratnānāṃ prabhave namaḥ
kṣaṇānāṃ prabhave caiva lavānāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.12
ahorātrārdhamāsānāṃ māsānāṃ prabhave namaḥ
ṛtūnāṃ prabhave tubhyaṃ saṃkhyāyāḥ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.13
prabhave cāparārdhasya parārdhaprabhave namaḥ
namaḥ purāṇaprabhave sargāṇāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.14
manvantarāṇāṃ prabhave yogasya prabhave namaḥ
caturvidhasya sargasya prabhave 'nantacakṣuṣe //
LiP_1,21.15
kalpodayanibandhānāṃ vātānāṃ prabhave namaḥ
namo viśvasya prabhave brahmādhipataye namaḥ //
LiP_1,21.16
vidyānāṃ prabhave caiva vidyādhipataye namaḥ
namo vratādhipataye vratānāṃ prabhave namaḥ //
LiP_1,21.17
mantrāṇāṃ prabhave tubhyaṃ mantrādhipataye namaḥ
pitṝṇāṃ pataye caiva paśūnāṃ pataye namaḥ //
LiP_1,21.18
vāgvṛṣāya namastubhyaṃ purāṇavṛṣabhāya ca
namaḥ paśūnāṃ pataye govṛṣendradhvajāya ca //
LiP_1,21.19
prajāpatīnāṃ pataye siddhīnāṃ pataye namaḥ
daityadānavasaṃghānāṃ rakṣasāṃ pataye namaḥ //
LiP_1,21.20
gandharvāṇāṃ ca pataye yakṣāṇāṃ pataye namaḥ
garuḍoragasarpāṇāṃ pakṣiṇāṃ pataye namaḥ //
LiP_1,21.21
sarvaguhyapiśācānāṃ guhyādhipataye namaḥ
gokarṇāya ca goptre ca śaṅkukarṇāya vai namaḥ //
LiP_1,21.22
varāhāyāprameyāya ṛkṣāya virajāya ca
namaḥ surāṇāṃ pataye gaṇānāṃ pataye namaḥ //
LiP_1,21.23
aṃbhasāṃ pataye caiva ojasāṃ pataye namaḥ
namo 'stu lakṣmīpataye śrīpāya kṣitipāya ca //
LiP_1,21.24
balābalasamūhāya akṣobhyakṣobhaṇāya ca
dīptaśṛṅgaikaśṛṅgāya vṛṣabhāya kakudmine //
LiP_1,21.25
namaḥ sthairyāya vapuṣe tejasānuvratāya ca
atītāya bhaviṣyāya vartamānāya vai namaḥ //
LiP_1,21.26
suvarcase ca vīryāya śūrāya hyajitāya ca
varadāya vareṇyāya puruṣāya mahātmane //
LiP_1,21.27
namo bhūtāya bhavyāya mahate prabhavāya ca
janāya ca namastubhyaṃ tapase varadāya ca //
LiP_1,21.28
aṇave mahate caiva namaḥ sarvagatāya ca
namo bandhāya mokṣāya svargāya narakāya ca //
LiP_1,21.29
namo bhavāya devāya ijyāya yājakāya ca
pratyudīrṇāya dīptāya tattvāyātiguṇāya ca //
LiP_1,21.30
namaḥ pāśāya śastrāya namastvābharaṇāya ca
hutāya upahūtāya prahutaprāśitāya ca //
LiP_1,21.31
namo 'stviṣṭāya pūrtāya agniṣṭomadvijāya ca
sadasyāya namaścaiva dakṣiṇāvabhṛthāya ca //
LiP_1,21.32
ahiṃsāyāpralobhāya paśumantrauṣadhāya ca
namaḥ puṣṭipradānāya suśīlāya suśīline //
LiP_1,21.33
atītāya bhaviṣyāya vartamānāya te namaḥ
suvarcase ca vīryāya śūrāya hyajitāya ca //
LiP_1,21.34
varadāya vareṇyāya puruṣāya mahātmane
namo bhūtāya bhavyāya mahate cābhayāya ca //
LiP_1,21.35
jarāsiddha namastubhyam ayase varadāya ca
adhare mahate caiva namaḥ sastupatāya ca //
LiP_1,21.36
namaścendriyapatrāṇāṃ lelihānāya sragviṇe
viśvāya viśvarūpāya viśvataḥ śirase namaḥ //
LiP_1,21.37
sarvataḥ pāṇipādāya rudrāyāpratimāya ca
namo havyāya kavyāya havyavāhāya vai namaḥ //
LiP_1,21.38
namaḥ siddhāya medhyāya iṣṭāyejyāparāya ca
suvīrāya sughorāya akṣobhyakṣobhaṇāya ca //
LiP_1,21.39
suprajāya sumedhāya dīptāya bhāskarāya ca
namo buddhāya śuddhāya vistṛtāya matāya ca //
LiP_1,21.40
namaḥ sthūlāya sūkṣmāya dṛśyādṛśyāya sarvaśaḥ
varṣate jvalate caiva vāyave śiśirāya ca //
LiP_1,21.41
namaste vakrakeśāya ūruvakṣaḥśikhāya ca
namo namaḥ suvarṇāya tapanīyanibhāya ca //
LiP_1,21.42
virūpākṣāya liṅgāya piṅgalāya mahaujase
vṛṣṭighnāya namaścaiva namaḥ saumyekṣaṇāya ca //
LiP_1,21.43
namo dhūmrāya śvetāya kṛṣṇāya lohitāya ca
piśitāya piśaṅgāya pītāya ca niṣaṅgiṇe //
LiP_1,21.44
namaste saviśeṣāya nirviśeṣāya vai namaḥ
nama ījyāya pūjyāya upajīvyāya vai namaḥ //
LiP_1,21.45
namaḥ kṣemyāya vṛddhāya vatsalāya namonamaḥ
namo bhūtāya satyāya satyāsatyāya vai namaḥ //
LiP_1,21.46
namo vai padmavarṇāya mṛtyughnāya ca mṛtyave
namo gaurāya śyāmāya kadrave lohitāya ca //
LiP_1,21.47
mahāsaṃdhyābhravarṇāya cārudīptāya dīkṣiṇe
namaḥ kamalahastāya digvāsāya kapardine //
LiP_1,21.48
apramāṇāya sarvāya avyayāyāmarāya ca
namo rūpāya gandhāya śāśvatāyākṣatāya ca //
LiP_1,21.49
purastādbṛṃhate caiva vibhrāntāya kṛtāya ca
durgamāya maheśāya krodhāya kapilāya ca //
LiP_1,21.50
tarkyātarkyaśarīrāya baline raṃhasāya ca
sikatyāya pravāhyāya sthitāya prasṛtāya ca //
LiP_1,21.51
sumedhase kulālāya namaste śaśikhaṇḍine
citrāya citraveṣāya citravarṇāya medhase //
LiP_1,21.52
cekitānāya tuṣṭāya namaste nihitāya ca
namaḥ kṣāntāya dāntāya vajrasaṃhananāya ca //
LiP_1,21.53
rakṣoghnāya viṣaghnāya śitikaṇṭhordhvamanyave // LiP_1,21.54
lelihāya kṛtāntāya tigmāyudhadharāya ca // LiP_1,21.55
pramodāya saṃmodāya yativedyāya te namaḥ
anāmayāya sarvāya mahākālāya vai namaḥ //
LiP_1,21.56
praṇavapraṇaveśāya bhaganetrāntakāya ca
mṛgavyādhāya dakṣāya dakṣayajñāntakāya ca //
LiP_1,21.57
sarvabhūtātmabhūtāya sarveśātiśayāya ca
puraghnāya suśastrāya dhanvine 'tha paraśvadhe //
LiP_1,21.58
pūṣadantavināśāya bhaganetrāntakāya ca
kāmadāya variṣṭhāya kāmāṅgadahanāya ca //
LiP_1,21.59
raṅge karālavaktrāya nāgendravadanāya ca
daityānāmantakeśāya daityākrandakarāya ca //
LiP_1,21.60
himaghnāya ca tīkṣṇāya ārdracarmadharāya ca
śmaśānaratinityāya namo 'stūlmukadhāriṇe //
LiP_1,21.61
namaste prāṇapālāya muṇḍamālādharāya ca
prahīṇaśokairvividhair bhūtaiḥ parivṛtāya ca //
LiP_1,21.62
naranārīśarīrāya devyāḥ priyakarāya ca
jaṭine muṇḍine caiva vyālayajñopavītine //
LiP_1,21.63
namo 'stu nṛtyaśīlāya upanṛtyapriyāya ca
manyave gītaśīlāya munibhir gāyate namaḥ //
LiP_1,21.64
kaṭakaṭāya tigmāya apriyāya priyāya ca
vibhīṣaṇāya bhīṣmāya bhagapramathanāya ca //
LiP_1,21.65
siddhasaṃghānugītāya mahābhāgāya vai namaḥ
namo muktāṭṭahāsāya kṣveḍitāsphoṭitāya ca //
LiP_1,21.66
nardate kūrdate caiva namaḥ pramuditātmane
namo mṛḍāya śvasate dhāvate 'dhiṣṭhite namaḥ //
LiP_1,21.67
dhyāyate jṛmbhate caiva rudate dravate namaḥ
valgate krīḍate caiva lambodaraśarīriṇe //
LiP_1,21.68
namo 'kṛtyāya kṛtyāya muṇḍāya kīkaṭāya ca
nama unmattadehāya kiṅkiṇīkāya vai namaḥ //
LiP_1,21.69
namo vikṛtaveṣāya krūrāyāmarṣaṇāya ca
aprameyāya goptre ca dīptāyānirguṇāya ca //
LiP_1,21.70
vāmapriyāya vāmāya cūḍāmaṇidharāya ca
namastokāya tanave guṇairapramitāya ca //
LiP_1,21.71
namo guṇyāya guhyāya agamyagamanāya ca
lokadhātrī tviyaṃ bhūmiḥ pādau sajjanasevitau //
LiP_1,21.72
sarveṣāṃ siddhiyogānām adhiṣṭhānaṃ tavodaram
madhye 'ntarikṣaṃ vistīrṇaṃ tārāgaṇavibhūṣitam //
LiP_1,21.73
svāteḥ patha ivābhāti śrīmān hārastavorasi
diśo daśabhujāstubhyaṃ keyūrāṅgadabhūṣitāḥ //
LiP_1,21.74
vistīrṇapariṇāhaś ca nīlāñjanacayopamaḥ
kaṇṭhaste śobhate śrīmān hemasūtravibhūṣitaḥ //
LiP_1,21.75
daṃṣṭrākarālaṃ durdharṣam anaupamyaṃ mukhaṃ tathā
padmamālākṛtoṣṇīṣaṃ śiro dyauḥ śobhate 'dhikam //
LiP_1,21.76
dīptiḥ sūrye vapuścandre sthairyaṃ śaile 'nile balam
auṣṇyamagnau tathā śaityam apsu śabdo 'mbare tathā //
LiP_1,21.77
akṣarāntaraniṣpandād guṇānetānvidurbudhāḥ
japo japyo mahādevo mahāyogomaheśvaraḥ //
LiP_1,21.78
pureśayo guhāvāsī khecaro rajanīcaraḥ
taponidhirguhagurur nandano nandavardhanaḥ //
LiP_1,21.79
hayaśīrṣā payodhātā vidhātā bhūtabhāvanaḥ
boddhavyo bodhitā netā durdharṣo duṣprakampanaḥ //
LiP_1,21.80
bṛhadratho bhīmakarmā bṛhatkīrtir dhanañjayaḥ
ghaṇṭāpriyo dhvajī chattrī pinākī dhvajinīpatiḥ //
LiP_1,21.81
kavacī paṭṭiśī khaḍgī dhanurhastaḥ paraśvadhī
aghasmaro 'naghaḥ śūro devarājo 'rimardanaḥ //
LiP_1,21.82
tvāṃ prasādya purāsmābhir dviṣanto nihatā yudhi
agniḥ sadārṇavāṃbhastvaṃ pibannapi na tṛpyase //
LiP_1,21.83
krodhākāraḥ prasannātmā kāmadaḥ kāmagaḥ priyaḥ
brahmacāri cāgādhaś ca brahmaṇyaḥ śiṣṭapūjitaḥ //
LiP_1,21.84
devānām akṣayaḥ kośas tvayā yajñaḥ prakalpitaḥ
havyaṃ tavedaṃ vahati vedoktaṃ havyavāhanaḥ
prīte tvayi mahādeva vayaṃ prītā bhavāmahe //
LiP_1,21.85
bhavānīśo 'nādimāṃstvaṃ ca sarvalokānāṃ tvaṃ brahmakartādisargaḥ
sāṃkhyāḥ prakṛteḥ paramaṃ tvāṃ viditvā kṣīṇadhyānāstvāmamṛtyuṃ viśanti //
LiP_1,21.86
yogāś ca tvāṃ dhyāyino nityasiddhaṃ jñātvā yogān saṃtyajante punastān
ye cāpyanye tvāṃ prasannā viśuddhāḥ svakarmabhiste divyabhogā bhavanti //
LiP_1,21.87
aprasaṃkhyeyatattvasya yathā vidmaḥ svaśaktitaḥ
kīrtitaṃ tava māhātmyam apārasya mahātmanaḥ //
LiP_1,21.88
śivo no bhava sarvatra yo 'si so 'si namo 'stu te
sūta uvāca
ya idaṃ kīrtayedbhaktyā brahmanārāyaṇastavam //
LiP_1,21.89
śrāvayedvā dvijān vidvān śṛṇuyādvā samāhitaḥ
aśvamedhāyutaṃ kṛtvā yatphalaṃ tadavāpnuyāt //
LiP_1,21.90
pāpācāro 'pi yo martyaḥ śṛṇuyācchivasannidhau
japedvāpi vinirmukto brahmalokaṃ sa gacchati //
LiP_1,21.91
śrāddhe vā daivike kārye yajñe vāvabhṛthāntike
kīrtayedvā satāṃ madhye sa yāti brahmaṇo 'ntikam //
LiP_1,21.92
atyantāvanatau dṛṣṭvā madhupiṅgāyatekṣaṇaḥ
prahṛṣṭavadano 'tyartham abhavatsatyakīrtanāt //
LiP_1,22.1
umāpatirvirūpākṣo dakṣayajñavināśanaḥ
pinākī khaṇḍaparaśuḥ suprītastu trilocanaḥ //
LiP_1,22.2
tataḥ sa bhagavāndevaḥ śrutvā vāgamṛtaṃ tayoḥ
jānannapi mahādevaḥ krīḍāpūrvamathābravīt //
LiP_1,22.3
kau bhavantau mahātmānau parasparahitaiṣiṇau
sametāvaṃbujābhakṣāv asmin ghore mahāplave //
LiP_1,22.4
tāvūcaturmahātmānau saṃnirīkṣya parasparam
bhagavān kiṃ tu yatte 'dya na vijñānaṃ tvayā vibho //
LiP_1,22.5
vibho rudra mahāmāya icchayā vāṃ kṛtau tvayā
tayostadvacanaṃ śrutvā abhinandyābhimānya ca //
LiP_1,22.6
uvāca bhagavāndevo madhuraṃ ślakṣṇayā girā
bho bho hiraṇyagarbha tvāṃ tvāṃ ca kṛṣṇa bravīmyaham //
LiP_1,22.7
prīto 'hamanayā bhaktyā śāśvatākṣarayuktayā
bhavantau hṛdayasyāsya mama hṛdyatarāvubhau //
LiP_1,22.8
yuvābhyāṃ kiṃ dadāmyadya varāṇāṃ varamīpsitam
athovāca mahābhāgo viṣṇurbhavamidaṃ vacaḥ //
LiP_1,22.9
sarvaṃ mama kṛtaṃ deva parituṣṭo 'si me yadi
tvayi me supratiṣṭhā tu bhaktirbhavatu śaṅkaraḥ //
LiP_1,22.10
evamuktastu vijñāya saṃbhāvayata keśavam
pradadau ca mahādevo bhaktiṃ nijapadāṃbuje //
LiP_1,22.11
bhavānsarvasya lokasya kartā tvamadhidaivatam
tadevaṃ svasti te vatsa gamiṣyāmyaṃbujekṣaṇa //
LiP_1,22.12
evamuktvā tu bhagavān brahmāṇaṃ cāpi śaṅkaraḥ
anugṛhyāspṛśaddevo brahmāṇaṃ parameśvaraḥ //
LiP_1,22.13
karābhyāṃ suśubhābhyāṃ ca prāha hṛṣṭataraḥ svayam
matsamastvaṃ na saṃdeho vatsa bhaktaś ca me bhavān //
LiP_1,22.14
svastyastu te gamiṣyāmi saṃjñā bhavatu suvrata
evamuktvā tu bhagavāṃs tato 'ntardhānamīśvaraḥ //
LiP_1,22.15
gatavān gaṇapo devaḥ sarvadevanamaskṛtaḥ
avāpya saṃjñāṃ govindāt padmayoniḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,22.16
prajāḥ sraṣṭumanāścakre tapa ugraṃ pitāmahaḥ
tasyaivaṃ tapyamānasya na kiṃcit samavartata //
LiP_1,22.17
tato dīrgheṇa kālena duḥkhātkrodho hyajāyata
krodhāviṣṭasya netrābhyāṃ prāpatannaśrubindavaḥ //
LiP_1,22.18
tatastebhyo 'śrubindubhyo vātapittakaphātmakāḥ
mahābhāgā mahāsattvāḥ svastikairapyalaṃkṛtāḥ //
LiP_1,22.19
prakīrṇakeśāḥ sarpāste prādurbhūtā mahāviṣāḥ
sarpāṃstānagrajāndṛṣṭvā brahmātmānam anindayat //
LiP_1,22.20
aho dhik tapaso mahyaṃ phalamīdṛśakaṃ yadi
lokavaināśikī jajñe ādāveva prajā mama //
LiP_1,22.21
tasya tīvrābhavanmūrcchā krodhāmarṣasamudbhavā
mūrcchābhiparitāpena jahau prāṇānprajāpatiḥ //
LiP_1,22.22
tasyāpratimavīryasya dehātkāruṇyapūrvakam
athaikādaśa te rudrā rudanto 'bhyakramaṃs tathā //
LiP_1,22.23
rodanātkhalu rudratvaṃ teṣu vai samajāyata
ye rudrāste khalu prāṇā ye prāṇāste tadātmakāḥ //
LiP_1,22.24
prāṇāḥ prāṇavatāṃ jñeyāḥ sarvabhūteṣvavasthitāḥ
atyugrasya mahattvasya sādhurācaritasya ca //
LiP_1,22.25
prāṇāṃstasya dadau bhūyas triśūlī nīlalohitaḥ
labdhvāsūn bhagavānbrahma devadevamumāpatim //
LiP_1,22.26
praṇamya saṃsthito 'paśyad gāyatryā viśvamīśvaram
sarvalokamayaṃ devaṃ dṛṣṭvā stutvā pitāmahaḥ //
LiP_1,22.27
tato vismayamāpannaḥ praṇipatya muhurmuhuḥ
uvāca vacanaṃ śarvaṃ sadyāditvaṃ kathaṃ vibho //
LiP_1,22.28
tasya tadvacanaṃ śrutvā brahmaṇo bhagavān bhavaḥ
brahmarūpī prabodhārthaṃ brahmāṇaṃ prāha sasmitam //
LiP_1,23.1
śvetakalpo yadā hyāsīd ahameva tadābhavam
śvetoṣṇīṣaḥ śvetamālyaḥ śvetāṃbaradharaḥ sitaḥ //
LiP_1,23.2
śvetāsthiḥ śvetaromā ca śvetāsṛk śvetalohitaḥ
tena nāmnā ca vikhyātaḥ śvetakalpastadā hyasau //
LiP_1,23.3
matprasūtā ca deveśī śvetāṅgā śvetalohitā
śvetavarṇā tadā hyāsīd gāyatrī brahmasaṃjñitā //
LiP_1,23.4
tasmādahaṃ ca deveśa tvayā guhyena vai punaḥ
vijñātaḥ svena tapasā sadyojātatvamāgataḥ //
LiP_1,23.5
sadyojāteti brahmaitad guhyaṃ caitatprakīrtitam
tasmādguhyatvamāpannaṃ ye vetsyanti dvijātayaḥ //
LiP_1,23.6
matsamīpaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
yadā caiva punastvāsīl lohito nāma nāmataḥ //
LiP_1,23.7
matkṛtena ca varṇena kalpo vai lohitaḥ smṛtaḥ
tadā lohitamāṃsāsthilohitakṣīrasaṃbhavā //
LiP_1,23.8
lohitākṣī stanavatī gāyatrī gauḥ prakīrtitā
tato 'syā lohitatvena varṇasya ca viparyayāt //
LiP_1,23.9
vāmatvāccaiva devasya vāmadevatvamāgataḥ
tatrāpi ca mahāsattva tvayāhaṃ niyatātmanā //
LiP_1,23.10
vijñātaḥ svena yogena tasminvarṇāntare sthitaḥ
tataś ca vāmadeveti khyātiṃ yāto 'smi bhūtale //
LiP_1,23.11
ye cāpi vāmadeva tvāṃ jñāsyantīha dvijātayaḥ
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham //
LiP_1,23.12
yadāhaṃ punareveha pītavarṇo yugakramāt
matkṛtena ca nāmnā vai pītakalpo 'bhavattadā //
LiP_1,23.13
matprasūtā ca deveśī pītāṅgī pītalohitā
pītavarṇā tadā hyāsīd gāyatrī brahmasaṃjñitā //
LiP_1,23.14
tatrāpi ca mahāsattva yogayuktena cetasā
yasmādahaṃ tairvijñāto yogatatparamānasaiḥ //
LiP_1,23.15
tatra tatpuruṣatvena vijñāto 'haṃ tvayā punaḥ
tasmāttatpuruṣatvaṃ vai mamaitatkanakāṇḍaja //
LiP_1,23.16
ye māṃ rudraṃ ca rudrāṇīṃ gāyatrīṃ vedamātaram
vetsyanti tapasā yuktā vimalā brahmasaṃgatāḥ //
LiP_1,23.17
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
yadāhaṃ punarevāsaṃ kṛṣṇavarṇo bhayānakaḥ //
LiP_1,23.18
matkṛtena ca varṇena saṃkalpaḥ kṛṣṇa ucyate
tatrāhaṃ kālasaṃkāśaḥ kālo lokaprakālakaḥ //
LiP_1,23.19
vijñāto 'haṃ tvayā brahman ghoro ghoraparākramaḥ
matprasūtā ca gāyatrī kṛṣṇāṅgī kṛṣṇalohitā //
LiP_1,23.20
kṛṣṇarūpā ca deveśa tadāsīdbrahmasaṃjñitā
tasmād ghoratvamāpannaṃ ye māṃ vetsyanti bhūtale //
LiP_1,23.21
teṣāmaghoraḥ śāntaś ca bhaviṣyāmyahamavyayaḥ
punaś ca viśvarūpatvaṃ yadā brahmanmamābhavat //
LiP_1,23.22
tadāpyahaṃ tvayā jñātaḥ parameṇa samādhinā
viśvarūpā ca saṃvṛttā gāyatrī lokadhāriṇī //
LiP_1,23.23
tasmin viśvatvam āpannaṃ ye māṃ vetsyanti bhūtale
teṣāṃ śivaś ca saumyaś ca bhaviṣyāmi sadaiva hi //
LiP_1,23.24
yasmācca viśvarūpo vai kalpo 'yaṃ samudāhṛtaḥ
viśvarūpā tathā ceyaṃ sāvitrī samudāhṛtā //
LiP_1,23.25
sarvarūpā tathā ceme saṃvṛttā mama putrakāḥ
catvāraste mayā khyātāḥ putra vai lokasaṃmatāḥ //
LiP_1,23.26
yasmācca sarvavarṇatvaṃ prajānāṃ ca bhaviṣyati
sarvabhakṣā ca medhyā ca varṇataś ca bhaviṣyati //
LiP_1,23.27
mokṣo dharmastathārthaś ca kāmaśceti catuṣṭayam
yasmādvedāś ca vedyaṃ ca caturdhā vai bhaviṣyati //
LiP_1,23.28
bhūtagrāmāś ca catvāra āśramāś ca tathaiva ca
dharmasya pādāścatvāraś catvāro mama putrakāḥ //
LiP_1,23.29
tasmāccaturyugāvasthaṃ jagadvai sacarācaram
caturdhāvasthitaścaiva catuṣpādo bhaviṣyati //
LiP_1,23.30
bhūrloko 'tha bhuvarlokaḥ svarlokaś ca mahas tathā
janastapaś ca satyaṃ ca viṣṇulokastataḥ param //
LiP_1,23.31
aṣṭākṣarasthito lokaḥ sthāne sthāne tadakṣaram
bhūrbhuvaḥ svarmahaścaiva pādāścatvāra eva ca //
LiP_1,23.32
bhūrlokaḥ prathamaḥ pādo bhuvarlokastataḥ param
svarloko vai tṛtīyaś ca caturthastu mahas tathā //
LiP_1,23.33
pañcamastu janastatra ṣaṣṭhaś ca tapa ucyate
satyaṃ tu saptamo loko hy apunarbhavagāminām //
LiP_1,23.34
viṣṇulokaḥ smṛtaṃ sthānaṃ punarāvṛttidurlabham
skāndamaumaṃ tathā sthānaṃ sarvasiddhisamanvitam //
LiP_1,23.35
rudralokaḥ smṛtastasmāt padaṃ tadyogināṃ śubham
nirmamā nirahaṅkārāḥ kāmakrodhavivarjitāḥ //
LiP_1,23.36
drakṣyanti taddvijā yuktā dhyānatatparamānasāḥ
yasmāccatuṣpadā hyeṣā tvayā dṛṣṭā sarasvatī //
LiP_1,23.37
pādāntaṃ viṣṇulokaṃ vai kaumāraṃ śāntamuttamam
aumaṃ māheśvaraṃ caiva tasmāddṛṣṭā catuṣpadā //
LiP_1,23.38
tasmāttu paśavaḥ sarve bhaviṣyanti catuṣpadāḥ
tataścaiṣāṃ bhaviṣyanti catvāraste payodharāḥ //
LiP_1,23.39
somaś ca mantrasaṃyukto yasmānmama mukhāccyutaḥ
jīvaḥ prāṇabhṛtāṃ brahman punaḥ pītastanāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,23.40
tasmātsomamayaṃ caiva amṛtaṃ jīvasaṃjñitam
catuṣpādā bhaviṣyanti śvetatvaṃ cāsya tena tat //
LiP_1,23.41
yasmāccaiva kriyā bhūtvā dvipadā ca maheśvarī
dṛṣṭā punastathaivaiṣā sāvitrī lokabhāvinī //
LiP_1,23.42
tasmācca dvipadāḥ sarve dvistanāś ca narāḥ śubhāḥ
tasmācceyamajā bhūtvā sarvavarṇā maheśvarī //
LiP_1,23.43
yā vai dṛṣṭā mahāsattvā sarvabhūtadharā tvayā
tasmācca viśvarūpatvaṃ prajānāṃ vai bhaviṣyati //
LiP_1,23.44
ajaścaiva mahātejā viśvarūpo bhaviṣyati
amogharetāḥ sarvatra mukhe cāsya hutāśanaḥ //
LiP_1,23.45
tasmātsarvagato medhyaḥ paśurūpī hutāśanaḥ
tapasā bhāvitātmāno ye māṃ drakṣyanti vai dvijāḥ //
LiP_1,23.46
īśitve ca vaśitve ca sarvagaṃ sarvataḥ sthitam
rajastamobhyāṃ nirmuktās tyaktvā mānuṣyakaṃ vapuḥ //
LiP_1,23.47
matsamīpamupeṣyanti punarāvṛttidurlabham
ityevamukto bhagavān brahmā rudreṇa vai dvijāḥ //
LiP_1,23.48
praṇamya prayato bhūtvā punarāha pitāmahaḥ
ya evaṃ bhagavān vidvān gāyatryā vai maheśvaram //
LiP_1,23.49
viśvātmānaṃ hi sarvaṃ tvāṃ gāyatryāstava ceśvara
tasya dehi paraṃ sthānaṃ tathāstviti ca so 'bravīt //
LiP_1,23.50
tasmādvidvān hi viśvatvam asyāścāsya mahātmanaḥ
sa yāti brahmasāyujyaṃ vacanād brahmaṇaḥ prabhoḥ //
LiP_1,23.51
śrutvaivamakhilaṃ brahmā rudreṇa paribhāṣitam
punaḥ praṇamya deveśaṃ rudramāha prajāpatiḥ //
LiP_1,24.1
bhagavandevadeveśa viśvarūpaṃ maheśvara
umādhava mahādeva namo lokābhivandita //
LiP_1,24.2
viśvarūpa mahābhāga kasminkāle maheśvara
yā imāste mahādeva tanavo lokavanditāḥ //
LiP_1,24.3
kasyāṃ vā yugasaṃbhūtyāṃ drakṣyantīha dvijātayaḥ
kena vā tapasā deva dhyānayogena kena vā //
LiP_1,24.4
namaste vai mahādeva śakyo draṣṭuṃ dvijātibhiḥ
tasya tadvacanaṃ śrutvā śarvaḥ samprekṣya taṃ puraḥ //
LiP_1,24.5
smayanprāha mahādeva ṛgyajuḥsāmasaṃbhavaḥ
śrībhagavānuvāca
tapasā naiva vṛttena dānadharmaphalena ca //
LiP_1,24.6
na tīrthaphalayogena kratubhir vāptadakṣiṇaiḥ
na vedādhyayanairvāpi na vittena na vedanaiḥ //
LiP_1,24.7
na śakyaṃ mānavairdraṣṭum ṛte dhyānādahaṃ tviha
saptame caiva vārāhe tatastasminpitāmaha //
LiP_1,24.8
kalpeśvaro 'tha bhagavān sarvalokaprakāśanaḥ
manurvaivasvataścaiva tava pautro bhaviṣyati //
LiP_1,24.9
tadā caturyugāvasthe tasminkalpe yugāntike
anugrahārthaṃ lokānāṃ brāhmaṇānāṃ hitāya ca //
LiP_1,24.10
utpatsyāmi tadā brahman punar asmin yugāntike
yugapravṛttyā ca tadā tasmiṃś ca prathame yuge //
LiP_1,24.11
dvāpare prathame brahman yadā vyāsaḥ svayaṃ prabhuḥ
tadāhaṃ brāhmaṇārthāya kalau tasmin yugāntike //
LiP_1,24.12
bhaviṣyāmi śikhāyuktaḥ śveto nāma mahāmuniḥ
himavacchikhare ramye chāgale parvatottame //
LiP_1,24.13
tatra śiṣyāḥ śikhāyuktā bhaviṣyanti tadā mama
śvetaḥ śvetaśikhaścaiva śvetāsyaḥ śvetalohitaḥ //
LiP_1,24.14
catvārastu mahātmāno brāhmaṇā vedapāragāḥ
tataste brahmabhūyiṣṭhā dṛṣṭvā brahmagatiṃ parām //
LiP_1,24.15
matsamīpaṃ gamiṣyanti dhyānayogaparāyaṇāḥ
tataḥ punaryadā brahman dvitīye dvāpare prabhuḥ //
LiP_1,24.16
prajāpatiryadā vyāsaḥ sadyo nāma bhaviṣyati
tadā lokahitārthāya sutāro nāma nāmataḥ //
LiP_1,24.17
bhaviṣyāmi kalau tasmin śiṣyānugrahakāmyayā
tatrāpi mama te śiṣyā nāmataḥ parikīrtitāḥ //
LiP_1,24.18
dundubhiḥ śatarūpaś ca ṛcīkaḥ ketumāṃstadā
prāpya yogaṃ tathā dhyānaṃ sthāpya brahma ca bhūtale //
LiP_1,24.19
rudralokaṃ gamiṣyanti sahacāritvameva ca
tṛtīye dvāpare caiva yadā vyāsastu bhārgavaḥ //
LiP_1,24.20
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi damanastu yugāntike
tatrāpi ca bhaviṣyanti catvāro mama putrakāḥ //
LiP_1,24.21
vikośaś ca vikeśaś ca vipāśaḥ śāpanāśanaḥ
te 'pi tenaiva mārgeṇa yogoktena mahaujasaḥ //
LiP_1,24.22
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
caturthe dvāpare caiva yadā vyāso 'ṅgirāḥ smṛtaḥ //
LiP_1,24.23
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi suhotro nāma nāmataḥ
tatrāpi mama te putrāś catvāro 'pi tapodhanāḥ //
LiP_1,24.24
dvijaśreṣṭhā bhaviṣyanti yogātmāno dṛḍhavratāḥ
sumukho durmukhaścaiva durdaro duratikramaḥ //
LiP_1,24.25
prāpya yogagatiṃ sūkṣmāṃ vimalā dagdhakilbiṣāḥ
te 'pi tenaiva mārgeṇa yogayuktā mahaujasaḥ //
LiP_1,24.26
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
pañcame dvāpare caiva vyāsastu savitā yadā //
LiP_1,24.27
tadā cāpi bhaviṣyāmi kaṅko nāma mahātapāḥ
anugrahārthaṃ lokānāṃ yogātmaikakalāgatiḥ //
LiP_1,24.28
catvārastu mahābhāgā vimalāḥ śuddhayonayaḥ
śiṣyā mama bhaviṣyanti yogātmāno dṛḍhavratāḥ //
LiP_1,24.29
sanakaḥ sanandanaś caiva prabhuryaś ca sanātanaḥ
vibhuḥ sanatkumāraś ca nirmamā nirahaṃkṛtāḥ //
LiP_1,24.30
matsamīpamupeṣyanti punarāvṛttidurlabham
parīvarte punaḥ ṣaṣṭhe mṛtyurvyāso yadā vibhuḥ //
LiP_1,24.31
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi logākṣīr nāma nāmataḥ
tatrāpi mama te śiṣyā yogātmāno dṛḍhavratāḥ //
LiP_1,24.32
bhaviṣyanti mahābhāgāś catvāro lokasaṃmatāḥ
sudhāmā virajāścaiva śaṅkhapādraja eva ca //
LiP_1,24.33
yogātmāno mahātmānaḥ sarve vai dagdhakilbiṣāḥ
te 'pi tenaiva mārgeṇa dhyānayogasamanvitāḥ //
LiP_1,24.34
matsamīpaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
saptame parivarte tu yadā vyāsaḥ śatakratuḥ //
LiP_1,24.35
vibhunāmā mahātejāḥ prathitaḥ pūrvajanmani
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi kalau tasmin yugāntike //
LiP_1,24.36
jaigīṣavyo vibhuḥ khyātaḥ sarveṣāṃ yogināṃ varaḥ
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti yuge tathā //
LiP_1,24.37
sārasvataś ca meghaś ca meghavāhaḥ suvāhanaḥ
te 'pi tenaiva mārgeṇa dhyānayogaparāyaṇāḥ //
LiP_1,24.38
gamiṣyanti mahātmāno rudralokaṃ nirāmayam
vasiṣṭhaścāṣṭame vyāsaḥ parīvarte bhaviṣyati //
LiP_1,24.39
yadā tadā bhaviṣyāmi nāmnāhaṃ dadhivāhanaḥ
tatrāpi mama te putrā yogātmāno dṛḍhavratāḥ //
LiP_1,24.40
bhaviṣyanti mahāyogā yeṣāṃ nāsti samo bhuvi
kapilaścāsuriścaiva tathā pañcaśikho muniḥ //
LiP_1,24.41
bāṣkalaś ca mahāyogī dharmātmāno mahaujasaḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ jñānino dagdhakilbiṣāḥ //
LiP_1,24.42
matsamīpaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
parivarte tu navame vyāsaḥ sārasvato yadā //
LiP_1,24.43
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi ṛṣabho nāma nāmataḥ
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti mahaujasaḥ //
LiP_1,24.44
parāśaraś ca gargaś ca bhārgavāṅgirasau tadā
bhaviṣyanti mahātmāno brāhmaṇā vedapāragāḥ //
LiP_1,24.45
dhyānamārgaṃ samāsādya gamiṣyanti tathaiva te
sarve tapobalotkṛṣṭāḥ śāpānugrahakovidāḥ //
LiP_1,24.46
te 'pi tenaiva mārgeṇa yogoktena tapasvinaḥ
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham //
LiP_1,24.47
daśame dvāpare vyāsaḥ tripādvai nāma nāmataḥ
yadā bhaviṣyate vipras tadāhaṃ bhavitā muniḥ //
LiP_1,24.48
himavacchikhare ramye bhṛgutuṅge nagottame
nāmnā bhṛgostu śikharaṃ prathitaṃ devapūjitam //
LiP_1,24.49
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti dṛḍhavratāḥ
balabandhurnirāmitraḥ ketuśṛṅgastapodhanaḥ //
LiP_1,24.50
yogātmāno mahātmānas tapoyogasamanvitāḥ
rudralokaṃ gamiṣyanti tapasā dagdhakilbiṣāḥ //
LiP_1,24.51
ekādaśe dvāpare tu vyāsastu trivrato yadā
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi gaṅgādvāre kalau tathā //
LiP_1,24.52
ugro nāma mahātejāḥ sarvalokeṣu viśrutaḥ
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti mahaujasaḥ //
LiP_1,24.53
lambodaraś ca lambākṣo lambakeśaḥ pralambakaḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokaṃ gatā hi te //
LiP_1,24.54
dvādaśe parivarte tu śatatejā yadā muniḥ
bhaviṣyati mahātejā vyāsastu kavisattamaḥ //
LiP_1,24.55
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi kalāviha yugāntike
haitukaṃ vanamāsādya atrirnāmnā pariśrutaḥ //
LiP_1,24.56
tatrāpi mama te putrā bhasmasnānānulepanāḥ
bhaviṣyanti mahāyogā rudralokaparāyaṇāḥ //
LiP_1,24.57
sarvajñaḥ samabuddhiś ca sādhyaḥ sarvastathaiva ca
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokaṃ gatā hi te //
LiP_1,24.58
trayodaśe punaḥ prāpte parivarte krameṇa tu
dharmo nārāyaṇo nāma vyāsastu bhavitā yadā //
LiP_1,24.59
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi vālirnāma mahāmuniḥ
vālakhilyāśrame puṇye parvate gandhamādane //
LiP_1,24.60
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti tapodhanāḥ
sudhāmā kāśyapaścaiva vāsiṣṭho virajāstathā //
LiP_1,24.61
mahāyogabalopetā vimalā ūrdhvaretasaḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokaṃ gatā hi te //
LiP_1,24.62
yadā vyāsastarakṣustu paryāye tu caturdaśe
tatrāpi punarevāhaṃ bhaviṣyāmi yugāntike //
LiP_1,24.63
vaṃśe tvaṅgirasāṃ śreṣṭhe gautamo nāma nāmataḥ
bhaviṣyati mahāpuṇyaṃ gautamaṃ nāma tadvanam //
LiP_1,24.64
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti kalau tadā
atrirdevasadaścaiva śravaṇo 'tha śraviṣṭhakaḥ //
LiP_1,24.65
yogātmāno mahātmānaḥ sarve yogasamanvitāḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya te gatāḥ //
LiP_1,24.66
tataḥ pañcadaśe prāpte parivarte kramāgate
traiyyāruṇiryadā vyāso dvāpare samapadyata //
LiP_1,24.67
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi nāmnā vedaśirā dvijaḥ
tatra vedaśiro nāma astraṃ tatpārameśvaram //
LiP_1,24.68
bhaviṣyati mahāvīryaṃ vedaśīrṣaś ca parvataḥ
himavatpṛṣṭhamāsādya sarasvatyāṃ nagottame //
LiP_1,24.69
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti tapodhanāḥ
kuṇiś ca kuṇibāhuś ca kuśarīraḥ kunetrakaḥ //
LiP_1,24.70
yogātmāno mahātmānaḥ sarve te hyūrdhvaretasaḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya te gatāḥ //
LiP_1,24.71
vyāso yuge ṣoḍaśe tu yadā devo bhaviṣyati
tatra yogapradānāya bhaktānāṃ ca yatātmanām //
LiP_1,24.72
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi gokarṇo nāma nāmataḥ
bhaviṣyati supuṇyaṃ ca gokarṇaṃ nāma tadvanam //
LiP_1,24.73
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti ca yoginaḥ
kāśyapo hyuśanāścaiva cyavano 'tha bṛhaspatiḥ //
LiP_1,24.74
te 'pi tenaiva mārgeṇa dhyānayogasamanvitāḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ gantāro rudrameva hi //
LiP_1,24.75
tataḥ saptadaśe caiva parivarte kramāgate
yadā bhaviṣyati vyāso nāmnā devakṛtañjayaḥ //
LiP_1,24.76
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi guhāvāsīti nāmataḥ
himavacchikhare ramye mahottuṅge mahālaye //
LiP_1,24.77
siddhakṣetraṃ mahāpuṇyaṃ bhaviṣyati mahālayam
tatrāpi mama te putrā yogajñā brahmavādinaḥ //
LiP_1,24.78
bhaviṣyanti mahātmāno nirmamā nirahaṃkṛtāḥ
utathyo vāmadevaś ca mahāyogo mahābalaḥ //
LiP_1,24.79
teṣāṃ śatasahasraṃ tu śiṣyāṇāṃ dhyānayoginām
bhaviṣyanti tadā kāle sarve te dhyānayuñjakāḥ //
LiP_1,24.80
yogābhyāsaratāścaiva hṛdi kṛtvā maheśvaram
mahālaye padaṃ nyastaṃ dṛṣṭvā yānti śivaṃ padam //
LiP_1,24.81
ye cānye 'pi mahātmānaḥ kalau tasmin yugāntike
dhyāne manaḥ samādhāya vimalāḥ śuddhabuddhayaḥ //
LiP_1,24.82
mama prasādādyāsyanti rudralokaṃ gatajvarāḥ
gatvā mahālayaṃ puṇyaṃ dṛṣṭvā māheśvaraṃ padam //
LiP_1,24.83
tīrṇastārayate jantur daśa pūrvāndaśottarān
ātmānamekaviṃśaṃ tu tārayitvā mahālaye //
LiP_1,24.84
mama prasādādyāsyanti rudralokaṃ gatajvarāḥ
tato 'ṣṭādaśame caiva parivarte yadā vibho //
LiP_1,24.85
tadā ṛtañjayo nāma vyāsastu bhavitā muniḥ
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi śikhaṇḍī nāma nāmataḥ //
LiP_1,24.86
siddhakṣetre mahāpuṇye devadānavapūjite
himavacchikhare ramye śikhaṇḍī nāma parvataḥ //
LiP_1,24.87
śikhaṇḍino vanaṃ cāpi yatra siddhaniṣevitam
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti tapodhanāḥ //
LiP_1,24.88
vācaśravā ṛcīkaś ca śyāvāśvaś ca yatīśvaraḥ
yogātmāno mahātmānaḥ sarve te vedapāragāḥ //
LiP_1,24.89
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya saṃvṛtāḥ
atha ekonaviṃśe tu parivarte kramāgate //
LiP_1,24.90
vyāsastu bhavitā nāmnā bharadvājo mahāmuniḥ
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi jaṭāmālī ca nāmataḥ //
LiP_1,24.91
himavacchikhare ramye jaṭāyuryatra parvataḥ
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti mahaujasaḥ //
LiP_1,24.92
hiraṇyanābhaḥ kauśalyo lokākṣī kuthumis tathā
īśvarā yogadharmāṇaḥ sarve te hyūrdhvaretasaḥ //
LiP_1,24.93
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya saṃsthitāḥ
tato viṃśatimaścaiva parivarto yadā tadā //
LiP_1,24.94
gautamastu tadā vyāso bhaviṣyati mahāmuniḥ
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi aṭṭahāsastu nāmataḥ //
LiP_1,24.95
aṭṭahāsapriyāścaiva bhaviṣyanti tadā narāḥ
tatraiva himavatpṛṣṭhe aṭṭahāso mahāgiriḥ //
LiP_1,24.96
devadānavayakṣendrasiddhacāraṇasevitaḥ
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti mahaujasaḥ //
LiP_1,24.97
yogātmāno mahātmāno dhyāyino niyatavratāḥ
sumanturbarbarī vidvān kabandhaḥ kuśikaṃdharaḥ //
LiP_1,24.98
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya te gatāḥ
ekaviṃśe punaḥ prāpte parivarte kramāgate //
LiP_1,24.99
vācaśravāḥ smṛto vyāso yadā sa ṛṣisattamaḥ
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi dāruko nāma nāmataḥ //
LiP_1,24.100
tasmādbhaviṣyate puṇyaṃ devadāruvanaṃ śubham
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti mahaujasaḥ //
LiP_1,24.101
plakṣo dārbhāyaṇiścaiva ketumān gautamas tathā
yogātmāno mahātmāno niyatā ūrdhvaretasaḥ //
LiP_1,24.102
naiṣṭhikaṃ vratamāsthāya rudralokāya te gatāḥ
dvāviṃśe parivarte tu vyāsaḥ śuṣmāyaṇo yadā //
LiP_1,24.103
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi vārāṇasyāṃ mahāmuniḥ
nāmnā vai lāṅgalī bhīmo yatra devāḥ savāsavāḥ //
LiP_1,24.104
drakṣyanti māṃ kalau tasmin bhavaṃ caiva halāyudham
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti sudhārmikāḥ //
LiP_1,24.105
bhallavī madhupiṅgaś ca śvetaketuḥ kuśas tathā
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ te 'pi dhyānaparāyaṇāḥ //
LiP_1,24.106
vimalā brahmabhūyiṣṭhā rudralokāya saṃsthitāḥ
parivarte trayoviṃśe tṛṇabinduryadā muniḥ //
LiP_1,24.107
vyāso hi bhavitā brahmaṃs tadāhaṃ bhavitā punaḥ
śveto nāma mahākāyo muniputrastu dhārmikaḥ //
LiP_1,24.108
tatra kālaṃ jariṣyāmi tadā girivarottame
tena kālañjaro nāma bhaviṣyati sa parvataḥ //
LiP_1,24.109
tatrāpi mama te śiṣyā bhaviṣyanti tapasvinaḥ
uśiko bṛhadaśvaś ca devalaḥ kavireva ca //
LiP_1,24.110
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya te gataḥ
parivarte caturviṃśe vyāsa ṛkṣo yadā vibho //
LiP_1,24.111
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi kalau tasmin yugāntike
śūlī nāma mahāyogī naimiṣe devavandite //
LiP_1,24.112
tatrāpi mama te śiṣyā bhaviṣyanti tapodhanāḥ
śālihotro 'gniveśaś ca yuvanāśvaḥ śaradvasuḥ //
LiP_1,24.113
te 'pi tenaiva mārgeṇa rudralokāya saṃsthitāḥ
pañcaviṃśe punaḥ prāpte parivarte kramāgate //
LiP_1,24.114
vāsiṣṭhastu yadā vyāsaḥ śaktirnāmnā bhaviṣyati
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi daṇḍī muṇḍīśvaraḥ prabhuḥ //
LiP_1,24.115
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti tapodhanāḥ
chagalaḥ kuṇḍakarṇaś ca kubhāṇḍaś ca pravāhakaḥ //
LiP_1,24.116
prāpya māheśvaraṃ yogam amṛtatvāya te gatāḥ
ṣaḍviṃśe parivarte tu yadā vyāsaḥ parāśaraḥ //
LiP_1,24.117
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi sahiṣṇurnāma nāmataḥ
puraṃ bhadravaṭaṃ prāpya kalau tasmin yugāntike //
LiP_1,24.118
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti sudhārmikāḥ
ulūko vidyutaścaiva śaṃbūko hyāśvalāyanaḥ //
LiP_1,24.119
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokāya te gatāḥ
saptaviṃśe punaḥ prāpte parivarte kramāgate //
LiP_1,24.120
jātūkarṇyo yadā vyāso bhaviṣyati tapodhanaḥ
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi somaśarmā dvijottamaḥ //
LiP_1,24.121
prabhāsatīrthamāsādya yogātmā yogaviśrutaḥ
tatrāpi mama te śiṣyā bhaviṣyanti tapodhanāḥ //
LiP_1,24.122
akṣapādaḥ kumāraś ca ulūko vatsa eva ca
yogātmāno mahātmāno vimalāḥ śuddhabuddhayaḥ //
LiP_1,24.123
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ rudralokaṃ tato gatāḥ
aṣṭāviṃśe punaḥ prāpte parivarte kramāgate //
LiP_1,24.124
parāśarasutaḥ śrīmān viṣṇurlokapitāmahaḥ
yadā bhaviṣyati vyāso nāmnā dvaipāyanaḥ prabhuḥ //
LiP_1,24.125
tadā ṣaṣṭhena cāṃśena kṛṣṇaḥ puruṣasattamaḥ
vasudevādyaduśreṣṭho vāsudevo bhaviṣyati //
LiP_1,24.126
tadāpyahaṃ bhaviṣyāmi yogātmā yogamāyayā
lokavismayanārthāya brahmacāriśarīrakaḥ //
LiP_1,24.127
śmaśāne mṛtam utsṛṣṭaṃ dṛṣṭvā kāyam anāthakam
brāhmaṇānāṃ hitārthāya praviṣṭo yogamāyayā //
LiP_1,24.128
divyāṃ meruguhāṃ puṇyāṃ tvayā sārdhaṃ ca viṣṇunā
bhaviṣyāmi tadā brahmaṃl lakulī nāma nāmataḥ //
LiP_1,24.129
kāyāvatāra ityevaṃ siddhakṣetraṃ ca vai tadā
bhaviṣyati suvikhyātaṃ yāvad bhūmir dhariṣyati //
LiP_1,24.130
tatrāpi mama te putrā bhaviṣyanti tapasvinaḥ
kuśikaś caiva gargaś ca mitraḥ kauruṣya eva ca //
LiP_1,24.131
yogātmāno mahātmāno brāhmaṇā vedapāragāḥ
prāpya māheśvaraṃ yogaṃ vimalā hyūrdhvaretasaḥ //
LiP_1,24.132
rudralokaṃ gamiṣyanti punarāvṛttidurlabham
ete pāśupatāḥ siddhā bhasmoddhūlitavigrahāḥ //
LiP_1,24.133
liṅgārcanaratā nityaṃ bāhyābhyantarataḥ sthitāḥ
bhaktyā mayi ca yogena dhyānaniṣṭhā jitendriyāḥ //
LiP_1,24.134
saṃsārabandhacchedārthaṃ jñānamārgaprakāśakam
svarūpajñānasiddhyarthaṃ yogaṃ pāśupataṃ mahat //
LiP_1,24.135
yogamārgā anekāś ca jñānamārgās tv anekaśaḥ
na nivṛttimupāyānti vinā pañcākṣarīṃ kvacit //
LiP_1,24.136
yadācarettapaścāyaṃ sarvadvandvavivarjitam
tadā sa mukto mantavyaḥ pakvaṃ phalamiva sthitaḥ //
LiP_1,24.137
ekāhaṃ yaḥ pumānsamyak caretpāśupatavratam
na sāṃkhye pañcarātre vā na prāpnoti gatiṃ kadā //
LiP_1,24.138
ityetadvai mayā proktam avatāreṣu lakṣaṇam
manvādikṛṣṇaparyantam aṣṭāviṃśad yugakramāt //
LiP_1,24.139
tatra śrutisamūhānāṃ vibhāgo dharmalakṣaṇaḥ
bhaviṣyati tadā kalpe kṛṣṇadvaipāyano yadā //
LiP_1,24.140
niśamyaivaṃ mahātejā mahādevena kīrtitam
rudrāvatāraṃ bhagavān praṇipatya maheśvaram //
LiP_1,24.141
tuṣṭāva vāgbhir iṣṭābhiḥ punaḥ prāha ca śaṅkaram
pitāmaha uvāca
sarve viṣṇumayā devāḥ sarve viṣṇumayā gaṇāḥ //
LiP_1,24.142
na hi viṣṇusamā kācid gatiranyā vidhīyate
ityevaṃ satataṃ vedā gāyanti nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,24.143
sa devadevo bhagavāṃs tava liṅgārcane rataḥ
tava praṇāmaparamaḥ kathaṃ devo hyabhūtprabhuḥ //
LiP_1,24.144
niśamya vacanaṃ tasya brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ
prapibanniva cakṣurbhyāṃ prītastatpraśnagauravāt //
LiP_1,24.145
pūjāprakaraṇaṃ tasmai tamālokyāha śaṅkaraḥ
bhavānnārāyaṇaścaiva śakraḥ sākṣātsurottamaḥ //
LiP_1,24.146
munayaś ca sadā liṅgaṃ sampūjya vidhipūrvakam
svaṃsvaṃ padaṃ vibho prāptās tasmāt sampūjayanti te //
LiP_1,24.147
liṅgārcanaṃ vinā niṣṭhā nāsti tasmājjanārdanaḥ
ātmano yajate nityaṃ śraddhayā bhagavānprabhuḥ //
LiP_1,24.148
ityevamuktvā brahmāṇam anugṛhya maheśvaraḥ
punaḥ samprekṣya deveśaṃ tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,24.149
tamuddiśya tadā brahmā namaskṛtya kṛtāñjaliḥ
sraṣṭuṃ tvaśeṣaṃ bhagavāṃl labdhasaṃjñastu śaṅkarāt //
LiP_1,24.150
kathaṃ pūjyo mahādevo liṅgamūrtirmaheśvaraḥ
vaktumarhasi cāsmākaṃ romaharṣaṇa sāṃpratam //
LiP_1,25.1
devyā pṛṣṭo mahādevaḥ kailāse tāṃ nagātmajām
aṅkasthāmāha deveśo liṅgārcanavidhiṃ kramāt //
LiP_1,25.2
tadā pārśve sthito nandī śālaṅkāyanakātmajaḥ
śrutvākhilaṃ purā prāha brahmaputrāya suvratāḥ //
LiP_1,25.3
sanatkumārāya śubhaṃ liṅgārcanavidhiṃ param
tasmādvyāso mahātejāḥ śrutavāñchrutisaṃmitam //
LiP_1,25.4
snānayogopacāraṃ ca yathā śailādino mukhāt
śrutavān tatpravakṣyāmi snānādyaṃ cārcanāvidhim //
LiP_1,25.5
atha snānavidhiṃ vakṣye brāhmaṇānāṃ hitāya ca
sarvapāpaharaṃ sākṣāc chivena kathitaṃ purā //
LiP_1,25.6
anena vidhinā snātvā sakṛtpūjya ca śaṅkaram
brahmakūrcaṃ ca pītvā tu sarvapāpaiḥ pramucyate //
LiP_1,25.7
trividhaṃ snānamākhyātaṃ devadevena śaṃbhunā
hitāya brāhmaṇādyānāṃ caturmukhasutottama //
LiP_1,25.8
vāruṇaṃ purataḥ kṛtvā tataścāgneyamuttamam
mantrasnānaṃ tataḥ kṛtvā pūjayetparameśvaram //
LiP_1,25.9
bhāvaduṣṭo 'mbhasi snātvā bhasmanā ca na śudhyati
bhāvaśuddhaścarecchaucam anyathā na samācaret //
LiP_1,25.10
saritsarastaḍāgeṣu sarveṣv ā pralayaṃ naraḥ
snātvāpi bhāvaduṣṭaścen na śudhyati na saṃśayaḥ //
LiP_1,25.11
nṛṇāṃ hi cittakamalaṃ prabuddhamabhavadyadā
prasuptaṃ tamasā jñānabhānorbhāsā tadā śuciḥ //
LiP_1,25.12
mṛcchakṛttilapuṣpaṃ ca snānārthaṃ bhasitaṃ tathā
ādāya tīre niḥkṣipya snānatīrthe kuśāni ca //
LiP_1,25.13
prakṣālyācamya pādau ca malaṃ dehādviśodhya ca
dravyaistu tīradeśasthais tataḥ snānaṃ samācaret //
LiP_1,25.14
uddhṛtāsītimantreṇa punardehaṃ viśodhayet
mṛdādāya tataścānyad vastraṃ snātvā hyanulbaṇam //
LiP_1,25.15
gandhadvārāṃ durādharṣām iti mantreṇa mantravit
kapilāgomayenaiva khasthenaiva tu lepayet //
LiP_1,25.16
punaḥ snātvā parityajya tadvastraṃ malinaṃ tataḥ
śuklavastraparīdhāno bhūtvā snānaṃ samācaret //
LiP_1,25.17
sarvapāpaviśuddhyartham āvāhya varuṇaṃ tathā
sampūjya manasā devaṃ dhyānayajñena vai bhavam //
LiP_1,25.18
ācamya tristadā tīrthe hy avagāhya bhavaṃ smaran
punarācamya vidhivad abhimantrya mahājalam //
LiP_1,25.19
avagāhya punastasmin japedvai cāghamarṣaṇam
tattoye bhānusomāgnimaṇḍalaṃ ca smaredvaśī //
LiP_1,25.20
ācamya ca punastasmāj jalāduttīrya mantravit
praviśya tīrthamadhye tu punaḥ puṇyavivṛddhaye //
LiP_1,25.21
śṛṅgeṇa parṇapuṭakaiḥ pālāśaiḥ kṣālitais tathā
sakuśena sapuṣpeṇa jalenaivābhiṣecayet //
LiP_1,25.22
rudreṇa pavamānena tvaritākhyena mantravit
taratsamandīvargādyais tathā śāntidvayena ca //
LiP_1,25.23
śāntidharmeṇa caikena pañcabrahmapavitrakaiḥ
tattanmantrādhidevānāṃ svarūpaṃ ca ṛṣīn smaran //
LiP_1,25.24
evaṃ hi cābhiṣicyātha svamūrdhni payasā dvijāḥ
dhyāyecca tryambakaṃ devaṃ hṛdi pañcāsyam īśvaram //
LiP_1,25.25
ācamyācamanaṃ kuryāt svasūtroktaṃ samīkṣya ca
pavitrahastaḥ svāsīnaḥ śucau deśe yathāvidhi //
LiP_1,25.26
abhyukṣya sakuśaṃ cāpi dakṣiṇena kareṇa tu
pibetprakṣipya tristoyaṃ cakrī bhūtvā hyatandritaḥ //
LiP_1,25.27
pradakṣiṇaṃ tataḥ kuryād dhiṃsāpāpapraśāntaye
evaṃ saṃkṣepataḥ proktaṃ snānācamanamuttamam //
LiP_1,25.28
sarveṣāṃ brāhmaṇānāṃ tu hitārthe dvijasattamāḥ // LiP_1,25.29
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge snānavidhirnāma pañcaviṃśo 'dhyāyaḥ
āvāhayettato devīṃ gāyatrīṃ vedamātaram
āyātu varadā devīty anenaiva maheśvarīm //
LiP_1,26.1
pādyamācamanīyaṃ ca tasyāścārghyaṃ pradāpayet
prāṇāyāmatrayaṃ kṛtvā samāsīnaḥ sthito 'pi vā //
LiP_1,26.2
sahasraṃ vā tadardhaṃ vā śatamaṣṭottaraṃ tu vā
gāyatrīṃ praṇavenaiva trividheṣvekamācaret //
LiP_1,26.3
arghyaṃ dattvā samabhyarcya praṇamya śirasā svayam
uttame śikhare devīty uktvodvāsya ca mātaram //
LiP_1,26.4
prācyālokyābhivandyeśāṃ gāyatrīṃ vedamātaram
kṛtāñjalipuṭo bhūtvā prārthayedbhāskaraṃ tathā //
LiP_1,26.5
udutyaṃ ca tathā citraṃ jātavedasameva ca
abhivandya punaḥ sūryaṃ brahmāṇaṃ ca vidhānataḥ //
LiP_1,26.6
tathā saurāṇi sūktāni ṛgyajuḥsāmajāni ca
japtvā pradakṣiṇaṃ paścāt triḥ kṛtvā ca vibhāvasoḥ //
LiP_1,26.7
ātmānaṃ cāntarātmānaṃ paramātmānameva ca
abhivandya punaḥ sūryaṃ brahmāṇaṃ ca vibhāvasum //
LiP_1,26.8
munīn pitṝn yathānyāyaṃ svanāmnāvāhayettataḥ
sarvānāvāhayāmīti devānāvāhya sarvataḥ //
LiP_1,26.9
tarpayedvidhinā paścāt prāṅmukho vā hyudaṅmukhaḥ
dhyātvā svarūpaṃ tattattvam abhivandya yathākramam //
LiP_1,26.10
devānāṃ puṣpatoyena ṛṣīṇāṃ tu kuśāṃbhasā
pitṝṇāṃ tilatoyena gandhayuktena sarvataḥ //
LiP_1,26.11
yajñopavītī devānāṃ nivītī ṛṣitarpaṇam
prācīnāvītī viprendra pitṝṇāṃ tarpayet kramāt //
LiP_1,26.12
aṅgulyagreṇa vai dhīmāṃs tarpayeddevatarpaṇam
ṛṣīn kaniṣṭhāṅgulinā śrotriyaḥ sarvasiddhaye //
LiP_1,26.13
pitṝṃstu tarpayed vidvān dakṣiṇāṅguṣṭhakena tu
tathaivaṃ muniśārdūla brahmayajñaṃ yajed dvijaḥ //
LiP_1,26.14
devayajñaṃ ca mānuṣyaṃ bhūtayajñaṃ tathaiva ca
pitṛyajñaṃ ca pūtātmā yajñakarmaparāyaṇaḥ //
LiP_1,26.15
svaśākhādhyayanaṃ vipra brahmayajña iti smṛtaḥ
agnau juhoti yaccānnaṃ devayajña iti smṛtaḥ //
LiP_1,26.16
sarveṣāmeva bhūtānāṃ balidānaṃ vidhānataḥ
bhūtayajña iti prokto bhūtidaḥ sarvadehinām //
LiP_1,26.17
sadārān sarvatattvajñān brāhmaṇān vedapāragān
praṇamya tebhyo yaddattam annaṃ mānuṣa ucyate //
LiP_1,26.18
pitṝn uddiśya yaddattaṃ pitṛyajñaḥ sa ucyate
evaṃ pañca mahāyajñān kuryāt sarvārthasiddhaye //
LiP_1,26.19
sarveṣāṃ śṛṇu yajñānāṃ brahmayajñaḥ paraḥ smṛtaḥ
brahmayajñarato martyo brahmaloke mahīyate //
LiP_1,26.20
brahmayajñena tuṣyanti sarve devāḥ savāsavāḥ
brahmā ca bhagavānviṣṇuḥ śaṅkaro nīlalohitaḥ //
LiP_1,26.21
vedāś ca pitaraḥ sarve nātra kāryā vicāraṇā
grāmādbahirgato bhūtvā brāhmaṇo brahmayajñavit //
LiP_1,26.22
yāvat tvadṛṣṭam abhavad uṭajānāṃ chadaṃ naraḥ
prācyāmudīcyāṃ ca tathā prāgudīcyāmathāpi vā //
LiP_1,26.23
puṇyamācamanaṃ kuryād brahmayajñārthameva tat
prītyarthaṃ ca ṛcāṃ viprāḥ triḥ pītvā plāvya plāvya ca //
LiP_1,26.24
yajuṣāṃ parimṛjyaivaṃ dviḥ prakṣālya ca vāriṇā
prītyarthaṃ sāmavedānām upaspṛśya ca mūrdhani //
LiP_1,26.25
spṛśedatharvavedānāṃ netre cāṅgirasāṃ tathā
nāsike brāhmaṇo 'ṅgānāṃ kṣālya kṣālya ca vāriṇā //
LiP_1,26.26
aṣṭādaśapurāṇānāṃ brahmādyānāṃ tathaiva ca
tathā copapurāṇānāṃ saurādīnāṃ yathākramam //
LiP_1,26.27
puṇyānāmitihāsānāṃ śaivādīnāṃ tathaiva ca
śrotre spṛśeddhi tuṣṭyarthaṃ hṛddeśaṃ tu tataḥ spṛśet //
LiP_1,26.28
kalpādīnāṃ tu sarveṣāṃ kalpavitkalpavittamāḥ
evamācamya cāstīrya darbhapiñjūlam ātmanaḥ //
LiP_1,26.29
kṛtvā pāṇitale dhīmān ātmano dakṣiṇottaram
hemāṅgulīyasaṃyukto brahmabandhayuto 'pi vā //
LiP_1,26.30
vidhivadbrahmayajñaṃ ca kuryātsūtrī samāhitaḥ
akṛtvā ca muniḥ pañca mahāyajñāndvijottamaḥ //
LiP_1,26.31
bhuktvā ca sūkarāṇāṃ tu yonau vai jāyate naraḥ
tasmātsarvaprayatnena kartavyāḥ śubhamicchatā //
LiP_1,26.32
brahmayajñādatha snānaṃ kṛtvādau sarvathātmanaḥ
tīrthaṃ saṃgṛhya vidhivat praviśecchibiraṃ vaśī //
LiP_1,26.33
bahireva gṛhātpādau hastau prakṣālya vāriṇā
bhasmasnānaṃ tataḥ kuryād vidhivad dehaśuddhaye //
LiP_1,26.34
śodhya bhasma yathānyāyaṃ praṇavenāgnihotrajam
jyotiḥ sūrya iti prātar juhuyādudite yataḥ //
LiP_1,26.35
jyotiragnis tathā sāyaṃ samyak cānudite mṛṣā
tasmāduditahomasthaṃ bhasitaṃ pāvanaṃ śubham //
LiP_1,26.36
nāsti satyasamaṃ yasmād asatyaṃ pātakaṃ ca yat
īśānena śirodeśaṃ mukhaṃ tatpuruṣeṇa ca //
LiP_1,26.37
urodeśamaghoreṇa guhyaṃ vāmena suvratāḥ
sadyena pādau sarvāṅgaṃ praṇavenābhiṣecayet //
LiP_1,26.38
tataḥ prakṣālayetpādaṃ hastaṃ brahmavidāṃ varaḥ
vyapohya bhasma cādāya devadevamanusmaran //
LiP_1,26.39
mantrasnānaṃ tataḥ kuryād āpohiṣṭhādibhiḥ kramāt
puṇyaiścaiva tathā mantrair ṛgyajuḥsāmasaṃbhavaiḥ //
LiP_1,26.40
dvijānāṃ tu hitāyaivaṃ kathitaṃ snānamadya te
saṃkṣipya yaḥ sakṛtkuryāt sa yāti paramaṃ padam //
LiP_1,26.41
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge pañcayajñavidhānaṃ nāma ṣaḍviṃśo 'dhyāyaḥ
vakṣyāmi śṛṇu saṃkṣepāl liṅgārcanāvidhikramam
vaktuṃ varṣaśatenāpi na śakyaṃ vistareṇa yat //
LiP_1,27.1
evaṃ snātvā yathānyāyaṃ pūjāsthānaṃ praviśya ca
prāṇāyāmatrayaṃ kṛtvā dhyāyeddevaṃ triyaṃbakam //
LiP_1,27.2
pañcavaktraṃ daśabhujaṃ śuddhasphaṭikasannibham
sarvābharaṇasaṃyuktaṃ citrāṃbaravibhūṣitam //
LiP_1,27.3
tasya rūpaṃ samāśritya dāhanaplāvanādibhiḥ
śaivīṃ tanuṃ samāsthāya pūjayetparameśvaram //
LiP_1,27.4
dehaśuddhiṃ ca kṛtvaiva mūlamantraṃ nyaset kramāt
sarvatra praṇavenaiva brahmāṇi ca yathākramam //
LiP_1,27.5
sūtre namaḥ śivāyeti chandāṃsi parame śubhe
mantrāṇi sūkṣmarūpeṇa saṃsthitāni yatastataḥ //
LiP_1,27.6
nyagrodhabīje nyagrodhas tathā sūtre tu śobhane
mahatyapi mahadbrahma saṃsthitaṃ sūkṣmavatsvayam //
LiP_1,27.7
secayedarcanasthānaṃ gandhacandanavāriṇā
dravyāṇi śodhayetpaścāt kṣālanaprokṣaṇādibhiḥ //
LiP_1,27.8
kṣālanaṃ prokṣaṇaṃ caiva praṇavena vidhīyate
prokṣaṇī cārghyapātraṃ ca pādyapātram anukramāt //
LiP_1,27.9
tathā hyācamanīyārthaṃ kalpitaṃ pātrameva ca
sthāpayed vidhinā dhīmān avaguṇṭhya yathāvidhi //
LiP_1,27.10
darbhair ācchādayeccaiva prokṣayecchuddhavāriṇā
teṣu teṣvatha sarveṣu kṣipettoyaṃ suśītalam //
LiP_1,27.11
praṇavena kṣipetteṣu dravyāṇyālokya buddhimān
uśīraṃ candanaṃ caiva pādye tu parikalpayet //
LiP_1,27.12
jātikaṅkolakarpūrabahumūlatamālakam
cūrṇayitvā yathānyāyaṃ kṣipedācamanīyake //
LiP_1,27.13
evaṃ sarveṣu pātreṣu dāpayeccandanaṃ tathā
karpūraṃ ca yathānyāyaṃ puṣpāṇi vividhāni ca //
LiP_1,27.14
kuśāgramakṣatāṃścaiva yavavrīhitilāni ca
ājyasiddhārthapuṣpāṇi bhasitaṃ cārghyapātrake //
LiP_1,27.15
kuśapuṣpayavavrīhibahumūlatamālakam
dāpayetprokṣaṇīpātre bhasitaṃ praṇavena ca //
LiP_1,27.16
nyasetpañcākṣaraṃ caiva gāyatrīṃ rudradevatām
kevalaṃ praṇavaṃ vāpi vedasāramanuttamam //
LiP_1,27.17
atha saṃprokṣayetpaścād dravyāṇi praṇavena tu
prokṣaṇīpātrasaṃsthena īśānādyaiś ca pañcabhiḥ //
LiP_1,27.18
pārśvato devadevasya nandinaṃ māṃsamarcayet
dīptānalāyutaprakhyaṃ trinetraṃ tridaśeśvaram //
LiP_1,27.19
bālendumukuṭaṃ caiva harivaktraṃ caturbhujam
puṣpamālādharaṃ saumyaṃ sarvābharaṇabhūṣitam //
LiP_1,27.20
uttare cātmanaḥ puṇyāṃ bhāryāṃ ca marutāṃ śubhām
suyaśāṃ suvratāṃ cāmbāṃ pādamaṇḍanatatparām //
LiP_1,27.21
evaṃ pūjya praviśyāntar bhavanaṃ parameṣṭhinaḥ
dattvā puṣpāñjaliṃ bhaktyā pañcamūrdhasu pañcabhiḥ //
LiP_1,27.22
gandhapuṣpais tathā dhūpair vividhaiḥ pūjya śaṅkaram
skandaṃ vināyakaṃ devīṃ liṅgaśuddhiṃ ca kārayet //
LiP_1,27.23
japtvā sarvāṇi mantrāṇi praṇavādinamo 'ntakam
kalpayedāsanaṃ paścāt padmākhyaṃ praṇavena tat //
LiP_1,27.24
tasya pūrvadalaṃ sākṣād aṇimāmayam akṣaram
laghimā dakṣiṇaṃ caiva mahimā paścimaṃ tathā //
LiP_1,27.25
prāptistathottaraṃ patraṃ prākāmyaṃ pāvakasya tu
īśitvaṃ nairṛtaṃ patraṃ vaśitvaṃ vāyugocare //
LiP_1,27.26
sarvajñatvaṃ tathaiśānyaṃ karṇikā soma ucyate
somasyādhas tathā sūryas tasyādhaḥ pāvakaḥ svayam //
LiP_1,27.27
dharmādayo vidikṣvete tv anantaṃ kalpayetkramāt
avyaktādicaturdikṣu somasyānte guṇatrayam //
LiP_1,27.28
ātmatrayaṃ tataścordhvaṃ tasyānte śivapīṭhikā
sadyojātaṃ prapadyāmīty āvāhya parameśvaram //
LiP_1,27.29
vāmadevena mantreṇa sthāpayedāsanopari
sānnidhyaṃ rudragāyatryā aghoreṇa nirudhya ca //
LiP_1,27.30
īśānaḥ sarvavidyānām iti mantreṇa pūjayet
pādyamācamanīyaṃ ca vibhoścārghyaṃ pradāpayet //
LiP_1,27.31
snāpayedvidhinā rudraṃ gandhacandanavāriṇā
pañcagavyavidhānena gṛhya pātre 'bhimantrya ca //
LiP_1,27.32
praṇavenaiva gavyaistu snāpayecca yathāvidhi
ājyena madhunā caiva tathā cekṣurasena ca //
LiP_1,27.33
puṇyairdravyairmahādevaṃ praṇavenābhiṣecayet
jalabhāṇḍaiḥ pavitraistu mantraistoyaṃ kṣipettataḥ //
LiP_1,27.34
śuddhiṃ kṛtvā yathānyāyaṃ sitavastreṇa sādhakaḥ
kuśāpāmārgakarpūrajātipuṣpakacampakaiḥ //
LiP_1,27.35
karavīraiḥ sitaiścaiva mallikākamalotpalaiḥ
āpūrya puṣpaiḥ suśubhaiḥ candanādyaiś ca tajjalam //
LiP_1,27.36
nyasenmantrāṇi tattoye sadyojātādikāni tu
suvarṇakalaśenātha tathā vai rājatena vā //
LiP_1,27.37
tāmreṇa padmapatreṇa pālāśena dalena vā
śaṃkhena mṛnmayenātha śodhitena śubhena vā //
LiP_1,27.38
sakūrcena sapuṣpeṇa snāpayenmantrapūrvakam
mantrāṇi te pravakṣyāmi śṛṇu sarvārthasiddhaye //
LiP_1,27.39
yairliṅgaṃ sakṛdapyevaṃ snāpya mucyeta mānavaḥ
pavamānena mantrajñāḥ tathā vāmīyakena ca //
LiP_1,27.40
rudreṇa nīlarudreṇa śrīsūktena śubhena ca
rajanīsūktakenaiva camakena śubhena ca //
LiP_1,27.41
hotāreṇātha śirasā atharveṇa śubhena ca
śāntyā cātha punaḥ śāntyā bhāruṇḍenāruṇena ca //
LiP_1,27.42
vāruṇena ca jyeṣṭhena tathā vedavratena ca
tathāntareṇa puṇyena sūktena puruṣeṇa ca //
LiP_1,27.43
tvaritenaiva rudreṇa kapinā ca kapardinā
āvosajeti sāmnā tu bṛhaccandreṇa viṣṇunā //
LiP_1,27.44
virūpākṣeṇa skandena śataṛgbhiḥ śivais tathā
pañcabrahmaiś ca sūtreṇa kevalapraṇavena ca //
LiP_1,27.45
snāpayeddevadeveśaṃ sarvapāpapraśāntaye
vastraṃ śivopavītaṃ ca tathā hyācamanīyakam //
LiP_1,27.46
gandhaṃ puṣpaṃ tathā dhūpaṃ dīpamannaṃ krameṇa tu
toyaṃ sugandhitaṃ caiva punarācamanīyakam //
LiP_1,27.47
mukuṭaṃ ca śubhaṃ channaṃ tathā vai bhūṣaṇāni ca
dāpayetpraṇavenaiva mukhavāsādikāni ca //
LiP_1,27.48
tataḥ sphaṭikasaṃkāśaṃ devaṃ niṣkalamakṣaram
kāraṇaṃ sarvadevānāṃ sarvalokamayaṃ param //
LiP_1,27.49
brahmendraviṣṇurudrādyair ṛṣidevair agocaram
vedavidbhir hi vedāntais tv agocaramiti śrutiḥ //
LiP_1,27.50
ādimadhyāntarahitaṃ bheṣajaṃ bhavarogiṇām
śivatattvamiti khyātaṃ śivaliṅge vyavasthitam //
LiP_1,27.51
praṇavenaiva mantreṇa pūjayelliṅgamūrdhani
stotraṃ japecca vidhinā namaskāraṃ pradakṣiṇam //
LiP_1,27.52
arghyaṃ dattvātha puṣpāṇi pādayostu vikīrya ca
praṇipatya ca deveśam ātmanyāropayecchivam //
LiP_1,27.53
evaṃ saṃkṣipya kathitaṃ liṅgārcanamanuttamam
ābhyantaraṃ pravakṣyāmi liṅgārcanamihādya te //
LiP_1,27.54
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge liṅgārcanavidhirnāma saptaviṃśo 'dhyāyaḥ
āgneyaṃ sauramamṛtaṃ bimbaṃ bhāvyaṃ tatopari
guṇatrayaṃ ca hṛdaye tathā cātmatrayaṃ kramāt //
LiP_1,28.1
tasyopari mahādevaṃ niṣkalaṃ sakalākṛtim
kāntārdharūḍhadehaṃ ca pūjayeddhyānavidyayā //
LiP_1,28.2
tato bahuvidhaṃ proktaṃ cintyaṃ tatrāsti cedyataḥ
cintakasya tataścintā anyathā nopapadyate //
LiP_1,28.3
tasmāddhyeyaṃ tathā dhyānaṃ yajamānaḥ prayojanam
smarettannānyathā jātu budhyate puruṣasya ha //
LiP_1,28.4
pure śete puraṃ dehaṃ tasmātpuruṣa ucyate
yājyaṃ yajñena yajate yajamānastu sa smṛtaḥ //
LiP_1,28.5
dhyeyo maheśvaro dhyānaṃ cintanaṃ nirvṛtiḥ phalam
pradhānapuruṣeśānaṃ yāthātathyaṃ prapadyate //
LiP_1,28.6
iha ṣaḍviṃśako dhyeyo dhyātā vai pañcaviṃśakaḥ
caturviṃśakam avyaktaṃ mahadādyāstu sapta ca //
LiP_1,28.7
mahāṃs tathā tvahaṅkāraṃ tanmātraṃ pañcakaṃ punaḥ
karmendriyāṇi pañcaiva tathā buddhīndriyāṇi ca //
LiP_1,28.8
manaś ca pañca bhūtāni śivaḥ ṣaḍviṃśakastataḥ
sa eva bhartā kartā ca vidherapi maheśvaraḥ //
LiP_1,28.9
hiraṇyagarbhaṃ rudro 'sau janayāmāsa śaṅkaraḥ
viśvādhikaś ca viśvātmā viśvarūpa iti smṛtaḥ //
LiP_1,28.10
vinā yathā hi pitaraṃ mātaraṃ tanayāstviha
na jāyante tathā somaṃ vinā nāsti jagattrayam //
LiP_1,28.11
kartā yadi mahādevaḥ paramātmā maheśvaraḥ
tathā kārayitā caiva kurvato 'lpātmanas tathā //
LiP_1,28.12
nityo viśuddho buddhaś ca niṣkalaḥ parameśvaraḥ
tvayokto muktidaḥ kiṃ vā niṣkalaścetkaroti kim //
LiP_1,28.13
kālaḥ karoti sakalaṃ kālaṃ kalayate sadā
niṣkalaṃ ca manaḥ sarvaṃ manyate so 'pi niṣkalaḥ //
LiP_1,28.14
karmaṇā tasya caiveha jagatsarvaṃ pratiṣṭhitam
kimatra devadevasya mūrtyaṣṭakamidaṃ jagat //
LiP_1,28.15
vinākāśaṃ jagannaiva vinā kṣmāṃ vāyunā vinā
tejasā vāriṇā caiva yajamānaṃ tathā vinā //
LiP_1,28.16
bhānunā śaśinā lokas tasyaitāstanavaḥ prabhoḥ
vicāratastu rudrasya sthūlametaccarācaram //
LiP_1,28.17
sūkṣmaṃ vadanti ṛṣayo yanna vācyaṃ dvijottamāḥ
yato vāco nivartante aprāpya manasā saha //
LiP_1,28.18
ānandaṃ brahmaṇo vidvān na bibheti kutaścana
na bhetavyaṃ tathā tasmāj jñātvānandaṃ pinākinaḥ //
LiP_1,28.19
vibhūtayaś ca rudrasya matvā sarvatra bhāvataḥ
sarvaṃ rudra iti prāhur munayastattvadarśinaḥ //
LiP_1,28.20
namaskāreṇa satataṃ gauravātparameṣṭhinaḥ
sarvaṃ tu khalvidaṃ brahma sarvo vai rudra īśvaraḥ //
LiP_1,28.21
puruṣo vai mahādevo maheśānaḥ paraḥ śivaḥ
evaṃ vibhurvinirdiṣṭo dhyānaṃ tatraiva cintanam //
LiP_1,28.22
caturvyūheṇa mārgeṇa vicāryālokya suvrata
saṃsārahetuḥ saṃsāro mokṣahetuś ca nirvṛtiḥ //
LiP_1,28.23
caturvyūhaḥ samākhyātaś cintakasyeha yoginaḥ
cintā bahuvidhā khyātā saikatra parameṣṭhinā //
LiP_1,28.24
suniṣṭhetyatra kathitā rudraṃ raudrī na saṃśayaḥ
aindrī cendre tathā saumyā some nārāyaṇe tathā //
LiP_1,28.25
sūrye vahnau ca sarveṣāṃ sarvatraivaṃ vicārataḥ
saivāhaṃ so 'hamityevaṃ dvidhā saṃsthāpya bhāvataḥ //
LiP_1,28.26
bhakto 'sau nāsti yastasmāc cintā brāhmī na saṃśayaḥ
evaṃ brahmamayaṃ dhyāyet pūrvaṃ vipra carācaram //
LiP_1,28.27
carācaravibhāgaṃ ca tyajedabhimataṃ smaran
tyājyaṃ grāhyam alabhyaṃ ca kṛtyaṃ cākṛtyameva ca //
LiP_1,28.28
yasya nāsti sutṛptasya tasya brāhmī na cānyathā
ābhyantaraṃ samākhyātam evamabhyarcanaṃ kramāt //
LiP_1,28.29
ābhyantarārcakāḥ pūjyā namaskārādibhis tathā
virūpā vikṛtāścāpi na nindyā brahmavādinaḥ //
LiP_1,28.30
ābhyantarārcakāḥ sarve na parīkṣyā vijānatā
nindakā eva duḥkhārtā bhaviṣyantyalpacetasaḥ //
LiP_1,28.31
yathā dāruvane rudraṃ vinindya munayaḥ purā
tasmātsevyā namaskāryāḥ sadā brahmavidas tathā //
LiP_1,28.32
varṇāśramavinirmuktā varṇāśramaparāyaṇaiḥ // LiP_1,28.33
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivārcanatattvasaṃkhyādivarṇanaṃ nāmāṣṭāviṃśo 'dhyāyaḥ
idānīṃ śrotumicchāmi purā dāruvane vibho
pravṛttaṃ tadvanasthānāṃ tapasā bhāvitātmanām //
LiP_1,29.1
kathaṃ dāruvanaṃ prāpto bhagavānnīlalohitaḥ
vikṛtaṃ rūpamāsthāya cordhvaretā digambaraḥ //
LiP_1,29.2
kiṃ pravṛttaṃ vane tasmin rudrasya paramātmanaḥ
vaktumarhasi tattvena devadevasya ceṣṭitam //
LiP_1,29.3
tasya tadvacanaṃ śrutvā śrutisāravidāṃ varaḥ
śilādasūnurbhagavān prāha kiṃcidbhavaṃ hasan //
LiP_1,29.4
munayo dārugahane tapastepuḥ sudāruṇam
tuṣṭyarthaṃ devadevasya sadāratanayāgnayaḥ //
LiP_1,29.5
tuṣṭo rudro jagannāthaś cekitāno vṛṣadhvajaḥ
dhūrjaṭiḥ parameśāno bhagavānnīlalohitaḥ //
LiP_1,29.6
pravṛttilakṣaṇaṃ jñānaṃ jñātuṃ dāruvanaukasām
parīkṣārthaṃ jagannāthaḥ śraddhayā krīḍayā ca saḥ //
LiP_1,29.7
nivṛttilakṣaṇajñānapratiṣṭhārthaṃ ca śaṅkaraḥ
devadāruvanasthānāṃ pravṛttijñānacetasām //
LiP_1,29.8
vikṛtaṃ rūpamāsthāya digvāsā viṣamekṣaṇaḥ
mugdho dvihastaḥ kṛṣṇāṅgo divyaṃ dāruvanaṃ yayau //
LiP_1,29.9
mandasmitaṃ ca bhagavān strīṇāṃ manasijodbhavam
bhrūvilāsaṃ ca gānaṃ ca cakārātīva suṃdaraḥ //
LiP_1,29.10
saṃprokṣya nārīvṛndaṃ vai muhurmuhuranaṅgahā
anaṅgavṛddhim akarod atīva madhurākṛtiḥ //
LiP_1,29.11
vane taṃ puruṣaṃ dṛṣṭvā vikṛtaṃ nīlalohitam
striyaḥ pativratāścāpi tamevānvayurādarāt //
LiP_1,29.12
vanoṭajadvāragatāś ca nāryo visrastavastrābharaṇā viceṣṭāḥ
labdhvā smitaṃ tasya mukhāravindād drumālayasthās tam athānvayustāḥ //
LiP_1,29.13
dṛṣṭvā kāścidbhavaṃ nāryo madaghūrṇitalocanāḥ
vilāsabāhyāstāścāpi bhrūvilāsaṃ pracakrire //
LiP_1,29.14
atha dṛṣṭvāparā nāryaḥ kiṃcit prahasitānanāḥ
kiṃcid visrastavasanāḥ srastakāñcīguṇā jaguḥ //
LiP_1,29.15
kāścittadā taṃ vipine tu dṛṣṭvā viprāṅganāḥ srastanavāṃśukaṃ vā
svānsvānvicitrān valayānpravidhya madānvitā bandhujanāṃś ca jagmuḥ //
LiP_1,29.16
kācittadā taṃ na viveda dṛṣṭvā vivāsanā srastamahāṃśukā ca
śākhāvicitrān viṭapānprasiddhān madānvitā bandhujanāṃstathānyāḥ //
LiP_1,29.17
kāścijjagustaṃ nanṛtur nipetuś ca dharātale
niṣedurgajavaccānyā provāca dvijapuṅgavāḥ //
LiP_1,29.18
anyonyaṃ sasmitaṃ prekṣya cāliliṅguḥ samantataḥ
nirudhya mārgaṃ rudrasya naipuṇāni pracakrire //
LiP_1,29.19
ko bhavāniti cāhustaṃ āsyatāmiti cāparāḥ
kutretyatha prasīdeti jajalpuḥ prītamānasāḥ //
LiP_1,29.20
viparītā nipeturvai visrastāṃśukamūrdhajāḥ
pativratāḥ patīnāṃ tu saṃnidhau bhavamāyayā //
LiP_1,29.21
dṛṣṭvā śrutvā bhavastāsāṃ ceṣṭāvākyāni cāvyayaḥ
śubhaṃ vāpyaśubhaṃ vāpi noktavānparameśvaraḥ //
LiP_1,29.22
dṛṣṭvā nārīkulaṃ viprās tathābhūtaṃ ca śaṅkaram
atīva paruṣaṃ vākyaṃ jajalpuste munīśvarāḥ //
LiP_1,29.23
tapāṃsi teṣāṃ sarveṣāṃ pratyāhanyanta śaṅkare
yathādityaprakāśena tārakā nabhasi sthitāḥ //
LiP_1,29.24
śrūyate ṛṣiśāpena brahmaṇastu mahātmanaḥ
samṛddhaśreyasāṃ yonir yajñā vai nāśamāptavān //
LiP_1,29.25
bhṛgor api ca śāpena viṣṇuḥ paramavīryavān
prādurbhāvāndaśa prāpto duḥkhitaś ca sadā kṛtaḥ //
LiP_1,29.26
indrasyāpi ca dharmajña chinnaṃ savṛṣaṇaṃ purā
ṛṣiṇā gautamenorvyāṃ kruddhena vinipātitam //
LiP_1,29.27
garbhavāso vasūnāṃ ca śāpena vihitas tathā
ṛṣīṇāṃ caiva śāpena nahuṣaḥ sarpatāṃ gataḥ //
LiP_1,29.28
kṣīrodaś ca samudro 'sau nivāsaḥ sarvadā hareḥ
dvitīyaścāmṛtādhāro hy apeyo brāhmaṇaiḥ kṛtaḥ //
LiP_1,29.29
avimukteśvaraṃ prāpya vārāṇasyāṃ janārdanaḥ
kṣīreṇa cābhiṣicyeśaṃ devadevaṃ triyaṃbakam //
LiP_1,29.30
śraddhayā parayā yukto dehāśleṣāmṛtena vai
niṣiktena svayaṃ devaḥ kṣīreṇa madhusūdanaḥ //
LiP_1,29.31
secayitvātha bhagavān brahmaṇā munibhiḥ samam
kṣīrodaṃ pūrvavaccakre nivāsaṃ cātmanaḥ prabhuḥ //
LiP_1,29.32
dharmaścaiva tathā śapto māṇḍavyena mahātmanā
vṛṣṇayaścaiva kṛṣṇena durvāsādyairmahātmabhiḥ //
LiP_1,29.33
rāghavaḥ sānujaś cāpi durvāsena mahātmanā
śrīvatsaś ca muneḥ pāda patanāttasya dhīmataḥ //
LiP_1,29.34
ete cānye ca bahavo viprāṇāṃ vaśamāgatāḥ
varjayitvā virūpākṣaṃ devadevamumāpatim //
LiP_1,29.35
evaṃ hi mohitāstena nāvabudhyanta śaṅkaram
atyugravacanaṃ procuś cogro 'pyantaradhīyata //
LiP_1,29.36
te 'pi dāruvanāttasmāt prātaḥ saṃvignamānasāḥ
pitāmahaṃ mahātmānam āsīnaṃ paramāsane //
LiP_1,29.37
gatvā vijñāpayāmāsuḥ pravṛttamakhilaṃ vibhoḥ
śubhe dāruvane tasmin munayaḥ kṣīṇacetasaḥ //
LiP_1,29.38
so 'pi saṃcintya manasā kṣaṇādeva pitāmahaḥ
teṣāṃ pravṛttamakhilaṃ puṇye dāruvane purā //
LiP_1,29.39
utthāya prāñjalirbhūtvā praṇipatya bhavāya ca
uvāca satvaraṃ brahmā munīndāruvanālayān //
LiP_1,29.40
dhig yuṣmān prāptanidhanān mahānidhim anuttamam
vṛthākṛtaṃ yato viprā yuṣmābhir bhāgyavarjitaiḥ //
LiP_1,29.41
yastu dāruvane tasmiṃl liṅgī dṛṣṭo 'pyaliṅgibhiḥ
yuṣmābhir vikṛtākāraḥ sa eva parameśvaraḥ //
LiP_1,29.42
gṛhasthaiś ca na nindyāstu sadā hyatithayo dvijāḥ
virūpāś ca surūpāś ca malināścāpyapaṇḍitāḥ //
LiP_1,29.43
sudarśanena muninā kālamṛtyurapi svayam
purā bhūmau dvijāgryeṇa jito hyatithipūjayā //
LiP_1,29.44
anyathā nāsti saṃtartuṃ gṛhasthaiś ca dvijottamaiḥ
tyaktvā cātithipūjāṃ tām ātmano bhuvi śodhanam //
LiP_1,29.45
gṛhastho 'pi purā jetuṃ sudarśana iti śrutaḥ
pratijñāmakarojjāyāṃ bhāryāmāha pativratām //
LiP_1,29.46
suvrate subhru subhage śṛṇu sarvaṃ prayatnataḥ
tvayā vai nāvamantavyā gṛhe hyatithayaḥ sadā //
LiP_1,29.47
sarva eva svayaṃ sākṣād atithiryatpinākadhṛk
tasmādatithaye dattvā ātmānamapi pūjaya //
LiP_1,29.48
evamuktvātha saṃtaptā vivaśā sā pativratā
patimāha rudantī ca kimuktaṃ bhavatā prabho //
LiP_1,29.49
tasyāstadvacanaṃ śrutvā punaḥ prāha sudarśanaḥ
deyaṃ sarvaṃ śivāyārye śiva evātithiḥ svayam //
LiP_1,29.50
tasmātsarve pūjanīyāḥ sarve 'pyatithayaḥ sadā
evamuktā tadā bhartrā bhāryā tasya pativratā //
LiP_1,29.51
śeṣāmivājñāmādāya mūrdhnā sā prācarattadā
parīkṣituṃ tathā śraddhāṃ tayoḥ sākṣād dvijottamāḥ //
LiP_1,29.52
dharmo dvijottamo bhūtvā jagāmātha munergṛham
taṃ dṛṣṭvā cārcayāmāsa sārghyādyairanaghā dvijam //
LiP_1,29.53
sampūjitastayā tāṃ tu prāha dharmo dvijaḥ svayam
bhadre kutaḥ patirdhīmāṃs tava bhartā sudarśanaḥ //
LiP_1,29.54
annādyairalamadyārye svaṃ dātumiha cārhasi
sā ca lajjāvṛtā nārī smarantī kathitaṃ purā //
LiP_1,29.55
bhartrā nyamīlayannetre cacāla ca pativratā
kiṃcetyāha punastaṃ vai dharme cakre ca sā matim //
LiP_1,29.56
nivedituṃ kilātmānaṃ tasmai patyurihājñayā
etasminnantare bhartā tasyā nāryāḥ sudarśanaḥ //
LiP_1,29.57
gṛhadvāraṃ gato dhīmāṃs tāmuvāca mahāmuniḥ
ehyehi kva gatā bhadre tamuvācātithiḥ svayam //
LiP_1,29.58
bhāryayā tvanayā sārdhaṃ maithunastho 'hamadya vai
sudarśana mahābhāga kiṃ kartavyamihocyatām //
LiP_1,29.59
suratāntastu viprendra saṃtuṣṭo 'haṃ dvijottama
sudarśanastataḥ prāha suprahṛṣṭo dvijottamaḥ //
LiP_1,29.60
bhuṅkṣva caināṃ yathākāmaṃ gamiṣye 'haṃ dvijottama
hṛṣṭo 'tha darśayāmāsa svātmānaṃ dharmarāṭ svayam //
LiP_1,29.61
pradadau cepsitaṃ sarvaṃ tamāha ca mahādyutiḥ
eṣā na bhuktā viprendra manasāpi suśobhanā //
LiP_1,29.62
mayā caiṣā na saṃdehaḥ śraddhāṃ jñātumihāgataḥ
jito vai yastvayā mṛtyur dharmeṇaikena suvrata //
LiP_1,29.63
aho 'sya tapaso vīryam ityuktvā prayayau ca saḥ
tasmāttathā pūjanīyāḥ sarve hyatithayaḥ sadā //
LiP_1,29.64
bahunātra kimuktena bhāgyahīnā dvijottamāḥ
tameva śaraṇaṃ tūrṇaṃ gantumarhatha śaṅkaram //
LiP_1,29.65
tasya tadvacanaṃ śrutvā brahmaṇo brāhmaṇarṣabhāḥ
brahmāṇamabhivandyārtāḥ procurākulitekṣaṇāḥ //
LiP_1,29.66
nāpekṣitaṃ mahābhāga jīvitaṃ vikṛtāḥ striyaḥ
dṛṣṭo 'smābhir mahādevo nindito yastvaninditaḥ //
LiP_1,29.67
śaptaś ca sarvagaḥ śūlī pinākī nīlalohitaḥ
ajñānācchāpajā śaktiḥ kuṇṭhitāsyanirīkṣaṇāt //
LiP_1,29.68
vaktumarhasi deveśa saṃnyāsaṃ vai krameṇa tu
draṣṭuṃ vai devadeveśam ugraṃ bhīmaṃ kapardinam //
LiP_1,29.69
ādau vedānadhītyaiva śraddhayā ca guroḥ sadā
vicāryārthaṃ munerdharmān pratijñāya dvijottamāḥ //
LiP_1,29.70
grahaṇāntaṃ hi vā vidvān atha dvādaśavārṣikam
snātvāhṛtya ca dārānvai putrānutpādya suvratān //
LiP_1,29.71
vṛttibhiścānurūpābhis tān vibhajya sutānmuniḥ
agniṣṭomādibhiśceṣṭvā yajñairyajñeśvaraṃ vibhum //
LiP_1,29.72
pūjayet paramātmānaṃ prāpyāraṇyaṃ vibhāvasau
munirdvādaśavarṣaṃ vā varṣamātram athāpi vā //
LiP_1,29.73
pakṣadvādaśakaṃ vāpi dinadvādaśakaṃ tu vā
kṣīrabhuk saṃyutaḥ śāntaḥ sarvān sampūjayetsurān //
LiP_1,29.74
iṣṭvaivaṃ juhuyādagnau yajñapātrāṇi mantrataḥ
apsu vai pārthivaṃ nyasya gurave taijasāni tu //
LiP_1,29.75
svadhanaṃ sakalaṃ caiva brāhmaṇebhyo viśaṅkayā
praṇipatya guruṃ bhūmau viraktaḥ saṃnyasedyatiḥ //
LiP_1,29.76
nikṛtya keśān saśikhān upavītaṃ visṛjya ca
pañcabhir juhuyād apsu bhūḥ svāheti vicakṣaṇaḥ //
LiP_1,29.77
tataścordhvaṃ caredevaṃ yatiḥ śivavimuktaye
vratenānaśanenāpi toyavṛttyāpi vā punaḥ //
LiP_1,29.78
parṇavṛttyā payovṛttyā phalavṛttyāpi vā yatiḥ
evaṃ jīvanmṛto no cet ṣaṇmāsādvatsarāttu vā //
LiP_1,29.79
prasthānādikamāyāsaṃ svadehasya caredyatiḥ
śivasāyujyamāpnoti karmaṇāpyevamācaran //
LiP_1,29.80
sadyo 'pi labhate muktiṃ bhaktiyukto dṛḍhavratāḥ // LiP_1,29.81
tyāgena vā kiṃ vidhināpy anena bhaktasya rudrasya śubhairvrataiśca
yajñaiś ca dānairvividhaiś ca homair labdhaiścaśāstrairvividhaiś ca vedaiḥ //
LiP_1,29.82
śvetenaivaṃ jito mṛtyur bhavabhaktyā mahātmanā
vo 'stu bhaktirmahādeve śaṅkare paramātmani //
LiP_1,29.83
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ekonatriṃśo 'dhyāyaḥ
evamuktāstadā tena brahmaṇā brāhmaṇarṣabhāḥ
śvetasya ca kathāṃ puṇyām apṛcchan paramarṣayaḥ //
LiP_1,30.1
śveto nāma muniḥ śrīmān gatāyurgirigahvare
sakto hyabhyarcya yadbhaktyā tuṣṭāva ca maheśvaram //
LiP_1,30.2
rudrādhyāyena puṇyena namastetyādinā dvijāḥ
tataḥ kālo mahātejāḥ kālaprāptaṃ dvijottamam //
LiP_1,30.3
netuṃ saṃcintya viprendrāḥ sānnidhyamakaronmuneḥ
śveto 'pi dṛṣṭvā taṃ kālaṃ kālaprāpto 'pi śaṅkaram //
LiP_1,30.4
pūjayāmāsa puṇyātmā triyaṃbakamanusmaran
triyaṃbakaṃ yajedevaṃ sugandhiṃ puṣṭivardhanam //
LiP_1,30.5
kiṃ kariṣyati me mṛtyur mṛtyormṛtyurahaṃ yataḥ
taṃ dṛṣṭvā sasmitaṃ prāha śvetaṃ lokabhayaṃkaraḥ //
LiP_1,30.6
ehyehi śveta cānena vidhinā kiṃ phalaṃ tava
rudro vā bhagavān viṣṇur brahmā vā jagadīśvaraḥ //
LiP_1,30.7
kaḥ samarthaḥ paritrātuṃ mayā grastaṃ dvijottama
anena mama kiṃ vipra raudreṇa vidhinā prabhoḥ //
LiP_1,30.8
netuṃ yasyotthitaścāhaṃ yamalokaṃ kṣaṇena vai
yasmādgatāyustvaṃ tasmān mune netumihodyataḥ //
LiP_1,30.9
tasya tadvacanaṃ śrutvā bhairavaṃ dharmamiśritam
hā rudra rudra rudreti lalāpa munipuṅgavaḥ //
LiP_1,30.10
taṃ prāha ca mahādevaṃ kālaṃ samprekṣya vai dṛśā
netreṇa bāṣpamiśreṇa saṃbhrāntena samākulaḥ //
LiP_1,30.11
tvayā kiṃ kāla no nāthaś cāsti ceddhi vṛṣadhvajaḥ
liṅge 'smin śaṅkaro rudraḥ sarvadevabhavodbhavaḥ //
LiP_1,30.12
atīva bhavabhaktānāṃ madvidhānāṃ mahātmanām
vidhinā kiṃ mahābāho gaccha gaccha yathāgatam //
LiP_1,30.13
tato niśamya kupitas tīkṣṇadaṃṣṭro bhayaṅkaraḥ
śrutvā śvetasya tadvākyaṃ pāśahasto bhayāvahaḥ //
LiP_1,30.14
siṃhanādaṃ mahatkṛtvā cāsphāṭya ca muhurmuhuḥ
babandha ca muniṃ kālaḥ kālaprāptaṃ tamāha ca //
LiP_1,30.15
mayā baddho 'si viprarṣe śvetaṃ netuṃ yamālayam
adya vai devadevena tava rudreṇa kiṃ kṛtam //
LiP_1,30.16
kva śarvastava bhaktiś ca kva pūjā pūjayā phalam
kva cāhaṃ kva ca me bhītiḥ śveta baddho 'si vai mayā //
LiP_1,30.17
liṅge 'smin saṃsthitaḥ śveta tava rudro maheśvaraḥ
niśceṣṭo 'sau mahādevaḥ kathaṃ pūjyo maheśvaraḥ //
LiP_1,30.18
tataḥ sadāśivaḥ svayaṃ dvijaṃ nihantumāgatam
nihantumantakaṃ smayan smarāriyajñahā haraḥ //
LiP_1,30.19
tvaran vinirgataḥ paraḥ śivaḥ svayaṃ trilocanaḥ
triyaṃbako 'mbayā samaṃ sanandinā gaṇeśvaraiḥ //
LiP_1,30.20
sasarja jīvitaṃ kṣaṇād bhavaṃ nirīkṣya vai bhayāt
papāta cāśu vai balī munestu saṃnidhau dvijāḥ //
LiP_1,30.21
nanāda cordhvamuccadhīr nirīkṣya cāntakāntakam
nirīkṣaṇena vai mṛtaṃ bhavasya viprapuṅgavāḥ //
LiP_1,30.22
vineduruccamīśvarāḥ sureśvarā maheśvaram
praṇemuraṃbikāmumāṃ munīśvarāstu harṣitāḥ //
LiP_1,30.23
sasarjur asya mūrdhni vai munerbhavasya khecarāḥ
suśobhanaṃ suśītalaṃ supuṣpavarṣamaṃbarāt //
LiP_1,30.24
aho nirīkṣya cāntakaṃ mṛtaṃ tadā suvismitaḥ
śilāśanātmajo 'vyayaṃ śivaṃ praṇamya śaṅkaram //
LiP_1,30.25
uvāca bāladhīrmṛtaḥ prasīda ceti vai muneḥ
maheśvaraṃ maheśvara-sya cānugo gaṇeśvaraḥ //
LiP_1,30.26
tato viveśa bhagavān anugṛhya dvijottamam
kṣaṇādgūḍhaśarīraṃ hi dhvastaṃ dṛṣṭvāntakaṃ kṣaṇāt //
LiP_1,30.27
tasmānmṛtyuñjayaṃ caiva bhaktyā sampūjaye dvijāḥ
muktidaṃ bhuktidaṃ caiva sarveṣāmapi śaṅkaram //
LiP_1,30.28
bahunā kiṃ pralāpena saṃnyasyābhyarcya vai bhavam
bhaktyā cāparayā tasmin viśokā vai bhaviṣyatha //
LiP_1,30.29
evamuktāstadā tena brahmaṇā brahmavādinaḥ
prasīda bhaktirdeveśe bhavedrudre pinākini //
LiP_1,30.30
kena vā tapasā deva yajñenāpyatha kena vā
vratairvā bhagavadbhaktā bhaviṣyanti dvijātayaḥ //
LiP_1,30.31
na dānena muniśreṣṭhās tapasā ca na vidyayā
yajñair homair vratair vedair yogaśāstrair nirodhanaiḥ //
LiP_1,30.32
prasāde naiva sā bhaktiḥ śive paramakāraṇe
atha tasya vacaḥ śrutvā sarve te paramarṣayaḥ //
LiP_1,30.33
sadāratanayāḥ śrāntāḥ praṇemuś ca pitāmaham
tasmātpāśupatī bhaktir dharmakāmārthasiddhidā //
LiP_1,30.34
muner vijayadā caiva sarvamṛtyujayapradā
dadhīcastu purā bhaktyā hariṃ jitvāmarairvibhum //
LiP_1,30.35
kṣayaṃ jaghāna pādena vajrāsthitvaṃ ca labdhavān
mayāpi nirjito mṛtyur mahādevasya kīrtanāt //
LiP_1,30.36
śvetenāpi gatenāsyaṃ mṛtyormunivareṇa tu
mahādevaprasādena jito mṛtyuryathā mayā //
LiP_1,30.37
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge triṃśo 'dhyāyaḥ
kathaṃ bhavaprasādena devadāruvanaukasaḥ
prapannāḥ śaraṇaṃ devaṃ vaktumarhasi me prabho //
LiP_1,31.1
tānuvāca mahābhāgān bhagavān ātmabhūḥ svayam
devadāruvanasthāṃstu tapasā pāvakaprabhān //
LiP_1,31.2
eṣa devo mahādevo vijñeyastu maheśvaraḥ
na tasmātparamaṃ kiṃcit padaṃ samadhigamyate //
LiP_1,31.3
devānāṃ ca ṛṣīnāṃ ca pitṝṇāṃ caiva sa prabhuḥ
sahasrayugaparyante pralaye sarvadehinaḥ //
LiP_1,31.4
saṃharatyeṣa bhagavān kālo bhūtvā maheśvaraḥ
eṣa caiva prajāḥ sarvāḥ sṛjatyekaḥ svatejasā //
LiP_1,31.5
eṣa cakrī ca vajrī ca śrīvatsakṛtalakṣaṇaḥ
yogī kṛtayuge caiva tretāyāṃ kratur ucyate //
LiP_1,31.6
dvāpare caiva kālāgnir dharmaketuḥ kalau smṛtaḥ
rudrasya mūrtayastvetā ye 'bhidhyāyanti paṇḍitāḥ //
LiP_1,31.7
caturasraṃ bahiścāntar aṣṭāsraṃ piṇḍikāśraye
vṛttaṃ sudarśanaṃ yogyam evaṃ liṅgaṃ prapūjayet //
LiP_1,31.8
tamo hyagnī rajo brahmā sattvaṃ viṣṇuḥ prakāśakam
mūrtirekā sthitā cāsya mūrtayaḥ parikīrtitāḥ //
LiP_1,31.9
yatra tiṣṭhati tadbrahma yogena tu samanvitam
tasmāddhi devadeveśam īśānaṃ prabhumavyayam //
LiP_1,31.10
ārādhayanti viprendrā jitakrodhā jitendriyāḥ
liṅgaṃ kṛtvā yathānyāyaṃ sarvalakṣaṇasaṃyutam //
LiP_1,31.11
aṅguṣṭhamātraṃ suśubhaṃ suvṛttaṃ sarvasaṃmatam
samanābhaṃ tathāṣṭāsraṃ ṣoḍaśāsram athāpi vā //
LiP_1,31.12
suvṛttaṃ maṇḍalaṃ divyaṃ sarvakāmaphalapradam
vedikā dviguṇā tasya samā vā sarvasaṃmatā //
LiP_1,31.13
gomukhī ca tribhāgaikā vedyā lakṣaṇasaṃyutā
paṭṭikā ca samantādvai yavamātrā dvijottamāḥ //
LiP_1,31.14
sauvarṇaṃ rājataṃ śailaṃ kṛtvā tāmramayaṃ tathā
vedikāyāś ca vistāraṃ triguṇaṃ vai samantataḥ //
LiP_1,31.15
vartulaṃ caturasraṃ vā ṣaḍasraṃ vā trirasrakam
samantānnirvraṇaṃ śubhraṃ lakṣaṇaistat sulakṣitam //
LiP_1,31.16
pratiṣṭhāpya yathānyāyaṃ pūjālakṣaṇasaṃyutam
kalaśaṃ sthāpayettasya vedimadhye tathā dvijāḥ //
LiP_1,31.17
sahiraṇyaṃ sabījaṃ ca brahmabhiś cābhimantritam
secayecca tato liṅgaṃ pavitraiḥ pañcabhiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,31.18
pūjayecca yathālābhaṃ tataḥ siddhimavāpsyatha
samāhitāḥ pūjayadhvaṃ saputrāḥ saha bandhubhiḥ //
LiP_1,31.19
sarve prāñjalayo bhūtvā śūlapāṇiṃ prapadyata
tato drakṣyatha deveśaṃ durdarśamakṛtātmabhiḥ //
LiP_1,31.20
yaṃ dṛṣṭvā sarvamajñānam adharmaś ca praṇaśyati
tataḥ pradakṣiṇaṃ kṛtvā brahmāṇamamitaujasam //
LiP_1,31.21
samprasthitā vanaukāste devadāruvanaṃ tataḥ
ārādhayitumārabdhā brahmaṇā kathitaṃ yathā //
LiP_1,31.22
sthaṇḍileṣu vicitreṣu parvatānāṃ guhāsu ca
nadīnāṃ ca vivikteṣu pulineṣu śubheṣu ca //
LiP_1,31.23
śaivālaśobhanāḥ kecit kecidantarjaleśayāḥ
keciddarbhāvakāśāstu pādāṅguṣṭhāgradhiṣṭhitāḥ //
LiP_1,31.24
dantolūkhalinastvanye aśmakuṭṭās tathā pare
sthānavīrāsanāstvanye mṛgacaryāratāḥ pare //
LiP_1,31.25
kālaṃ nayanti tapasā pūjayā ca mahādhiyaḥ
evaṃ saṃvatsare pūrṇe vasante samupasthite //
LiP_1,31.26
tatasteṣāṃ prasādārthaṃ bhaktānām anukampayā
devaḥ kṛtayuge tasmin girau himavataḥ śubhe //
LiP_1,31.27
devadāruvanaṃ prāptaḥ prasannaḥ parameśvaraḥ
bhasmapāṃsūpadigdhāṅgo nagno vikṛtalakṣaṇaḥ //
LiP_1,31.28
ulmukavyagrahastaś ca raktapiṅgalalocanaḥ
kvacicca hasate raudraṃ kvacidgāyati vismitaḥ //
LiP_1,31.29
kvacinnṛtyati śṛṅgāraṃ kvacidrauti muhurmuhuḥ
āśrame hyaṭate bhaikṣyaṃ yācate ca punaḥ punaḥ //
LiP_1,31.30
māyāṃ kṛtvā tathārūpāṃ devastadvanam āgataḥ
tataste munayaḥ sarve tuṣṭuvuś ca samāhitāḥ //
LiP_1,31.31
adbhir vividhamālyaiś ca dhūpairgandhaistathaiva ca
sapatnīkā mahābhāgāḥ saputrāḥ saparicchadāḥ //
LiP_1,31.32
munayaste tathā vāgbhir īśvaraṃ cedam abruvan
ajñānāddevadeveśa yadasmābhir anuṣṭhitam //
LiP_1,31.33
karmaṇā manasā vācā tatsarvaṃ kṣantumarhasi
caritāni vicitrāṇi guhyāni gahanāni ca //
LiP_1,31.34
brahmādīnāṃ ca devānāṃ durvijñeyāni te hara
agatiṃ te na jānīmo gatiṃ naiva ca naiva ca //
LiP_1,31.35
viśveśvara mahādeva yo 'si so 'si namo 'stu te
stuvanti tvāṃ mahātmāno devadevaṃ maheśvaram //
LiP_1,31.36
namo bhavāya bhavyāya bhāvanāyodbhavāya ca
anantabalavīryāya bhūtānāṃ pataye namaḥ //
LiP_1,31.37
saṃhartre ca piśaṅgāya avyayāya vyayāya ca
gaṅgāsaliladhārāya ādhārāya guṇātmane //
LiP_1,31.38
tryaṃbakāya trinetrāya triśūlavaradhāriṇe
kandarpāya hutāśāya namo 'stu paramātmane //
LiP_1,31.39
śaṅkarāya vṛṣāṅkāya gaṇānāṃ pataye namaḥ
daṇḍahastāya kālāya pāśahastāya vai namaḥ //
LiP_1,31.40
vedamantrapradhānāya śatajihvāya vai namaḥ
bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyaṃ ca sthāvaraṃ jaṅgamaṃ ca yat //
LiP_1,31.41
tava dehātsamutpannaṃ deva sarvamidaṃ jagat
pāsi haṃsi ca bhadraṃ te prasīda bhagavaṃstataḥ //
LiP_1,31.42
ajñānādyadi vijñānād yat kiṃcit kurute naraḥ
tatsarvaṃ bhagavāneva kurute yogamāyayā //
LiP_1,31.43
evaṃ stutvā tu munayaḥ prahṛṣṭairantarātmabhiḥ
yācanta tapasā yuktāḥ paśyāmastvāṃ yathāpurā //
LiP_1,31.44
tato devaḥ prasannātmā svamevāsthāya śaṅkaraḥ
rūpaṃ tryakṣaṃ ca saṃdraṣṭuṃ divyaṃ cakṣuradātprabhuḥ //
LiP_1,31.45
labdhadṛṣṭyā tayā dṛṣṭvā devadevaṃ triyaṃbakam
punastuṣṭuvurīśānaṃ devadāruvanaukasaḥ //
LiP_1,31.46
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ekatriṃśo 'dhyāyaḥ
namo digvāsase nityaṃ kṛtāntāya triśūline
vikaṭāya karālāya karālavadanāya ca //
LiP_1,32.1
arūpāya surūpāya viśvarūpāya te namaḥ
kaṭaṅkaṭāya rudrāya svāhākārāya vai namaḥ //
LiP_1,32.2
sarvapraṇatadehāya svayaṃ ca praṇatātmane
nityaṃ nīlaśikhaṇḍāya śrīkaṇṭhāya namonamaḥ //
LiP_1,32.3
nīlakaṇṭhāya devāya citābhasmāṅgadhāriṇe
tvaṃ brahmā sarvadevānāṃ rudrāṇāṃ nīlalohitaḥ //
LiP_1,32.4
ātmā ca sarvabhūtānāṃ sāṃkhyaiḥ puruṣa ucyate
parvatānāṃ mahāmerur nakṣatrāṇāṃ ca candramāḥ //
LiP_1,32.5
ṛṣīṇāṃ ca vasiṣṭhas tvaṃ devānāṃ vāsavas tathā
oṅkāraḥ sarvavedānāṃ śreṣṭhaṃ sāma ca sāmasu //
LiP_1,32.6
āraṇyānāṃ paśūnāṃ ca siṃhastvaṃ parameśvaraḥ
grāmyāṇāmṛṣabhaścāsi bhagavāṃllokapūjitaḥ //
LiP_1,32.7
sarvathā vartamāno 'pi yo yo bhāvo bhaviṣyati
tvāmeva tatra paśyāmo brahmaṇā kathitaṃ tathā //
LiP_1,32.8
kāmaḥ krodhaś ca lobhaś ca viṣādo mada eva ca
etad icchāmahe boddhuṃ prasīda parameśvara //
LiP_1,32.9
mahāsaṃharaṇe prāpte tvayā deva kṛtātmanā
karaṃ lalāṭe saṃvidhya vahnirutpāditastvayā //
LiP_1,32.10
tenāgninā tadā lokā arcirbhiḥ sarvato vṛtāḥ
tasmādagnisamā hyete bahavo vikṛtāgnayaḥ //
LiP_1,32.11
kāmaḥ krodhaś ca lobhaś ca moho dambha upadravaḥ
yāni cānyāni bhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca //
LiP_1,32.12
dahyante prāṇinaste tu tvatsamutthena vahninā
asmākaṃ dahyamānānāṃ trātā bhava sureśvara //
LiP_1,32.13
tvaṃ ca lokahitārthāya bhūtāni pariṣiñcasi
maheśvara mahābhāga prabho śubhanirīkṣaka //
LiP_1,32.14
ājñāpaya vayaṃ nātha kartāro vacanaṃ tava
bhūtakoṭisahasreṣu rūpakoṭiśateṣu ca //
LiP_1,32.15
antaṃ gantuṃ na śaktāḥ sma devadeva namo 'stu te // LiP_1,32.16
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge dvātriṃśo 'dhyāyaḥ
tatastutoṣa bhagavān anugṛhya maheśvaraḥ
stutiṃ śrutvā stutasteṣām idaṃ vacanamabravīt //
LiP_1,33.1
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi yuṣmābhiḥ kīrtitaṃ stavam
śrāvayedvā dvijānvipro gāṇapatyamavāpnuyāt //
LiP_1,33.2
vakṣyāmi vo hitaṃ puṇyaṃ bhaktānāṃ munipuṅgavāḥ
advantages of the Pāśupata behaviour
strīliṅgamakhilaṃ devī prakṛtirmama dehajā //
LiP_1,33.3
puṃlliṅgaṃ puruṣo viprā mama dehasamudbhavaḥ
ubhābhyāmeva vai sṛṣṭir mama viprā na saṃśayaḥ //
LiP_1,33.4
na nindedyatinaṃ tasmād digvāsasamanuttamam
bālonmattaviceṣṭaṃ tu matparaṃ brahmavādinam //
LiP_1,33.5
ye hi māṃ bhasmaniratā bhasmanā dagdhakilbiṣāḥ
yathoktakāriṇo dāntā viprā dhyānaparāyaṇāḥ //
LiP_1,33.6
mahādevaparā nityaṃ caranto hyūrdhvaretasaḥ
arcayanti mahādevaṃ vāṅmanaḥkāyasaṃyatāḥ //
LiP_1,33.7
rudralokamanuprāpya na nivartanti te punaḥ
tasmādetadvrataṃ divyam avyaktaṃ vyaktaliṅginaḥ //
LiP_1,33.8
bhasmavratāś ca muṇḍāś ca vratino viśvarūpiṇaḥ
na tānparivadedvidvān na caitānnābhilaṅghayet //
LiP_1,33.9
na hasennāpriyaṃ brūyād amutreha hitārthavān
yastānnindati mūḍhātmā mahādevaṃ sa nindati //
LiP_1,33.10
yas tvetān pūjayen nityaṃ sa pūjayati śaṅkaram
evameṣa mahādevo lokānāṃ hitakāmyayā //
LiP_1,33.11
yuge yuge mahāyogī krīḍate bhasmaguṇṭhitaḥ
evaṃ carata bhadraṃ vas tataḥ siddhimavāpsyatha //
LiP_1,33.12
atulamiha mahābhayapraṇāśahetuṃ śivakathitaṃ paramaṃ padaṃ viditvā
vyapagatabhavalobhamohacittāḥ praṇipatitāḥ sahasā śirobhir ugram //
LiP_1,33.13
tataḥ pramuditā viprāḥ śrutvaivaṃ kathitaṃ tadā
gandhodakaiḥ suśuddhaiś ca kuśapuṣpavimiśritaiḥ //
LiP_1,33.14
snāpayanti mahākumbhair adbhir eva maheśvaram
gāyanti vividhairguhyair huṃkāraiścāpi susvaraiḥ //
LiP_1,33.15
namo devādhidevāya mahādevāya vai namaḥ
ardhanārīśarīrāya sāṃkhyayogapravartine //
LiP_1,33.16
meghavāhanakṛṣṇāya gajacarmanivāsine
kṛṣṇājinottarīyāya vyālayajñopavītine //
LiP_1,33.17
suracitasuvicitrakuṇḍalāya suracitamālyavibhūṣaṇāya tubhyam
mṛgapativaracarmavāsase ca prathitayaśase namo 'stu śaṅkarāya //
LiP_1,33.18
tatas tān sa munīn prītaḥ pratyuvāca maheśvaraḥ
prīto 'smi tapasā yuṣmān varaṃ vṛṇuta suvratāḥ //
LiP_1,33.19
tataste munayaḥ sarve praṇipatya maheśvaram
bhṛgvaṅgirā vasiṣṭhaś ca viśvāmitrastathaiva ca //
LiP_1,33.20
gautamo 'triḥ sukeśaś ca pulastyaḥ pulahaḥ kratuḥ
marīciḥ kaśyapaḥ kaṇvaḥ saṃvartaś ca mahātapāḥ //
LiP_1,33.21
te praṇamya mahādevam idaṃ vacanamabruvan
bhasmasnānaṃ ca nagnatvaṃ vāmatvaṃ pratilomatā //
LiP_1,33.22
sevyāsevyatvamevaṃ ca hy etadicchāma veditum
tatasteṣāṃ vacaḥ śrutvā bhagavānparameśvaraḥ //
LiP_1,33.23
sasmitaṃ prāha samprekṣya sarvānmunivarāṃstadā // LiP_1,33.24
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ṛṣivākyaṃ nāma trayastriṃśo 'dhyāyaḥ
etadvaḥ sampravakṣyāmi kathā sarvasvamadya vai
agnirhyahaṃ somakartā somaścāgnimupāśritaḥ //
LiP_1,34.1
kṛtametadvahatyagnir bhūyo lokasamāśrayāt
asakṛttvagninā dagdhaṃ jagat sthāvarajaṅgamam //
LiP_1,34.2
bhasmasādvihitaṃ sarvaṃ pavitramidamuttamam
bhasmanā vīryamāsthāya bhūtāni pariṣiñcati //
LiP_1,34.3
agnikāryaṃ ca yaḥ kṛtvā kariṣyati triyāyuṣam
bhasmanā mama vīryeṇa mucyate sarvakilbiṣaiḥ //
LiP_1,34.4
bhāsata ityeva yadbhasma śubhaṃ bhāvayate ca yat
bhakṣaṇāt sarvapāpānāṃ bhasmeti parikīrtitam //
LiP_1,34.5
ūṣmapāḥ pitaro jñeyā devā vai somasaṃbhavāḥ
agnīṣomātmakaṃ sarvaṃ jagatsthāvarajaṅgamam //
LiP_1,34.6
ahamagnirmahātejāḥ somaścaiṣā mahāṃbikā
ahamagniś ca somaś ca prakṛtyā puruṣaḥ svayam //
LiP_1,34.7
tasmādbhasma mahābhāgā madvīryamiti cocyate
svavīryaṃ vapuṣā caiva dhārayāmīti vai sthitiḥ //
LiP_1,34.8
tadāprabhṛti lokeṣu rakṣārthamaśubheṣu ca
bhasmanā kriyate rakṣā sūtikānāṃ gṛheṣu ca //
LiP_1,34.9
bhasmasnānaviśuddhātmā jitakrodho jitendriyaḥ
matsamīpaṃ samāgamya na bhūyo vinivartate //
LiP_1,34.10
vrataṃ pāśupataṃ yogaṃ kāpilaṃ caiva nirmitam
pūrvaṃ pāśupataṃ hyetan nirmitaṃ tadanuttamam //
LiP_1,34.11
śeṣāścāśramiṇaḥ sarve paścātsṛṣṭāḥ svayaṃbhuvā
sṛṣṭireṣā mayā sṛṣṭā lajjāmohabhayātmikā //
LiP_1,34.12
nagnā eva hi jāyante devatā munayas tathā
ye cānye mānavā loke sarve jāyantyavāsasaḥ //
LiP_1,34.13
indriyairajitairnagno dukūlenāpi saṃvṛtaḥ
taireva saṃvṛtairgupto na vastraṃ kāraṇaṃ smṛtam //
LiP_1,34.14
kṣamā dhṛtirahiṃsā ca vairāgyaṃ caiva sarvaśaḥ
tulyau mānāvamānau ca tadāvaraṇamuttamam //
LiP_1,34.15
bhasmasnānena digdhāṅgo dhyāyate manasā bhavam
yadyakāryasahasrāṇi kṛtvā yaḥ snāti bhasmanā //
LiP_1,34.16
tatsarvaṃ dahate bhasma yathāgnistejasā vanam
tasmād yatnaparo bhūtvā trikālamapi yaḥ sadā //
LiP_1,34.17
bhasmanā kurute snānaṃ gāṇapatyaṃ sa gacchati
samāhṛtya kratūn sarvān gṛhītvā vratamuttamam //
LiP_1,34.18
dhyāyanti ye mahādevaṃ līlāsadbhāvabhāvitāḥ
uttareṇāryapanthānaṃ te 'mṛtatvamavāpnuyuḥ //
LiP_1,34.19
dakṣiṇena ca panthānaṃ ye śmaśānāni bhejire
aṇimā garimā caiva laghimā prāptireva ca //
LiP_1,34.20
icchā kāmāvasāyitvaṃ tathā prākāmyameva ca
īkṣaṇena ca panthānaṃ ye śmaśānāni bhejire
aṇimā garimā caiva laghimā prāptireva ca //
LiP_1,34.21
indrādayas tathā devāḥ kāmikavratamāsthitāḥ
aiśvaryaṃ paramaṃ prāpya sarve prathitatejasaḥ //
LiP_1,34.22
vyapagatamadamohamuktarāgas tamorajodoṣavivarjitasvabhāvaḥ
paribhavamidamuttamaṃ viditvā paśupatiyogaparo bhavetsadaiva //
LiP_1,34.23
imaṃ pāśupataṃ dhyāyan sarvapāpapraṇāśanam
yaḥ paṭhecca śucirbhūtvā śraddadhāno jitendriyaḥ //
LiP_1,34.24
sarvapāpaviśuddhātmā rudralokaṃ sa gacchati
te sarve munayaḥ śrutvā vasiṣṭhādyā dvijottamāḥ //
LiP_1,34.25
bhasmapāṇḍuradigdhāṅgā babhūvurvigataspṛhāḥ
rudralokāya kalpānte saṃsthitāḥ śivatejasā //
LiP_1,34.26
tasmānna nindyāḥ pūjyāśca vikṛtā malinā api
rūpānvitāś ca viprendrāḥ sadā yogīndraśaṅkayā //
LiP_1,34.27
bahunā kiṃ pralāpena bhavabhaktā dvijottamāḥ
saṃpūjyāḥ sarvayatnena śivavannātra saṃśayaḥ //
LiP_1,34.28
malināścaiva viprendrā bhavabhaktā dṛḍhavratāḥ
dadhīcastu yathā devadevaṃ jitvā vyavasthitaḥ //
LiP_1,34.29
nārāyaṇaṃ tathā loke rudrabhaktyā na saṃśayaḥ
tasmātsarvaprayatnena bhasmadigdhatanūruhāḥ //
LiP_1,34.30
jaṭino muṇḍinaścaiva nagnā nānāprakāriṇaḥ
saṃpūjyāḥ śivavannityaṃ manasā karmaṇā girā //
LiP_1,34.31
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge yogipraśaṃsā nāma catustriṃśo 'dhyāyaḥ
kathaṃ jaghāna rājānaṃ kṣupaṃ pādena suvrata
dadhīcaḥ samare jitvā devadevaṃ janārdanam //
LiP_1,35.1
vajrāsthitvaṃ kathaṃ lebhe mahādevānmahātapāḥ
vaktumarhasi śailāde jito mṛtyustvayā yathā //
LiP_1,35.2
brahmaputro mahātejā rājā kṣupa iti smṛtaḥ
abhūnmitro dadhīcasya munīndrasya janeśvaraḥ //
LiP_1,35.3
cirāttayoḥ prasaṃgādvai vādaḥ kṣupadadhīcayoḥ
abhavat kṣatriyaśreṣṭho vipra eveti viśrutaḥ //
LiP_1,35.4
aṣṭānāṃ lokapālānāṃ vapurdhārayate nṛpaḥ
tasmādindro hyayaṃ vahnir yamaś ca nirṛtis tathā //
LiP_1,35.5
varuṇaścaiva vāyuś ca somo dhanada eva ca
īśvaro 'haṃ na saṃdeho nāvamantavya eva ca //
LiP_1,35.6
mahatī devatā yā sā mahataścāpi suvrata
tasmāttvayā mahābhāga cyāvaneya sadā hyaham //
LiP_1,35.7
nāvamantavya eveha pūjanīyaś ca sarvathā
śrutvā tathā mataṃ tasya kṣupasya munisattamaḥ //
LiP_1,35.8
dadhīcaś cyāvaniś cogro gauravādātmano dvijaḥ
atāḍayatkṣupaṃ mūrdhni dadhīco vāmamuṣṭinā
cicheda vajreṇa ca taṃ dadhīcaṃ balavān kṣupaḥ //
LiP_1,35.9
brahmaloke purāsau hi brahmaṇaḥ kṣutasaṃbhavaḥ
labdhaṃ vajraṃ ca kāryārthaṃ vajriṇā coditaḥ prabhuḥ //
LiP_1,35.10
svecchayaiva naro bhūtvā narapālo babhūva saḥ
tasmādrājā sa viprendram ajayadvai mahābalaḥ //
LiP_1,35.11
yathā vajradharaḥ śrīmān balavāṃstamasānvitaḥ
papāta bhūmau nihato vajreṇa dvijapuṅgavaḥ //
LiP_1,35.12
sasmāra ca tadā tatra duḥkhādvai bhārgavaṃ munim
śukro 'pi saṃdhayāmāsa tāḍitaṃ kuliśena tam //
LiP_1,35.13
yogādetya dadhīcasya dehaṃ dehabhṛtāṃvaraḥ
saṃdhāya pūrvavaddehaṃ dadhīcasyāha bhārgavaḥ //
LiP_1,35.14
bho dadhīca mahābhāga devadevamumāpatim
sampūjya pūjyaṃ brahmādyair devadevaṃ nirañjanam //
LiP_1,35.15
avadhyo bhava viprarṣe prasādāttryambakasya tu
mṛtasaṃjīvanaṃ tasmāl labdhametanmayā dvija //
LiP_1,35.16
nāsti mṛtyubhayaṃ śaṃbhor bhaktānāmiha sarvataḥ
mṛtasaṃjīvanaṃ cāpi śaivamadya vadāmi te //
LiP_1,35.17
triyaṃbakaṃ yajāmahe trailokyapitaraṃ prabhum
trimaṇḍalasya pitaraṃ triguṇasya maheśvaram //
LiP_1,35.18
tritattvasya trivahneś ca tridhābhūtasya sarvataḥ
trivedasya mahādevaṃ sugandhiṃ puṣṭivardhanam //
LiP_1,35.19
sarvabhūteṣu sarvatra triguṇe prakṛtau tathā
indriyeṣu tathānyeṣu deveṣu ca gaṇeṣu ca //
LiP_1,35.20
puṣpeṣu gandhavatsūkṣmaḥ sugandhiḥ parameśvaraḥ
puṣṭiś ca prakṛtiryasmāt puruṣasya dvijottama //
LiP_1,35.21
mahadādiviśeṣāntavikalpasyāpi suvrata
viṣṇoḥ pitāmahasyāpi munīnāṃ ca mahāmune //
LiP_1,35.22
indrasyāpi ca devānāṃ tasmādvai puṣṭivardhanaḥ
taṃ devamamṛtaṃ rudraṃ karmaṇā tapasā tathā //
LiP_1,35.23
svādhyāyena ca yogena dhyānena ca yajāmahe
satyenānena mukṣīyān mṛtyupāśād bhavaḥ svayam //
LiP_1,35.24
bandhamokṣakaro yasmād urvārukamiva prabhuḥ
mṛtasaṃjīvano mantro mayā labdhastu śaṅkarāt //
LiP_1,35.25
japtvā hutvābhimantryaivaṃ jalaṃ pītvā divāniśam
liṅgasya saṃnidhau dhyātvā nāsti mṛtyubhayaṃ dvija //
LiP_1,35.26
tasya tadvacanaṃ śrutvā tapasārādhya śaṅkaram
vajrāsthitvam avadhyatvam adīnatvaṃ ca labdhavān //
LiP_1,35.27
evamārādhya deveśaṃ dadhīco munisattamaḥ
prāpyāvadhyatvamanyaiś ca vajrāsthitvaṃ prayatnataḥ //
LiP_1,35.28
atāḍayacca rājendraṃ pādamūlena mūrdhani
kṣupo dadhīcaṃ vajreṇa jaghānorasi ca prabhuḥ //
LiP_1,35.29
nābhūnnāśāya tadvajraṃ dadhīcasya mahātmanaḥ
prabhāvātparameśasya vajrabaddhaśarīriṇaḥ //
LiP_1,35.30
dṛṣṭvāpyavadhyatvamadīnatāṃ ca kṣupo dadhīcasya tadā prabhāvam
ārādhayāmāsa hariṃ mukundam indrānujaṃ prekṣya tadāṃbujākṣam //
LiP_1,35.31
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge kṣupābidhanṛpaparābhavavarṇanaṃ nāma pañcatriṃśo 'dhyāyaḥ
pūjayā tasya saṃtuṣṭo bhagavānpuruṣottamaḥ
śrībhūmisahitaḥ śrīmāñ śaṅkhacakragadādharaḥ //
LiP_1,36.1
kirīṭī padmahastaś ca sarvābharaṇabhūṣitaḥ
pītāṃbaraś ca bhagavān devairdaityaiś ca saṃvṛtaḥ //
LiP_1,36.2
pradadau darśanaṃ tasmai divyaṃ vai garuḍadhvajaḥ
divyena darśanenaiva dṛṣṭvā devaṃ janārdanam //
LiP_1,36.3
tuṣṭāva vāgbhir iṣṭābhiḥ praṇamya garuḍadhvajam
tvamādistvamanādiś ca prakṛtistvaṃ janārdanaḥ //
LiP_1,36.4
puruṣastvaṃ jagannātho viṣṇurviśveśvaro bhavān
yo 'yaṃ brahmāsi puruṣo viśvamūrtiḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,36.5
tattvamādyaṃ bhavāneva paraṃ jyotirjanārdana
paramātmā paraṃ dhāma śrīpate bhūpate prabho //
LiP_1,36.6
tvatkrodhasaṃbhavo rudras tamasā ca samāvṛtaḥ
tvatprasādājjagaddhātā rajasā ca pitāmahaḥ //
LiP_1,36.7
tvatprasādātsvayaṃ viṣṇuḥ sattvena puruṣottamaḥ
kālamūrte hare viṣṇo nārāyaṇa jaganmaya //
LiP_1,36.8
mahāṃs tathā ca bhūtādis tanmātrāṇīndriyāṇi ca
tvayaivādhiṣṭhitānyeva viśvamūrte maheśvara //
LiP_1,36.9
mahādeva jagannātha pitāmaha jagadguro
prasīda devadeveśa prasīda parameśvara //
LiP_1,36.10
prasīda tvaṃ jagannātha śaraṇyaṃ śaraṇaṃ gataḥ
vaikuṇṭha śaure sarvajña vāsudeva mahābhuja //
LiP_1,36.11
saṃkarṣaṇa mahābhāga pradyumna puruṣottama
aniruddha mahāviṣṇo sadā viṣṇo namo 'stu te //
LiP_1,36.12
viṣṇo tavāsanaṃ divyam avyaktaṃ madhyato vibhuḥ
sahasraphaṇasaṃyuktas tamomūrtirdharādharaḥ //
LiP_1,36.13
adhaś ca dharmo deveśa jñānaṃ vairāgyameva ca
aiśvaryamāsanasyāsya pādarūpeṇa suvrata //
LiP_1,36.14
saptapātālapādastvaṃ dharājaghanameva ca
vāsāṃsi sāgarāḥ sapta diśaścaiva mahābhujāḥ //
LiP_1,36.15
dyaurmūrdhā te vibho nābhiḥ khaṃ vāyurnāsikāṃ gataḥ
netre somaś ca sūryaś ca keśā vai puṣkarādayaḥ //
LiP_1,36.16
nakṣatratārakā dyauś ca graiveyakavibhūṣaṇam
kathaṃ stoṣyāmi deveśaṃ pūjyaś ca puruṣottamaḥ //
LiP_1,36.17
śraddhayā ca kṛtaṃ divyaṃ yac chrutaṃ yacca kīrtitam
yadiṣṭaṃ tatkṣamasveśa nārāyaṇa namo 'stu te //
LiP_1,36.18
idaṃ tu vaiṣṇavaṃ stotraṃ sarvapāpapraṇāśanam
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi kṣupeṇa parikīrtitam //
LiP_1,36.19
śrāvayedvā dvijān bhaktyā viṣṇulokaṃ sa gacchati // LiP_1,36.20
sampūjya caivaṃ tridaśeśvarādyaiḥ stutvā stutaṃ devamajeyamīśam
vijñāpayāmāsa nirīkṣya bhaktyā janārdanāya praṇipatya mūrdhnā //
LiP_1,36.21
bhagavanbrāhmaṇaḥ kaścid dadhīca iti viśrutaḥ
dharmavettā vinītātmā sakhā mama purābhavat //
LiP_1,36.22
avadhyaḥ sarvadā sarvaiḥ śaṅkarārcanatatparaḥ
sāvajñaṃ vāmapādena sa māṃ mūrdhni sadasyatha //
LiP_1,36.23
tāḍayāmāsa deveśa viṣṇo viśvajagatpate
uvāca ca madāviṣṭo na bibhemīti sarvataḥ //
LiP_1,36.24
jetumicchāmi taṃ vipraṃ dadhīcaṃ jagadīśvara
yathā hitaṃ tathā kartuṃ tvamarhasi janārdana //
LiP_1,36.25
jñātvā so 'pi dadhīcasya hy avadhyatvaṃ mahātmanaḥ
sasmāra ca maheśasya prabhāvamatulaṃ hariḥ //
LiP_1,36.26
evaṃ smṛtvā hariḥ prāha brahmaṇaḥ kṣutasaṃbhavam
viprāṇāṃ nāsti rājendra bhayametya maheśvaram //
LiP_1,36.27
viśeṣādrudrabhaktānām abhayaṃ sarvadā nṛpa
nīcānāmapi sarvatra dadhīcasyāsya kiṃ punaḥ //
LiP_1,36.28
tasmāttava mahābhāga vijayo nāsti bhūpate
duḥkhaṃ karomi viprasya śāpārthaṃ sasurasya me //
LiP_1,36.29
bhavitā tasya śāpena dakṣayajñe suraiḥ samam
vināśo mama rājendra punarutthānameva ca //
LiP_1,36.30
tasmātsametya viprendraṃ sarvayatnena bhūpate
karomi yatnaṃ rājendra dadhīcavijayāya te //
LiP_1,36.31
śrutvā vākyaṃ kṣupaḥ prāha tathāstviti janārdanam
bhagavānapi viprasya dadhīcasyāśramaṃ yayau //
LiP_1,36.32
āsthāya rūpaṃ viprasya bhagavān bhaktavatsalaḥ
dadhīcamāha brahmarṣim abhivandya jagadguruḥ //
LiP_1,36.33
bhobho dadhīca brahmarṣe bhavārcanaratāvyaya
varamekaṃ vṛṇe tvattas taṃ bhavāndātumarhati //
LiP_1,36.34
yācito devadevena dadhīcaḥ prāha viṣṇunā
jñātaṃ tavepsitaṃ sarvaṃ na bibhemi tavāpyaham //
LiP_1,36.35
bhavān viprasya rūpeṇa āgato 'si janārdana
bhūtaṃ bhaviṣyaṃ deveśa vartamānaṃ janārdana //
LiP_1,36.36
jñātaṃ prasādādrudrasya dvijatvaṃ tyaja suvrata
ārādhito 'si deveśa kṣupeṇa madhusūdana //
LiP_1,36.37
jāne tavaināṃ bhagavan bhaktavatsalatāṃ hare
sthāne tavaiṣā bhagavan bhaktavātsalyatā hare //
LiP_1,36.38
asti cedbhagavan bhītir bhavārcanaratasya me
vaktumarhasi yatnena varadāṃbujalocana //
LiP_1,36.39
vadāmi na mṛṣā tasmān na bibhemi janārdana
na bibhemi jagatyasmin devadaityadvijādapi //
LiP_1,36.40
śrutvā vākyaṃ dadhīcasya tadāsthāya janārdanaḥ
svarūpaṃ sasmitaṃ prāha saṃtyajya dvijatāṃ kṣaṇāt //
LiP_1,36.41
bhayaṃ dadhīca sarvatra nāstyeva tava suvrata
bhavārcanarato yasmād bhavān sarvajña eva ca //
LiP_1,36.42
bibhemīti sakṛdvaktuṃ tvamarhasi namastava
niyogānmama viprendra kṣupaṃ prati sadasyatha //
LiP_1,36.43
evaṃ śrutvāpi tadvākyaṃ sāntvaṃ viṣṇormahāmuniḥ
na bibhemīti taṃ prāha dadhīco devasattamam //
LiP_1,36.44
prabhāvāddevadevasya śaṃbhoḥ sākṣātpinākinaḥ
śarvasya śaṅkarasyāsya sarvajñasya mahāmuniḥ //
LiP_1,36.45
tatastasya muneḥ śrutvā vacanaṃ kupito hariḥ
cakramudyamya bhagavān didhakṣurmunisattamam //
LiP_1,36.46
abhavatkuṇṭhitāgraṃ hi viṣṇoścakraṃ sudarśanam
prabhāvāddhi dadhīcasya kṣupasyaiva hi saṃnidhau //
LiP_1,36.47
dṛṣṭvā tatkuṇṭhitāgraṃ hi cakraṃ cakriṇamāha saḥ
dadhīcaḥ sasmitaṃ sākṣāt sadasadvyaktikāraṇam //
LiP_1,36.48
bhagavan bhavatā labdhaṃ purātīva sudāruṇam
sudarśanamiti khyātaṃ cakraṃ viṣṇo prayatnataḥ //
LiP_1,36.49
bhavasyaitacchubhaṃ cakraṃ na jighāṃsati māmiha
brahmāstrādyaistathānyairhi prayatnaṃ kartumarhasi //
LiP_1,36.50
tasya tadvacanaṃ śrutvā dṛṣṭvā nirvīryamāyudham
sasarja ca punastasmai sarvāstrāṇi samantataḥ //
LiP_1,36.51
cakrurdevāstatastasya viṣṇoḥ sāhāyyamavyayāḥ
dvijenaikena yoddhuṃ hi pravṛttasya mahābalāḥ //
LiP_1,36.52
kuśamuṣṭiṃ tadādāya dadhīcaḥ saṃsmaranbhavam
sasarja sarvadevebhyo vajrāsthiḥ sarvato vaśī //
LiP_1,36.53
divyaṃ triśūlam abhavat kālāgnisadṛśaprabham
dagdhuṃ devānmatiṃ cakre yugāntāgnirivāparaḥ //
LiP_1,36.54
indranārāyaṇādyaiś ca devaistyaktāni yāni tu
āyudhāni samastāni praṇemus triśikhaṃ mune //
LiP_1,36.55
devāś ca dudruvuḥ sarve dhvastavīryā dvijottama
sasarja bhagavān viṣṇuḥ svadehātpuruṣottamaḥ //
LiP_1,36.56
ātmanaḥ sadṛśān divyāṃl lakṣalakṣāyutān gaṇān
tāni sarvāṇi sahasā dadāha munisattamaḥ //
LiP_1,36.57
tato vismayanārthāya viśvamūrtirabhūddhariḥ
tasya dehe hareḥ sākṣād apaśyaddvijasattamaḥ //
LiP_1,36.58
dadhīco bhagavānvipraḥ devatānāṃ gaṇān pṛthak
rudrāṇāṃ koṭayaścaiva gaṇānāṃ koṭayastadā //
LiP_1,36.59
aṇḍānāṃ koṭayaścaiva viśvamūrtestanau tadā
dṛṣṭvaitadakhilaṃ tatra cyāvanir vismitaṃ tadā //
LiP_1,36.60
viṣṇumāha jagannāthaṃ jaganmayamajaṃ vibhum
aṃbhasābhyukṣya taṃ viṣṇuṃ viśvarūpaṃ mahāmuniḥ //
LiP_1,36.61
māyāṃ tyaja mahābāho pratibhāsā vicārataḥ
vijñānānāṃ sahasrāṇi durvijñeyāni mādhava //
LiP_1,36.62
mayi paśya jagat sarvaṃ tvayā sārdham anindita
brahmāṇaṃ ca tathā rudraṃ divyāṃ dṛṣṭiṃ dadāmi te //
LiP_1,36.63
ityuktvā darśayāmāsa svatanau nikhilaṃ muniḥ
taṃ prāha ca hariṃ devaṃ sarvadevabhavodbhavam //
LiP_1,36.64
māyayā hyanayā kiṃ vā mantraśaktyātha vā prabho
vastuśaktyātha vā viṣṇo dhyānaśaktyātha vā punaḥ //
LiP_1,36.65
tyaktvā māyāmimāṃ tasmād yoddhumarhasi yatnataḥ
evaṃ tasya vacaḥ śrutvā dṛṣṭvā māhātmyamadbhutam //
LiP_1,36.66
devāś ca dudruvurbhūyo devaṃ nārāyaṇaṃ ca tam
vārayāmāsa niśceṣṭaṃ padmayonirjagadguruḥ //
LiP_1,36.67
niśamya vacanaṃ tasya brahmaṇastena nirjitaḥ
jagāma bhagavān viṣṇuḥ praṇipatya mahāmunim //
LiP_1,36.68
kṣupo duḥkhāturo bhūtvā sampūjya ca munīśvaram
dadhīcamabhivandyāśu prārthayāmāsa viklavaḥ //
LiP_1,36.69
dadhīca kṣamyatāṃ deva mayājñānātkṛtaṃ sakhe
viṣṇunā hi surairvāpi rudrabhaktasya kiṃ tava //
LiP_1,36.70
prasīda parameśāna durlabhā durjanairdvija
bhaktirbhaktimatāṃ śreṣṭha madvidhaiḥ kṣatriyādhamaiḥ //
LiP_1,36.71
śrutvānugṛhya taṃ vipro dadhīcastapatāṃ varaḥ
rājānaṃ muniśārdūlaḥ śaśāpa ca surottamān //
LiP_1,36.72
rudrakopāgninā devāḥ sadevendrā munīśvaraiḥ
dhvastā bhavantu devena viṣṇunā ca samanvitāḥ //
LiP_1,36.73
prajāpater makhe puṇye dakṣasya sumahātmanaḥ
evaṃ śaptvā kṣupaṃ prekṣya punarāha dvijottamaḥ //
LiP_1,36.74
devaiś ca pūjyā rājendra nṛpaiś ca vividhairgaṇaiḥ
brāhmaṇā eva rājendra balinaḥ prabhaviṣṇavaḥ //
LiP_1,36.75
ityuktvā svoṭajaṃ vipraḥ praviveśa mahādyutiḥ
dadhīcamabhivandyaiva jagāma svaṃ nṛpaḥ kṣayam //
LiP_1,36.76
tadeva tīrthamabhavat sthāneśvaramiti smṛtam
sthāneśvaram anuprāpya śivasāyujyam āpnuyāt //
LiP_1,36.77
kathitastava saṃkṣepād vivādaḥ kṣubdadhīcayoḥ
prabhāvaś ca dadhīcasya bhavasya ca mahāmune //
LiP_1,36.78
ya idaṃ kīrtayeddivyaṃ vivādaṃ kṣubdadhīcayoḥ
jitvāpamṛtyuṃ dehānte brahmalokaṃ prayāti saḥ //
LiP_1,36.79
ya idaṃ kīrtya saṃgrāmaṃ praviśettasya sarvadā
nāsti mṛtyubhayaṃ caiva vijayī ca bhaviṣyati //
LiP_1,36.80
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge kṣupadadhīcisaṃvādo nāma ṣaṭtriṃśo 'dhyāyaḥ
bhavānkathamanuprāpto mahādevamumāpatim
śrotumicchāmi tatsarvaṃ vaktumarhasi me prabho //
LiP_1,37.1
prajākāmaḥ śilādo 'bhūt pitā mama mahāmune
so 'pyandhaḥ suciraṃ kalaṃ tapastepe suduścaram //
LiP_1,37.2
tapatastasya tapasā saṃtuṣṭo vajradhṛk prabhuḥ
śilādamāha tuṣṭo 'smi varayasva varāniti //
LiP_1,37.3
tataḥ praṇamya deveśaṃ sahasrākṣaṃ sahāmaraiḥ
provāca muniśārdūla kṛtāñjalipuṭo harim //
LiP_1,37.4
bhagavandevatārighna sahasrākṣa varaprada
ayonijaṃ mṛtyuhīnaṃ putramicchāmi suvrata //
LiP_1,37.5
putraṃ dāsyāmi viprarṣe yonijaṃ mṛtyusaṃyutam
anyathā te na dāsyāmi mṛtyuhīnā na santi vai //
LiP_1,37.6
na dāsyati sutaṃ te 'tra mṛtyuhīnamayonijam
pitāmaho 'pi bhagavān kimutānye mahāmune //
LiP_1,37.7
so 'pi devaḥ svayaṃ brahmā mṛtyuhīno na ceśvaraḥ
yonijaś ca mahātejāś cāṇḍajaḥ padmasaṃbhavaḥ //
LiP_1,37.8
maheśvarāṅgajaścaiva bhavānyāstanayaḥ prabhuḥ
tasyāpyāyuḥ samākhyātaṃ parārdhadvayasaṃmitam //
LiP_1,37.9
koṭikoṭisahasrāṇi aharbhūtāni yāni vai
samatītāni kalpānāṃ tāvaccheṣāparatraye //
LiP_1,37.10
tasmādayonije putre mṛtyuhīne prayatnataḥ
parityajāśāṃ viprendra gṛhāṇātmasamaṃ sutam //
LiP_1,37.11
tasya tadvacanaṃ śrutvā pitā me lokaviśrutaḥ
śilāda iti puṇyātmā punaḥ prāha śacīpatim //
LiP_1,37.12
bhagavannaṇḍayonitvaṃ padmayonitvameva ca
maheśvarāṅgayonitvaṃ śrutaṃ vai brahmaṇo mayā //
LiP_1,37.13
purā mahendradāyādād gadataścāsya pūrvajāt
nāradādvai mahābāho kathamatrāśu no vada //
LiP_1,37.14
dākṣāyaṇī sā dakṣo 'pi devaḥ padmodbhavātmajaḥ
pautrīkanakagarbhasya kathaṃ tasyāḥ suto vibhuḥ //
LiP_1,37.15
sthāne saṃśayituṃ vipra tava vakṣyāmi kāraṇam
kalpe tatpuruṣe vṛttaṃ brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,37.16
sasarja sakalaṃ dhyātvā brahmāṇaṃ parameśvaraḥ
janārdano jagannāthaḥ kalpe vai meghavāhane //
LiP_1,37.17
divyaṃ varṣasahasraṃ tu megho bhūtvāvahaddharam
nārāyaṇo mahādevaṃ bahumānena sādaram //
LiP_1,37.18
dṛṣṭvā bhāvaṃ mahādevo hareḥ svātmani śaṅkaraḥ
pradadau tasya sakalaṃ sraṣṭuṃ vai brahmaṇā saha //
LiP_1,37.19
tadā taṃ kalpamāhurvai meghavāhanasaṃjñayā
hiraṇyagarbhastaṃ dṛṣṭvā tasya dehodbhavastadā //
LiP_1,37.20
janārdanasutaḥ prāha tapasā prāpya śaṅkaram
tava vāmāṅgajo viṣṇur dakṣiṇāṅgabhavo hyaham //
LiP_1,37.21
mayā saha jagatsarvaṃ tathāpyasṛjadacyutaḥ
jaganmayo 'vahadyasmān megho bhūtvā divāniśam //
LiP_1,37.22
bhavantamavahadviṣṇur devadevaṃ jagadgurum
nārāyaṇādapi vibho bhakto 'haṃ tava śaṅkara //
LiP_1,37.23
prasīda dehi me sarvaṃ sarvātmatvaṃ tava prabho
tadātha labdhvā bhagavān bhavātsarvātmatāṃ kṣaṇāt //
LiP_1,37.24
tvaramāṇo 'tha saṃgamya dadarśa puruṣottamam
ekārṇavālaye śubhre tv andhakāre sudāruṇe //
LiP_1,37.25
hemaratnacite divye manasā ca vinirmite
duṣprāpye durjanaiḥ puṇyaiḥ sanakādyairagocare //
LiP_1,37.26
jagadāvāsahṛdayaṃ dadarśa puruṣaṃ tvajaḥ
anantabhogaśayyāyāṃ śāyinaṃ paṅkajekṣaṇam //
LiP_1,37.27
śaṅkhacakragadāpadmaṃ dhārayantaṃ caturbhujam
sarvābharaṇasaṃyuktaṃ śaśimaṇḍalasannibham //
LiP_1,37.28
śrīvatsalakṣaṇaṃ devaṃ prasannāsyaṃ janārdanam
ramāmṛdukarāmbhojasparśaraktapadāmbujam //
LiP_1,37.29
paramātmānamīśānaṃ tamasā kālarūpiṇam
rajasā sarvalokānāṃ sargalīlāpravartakam //
LiP_1,37.30
sattvena sarvabhūtānāṃ sthāpakaṃ parameśvaram
sarvātmānaṃ mahātmānaṃ paramātmānamīśvaram //
LiP_1,37.31
kṣīrārṇave 'mṛtamaye śāyinaṃ yoganidrayā
taṃ dṛṣṭvā prāha vai brahmā bhagavantaṃ janārdanam //
LiP_1,37.32
grasāmi tvāṃ prasādena yathāpūrvaṃ bhavānaham
smayamānastu bhagavān pratibudhya pitāmaham //
LiP_1,37.33
udaikṣata mahābāhuḥ smitamīṣaccakāra saḥ
viveśa cāṇḍajaṃ taṃ tu grastastena mahātmanā //
LiP_1,37.34
tatastaṃ cāsṛjadbrahmā bhruvormadhyena cācyutam
sṛṣṭastena hariḥ prekṣya sthitastasyātha saṃnidhau //
LiP_1,37.35
etasminnantare rudraḥ sarvadevabhavodbhavaḥ
vikṛtaṃ rūpamāsthāya purā dattavarastayoḥ //
LiP_1,37.36
āgacchadyatra vai viṣṇur viśvātmā parameśvaraḥ
prasādamatulaṃ kartuṃ brahmaṇaś ca hareḥ prabhuḥ //
LiP_1,37.37
tataḥ sametya tau devau sarvadevabhavodbhavam
apaśyatāṃ bhavaṃ devaṃ kālāgnisadṛśaṃ prabhum //
LiP_1,37.38
tau taṃ tuṣṭuvatuścaiva śarvamugraṃ kapardinam
praṇematuś ca varadaṃ bahumānena dūrataḥ //
LiP_1,37.39
bhavo 'pi bhagavān devam anugṛhya pitāmaham
janārdanaṃ jagannāthas tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,37.40
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge brahmaṇo varapradānaṃ nāma saptatriṃśo 'dhyāyaḥ
gate maheśvare deve tamuddiśya janārdanaḥ
praṇamya bhagavānprāha padmayonimajodbhavaḥ //
LiP_1,38.1
parameśo jagannāthaḥ śaṅkarastveṣa sarvagaḥ
āvayorakhilasyeśaḥ śaraṇaṃ ca maheśvaraḥ //
LiP_1,38.2
ahaṃ vāmāṅgajo brahman śaṅkarasya mahātmanaḥ
bhavān bhavasya devasya dakṣiṇāṅgabhavaḥ svayam //
LiP_1,38.3
māmāhur ṛṣayaḥ prekṣya pradhānaṃ prakṛtiṃ tathā
avyaktamajamityevaṃ bhavantaṃ puruṣastviti //
LiP_1,38.4
evamāhurmahādevam āvayorapi kāraṇam
īśaṃ sarvasya jagataḥ prabhumavyayamīśvaram //
LiP_1,38.5
so 'pi tasyāmareśasya vacanādvārijodbhavaḥ
vareṇyaṃ varadaṃ rudram astuvatpraṇanāma ca //
LiP_1,38.6
athāmbhasā plutāṃ bhūmīṃ samādhāya janārdanaḥ
pūrvavatsthāpayāmāsa vārāhaṃ rūpamāsthitaḥ //
LiP_1,38.7
nadīnadasamudrāṃś ca pūrvavaccākarotprabhuḥ
kṛtvā corvīṃ prayatnena nimnonnatavivarjitām //
LiP_1,38.8
dharāyāṃ so 'cinotsarvān bhūdharān bhūdharākṛtiḥ
bhūrādyāṃścaturo lokān kalpayāmāsa pūrvavat //
LiP_1,38.9
sraṣṭuṃ ca bhagavāṃścakre matiṃ matimatāṃ varaḥ
mukhyaṃ ca tairyagyonyaṃ ca daivikaṃ mānuṣaṃ tathā //
LiP_1,38.10
vibhuścānugrahaṃ tatra kaumārakam adīnadhīḥ
purastādasṛjaddevaḥ sanandaṃ sanakaṃ tathā //
LiP_1,38.11
sanātanaṃ satāṃ śreṣṭhaṃ naiṣkarmyeṇa gatāḥ param
marīcibhṛgvaṅgirasaṃ pulastyaṃ pulahaṃ kratum //
LiP_1,38.12
dakṣamatriṃ vasiṣṭhaṃ ca so 'sṛjad yogavidyayā
saṃkalpaṃ caiva dharmaṃ ca hy adharmaṃ bhagavānprabhuḥ //
LiP_1,38.13
dvādaśaiva prajāstvetā brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ
ṛbhuṃ sanatkumāraṃ ca sasarjādau sanātanaḥ //
LiP_1,38.14
tau cordhvaretasau divyau cāgrajau brahmavādinau
kumārau brahmaṇastulyau sarvajñau sarvabhāvinau //
LiP_1,38.15
evaṃ mukhyādikān sṛṣṭvā padmayoniḥ śilāśana
yugadharmānaśeṣāṃś ca kalpayāmāsa viśvasṛk //
LiP_1,38.16
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge vaiṣṇavakathanaṃ nāmāṣṭatriṃśo 'dhyāyaḥ
śrutvā śakreṇa kathitaṃ pitā mama mahāmuniḥ
punaḥ papraccha deveśaṃ praṇamya racitāñjaliḥ //
LiP_1,39.1
bhagavan śakra sarvajña devadevanamaskṛta
śacīpate jagannātha sahasrākṣa maheśvara //
LiP_1,39.2
yugadharmānkathaṃ cakre bhagavānpadmasaṃbhavaḥ
vaktumarhasi me sarvaṃ sāṃprataṃ praṇatāya me //
LiP_1,39.3
tasya tadvacanaṃ śrutvā śilādasya mahātmanaḥ
vyājahāra yathādṛṣṭaṃ yugadharmaṃ suvistaram //
LiP_1,39.4
ādyaṃ kṛtayugaṃ viddhi tatastretāyugaṃ mune
dvāparaṃ tiṣyamityete catvārastu samāsataḥ //
LiP_1,39.5
sattvaṃ kṛtaṃ rajastretā dvāparaṃ ca rajastamaḥ
kalistamaś ca vijñeyaṃ yugavṛttiryugeṣu ca //
LiP_1,39.6
dhyānaṃ paraṃ kṛtayuge tretāyāṃ yajña ucyate
bhajanaṃ dvāpare śuddhaṃ dānameva kalau yuge //
LiP_1,39.7
catvāri ca sahasrāṇi varṣāṇāṃ tatkṛtaṃ yugam
tasya tāvacchatī saṃdhyā saṃdhyāṃśaś ca tathāvidhaḥ //
LiP_1,39.8
catvāri ca sahasrāṇi mānuṣāṇi śilāśana
āyuḥ kṛtayuge viddhi prajānāmiha suvrata //
LiP_1,39.9
tataḥ kṛtayuge tasmin saṃdhyāṃśe ca gate tu vai
pādāvaśiṣṭo bhavati yugadharmastu sarvataḥ //
LiP_1,39.10
caturbhāgaikahīnaṃ tu tretāyugamanuttamam
kṛtārdhaṃ dvāparaṃ viddhi tadardhaṃ tiṣyamucyate //
LiP_1,39.11
triśatī dviśatī saṃdhyā tathā caikaśatī mune
saṃdhyāṃśakaṃ tathāpyevaṃ kalpeṣvevaṃ yuge yuge //
LiP_1,39.12
ādye kṛtayuge dharmaś catuṣpādaḥ sanātanaḥ
tretāyuge tripādastu dvipādo dvāpare sthitaḥ //
LiP_1,39.13
tripādahīnastiṣye tu sattāmātreṇa dhiṣṭhitaḥ
kṛtayuga
kṛte tu mithunotpattir vṛttiḥ sākṣādrasollasā //
LiP_1,39.14
prajāstṛptāḥ sadā sarvāḥ sarvānandāś ca bhoginaḥ
adhamottamatā tāsāṃ na viśeṣāḥ prajāḥ śubhāḥ //
LiP_1,39.15
tulyamāyuḥ sukhaṃ rūpaṃ tāsāṃ tasminkṛte yuge
tāsāṃ prītirna ca dvandvaṃ na dveṣo nāsti ca klamaḥ //
LiP_1,39.16
parvatodadhivāsinyo hy aniketāśrayāstu tāḥ
viśokāḥ sattvabahulā ekāntabahulās tathā //
LiP_1,39.17
tā vai niṣkāmacāriṇyo nityaṃ muditamānasāḥ
apravṛttiḥ kṛtayuge karmaṇoḥ śubhapāpayoḥ //
LiP_1,39.18
varṇāśramavyavasthā ca tadāsīnna ca saṃkaraḥ
rasollāsaḥ kālayogāt tretākhye naśyate dvija //
LiP_1,39.19
tasyāṃ siddhau pranaṣṭāyām anyā siddhiḥ prajāyate
apāṃ saukṣmye pratigate tadā meghātmanā tu vai //
LiP_1,39.20
meghebhyastanayitnubhyaḥ pravṛttaṃ vṛṣṭisarjanam
sakṛd eva tathā vṛṣṭyā saṃyukte pṛthivītale //
LiP_1,39.21
prādurāsaṃstadā tāsāṃ vṛkṣāste gṛhasaṃjñitāḥ
sarvavṛttyupabhogastu tāsāṃ tebhyaḥ prajāyate //
LiP_1,39.22
vartayanti sma tebhyastās tretāyugamukhe prajāḥ
tataḥ kālena mahatā tāsāmeva viparyayāt //
LiP_1,39.23
rāgalobhātmako bhāvas tadā hyākasmiko 'bhavat
viparyayeṇa tāsāṃ tu tena tatkālabhāvinā //
LiP_1,39.24
praṇaśyanti tataḥ sarve vṛkṣāste gṛhasaṃjñitāḥ
tatasteṣu pranaṣṭeṣu vibhrāntā maithunodbhavāḥ //
LiP_1,39.25
api dhyāyanti tāṃ siddhiṃ satyābhidhyāyinastadā
prādurbabhūvustāsāṃ tu vṛkṣāste gṛhasaṃjñitāḥ //
LiP_1,39.26
vastrāṇi te prasūyante phalānyābharaṇāni ca
teṣveva jāyate tāsāṃ gandhavarṇarasānvitam //
LiP_1,39.27
amākṣikaṃ mahīvīryaṃ puṭake puṭake madhu
tena tā vartayanti sma sukhamāyuḥ sadaiva hi //
LiP_1,39.28
hṛṣṭapuṣṭāstayā siddhyā prajā vai vigatajvarāḥ
tataḥ kālāntareṇaiva punarlobhāvṛtāstu tāḥ //
LiP_1,39.29
vṛkṣāṃstānparyagṛhṇanti madhu vā mākṣikaṃ balāt
tāsāṃ tenopacāreṇa punarlobhakṛtena vai //
LiP_1,39.30
pranaṣṭā madhunā sārdhaṃ kalpavṛkṣāḥ kvacitkvacit
tasyāmevālpaśiṣṭāyāṃ siddhyāṃ kālavaśāttadā //
LiP_1,39.31
āvartanāttu tretāyāṃ dvandvānyabhyutthitāni vai
śītavarṣātapaistīvrais tatastā duḥkhitā bhṛśam //
LiP_1,39.32
dvandvaiḥ sampīḍyamānāś ca cakrur āvaraṇāni tu
kṛtadvandvapratīghātāḥ ketanāni girau tataḥ //
LiP_1,39.33
pūrvaṃ nikāmacārāstā hy aniketā athāvasan
yathāyogaṃ yathāprīti niketeṣvavasanpunaḥ //
LiP_1,39.34
kṛtvā dvandvopaghātāṃstān vṛttyupāyamacintayan
naṣṭeṣu madhunā sārdhaṃ kalpavṛkṣeṣu vai tadā //
LiP_1,39.35
vivādavyākulāstā vai prajāstṛṣṇākṣudhārditāḥ
tataḥ prādurbabhau tāsāṃ siddhistretāyuge punaḥ //
LiP_1,39.36
vārtāyāḥ sādhikāpyanyā vṛṣṭistāsāṃ nikāmataḥ
tāsāṃ vṛṣṭyudakādīni hy abhavannimnagāni tu //
LiP_1,39.37
abhavanvṛṣṭisaṃtatyā srotasthānāni nimnagāḥ
evaṃ nadyaḥ pravṛttāstu dvitīye vṛṣṭisarjane //
LiP_1,39.38
ye punastadapāṃ stokāḥ patitāḥ pṛthivītale
apāṃ bhūmeś ca saṃyogād oṣadhyastāstadābhavan //
LiP_1,39.39
athālpakṛṣṭāścānuptā grāmyāraṇyāścaturdaśa
ṛtupuṣpaphalāścaiva vṛkṣagulmāś ca jajñire //
LiP_1,39.40
prādurbhūtāni caitāni vṛkṣajātyauṣadhāni ca
tenauṣadhena vartante prajāstretāyuge tadā //
LiP_1,39.41
tataḥ punarabhūttāsāṃ rāgo lobhaś ca sarvaśaḥ
avaśyaṃ bhāvinārthena tretāyugavaśena ca //
LiP_1,39.42
tatastāḥ paryagṛhṇanta nadīkṣetrāṇi parvatān
vṛkṣagulmauṣadhīścaiva prasahya tu yathābalam //
LiP_1,39.43
viparyayeṇa cauṣadhyaḥ pranaṣṭāstāścaturdaśa
matvā dharāṃ praviṣṭāstā ityauṣadhyaḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,39.44
dudoha gāṃ prayatnena sarvabhūtahitāya vai
tadāprabhṛti cauṣadhyaḥ phālakṛṣṭāstvitastataḥ //
LiP_1,39.45
vārtāṃ kṛṣiṃ samāyātā vartukāmāḥ prayatnataḥ
vārtā vṛttiḥ samākhyātā kṛṣikāmaprayatnataḥ //
LiP_1,39.46
anyathā jīvitaṃ tāsāṃ nāsti tretāyugātyaye
hastodbhavā hyapaścaiva bhavanti bahuśastadā //
LiP_1,39.47
tatrāpi jagṛhuḥ sarve cānyonyaṃ krodhamūrchitāḥ
sutadāradhanādyāṃstu balādyugabalena tu //
LiP_1,39.48
maryādāyāḥ pratiṣṭhārthaṃ jñātvā tadakhilaṃ vibhuḥ
sasarja kṣatriyāṃstrātuṃ kṣatātkamalasaṃbhavaḥ //
LiP_1,39.49
varṇāśramapratiṣṭhāṃ ca cakāra svena tejasā
vṛttena vṛttinā vṛttaṃ viśvātmā nirmame svayam //
LiP_1,39.50
yajñapravartanaṃ caiva tretāyāmabhavatkramāt
paśuyajñaṃ na sevante kecittatrāpi suvratāḥ //
LiP_1,39.51
balādviṣṇustadā yajñam akarotsarvadṛk kramāt
dvijāstadā praśaṃsanti tatastvāhiṃsakaṃ mune //
LiP_1,39.52
dvāpareṣvapi vartante matibhedāstadā nṛṇām
manasā karmaṇā vācā kṛcchrādvārtā prasidhyati //
LiP_1,39.53
tadā tu sarvabhūtānāṃ kāyakleśavaśātkramāt
lobho bhṛtirvaṇigyuddhaṃ tattvānāmaviniścayaḥ //
LiP_1,39.54
vedaśākhāpraṇayanaṃ dharmāṇāṃ saṃkaras tathā
varṇāśramaparidhvaṃsaḥ kāmadveṣau tathaiva ca //
LiP_1,39.55
dvāpare tu pravartante rāgo lobho madas tathā
vedo vyāsaiścaturdhā tu vyasyate dvāparādiṣu //
LiP_1,39.56
eko vedaścatuṣpādas tretāsviha vidhīyate
saṃkṣayādāyuṣaścaiva vyasyate dvāpareṣu saḥ //
LiP_1,39.57
ṛṣiputraiḥ punarbhedā bhidyante dṛṣṭivibhramaiḥ
mantrabrāhmaṇavinyāsaiḥ svaravarṇaviparyayaiḥ //
LiP_1,39.58
saṃhitā ṛgyajuḥsāmnāṃ saṃhanyante manīṣibhiḥ
sāmānyā vaikṛtāścaiva draṣṭṛbhistaiḥ pṛthakpṛthak //
LiP_1,39.59
brāhmaṇaṃ kalpasūtrāṇi mantrapravacanāni ca
anye tu prasthitāstānvai kecittānpratyavasthitāḥ //
LiP_1,39.60
itihāsapurāṇāni bhidyante kālagauravāt
brāhmaṃ pādmaṃ vaiṣṇavaṃ ca śaivaṃ bhāgavataṃ tathā //
LiP_1,39.61
bhaviṣyaṃ nāradīyaṃ ca mārkaṇḍeyamataḥ param
āgneyaṃ brahmavaivartaṃ laiṅgaṃ vārāhameva ca //
LiP_1,39.62
vāmanākhyaṃ tataḥ kūrmaṃ mātsyaṃ gāruḍameva ca
skāndaṃ tathā ca brahmāṇḍaṃ teṣāṃ bhedaḥ prakathyate //
LiP_1,39.63
laiṅgam ekādaśavidhaṃ prabhinnaṃ dvāpare śubham
manvatriviṣṇuhārītayājñavalkyośano 'ṅgirāḥ //
LiP_1,39.64
yamāpastambasaṃvartāḥ kātyāyanabṛhaspatī
parāśaravyāsaśaṅkhalikhitā dakṣagautamau //
LiP_1,39.65
śātātapo vasiṣṭhaś ca evamādyaiḥ sahasraśaḥ
avṛṣṭirmaraṇaṃ caiva tathā vyādhyādyupadravāḥ //
LiP_1,39.66
vāṅmanaḥkarmajair duḥkhair nirvedo jāyate tataḥ
nirvedājjāyate teṣāṃ duḥkhamokṣavicāraṇā //
LiP_1,39.67
vicāraṇācca vairāgyaṃ vairāgyāddoṣadarśanam
doṣāṇāṃ darśanāccaiva dvāpare jñānasaṃbhavaḥ //
LiP_1,39.68
eṣā rajastamoyuktā vṛttir vai dvāpare smṛtā
ādye kṛte tu dharmo 'sti sa tretāyāṃ pravartate //
LiP_1,39.69
dvāpare vyākulībhūtvā praṇaśyati kalau yuge // LiP_1,39.70
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ekonacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
tiṣye māyāmasūyāṃ ca vadhaṃ caiva tapasvinām
sādhayanti narāstatra tamasā vyākulendriyāḥ //
LiP_1,40.1
kalau pramādako rogaḥ satataṃ kṣudbhayāni ca
anāvṛṣṭibhayaṃ ghoraṃ deśānāṃ ca viparyayaḥ //
LiP_1,40.2
na prāmāṇyaṃ śruterasti nṛṇāṃ cādharmasevanam
adhārmikāstvanācārā mahākopālpacetasaḥ //
LiP_1,40.3
anṛtaṃ bruvate lubdhās tiṣye jātāś ca duṣprajāḥ
duriṣṭairduradhītaiś ca durācārairdurāgamaiḥ //
LiP_1,40.4
viprāṇāṃ karma doṣeṇa prajānāṃ jāyate bhayam
nādhīyante tadā vedān na yajanti dvijātayaḥ //
LiP_1,40.5
utsīdanti narāścaiva kṣatriyāś ca viśaḥ kramāt
śūdrāṇāṃ mantrayogena saṃbandho brāhmaṇaiḥ saha //
LiP_1,40.6
bhavatīha kalau tasmiñ śayanāsanabhojanaiḥ
rājānaḥ śūdrabhūyiṣṭhā brāhmaṇān bādhayanti te //
LiP_1,40.7
bhrūṇahatyā vīrahatyā prajāyante prajāsu vai
śūdrāś ca brāhmaṇācārāḥ śūdrācārāś ca brāhmaṇāḥ //
LiP_1,40.8
rājavṛttisthitāś caurāś caurācārāś ca pārthivāḥ
ekapatnyo na śiṣyanti vardhiṣyantyabhisārikāḥ //
LiP_1,40.9
varṇāśramapratiṣṭhāno jāyate nṛṣu sarvataḥ
tadā svalpaphalā bhūmiḥ kvaciccāpi mahāphalā //
LiP_1,40.10
arakṣitāro hartāraḥ pārthivāś ca śilāśana
śūdrā vai jñāninaḥ sarve brāhmaṇairabhivanditāḥ //
LiP_1,40.11
akṣatriyāś ca rājāno viprāḥ śūdropajīvinaḥ
āsanasthā dvijāndṛṣṭvā na calantyalpabuddhayaḥ //
LiP_1,40.12
tāḍayanti dvijendrāṃś ca śūdrā vai svalpabuddhayaḥ
āsye nidhāya vai hastaṃ karṇaṃ śūdrasya vai dvijāḥ //
LiP_1,40.13
nīcasyeva tadā vākyaṃ vadanti vinayena tam
uccāsanasthān śūdrāṃś ca dvijamadhye dvijarṣabha //
LiP_1,40.14
jñātvā na hiṃsate rājā kalau kālavaśena tu
puṣpaiś ca vāsitaiścaiva tathānyair maṅgalaiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,40.15
śūdrānabhyarcayantyalpaśrutabhāgyabalānvitāḥ
na prekṣante garvitāś ca śūdrā dvijavarān dvija //
LiP_1,40.16
sevāvasaram ālokya dvāre tiṣṭhanti vai dvijāḥ
vāhanasthān samāvṛtya śūdrāñśūdropajīvinaḥ //
LiP_1,40.17
sevante brāhmaṇāstatra stuvanti stutibhiḥ kalau
tapoyajñaphalānāṃ ca vikretāro dvijottamāḥ //
LiP_1,40.18
yatayaś ca bhaviṣyanti bahavo 'sminkalau yuge
puruṣālpaṃ bahustrīkaṃ yugānte samupasthite //
LiP_1,40.19
nindanti vedavidyāṃ ca dvijāḥ karmāṇi vai kalau
kalau devo mahādevaḥ śaṅkaro nīlalohitaḥ //
LiP_1,40.20
prakāśate pratiṣṭhārthaṃ dharmasya vikṛtākṛtiḥ
ye taṃ viprā niṣevante yena kenāpi śaṅkaram //
LiP_1,40.21
kalidoṣān vinirjitya prayānti paramaṃ padam
śvāpadaprabalatvaṃ ca gavāṃ caiva parikṣayaḥ //
LiP_1,40.22
sādhūnāṃ vinivṛttiś ca vedyā tasminyugakṣaye
tadā sūkṣmo mahodarko durlabho dānamūlavān //
LiP_1,40.23
cāturāśramaśaithilye dharmaḥ praticaliṣyati
arakṣitāro hartāro balibhāgasya pārthivāḥ //
LiP_1,40.24
yugānteṣu bhaviṣyanti svarakṣaṇaparāyaṇāḥ
aṭṭaśūlā janapadāḥ śivaśūlāścatuṣpathāḥ //
LiP_1,40.25
pramadāḥ keśaśūlinyo bhaviṣyanti kalau yuge
citravarṣī tadā devo yadā prāhuryugakṣayam //
LiP_1,40.26
sarve vaṇigjanāścāpi bhaviṣyantyadhame yuge
kuśīlacaryāḥ pāṣaṇḍair vṛthārūpaiḥ samāvṛtāḥ //
LiP_1,40.27
bahuyājanako loko bhaviṣyati parasparam
nāvyāhṛtakrūravākyo nārjavī nānasūyakaḥ //
LiP_1,40.28
na kṛte pratikartā ca yugakṣīṇe bhaviṣyati
nindakāścaiva patitā yugāntasya ca lakṣaṇam //
LiP_1,40.29
nṛpaśūnyā vasumatī na ca dhānyadhanāvṛtā
maṇḍalāni bhaviṣyanti deśeṣu nagareṣu ca //
LiP_1,40.30
alpodakā cālpaphalā bhaviṣyati vasuṃdharā
goptāraścāpyagoptāraḥ sambhaviṣyantyaśāsanāḥ //
LiP_1,40.31
hartāraḥ paravittānāṃ paradārapradharṣakāḥ
kāmātmāno durātmāno hy adhamāḥ sāhasapriyāḥ //
LiP_1,40.32
pranaṣṭaceṣṭanāḥ puṃso muktakeśāś ca śūlinaḥ
janāḥ ṣoḍaśavarṣāś ca prajāyante yugakṣaye //
LiP_1,40.33
śukladantājinākṣāś ca muṇḍāḥ kāṣāyavāsasaḥ
śūdrā dharmaṃ cariṣyanti yugānte samupasthite //
LiP_1,40.34
sasyacaurā bhaviṣyanti dṛḍhacailābhilāṣiṇaḥ
caurāścorasvahartāro harturhartā tathāparaḥ //
LiP_1,40.35
yogyakarmaṇyuparate loke niṣkriyatāṃ gate
kīṭamūṣakasarpāś ca dharṣayiṣyanti mānavān //
LiP_1,40.36
subhikṣaṃ kṣemamārogyaṃ sāmarthyaṃ durlabhaṃ tadā
kauśikīṃ pratipatsyante deśānkṣudbhayapīḍitāḥ //
LiP_1,40.37
duḥkhenābhiplutānāṃ ca paramāyuḥ śataṃ tadā
dṛśyante na ca dṛśyante vedāḥ kaliyuge 'khilāḥ //
LiP_1,40.38
utsīdanti tadā yajñāḥ kevalādharmapīḍitāḥ
kāṣāyiṇo 'pyanirgranthāḥ kāpālībahulāstviha //
LiP_1,40.39
vedavikrayiṇaścānye tīrthavikrayiṇaḥ pare
varṇāśramāṇāṃ ye cānye pāṣaṇḍāḥ paripanthinaḥ //
LiP_1,40.40
utpadyante tadā te vai samprāpte tu kalau yuge
adhīyante tadā vedāñ śūdrā dharmārthakovidāḥ //
LiP_1,40.41
yajante cāśvamedhena rājānaḥ śūdrayonayaḥ
strībālagovadhaṃ kṛtvā hatvā caiva parasparam //
LiP_1,40.42
upadravāṃstathānyonyaṃ sādhayanti tadā prajāḥ
duḥkhaprabhūtamalpāyur dehotsādaḥ sarogatā //
LiP_1,40.43
adharmābhiniveśitvāt tamovṛttaṃ kalau smṛtam
prajāsu brahmahatyādi tadā vai sampravartate //
LiP_1,40.44
tasmādāyurbalaṃ rūpaṃ kaliṃ prāpya prahīyate
tadā tvalpena kālena siddhiṃ gacchanti mānavāḥ //
LiP_1,40.45
dhanyā dharmaṃ cariṣyanti yugānte dvijasattamāḥ
śrutismṛtyuditaṃ dharmaṃ ye carantyanasūyakāḥ //
LiP_1,40.46
tretāyāṃ vārṣiko dharmo dvāpare māsikaḥ smṛtaḥ
yathākleśaṃ caranprājñas tadahnā prāpnute kalau //
LiP_1,40.47
eṣā kaliyugāvasthā saṃdhyāṃśaṃ tu nibodha me
yuge yuge ca hīyante trīṃstrīnpādāṃstu siddhayaḥ //
LiP_1,40.48
yugasvabhāvāḥ saṃdhyāstu tiṣṭhantīha tu pādaśaḥ
saṃdhyāsvabhāvāḥ svāṃśeṣu pādaśaste pratiṣṭhitāḥ //
LiP_1,40.49
evaṃ saṃdhyāṃśake kāle samprāpte tu yugāntike
teṣāṃ śāstā hyasādhūnāṃ bhūtānāṃ nidhanotthitaḥ //
LiP_1,40.50
gotre 'sminvai candramaso nāmnā pramitirucyate
mānavasya tu so 'ṃśena pūrvaṃ svāyaṃbhuve 'ntare //
LiP_1,40.51
samāḥ sa viṃśatiḥ pūrṇāḥ paryaṭanvai vasuṃdharām
anukarṣan sa vai senāṃ savājirathakuñjarām //
LiP_1,40.52
pragṛhītāyudhairvipraiḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ
sa tadā taiḥ parivṛto mlecchān hanti sahasraśaḥ //
LiP_1,40.53
sa hatvā sarvaśaścaiva rājñastāñśūdrayonijān
pākhaṇḍāṃstu tataḥ sarvān niḥśeṣaṃ kṛtavān prabhuḥ //
LiP_1,40.54
nātyarthaṃ dhārmikā ye ca tān sarvān hanti sarvataḥ
varṇavyatyāsajātāś ca ye ca tānanujīvinaḥ //
LiP_1,40.55
pravṛttacakro balavān mlecchānāmantakṛtsa tu
adhṛṣyaḥ sarvabhūtānāṃ cacārātha vasuṃdharām //
LiP_1,40.56
mānavasya tu so 'ṃśena devasyeha vijajñivān
pūrvajanmani viṣṇostu pramitirnāma vīryavān //
LiP_1,40.57
gotrato vai candramasaḥ pūrṇe kaliyuge prabhuḥ
dvātriṃśe 'bhyudite varṣe prakrānto viṃśatiḥ samāḥ //
LiP_1,40.58
vinighnansarvabhūtāni śataśo 'tha sahasraśaḥ
kṛtvā bījāvaśeṣāṃ tu pṛthivīṃ krūrakarmaṇaḥ //
LiP_1,40.59
parasparanimittena kopenākasmikena tu
sa sādhayitvā vṛṣalān prāyaśas tān adhārmikān //
LiP_1,40.60
gaṅgāyamunayormadhye sthitiṃ prāptaḥ sahānugaḥ
tato vyatīte kāle tu sāmātyaḥ sahasainikaḥ //
LiP_1,40.61
utsādya pārthivān sarvān mlecchāṃścaiva sahasraśaḥ
tatra saṃdhyāṃśake kāle samprāpte tu yugāntike //
LiP_1,40.62
sthitāsvalpāvaśiṣṭāsu prajāsviha kvacitkvacit
apragrahāstatastā vai lobhāviṣṭāstu kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,40.63
upahiṃsanti cānyonyaṃ praṇipatya parasparam
arājake yugavaśāt saṃśaye samupasthite //
LiP_1,40.64
prajāstā vai tataḥ sarvāḥ parasparabhayārditāḥ
vyākulāś ca paribhrāntās tyaktvā dārān gṛhāṇi ca //
LiP_1,40.65
svānprāṇān anapekṣanto niṣkāruṇyāḥ suduḥkhitāḥ
naṣṭe śraute smārtadharme parasparahatāstadā //
LiP_1,40.66
nirmaryādā nirākrāntā niḥsnehā nirapatrapāḥ
naṣṭe dharme pratihatāḥ hrasvakāḥ pañcaviṃśakāḥ //
LiP_1,40.67
hitvā putrāṃś ca dārāṃś ca vivādavyākulendriyāḥ
anāvṛṣṭihatāścaiva vārtāmutsṛjya dūrataḥ //
LiP_1,40.68
pratyantānupasevante hitvā janapadān svakān
saritsāgarakūpāṃste sevante parvatāṃs tathā //
LiP_1,40.69
madhumāṃsairmūlaphalair vartayanti suduḥkhitāḥ
cīrapatrājinadharā niṣkriyā niṣparigrahāḥ //
LiP_1,40.70
varṇāśramaparibhraṣṭāḥ saṃkaṭaṃ ghoramāsthitāḥ
evaṃ kaṣṭamanuprāptā alpaśeṣāḥ prajāstadā //
LiP_1,40.71
jarāvyādhikṣudhāviṣṭā duḥkhānnirvedamānasāḥ
vicāraṇā tu nirvedāt sāmyāvasthā vicāraṇā //
LiP_1,40.72
sāmyāvasthātmako bodhaḥ saṃbodhāddharmaśīlatā
arūpaśamayuktāstu kaliśiṣṭā hi vai svayam //
LiP_1,40.73
ahorātrāttadā tāsāṃ yugaṃ tu parivartate
cittasaṃmohanaṃ kṛtvā tāsāṃ vai suptamattavat //
LiP_1,40.74
bhāvino 'rthasya ca balāt tataḥ kṛtamavartata
pravṛtte tu tatastasmin punaḥ kṛtayuge tu vai //
LiP_1,40.75
utpannāḥ kaliśiṣṭāstu prajāḥ kārtayugāstadā
tiṣṭhanti ceha ye siddhā adṛṣṭā vicaranti ca //
LiP_1,40.76
sapta saptarṣibhiścaiva tatra te tu vyavasthitāḥ
brahmakṣatraviśaḥ śūdrā bījārthaṃ ye smṛtā iha //
LiP_1,40.77
kalijaiḥ saha te sarve nirviśeṣāstadābhavan
teṣāṃ saptarṣayo dharmaṃ kathayantītare 'pi ca //
LiP_1,40.78
varṇāśramācārayutaṃ śrautaṃ smārtaṃ dvidhā tu yam
tatasteṣu kriyāvatsu vardhante vai prajāḥ kṛte //
LiP_1,40.79
śrautasmārtakṛtānāṃ ca dharme saptarṣidarśite
keciddharmavyavasthārthaṃ tiṣṭhantīha yugakṣaye //
LiP_1,40.80
manvantarādhikāreṣu tiṣṭhanti munayastu vai
yathā dāvapradagdheṣu tṛṇeṣviha tataḥ kṣitau //
LiP_1,40.81
vanānāṃ prathamaṃ vṛṣṭyā teṣāṃ mūleṣu saṃbhavaḥ
tathā kārtayugānāṃ tu kalijeṣviha saṃbhavaḥ //
LiP_1,40.82
evaṃ yugādyugasyeha saṃtānaṃ tu parasparam
vartate ha vyavacchedād yāvanmanvantarakṣayaḥ //
LiP_1,40.83
sukhamāyurbalaṃ rūpaṃ dharmo 'rthaḥ kāma eva ca
yugeṣvetāni hīyante trīṃstrīn pādān krameṇa tu //
LiP_1,40.84
sasaṃdhyāṃśeṣu hīyante yugānāṃ dharmasiddhayaḥ
ityeṣā pratisiddhirvai kīrtitaiṣā krameṇa tu //
LiP_1,40.85
caturyugānāṃ sarveṣām anenaiva tu sādhanam
yuga = höhere Zeiteinheiten
eṣā caturyugāvṛttir ā sahasrād guṇīkṛtā //
LiP_1,40.86
brahmaṇastadahaḥ proktaṃ rātriścaitāvatī smṛtā
anārjavaṃ jaḍībhāvo bhūtānām ā yugakṣayāt //
LiP_1,40.87
etadeva tu sarveṣāṃ yugānāṃ lakṣaṇaṃ smṛtam
eṣāṃ caturyugāṇāṃ ca guṇitā hyekasaptatiḥ //
LiP_1,40.88
krameṇa parivṛttā tu manorantaram ucyate
caturyuge yathaikasmin bhavatīha yadā tu yat //
LiP_1,40.89
tathā cānyeṣu bhavati punastadvai yathākramam
sarge sarge yathā bhedā utpadyante tathaiva tu //
LiP_1,40.90
pañcaviṃśatparimitā na nyūnā nādhikās tathā
tathā kalpā yugaiḥ sārdhaṃ bhavanti saha lakṣaṇaiḥ //
LiP_1,40.91
manvantarāṇāṃ sarveṣām etadeva tu lakṣaṇam // LiP_1,40.92
yathā yugānāṃ parivartanāni cirapravṛttāni yugasvabhāvāt
tathā tu saṃtiṣṭhati jīvalokaḥ kṣayodayābhyāṃ parivartamānaḥ //
LiP_1,40.93
ityetallakṣaṇaṃ proktaṃ yugānāṃ vai samāsataḥ
atītānāgatānāṃ hi sarvamanvantareṣu vai //
LiP_1,40.94
manvantareṇa caikena sarvāṇyevāntarāṇi ca
vyākhyātāni na saṃdehaḥ kalpaḥ kalpena caiva hi //
LiP_1,40.95
anāgateṣu tadvacca tarkaḥ kāryo vijānatā
manvantareṣu sarveṣu atītānāgateṣviha //
LiP_1,40.96
tulyābhimāninaḥ sarve nāmarūpairbhavantyuta
devā hyaṣṭavidhā ye ca ye ca manvantareśvarāḥ //
LiP_1,40.97
ṛṣayo manavaścaiva sarve tulyaprayojanāḥ
evaṃ varṇāśramāṇāṃ tu pravibhāgo yuge yuge //
LiP_1,40.98
yugasvabhāvaś ca tathā vidhatte vai tadā prabhuḥ
varṇāśramavibhāgāś ca yugāni yugasiddhayaḥ //
LiP_1,40.99
yugānāṃ parimāṇaṃ te kathitaṃ hi prasaṅgataḥ
vadāmi devīputratvaṃ padmayoneḥ samāsataḥ //
LiP_1,40.100
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge caturyugaparimāṇaṃ nāma catvāriṃśo 'dhyāyaḥ
punaḥ sasarja bhagavān prabhraṣṭāḥ pūrvavatprajāḥ
sahasrayugaparyante prabhāte tu pitāmahaḥ //
LiP_1,41.1
evaṃ parārdhe viprendra dviguṇe tu tathā gate
tadā dharāmbhasi vyāptā hy āpo vahnau samīraṇe //
LiP_1,41.2
vahniḥ samīraṇaścaiva vyomni tanmātrasaṃyutaḥ
indriyāṇi daśaikaṃ ca tanmātrāṇi dvijottama //
LiP_1,41.3
ahaṅkāramanuprāpya pralīnāstatkṣaṇādaho
abhimānastadā tatra mahāntaṃ vyāpya vai kṣaṇāt //
LiP_1,41.4
mahānapi tathā vyaktaṃ prāpya līno 'bhavaddvija
avyaktaṃ svaguṇaiḥ sārdhaṃ pralīnamabhavadbhave //
LiP_1,41.5
tataḥ sṛṣṭirabhūttasmāt pūrvavatpuruṣācchivāt
atha sṛṣṭāstadā tasya manasā tena mānasāḥ //
LiP_1,41.6
na vyavardhanta loke 'smin prajāḥ kamalayoninā
vṛddhyarthaṃ bhagavānbrahmā putrairvai mānasaiḥ saha //
LiP_1,41.7
duścaraṃ vicacāreśaṃ samuddiśya tapaḥ svayam
tuṣṭastu tapasā tasya bhavo jñātvā sa vāñchitam //
LiP_1,41.8
lalāṭamadhyaṃ nirbhidya brahmaṇaḥ puruṣasya tu
putrasnehamiti procya strīpuṃrūpo 'bhavattadā //
LiP_1,41.9
tasya putro mahādevo hy ardhanārīśvaro 'bhavat
dadāha bhagavānsarvaṃ brahmāṇaṃ ca jagadgurum //
LiP_1,41.10
athārdhamātrāṃ kalyāṇīm ātmanaḥ parameśvarīm
bubhuje yogamārgeṇa vṛddhyarthaṃ jagatāṃ śivaḥ //
LiP_1,41.11
tasyāṃ hariṃ ca brahmāṇaṃ sasarja parameśvaraḥ
viśveśvarastu viśvātmā cāstraṃ pāśupataṃ tathā //
LiP_1,41.12
tasmādbrahmā mahādevyāś cāṃśajaś ca haris tathā
aṇḍajaḥ padmajaścaiva bhavāṅgabhava eva ca //
LiP_1,41.13
etatte kathitaṃ sarvam itihāsaṃ purātanam
parārdhaṃ brahmaṇo yāvat tāvadbhūtiḥ samāsataḥ //
LiP_1,41.14
vairāgyaṃ brahmaṇo vakṣye tamodbhūtaṃ samāsataḥ
nārāyaṇo 'pi bhagavān dvidhā kṛtvātmanastanum //
LiP_1,41.15
sasarja sakalaṃ tasmāt svāṅgādeva carācaram
tato brahmāṇamasṛjad brahmā rudraṃ pitāmahaḥ //
LiP_1,41.16
mune kalpāntare rudro hariṃ brahmāṇam īśvaram
tato brahmāṇamasṛjan mune kalpāntare hariḥ //
LiP_1,41.17
nārāyaṇaṃ punarbrahmā brahmāṇaṃ ca punarbhavaḥ
tadā vicārya vai brahmā duḥkhaṃ saṃsāra ityajaḥ //
LiP_1,41.18
sargaṃ visṛjya cātmānam ātmanyeva niyojya ca
saṃhṛtya prāṇasañcāraṃ pāṣāṇa iva niścalaḥ //
LiP_1,41.19
daśavarṣasahasrāṇi samādhistho 'bhavatprabhuḥ
adhomukhaṃ tu yatpadmaṃ hṛdi saṃsthaṃ suśobhanam //
LiP_1,41.20
pūritaṃ pūrakeṇaiva prabuddhaṃ cābhavattadā
tadūrdhvavaktram abhavat kumbhakena nirodhitam //
LiP_1,41.21
tatpadmakarṇikāmadhye sthāpayāmāsa ceśvaram
tadomiti śivaṃ devam ardhamātrāparaṃ param //
LiP_1,41.22
mṛṇālatantubhāgaikaśatabhāge vyavasthitam
yamī yamaviśuddhātmā niyamyaivaṃ hṛdīśvaram //
LiP_1,41.23
yamapuṣpādibhiḥ pūjyaṃ yājyo hyayajadavyayam
tasya hṛtkamalasthasya niyogāccāṃśajo vibhuḥ //
LiP_1,41.24
lalāṭamasya nirbhidya prādurāsītpitāmahāt
lohito 'bhūt svayaṃ nīlaḥ śivasya hṛdayodbhavaḥ //
LiP_1,41.25
vahneścaiva tu saṃyogāt prakṛtya puruṣaḥ prabhuḥ
nīlaś ca lohitaścaiva yataḥ kālākṛtiḥ pumān //
LiP_1,41.26
nīlalohita ityuktas tena devena vai prabhuḥ
brahmaṇā bhagavānkālaḥ prītātmā cābhavadvibhuḥ //
LiP_1,41.27
suprītamanasaṃ devaṃ tuṣṭāva ca pitāmahaḥ
nāmāṣṭakena viśvātmā viśvātmānaṃ mahāmune //
LiP_1,41.28
namaste bhagavan rudra bhāskarāmitatejase
namo bhavāya devāya rasāyāmbumayāya te //
LiP_1,41.29
śarvāya kṣitirūpāya sadā surabhiṇe namaḥ
īśāya vāyave tubhyaṃ saṃsparśāya namo namaḥ //
LiP_1,41.30
paśūnāṃ pataye caiva pāvakāyātitejase
bhīmāya vyomarūpāya śabdamātrāya te namaḥ //
LiP_1,41.31
mahādevāya somāya amṛtāya namo 'stu te
ugrāya yajamānāya namaste karmayogine //
LiP_1,41.32
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi paitāmahamimaṃ stavam
rudrāya kathitaṃ viprāñ śrāvayedvā samāhitaḥ //
LiP_1,41.33
aṣṭamūrtestu sāyujyaṃ varṣādekādavāpnuyāt
evaṃ stutvā mahādevam avaikṣata pitāmahaḥ //
LiP_1,41.34
tadāṣṭadhā mahādevaḥ samātiṣṭhatsamantataḥ
tadā prakāśate bhānuḥ kṛṣṇavartmā niśākaraḥ //
LiP_1,41.35
kṣitirvāyuḥ pumānaṃbhaḥ suṣiraṃ sarvagaṃ tathā
tadāprabhṛti taṃ prāhur aṣṭamūrtiritīśvaram //
LiP_1,41.36
aṣṭamūrteḥ prasādena virañciścāsṛjatpunaḥ
sṛṣṭvaitad akhilaṃ brahmā punaḥ kalpāntare prabhuḥ //
LiP_1,41.37
sahasrayugaparyantaṃ saṃsupte ca carācare
prajāḥ sraṣṭumanās tepe tata ugraṃ tapo mahat //
LiP_1,41.38
tasyaivaṃ tapyamānasya na kiṃcitsamavartata
tato dīrgheṇa kālena duḥkhātkrodho vyajāyata //
LiP_1,41.39
krodhāviṣṭasya netrābhyāṃ prāpatannaśrubindavaḥ
tatastebhyo 'śrubindubhyo bhūtāḥ pretāstadābhavan //
LiP_1,41.40
sarvāṃstānagrajāndṛṣṭvā bhūtapretaniśācarān
anindata tadā devo brahmātmānam ajo vibhuḥ //
LiP_1,41.41
jahau prāṇāṃś ca bhagavān krodhāviṣṭaḥ prajāpatiḥ
tataḥ prāṇamayo rudraḥ prādurāsītprabhormukhāt //
LiP_1,41.42
ardhanārīśvaro bhūtvā bālārkasadṛśadyutiḥ
tadaikādaśadhātmānaṃ pravibhajya vyavasthitaḥ //
LiP_1,41.43
ardhenāṃśena sarvātmā sasarjāsau śivāmumām
sā cāsṛjattadā lakṣmīṃ durgāṃ śreṣṭhāṃ sarasvatīm //
LiP_1,41.44
vāmāṃ raudrīṃ mahāmāyāṃ vaiṣṇavīṃ vārijekṣaṇām
kalāṃ vikiriṇīṃ caiva kālīṃ kamalavāsinīm //
LiP_1,41.45
balavikariṇīṃ devīṃ balapramathinīṃ tathā
sarvabhūtasya damanīṃ sasṛje ca manonmanīm //
LiP_1,41.46
tathānyā bahavaḥ sṛṣṭās tayā nāryaḥ sahasraśaḥ
rudraiścaiva mahādevas tābhistribhuvaneśvaraḥ //
LiP_1,41.47
sarvātmanaś ca tasyāgre hy atiṣṭhatparameśvaraḥ
mṛtasya tasya devasya brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,41.48
ghṛṇī dadau punaḥ prāṇān brahmaputro maheśvaraḥ
brahmaṇaḥ pradadau prāṇān ātmasthāṃstu tadā prabhuḥ //
LiP_1,41.49
prahṛṣṭo 'bhūttato rudraḥ kiṃcitpratyāgatāsavam
abhyabhāṣata deveśo brahmāṇaṃ paramaṃ vacaḥ //
LiP_1,41.50
mā bhairdeva mahābhāga viriñca jagatāṃ guro
mayeha sthāpitāḥ prāṇās tasmāduttiṣṭha vai prabho //
LiP_1,41.51
śrutvā vacastatastasya svapnabhūtaṃ manogatam
pitāmahaḥ prasannātmā netraiḥ phullāmbujaprabhaiḥ //
LiP_1,41.52
tataḥ pratyāgataprāṇaḥ samudaikṣan maheśvaram
sa udvīkṣya ciraṃ kālaṃ snigdhagaṃbhīrayā girā //
LiP_1,41.53
uvāca bhagavān brahmā samutthāya kṛtāñjaliḥ
bho bho vada mahābhāga ānandayasi me manaḥ //
LiP_1,41.54
ko bhavān aṣṭamūrtir vai sthita ekādaśātmakaḥ
indra uvāca
tasya tadvacanaṃ śrutvā vyājahāra maheśvaraḥ //
LiP_1,41.55
spṛśankarābhyāṃ brahmāṇaṃ sukhābhyāṃ sa surārihā
śrīśaṅkara uvāca
māṃ viddhi paramātmānam enāṃ māyāmajāmiti //
LiP_1,41.56
ete vai saṃsthitā rudrās tvāṃ rakṣitumihāgatāḥ
tataḥ praṇamya taṃ brahmā devadevamuvāca ha //
LiP_1,41.57
kṛtāñjalipuṭo bhūtvā harṣagadgadayā girā
bhagavandevadeveśa duḥkhairākulito hyaham //
LiP_1,41.58
saṃsārānmoktumīśāna māmihārhasi śaṅkara
tataḥ prahasya bhagavān pitāmahamumāpatiḥ //
LiP_1,41.59
tadā rudrairjagannāthas tayā cāntardadhe vibhuḥ
indra uvāca
tasmācchilāda lokeṣu durlabho vai tvayonijaḥ //
LiP_1,41.60
mṛtyuhīnaḥ pumānviddhi samṛtyuḥ padmajo 'pi saḥ
kiṃtu deveśvaro rudraḥ prasīdati yadīśvaraḥ //
LiP_1,41.61
na durlabho mṛtyuhīnas tava putro hyayonijaḥ
mayā ca viṣṇunā caiva brahmaṇā ca mahātmanā //
LiP_1,41.62
ayonijaṃ mṛtyuhīnam asamarthaṃ niveditum
śailādiruvāca
evaṃ vyāhṛtya viprendram anugṛhya ca taṃ ghṛṇī //
LiP_1,41.63
devairvṛto yayau devaḥ sitenebhena vai prabhuḥ // LiP_1,41.64
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge indravākyaṃ nāmaikacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
gate puṇye ca varade sahasrākṣe śilāśanaḥ
ārādhayanmahādevaṃ tapasātoṣayadbhavam //
LiP_1,42.1
atha tasyaivamaniśaṃ tatparasya dvijasya tu
divyaṃ varṣasahasraṃ tu gataṃ kṣaṇamivādbhutam //
LiP_1,42.2
valmīkenāvṛtāṅgaś ca lakṣyaḥ kīṭagaṇairmuniḥ
vajrasūcīmukhaiścānyai raktakīṭaiś ca sarvataḥ //
LiP_1,42.3
nirmāṃsarudhiratvag vai nirlepaḥ kuḍyavat sthitaḥ
asthiśeṣo 'bhavatpaścāt tamamanyata śaṅkaraḥ //
LiP_1,42.4
yadā spṛṣṭo munistena kareṇa ca smarāriṇā
tadaiva muniśārdūlaś cotsasarja klamaṃ dvijaḥ //
LiP_1,42.5
tapatastasya tapasā prabhustuṣṭātha śaṅkaraḥ
tuṣṭastavetyathovāca sagaṇaścomayā saha //
LiP_1,42.6
tapasānena kiṃ kāryaṃ bhavataste mahāmate
dadāmi putraṃ sarvajñaṃ sarvaśāstrārthapāragam //
LiP_1,42.7
tataḥ praṇamya deveśaṃ stutvovāca śilāśanaḥ
harṣagadgadayā vācā somaṃ somavibhūṣaṇam //
LiP_1,42.8
bhagavandevadeveśa tripurārdana śaṅkara
ayonijaṃ mṛtyuhīnaṃ putramicchāmi sattama //
LiP_1,42.9
pūrvamārādhitaḥ prāha tapasā parameśvaraḥ
śilādaṃ brahmaṇā rudraḥ prītyā paramayā punaḥ //
LiP_1,42.10
pūrvamārādhito vipra brahmaṇāhaṃ tapodhana
tapasā cāvatārārthaṃ munibhiś ca surottamaiḥ //
LiP_1,42.11
tava putro bhaviṣyāmi nandināmnā tvayonijaḥ
pitā bhaviṣyasi mama piturvai jagatāṃ mune //
LiP_1,42.12
evamuktvā muniṃ prekṣya praṇipatya sthitaṃ ghṛṇī
somaḥ somopamaḥ prītas tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,42.13
labdhaputraḥ pitā rudrāt prīto mama mahāmune
yajñāṅgaṇaṃ mahatprāpya yajñārthaṃ yajñavittamaḥ //
LiP_1,42.14
tadaṅgaṇādahaṃ śaṃbhos tanujastasya cājñayā
saṃjātaḥ pūrvamevāhaṃ yugāntāgnisamaprabhaḥ //
LiP_1,42.15
vavarṣustadā puṣkarāvartakādyā jaguḥ khecarāḥ kinnarāḥ siddhasādhyāḥ
śilādātmajatvaṃ gate mayyupendraḥ sasarjātha vṛṣṭiṃ supuṣpaughamiśrām //
LiP_1,42.16
māṃ dṛṣṭvā kālasūryābhaṃ jaṭāmukuṭadhāriṇam
tryakṣaṃ caturbhujaṃ bālaṃ śūlaṭaṅkagadādharam //
LiP_1,42.17
vajriṇaṃ vajradaṃṣṭraṃ ca vajriṇārādhitaṃ śiśum
vajrakuṇḍalinaṃ ghoraṃ nīradopamaniḥsvanam //
LiP_1,42.18
brahmādyāstuṣṭuvuḥ sarve surendraś ca munīśvarāḥ
neduḥ samantataḥ sarve nanṛtuścāpsarogaṇāḥ //
LiP_1,42.19
ṛṣayo muniśārdūla ṛgyajuḥsāmasaṃbhavaiḥ
mantrairmāheśvaraiḥ stutvā sampraṇemurmudānvitāḥ //
LiP_1,42.20
brahmā hariś ca rudraś ca śakraḥ sākṣācchivāṃbikā
jīvaścendurmahātejā bhāskaraḥ pavano 'nalaḥ //
LiP_1,42.21
īśāno nirṛtiryakṣo yamo varuṇa eva ca
viśvedevās tathā rudrā vasavaś ca mahābalāḥ //
LiP_1,42.22
lakṣmīḥ sākṣācchacī jyeṣṭhā devī caiva sarasvatī
aditiś ca ditiścaiva śraddhā lajjā dhṛtis tathā //
LiP_1,42.23
nandā bhadrā ca surabhī suśīlā sumanās tathā
vṛṣendraś ca mahātejā dharmo dharmātmajas tathā //
LiP_1,42.24
āvṛtya māṃ tathāliṅgya tuṣṭuvurmunisattama
śilādo 'pi munirdṛṣṭvā pitā me tādṛśaṃ tadā //
LiP_1,42.25
prītyā praṇamya puṇyātmā tuṣṭāveṣṭapradaṃ sutam
śilāda uvāca
bhagavandevadeveśa triyaṃbaka mamāvyaya //
LiP_1,42.26
putro 'si jagatāṃ yasmāt trātā duḥkhāddhi kiṃ punaḥ
rakṣako jagatāṃ yasmāt pitā me putra sarvaga //
LiP_1,42.27
ayonija namastubhyaṃ jagadyone pitāmaha
pitā putra maheśāna jagatāṃ ca jagadguro //
LiP_1,42.28
vatsa vatsa mahābhāga pāhi māṃ parameśvara
tvayāhaṃ nandito yasmān nandī nāmnā sureśvara //
LiP_1,42.29
tasmānnandaya māṃ nandin namāmi jagadīśvaram
prasīda pitarau me 'dya rudralokaṃ gatau vibho //
LiP_1,42.30
pitāmahaś ca bho nandin navatīrṇe maheśvare
mamaiva saphalaṃ loke janma vai jagatāṃ prabho //
LiP_1,42.31
avatīrṇe sute nandin rakṣārthaṃ mahyamīśvara
tubhyaṃ namaḥ sureśāna nandīśvara namo 'stu te //
LiP_1,42.32
putra pāhi mahābāho devadeva jagadguro
putratvameva nandīśa matvā yatkīrtitaṃ mayā //
LiP_1,42.33
tvayā tatkṣamyatāṃ vatsa stavastavya surāsuraiḥ
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi mama putraprabhāṣitam //
LiP_1,42.34
śrāvayedvā dvijān bhaktyā mayā sārdhaṃ sa modate
evaṃ stutvā sutaṃ bālaṃ praṇamya bahumānataḥ //
LiP_1,42.35
munīśvarāṃś ca samprekṣya śilāda uvāca suvrataḥ
paśyadhvaṃ munayaḥ sarve mahābhāgyaṃ mamāvyayaḥ //
LiP_1,42.36
nandī yajñāṅgaṇe devaś cāvatīrṇo yataḥ prabhuḥ
matsamaḥ kaḥ pumāṃlloke devo vā dānavo 'pi vā //
LiP_1,42.37
eṣa nandī yato jāto yajñabhūmau hitāya me // LiP_1,42.38
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge nandikeśvarotpattir nāma dvicatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
mayā saha pitā hṛṣṭaḥ praṇamya ca maheśvaram
uṭajaṃ svaṃ jagāmāśu nidhiṃ labdhveva nirdhanaḥ //
LiP_1,43.1
yadāgato 'hamuṭajaṃ śilādasya mahāmune
tadā vai daivikaṃ rūpaṃ tyaktvā mānuṣyam āsthitaḥ //
LiP_1,43.2
naṣṭā caiva smṛtirdivyā yena kenāpi kāraṇāt
mānuṣyamāsthitaṃ dṛṣṭvā pitā me lokapūjitaḥ //
LiP_1,43.3
vilalāpātiduḥkhārtaḥ svajanaiś ca samāvṛtaḥ
jātakarmādikāścaiva cakāra mama sarvavit //
LiP_1,43.4
śālaṅkāyanaputro vai śilādaḥ putravatsalaḥ
upadiṣṭā hi tenaiva ṛkśākhā yajuṣas tathā //
LiP_1,43.5
sāmaśākhāsahasraṃ ca sāṅgopāṅgaṃ mahāmune
āyurvedaṃ dhanurvedaṃ gāndharvaṃ cāśvalakṣaṇam //
LiP_1,43.6
hastināṃ caritaṃ caiva narāṇāṃ caiva lakṣaṇam
sampūrṇe saptame varṣe tato 'tha munisattamau //
LiP_1,43.7
mitrāvaruṇanāmānau tapoyogabalānvitau
tasyāśramaṃ gatau divyau draṣṭuṃ māṃ cājñayā vibhoḥ //
LiP_1,43.8
ūcatuś ca mahātmānau māṃ nirīkṣya muhurmuhuḥ
tāta nandyayamalpāyuḥ sarvaśāstrārthapāragaḥ //
LiP_1,43.9
na dṛṣṭamevamāścaryam āyurvarṣādataḥ param
ityuktavati viprendraḥ śilādaḥ putravatsalaḥ //
LiP_1,43.10
samāliṅgya ca duḥkhārto rurodātīva visvaram
hā putra putra putreti papāta ca samantataḥ //
LiP_1,43.11
aho balaṃ daivavidher vidhātuśceti duḥkhitaḥ
tasya cārtasvaraṃ śrutvā tadāśramanivāsinaḥ //
LiP_1,43.12
nipeturvihvalātyarthaṃ rakṣāścakruś ca maṅgalam
tuṣṭuvuś ca mahādevaṃ triyaṃbakamumāpatim //
LiP_1,43.13
hutvā triyaṃbakenaiva madhunaiva ca saṃplutām
dūrvāmayutasaṃkhyātāṃ sarvadravyasamanvitām //
LiP_1,43.14
pitā vigatasaṃjñaś ca tathā caiva pitāmahaḥ
viceṣṭaś ca lalāpāsau mṛtavannipapāta ca //
LiP_1,43.15
mṛtyor bhīto 'ham acirāc chirasā cābhivandya tam
mṛtavatpatitaṃ sākṣāt pitaraṃ ca pitāmaham //
LiP_1,43.16
pradakṣiṇīkṛtya ca taṃ rudrajāpyarato 'bhavam
hṛtpuṇḍarīke suṣire dhyātvā devaṃ triyaṃbakam //
LiP_1,43.17
tryakṣaṃ daśabhujaṃ śāntaṃ pañcavaktraṃ sadāśivam
saritaścāntare puṇye sthitaṃ māṃ parameśvaraḥ //
LiP_1,43.18
tuṣṭo 'bravīnmahādevaḥ somaḥ somārdhabhūṣaṇaḥ
vatsa nandinmahābāho mṛtyorbhītiḥ kutastava //
LiP_1,43.19
mayaiva preṣitau viprau matsamastvaṃ na saṃśayaḥ
vatsainattava dehaṃ ca laukikaṃ paramārthataḥ //
LiP_1,43.20
nāstyeva daivikaṃ dṛṣṭaṃ śilādena purā tava
devaiś ca munibhiḥ siddhair gandharvairdānavottamaiḥ //
LiP_1,43.21
pūjitaṃ yatpurā vatsa daivikaṃ nandikeśvara
saṃsārasya svabhāvo 'yaṃ sukhaṃ duḥkhaṃ punaḥ punaḥ //
LiP_1,43.22
nṛṇāṃ yoniparityāgaḥ sarvathaiva vivekinaḥ
evamuktvā tu māṃ sākṣāt sarvadevamaheśvaraḥ //
LiP_1,43.23
karābhyāṃ suśubhābhyāṃ ca ubhābhyāṃ parameśvaraḥ
pasparśa bhagavān rudraḥ paramārtiharo haraḥ //
LiP_1,43.24
uvāca ca mahādevas tuṣṭātmā vṛṣabhadhvajaḥ
nirīkṣya gaṇapāṃścaiva devīṃ himavataḥ sutām //
LiP_1,43.25
samālokya ca tuṣṭātmā mahādevaḥ sureśvaraḥ
ajaro jarayā tyakto nityaṃ duḥkhavivarjitaḥ //
LiP_1,43.26
akṣayaścāvyayaścaiva sapitā sasuhṛjjanaḥ
mameṣṭo gaṇapaścaiva madvīryo matparākramaḥ //
LiP_1,43.27
iṣṭo mama sadā caiva mama pārśvagataḥ sadā
madbalaścaiva bhavitā mahāyogabalānvitaḥ //
LiP_1,43.28
evamuktvā ca māṃ devo bhagavān sagaṇastadā
kuśeśayamayīṃ mālāṃ samunmucyātmanastadā //
LiP_1,43.29
ābabandha mahātejā mama devo vṛṣadhvajaḥ
tayāhaṃ mālayā jātaḥ śubhayā kaṇṭhasaktayā //
LiP_1,43.30
tryakṣo daśabhujaścaiva dvitīya iva śaṅkaraḥ
tata eva samādāya hastena parameśvaraḥ //
LiP_1,43.31
uvāca brūhi kiṃ te 'dya dadāmi varamuttamam
tato jaṭāśritaṃ vāri gṛhītvā cātinirmalam //
LiP_1,43.32
uktā nadī bhavasveti utsasarja vṛṣadhvajaḥ
tataḥ sā divyatoyā ca pūrṇāsitajalā śubhā //
LiP_1,43.33
padmotpalavanopetā prāvartata mahānadī
tāmāha ca mahādevo nadīṃ paramaśobhanām //
LiP_1,43.34
yasmājjaṭodakādeva pravṛttā tvaṃ mahānadī
tasmājjaṭodakā puṇyā bhaviṣyasi saridvarā //
LiP_1,43.35
tvayi snātvā naraḥ kaścit sarvapāpaiḥ pramucyate
tato devyā mahādevaḥ śilādatanayaṃ prabhuḥ //
LiP_1,43.36
putraste 'yamiti procya pādayoḥ saṃnyapātayat
sā māmāghrāya śirasi pāṇibhyāṃ parimārjatī //
LiP_1,43.37
putrapremṇābhyaṣiñcacca srotobhistanayaistribhiḥ
payasā śaṅkhagaureṇa devadevaṃ nirīkṣya sā //
LiP_1,43.38
tāni srotāṃsi trīṇyasyāḥ srotasvinyo 'bhavaṃstadā
nadīṃ trisrotasaṃ devo bhagavānavadadbhavaḥ //
LiP_1,43.39
trisrotasaṃ nadīṃ dṛṣṭvā vṛṣaḥ paramaharṣitaḥ
nanāda nādāttasmācca saridanyā tato 'bhavat //
LiP_1,43.40
vṛṣadhvaniriti khyātā devadevena sā nadī
jāṃbūnadamayaṃ citraṃ sarvaratnamayaṃ śubham //
LiP_1,43.41
svaṃ devaścādbhutaṃ divyaṃ nirmitaṃ viśvakarmaṇā
mukuṭaṃ cābabandheśo mama mūrdhni vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,43.42
kuṇḍale ca śubhe divye vajravaiḍūryabhūṣite
ābabandha mahādevaḥ svayameva maheśvaraḥ //
LiP_1,43.43
māṃ tathābhyarcitaṃ vyomni dṛṣṭvā meghaiḥ prabhākaraḥ
meghāṃbhasā cābhyaṣiñcac chilādanam atho mune //
LiP_1,43.44
tasyābhiṣiktasya tadā pravṛttā srotasā bhṛśam
yasmāt suvarṇānniḥsṛtya nadyeṣā sampravartate //
LiP_1,43.45
svarṇodaketi tāmāha devadevastriyaṃbakaḥ
jāmbūnadamayādyasmād dvitīyā mukuṭācchubhā //
LiP_1,43.46
prāvartata nadī puṇyā ūcur jambūnadīti tām
etatpañcanadaṃ nāma japyeśvarasamīpagam //
LiP_1,43.47
yaḥ pañcanadamāsādya snātvā japyeśvareśvaram
pūjayecchivasāyujyaṃ prayātyeva na saṃśayaḥ //
LiP_1,43.48
atha devo mahādevaḥ sarvabhūtapatirbhavaḥ
devīmuvāca śarvāṇīm umāṃ girisutāmajām //
LiP_1,43.49
devī nandīśvaraṃ devam abhiṣiñcāmi bhūtapam
gaṇendraṃ vyāhariṣyāmi kiṃ vā tvaṃ manyase 'vyaye //
LiP_1,43.50
tasya tadvacanaṃ śrutvā bhavānī harṣitānanā
smayantī varadaṃ prāha bhavaṃ bhūtapatiṃ patim //
LiP_1,43.51
sarvalokādhipatyaṃ ca gaṇeśatvaṃ tathaiva ca
dātumarhasi deveśa śailādistanayo mama //
LiP_1,43.52
tataḥ sa bhagavāñśarvaḥ sarvalokeśvareśvaraḥ
sasmāra gaṇapān divyān devadevo vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,43.53
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge nandikeśvaraprādurbhāvanandikeśvarābhiṣekamantro nāma tricatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
smaraṇādeva rudrasya samprāptāś ca gaṇeśvarāḥ
sarve sahasrahastāś ca sahasrāyudhapāṇayaḥ //
LiP_1,44.1
trinetrāś ca mahātmānas tridaśairapi vanditāḥ
koṭikālāgnisaṃkāśā jaṭāmukuṭadhāriṇaḥ //
LiP_1,44.2
daṃṣṭrākarālavadanā nityā buddhāś ca nirmalāḥ
koṭikoṭigaṇaistulyair ātmanā ca gaṇeśvarāḥ
asaṃkhyātā mahātmānas tatrājagmurmudā yutāḥ //
LiP_1,44.3
gāyantaś ca dravantaś ca nṛtyantaś ca mahābalāḥ
mukhāḍambaravādyāni vādayantastathaiva ca //
LiP_1,44.4
rathairnāgairhayaiścaiva siṃhamarkaṭavāhanāḥ
vimāneṣu tathārūḍhā hemacitreṣu vai gaṇāḥ //
LiP_1,44.5
bherīmṛdaṅgakādyaiś ca paṇavānakagomukhaiḥ
vāditrairvividhaiścānyaiḥ paṭahairekapuṣkaraiḥ //
LiP_1,44.6
bherīmurajasaṃnādair āḍambarakaḍiṇḍimaiḥ
mardalairveṇuvīṇābhir vividhaistālaniḥsvanaiḥ //
LiP_1,44.7
darduraistalaghātaiś ca kacchapaiḥ paṇavairapi
vādyamānairmahāyogā ājagmurdevasaṃsadam //
LiP_1,44.8
te gaṇeśā mahāsattvāḥ sarvadeveśvareśvarāḥ
praṇamya devaṃ devīṃ ca idaṃ vacanam abruvan //
LiP_1,44.9
bhagavandevadeveśa triyaṃbaka vṛṣadhvaja
kimarthaṃ ca smṛtā deva ājñāpaya mahādyute //
LiP_1,44.10
kiṃ sāgarāñśoṣayāmo yamaṃ vā saha kiṅkaraiḥ
hanmo mṛtyusutāṃ mṛtyuṃ paśuvaddhanma padmajam //
LiP_1,44.11
baddhvendraṃ saha devaiś ca saha viṣṇuṃ ca vāyunā
ānayāmaḥ susaṃkruddhā daityānvā saha dānavaiḥ //
LiP_1,44.12
kasyādya vyasanaṃ ghoraṃ kariṣyāmastavājñayā
kasya vādyotsavo deva sarvakāmasamṛddhaye //
LiP_1,44.13
tāṃstathāvādinaḥ sarvān gaṇeśān sarvasaṃmatān
uvāca devaḥ sampūjya koṭikoṭiśatānprabhuḥ //
LiP_1,44.14
śṛṇudhvaṃ yatkṛte yūyam ihāhūtā jagaddhitāḥ
śrutvā ca prayatātmānaḥ kurudhvaṃ tadaśaṅkitāḥ //
LiP_1,44.15
nandīśvaro 'yaṃ putro naḥ sarveṣāmīśvareśvaraḥ
vipro 'yaṃ nāyakaścaiva senānīr vaḥ samṛddhimān //
LiP_1,44.16
tamimaṃ mama saṃdeśād yūyaṃ sarve 'pi saṃmatāḥ
senānyam abhiṣiñcadhvaṃ mahāyogapatiṃ patim //
LiP_1,44.17
evamuktā bhagavatā gaṇapāḥ sarva eva te
evamastviti saṃmantrya saṃbhārānāharaṃstataḥ //
LiP_1,44.18
tasya sarvāśrayaṃ divyaṃ jāṃbūnadamayaṃ śubham
āsanaṃ merusaṃkāśaṃ manoharam upāharan //
LiP_1,44.19
naikastaṃbhamayaṃ cāpi cāmīkaravaraprabham
muktādāmāvalambaṃ ca maṇiratnāvabhāsitam //
LiP_1,44.20
staṃbhaiś ca vaiḍūryamayaiḥ kiṅkiṇījālasaṃvṛtam
cāruratnakasaṃyuktaṃ maṇḍapaṃ viśvatomukham //
LiP_1,44.21
kṛtvā vinyasya tanmadhye tadāsanavaraṃ śubham
tasyāgrataḥ pādapīṭhaṃ nīlavajrāvabhāsitam //
LiP_1,44.22
cakruḥ pādapratiṣṭhārthaṃ kalaśau cāsya pārśvagau
sampūrṇau paramāmbhobhir aravindāvṛtānanau //
LiP_1,44.23
kalaśānāṃ sahasraṃ tu sauvarṇaṃ rājataṃ tathā
tāmrajaṃ mṛnmayaṃ caiva sarvatīrthāmbupūritam //
LiP_1,44.24
vāsoyugaṃ tathā divyaṃ gandhaṃ divyaṃ tathaiva ca
keyūre kuṇḍale caiva mukuṭaṃ hārameva ca //
LiP_1,44.25
chatraṃ śataśalākaṃ ca vālavyajanameva ca
dattaṃ mahātmanā tena brahmaṇā parameṣṭhinā //
LiP_1,44.26
śaṅkhahārāṅgagaureṇa pṛṣṭhenāpi virājitam
vyajanaṃ candraśubhraṃ ca hemadaṇḍaṃ sucāmaram //
LiP_1,44.27
airāvataḥ supratīko gajāvetau supūjitau
mukuṭaṃ kāñcanaṃ caiva nirmitaṃ viśvakarmaṇā //
LiP_1,44.28
kuṇḍale cāmale divye vajraṃ caiva varāyudham
jāṃbūnadamayaṃ sūtraṃ keyūradvayameva ca //
LiP_1,44.29
sambhārāṇi tathānyāni vividhāni bahūnyapi
samantān ninyur avyagrā gaṇapā devasaṃmatāḥ //
LiP_1,44.30
tato devāś ca sendrāś ca nārāyaṇamukhās tathā
munayo bhagavānbrahmā navabrahmāṇa eva ca //
LiP_1,44.31
devaiś ca lokāḥ sarve te tato jagmurmudā yutāḥ
teṣvāgateṣu sarveṣu bhagavānparameśvaraḥ //
LiP_1,44.32
sarvakāryavidhiṃ kartum ādideśa pitāmaham
pitāmaho 'pi bhagavān niyogādeva tasya tu //
LiP_1,44.33
cakāra sarvaṃ bhagavān abhiṣekaṃ samāhitaḥ
arcayitvā tato brahmā svayamevābhyaṣecayat //
LiP_1,44.34
tato viṣṇustataḥ śakro lokapālāstathaiva ca
abhyaṣiñcanta vidhivad gaṇendraṃ śivaśāsanāt //
LiP_1,44.35
ṛṣayastuṣṭuvuścaiva pitā mahapurogamāḥ
stutavatsu tatasteṣu viṣṇuḥ sarvajagatpatiḥ //
LiP_1,44.36
śirasyañjalimādāya tuṣṭāva ca samāhitaḥ
prāñjaliḥ praṇato bhūtvā jayaśabdaṃ cakāra ca //
LiP_1,44.37
tato gaṇādhipāḥ sarve tato devāstato 'surāḥ
evaṃ stutaścābhiṣikto devaiḥ sabrahmakaistadā //
LiP_1,44.38
udvāhaś ca kṛtastatra niyogātparameṣṭhinaḥ
marutāṃ ca sutā devī suyaśākhyā babhūva yā //
LiP_1,44.39
labdhaṃ śaśiprabhaṃ chatraṃ tayā tatra vibhūṣitam
cāmare cāmarāsaktahastāgraiḥ strīgaṇairyutā //
LiP_1,44.40
siṃhāsanaṃ ca paramaṃ tayā cādhiṣṭhitaṃ mayā
alaṃkṛtā mahālakṣmyā mukuṭādyaiḥ subhūṣaṇaiḥ //
LiP_1,44.41
labdho hāraś ca paramo devyāḥ kaṇṭhagatas tathā
vṛṣendraś ca sito nāgaḥ siṃhaḥ siṃhadhvajas tathā //
LiP_1,44.42
rathaś ca hemacchatraṃ ca candrabiṃbasamaprabham
adyāpi sadṛśaḥ kaścin mayā nāsti vibhuḥ kvacit //
LiP_1,44.43
sānvayaṃ ca gṛhītveśas tathā saṃbandhibāndhavaiḥ
āruhya vṛṣamīśāno mayā devyā gataḥ śivaḥ //
LiP_1,44.44
tadā devīṃ bhavaṃ dṛṣṭvā mayā ca prārthayan gaṇaiḥ
munidevarṣayaḥ siddhā ājñāṃ pāśupatīṃ dvijāḥ //
LiP_1,44.45
athājñāṃ pradadau teṣām arhāṇām ājñayā vibhoḥ
nandiko nagajābhartus teṣāṃ pāśupatīṃ śubhām //
LiP_1,44.46
tasmāddhi munayo labdhvā tadājñāṃ munipuṅgavāt
bhavabhaktāstadā cāsaṃs tasmādevaṃ samarcayet //
LiP_1,44.47
namaskāravihīnastu nāma udgirayedbhave
brahmaghnadaśasaṃtulyaṃ tasya pāpaṃ garīyasam //
LiP_1,44.48
tasmātsarvaprakāreṇa namaskārādimuccaret
ādau kuryānnamaskāraṃ tadante śivatāṃ vrajet //
LiP_1,44.49
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge nandikeśvarābhiṣeko nāma catuścatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
sūta suvyaktamakhilaṃ kathitaṃ śaṅkarasya tu
sarvātmabhāvaṃ rudrasya svarūpaṃ vaktumarhasi //
LiP_1,45.1
bhūrbhuvaḥ svarmahaścaiva janaḥ sākṣāttapas tathā
satyalokaś ca pātālaṃ narakārṇavakoṭayaḥ //
LiP_1,45.2
tārakāgrahasomārkā dhruvaḥ saptarṣayas tathā
vaimānikāstathānye ca tiṣṭhantyasya prasādataḥ //
LiP_1,45.3
anena nirmitāstvevaṃ tadātmāno dvijarṣabhāḥ
samaṣṭirūpaḥ sarvātmā saṃsthitaḥ sarvadā śivaḥ //
LiP_1,45.4
sarvātmānaṃ mahātmānaṃ mahādevaṃ maheśvaram
na vijānanti saṃmūḍhā māyayā tasya mohitāḥ //
LiP_1,45.5
tasya devasya rudrasya śarīraṃ vai jagattrayam
tasmātpraṇamya taṃ vakṣye jagatāṃ nirṇayaṃ śubham //
LiP_1,45.6
purā vaḥ kathitaṃ sarvaṃ mayāṇḍasya yathā kṛtiḥ
bhuvanānāṃ svarūpaṃ ca brahmāṇḍe kathayāmyaham //
LiP_1,45.7
pṛthivī cāntarikṣaṃ ca svarmaharjana eva ca
tapaḥ satyaṃ ca saptaite lokāstvaṇḍodbhavāḥ śubhāḥ //
LiP_1,45.8
adhastādatra caiteṣāṃ dvijāḥ sapta talāni tu
mahātalādayasteṣāṃ adhastānnarakāḥ kramāt //
LiP_1,45.9
mahātalaṃ hematalaṃ sarvaratnopaśobhitam
prāsādaiś ca vicitraiś ca bhavasyāyatanais tathā //
LiP_1,45.10
anantena ca saṃyuktaṃ mucukundena dhīmatā
nṛpeṇa balinā caiva pātālasvargavāsinā //
LiP_1,45.11
śailaṃ rasātalaṃ viprāḥ śārkaraṃ hi talātalam
pītaṃ sutalamityuktaṃ vitalaṃ vidrumaprabham //
LiP_1,45.12
sitaṃ hi atalaṃ tacca talaṃ yacca sitetaram
kṣmāyāstu yāvadvistāro hy adhasteṣāṃ ca suvratāḥ //
LiP_1,45.13
talānāṃ caiva sarveṣāṃ tāvatsaṃkhyā samāhitā
sahasrayojanaṃ vyoma daśasāhasrameva ca //
LiP_1,45.14
lakṣaṃ saptasahasraṃ hi talānāṃ saghanasya tu
vyomnaḥ pramāṇaṃ mūlaṃ tu triṃśatsāhasrakeṇa tu //
LiP_1,45.15
suvarṇena muniśreṣṭhās tathā vāsukinā śubham
rasātalamiti khyātaṃ tathānyaiś ca niṣevitam //
LiP_1,45.16
virocanahiraṇyākṣanarakādyaiś ca sevitam
talātalamiti khyātaṃ sarvaśobhāsamanvitam //
LiP_1,45.17
vaināyakādibhiścaiva kālanemipurogamaiḥ
pūrvadevaiḥ samākīrṇaṃ sutalaṃ ca tathāparaiḥ //
LiP_1,45.18
vitalaṃ dānavādyaiś ca tārakāgnimukhais tathā
mahāntakādyair nāgaiś ca prahlādenāsureṇa ca //
LiP_1,45.19
vitalaṃ cātra vikhyātaṃ kambalāśvaniṣevitam
mahākumbhena vīreṇa hayagrīveṇa dhīmatā //
LiP_1,45.20
śaṅkukarṇena saṃbhinnaṃ tathā namucipūrvakaiḥ
tathānyair vividhair vīrais talaṃ caiva suśobhitam //
LiP_1,45.21
taleṣu teṣu sarveṣu cāmbayā parameśvaraḥ
skandena nandinā sārdhaṃ gaṇapaiḥ sarvato vṛtaḥ //
LiP_1,45.22
talānāṃ caiva sarveṣām ūrdhvataḥ saptasaptamāḥ
kṣmātalāni dharā cāpi saptadhā kathayāmi vaḥ //
LiP_1,45.23
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge pātālavarṇanaṃ nāma pañcacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
saptadvīpā tathā pṛthvī nadīparvatasaṃkulā
samudraiḥ saptabhiścaiva sarvataḥ samalaṃkṛtā //
LiP_1,46.1
jambūḥ plakṣaḥ śālmaliś ca kuśaḥ krauñcastathaiva ca
śākaḥ puṣkaranāmā ca dvīpāstvabhyantare kramāt //
LiP_1,46.2
saptadvīpeṣu sarveṣu sāmbaḥ sarvagaṇairvṛtaḥ
nānāveṣadharo bhūtvā sānnidhyaṃ kurute haraḥ //
LiP_1,46.3
kṣārodekṣurasodaś ca surodaś ca ghṛtodadhiḥ
dadhyarṇavaś ca kṣīrodaḥ svādūdaścāpyanukramāt //
LiP_1,46.4
samudreṣviha sarveṣu sarvadā sagaṇaḥ śivaḥ
jalarūpī bhavaḥ śrīmān krīḍate cormibāhubhiḥ //
LiP_1,46.5
kṣīrārṇavāmṛtamiva sadā kṣīrārṇave hariḥ
śete śivajñānadhiyā sākṣādvai yoganidrayā //
LiP_1,46.6
yadā prabuddho bhagavān prabuddhamakhilaṃ jagat
yadā suptastadā suptaṃ tanmayaṃ ca carācaram //
LiP_1,46.7
tenaiva sṛṣṭamakhilaṃ dhṛtaṃ rakṣitameva ca
saṃhṛtaṃ devadevasya prasādātparameṣṭhinaḥ //
LiP_1,46.8
suṣeṇā iti vikhyātā yajante puruṣarṣabham
aniruddhaṃ muniśreṣṭhāḥ śaṅkhacakragadādharam //
LiP_1,46.9
ye cāniruddhaṃ puruṣaṃ dhyāyantyātmavidāṃ varāḥ
nārāyaṇasamāḥ sarve sarvasaṃpatsamanvitāḥ //
LiP_1,46.10
sanandanaś ca bhagavān sanakaś ca sanātanaḥ
vālakhilyāś ca siddhāś ca mitrāvaruṇakau tathā //
LiP_1,46.11
yajanti satataṃ tatra viśvasya prabhavaṃ harim
saptadvīpeṣu tiṣṭhanti nānāśṛṅgā mahodayāḥ //
LiP_1,46.12
āsamudrāyatāḥ kecid girayo gahvarais tathā
dharāyāḥ patayaścāsan bahavaḥ kālagauravāt //
LiP_1,46.13
sāmarthyātparameśānāḥ krauñcārerjanakātprabhoḥ
manvantareṣu sarveṣu atītānāgateṣviha //
LiP_1,46.14
pravakṣyāmi dhareśān vo vakṣye svāyaṃbhuve 'ntare
manvantareṣu sarveṣu atītānāgateṣu ca //
LiP_1,46.15
tulyābhimāninaścaiva sarve tulyaprayojanāḥ
svāyaṃbhuvasya ca manoḥ pautrāstvāsanmahābalāḥ //
LiP_1,46.16
priyavratātmajā vīrās te daśeha prakīrtitāḥ
āgnīdhraścāgnibāhuś ca medhā medhātithirvasuḥ //
LiP_1,46.17
jyotiṣmāndyutimān havyaḥ savanaḥ putra eva ca
priyavrato 'bhyaṣiñcattān sapta saptasu pārthivān //
LiP_1,46.18
jambūdvīpeśvaraṃ cakre āgnīdhraṃ sumahābalam
plakṣadvīpeśvaraścāpi tena medhātithiḥ kṛtaḥ //
LiP_1,46.19
śālmaleś ca vapuṣmantaṃ rājānamabhiṣiktavān
jyotiṣmantaṃ kuśadvīpe rājānaṃ kṛtavānnṛpaḥ //
LiP_1,46.20
dyutimantaṃ ca rājānaṃ krauñcadvīpe samādiśat
śākadvīpeśvaraṃ cāpi havyaṃ cakre priyavrataḥ //
LiP_1,46.21
puṣkarādhipatiṃ cakre savanaṃ cāpi suvratāḥ
puṣkare savanasyāpi mahāvītaḥ suto 'bhavat //
LiP_1,46.22
dhātakī caiva dvāvetau putrau putravatāṃ varau
mahāvītaṃ smṛtaṃ varṣaṃ tasya nāmnā mahātmanaḥ //
LiP_1,46.23
nāmnā tu dhātakeścaiva dhātakīkhaṇḍamucyate
havyo 'pyajanayat putrāñ chākadvīpeśvaraḥ prabhuḥ //
LiP_1,46.24
jaladaṃ ca kumāraṃ ca sukumāraṃ maṇīcakam
kusumottaramodākī saptamastu mahādrumaḥ //
LiP_1,46.25
aladaṃ jaladasyātha varṣaṃ prathamamucyate
kumārasya tu kaumāraṃ dvitīyaṃ parikīrtitam //
LiP_1,46.26
sukumāraṃ tṛtīyaṃ tu sukumārasya kīrtyate
maṇīcakaṃ caturthaṃ tu māṇīcakamihocyate //
LiP_1,46.27
kusumottarasya vai varṣaṃ pañcamaṃ kusumottaram
modakaṃ cāpi modāker varṣaṃ ṣaṣṭhaṃ prakīrtitam //
LiP_1,46.28
mahādrumasya nāmnā tu saptamaṃ tanmahādrumam
teṣāṃ tu nāmabhistāni sapta varṣāṇi tatra vai //
LiP_1,46.29
krauñcadvīpeśvarasyāpi putrā dyutimatastu vai
kuśalo manugaścoṣṇaḥ pīvaraścāndhakārakaḥ //
LiP_1,46.30
muniśca dundubhiścaiva sutā dyutimatastu vai
teṣāṃ svanāmabhir deśāḥ krauñcadvīpāśrayāḥ śubhāḥ //
LiP_1,46.31
kuśaladeśaḥ kuśale manugasya manonugaḥ
uṣṇasyoṣṇaḥ smṛto deśaḥ pīvaraḥ pīvarasya ca //
LiP_1,46.32
andhakārasya kathito deśo nāmnāndhakārakaḥ
munerdeśo muniḥ prokto dundubher dundubhiḥ smṛtaḥ //
LiP_1,46.33
ete janapadāḥ sapta krauñcadvīpeṣu bhāsvarāḥ
jyotiṣmantaḥ kuśadvīpe sapta cāsanmahaujasaḥ //
LiP_1,46.34
udbhido veṇumāṃścaiva dvairatho lavaṇo dhṛtiḥ
ṣaṣṭhaḥ prabhākaraścāpi saptamaḥ kapilaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,46.35
udbhidaṃ prathamaṃ varṣaṃ dvitīyaṃ veṇumaṇḍalam
tṛtīyaṃ dvairathaṃ caiva caturthaṃ lavaṇaṃ smṛtam //
LiP_1,46.36
pañcamaṃ dhṛtimat ṣaṣṭhaṃ prabhākaram anuttamam
saptamaṃ kapilaṃ nāma kapilasya prakīrtitam //
LiP_1,46.37
śālmalasyeśvarāḥ sapta sutāste vai vapuṣmataḥ
śvetaś ca haritaścaiva jīmūto rohitas tathā //
LiP_1,46.38
vaidyuto mānasaścaiva suprabhaḥ saptamas tathā
śvetasya deśaḥ śvetastu haritasya ca hāritaḥ //
LiP_1,46.39
jīmūtasya ca jīmūto rohitasya ca rohitaḥ
vaidyuto vaidyutasyāpi mānasasya ca mānasaḥ //
LiP_1,46.40
suprabhaḥ suprabhasyāpi sapta vai deśalāñchakāḥ
plakṣadvīpe tu vakṣyāmi jambūdvīpādanantaram //
LiP_1,46.41
sapta medhātitheḥ putrāḥ plakṣadvīpeśvarā nṛpāḥ
jyeṣṭhaḥ śāntabhayasteṣāṃ saptavarṣāṇi tāni vai //
LiP_1,46.42
tasmācchāntabhayāccaiva śiśirastu sukhodayaḥ
ānandaś ca śivaścaiva kṣemakaś ca dhruvas tathā //
LiP_1,46.43
tāni teṣāṃ tu nāmāni saptavarṣāṇi bhāgaśaḥ
niveśitāni taistāni pūrvaṃ svāyaṃbhuve 'ntare //
LiP_1,46.44
medhātithestu putraistaiḥ plakṣadvīpanivāsibhiḥ
varṇāśramācārayutāḥ prajāstatra niveśitāḥ //
LiP_1,46.45
plakṣadvīpādivarṣeṣu śākadvīpāntikeṣu vai
jñeyaḥ pañcasu dharmo vai varṇāśramavibhāgaśaḥ //
LiP_1,46.46
sukhamāyuḥ svarūpaṃ ca balaṃ dharmo dvijottamāḥ
pañcasveteṣu dvīpeṣu sarvasādhāraṇaṃ smṛtam //
LiP_1,46.47
rudrārcanaratā nityaṃ maheśvaraparāyaṇāḥ
anye ca puṣkaradvīpe prajātāś ca prajeśvarāḥ //
LiP_1,46.48
prajāpateś ca rudrasya bhāvāmṛtasukhotkaṭāḥ // LiP_1,46.49
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bhuvanakośe dvīpadvīpeśvarakathanaṃ nāma ṣaṭcatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
āgnīdhraṃ jyeṣṭhadāyādaṃ kāmyaputraṃ mahābalam
priyavrato 'bhyaṣiñcadvai jaṃbūdvīpeśvaraṃ nṛpaḥ //
LiP_1,47.1
so 'tīva bhavabhaktaś ca tapasvī taruṇaḥ sadā
bhavārcanarataḥ śrīmān gomāndhīmāndvijarṣabhāḥ //
LiP_1,47.2
tasya putrā babhūvuste prajāpatisamā nava
sarve māheśvarāścaiva mahādevaparāyaṇāḥ //
LiP_1,47.3
jyeṣṭho nābhir iti khyātas tasya kiṃpuruṣo 'nujaḥ
harivarṣastṛtīyastu caturtho vai tvilāvṛtaḥ //
LiP_1,47.4
ramyastu pañcamas tatra hiraṇmān ṣaṣṭha ucyate
kurustu saptamasteṣāṃ bhadrāśvastvaṣṭamaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,47.5
navamaḥ ketumālastu teṣāṃ deśānnibodhata
nābhestu dakṣiṇaṃ varṣaṃ hemākhyaṃ tu pitā dadau //
LiP_1,47.6
hemakūṭaṃ tu yadvarṣaṃ dadau kiṃpuruṣāya saḥ
naiṣadhaṃ yatsmṛtaṃ varṣaṃ haraye tatpitā dadau //
LiP_1,47.7
ilāvṛtāya pradadau meruryatra tu madhyamaḥ
nīlācalāśritaṃ varṣaṃ ramyāya pradadau pitā //
LiP_1,47.8
śvetaṃ yaduttaraṃ tasmāt pitrā dattaṃ hiraṇmate
yaduttaraṃ śṛṅgavarṣaṃ pitā tatkurave dadau //
LiP_1,47.9
varṣaṃ mālyavataṃ cāpi bhadrāśvasya nyavedayat
gandhamādanavarṣaṃ tu ketumālāya dattavān //
LiP_1,47.10
ityetāni mahāntīha nava varṣāṇi bhāgaśaḥ
āgnīdhrasteṣu varṣeṣu putrāṃstānabhiṣicya vai //
LiP_1,47.11
yathākramaṃ sa dharmātmā tatastu tapasi sthitaḥ
tapasā bhāvitaścaiva svādhyāyaniratastvabhūt //
LiP_1,47.12
svādhyāyanirataḥ paścāc chivadhyānaratas tvabhūt
yāni kiṃpuruṣādyāni varṣāṇyaṣṭau śubhāni ca //
LiP_1,47.13
teṣāṃ svabhāvataḥ siddhiḥ sukhaprāyā hyayatnataḥ
viparyayo na teṣvasti jarāmṛtyubhayaṃ na ca //
LiP_1,47.14
dharmādharmau na teṣvāstāṃ nottamādhamamadhyamāḥ
na teṣvasti yugāvasthā kṣetreṣvaṣṭasu sarvataḥ //
LiP_1,47.15
rudrakṣetre mṛtāścaiva jaṅgamāḥ sthāvarās tathā
bhaktāḥ prāsaṃgikāścāpi teṣu kṣetreṣu yānti te //
LiP_1,47.16
teṣāṃ hitāya rudreṇa cāṣṭakṣetraṃ vinirmitam
tatra teṣāṃ mahādevaḥ sānnidhyaṃ kurute sadā //
LiP_1,47.17
dṛṣṭvā hṛdi mahādevam aṣṭakṣetranivāsinaḥ
sukhinaḥ sarvadā teṣāṃ sa eveha parā gatiḥ //
LiP_1,47.18
nābhernisargaṃ vakṣyāmi himāṅke 'sminnibodhata
nābhistvajanayatputraṃ merudevyāṃ mahāmatiḥ //
LiP_1,47.19
ṛṣabhaṃ pārthivaśreṣṭhaṃ sarvakṣatrasya pūjitam
ṛṣabhādbharato jajñe vīraḥ putraśatāgrajaḥ //
LiP_1,47.20
so 'bhiṣicyātha ṛṣabho bharataṃ putravatsalaḥ
jñānavairāgyamāśritya jitvendriyamahoragān //
LiP_1,47.21
sarvātmanātmani sthāpya paramātmānamīśvaram
nagno jaṭī nirāhāraś cīrī dhvāntagato hi saḥ //
LiP_1,47.22
nirāśastyaktasaṃdehaḥ śaivamāpa paraṃ padam
himādrerdakṣiṇaṃ varṣaṃ bharatāya nyavedayat //
LiP_1,47.23
tasmāttu bhārataṃ varṣaṃ tasya nāmnā vidurbudhāḥ
bharatasyātmajo vidvān sumatirnāma dhārmikaḥ //
LiP_1,47.24
babhūva tasmiṃstadrājyaṃ bharataḥ saṃnyaveśayat
putrasaṃkrāmitaśrīko vanaṃ rājā viveśa saḥ //
LiP_1,47.25
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bharatavarṣakathanaṃ nāma saptacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
asya dvīpasya madhye tu merur nāma mahāgiriḥ
nānāratnamayaiḥ śṛṅgaiḥ sthitaḥ sthitimatāṃ varaḥ //
LiP_1,48.1
caturaśītisāhasram utsedhena prakīrtitaḥ
praviṣṭaḥ ṣoḍaśādhastād vistṛtaḥ ṣoḍaśaiva tu //
LiP_1,48.2
śarāvavat saṃsthitatvād dvātriṃśanmūrdhni vistṛtaḥ
vistārāt triguṇaś cāsya pariṇāho 'numaṇḍalaḥ //
LiP_1,48.3
haimīkṛto maheśasya śubhāṅgasparśanena ca
dhattūrapuṣpasaṃkāśaḥ sarvadevaniketanaḥ //
LiP_1,48.4
krīḍābhūmiś ca devānām anekāścaryasaṃyutaḥ
lakṣayojana āyāmas tasyaivaṃ tu mahāgireḥ //
LiP_1,48.5
tataḥ ṣoḍaśasāhasraṃ yojanāni kṣiteradhaḥ
śeṣaṃ copari viprendrā dharāyāstasya śṛṅgiṇaḥ //
LiP_1,48.6
mūlāyāmapramāṇaṃ tu vistārān mūlato gireḥ
ūcurvistāramasyaiva dviguṇaṃ mūlato gireḥ //
LiP_1,48.7
pūrvataḥ padmarāgābho dakṣiṇe hemasannibhaḥ
paścime nīlasaṃkāśa uttare vidrumaprabhaḥ //
LiP_1,48.8
amarāvatī pūrvabhāge nānāprāsādasaṃkulā
nānādevagaṇaiḥ kīrṇā maṇijālasamāvṛtā //
LiP_1,48.9
gopurairvividhākārair hemaratnavibhūṣitaiḥ
toraṇair hemacitraistu maṇikḷptaiḥ pathi sthitaiḥ //
LiP_1,48.10
saṃlāpālāpakuśalaiḥ sarvābharaṇabhūṣitaiḥ
stanabhāravinamraiś ca madaghūrṇitalocanaiḥ //
LiP_1,48.11
strīsahasraiḥ samākīrṇā cāpsarobhiḥ samantataḥ
dīrghikābhirvicitrābhiḥ phullāmbhoruhasaṃkulaiḥ //
LiP_1,48.12
hemasopānasaṃyuktair hemasaikatarāśibhiḥ
nīlotpalaiścotpalaiś ca haimaiścāpi sugandhibhiḥ //
LiP_1,48.13
evaṃvidhaistaṭākaiś ca nadībhiś ca nadairyutā
virājate purī śubhrā tayāsau parvataḥ śubhaḥ //
LiP_1,48.14
tejasvinī nāma purī āgneyyāṃ pāvakasya tu
amarāvatīsamā divyā sarvabhogasamanvitā //
LiP_1,48.15
vaivasvatī dakṣiṇe tu yamasya yamināṃ varāḥ
bhavanairāvṛtā divyair jāṃbūnadamayaiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,48.16
nairṛte kṛṣṇavarṇā ca tathā śuddhavatī śubhā
tādṛśī gandhavantī ca vāyavyāṃ diśi śobhanā //
LiP_1,48.17
mahodayā cottare ca aiśānyāṃ tu yaśovatī
parvatasya diganteṣu śobhate divi sarvadā //
LiP_1,48.18
brahmaviṣṇumaheśānāṃ tathānyeṣāṃ niketanam
sarvabhogayutaṃ puṇyaṃ dīrghikābhirnagottamam //
LiP_1,48.19
siddhairyakṣaistu sampūrṇaṃ gandharvairmunipuṅgavaiḥ
tathānyairvividhākārair bhūtasaṃghaiś caturvidhaiḥ //
LiP_1,48.20
girerupari viprendrāḥ śuddhasphaṭikasannibham
sahasrabhaumaṃ vistīrṇaṃ vimānaṃ vāmataḥ sthitam //
LiP_1,48.21
tasminmahābhujaḥ śarvaḥ somasūryāgnilocanaḥ
siṃhāsane maṇimaye devyāste ṣaṇmukhena ca //
LiP_1,48.22
harestadardhaṃ vistīrṇaṃ vimānaṃ tatra so 'pi ca
padmarāgamayaṃ divyaṃ padmajasya ca dakṣiṇe //
LiP_1,48.23
tasmin śakrasya vipulaṃ puraṃ ramyaṃ yamasya ca
somasya varuṇasyātha nirṛteḥ pāvakasya ca //
LiP_1,48.24
vāyoścaiva tu rudrasya śarvālayasamantataḥ
teṣāṃ teṣāṃ vimāneṣu divyeṣu vividheṣu ca //
LiP_1,48.25
īśānyāmīśvarakṣetre nityārcā ca vyavasthitā
siddheśvaraiś ca bhagavāñ chailādiḥ śiṣyasaṃmataḥ //
LiP_1,48.26
sanatkumāraḥ siddhaistu sukhāsīnaḥ sureśvaraḥ
sanakaś ca sanandaś ca sadṛśāś ca sahasraśaḥ //
LiP_1,48.27
yogabhūmiḥ kvacittasmin bhogabhūmiḥ kvacitkvacit
bālasūryapratīkāśaṃ vimānaṃ tatra śobhanam //
LiP_1,48.28
śailādinaḥ śubhaṃ cāsti tasminnāste gaṇeśvaraḥ
ṣaṇmukhasya gaṇeśasya gaṇānāṃ tu sahasraśaḥ //
LiP_1,48.29
suyaśāyāḥ sunetrāyāḥ mātṝṇāṃ madanasya ca
tasya jambūnadī nāma mūlamāveṣṭya saṃsthitā //
LiP_1,48.30
tasya dakṣiṇapārśve tu jambūvṛkṣaḥ suśobhanaḥ
atyucchritaḥ suvistīrṇaḥ sarvakālaphalapradaḥ //
LiP_1,48.31
meroḥ samantādvistīrṇaṃ śubhaṃ varṣamilāvṛtam
tatra jambūphalāhārāḥ keciccāmṛtabhojanāḥ //
LiP_1,48.32
jāṃbūnadasamaprakhyā nānāvarṇāś ca bhoginaḥ
merupādāśrito viprā dvīpo 'yaṃ madhyamaḥ śubhaḥ //
LiP_1,48.33
navavarṣānvitaścaiva nadīnadagirīśvaraiḥ
navavarṣaṃ tu vakṣyāmi jaṃbūdvīpaṃ yathātatham //
LiP_1,48.34
vistārānmaṇḍalāccaiva yojanaiś ca nibodhata // LiP_1,48.35
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge 'ṣṭacatvāriṃśo 'dhyāyaḥ
śatamekaṃ sahasrāṇāṃ yojanānāṃ sa tu smṛtaḥ
anu dvīpaṃ sahasrāṇāṃ dviguṇaṃ dviguṇottaram //
LiP_1,49.1
pañcāśatkoṭivistīrṇā sasamudrā dharā smṛtā
dvīpaiś ca saptabhir yuktā lokālokāvṛtā śubhā //
LiP_1,49.2
nīlastathottare meroḥ śvetastasyottare punaḥ
śṛṅgī tasyottare viprās trayaste varṣaparvatāḥ //
LiP_1,49.3
jaṭharo devakūṭaś ca pūrvasyāṃ diśi parvatau
niṣadho dakṣiṇe meros tasya dakṣiṇato giriḥ
hemakūṭa iti khyāto himavāṃstasya dakṣiṇe //
LiP_1,49.4
meroḥ paścimataścaiva parvatau dvau dharādharau
mālyavāngandhamādaś ca dvāvetāvudagāyatau //
LiP_1,49.5
ete parvatarājānaḥ siddhacāraṇasevitāḥ
teṣām antaraviṣkambho navasāhasramekaśaḥ //
LiP_1,49.6
idaṃ haimavataṃ varṣaṃ bhārataṃ nāma viśrutam
hemakūṭaṃ paraṃ tasmān nāmnā kiṃpuruṣaṃ smṛtam //
LiP_1,49.7
naiṣadhaṃ hemakūṭāttu harivarṣaṃ taducyate
harivarṣātparaṃ caiva meroḥ śubhamilāvṛtam //
LiP_1,49.8
ilāvṛtātparaṃ nīlaṃ ramyakaṃ nāma viśrutam
ramyātparataraṃ śvetaṃ vikhyātaṃ taddhiraṇmayam //
LiP_1,49.9
hiraṇmayātparaṃ cāpi śṛṅgī caiva kuruḥ smṛtaḥ
dhanuḥsaṃsthe tu vijñeye dve varṣe dakṣiṇottare //
LiP_1,49.10
dīrghāṇi tatra catvāri madhyatastadilāvṛtam
meroḥ paścimapūrveṇa dve tu dīrghetare smṛte //
LiP_1,49.11
arvāktu niṣadhasyātha vedyardhaṃ cottaraṃ smṛtam
vedyardhe dakṣiṇe trīṇi varṣāṇi trīṇi cottare //
LiP_1,49.12
tayormadhye ca vijñeyaṃ merumadhyamilāvṛtam
dakṣiṇena tu nīlasya niṣadhasyottareṇa tu //
LiP_1,49.13
udagāyato mahāśailo mālyavānnāma parvataḥ
yojanānāṃ sahasre dve upariṣṭāttu vistṛtaḥ //
LiP_1,49.14
āyāmataścatustriṃśat sahasrāṇi prakīrtitaḥ
tasya pratīcyāṃ vijñeyaḥ parvato gandhamādanaḥ //
LiP_1,49.15
āyāmataḥ sa vijñeyo mālyavāniva vistṛtaḥ
jambūdvīpasya vistārāt samena tu samantataḥ //
LiP_1,49.16
prāgāyatāḥ suparvāṇaḥ ṣaḍete varṣaparvatāḥ
avagāḍhāścobhayataḥ samudrau pūrvapaścimau //
LiP_1,49.17
himaprāyastu himavān hemakūṭastu hemavān
taruṇādityasaṃkāśo hairaṇyo niṣadhaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,49.18
caturvarṇaḥ sasauvarṇo meruścordhvāyataḥ smṛtaḥ
vṛttākṛtiparīṇāhaś caturasraḥ samutthitaḥ //
LiP_1,49.19
nīlaś ca vaiḍūryamayaḥ śvetaḥ śuklo hiraṇmayaḥ
mayūrabarhavarṇastu śātakuṃbhas triśṛṅgavān //
LiP_1,49.20
evaṃ saṃkṣepataḥ proktāḥ punaḥ śṛṇu girīśvarān
mandaro devakūṭaś ca pūrvasyāṃ diśi parvatau //
LiP_1,49.21
kailāso gandhamādaś ca hemavāṃścaiva parvatau
pūrvataś cāyatāvetāv arṇavāntarvyavasthitau //
LiP_1,49.22
niṣadhaḥ pāriyātraś ca dvāvetau varaparvatau
yathā pūrvau tathā yāmyāv etau paścimataḥ śritau //
LiP_1,49.23
triśṛṅgo jāruciścaiva uttarau varaparvatau
pūrvataś cāyatāvetāv arṇavāntarvyavasthitau //
LiP_1,49.24
maryādāparvatān etān aṣṭāvāhurmanīṣiṇaḥ
yo 'sau merurdvijaśreṣṭhāḥ prāṃśuḥ kanakaparvataḥ //
LiP_1,49.25
tasya pādāstu catvāraś caturdikṣu nagottamāḥ
yairviṣṭabdhā na calati saptadvīpavatī mahī //
LiP_1,49.26
daśayojanasāhasram āyāmas teṣu paṭhyate
pūrve tu mandaro nāma dakṣiṇe gandhamādanaḥ //
LiP_1,49.27
vipulaḥ paścime pārśve supārśvaścottare smṛtaḥ
mahāvṛkṣāḥ samutpannāś catvāro dvīpaketavaḥ //
LiP_1,49.28
mandarasya gireḥ śṛṅge mahāvṛkṣaḥ saketurāṭ
pralambaśākhāśikharaḥ kadambaś caityapādapaḥ //
LiP_1,49.29
dakṣiṇasyāpi śailasya śikhare devasevitā
jambūḥ sadā puṇyaphalā sadā mālyopaśobhitā //
LiP_1,49.30
saketur dakṣiṇe dvīpe jambūrlokeṣu viśrutā
vipulasyāpi śailasya paścime ca mahātmanaḥ //
LiP_1,49.31
saṃjātaḥ śikhare 'śvatthaḥ sa mahān caityapādapaḥ
supārśvasyottarasyāpi śṛṅge jāto mahādrumaḥ //
LiP_1,49.32
nyagrodho vipulaskandho 'nekayojanamaṇḍalaḥ
teṣāṃ caturṇāṃ vakṣyāmi śailendrāṇāṃ yathākramam //
LiP_1,49.33
amānuṣyāṇi ramyāṇi sarvakālartukāni ca
manoharāṇi catvāri devakrīḍanakāni ca //
LiP_1,49.34
vanāni vai caturdikṣu nāmatastu nibodhata
pūrve caitrarathaṃ nāma dakṣiṇe gandhamādanam //
LiP_1,49.35
vaibhrājaṃ paścime vidyād uttare saviturvanam
mitreśvaraṃ tu pūrve tu ṣaṣṭheśvaram ataḥ param //
LiP_1,49.36
varyeśvaraṃ paścime tu uttare cāmrakeśvaram
mahāsarāṃsi ca tathā catvāri munipuṅgavāḥ //
LiP_1,49.37
yatra krīḍanti munayaḥ parvateṣu vaneṣu ca
aruṇodaṃ saraḥ pūrvaṃ dakṣiṇaṃ mānasaṃ smṛtam //
LiP_1,49.38
sitodaṃ paścimasaro mahābhadraṃ tathottaram
śākhasya dakṣiṇe kṣetraṃ viśākhasya ca paścime //
LiP_1,49.39
uttare naigameyasya kumārasya ca pūrvataḥ
aruṇodasya pūrveṇa śailendrā nāmataḥ smṛtāḥ //
LiP_1,49.40
tāṃstu saṃkṣepato vakṣye na śakyaṃ vistareṇa tu
sitāntaś ca kuraṇḍaś ca kuraraścācalottamaḥ //
LiP_1,49.41
vikaro maṇiśailaś ca vṛkṣavāṃścācalottamaḥ
mahānīlo 'tha rucakaḥ sabindurdarduras tathā //
LiP_1,49.42
veṇumāṃś ca sameghaś ca niṣadho devaparvataḥ
ityete parvatavarā hy anye ca girayas tathā //
LiP_1,49.43
pūrveṇa mandarasyaite siddhāvāsā udāhṛtāḥ
teṣu teṣu girīndreṣu guhāsu ca vaneṣu ca //
LiP_1,49.44
rudrakṣetrāṇi divyāni viṣṇornārāyaṇasya ca
saraso mānasasyeha dakṣiṇena mahācalāḥ //
LiP_1,49.45
ye kīrtyamānāstānsarvān saṃkṣipya pravadāmyaham
śailaś ca viśirāścaiva śikharaścācalottamaḥ //
LiP_1,49.46
ekaśṛṅgo mahāśūlo gajaśailaḥ piśācakaḥ
pañcaśailo 'tha kailāso himavāṃścācalottamaḥ //
LiP_1,49.47
ityete devacaritā utkaṭāḥ parvatottamāḥ
teṣu teṣu ca sarveṣu parvateṣu vaneṣu ca //
LiP_1,49.48
rudrakṣetrāṇi divyāni sthāpitāni surottamaiḥ
digbhāge dakṣiṇe proktāḥ paścime ca vadāmi vaḥ //
LiP_1,49.49
apareṇa sitodaś ca surapaś ca mahābalaḥ
kumudo madhumāṃścaiva hy añjano mukuṭas tathā //
LiP_1,49.50
kṛṣṇaś ca pāṇḍuraścaiva sahasraśikharaś ca yaḥ
pārijātaś ca śailendraḥ śrīśṛṅgaścācalottamaḥ //
LiP_1,49.51
ityete devacaritā utkaṭāḥ parvatottamāḥ
sarve paścimadigbhāge rudrakṣetrasamanvitāḥ //
LiP_1,49.52
mahābhadrasya sarasaś cottare ca mahābalāḥ
ye sthitāḥ kīrtyamānāṃstān saṃkṣipyeha nibodhata //
LiP_1,49.53
śaṅkhakūṭo mahāśailo vṛṣabho haṃsaparvataḥ
nāgaś ca kapilaścaiva indraśailaś ca sānumān //
LiP_1,49.54
nīlaḥ kaṇṭakaśṛṅgaś ca śataśṛṅgaś ca parvataḥ
puṣpakośaḥ praśailaś ca virajaścācalottamaḥ //
LiP_1,49.55
varāhaparvataścaiva mayūraścācalottamaḥ
jārudhiścaiva śailendra eta uttarasaṃsthitāḥ //
LiP_1,49.56
teṣu śaileṣu divyeṣu devadevasya śūlinaḥ
asaṃkhyātāni divyāni vimānāni sahasraśaḥ //
LiP_1,49.57
eteṣāṃ śailamukhyānām antareṣu yathākramam
santi caivāntaradroṇyaḥ sarāṃsyupavanāni ca //
LiP_1,49.58
vasanti devā munayaḥ siddhāś ca śivabhāvitāḥ
kṛtavāsāḥ sapatnīkāḥ prasādātparameṣṭhinaḥ //
LiP_1,49.59
lakṣmyādyānāṃ bilvavane kakubhe kaśyapādayaḥ
tathā tālavane proktam indropendroragātmanām //
LiP_1,49.60
uduṃbare kardamasya tathānyeṣāṃ mahātmanām
vidyādharāṇāṃ siddhānāṃ puṇye tvāmravane śubhe //
LiP_1,49.61
nāgānāṃ siddhasaṃghānāṃ tathā niṃbavane sthitiḥ
sūryasya kiṃśukavane tathā rudragaṇasya ca //
LiP_1,49.62
bījapūravane puṇye devācāryo vyavasthitaḥ
kaumude tu vane viṣṇupramukhānāṃ mahātmanām //
LiP_1,49.63
sthalapadmavanāntasthanyagrodhe 'śeṣabhoginaḥ
śeṣastvaśeṣajagatāṃ patirāste 'tigarvitaḥ //
LiP_1,49.64
sa eva jagatāṃ kālaḥ pātāle ca vyavasthitaḥ
viṣṇorviśvagurormūrtir divyaḥ sākṣāddhalāyudhaḥ //
LiP_1,49.65
śayanaṃ devadevasya sa hareḥ kaṅkaṇaṃ vibhoḥ
vane panasavṛkṣāṇāṃ saśukrā dānavādayaḥ //
LiP_1,49.66
kinnarairuragāścaiva viśākhakavane sthitāḥ
manoharavane vṛkṣāḥ sarvakoṭisamanvitāḥ //
LiP_1,49.67
nandīśvaro gaṇavaraiḥ stūyamāno vyavasthitaḥ
saṃtānakasthalīmadhye sākṣāddevī sarasvatī //
LiP_1,49.68
evaṃ saṃkṣepataḥ proktā vaneṣu vanavāsinaḥ
asaṃkhyātā mayāpyatra vaktuṃ no vistareṇa tu //
LiP_1,49.69
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ekonapañcāśattamo 'dhyāyaḥ
śitāntaśikhare śakraḥ pārijātavane śubhe
tasya prācyāṃ kumudādrikūṭo 'sau bahuvistaraḥ //
LiP_1,50.1
aṣṭau purāṇyudīrṇāni dānavānāṃ dvijottamāḥ
suvarṇakoṭare puṇye rākṣasānāṃ mahātmanām //
LiP_1,50.2
nīlakānāṃ purāṇyāhur aṣṭaṣaṣṭirdvijottamāḥ
mahānīle 'pi śailendre purāṇi daśa pañca ca //
LiP_1,50.3
hayānanānāṃ mukhyānāṃ kinnarāṇāṃ ca suvratāḥ
veṇusaudhe mahāśaile vidyādharapuratrayam //
LiP_1,50.4
vaikuṇṭhe garuḍaḥ śrīmān karañje nīlalohitaḥ
vasudhāre vasūnāṃ tu nivāsaḥ parikīrtitaḥ //
LiP_1,50.5
ratnadhāre girivare saptarṣīṇāṃ mahātmanām
saptasthānāni puṇyāni siddhāvāsayutāni ca //
LiP_1,50.6
mahatprajāpateḥ sthānam ekaśṛṅge nagottame
gajaśaile tu durgādyāḥ sumedhe vasavas tathā //
LiP_1,50.7
ādityāś ca tathā rudrāḥ kṛtāvāsāstathāśvinau
aśītirdevapuryastu hemakakṣe nagottame //
LiP_1,50.8
sunīle rakṣasāṃ vāsāḥ pañcakoṭiśatāni ca
pañcakūṭe purāṇyāsan pañcakoṭipramāṇataḥ //
LiP_1,50.9
śataśṛṅge puraśataṃ yakṣāṇāmamitaujasām
tāmrābhe kādraveyāṇāṃ viśākhe tu guhasya vai //
LiP_1,50.10
śvetodare muniśreṣṭhāḥ suparṇasya mahātmanaḥ
piśācake kuberasya harikūṭe harergṛham //
LiP_1,50.11
kumude kiṃnarāvāsas tv añjane cāraṇālayaḥ
kṛṣṇe gandharvanilayaḥ pāṇḍure purasaptakam //
LiP_1,50.12
vidyādharāṇāṃ viprendrā viśvabhogasamanvitam
sahasraśikhare śaile daityānāmugrakarmaṇām //
LiP_1,50.13
purāṇāṃ tu sahasrāṇi sapta śakrāriṇāṃ dvijāḥ
mukuṭe pannagāvāsaḥ puṣpaketau munīśvarāḥ //
LiP_1,50.14
vaivasvatasya somasya vāyornāgādhipasya ca
takṣake caiva śailendre catvāryāyatanāni ca //
LiP_1,50.15
brahmendraviṣṇurudrāṇāṃ guhasya ca mahātmanaḥ
kuberasya ca somasya tathānyeṣāṃ mahātmanām //
LiP_1,50.16
santyāyatanamukhyāni maryādāparvateṣvapi
śrīkaṇṭhādriguhāvāsī sarvāvāsaḥ sahomayā //
LiP_1,50.17
śrīkaṇṭhasyādhipatyaṃ vai sarvadeveśvarasya ca
aṇḍasyāsya pravṛttistu śrīkaṇṭhena na saṃśayaḥ //
LiP_1,50.18
ananteśādayastvevaṃ pratyekaṃ cāṇḍapālakāḥ
cakravartina ityuktās tato vidyeśvarāstviha //
LiP_1,50.19
śrīkaṇṭhādhiṣṭhitānyatra sthānāni ca samāsataḥ
maryādāparvateṣvadya śṛṇvantu pravadāmy aham //
LiP_1,50.20
śrīkaṇṭhādhiṣṭhitaṃ viśvaṃ carācaramidaṃ jagat
kālāgniśivaparyantaṃ kathaṃ vakṣye savistaram //
LiP_1,50.21
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bhuvanavinyāsoddeśasthānavarṇanaṃ nāma pañcāśattamo 'dhyāyaḥ
devakūṭe girau madhye mahākūṭe suśobhane
hemavaiḍūryamāṇikyanīlagomedakāntibhiḥ //
LiP_1,51.1
tathānyairmaṇimukhyaiś ca nirmite nirmale śubhe
śākhāśatasahasrāḍhye sarvadrumavibhūṣite //
LiP_1,51.2
campakāśokapuṃnāgavakulāsanamaṇḍite
pārijātakasampūrṇe nānāpakṣigaṇānvite //
LiP_1,51.3
naikadhātuśataiścitre vicitrakusumākule
nitambapuṣpasālamben-aikasattvagaṇānvite //
LiP_1,51.4
vimalasvādupānīyen-aikaprasravaṇairyute
nirjharaiḥ kusumākīrṇair anekaiś ca vibhūṣite //
LiP_1,51.5
puṣpoḍupavahābhiś ca sravantībhir alaṃkṛte
snigdhavarṇaṃ mahāmūlam anekaskandhapādapam //
LiP_1,51.6
ramyaṃ hyaviralacchāyaṃ daśayojanamaṇḍalam
tatra bhūtavanaṃ nāma nānābhūtagaṇālayam //
LiP_1,51.7
mahādevasya devasya śaṅkarasya mahātmanaḥ
dīptamāyatanaṃ tatra mahāmaṇivibhūṣitam //
LiP_1,51.8
hemaprākārasaṃyuktaṃ maṇitoraṇamaṇḍitam
sphāṭikaiś ca vicitraiś ca gopuraiś ca samanvitam //
LiP_1,51.9
siṃhāsanairmaṇimayaiḥ śubhāstaraṇasaṃyutaiḥ
kṣitāvitastataḥ samyak śarveṇādhiṣṭhitaiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,51.10
amlānamālānicitair nānāvarṇair gṛhottamaiḥ
maṇḍapaiḥ suvicitrais tu sphāṭikastambhasaṃyutaiḥ //
LiP_1,51.11
saṃyutaṃ sarvabhūtendrair brahmendropendrapūjitaiḥ
varāhagajasiṃharkṣaśārdūlakarabhānanaiḥ //
LiP_1,51.12
gṛdhrolūkamukhaiścānyair mṛgoṣṭrājamukhairapi
pramathairvividhaiḥ sthūlair girikūṭopamaiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,51.13
karālairharikeśaiś ca romaśaiś ca mahābhujaiḥ
nānāvarṇākṛtidharair nānāsaṃsthānasaṃsthitaiḥ //
LiP_1,51.14
dīptāsyair dīptacaritair nandīśvaramukhaiḥ śubhaiḥ
brahmendraviṣṇusaṃkāśair aṇimādiguṇānvitaiḥ //
LiP_1,51.15
aśūnyamamarairnityaṃ mahāpariṣadais tathā
tatra bhūtapaterdevāḥ pūjāṃ nityaṃ prayuñjate //
LiP_1,51.16
jharjharaiḥ śaṅkhapaṭahair bherīḍiṇḍimagomukhaiḥ
lalitāvasitodgītair vṛttavalgitagarjitaiḥ //
LiP_1,51.17
pūjito vai mahādevaḥ pramathaiḥ pramatheśvaraḥ
siddharṣidevagandharvair brahmaṇā ca mahātmanā //
LiP_1,51.18
upendrapramukhaiścānyaiḥ pūjitastatra śaṃkaraḥ
vibhaktacāruśikharaṃ yatra tacchaṅkhavarcasam //
LiP_1,51.19
kailāso yakṣarājasya kuberasya mahātmanaḥ
nivāsaḥ koṭiyakṣāṇāṃ tathānyeṣāṃ mahātmanām //
LiP_1,51.20
tatrāpi devadevasya bhavasyāyatanaṃ mahat
tasminnāyatane somaḥ sadāste sagaṇo haraḥ //
LiP_1,51.21
yatra mandākinī nāma nalinī vipulodakā
suvarṇamaṇisopānā kuberaśikhare śubhe //
LiP_1,51.22
jāṃbūnadamayaiḥ padmair gandhasparśaguṇānvitaiḥ
nīlavaiḍūryapatraiś ca gandhopetairmahotpalaiḥ //
LiP_1,51.23
tathā kumudaṣaṇḍaiś ca mahāpadmair alaṃkṛtā
yakṣagandharvanārībhir apsarobhiś ca sevitā //
LiP_1,51.24
devadānavagandharvair yakṣarākṣasakinnaraiḥ
upaspṛṣṭajalā puṇyā nadī mandākinī śubhā //
LiP_1,51.25
tasyāścottarapārśve tu bhavasyāyatanaṃ śubham
vaiḍūryamaṇisampannaṃ tatrāste śaṅkaro 'vyayaḥ //
LiP_1,51.26
dvijāḥ kanakanandāyās tīre vai prāci dakṣiṇe
vanaṃ dvijasahasrāḍhyaṃ mṛgapakṣisamākulam //
LiP_1,51.27
tatrāpi sagaṇaḥ sāmbaḥ krīḍate 'drisame gṛhe
nandāyāḥ paścime tīre kiṃcid vai dakṣiṇāśrite //
LiP_1,51.28
puraṃ rudrapurī nāma nānāprāsādasaṃkulam
tatrāpi śatadhā kṛtvā hy ātmānaṃ cāmbayā saha //
LiP_1,51.29
krīḍate sagaṇaḥ sāmbas tacchivālayam ucyate
evaṃ śatasahasrāṇi śarvasyāyatanāni tu //
LiP_1,51.30
pratidvīpe muniśreṣṭhāḥ parvateṣu vaneṣu ca
nadīnadataṭākānāṃ tīreṣvarṇavasaṃdhiṣu //
LiP_1,51.31
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ekapañcāśattamo 'dhyāyaḥ
nadyaś ca bahavaḥ proktāḥ sadā bahujalāḥ śubhāḥ
sarovarebhyaḥ sambhūtās tv asaṃkhyātā dvijottamāḥ //
LiP_1,52.1
prāṅmukhā dakṣiṇāsyāstu cottaraprabhavāḥ śubhāḥ
paścimāgrāḥ pavitrāś ca prativarṣaṃ prakīrtitāḥ //
LiP_1,52.2
ākāśāṃbhonidhir yo 'sau soma ityabhidhīyate
ādhāraḥ sarvabhūtānāṃ devānāmamṛtākaraḥ //
LiP_1,52.3
asmātpravṛttā puṇyodā nadī tvākāśagāminī
saptamenānilapathā pravṛttā cāmṛtodakā //
LiP_1,52.4
sā jyotīṃṣyanuvartantī jyotirgaṇaniṣevitā
tārākoṭisahasrāṇāṃ nabhasaś ca samāyutā //
LiP_1,52.5
parivartatyaharaho yathā somastathaiva sā
catvāryaśītiś ca tathā sahasrāṇāṃ samucchritaḥ //
LiP_1,52.6
yojanānāṃ mahāmeruḥ śrīkaṇṭhākrīḍakomalaḥ
tatrāsīno yataḥ śarvaḥ sāmbaḥ saha gaṇeśvaraiḥ //
LiP_1,52.7
krīḍate suciraṃ kālaṃ tasmātpuṇyajalā śivā
giriṃ meruṃ nadī puṇyā sā prayāti pradakṣiṇam //
LiP_1,52.8
vibhajyamānasalilā sā javenānilena ca
merorantarakūṭeṣu nipapāta caturṣvapi //
LiP_1,52.9
samantātsamatikramya sarvādrīnpravibhāgaśaḥ
niyogāddevadevasya praviṣṭā sā mahārṇavam //
LiP_1,52.10
asyā vinirgatā nadyaḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ
sarvadvīpādrivarṣeṣu bahavaḥ parikīrtitāḥ //
LiP_1,52.11
kṣudranadyastvasaṃkhyātā gaṅgā yadgāṅgatāmbarāt
ketumāle narāḥ kālāḥ sarve panasabhojanāḥ //
LiP_1,52.12
striyaścotpalavarṇābhā jīvitaṃ cāyutaṃ smṛtam
bhadrāśve śuklavarṇāś ca striyaścandrāṃśusaṃnibhāḥ //
LiP_1,52.13
kālāmrabhojanāḥ sarve nirātaṅkā ratipriyāḥ
daśavarṣasahasrāṇi jīvanti śivabhāvitāḥ //
LiP_1,52.14
hiraṇmayā ivātyartham īśvarārpitacetasaḥ
tathā ramaṇake jīvā nyagrodhaphalabhojanāḥ //
LiP_1,52.15
daśavarṣasahasrāṇi śatāni daśapañca ca
jīvanti śuklāste sarve śivadhyānaparāyaṇāḥ //
LiP_1,52.16
hairaṇmayā mahābhāgā hiraṇmayavanāśrayāḥ
ekādaśa sahasrāṇi śatāni daśapañca ca //
LiP_1,52.17
varṣāṇāṃ tatra jīvanti aśvatthāśanajīvanāḥ
hairaṇmayā ivātyartham īśvarārpitamānasāḥ //
LiP_1,52.18
kuruvarṣe tu kuravaḥ svargalokāt paricyutāḥ
sarve maithunajātāś ca kṣīriṇaḥ kṣīrabhojanāḥ //
LiP_1,52.19
anyonyamanuraktāś ca cakravākasadharmiṇaḥ
anāmayā hyaśokāś ca nityaṃ sukhaniṣeviṇaḥ //
LiP_1,52.20
trayodaśasahasrāṇi śatāni daśapañca ca
jīvanti te mahāvīryā na cānyastrīniṣeviṇaḥ //
LiP_1,52.21
sahaiva maraṇaṃ teṣāṃ kurūṇāṃ svargavāsinām
hṛṣṭānāṃ supravṛddhānāṃ sarvānnāmṛtabhojinām //
LiP_1,52.22
sadā tu candrakāntānāṃ sadā yauvanaśālinām
śyāmāṅgānāṃ sadā sarvabhūṣaṇāspadadehinām //
LiP_1,52.23
jaṃbūdvīpe tu tatrāpi kuruvarṣaṃ suśobhanam
tatra candraprabhaṃ śambhor vimānaṃ candramaulinaḥ //
LiP_1,52.24
varṣe tu bhārate martyāḥ puṇyāḥ karmavaśāyuṣaḥ
śatāyuṣaḥ samākhyātā nānāvarṇālpadehinaḥ //
LiP_1,52.25
nānādevārcane yuktā nānākarmaphalāśinaḥ
nānājñānārthasampannā durbalāścālpabhoginaḥ //
LiP_1,52.26
indradvīpe tathā kecit tathaiva ca kaseruke
tāmradvīpaṃ gatāḥ kecit keciddeśaṃ gabhastimat //
LiP_1,52.27
nāgadvīpaṃ tathā saumyaṃ gāndharvaṃ vāruṇaṃ gatāḥ
kecinmlecchāḥ pulindāś ca nānājātisamudbhavāḥ //
LiP_1,52.28
pūrve kirātāstasyānte paścime yavanāḥ smṛtāḥ
brāhmaṇāḥ kṣatriyā vaiśyā madhye śūdrāś ca sarvaśaḥ //
LiP_1,52.29
ijyāyuddhavaṇijyābhir vartayanto vyavasthitāḥ
teṣāṃ saṃvyavahāro 'yaṃ vartate 'tra parasparam //
LiP_1,52.30
dharmārthakāmasaṃyukto varṇānāṃ tu svakarmasu
saṃkalpaścābhimānaś ca āśramāṇāṃ yathāvidhi //
LiP_1,52.31
iha svargāpavargārthaṃ pravṛttiryatra mānuṣī
teṣāṃ ca yugakarmāṇi nānyatra munipuṅgavāḥ //
LiP_1,52.32
daśavarṣasahasrāṇi sthitiḥ kiṃpuruṣe nṛṇām
suvarṇavarṇāś ca narāḥ striyaścāpsarasopamāḥ //
LiP_1,52.33
anāmayā hyaśokāś ca sarve te śivabhāvitāḥ
śuddhasattvāś ca hemābhāḥ sadārāḥ plakṣabhojanāḥ //
LiP_1,52.34
mahārajatasaṃkāśā harivarṣe 'pi mānavāḥ
devalokāccyutāḥ sarve devākārāś ca sarvaśaḥ //
LiP_1,52.35
haraṃ yajanti sarveśaṃ pibantīkṣurasaṃ śubham
na jarā bādhate tena na ca jīryanti te narāḥ //
LiP_1,52.36
daśavarṣasahasrāṇi tatra jīvanti mānavāḥ
madhyamaṃ yanmayā proktaṃ nāmnā varṣamilāvṛtam //
LiP_1,52.37
na tatra sūryastapati na te jīryanti mānavāḥ
candrasūryau na nakṣatraṃ na prakāśam ilāvṛte //
LiP_1,52.38
padmaprabhāḥ padmamukhāḥ padmapattranibhekṣaṇāḥ
padmapattrasugandhāś ca jāyante bhavabhāvitāḥ //
LiP_1,52.39
jambūphalarasāhārā aniṣpandāḥ sugandhinaḥ
devalokāgatāstatra jāyante hyajarāmarāḥ //
LiP_1,52.40
trayodaśasahasrāṇi varṣāṇāṃ te narottamāḥ
āyuḥpramāṇaṃ jīvanti varṣe divye tvilāvṛte //
LiP_1,52.41
jaṃbūphalarasaṃ pītvā na jarā bādhate tvimān
na kṣudhā na klamaścāpi na jano mṛtyumāṃs tathā //
LiP_1,52.42
tatra jāmbūnadaṃ nāma kanakaṃ devabhūṣaṇam
indragopapratīkāśaṃ jāyate bhāsvaraṃ tu tat //
LiP_1,52.43
evaṃ mayā samākhyātā navavarṣānuvartinaḥ
varṇāyurbhojanādyāni saṃkṣipya na tu vistarāt //
LiP_1,52.44
hemakūṭe tu gandharvā vijñeyāścāpsarogaṇāḥ
sarve nāgāś ca niṣadhe śeṣavāsukitakṣakāḥ //
LiP_1,52.45
mahābalās trayastriṃśad ramante yājñikāḥ surāḥ
nīle tu vaiḍūryamaye siddhā brahmarṣayo 'malāḥ //
LiP_1,52.46
daityānāṃ dānavānāṃ ca śvetaḥ parvata ucyate
śṛṅgavān parvataścaiva pitṝṇāṃ nilayaḥ sadā //
LiP_1,52.47
himavān yakṣamukhyānāṃ bhūtānām īśvarasya ca
sarvādriṣu mahādevo hariṇā brahmaṇāṃbayā //
LiP_1,52.48
nandinā ca gaṇaiścaiva varṣeṣu ca vaneṣu ca
nīlaśvetatriśṛṅge ca bhagavānnīlalohitaḥ //
LiP_1,52.49
siddhairdevaiś ca pitṛbhir dṛṣṭo nityaṃ viśeṣataḥ
nīlaś ca vaiḍūryamayaḥ śvetaḥ śuklo hiraṇmayaḥ //
LiP_1,52.50
mayūrabarhavarṇastu śātakuṃbhas triśṛṅgavān
ete parvatarājāno jaṃbūdvīpe vyavasthitāḥ //
LiP_1,52.51
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bhuvanakośasvabhāvavarṇanaṃ nāma dvipañcāśattamo 'dhyāyaḥ
plakṣadvīpādidvīpeṣu sapta saptasu parvatāḥ
ṛjvāyatāḥ pratidiśaṃ niviṣṭā varṣaparvatāḥ //
LiP_1,53.1
plakṣadvīpe tu vakṣyāmi sapta divyān mahācalān
gomedako 'tra prathamo dvitīyaścāndra ucyate //
LiP_1,53.2
tṛtīyo nārado nāma caturtho dundubhiḥ smṛtaḥ
pañcamaḥ somako nāma sumanāḥ ṣaṣṭha ucyate //
LiP_1,53.3
sa eva vaibhavaḥ prokto vaibhrājaḥ saptamaḥ smṛtaḥ
saptaite girayaḥ proktāḥ plakṣadvīpe viśeṣataḥ //
LiP_1,53.4
sapta vai śālmalidvīpe tāṃstu vakṣyāmyanukramāt
kumudaścottamaścaiva parvataś ca balāhakaḥ //
LiP_1,53.5
droṇaḥ kaṅkaś ca mahiṣaḥ kakudmān saptamaḥ smṛtaḥ
kuśadvīpe tu saptaiva dvīpāś ca kulaparvatāḥ //
LiP_1,53.6
tāṃstu saṃkṣepato vakṣye nāmamātreṇa vai kramāt
vidrumaḥ prathamaḥ prokto dvitīyo hemaparvataḥ //
LiP_1,53.7
tṛtīyo dyutimānnāma caturthaḥ puṣpitaḥ smṛtaḥ
kuśeśayaḥ pañcamastu ṣaṣṭho harigiriḥ smṛtaḥ //
LiP_1,53.8
saptamo mandaraḥ śrīmān mahādevaniketanam
mandā iti hyapāṃ nāma mandaro dhāraṇād apām //
LiP_1,53.9
tatra sākṣādvṛṣāṅkastu viśveśo vimalaḥ śivaḥ
somaḥ sanandī bhagavān āste hemagṛhottame //
LiP_1,53.10
tapasā toṣitaḥ pūrvaṃ mandareṇa maheśvaraḥ
avimukte mahākṣetre lebhe sa paramaṃ varam //
LiP_1,53.11
prārthitaś ca mahādevo nivāsārthaṃ sahāṃbayā
avimuktādupāgamya cakre vāsaṃ sa mandare //
LiP_1,53.12
sanandī sagaṇaḥ somas tenāsau tanna muñcati
krauñcadvīpe tu sapteha krauñcādyāḥ kulaparvatāḥ //
LiP_1,53.13
krauñco vāmanakaḥ paścāt tṛtīyaścāndhakārakaḥ
andhakārātparaścāpi divāvṛnnāma parvataḥ //
LiP_1,53.14
divāvṛtaḥ paraścāpi vivindo girirucyate
vivindātparataścāpi puṇḍarīko mahāgiriḥ //
LiP_1,53.15
puṇḍarīkātparaścāpi procyate dundubhisvanaḥ
ete ratnamayāḥ sapta krauñcadvīpasya parvatāḥ //
LiP_1,53.16
śākadvīpe ca girayaḥ sapta tāṃstu nibodhata
udayo raivataścāpi śyāmako munisattamāḥ //
LiP_1,53.17
rājataśca giriḥ śrīmān āṃbikeyaḥ suśobhanaḥ
āṃbikeyātparo ramyaḥ sarvauṣadhisamanvitaḥ //
LiP_1,53.18
tathaiva kesarītyukto yato vāyuḥ prajāyate
puṣkare parvataḥ śrīmān eka eva mahāśilaḥ //
LiP_1,53.19
citrairmaṇimayaiḥ kūṭaiḥ śilājālaiḥ samucchritaiḥ
dvīpasya tasya pūrvārdhe citrasānusthito mahān //
LiP_1,53.20
yojanānāṃ sahasrāṇi ūrdhvaṃ pañcāśaducchritaḥ
adhaścaiva catustriṃśat sahasrāṇi mahācalaḥ //
LiP_1,53.21
dvīpasyārdhe parikṣiptaḥ parvato mānasottaraḥ
sthito velāsamīpe tu navacandra ivoditaḥ //
LiP_1,53.22
yojanānāṃ sahasrāṇi ūrdhvaṃ pañcāśaducchritaḥ
tāvadeva tu vistīrṇaḥ pārśvataḥ parimaṇḍalaḥ //
LiP_1,53.23
sa eva dvīpapaścārdhe mānasaḥ pṛthivīdharaḥ
eka eva mahāsānuḥ saṃniveśāddvidhā kṛtaḥ //
LiP_1,53.24
tasmindvīpe smṛtau dvau tu puṇyau janapadau śubhau
rājatau mānasasyātha parvatasyānumaṇḍalau //
LiP_1,53.25
mahāvītaṃ tu yadvarṣaṃ bāhyato mānasasya tu
tasyaivābhyantaro yastu dhātakīkhaṇḍa ucyate //
LiP_1,53.26
svādūdakenodadhinā puṣkaraḥ parivāritaḥ
puṣkaradvīpavistāravistīrṇo 'sau samantataḥ //
LiP_1,53.27
vistārānmaṇḍalāccaiva puṣkarasya samena tu
evaṃ dvīpāḥ samudraistu saptasaptabhir āvṛtāḥ //
LiP_1,53.28
dvīpasyānantaro yastu samudraḥ saptamastu vai
evaṃ dvīpasamudrāṇāṃ vṛddhirjñeyā parasparam //
LiP_1,53.29
pareṇa puṣkarasyātha anuvṛtya sthito mahān
svādūdakasamudrastu samantātpariveṣṭya ca //
LiP_1,53.30
pareṇa tasya mahatī dṛśyate lokasaṃsthitiḥ
kāñcanī dviguṇā bhūmiḥ sarvā caikaśilopamā //
LiP_1,53.31
tasyāḥ pareṇa śailastu maryādāpāramaṇḍalaḥ
prakāśaścāprakāśaś ca lokālokaḥ sa ucyate //
LiP_1,53.32
dṛśyādṛśyagirir yāvat tāvadeṣā dharā dvijāḥ
yojanānāṃ sahasrāṇi daśa tasyocchrayaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,53.33
tāvāṃś ca vistarastasya lokālokamahāgireḥ
arvācīne tu tasyārdhe caranti raviraśmayaḥ //
LiP_1,53.34
parārdhe tu tamo nityaṃ lokālokastataḥ smṛtaḥ
evaṃ saṃkṣepataḥ prokto bhūrlokasya ca vistaraḥ //
LiP_1,53.35
ā bhānorvai bhuvaḥ svastu ā dhruvānmunisattamāḥ
āvahādyā niviṣṭāstu vāyorvai sapta nemayaḥ //
LiP_1,53.36
āvahaḥ pravahaścaiva tataścānuvahas tathā
saṃvaho vivahaścātha tataścordhvaṃ parāvahaḥ //
LiP_1,53.37
dvijāḥ parivahaśceti vāyorvai sapta nemayaḥ
balāhakās tathā bhānuś candro nakṣatrarāśayaḥ //
LiP_1,53.38
grahāṇi ṛṣayaḥ sapta dhruvo viprāḥ kramādiha
yojanānāṃ mahīpṛṣṭhād ūrdhvaṃ pañcadaśa ā dhruvāt //
LiP_1,53.39
niyutānyekaniyutaṃ bhūpṛṣṭhādbhānumaṇḍalam
rathaḥ ṣoḍaśasāhasro bhāskarasya tathopari //
LiP_1,53.40
caturaśītisāhasro meruścopari bhūtalāt
koṭiyojanamākramya maharloko dhruvāddhruvaḥ //
LiP_1,53.41
janaloko maharlokāt tathā koṭidvayaṃ dvijāḥ
janalokāttapolokaś catasraḥ koṭayo mataḥ //
LiP_1,53.42
prājāpatyādbrahmalokaḥ koṭiṣaṭkaṃ visṛjya tu
puṇyalokāstu saptaite hy aṇḍe 'sminkathitā dvijāḥ //
LiP_1,53.43
adhaḥ saptatalānāṃ tu narakāṇāṃ hi koṭayaḥ
māyāntāścaiva ghorādyā aṣṭāviṃśatireva tu //
LiP_1,53.44
pāpinasteṣu pacyante svasvakarmānurūpataḥ
avīcyantāni sarvāṇi rauravādyāni teṣu ca //
LiP_1,53.45
pratyekaṃ pañcakānyāhur narakāṇi viśeṣataḥ
aṇḍamādau mayā proktam aṇḍasyāvaraṇāni ca //
LiP_1,53.46
hiraṇyagarbhasargaś ca prasaṃgādbahuvistarāt
aṇḍānāmīdṛśānāṃ tu koṭyo jñeyāḥ sahasraśaḥ //
LiP_1,53.47
sarvagatvāt pradhānasya tiryag ūrdhvam adhas tathā
aṇḍeṣveteṣu sarveṣu bhuvanāni caturdaśa //
LiP_1,53.48
pratyaṇḍaṃ dvijaśārdūlās teṣāṃ heturmaheśvaraḥ
aṇḍeṣu cāṇḍabāhyeṣu tathāṇḍāvaraṇeṣu ca //
LiP_1,53.49
tamo 'nte ca tamaḥpāre cāṣṭamūrtirvyavasthitaḥ
asyātmano maheśasya mahādevasya dhīmataḥ //
LiP_1,53.50
adehinas tvaho deham akhilaṃ paramātmanaḥ
asyāṣṭamūrteḥ śarvasya śivasya gṛhamedhinaḥ //
LiP_1,53.51
gṛhiṇī prakṛtirdivyā prajāś ca mahadādayaḥ
paśavaḥ kiṅkarāstasya sarve dehābhimāninaḥ //
LiP_1,53.52
ādyantahīno bhagavān anantaḥ pumānpradhānapramukhāś ca sapta
pradhānamūrtistvatha ṣoḍaśāṅgo maheśvaraścāṣṭatanuḥ sa eva //
LiP_1,53.53
ājñābalāttasya dharā sthiteha dharādharā vāridharāḥ samudrāḥ
jyotirgaṇaḥ śakramukhāḥ surāś ca vaimānikāḥ sthāvarajaṅgamāś ca //
LiP_1,53.54
dṛṣṭvā yakṣaṃ lakṣaṇairhīnamīśaṃ dṛṣṭvā sendrāste kimetattviheti
yakṣaṃ gatvā niścayātpāvakādyāḥ śaktikṣīṇāścābhavan yattato 'pi //
LiP_1,53.55
dagdhuṃ tṛṇaṃ vāpi samakṣamasya yakṣasya vahnirna śaśāka viprāḥ
vāyustṛṇaṃ cālayituṃ tathānye svānsvānprabhāvān sakalāmarendrāḥ //
LiP_1,53.56
tadā svayaṃ vṛtraripuḥ surendraiḥ sureśvaraḥ sarvasamṛddhihetuḥ
sureśvaraṃ yakṣamuvāca ko vā bhavānitītthaṃ sa kutūhalātmā //
LiP_1,53.57
tadā hyadṛśyaṃ gata eva yakṣas tadāṃbikā haimavatī śubhāsyā
umā śubhairābharaṇairanekaiḥ suśobhamānā tvanu cāvirāsīt //
LiP_1,53.58
kimetadīśe bahuśobhamāne vāṃbike yakṣavapuścakāsti // LiP_1,53.59
niśamya tadyakṣamumāmbikāha tvagocaraśceti surāḥ saśakrāḥ /*praṇemurenāṃ mṛgarājagāminīmumāmajāṃ lohitaśuklakṛṣṇām // LiP_1,53.60
saṃbhāvitā sā sakalāmarendraiḥ sarvapravṛttistu surāsurāṇām
ahaṃ purāsaṃ prakṛtiś ca puṃso yakṣasya cājñāvaśagetyathāha //
LiP_1,53.61
tasmāddvijāḥ sarvamajasya tasya niyogataścāṇḍamabhūdajādvai
ajaś ca aṇḍādakhilaṃ ca tasmāj jyotirgaṇairlokamajātmakaṃ tat //
LiP_1,53.62
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bhuvanakośavinyāsanirṇayo nāma tripañcāśattamo 'dhyāyaḥ
jyotirgaṇapracāraṃ vai saṃkṣipyāṇḍe bravīmyaham
devakṣetrāṇi cālokya grahacāraprasiddhaye //
LiP_1,54.1
mānasopari māhendrī prācyāṃ meroḥ purī sthitā
dakṣiṇe bhānuputrasya varuṇasya ca vāruṇī //
LiP_1,54.2
saumye somasya vipulā tāsu digdevatāḥ sthitāḥ
amarāvatī saṃyamanī sukhā caiva vibhā kramāt //
LiP_1,54.3
lokapālopariṣṭāt tu sarvato dakṣiṇāyane
kāṣṭhāṃ gatasya sūryasya gatir yā tāṃ nibodhata //
LiP_1,54.4
dakṣiṇaprakrame bhānuḥ kṣipteṣuriva dhāvati
jyotiṣāṃ cakramādāya satataṃ parigacchati //
LiP_1,54.5
purāntago yadā bhānuḥ śakrasya bhavati prabhuḥ
sarvaiḥ sāyamanaiḥ sauro hy udayo dṛśyate dvijāḥ //
LiP_1,54.6
sa eva sukhavatyāṃ tu niśāntasthaḥ pradṛśyate
astameti punaḥ sūryo vibhāyāṃ viśvadṛg vibhuḥ //
LiP_1,54.7
mayā prokto 'marāvatyāṃ yathāsau vāritaskaraḥ
tathā saṃyamanīṃ prāpya sukhāṃ caiva vibhāṃ khagaḥ //
LiP_1,54.8
yadāparāhṇastvāgneyyāṃ pūrvāhṇo nairṛte dvijāḥ
tadā tvapararātraś ca vāyubhāge sudāruṇaḥ //
LiP_1,54.9
īśānyāṃ pūrvarātrastu gatireṣā ca sarvataḥ
evaṃ puṣkaramadhye tu yadā sarpati vāripaḥ //
LiP_1,54.10
triṃśāṃśakaṃ tu medinyāṃ muhūrtenaiva gacchati
yojanānāṃ muhūrtasya imāṃ saṃkhyāṃ nibodhata //
LiP_1,54.11
pūrṇā śatasahasrāṇām ekatriṃśattu sā smṛtā
pañcāśacca tathānyāni sahasrāṇyadhikāni tu //
LiP_1,54.12
mauhūrtikī gatirhyeṣā bhāskarasya mahātmanaḥ
etena gatiyogena yadā kāṣṭhāṃ tu dakṣiṇām //
LiP_1,54.13
paryapṛcchet pataṅgo 'pi saumyāśāṃ cottare 'hani
madhye tu puṣkarasyātha bhramate dakṣiṇāyane //
LiP_1,54.14
mānasottaraśaile tu mahātejā vibhāvasuḥ
maṇḍalānāṃ śataṃ pūrṇaṃ tadaśītyadhikaṃ vibhuḥ //
LiP_1,54.15
bāhyaṃ cābhyantaraṃ proktam uttarāyaṇadakṣiṇe
pratyahaṃ carate tāni sūryo vai maṇḍalāni tu //
LiP_1,54.16
kulālacakraparyanto yathā śīghraṃ pravartate
dakṣiṇaprakrame devas tathā śīghraṃ pravartate //
LiP_1,54.17
tasmātprakṛṣṭāṃ bhūmiṃ tu kālenālpena gacchati
sūryo dvādaśabhiḥ śīghraṃ muhūrtairdakṣiṇāyane //
LiP_1,54.18
trayodaśārdhamṛkṣāṇām ahnā tu carate raviḥ
muhūrtaistāvadṛkṣāṇi naktamaṣṭādaśaiścaran //
LiP_1,54.19
kulālacakramadhyaṃ tu yathā mandaṃ prasarpati
tathodagayane sūryaḥ sarpate mandavikramaḥ //
LiP_1,54.20
tasmāddīrgheṇa kālena bhūmimalpāṃ tu gacchati
sa ratho dhiṣṭhito bhānor ādityairmunibhis tathā //
LiP_1,54.21
gandharvairapsarobhiś ca grāmaṇīsarparākṣasaiḥ
pradīpayan sahasrāṃśur agrataḥ pṛṣṭhato 'pyadhaḥ //
LiP_1,54.22
ūrdhvataś ca karaṃ tyaktvā sabhāṃ brāhmīmanuttamām
aṃbhobhir munibhistyaktaiḥ saṃdhyāyāṃ tu niśācarān //
LiP_1,54.23
hatvā hatvā tu samprāptān brāhmaṇaiścarate raviḥ
aṣṭādaśa muhūrtaṃ tu uttarāyaṇapaścimam //
LiP_1,54.24
aharbhavati taccāpi carate mandavikramaḥ
trayodaśārdham ṛkṣāṇi naktaṃ dvādaśabhī raviḥ
muhūrtais tāvad ṛkṣāṇi divāṣṭādaśabhiścaran //
LiP_1,54.25
tato mandataraṃ nābhyāṃ cakraṃ bhramati vai yathā
mṛtpiṇḍa iva madhyastho dhruvo bhramati vai tathā //
LiP_1,54.26
triṃśanmuhūrtair evāhur ahorātraṃ purāvidaḥ
ubhayoḥ kāṣṭhayormadhye bhramato maṇḍalāni tu //
LiP_1,54.27
kulālacakranābhistu yathā tatraiva vartate
auttānapādo bhramati grahaiḥ sārdhaṃ grahāgraṇīḥ //
LiP_1,54.28
gaṇo munijyotiṣāṃ tu manasā tasya sarpati
adhiṣṭhitaḥ punastena bhānustvādāya tiṣṭhati //
LiP_1,54.29
kiraṇaiḥ sarvatastoyaṃ devo vai sasamīraṇaḥ
auttānapādasya sadā dhruvatvaṃ vai prasādataḥ //
LiP_1,54.30
viṣṇorauttānapādena cāptaṃ tātasya hetunā
āpaḥ pītāstu sūryeṇa kramante śaśinaḥ kramāt //
LiP_1,54.31
niśākarānnisravante jīmūtānpratyapaḥ kramāt
vṛndaṃ jalamucāṃ caiva śvasanenābhitāḍitam //
LiP_1,54.32
kṣmāyāṃ sṛṣṭiṃ visṛjate 'bhāsayattena bhāskaraḥ
toyasya nāsti vai nāśaḥ tadaiva parivartate //
LiP_1,54.33
hitāya sarvajantūnāṃ gatiḥ śarveṇa nirmitā
bhūrbhuvaḥ svas tathā hyāpo hy annaṃ cāmṛtameva ca //
LiP_1,54.34
prāṇā vai jagatāmāpo bhūtāni bhuvanāni ca
bahunātra kimuktena carācaramidaṃ jagat //
LiP_1,54.35
apāṃ śivasya bhagavān ādhipatye vyavasthitaḥ
apāṃ tvadhipatirdevo bhava ityeva kīrtitaḥ //
LiP_1,54.36
bhavātmakaṃ jagatsarvam iti kiṃ ceha cādbhutam
nārāyaṇatvaṃ devasya hareścādbhiḥ kṛtaṃ vibhoḥ
jagatāmālayo viṣṇus tv āpastasyālayāni tu //
LiP_1,54.37
dandahyamāneṣu carācareṣu godhūmabhūtās tvathaniṣkramanti
yā yā ūrdhvaṃ māruteneritā vai tāstāstvabhrāṇyagninā vāyunā ca //
LiP_1,54.38
ato dhūmāgnivātānāṃ saṃyogastvabhramucyate
vārīṇi varṣatītyabhram abhrasyeśaḥ sahasradṛk //
LiP_1,54.39
yajñadhūmodbhavaṃ cāpi dvijānāṃ hitakṛtsadā
dāvāgnidhūmasambhūtam abhraṃ vanahitaṃ smṛtam //
LiP_1,54.40
mṛtadhūmodbhavaṃ tvabhram aśubhāya bhaviṣyati
abhicārāgnidhūmotthaṃ bhūtanāśāya vai dvijāḥ //
LiP_1,54.41
evaṃ dhūmaviśeṣeṇa jagatāṃ vai hitāhitam
tasmādācchādayeddhūmam abhicārakṛtaṃ naraḥ //
LiP_1,54.42
anāchādya dvijaḥ kuryād dhūmaṃ yaścābhicārikam
evamuddiśya lokasya kṣayakṛcca bhaviṣyati //
LiP_1,54.43
apāṃ nidhānaṃ jīmūtāḥ ṣaṇmāsāniha suvratāḥ
varṣayantyeva jagatāṃ hitāya pavanājñayā //
LiP_1,54.44
stanitaṃ ceha vāyavyaṃ vaidyutaṃ pāvakodbhavam
tridhā teṣāmihotpattir abhrāṇāṃ munipuṅgavāḥ //
LiP_1,54.45
na bhraśyanti yato 'bhrāṇi mehanānmegha ucyate
kāṣṭhāvāhāś ca vairiñcyāḥ pakṣāścaiva pṛthagvidhāḥ //
LiP_1,54.46
ājyānāṃ kāṣṭhasaṃyogād agnerdhūmaḥ pravartitaḥ
dvitīyānāṃ ca saṃbhūtir viriñcocchvāsavāyunā //
LiP_1,54.47
bhūbhṛtāṃ tvatha pakṣaistu maghavaccheditaistataḥ
vāhneyāstvatha jīmūtās tv āvahasthānagāḥ śubhāḥ //
LiP_1,54.48
viriñcocchvāsajāḥ sarve pravahaskandhajāstataḥ
pakṣajāḥ puṣkarādyāś ca varṣanti ca yadā jalam //
LiP_1,54.49
mūkāḥ saśabdaduṣṭāśās tv etaiḥ kṛtyaṃ yathākramam
kṣāmavṛṣṭipradā dīrghakālaṃ śītasamīriṇaḥ //
LiP_1,54.50
jīvakāś ca tathā kṣīṇā vidyuddhvanivivarjitāḥ
tiṣṭhantyākrośamātre tu dharāpṛṣṭhāditastataḥ //
LiP_1,54.51
ardhakrośe tu sarve vai jīmūtā girivāsinaḥ
meghā yojanamātraṃ tu sādhyatvād bahutoyadāḥ //
LiP_1,54.52
dharāpṛṣṭhāddvijāḥ kṣmāyāṃ vidyudguṇasamanvitāḥ
teṣāṃ teṣāṃ vṛṣṭisargaṃ tredhā kathitamatra tu //
LiP_1,54.53
pakṣajāḥ kalpajāḥ sarve parvatānāṃ mahattamāḥ
kalpānte te ca varṣanti rātrau nāśāya śāradāḥ //
LiP_1,54.54
pakṣajāḥ puṣkarādyāś ca varṣanti ca yadā jalam
tadārṇavamabhūtsarvaṃ tatra śete niśīśvaraḥ //
LiP_1,54.55
āgneyānāṃ śvāsajānāṃ pakṣajānāṃ dvijarṣabhāḥ
jaladānāṃ sadā dhūmo hy āpyāyana iti smṛtaḥ //
LiP_1,54.56
pauṇḍrāstu vṛṣṭayaḥ sarvā vaidyutāḥ śītaśasyadāḥ
puṇḍradeśeṣu patitā nāgānāṃ śīkarā himāḥ //
LiP_1,54.57
gāṅgā gaṅgāmbusambhūtā parjanyena parāvahaiḥ
nagānāṃ ca nadīnāṃ ca diggajānāṃ samākulam //
LiP_1,54.58
meghānāṃ ca pṛthagbhūtaṃ jalaṃ prāyādagādagam
parāvaho yaḥ śvasanaś cānayatyambikāgurum //
LiP_1,54.59
menāpatimatikramya vṛṣṭiśeṣaṃ dvijāḥ param
abhyeti bhārate varṣe tv aparāntavivṛddhaye //
LiP_1,54.60
vṛṣṭayaḥ kathitā hyadya dvidhā vastu vivṛddhaye
sasyadvayasya saṃkṣepāt prabravīmi yathāmati //
LiP_1,54.61
sraṣṭā bhānurmahātejā vṛṣṭīnāṃ viśvadṛg vibhuḥ
so 'pi sākṣāddvijaśreṣṭhāś ceśānaḥ paramaḥ śivaḥ //
LiP_1,54.62
sa eva tejastvojastu balaṃ viprā yaśaḥ svayam
cakṣuḥ śrotraṃ mano mṛtyur ātmā manyur vidig diśaḥ //
LiP_1,54.63
satyaṃ ṛtaṃ tathā vāyur aṃbaraṃ khacaraś ca saḥ
lokapālo harirbrahmā rudraḥ sākṣānmaheśvaraḥ //
LiP_1,54.64
sahasrakiraṇaḥ śrīmān aṣṭahastaḥ sumaṅgalaḥ
ardhanārivapuḥ sākṣāt trinetras tridaśādhipaḥ //
LiP_1,54.65
asyaiveha prasādāttu vṛṣṭirnānābhavaddvijāḥ
sahasraguṇamutsraṣṭum ādatte kiraṇairjalam //
LiP_1,54.66
jalasya nāśo vṛddhirvā nāstyevāsya vicārataḥ
dhruveṇādhiṣṭhito vāyur vṛṣṭiṃ saṃharate punaḥ //
LiP_1,54.67
grahān niḥsṛtya sūryāt tu kṛtsne nakṣatramaṇḍale
cārasyānte viśatyarke dhruveṇa samadhiṣṭhitā //
LiP_1,54.68
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge jyotiścakre sūryagatyādikathanaṃ nāma catuḥpañcāśattamo 'dhyāyaḥ
sauraṃ saṃkṣepato vakṣye rathaṃ śaśina eva ca
grahāṇām itareṣāṃ ca yathā gacchati cāmbupaḥ //
LiP_1,55.1
saurastu brahmaṇā sṛṣṭo rathastvarthavaśena saḥ
saṃvatsarasyāvayavaiḥ kalpitaś ca dvijarṣabhāḥ //
LiP_1,55.2
trinābhinā tu cakreṇa pañcāreṇa samanvitaḥ
sauvarṇaḥ sarvadevānām āvāso bhāskarasya tu //
LiP_1,55.3
navayojanasāhasro vistārāyāmataḥ smṛtaḥ
dviguṇo 'pi rathopasthād īṣādaṇḍaḥ pramāṇataḥ //
LiP_1,55.4
asaṅgaistu hayairyukto yataścakraṃ tataḥ sthitaiḥ
vājinastasya vai sapta chandobhir nirmitāstu te //
LiP_1,55.5
cakrapakṣe nibaddhāstu dhruve cākṣaḥ samarpitaḥ
sahāśvacakro bhramate sahākṣo bhramate dhruvaḥ //
LiP_1,55.6
akṣaḥ sahaikacakreṇa bhramate 'sau dhruveritaḥ
prerako jyotiṣāṃ dhīmān dhruvo vai vātaraśmibhiḥ //
LiP_1,55.7
yugākṣakoṭisambaddhau dvau raśmī syandanasya tu
dhruveṇa bhramate raśminibaddhaḥ sa yugākṣayoḥ //
LiP_1,55.8
bhramato maṇḍalāni syuḥ khecarasya rathasya tu
yugākṣakoṭī te tasya dakṣiṇe syandanasya hi //
LiP_1,55.9
dhruveṇa pragṛhīte vai vicakrāśve ca rajjubhiḥ
bhramantamanugacchanti dhruvaṃ raśmī ca tāvubhau //
LiP_1,55.10
yugākṣakoṭistvetasya vātormisyandanasya tu
kīle saktā yathā rajjur bhramate sarvatodiśam //
LiP_1,55.11
bhrāmyatastasya raśmī tu maṇḍaleṣūttarāyaṇe
vardhete dakṣiṇe caiva bhramatā maṇḍalāni tu //
LiP_1,55.12
ākṛṣyete yadā te vai dhruveṇādhiṣṭhite tadā
ābhyantarasthaḥ sūryo 'tha bhramate maṇḍalāni tu //
LiP_1,55.13
aśītimaṇḍalaśataṃ kāṣṭhayorantaraṃ dvayoḥ
dhruveṇa mucyamānābhyāṃ raśmibhyāṃ punareva tu //
LiP_1,55.14
tathaiva bāhyataḥ sūryo bhramate maṇḍalāni tu
udveṣṭayan sa vegena maṇḍalāni tu gacchati //
LiP_1,55.15
devāścaiva tathā nityaṃ munayaś ca divāniśam
yajanti satataṃ devaṃ bhāskaraṃ bhavamīśvaram //
LiP_1,55.16
saratho 'dhiṣṭhito devair ādityairmunibhis tathā
gandharvairapsarobhiś ca grāmaṇīsarparākṣasaiḥ //
LiP_1,55.17
ete vasanti vai sūrye dvau dvau māsau krameṇa tu
āpyāyayanti cādityaṃ tejobhir bhāskaraṃ śivam //
LiP_1,55.18
grathitaiḥ svairvacobhistu stuvanti munayo ravim
gandharvāpsarasaścaiva nṛtyageyairupāsate //
LiP_1,55.19
grāmaṇīyakṣabhūtāni kurvate 'bhīṣusaṃgraham
sarpā vahanti vai sūryaṃ yātudhānā anuyānti ca //
LiP_1,55.20
vālakhilyā nayantyastaṃ parivāryodayādravim
ityete vai vasantīha dvau dvau māsau divākare //
LiP_1,55.21
madhuś ca mādhavaścaiva śukraś ca śucireva ca
nabhonabhasyau viprendrā iṣaścorjastathaiva ca //
LiP_1,55.22
sahaḥsahasyau ca tathā tapasyaś ca tapaḥ punaḥ
ete dvādaśa māsāstu varṣaṃ vai mānuṣaṃ dvijāḥ //
LiP_1,55.23
vāsantikas tathā graiṣmaḥ śubho vai vārṣikas tathā
śāradaś ca himaścaiva śaiśira ṛtavaḥ smṛtāḥ //
LiP_1,55.24
dhātāryamātha mitraś ca varuṇaścendra eva ca
vivasvāṃścaiva pūṣā ca parjanyo 'ṃśur bhagas tathā //
LiP_1,55.25
tvaṣṭā viṣṇuḥ pulastyaś ca pulahaścātrireva ca
vasiṣṭhaścāṅgirāścaiva bhṛgurbuddhimatāṃ varaḥ //
LiP_1,55.26
bhāradvājo gautamaś ca kaśyapaś ca kratus tathā
jamadagniḥ kauśikaś ca vāsukiḥ kaṅkaṇīkaraḥ //
LiP_1,55.27
takṣakaś ca tathā nāga elāpatras tathā dvijāḥ
śaṅkhapālas tathā cānyas tv airāvata iti smṛtaḥ //
LiP_1,55.28
dhanañjayo mahāpadmas tathā karkoṭakaḥ smṛtaḥ
kambalo 'śvataraścaiva tumbururnāradas tathā //
LiP_1,55.29
hāhā hūhūrmuniśreṣṭhā viśvāvasuranuttamaḥ
ugraseno 'tha surucir anyaścaiva parāvasuḥ //
LiP_1,55.30
citraseno mahātejāś corṇāyuścaiva suvratāḥ
dhṛtarāṣṭraḥ sūryavarcā devī sākṣāt kṛtasthalā //
LiP_1,55.31
śubhānanā śubhaśroṇir divyā vai puñjikasthalā
menakā sahajanyā ca pramlocātha śucismitā //
LiP_1,55.32
anumlocā ghṛtācī ca viśvācī corvaśī tathā
pūrvacittiriti khyātā devī sākṣāttilottamā //
LiP_1,55.33
raṃbhā cāmbhojavadanā rathakṛd grāmaṇīḥ śubhaḥ
rathaujā rathacitraś ca subāhurvai rathasvanaḥ //
LiP_1,55.34
varuṇaś ca tathaivānyaḥ suṣeṇaḥ senajicchubhaḥ
tārkṣyaścāriṣṭanemiś ca kṣatajit satyajittathā //
LiP_1,55.35
rakṣohetiḥ prahetiś ca pauruṣeyo vadhas tathā
sarpo vyāghraḥ punaścāpo vāto vidyuddivākaraḥ //
LiP_1,55.36
brahmopetaś ca rakṣendro yajñopetastathaiva ca
ete devādayaḥ sarve vasantyarke krameṇa tu //
LiP_1,55.37
sthānābhimānino hyete gaṇā dvādaśa saptakāḥ
dhātrādiviṣṇuparyantā devā dvādaśa kīrtitāḥ //
LiP_1,55.38
ādityaṃ paramaṃ bhānuṃ bhābhirāpyāyayanti te
pulastyādyāḥ kauśikāntā munayo munisattamāḥ //
LiP_1,55.39
dvādaśaiva stavairbhānuṃ stuvanti ca yathākramam
nāgāścāśvatarāntāstu vāsukipramukhāḥ śubhāḥ //
LiP_1,55.40
dvādaśaiva mahādevaṃ vahantyevaṃ yathākramam
krameṇa sūryavarcāntās tumburupramukhāmbupam //
LiP_1,55.41
gītairenamupāsante gandharvā dvādaśottamāḥ
kṛtasthalādyā raṃbhāntā divyāścāpsaraso ravim //
LiP_1,55.42
tāṇḍavaiḥ sarasaiḥ sarvāś copāsante yathākramam
divyāḥ satyajidantāś ca grāmaṇyo rathakṛnmukhāḥ //
LiP_1,55.43
dvādaśāsya krameṇaiva kurvate 'bhīṣusaṃgraham
prayānti yajñopetāntā rakṣohetimukhāḥ saha //
LiP_1,55.44
sāyudhā dvādaśaivaite rākṣasāśca yathākramam
dhātāryamā pulastyaś ca pulahaś ca prajāpatiḥ //
LiP_1,55.45
urago vāsukiścaiva kaṅkaṇīkaś ca tāvubhau
tumburur nāradaścaiva gandharvau gāyatāṃ varau //
LiP_1,55.46
kṛtasthalāpsarāścaiva tathā vai puñjikasthalā
grāmaṇī rathakṛccaiva rathaujāścaiva tāvubhau //
LiP_1,55.47
rakṣohetiḥ prahetiś ca yātudhānāvudāhṛtau
madhumādhavayoreṣa gaṇo vasati bhāskare //
LiP_1,55.48
vasanti grīṣmakau māsau mitraś ca varuṇaś ca ha
ṛṣiratrirvasiṣṭhaś ca takṣako nāga eva ca //
LiP_1,55.49
menakā sahajanyā ca gandharvau ca hāhāhūhūḥ
subāhunāmā grāmaṇyau rathacitraś ca tāvubhau //
LiP_1,55.50
pauruṣeyo vadhaścaiva yātudhānāvudāhṛtau
ete vasanti vai sūrye māsayoḥ śuciśukrayoḥ //
LiP_1,55.51
tataḥ sūrye punaścānyā nivasantīha devatāḥ
indraścaiva vivasvāṃś ca aṅgirā bhṛgureva ca //
LiP_1,55.52
elāpatras tathā sarpaḥ śaṅkhapālaś ca tāvubhau
viśvāvasūgrasenau ca varuṇaś ca rathasvanaḥ //
LiP_1,55.53
pramlocā caiva vikhyātā anumlocā ca te ubhe
yātudhānās tathā sarpo vyāghraścaiva tu tāvubhau //
LiP_1,55.54
nabhonabhasyayoreṣa gaṇo vasati bhāskare
parjanyaścaiva pūṣā ca bharadvājo 'tha gautamaḥ //
LiP_1,55.55
dhanañjaya irāvāṃś ca suruciḥ saparāvasuḥ
ghṛtācī cāpsaraḥśreṣṭhā viśvācī cātiśobhanā //
LiP_1,55.56
senajicca suṣeṇaś ca senānīr grāmaṇīś ca tau
āpo vātaś ca tāvetau yātudhānāvubhau smṛtau //
LiP_1,55.57
vasantyete tu vai sūrye māsa ūrja iṣe ca ha
haimantikau tu dvau māsau vasanti ca divākare //
LiP_1,55.58
aṃśurbhagaś ca dvāvetau kaśyapaś ca kratuḥ saha
bhujaṅgaś ca mahāpadmaḥ sarpaḥ karkoṭakas tathā //
LiP_1,55.59
citrasenaś ca gandharva ūrṇāyuścaiva tāvubhau
urvaśī pūrvacittiś ca tathaivāpsarasāvubhe //
LiP_1,55.60
tārkṣyaścāriṣṭanemiś ca senānīr grāmaṇīś ca tau
vidyuddivākaraścobhau yātudhānāvudāhṛtau //
LiP_1,55.61
sahe caiva sahasye ca vasantyete divākare
tataḥ śaiśirayoścāpi māsayor nivasanti vai //
LiP_1,55.62
tvaṣṭā viṣṇurjamadagnir viśvāmitrastathaiva ca
kādraveyau tathā nāgau kambalāśvatarāvubhau //
LiP_1,55.63
dhṛtarāṣṭraḥ sagandharvaḥ sūryavarcāstathaiva ca
tilottamāpsarāścaiva devī raṃbhā manoharā //
LiP_1,55.64
rathajitsatyajiccaiva grāmaṇyau lokaviśrutau
brahmopetas tathā rakṣo yajñopetaś ca yaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,55.65
ete devā vasantyarke dvau dvau māsau krameṇa tu
sthānābhimānino hyete gaṇā dvādaśa saptakāḥ //
LiP_1,55.66
sūryamāpyāyayantyete tejasā teja uttamam
grathitaiḥ svairvacobhistu stuvanti munayo ravim //
LiP_1,55.67
gandharvāpsarasaścaiva nṛtyageyairupāsate
grāmaṇīyakṣabhūtāni kurvate 'bhīṣusaṃgraham //
LiP_1,55.68
sarpā vahanti vai sūryaṃ yātudhānā anuyānti vai
vālakhilyā nayantyastaṃ parivāryodayādravim //
LiP_1,55.69
eteṣāmeva devānāṃ yathā tejo yathā tapaḥ
yathāyogaṃ yathāmantraṃ yathādharmaṃ yathābalam //
LiP_1,55.70
tathā tapatyasau sūryas teṣāmiddhastu tejasā
ityete vai vasantīha dvau dvau māsau divākare //
LiP_1,55.71
ṛṣayo devagandharvapannagāpsarasāṃ gaṇāḥ
grāmaṇyaś ca tathā yakṣā yātudhānāś ca mukhyataḥ //
LiP_1,55.72
ete tapanti varṣanti bhānti vānti sṛjanti ca
bhūtānāmaśubhaṃ karma vyapohantīha kīrtitāḥ //
LiP_1,55.73
mānavānāṃ śubhaṃ hyete haranti ca durātmanām
duritaṃ supracārāṇāṃ vyapohanti kvacit kvacit //
LiP_1,55.74
vimāne ca sthitā divye kāmage vātaraṃhasi
ete sahaiva sūryeṇa bhramanti divasānugāḥ //
LiP_1,55.75
varṣantaś ca tapantaś ca hlādayantaś ca vai dvijāḥ
gopāyantīha bhūtāni sarvāṇi dyāmanukṣayāt //
LiP_1,55.76
sthānābhimāninām etat sthānaṃ manvantareṣu vai
atītānāgatānāṃ vai vartante sāṃprataṃ ca ye //
LiP_1,55.77
ete vasanti vai sūrye saptakāste caturdaśa
caturdaśasu sarveṣu gaṇā manvantareṣviha //
LiP_1,55.78
saṃkṣepādvistarāccaiva yathāvṛttaṃ yathāśrutam
kathitaṃ muniśārdūlā devadevasya dhīmataḥ //
LiP_1,55.79
ete devā vasantyarke dvau dvau māsau krameṇa tu
sthānābhimānino hyete gaṇā dvādaśa saptakāḥ //
LiP_1,55.80
ityeṣa ekacakreṇa sūryastūrṇaṃ rathena tu
haritairakṣarairaśvaiḥ sarpate 'sau divākaraḥ //
LiP_1,55.81
ahorātraṃ rathenāsāv ekacakreṇa tu bhraman
saptadvīpasamudrāṅgāṃ saptabhiḥ sarpate divi //
LiP_1,55.82
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge sūryarathanirṇayo nāma pañcapañcāśattamo 'dhyāyaḥ
vīthyāśrayāṇi carati nakṣatrāṇi niśākaraḥ
tricakrobhayato 'śvaś ca vijñeyastasya vai rathaḥ //
LiP_1,56.1
śatāraiś ca tribhiścakrair yuktaḥ śuklairhayottamaiḥ
daśabhistvakṛśair divyair asaṃgais tair manojavaiḥ //
LiP_1,56.2
rathenānena devaiś ca pitṛbhiścaiva gacchati
somo hyambumayair gobhiḥ śuklaiḥ śuklagabhastimān //
LiP_1,56.3
kramate śuklapakṣādau bhāskarātparamāsthitaḥ
āpūryate parasyāntaḥ satataṃ divasakramāt //
LiP_1,56.4
devaiḥ pītaṃ kṣaye somam āpyāyayati nityaśaḥ
pītaṃ pañcadaśāhaṃ tu raśminaikena bhāskaraḥ //
LiP_1,56.5
āpūrayan suṣumnena bhāgaṃ bhāgamanukramāt
ityeṣā sūryavīryeṇa candrasyāpyāyitā tanuḥ //
LiP_1,56.6
sa paurṇamāsyāṃ dṛśyeta śuklaḥ sampūrṇamaṇḍalaḥ
evamāpyāyitaṃ somaṃ śuklapakṣe dinakramāt //
LiP_1,56.7
tato dvitīyāprabhṛti bahulasya caturdaśīm
pibantyambumayaṃ devā madhu saumyaṃ sudhāmṛtam //
LiP_1,56.8
saṃbhṛtaṃ tvardhamāsena hy amṛtaṃ sūryatejasā
pānārthamamṛtaṃ somaṃ paurṇamāsyāmupāsate //
LiP_1,56.9
ekarātriṃ surāḥ sarve pitṛbhistvṛṣibhiḥ saha
somasya kṛṣṇapakṣādau bhāskarābhimukhasya ca //
LiP_1,56.10
prakṣīyante parasyāntaḥ pīyamānāḥ kalāḥ kramāt
trayastriṃśacchatāścaiva trayastriṃśattathaiva ca //
LiP_1,56.11
trayastriṃśatsahasrāṇi devāḥ somaṃ pibanti vai
evaṃ dinakramātpīte vibudhaistu niśākare //
LiP_1,56.12
pītvārdhamāsaṃ gacchanti amāvāsyāṃ surottamāḥ
pitaraścopatiṣṭhanti amāvāsyāṃ niśākaram //
LiP_1,56.13
tataḥ pañcadaśe bhāge kiṃcicchiṣṭe kalātmake
aparāhṇe pitṛgaṇā jaghanyaṃ paryupāsate //
LiP_1,56.14
pibanti dvikalaṃ kālaṃ śiṣṭā tasya kalā tu yā
nisṛtaṃ tadamāvāsyāṃ gabhastibhyaḥ svadhāmṛtam //
LiP_1,56.15
māsatṛptimavāpyāgryāṃ pītvā gacchanti te 'mṛtam
pitṛbhiḥ pīyamānasya pañcadaśyāṃ kalā tu yā //
LiP_1,56.16
yāvattu kṣīyate tasya bhāgaḥ pañcadaśastu saḥ
amāvāsyāṃ tatastasyā antarā pūryate punaḥ //
LiP_1,56.17
vṛddhikṣayau vai pakṣādau ṣoḍaśyāṃ śaśinaḥ smṛtau
evaṃ sūryanimittaiṣā pakṣavṛddhirniśākare //
LiP_1,56.18
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge somavarṇanaṃ nāma ṣaṭpañcāśattamo 'dhyāyaḥ
aṣṭabhiś ca hayairyuktaḥ somaputrasya vai rathaḥ
vāritejomayaścātha piśaṅgaiścaiva śobhanaiḥ //
LiP_1,57.1
daśabhiścākṛśairaśvair nānāvarṇai rathaḥ smṛtaḥ
śukrasya kṣmāmayairyukto daityācāryasya dhīmataḥ //
LiP_1,57.2
aṣṭāśvaścātha bhaumasya ratho haimaḥ suśobhanaḥ
jīvasya haimaścāṣṭāśvo mandasyāyasanirmitaḥ //
LiP_1,57.3
ratha āpomayairaśvair daśabhistu sitetaraiḥ
svarbhānorbhāskarāreś ca tathā cāṣṭahayaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,57.4
sarve dhruvanibaddhā vai grahāste vātaraśmibhiḥ
etena bhrāmyamāṇāś ca yathāyogaṃ vrajanti vai //
LiP_1,57.5
yāvantyaścaiva tārāś ca tāvantaścaiva raśmayaḥ
sarve dhruvanibaddhāś ca bhramanto bhrāmayanti tam //
LiP_1,57.6
alātacakravadyānti vātacakreritāni tu
yasmādvahati jyotīṃṣi pravahastena sa smṛtaḥ //
LiP_1,57.7
nakṣatrasūryāś ca tathā grahatārāgaṇaiḥ saha
unmukhābhimukhāḥ sarve cakrabhūtāḥ śritā divi //
LiP_1,57.8
dhruveṇādhiṣṭhitāścaiva dhruvameva pradakṣiṇam
prayānti ceśvaraṃ draṣṭuṃ meḍhībhūtaṃ dhruvaṃ divi //
LiP_1,57.9
navayojanasāhasro viṣkambhaḥ savituḥ smṛtaḥ
triguṇastasya vistāro maṇḍalasya pramāṇataḥ //
LiP_1,57.10
dviguṇaḥ sūryavistārād vistāraḥ śaśinaḥ smṛtaḥ
tulyastayostu svarbhānur bhūtvādhastātprasarpati //
LiP_1,57.11
uddhṛtya pṛthivīchāyāṃ nirmitāṃ maṇḍalākṛtim
svarbhānostu bṛhatsthānaṃ tṛtīyaṃ yat tamomayam //
LiP_1,57.12
candrasya ṣoḍaśo bhāgo bhārgavasya vidhīyate
viṣkambhānmaṇḍalāccaiva yojanācca pramāṇataḥ //
LiP_1,57.13
bhārgavātpādahīnastu vijñeyo vai bṛhaspatiḥ
pādahīnau vakrasaurī tathāyāmapramāṇataḥ //
LiP_1,57.14
vistārānmaṇḍalāccaiva pādahīnastayorbudhaḥ
tārānakṣatrarūpāṇi vapuṣmantīha yāni vai //
LiP_1,57.15
budhena tāni tulyāni vistārānmaṇḍalādapi
prāyaśaścandrayogīni vidyādṛkṣāṇi tattvavit //
LiP_1,57.16
tārānakṣatrarūpāṇi hīnāni tu parasparam
śatāni pañca catvāri trīṇi dve caiva yojane //
LiP_1,57.17
sarvopari nikṛṣṭāni tārakāmaṇḍalāni tu
yojanadvayamātrāṇi tebhyo hrasvaṃ na vidyate //
LiP_1,57.18
upariṣṭāttrayasteṣāṃ grahā ye dūrasarpiṇaḥ
sauro 'ṅgirāś ca vakraś ca jñeyā mandavicāriṇaḥ //
LiP_1,57.19
tebhyo 'dhastāttu catvāraḥ punaranye mahāgrahāḥ
sūryaḥ somo budhaścaiva bhārgavaścaiva śīghragāḥ //
LiP_1,57.20
tāvantyastārakāḥ koṭyo yāvantyṛkṣāṇi sarvaśaḥ
dhruvāt tu niyamāccaiṣām ṛkṣamārge vyavasthitiḥ //
LiP_1,57.21
saptāśvasyaiva sūryasya nīcoccatvamanukramāt
uttarāyaṇamārgastho yadā parvasu candramāḥ //
LiP_1,57.22
uccatvāddṛśyate śīghraṃ nātivyaktairgabhastibhiḥ
tadā dakṣiṇamārgastho nīcāṃ vīthimupāśritaḥ //
LiP_1,57.23
bhūmirekhāvṛtaḥ sūryaḥ paurṇimāvāsyayos tadā
dadṛśe ca yathākālaṃ śīghramastamupaiti ca //
LiP_1,57.24
tasmāduttaramārgastho hy amāvāsyāṃ niśākaraḥ
dadṛśe dakṣiṇe mārge niyamāddṛśyate na ca //
LiP_1,57.25
jyotiṣāṃ gatiyogena sūryasya tamasā vṛtaḥ
samānakālāstamayau viṣuvatsu samodayau //
LiP_1,57.26
uttarāsu ca vīthīṣu vyantarāstamanodayau
paurṇimāvāsyayor jñeyau jyotiścakrānuvartinau //
LiP_1,57.27
dakṣiṇāyanamārgastho yadā carati raśmivān
grahāṇāṃ caiva sarveṣāṃ sūryo 'dhastāt prasarpati //
LiP_1,57.28
vistīrṇaṃ maṇḍalaṃ kṛtvā tasyordhvaṃ carate śaśī
nakṣatramaṇḍalaṃ kṛtsnaṃ somādūrdhvaṃ prasarpati //
LiP_1,57.29
nakṣatrebhyo budhaścordhvaṃ budhādūrdhvaṃ tu bhārgavaḥ
vakrastu bhārgavādūrdhvaṃ vakrād ūrdhvaṃ bṛhaspatiḥ //
LiP_1,57.30
tasmācchanaiścaraścordhvaṃ tasmātsaptarṣimaṇḍalam
ṛṣīṇāṃ caiva saptānāṃ dhruvasyordhvaṃ vyavasthitiḥ //
LiP_1,57.31
taṃ viṣṇulokaṃ paramaṃ jñātvā mucyeta kilbiṣāt
dviguṇeṣu sahasreṣu yojanānāṃ śateṣu ca //
LiP_1,57.32
grahanakṣatratārāsu upariṣṭādyathākramam
grahāś ca candrasūryau ca yutau divyena tejasā //
LiP_1,57.33
nityamṛkṣeṣu yujyante gacchanto 'harniśaṃ kramāt
grahanakṣatrasūryās te nīcoccaṛjusaṃsthitāḥ //
LiP_1,57.34
samāgame ca bhede ca paśyanti yugapatprajāḥ
ṛtavaḥ ṣaṭ smṛtāḥ sarve samāgacchanti pañcadhā //
LiP_1,57.35
parasparāsthitā hyete yujyante ca parasparam
asaṃkareṇa vijñeyas teṣāṃ yogastu vai budhaiḥ //
LiP_1,57.36
evaṃ saṃkṣipya kathitaṃ grahāṇāṃ gamanaṃ dvijāḥ
bhāskarapramukhānāṃ ca yathādṛṣṭaṃ yathāśrutam //
LiP_1,57.37
grahādhipatye bhagavān brahmaṇā padmayoninā
abhiṣiktaḥ sahasrāṃśū rudreṇa tu yathā guhaḥ //
LiP_1,57.38
tasmādgrahārcanā kāryā agnau codyaṃ yathāvidhi
ādityagrahapīḍāyāṃ sadbhiḥ kāryārthasiddhaye //
LiP_1,57.39
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge jyotiścakre grahacārakathanaṃ nāma saptapañcāśattamo 'dhyāyaḥ
abhyaṣiñcatkathaṃ brahmā cādhipatye prajāpatiḥ
devadaityamukhān sarvān sarvātmā vada sāṃpratam //
LiP_1,58.1
grahādhipatye bhagavān abhyaṣiñcaddivākaram
ṛkṣāṇāmoṣadhīnāṃ ca somaṃ brahmā prajāpatiḥ //
LiP_1,58.2
apāṃ ca varuṇaṃ devaṃ dhanānāṃ yakṣapuṅgavam
ādityānāṃ tathā viṣṇuṃ vasūnāṃ pāvakaṃ tathā //
LiP_1,58.3
prajāpatīnāṃ dakṣaṃ ca marutāṃ śakrameva ca
daityānāṃ dānavānāṃ ca prahlādaṃ daityapuṅgavam //
LiP_1,58.4
dharmaṃ pitṝṇām adhipaṃ nirṛtiṃ piśitāśinām
rudraṃ paśūnāṃ bhūtānāṃ nandinaṃ gaṇanāyakam //
LiP_1,58.5
vīrāṇāṃ vīrabhadraṃ ca piśācānāṃ bhayaṃkaram
mātṝṇāṃ caiva cāmuṇḍāṃ sarvadevanamaskṛtām //
LiP_1,58.6
rudrāṇāṃ devadeveśaṃ nīlalohitamīśvaram
vighnānāṃ vyomajaṃ devaṃ gajāsyaṃ tu vināyakam //
LiP_1,58.7
strīṇāṃ devīmumāṃ devīṃ vacasāṃ ca sarasvatīm
viṣṇuṃ māyāvināṃ caiva svātmānaṃ jagatāṃ tathā //
LiP_1,58.8
himavantaṃ girīṇāṃ tu nadīnāṃ caiva jāhnavīm
samudrāṇāṃ ca sarveṣām adhipaṃ payasāṃ nidhim //
LiP_1,58.9
vṛkṣāṇāṃ caiva cāśvatthaṃ plakṣaṃ ca prapitāmahaḥ // LiP_1,58.10
gandharvavidyādharakinnarāṇām īśaṃ punaś citrarathaṃ cakāra
nāgādhipaṃ vāsukimugravīryaṃ sarpādhipaṃ takṣakamugravīryam //
LiP_1,58.11
suparṇamīśaṃ patatāmathāśvarājānamuccaiḥśravasaṃ cakāra // LiP_1,58.12
siṃhaṃ mṛgāṇāṃ vṛṣabhaṃ gavāṃ ca mṛgādhipānāṃ śarabhaṃ cakāra
senādhipānāṃ guhamaprameyaṃ śrutismṛtīnāṃ lakulīśamīśam //
LiP_1,58.13
abhyaṣiñcatsudharmāṇaṃ tathā śaṅkhapadaṃ diśām
ketumantaṃ krameṇaiva hemaromāṇameva ca //
LiP_1,58.14
pṛthivyāṃ pṛthumīśānaṃ sarveṣāṃ tu maheśvaram
caturmūrtiṣu sarvajñaṃ śaṅkaraṃ vṛṣabhadhvajam //
LiP_1,58.15
prasādādbhagavāñchambhoś cābhyaṣiñcadyathākramam
purābhiṣicya puṇyātmā rarāja bhuvaneśvaraḥ //
LiP_1,58.16
etadvo vistareṇaiva kathitaṃ munipuṅgavāḥ
abhiṣiktāstatastvete viśiṣṭā viśvayoninā //
LiP_1,58.17
iti śrīliṅgamahāpurāṇe sūryādyabhiṣekakathanaṃ nāmāṣṭapañcāśattamo 'dhyāyaḥ
etacchrutvā tu munayaḥ punastaṃ saṃśayānvitāḥ
papracchuruttaraṃ bhūyas tadā te romaharṣaṇam //
LiP_1,59.1
yadetaduktaṃ bhavatā sūteha vadatāṃ vara
etadvistarato brūhi jyotiṣāṃ ca vinirṇayam //
LiP_1,59.2
śrutvā tu vacanaṃ teṣāṃ tadā sūtaḥ samāhitaḥ
uvāca paramaṃ vākyaṃ teṣāṃ saṃśayanirṇaye //
LiP_1,59.3
asminnarthe mahāprājñair yaduktaṃ śāntabuddhibhiḥ
etadvo 'haṃ pravakṣyāmi sūryacandramasorgatim //
LiP_1,59.4
yathā devagṛhāṇīha sūryacandrādayo grahāḥ
ataḥ paraṃ tu trividham agnervakṣye samudbhavam //
LiP_1,59.5
divyasya bhautikasyāgner atho 'gneḥ pārthivasya ca
vyuṣṭāyāṃ tu rajanyāṃ ca brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ //
LiP_1,59.6
avyākṛtamidaṃ tvāsīn naiśena tamasā vṛtam
caturbhāgāvaśiṣṭe 'smin loke naṣṭe viśeṣataḥ //
LiP_1,59.7
svayaṃbhūrbhagavāṃstatra lokasarvārthasādhakaḥ
khadyotavatsa vyacarad āvirbhāvacikīrṣayā //
LiP_1,59.8
so 'gniṃ sṛṣṭvātha lokādau pṛthivījalasaṃśritaḥ
saṃhṛtya tatprakāśārthaṃ tridhā vyabhajadīśvaraḥ //
LiP_1,59.9
pavano yastu loke 'smin pārthivo vahnirucyate
yaścāsau lokādau sūrye śuciragnistu sa smṛtaḥ //
LiP_1,59.10
vaidyuto 'bjastu vijñeyas teṣāṃ vakṣye tu lakṣaṇam
vaidyuto jāṭharaḥ sauro vārigarbhāstrayo 'gnayaḥ //
LiP_1,59.11
tasmādapaḥ pibansūryo gobhir dīpyatyasau vibhuḥ
jale cābjaḥ samāviṣṭo nādbhir agniḥ praśāmyati //
LiP_1,59.12
mānavānāṃ ca kukṣistho nāgniḥ śāmyati pāvakaḥ
arciṣmānpavanaḥ so 'gnir niṣprabho jāṭharaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,59.13
yaścāyaṃ maṇḍalī śuklī nirūṣmā samprajāyate
prabhā saurī tu pādena hy astaṃ yāte divākare //
LiP_1,59.14
agnimāviśate rātrau tasmāddūrātprakāśate
udyantaṃ ca punaḥ sūryam auṣṇyam agneḥ samāviśet //
LiP_1,59.15
pādena pārthivasyāgnes tasmādagnistapatyasau
prakāśoṣṇasvarūpe ca saurāgneye tu tejasī //
LiP_1,59.16
parasparānupraveśād āpyāyete parasparam
uttare caiva bhūmyardhe tathā hyagniś ca dakṣiṇe //
LiP_1,59.17
uttiṣṭhati punaḥ sūryaḥ punarvai praviśaty apaḥ
tasmāttāmrā bhavantyāpo divārātripraveśanāt //
LiP_1,59.18
astaṃ yāti punaḥ sūryo 'harvai praviśaty apaḥ
tasmānnaktaṃ punaḥ śuklā āpo dṛśyanti bhāsvarāḥ //
LiP_1,59.19
etena kramayogena bhūmyardhe dakṣiṇottare
udayāstamane nityam ahorātraṃ viśaty apaḥ //
LiP_1,59.20
yaścāsau tapate sūryaḥ pibannaṃbho gabhastibhiḥ
pārthivāgnivimiśro 'sau divyaḥ śuciriti smṛtaḥ //
LiP_1,59.21
sahasrapādasau vahnir vṛttakumbhanibhaḥ smṛtaḥ
ādatte sa tu nāḍīnāṃ sahasreṇa samantataḥ //
LiP_1,59.22
nādeyīścaiva sāmudrīḥ kūpāścaiva tathā ghanāḥ
sthāvarā jaṅgamāścaiva vāpīkulyādikā apaḥ //
LiP_1,59.23
tasya raśmisahasraṃ tac chītavarṣoṣṇaniḥsravam
tāsāṃ catuḥśatā nāḍyo varṣante citramūrtayaḥ //
LiP_1,59.24
bhajanāścaiva mālyāś ca ketanāḥ patanās tathā
amṛtā nāmataḥ sarvā raśmayo vṛṣṭisarjanāḥ //
LiP_1,59.25
himodvahāś ca tā nāḍyo raśmayas triśatāḥ punaḥ
reśā meghāś ca vātsyāś ca hlādinyo himasarjanāḥ //
LiP_1,59.26
candrabhā nāmataḥ sarvā pītābhāś ca gabhastayaḥ
śuklāś ca kakubhāścaiva gāvo viśvabhṛtas tathā //
LiP_1,59.27
śuklāstā nāmataḥ sarvās triśatīrgharmasarjanāḥ
somo bibharti tābhistu manuṣyapitṛdevatāḥ //
LiP_1,59.28
manuṣyānauṣadheneha svadhayā ca pitṝnapi
amṛtena surān sarvāṃs tisṛbhis tarpayatyasau //
LiP_1,59.29
vasante caiva grīṣme ca śataiḥ sa tapate tribhiḥ
varṣāsvatho śaradi ca caturbhiḥ saṃpravarṣati //
LiP_1,59.30
hemante śiśire caiva himamutsṛjate tribhiḥ
Götter in der Sonne
indro dhātā bhagaḥ pūṣā mitro 'tha varuṇo 'ryamā //
LiP_1,59.31
aṃśur vivasvāṃstvaṣṭā ca parjanyo viṣṇureva ca
varuṇo māghamāse tu sūrya eva tu phālgune //
LiP_1,59.32
caitre māsi bhavedaṃśur dhātā vaiśākhatāpanaḥ
jyeṣṭhe māsi bhavedindra āṣāḍhe cāryamā raviḥ //
LiP_1,59.33
vivasvān śrāvaṇe māsi prauṣṭhapade bhagaḥ smṛtaḥ
parjanyo 'śvayuje māsi tvaṣṭā vai kārtike raviḥ //
LiP_1,59.34
mārgaśīrṣe bhavenmitraḥ pauṣe viṣṇuḥ sanātanaḥ
pañcaraśmisahasrāṇi varuṇasyārkakarmaṇi //
LiP_1,59.35
ṣaḍbhiḥ sahasraiḥ pūṣā tu devo 'ṃśuḥ saptabhis tathā
dhātāṣṭabhiḥ sahasraistu navabhistu śatakratuḥ //
LiP_1,59.36
vivasvān daśabhir yāti yātyekādaśabhir bhagaḥ
saptabhistapate mitras tvaṣṭā caivāṣṭabhiḥ smṛtaḥ //
LiP_1,59.37
aryamā daśabhir yāti parjanyo navabhis tathā
ṣaḍbhī raśmisahasraistu viṣṇustapati medinīm //
LiP_1,59.38
vasaṃte kapilaḥ sūryo grīṣme kāñcanasaprabhaḥ
śveto varṣāsu varṇena pāṇḍuḥ śaradi bhāskaraḥ //
LiP_1,59.39
hemante tāmravarṇastu śiśire lohito raviḥ
iti varṇāḥ samākhyātā mayā sūryasamudbhavāḥ //
LiP_1,59.40
oṣadhīṣu balaṃ dhatte svadhayā ca pitṛṣvapi
sūryo 'mareṣvapyamṛtaṃ trayaṃ triṣu niyacchati //
LiP_1,59.41
evaṃ raśmisahasraṃ tat sauraṃ lokārthasādhakam
bhidyate lokamāsādya jalaśītoṣṇaniḥsravam //
LiP_1,59.42
ityetanmaṇḍalaṃ śuklaṃ bhāsvaraṃ sūryasaṃjñitam
nakṣatragrahasomānāṃ pratiṣṭhāyonireva ca //
LiP_1,59.43
candraṛkṣagrahāḥ sarve vijñeyāḥ sūryasaṃbhavāḥ
nakṣatrādhipatiḥ somo nayanaṃ vāmamīśituḥ //
LiP_1,59.44
nayanaṃ caivam īśasya dakṣiṇaṃ bhāskaraḥ svayam
teṣāṃ janānāṃ loke 'smin nayanaṃ nayate yataḥ //
LiP_1,59.45
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge sūryaraśmisvarūpakathanaṃ nāmaikonaṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
śeṣāḥ pañca grahā jñeyā īśvarāḥ kāmacāriṇaḥ
paṭhyate cāgnirāditya udakaṃ candramāḥ smṛtaḥ //
LiP_1,60.1
śeṣāṇāṃ prakṛtiṃ samyag vakṣyamāṇāṃ nibodhata
surasenāpatiḥ skandaḥ paṭhyate 'ṅgārako grahaḥ //
LiP_1,60.2
nārāyaṇaṃ budhaṃ prāhur devaṃ jñānavido janāḥ
sarvalokaprabhuḥ sākṣād yamo lokaprabhuḥ svayam //
LiP_1,60.3
mahāgraho dvijaśreṣṭhā mandagāmī śanaiścaraḥ
devāsuragurū dvau tu bhānumantau mahāgrahau //
LiP_1,60.4
prajāpatisutāvuktau tataḥ śukrabṛhaspatī
ādityamūlamakhilaṃ trailokyaṃ nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,60.5
bhavatyasmājjagatkṛtsnaṃ sadevāsuramānuṣam
rudrendropendracandrāṇāṃ viprendrāgnidivaukasām //
LiP_1,60.6
dyutirdyutimatāṃ kṛtsnaṃ yattejaḥ sarvalaukikam
sarvātmā sarvalokeśo mahādevaḥ prajāpatiḥ //
LiP_1,60.7
sūrya eva trilokeśo mūlaṃ paramadaivatam
tataḥ saṃjāyate sarvaṃ tatraiva pravilīyate //
LiP_1,60.8
bhāvābhāvau hi lokānām ādityānniḥsṛtau purā
avijñeyo graho viprā dīptimānsuprabho raviḥ //
LiP_1,60.9
atra gacchanti nidhanaṃ jāyante ca punaḥ punaḥ
kṣaṇā muhūrtā divasā niśāḥ pakṣāś ca kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,60.10
māsāḥ saṃvatsaraścaiva ṛtavo 'tha yugāni ca
tadādityādṛte hyeṣā kālasaṃkhyā na vidyate //
LiP_1,60.11
kālādṛte na niyamo na dīkṣā nāhnikakramaḥ
ṛtūnāṃ ca vibhāgaś ca puṣpaṃ mūlaṃ phalaṃ kutaḥ //
LiP_1,60.12
kutaḥ sasyaviniṣpattis tṛṇauṣadhigaṇo 'pi ca
abhāvo vyavahārāṇāṃ jantūnāṃ divi ceha ca //
LiP_1,60.13
jagatpratāpanamṛte bhāskaraṃ rudrarūpiṇam
sa eṣa kālaścāgniś ca dvādaśātmā prajāpatiḥ //
LiP_1,60.14
tapatyeṣa dvijaśreṣṭhās trailokyaṃ sacarācaram
sa eṣa tejasāṃ rāśiḥ samastaḥ sārvalaukikaḥ //
LiP_1,60.15
uttamaṃ mārgamāsthāya rātryahobhir idaṃ jagat
pārśvata ūrdhvam adhaś caiva tāpayatyeṣa sarvaśaḥ //
LiP_1,60.16
yathā prabhākaro dīpo gṛhamadhye 'valambitaḥ
pārśvata ūrdhvam adhaścaiva tamo nāśayate samam //
LiP_1,60.17
tadvatsahasrakiraṇo graharājo jagatprabhuḥ
sūryo gobhir jagat sarvam ādīpayati sarvataḥ //
LiP_1,60.18
rave raśmisahasraṃ yat prāṅmayā samudāhṛtam
teṣāṃ śreṣṭhāḥ punaḥ sapta raśmayo grahayonayaḥ //
LiP_1,60.19
suṣumno harikeśaś ca viśvakarmā tathaiva ca
viśvavyacāḥ punaścādyaḥ saṃnaddhaś ca tataḥ paraḥ //
LiP_1,60.20
sarvāvasuḥ punaścānyaḥ svarāḍanyaḥ prakīrtitaḥ
suṣumnaḥ sūryaraśmistu dakṣiṇāṃ rāśim aidhayat //
LiP_1,60.21
nyagūrdhvādhaḥ pracāro 'sya suṣumnaḥ parikīrtitaḥ
harikeśaḥ purastād yo ṛkṣayoniḥ prakīrtyate //
LiP_1,60.22
dakṣiṇe viśvakarmā ca raśmirvardhayate budham
viśvavyacāstu yaḥ paścāc chukrayoniḥ smṛto budhaiḥ //
LiP_1,60.23
saṃnaddhaś ca tu yo raśmiḥ sa yonir lohitasya tu
ṣaṣṭhaḥ sarvāvasū raśmiḥ sa yonistu bṛhaspateḥ //
LiP_1,60.24
śanaiścaraṃ punaś cāpi raśmir āpyāyate svarāṭ
evaṃ sūryaprabhāvena nakṣatragrahatārakāḥ //
LiP_1,60.25
dṛśyante divi tāḥ sarvāḥ viśvaṃ cedaṃ punarjagat
na kṣīyante yatastāni tasmānnakṣatratā smṛtā //
LiP_1,60.26
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
kṣetrāṇyetāni sarvāṇi ātapanti gabhastibhiḥ
teṣāṃ kṣetrāṇyathādatte sūryo nakṣatratārakāḥ //
LiP_1,61.1
cīrṇena sukṛteneha sukṛtānte grahāśrayāḥ
tāraṇāttārakā hyetāḥ śuklatvāccaiva tārakāḥ //
LiP_1,61.2
divyānāṃ pārthivānāṃ ca naiśānāṃ caiva sarvaśaḥ
ādānānnityamādityas tejasāṃ tamasāmapi //
LiP_1,61.3
savane syandane 'rthe ca dhātur eṣa vibhāṣyate
savanāttejaso 'pāṃ ca tenāsau savitā mataḥ //
LiP_1,61.4
bahulaścandra ityeṣa hlādane dhāturucyate
śuklatve cāmṛtatve ca śītatve ca vibhāvyate //
LiP_1,61.5
sūryācandramasordivye maṇḍale bhāsvare khage
jalatejomaye śukle vṛttakuṃbhanibhe śubhe //
LiP_1,61.6
ghanatoyātmakaṃ tatra maṇḍalaṃ śaśinaḥ smṛtam
ghanatejomayaṃ śuklaṃ maṇḍalaṃ bhāskarasya tu //
LiP_1,61.7
vasanti sarvadevāś ca sthānānyetāni sarvaśaḥ
manvantareṣu sarveṣu ṛkṣasūryagrahāśrayāḥ //
LiP_1,61.8
tena grahā gṛhāṇyeva tadākhyāste bhavanti ca
sauraṃ sūryo 'viśatsthānaṃ saumyaṃ somastathaiva ca //
LiP_1,61.9
śaukraṃ śukro 'viśatsthānaṃ ṣoḍaśārciḥ pratāpavān
bṛhad bṛhaspatiścaiva lohitaścaiva lohitam //
LiP_1,61.10
śanaiścaraṃ tathā sthānaṃ devaścāpi śanaiścaraḥ
baudhaṃ budhastu svarbhānuḥ svarbhānusthānamāśritaḥ //
LiP_1,61.11
nakṣatrāṇi ca sarvāṇi nakṣatrāṇi viśanti ca
gṛhāṇyetāni sarvāṇi jyotīṃṣi sukṛtātmanām //
LiP_1,61.12
kalpādau sampravṛttāni nirmitāni svayaṃbhuvā
sthānānyetāni tiṣṭhanti yāvad ābhūtasaṃplavam //
LiP_1,61.13
manvantareṣu sarveṣu devasthānāni tāni vai
abhimānino 'vatiṣṭhante devāḥ sthānaṃ punaḥ punaḥ //
LiP_1,61.14
atītaistu sahaitāni bhāvyābhāvyaiḥ suraiḥ saha
vartante vartamānaiś ca sthānibhistaiḥ suraiḥ saha //
LiP_1,61.15
asminmanvantare caiva grahā vaimānikāḥ smṛtāḥ
vivasvānaditeḥ putraḥ sūryo vaivasvate 'ntare //
LiP_1,61.16
dyutimānṛṣiputrastu somo devo vasuḥ smṛtaḥ
śukro devastu vijñeyo bhārgavo 'surayājakaḥ //
LiP_1,61.17
bṛhattejāḥ smṛto devo devācāryo 'ṅgiraḥsutaḥ
budho manoharaścaiva ṛṣiputrastu sa smṛtaḥ //
LiP_1,61.18
śanaiścaro virūpastu saṃjñāputro vivasvataḥ
agnirvikeśyāṃ jajñe tu yuvāsau lohitārciṣaḥ //
LiP_1,61.19
nakṣatraṛkṣanāminyo dākṣāyaṇyastu tāḥ smṛtāḥ
svarbhānuḥ siṃhikāputro bhūtasaṃtāpano 'suraḥ //
LiP_1,61.20
somarkṣagrahasūryeṣu kīrtitāstvabhimāninaḥ
sthānānyetānyathoktāni sthāninyaścaiva devatāḥ //
LiP_1,61.21
sauram agnimayaṃ sthānaṃ sahasrāṃśorvivasvataḥ
himāṃśostu smṛtaṃ sthānam ammayaṃ śuklameva ca //
LiP_1,61.22
āpyaṃ śyāmaṃ manojñaṃ ca budharaśmigṛhaṃ smṛtam
śuklasyāpyammayaṃ śuklaṃ padaṃ ṣoḍaśaraśmivat //
LiP_1,61.23
navaraśmi tu bhaumasya lohitaṃ sthānam uttamam
haridrābhaṃ bṛhaccāpi ṣoḍaśārcirbṛhaspateḥ //
LiP_1,61.24
aṣṭaraśmigṛhaṃ cāpi proktaṃ kṛṣṇaṃ śanaiścare
svarbhānostāmasaṃ sthānaṃ bhūtasaṃtāpanālayam //
LiP_1,61.25
vijñeyāstārakāḥ sarvās tv ṛṣayastvekaraśmayaḥ
āśrayāḥ puṇyakīrtīnāṃ śuklāścāpi svavarṇataḥ //
LiP_1,61.26
ghanatoyātmikā jñeyāḥ kalpādāveva nirmitāḥ
ādityaraśmisaṃyogāt saṃprakāśātmikāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,61.27
navayojanasāhasro viṣkaṃbhaḥ savituḥ smṛtaḥ
triguṇastasya vistāro maṇḍalasya pramāṇataḥ //
LiP_1,61.28
dviguṇaḥ sūryavistārād vistāraḥ śaśinaḥ smṛtaḥ
tulyastayostu svarbhānur bhūtvādhastātprasarpati //
LiP_1,61.29
uddhṛtya pṛthivīchāyāṃ nirmitāṃ maṇḍalākṛtim
svarbhānostu bṛhatsthānaṃ tṛtīyaṃ yattamomayam //
LiP_1,61.30
ādityāttacca niṣkramya samaṃ gacchati parvasu
ādityameti somācca punaḥ saureṣu parvasu //
LiP_1,61.31
svarbhānuṃ nudate yasmāt tasmātsvarbhānurucyate
candrasya ṣoḍaśo bhāgo bhārgavasya vidhīyate //
LiP_1,61.32
viṣkaṃbhānmaṇḍalāccaiva yojanāgrātpramāṇataḥ
bhārgavātpādahīnastu vijñeyo vai bṛhaspatiḥ //
LiP_1,61.33
bṛhaspateḥ pādahīnau vakrasaurī ubhau smṛtau
vistārānmaṇḍalāccaiva pādahīnastayorbudhaḥ //
LiP_1,61.34
tārānakṣatrarūpāṇi vapuṣmantīha yāni vai
budhena tāni tulyāni vistārānmaṇḍalācca vai //
LiP_1,61.35
prāyaśaścandrayogīni vidyādṛkṣāṇi tattvavit
tārānakṣatrarūpāṇi hīnāni tu parasparam //
LiP_1,61.36
śatāni pañca catvāri trīṇi dve caiva yojane
sarvopari nikṛṣṭāni tārakāmaṇḍalāni tu //
LiP_1,61.37
yojanānyardhamātrāṇi tebhyo hrasvaṃ na vidyate
upariṣṭāttrayasteṣāṃ grahāste dūrasarpiṇaḥ //
LiP_1,61.38
sauro 'ṅgirāś ca vakraś ca jñeyā mandavicāriṇaḥ
pūrvameva samākhyātā gatisteṣāṃ yathākramam //
LiP_1,61.39
eteṣveva grahāḥ sarve nakṣatreṣu samutthitāḥ
vivasvānaditeḥ putraḥ sūryo vai munisattamāḥ //
LiP_1,61.40
viśākhāsu samutpanno grahāṇāṃ prathamo grahaḥ
tviṣimān dharmaputrastu somo devo vasustu saḥ //
LiP_1,61.41
śītaraśmiḥ samutpannaḥ kṛttikāsu niśākaraḥ
ṣoḍaśārcirbhṛgoḥ putraḥ śukraḥ sūryādanantaram //
LiP_1,61.42
tārāgrahāṇāṃ pravaras tiṣye kṣetre samutthitaḥ
grahaścāṅgirasaḥ putro dvādaśārcirbṛhaspatiḥ //
LiP_1,61.43
phālgunīṣu samutpannaḥ pūrvākhyāsu jagadguruḥ
navārcirlohitāṅgaś ca prajāpatisuto grahaḥ //
LiP_1,61.44
āṣāḍhāsviha pūrvāsu samutpanna iti smṛtaḥ
revatīṣveva saptārciḥsthāne sauriḥ śanaiścaraḥ //
LiP_1,61.45
saumyo budho dhaniṣṭhāsu pañcārcir udito grahaḥ
tamomayo mṛtyusutaḥ prajākṣayakaraḥ śikhī //
LiP_1,61.46
āśleṣāsu samutpannaḥ sarvahārī mahāgrahaḥ
tathā svanāmadheyeṣu dākṣāyaṇyaḥ samutthitāḥ //
LiP_1,61.47
tamovīryamayo rāhuḥ prakṛtyā kṛṣṇamaṇḍalaḥ
bharaṇīṣu samutpanno grahaścandrārkamardanaḥ //
LiP_1,61.48
ete tārā grahāścāpi boddhavyā bhārgavādayaḥ
janmanakṣatrapīḍāsu yānti vaiguṇyatāṃ yataḥ //
LiP_1,61.49
mucyate tena doṣeṇa tatastadgrahabhaktitaḥ
sarvagrahāṇāmeteṣām ādirāditya ucyate //
LiP_1,61.50
tārāgrahāṇāṃ śukrastu ketūnāṃ cāpi dhūmavān
dhruvaḥ kila grahāṇāṃ tu vibhaktānāṃ caturdiśam //
LiP_1,61.51
nakṣatrāṇāṃ śraviṣṭhā syād ayanānāṃ tathottaram
varṣāṇāṃ caiva pañcānām ādyaḥ saṃvatsaraḥ smṛtaḥ //
LiP_1,61.52
ṛtūnāṃ śiśiraścāpi māsānāṃ māgha ucyate
pakṣāṇāṃ śuklapakṣastu tithīnāṃ pratipattathā //
LiP_1,61.53
ahorātravibhāgānām ahaścādiḥ prakīrtitaḥ
muhūrtānāṃ tathaivādir muhūrto rudradaivataḥ //
LiP_1,61.54
kṣaṇaścāpi nimeṣādiḥ kālaḥ kālavidāṃ varāḥ
śravaṇāntaṃ dhaniṣṭhādi yugaṃ syātpañcavārṣikam //
LiP_1,61.55
bhānorgativiśeṣeṇa cakravatparivartate
divākaraḥ smṛtastasmāt kālakṛdvibhurīśvaraḥ //
LiP_1,61.56
caturvidhānāṃ bhūtānāṃ pravartakanivartakaḥ
tasyāpi bhagavān rudraḥ sākṣāddevaḥ pravartakaḥ //
LiP_1,61.57
ityeṣa jyotiṣāmevaṃ saṃniveśo 'rthaniścayaḥ
lokasaṃvyavahārārthaṃ mahādevena nirmitaḥ //
LiP_1,61.58
buddhipūrvaṃ bhagavatā kalpādau sampravartitaḥ
sa āśrayo 'bhimānī ca sarvasya jyotirātmakaḥ //
LiP_1,61.59
ekarūpapradhānasya pariṇāmo 'yamadbhutaḥ
naiṣa śakyaḥ prasaṃkhyātuṃ yāthātathyena kenacit //
LiP_1,61.60
gatāgataṃ manuṣyeṇa jyotiṣāṃ māṃsacakṣuṣā
āgamādanumānācca pratyakṣādupapattitaḥ //
LiP_1,61.61
parīkṣya nipuṇaṃ buddhyā śraddhātavyaṃ vipaścitā
cakṣuḥ śāstraṃ jalaṃ lekhyaṃ gaṇitaṃ munisattamāḥ //
LiP_1,61.62
pañcaite hetavo jñeyā jyotirmānavinirṇaye // LiP_1,61.63
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge grahasaṃkhyāvarṇanaṃ nāmaikaṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ viṣṇoḥ prasādādvai dhruvo buddhimatāṃ varaḥ
meḍhībhūto grāhāṇāṃ vai vaktumarhasi sāṃpratam //
LiP_1,62.1
etamarthaṃ mayā pṛṣṭo nānāśāstraviśāradaḥ
mārkaṇḍeyaḥ purā prāha mahyaṃ śuśrūṣave dvijāḥ //
LiP_1,62.2
sārvabhaumo mahātejāḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ
uttānapādo rājā vai pālayāmāsa medinīm //
LiP_1,62.3
tasya bhāryādvayam abhūt sunītiḥ surucis tathā
agrajāyāmabhūtputraḥ sunītyāṃ tu mahāyaśāḥ //
LiP_1,62.4
dhruvo nāma mahāprājñaḥ kuladīpo mahāmatiḥ
kadācit saptavarṣe 'pi pituraṅkam upāviśat //
LiP_1,62.5
surucistaṃ vinirdhūya svaputraṃ prītimānasā
nyaveśayattaṃ viprendrā hy aṅkaṃ rūpeṇa mānitā //
LiP_1,62.6
alabdhvā sa piturdhīmān aṅkaṃ duḥkhitamānasaḥ
mātuḥ samīpamāgamya ruroda sa punaḥ punaḥ //
LiP_1,62.7
rudantaṃ putramāhedaṃ mātā śokapariplutā
surucirdayitā bhartus tasyāḥ putro 'pi tādṛśaḥ //
LiP_1,62.8
mama tvaṃ mandabhāgyāyā jātaḥ putro 'pyabhāgyavān
kiṃ śocasi kimarthaṃ tvaṃ rodamānaḥ punaḥ punaḥ //
LiP_1,62.9
saṃtaptahṛdayo bhūtvā mama śokaṃ kariṣyasi
svasthasthānaṃ dhruvaṃ putra svaśaktyā tvaṃ samāpnuyāḥ //
LiP_1,62.10
ityuktaḥ sa tu mātrā vai nirjagāma tadā vanam
viśvāmitraṃ tato dṛṣṭvā praṇipatya yathāvidhi //
LiP_1,62.11
uvāca prāñjalirbhūtvā bhagavan vaktumarhasi
sarveṣāmuparisthānaṃ kena prāpsyāmi sattama //
LiP_1,62.12
pituraṅke samāsīnaṃ mātā māṃ surucirmune
vyadhūnayatsa taṃ rājā pitā novāca kiṃcana //
LiP_1,62.13
etasmāt kāraṇād brahmaṃs trasto 'haṃ mātaraṃ gataḥ
sunītirāha me mātā mā kṛthāḥ śokamuttamam //
LiP_1,62.14
svakarmaṇā paraṃ sthānaṃ prāptumarhasi putraka
tasyā hi vacanaṃ śrutvā sthānaṃ tava mahāmune //
LiP_1,62.15
prāpto vanamidaṃ brahmann adya tvāṃ dṛṣṭavānprabho
tava prasādāt prāpsye 'haṃ sthānamadbhutamuttamam //
LiP_1,62.16
ityuktaḥ sa muniḥ śrīmān prahasann idam abravīt
rājaputra śṛṇuṣvedaṃ sthānamuttamamāpsyasi //
LiP_1,62.17
ārādhya jagatāmīśaṃ keśavaṃ kleśanāśanam
dakṣiṇāṅgabhavaṃ śaṃbhor mahādevasya dhīmataḥ //
LiP_1,62.18
japa nityaṃ mahāprājña sarvapāpavināśanam
iṣṭadaṃ paramaṃ śuddhaṃ pavitramamalaṃ param //
LiP_1,62.19
brūhi mantramimaṃ divyaṃ praṇavena samanvitam
namo 'stu vāsudevāya ityevaṃ niyatendriyaḥ //
LiP_1,62.20
dhyāyansanātanaṃ viṣṇuṃ japahomaparāyaṇaḥ
ityuktaḥ praṇipatyainaṃ viśvāmitraṃ mahāyaśāḥ //
LiP_1,62.21
prāṅmukho niyato bhūtvā jajāpa prītamānasaḥ
śākamūlaphalāhāraḥ saṃvatsaramatandritaḥ //
LiP_1,62.22
jajāpa mantramaniśam ajasraṃ sa punaḥ punaḥ
vetālā rākṣasā ghorāḥ siṃhādyāś ca mahāmṛgāḥ //
LiP_1,62.23
tamabhyayurmahātmānaṃ buddhimohāya bhīṣaṇāḥ
japan sa vāsudeveti na kiṃcit pratyapadyata //
LiP_1,62.24
sunītir asya yā mātā tasyā rūpeṇa saṃvṛtā
piśāci samanuprāptā ruroda bhṛśaduḥkhitā //
LiP_1,62.25
mama tvamekaḥ putro 'si kimarthaṃ kliśyate bhavān
māmanāthāmapahāya tapa āsthitavānasi //
LiP_1,62.26
evamādīni vākyāni bhāṣamāṇāṃ mahātapāḥ
anirīkṣyaiva hṛṣṭātmā harernāma jajāpa saḥ //
LiP_1,62.27
tataḥ praśemuḥ sarvatra vighnarūpāṇi tatra vai
tato garuḍamāruhya kālameghasamadyutiḥ //
LiP_1,62.28
sarvadevaiḥ parivṛtaḥ stūyamāno maharṣibhiḥ
āyayau bhagavānviṣṇuḥ dhruvāntikam arātihā //
LiP_1,62.29
samāgataṃ vilokyātha ko 'sāvityeva cintayan
pibanniva hṛṣīkeśaṃ nayanābhyāṃ jagatpatim //
LiP_1,62.30
japan sa vāsudeveti dhruvastasthau mahādyutiḥ
śaṅkhaprāntena govindaḥ pasparśāsyaṃ hi tasya vai //
LiP_1,62.31
tataḥ sa paramaṃ jñānam avāpya puruṣottamam
tuṣṭāva prāñjalirbhūtvā sarvalokeśvaraṃ harim //
LiP_1,62.32
prasīda devadeveśa śaṅkhacakragadādhara
lokātman vedaguhyātman tvāṃ prapanno 'smi keśava //
LiP_1,62.33
na vidustvāṃ mahātmānaṃ sanakādyā maharṣayaḥ
tatkathaṃ tvāmahaṃ vidyāṃ namaste bhuvaneśvara //
LiP_1,62.34
tamāha prahasanviṣṇur ehi vatsa dhruvo bhavān
sthānaṃ dhruvaṃ samāsādya jyotiṣām agrabhug bhava //
LiP_1,62.35
mātrā tvaṃ sahitastatra jyotiṣāṃ sthānamāpnuhi
matsthānametatparamaṃ dhruvaṃ nityaṃ suśobhanam //
LiP_1,62.36
tapasārādhya deveśaṃ purā labdhaṃ hi śaṅkarāt
vāsudeveti yo nityaṃ praṇavena samanvitam //
LiP_1,62.37
namaskārasamāyuktaṃ bhagavacchabdasaṃyutam
japedevaṃ hi yo vidvān dhruvaṃ sthānaṃ prapadyate //
LiP_1,62.38
tato devāḥ sagandharvāḥ siddhāś ca paramarṣayaḥ
mātrā saha dhruvaṃ sarve tasmin sthāne nyaveśayan //
LiP_1,62.39
viṣṇorājñāṃ puraskṛtya jyotiṣāṃ sthānamāptavān
evaṃ dhruvo mahātejā dvādaśākṣaravidyayā //
LiP_1,62.40
avāpa mahatīṃ siddhim etatte kathitaṃ mayā // LiP_1,62.41
sūta uvāca
tasmādyo vāsudevāya praṇāmaṃ kurute naraḥ
sa yāti dhruvasālokyaṃ dhruvatvaṃ tasya tattathā //
LiP_1,62.42
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bhuvanakośe dhruvasaṃsthānavarṇanaṃ nāma dviṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
devānāṃ dānavānāṃ ca gandharvoragarakṣasām
utpattiṃ brūhi sūtādya yathākramamanuttamam //
LiP_1,63.1
saṃkalpāddarśanātsparśāt pūrveṣāṃ sṛṣṭirucyate
dakṣātprācetasādūrdhvaṃ sṛṣṭirmaithunasaṃbhavā //
LiP_1,63.2
yadā tu sṛjatastasya devarṣigaṇapannagān
na vṛddhimagamallokas tadā maithunayogataḥ //
LiP_1,63.3
dakṣaḥ putrasahasrāṇi pañca sūtyāmajījanat
tāṃstu dṛṣṭvā mahābhāgān sisṛkṣurvividhāḥ prajāḥ //
LiP_1,63.4
nāradaḥ prāha haryaśvān dakṣaputrān samāgatān
bhuvaḥ pramāṇaṃ sarvaṃ tu jñātvordhvamadha eva ca //
LiP_1,63.5
tataḥ sṛṣṭiṃ viśeṣeṇa kurudhvaṃ munisattamāḥ
te tu tadvacanaṃ śrutvā prayātāḥ sarvatodiśam //
LiP_1,63.6
adyāpi na nivartante samudrādiva sindhavaḥ
haryaśveṣu ca naṣṭeṣu punardakṣaḥ prajāpatiḥ //
LiP_1,63.7
sūtyāmeva ca putrāṇāṃ sahasramasṛjatprabhuḥ
śabalā nāma te viprāḥ sametāḥ sṛṣṭihetavaḥ //
LiP_1,63.8
nārado 'nugatānprāha punastānsūryavarcasaḥ
bhuvaḥ pramāṇaṃ sarvaṃ tu jñātvā bhrātṝn punaḥ punaḥ //
LiP_1,63.9
āgatya vātha sṛṣṭiṃ vai kariṣyatha viśeṣataḥ
te 'pi tenaiva mārgeṇa jagmurbhrātṛgatiṃ tathā //
LiP_1,63.10
tatasteṣvapi naṣṭeṣu ṣaṣṭikanyāḥ prajāpatiḥ
vairiṇyāṃ janayāmāsa dakṣaḥ prācetasastadā //
LiP_1,63.11
prādātsa daśakaṃ dharme kaśyapāya trayodaśa
viṃśatsapta ca somāya catasro 'riṣṭanemaye //
LiP_1,63.12
dve caiva bhṛguputrāya dve kṛśāśvāya dhīmate
dve caivāṅgirase tadvat tāsāṃ nāmāni vistarāt //
LiP_1,63.13
śṛṇudhvaṃ devamātṝṇāṃ prajāvistāramāditaḥ
marutvatī vasūr yāmir lambā bhānurarundhatī //
LiP_1,63.14
saṃkalpā ca muhūrtā ca sādhyā viśvā ca bhāminī
dharmapatnyaḥ samākhyātās tāsāṃ putrānvadāmi vaḥ //
LiP_1,63.15
viśvedevāstu viśvāyāḥ sādhyā sādhyānajījanat
marutvatyāṃ marutvanto vasostu vasavas tathā //
LiP_1,63.16
bhānostu bhānavaḥ proktā muhūrtāyā muhūrtakāḥ
lambāyā ghoṣanāmāno nāgavīthistu yāmijaḥ //
LiP_1,63.17
saṃkalpāyāstu saṃkalpo vasusargaṃ vadāmi vaḥ
jyotiṣmantastu ye devā vyāpakāḥ sarvatodiśam //
LiP_1,63.18
vasavaste samākhyātāḥ sarvabhūtahitaiṣiṇaḥ
āpo dhruvaś ca somaś ca dharaścaivānilo 'nalaḥ //
LiP_1,63.19
pratyūṣaś ca prabhāsaś ca vasavo 'ṣṭau prakīrtitāḥ
ajaikapād ahirbudhnyo virūpākṣaḥ sabhairavaḥ //
LiP_1,63.20
haraś ca bahurūpaś ca tryaṃbakaś ca sureśvaraḥ
sāvitraś ca jayantaś ca pinākī cāparājitaḥ //
LiP_1,63.21
ete rudrāḥ samākhyātā ekādaśa gaṇeśvarāḥ
kaśyapasya pravakṣyāmi patnībhyaḥ putrapautrakam //
LiP_1,63.22
aditiś ca ditiścaiva ariṣṭā surasā muniḥ
surabhir vinatā tāmrā tadvat krodhavaśā ilā //
LiP_1,63.23
kadrūstviṣā danustadvat tāsāṃ putrānvadāmi vaḥ
tuṣitā nāma ye devāś cākṣuṣasyāntare manoḥ //
LiP_1,63.24
vaivasvatāntare te vai ādityā dvādaśa smṛtāḥ
indro dhātā bhagastvaṣṭa mitro 'tha varuṇo 'ryamā //
LiP_1,63.25
vivasvānsavitā pūṣā aṃśumān viṣṇureva ca
ete sahasrakiraṇā ādityā dvādaśa smṛtāḥ //
LiP_1,63.26
ditiḥ putradvayaṃ lebhe kaśyapāditi naḥ śrutam
hiraṇyakaśipuṃ caiva hiraṇyākṣaṃ tathaiva ca //
LiP_1,63.27
danuḥ putraśataṃ lebhe kaśyapād baladarpitam
vipracittiḥ pradhāno 'bhūt teṣāṃ madhye dvijottamāḥ //
LiP_1,63.28
tāmrā ca janayāmāsa ṣaṭ kanyā dvijapuṅgavāḥ
śukīṃ śyenīṃ ca bhāsīṃ ca sugrīvīṃ gṛdhrikāṃ śucim //
LiP_1,63.29
śukī śukānulūkāṃś ca janayāmāsa dharmataḥ
śyenī śyenāṃs tathā bhāsī kuraṅgāṃś ca vyajījanat //
LiP_1,63.30
gṛdhrī gṛdhrān kapotāṃś ca pārāvatī vihaṃgamān
haṃsasārasakāraṇḍaplavāñchucirajījanat //
LiP_1,63.31
ajāśvameṣoṣṭrakharān sugrīvī cāpyajījanat
vinatā janayāmāsa garuḍaṃ cāruṇaṃ śubhā //
LiP_1,63.32
saudāminīṃ tathā kanyāṃ sarvalokabhayaṅkarīm
surasāyāḥ sahasraṃ tu sarpāṇāmabhavatpurā //
LiP_1,63.33
kadrūḥ sahasraśirasāṃ sahasraṃ prāpa suvratā
pradhānāsteṣu vikhyātāḥ ṣaḍviṃśatiranuttamāḥ //
LiP_1,63.34
śeṣavāsukikarkoṭaśaṅkhairāvatakambalāḥ
dhanañjayamahānīlapadmāśvataratakṣakāḥ //
LiP_1,63.35
elāpatramahāpadmadhṛtarāṣṭrabalāhakāḥ
śaṅkhapālamahāśaṅkhapuṣpadaṃṣṭraśubhānanāḥ //
LiP_1,63.36
śaṅkhalomā ca nahuṣo vāmanaḥ phaṇitas tathā
kapilo durmukhaścāpi patañjaliriti smṛtaḥ //
LiP_1,63.37
rakṣogaṇaṃ krodhavaśā mahāmāyaṃ vyajījanat
rudrāṇāṃ ca gaṇaṃ tadvad gomahiṣyau varāṅganā //
LiP_1,63.38
surabhir janayāmāsa kaśyapāditi naḥ śrutam
munirmunīnāṃ ca gaṇaṃ gaṇamapsarasāṃ tathā //
LiP_1,63.39
tathā kiṃnaragandharvān ariṣṭājanayadbahūn
tṛṇavṛkṣalatāgulmam ilā sarvamajījanat //
LiP_1,63.40
tviṣā tu yakṣarakṣāṃsi janayāmāsa koṭiśaḥ
ete tu kāśyapeyāś ca saṃkṣepātparikīrtitāḥ //
LiP_1,63.41
eteṣāṃ putrapautrādivaṃśāś ca bahavaḥ smṛtāḥ
evaṃ prajāsu sṛṣṭāsu kaśyapena mahātmanā //
LiP_1,63.42
pratiṣṭhitāsu sarvāsu carāsu sthāvarāsu ca
abhiṣicyādhipatyeṣu teṣāṃ mukhyānprajāpatiḥ //
LiP_1,63.43
tato manuṣyādhipatiṃ cakre vaivasvataṃ manum
svāyaṃbhuve 'ntare pūrvaṃ brahmaṇā ye 'bhiṣecitāḥ //
LiP_1,63.44
tairiyaṃ pṛthivī sarvā saptadvīpā saparvatā
yathopadeśamadyāpi dharmeṇa pratipālyate //
LiP_1,63.45
svāyaṃbhuve 'ntare pūrve brahmaṇā ye 'bhiṣecitāḥ
te hyete cābhiṣicyante manavaś ca bhavanti te //
LiP_1,63.46
manvantareṣvatīteṣu gatā hyeteṣu pārthivāḥ
evamanye 'bhiṣicyante prāpte manvantare tataḥ //
LiP_1,63.47
atītānāgatāḥ sarve nṛpā manvantare smṛtāḥ
etānutpādya putrāṃstu prajāsaṃtānakāraṇāt //
LiP_1,63.48
kaśyapo gotrakāmastu cacāra sa punastapaḥ
putro gotrakaro mahyaṃ bhavatād iti cintayan //
LiP_1,63.49
tasyaivaṃ dhyāyamānasya kaśyapasya mahātmanaḥ
brahmayogātsutau paścāt prādurbhūtau mahaujasau //
LiP_1,63.50
vatsaraścāsitaścaiva tāvubhau brahmavādinau
vatsarānnaidhruvo jajñe raibhyaś ca sumahāyaśāḥ //
LiP_1,63.51
raibhyasya raibhyā vijñeyā naidhruvasya vadāmi vaḥ
cyavanasya tu kanyāyāṃ sumedhāḥ samapadyata //
LiP_1,63.52
naidhruvasya tu sā patnī mātā vai kuṇḍapāyinām
asitasyaikaparṇāyāṃ brahmiṣṭhaḥ samapadyata //
LiP_1,63.53
śāṇḍilyānāṃ varaḥ śrīmān devalaḥ sumahātapāḥ
śāṇḍilyā naidhruvā raibhyās trayaḥ pakṣāstu kāśyapāḥ //
LiP_1,63.54
nava prakṛtayo devāḥ pulastyasya vadāmi vaḥ
caturyuge hyatikrānte manorekādaśe prabhoḥ //
LiP_1,63.55
ardhāvaśiṣṭe tasmiṃstu dvāpare sampravartite
mānavasya nariṣyantaḥ putra āsīd damaḥ kila //
LiP_1,63.56
damasya tasya dāyādas tṛṇabinduriti smṛtaḥ
tretāyugamukhe rājā tṛtīye saṃbabhūva ha //
LiP_1,63.57
tasya kanyā tvilavilā rūpeṇāpratimābhavat
pulastyāya sa rājarṣis tāṃ kanyāṃ pratyapādayat //
LiP_1,63.58
ṛṣir airavilo yasyāṃ viśravāḥ samapadyata
tasya patnyaścatasrastu paulastyakulavardhanāḥ //
LiP_1,63.59
bṛhaspateḥ śubhā kanyā nāmnā vai devavarṇinī
puṣpotkaṭā balākā ca sute mālyavataḥ smṛteḥ //
LiP_1,63.60
kaikasī mālinaḥ kanyā tāsāṃ vai śṛṇuta prajāḥ
jyeṣṭhaṃ vaiśravaṇaṃ tasmāt suṣuve devavarṇinī //
LiP_1,63.61
kaikasī cāpyajanayad rāvaṇaṃ rākṣasādhipam
kumbhakarṇaṃ śūrpaṇakhāṃ dhīmantaṃ ca vibhīṣaṇam //
LiP_1,63.62
puṣpotkaṭā hyajanayat putrāṃstasmāddvijottamāḥ
mahodaraṃ prahastaṃ ca mahāpārśvaṃ kharaṃ tathā //
LiP_1,63.63
kumbhīnasīṃ tathā kanyāṃ balāyāḥ śṛṇuta prajāḥ
triśirā dūṣaṇaścaiva vidyujjihvaś ca rākṣasaḥ //
LiP_1,63.64
kanyā vai mālikā cāpi balāyāḥ prasavaḥ smṛtaḥ
ityete krūrakarmāṇaḥ paulastyā rākṣasā nava //
LiP_1,63.65
vibhīṣaṇo 'tiśuddhātmā dharmajñaḥ parikīrtitaḥ
pulastyasya mṛgāḥ putrāḥ sarve vyāghrāś ca daṃṣṭriṇaḥ //
LiP_1,63.66
bhūtāḥ piśācāḥ sarpāś ca sūkarā hastinas tathā
vānarāḥ kiṃnarāścaiva ye ca kiṃpuruṣās tathā //
LiP_1,63.67
anapatyaḥ kratustasmin smṛto vaivasvate 'ntare
atreḥ patnyo daśaivāsan suṃdaryaś ca pativratāḥ //
LiP_1,63.68
bhadrāśvasya ghṛtācyāṃ vai daśāpsarasi sūnavaḥ
bhadrābhadrā ca jaladā mandā nandā tathaiva ca //
LiP_1,63.69
balābalā ca viprendrā yā ca gopābalā smṛtā
tathā tāmarasā caiva varakrīḍā ca vai daśa //
LiP_1,63.70
ātreyavaṃśaprabhavās tāsāṃ bhartā prabhākaraḥ
svarbhānupihite sūrye patite 'smindivo mahīm //
LiP_1,63.71
tamo 'bhibhūte loke 'smin prabhā yena pravartitā
svastyastu hi tavetyukte patanniha divākaraḥ //
LiP_1,63.72
brahmarṣervacanāttasya papāta na vibhurdivaḥ
tataḥ prabhākaretyuktaḥ prabhuratrirmaharṣibhiḥ //
LiP_1,63.73
bhadrāyāṃ janayāmāsa somaṃ putraṃ yaśasvinam
sa tāsu janayāmāsa punaḥ putrāṃstapodhanaḥ //
LiP_1,63.74
svastyātreyā iti khyātā ṛṣayo vedapāragāḥ
teṣāṃ dvau khyātayaśasau brahmiṣṭhau ca mahaujasau //
LiP_1,63.75
datto hyatrivaro jyeṣṭho durvāsāstasya cānujaḥ
yavīyasī svasā teṣām amalā brahmavādinī //
LiP_1,63.76
tasya gotradvaye jātāś catvāraḥ prathitā bhuvi
śyāvaś ca pratvasaścaiva vavalguścātha gahvaraḥ //
LiP_1,63.77
ātreyāṇāṃ ca catvāraḥ smṛtāḥ pakṣā mahātmanām
kāśyapo nāradaścaiva parvatānuddhatas tathā //
LiP_1,63.78
jajñire mānasā hyete arundhatyā nibodhata
nāradastu vasiṣṭhāyā-rundhatīṃ pratyapādayat //
LiP_1,63.79
ūrdhvaretā mahātejā dakṣaśāpāttu nāradaḥ
purā devāsure yuddhe ghore vai tārakāmaye //
LiP_1,63.80
anāvṛṣṭyā hate loke hy ugre lokeśvaraiḥ saha
vasiṣṭhastapasā dhīmān dhārayāmāsa vai prajāḥ //
LiP_1,63.81
annodakaṃ mūlaphalam oṣadhīś ca pravartayan
tānetāñjīvayāmāsa kāruṇyādauṣadhena ca //
LiP_1,63.82
arundhatyāṃ vasiṣṭhastu sutān utpādayacchatam
jyāyaso 'janayacchakter adṛśyantī parāśaram //
LiP_1,63.83
rakṣasā bhakṣite śaktau rudhireṇa tu vai tadā
kālī parāśarājjajñe kṛṣṇadvaipāyanaṃ prabhum //
LiP_1,63.84
dvaipāyano hyaraṇyāṃ vai śukam utpādayatsutam
upamanyuṃ ca pīvaryāṃ viddhīme śukasūnavaḥ //
LiP_1,63.85
bhūriśravāḥ prabhuḥ śaṃbhuḥ kṛṣṇo gaurastu pañcamaḥ
kanyā kīrtimatī caiva yogamātā dhṛtavratā //
LiP_1,63.86
jananī brahmadattasya patnī sā tvanuhasya ca
śvetaḥ kṛṣṇaś ca gauraś ca śyāmo dhūmrastathāruṇaḥ //
LiP_1,63.87
nīlo bādarikaścaiva sarve caite parāśarāḥ
parāśarāṇāmaṣṭau te pakṣāḥ proktā mahātmanām //
LiP_1,63.88
ata ūrdhvaṃ nibodhadhvam indrapramitisaṃbhavam
vasiṣṭhasya kapiñjalyo ghṛtācyāmudapadyata //
LiP_1,63.89
trimūrtiryaḥ samākhyāta indrapramitirucyate
pṛthoḥ sutāyāṃ sambhūto bhadrastasyā bhavadvasuḥ //
LiP_1,63.90
upamanyuḥ sutastasya bahavo hyaupamanyavaḥ
mitrāvaruṇayoścaiva kauṇḍinyā ye pariśrutāḥ //
LiP_1,63.91
ekārṣeyās tathā cānye vāsiṣṭhā nāma viśrutāḥ
ete pakṣā vasiṣṭhānāṃ smṛtā daśa mahātmanām //
LiP_1,63.92
ityete brahmaṇaḥ putrā mānasā viśrutā bhuvi
bhartāraś ca mahābhāgā eṣāṃ vaṃśāḥ prakīrtitāḥ //
LiP_1,63.93
trilokadhāraṇe śaktā devarṣikulasaṃbhavāḥ
teṣāṃ putrāś ca pautrāś ca śataśo 'tha sahasraśaḥ //
LiP_1,63.94
yaistu vyāptāstrayo lokāḥ sūryasyeva gabhastibhiḥ // LiP_1,63.95
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge devādisṛṣṭikathanaṃ nāma triṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ hi rakṣasā śaktir bhakṣitaḥ so 'nujaiḥ saha
vāsiṣṭho vadatāṃ śreṣṭha sūta vaktumihārhasi //
LiP_1,64.1
rākṣaso rudhiro nāma vasiṣṭhasya sutaṃ purā
śaktiṃ sa bhakṣayāmāsa śakteḥ śāpātsahānujaiḥ //
LiP_1,64.2
vasiṣṭhayājyaṃ viprendrās tadādiśyaiva bhūpatim
kalmāṣapādaṃ rudhiro viśvāmitreṇa coditaḥ //
LiP_1,64.3
bhakṣitaḥ sa iti śrutvā vasiṣṭhastena rakṣasā
śaktiḥ śaktimatāṃ śreṣṭho bhrātṛbhiḥ saha dharmavit //
LiP_1,64.4
hā putra putra putreti krandamāno muhurmuhuḥ
arundhatyā saha muniḥ papāta bhuvi duḥkhitaḥ //
LiP_1,64.5
naṣṭaṃ kulamiti śrutvā martuṃ cakre matiṃ tadā
smaranputraśataṃ caiva śaktijyeṣṭhaṃ ca śaktimān //
LiP_1,64.6
na taṃ vināhaṃ jīviṣye iti niścitya duḥkhitaḥ // LiP_1,64.7
āruhya mūrdhānam ajātmajo 'sau tayātmavān sarvavid ātmavicca
dharādharasyaiva tadā dharāyāṃ papāta patnyā saha sāśrudṛṣṭiḥ //
LiP_1,64.8
dharādharāttaṃ patitaṃ dharā tadā dadhāra tatrāpi vicitrakaṇṭhī
karāṃbujābhyāṃ karikhelagāminī rudantamādāya ruroda sā ca //
LiP_1,64.9
tadā tasya snuṣā prāha patnī śaktermahāmunim
vasiṣṭhaṃ vadatāṃ śreṣṭhaṃ rudantī bhayavihvalā //
LiP_1,64.10
bhagavanbrāhmaṇaśreṣṭha tava deham idaṃ śubham
pālayasva vibho draṣṭuṃ tava pautraṃ mamātmajam //
LiP_1,64.11
na tyājyaṃ tava viprendra dehametatsuśobhanam
garbhastho mama sarvārthasādhakaḥ śaktijo yataḥ //
LiP_1,64.12
evamuktvātha dharmajñā karābhyāṃ kamalekṣaṇā
utthāpya śvaśuraṃ natvā netre saṃmṛjya vāriṇā //
LiP_1,64.13
duḥkhitāpi paritrātuṃ śvaśuraṃ duḥkhitaṃ tadā
arundhatīṃ ca kalyāṇīṃ prārthayāmāsa duḥkhitām //
LiP_1,64.14
snuṣāvākyaṃ tataḥ śrutvā vasiṣṭha utthāya bhūtalāt
saṃjñāmavāpya cāliṅgya sā papāta suduḥkhitā //
LiP_1,64.15
arundhatī karābhyāṃ tāṃ saṃspṛśyāsrākulekṣaṇām
ruroda muniśārdūlo bhāryayā sutavatsalaḥ //
LiP_1,64.16
atha nābhyaṃbuje viṣṇor yathā tasyāścaturmukhaḥ
āsīno garbhaśayyāyāṃ kumāra ṛcamāha saḥ //
LiP_1,64.17
tato niśamya bhagavān vasiṣṭha ṛcamādarāt
kenoktamiti saṃcintya tadātiṣṭhatsamāhitaḥ //
LiP_1,64.18
vyomāṅgaṇastho 'tha hariḥ puṇḍarīkanibhekṣaṇaḥ
vasiṣṭhamāha viśvātmā ghṛṇayā sa ghṛṇānidhiḥ //
LiP_1,64.19
bho vatsa vatsa viprendra vasiṣṭha sutavatsala
tava pautramukhāmbhojād ṛg eṣādya viniḥsṛtā //
LiP_1,64.20
matsamastava pautro 'sau śaktijaḥ śaktimānmune
tasmāduttiṣṭha saṃtyajya śokaṃ brahmasutottama //
LiP_1,64.21
rudrabhaktaś ca garbhastho rudrapūjāparāyaṇaḥ
rudradevaprabhāveṇa kulaṃ te saṃtariṣyati //
LiP_1,64.22
evamuktvā ghṛṇī vipraṃ bhagavān puruṣottamaḥ
vasiṣṭhaṃ muniśārdūlaṃ tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,64.23
tataḥ praṇamya śirasā vasiṣṭho vārijekṣaṇam
adṛśyantyā mahātejāḥ pasparśodaramādarāt //
LiP_1,64.24
hā putra putra putreti papāta ca suduḥkhitaḥ
lalāpārundhatī prekṣya tadāsau rudatīṃ dvijāḥ //
LiP_1,64.25
svaputraṃ ca smaran duḥkhāt punarehyehi putraka
tava putramimaṃ dṛṣṭvā bho śakte kuladhāraṇam //
LiP_1,64.26
tavāntikaṃ gamiṣyāmi tava mātrā na saṃśayaḥ
sūta uvāca
evamuktvā rudanvipra āliṅgyārundhatīṃ tadā //
LiP_1,64.27
papāta tāḍayantīva svasya kukṣī kareṇa vai
adṛśyantī jaghānātha śaktijasyālayaṃ śubhā //
LiP_1,64.28
svodaraṃ duḥkhitā bhūmau lalāpa ca papāta ca
arundhati tadā bhītā vasiṣṭhaś ca mahāmatiḥ //
LiP_1,64.29
samutthāpya snuṣāṃ bālām ūcaturbhayavihvalau // LiP_1,64.30
vicāramugdhe tava garbhamaṇḍalaṃ karāṃbujābhyāṃ vinihatya durlabham
kulaṃ vasiṣṭhasya samastamapyaho nihantumārye kathamudyatā vada //
LiP_1,64.31
tavātmajaṃ śaktisutaṃ ca dṛṣṭvā cāsvādya vaktrāmṛtam āryasūnoḥ
trātuṃ yato dehamimaṃ munīndraḥ suniścitaḥ pāhi tataḥ śarīram //
LiP_1,64.32
evaṃ snuṣāmupālabhya muniṃ cārundhatī sthitā
arundhatī vasiṣṭhasya prāha cārteti vihvalā //
LiP_1,64.33
tvayyeva jīvitaṃ cāsya muner yat suvrate mama
jīvitaṃ rakṣa dehasya dhātrī ca kuru yaddhitam //
LiP_1,64.34
mayā yadi muniśreṣṭhas trātuṃ vai niścitaṃ svakam
mamāśubhaṃ śubhaṃ dehaṃ kathaṃcit pālayāmyaham //
LiP_1,64.35
priyaduḥkhamahaṃ prāptā hy asatī nātra saṃśayaḥ
mune duḥkhādahaṃ dagdhā yataḥ putrī mune tava //
LiP_1,64.36
aho 'dbhutaṃ mayā dṛṣṭaṃ duḥkhapātrī hyahaṃ vibho
duḥkhatrātā bhava brahman brahmasūno jagadguro //
LiP_1,64.37
tathāpi bhartṛrahitā dīnā nārī bhavediha
pāhi māṃ tata āryendra paribhūtā bhaviṣyati //
LiP_1,64.38
pitā mātā ca putrāśca pautrāḥ śvaśura eva ca
ete na bāndhavāḥ strīṇāṃ bhartā bandhuḥ parā gatiḥ //
LiP_1,64.39
ātmano yaddhi kathitam apyardhamiti paṇḍitaiḥ
tadapyatra mṛṣā hyāsīd gataḥ śaktirahaṃ sthitā //
LiP_1,64.40
aho mamātra kāṭhinyaṃ manaso munipuṅgava
patiṃ prāṇasamaṃ tyaktvā sthitā yatra kṣaṇaṃ yataḥ //
LiP_1,64.41
vasiṣṭhāśvatthamāśritya hy amṛtā tu yathā latā
nirmūlāpyamṛtā bhartrā tyaktā dīnā sthitāpyaham //
LiP_1,64.42
snuṣāvākyaṃ niśamyaiva vasiṣṭho bhāryayā saha
tadā cakre matiṃ dhīmān yātuṃ svāśramamāśramī //
LiP_1,64.43
kṛcchrātsabhāryo bhagavān vasiṣṭhaḥ svāśramaṃ kṣaṇāt
adṛśyantyā ca puṇyātmā saṃviveśa sa cintayan //
LiP_1,64.44
sā garbhaṃ pālayāmāsa kathaṃcinmunipuṅgavāḥ
kulasaṃdhāraṇārthāya śaktipatnī pativratā //
LiP_1,64.45
tataḥ sāsūta tanayaṃ daśame māsi suprabham
śaktipatnī yathā śaktiṃ śaktimantamarundhatī //
LiP_1,64.46
asūta sā ditirviṣṇuṃ yathā svāhā guhaṃ sutam
agniṃ yathāraṇiḥ patnī śakteḥ sākṣātparāśaram //
LiP_1,64.47
yadā tadā śaktisūnur avatīrṇo mahītale
śaktistyaktvā tadā duḥkhaṃ pitṝṇāṃ samatāṃ yayau //
LiP_1,64.48
bhrātṛbhiḥ saha puṇyātmā ādityair iva bhāskaraḥ
rarāja pitṛlokastho vāsiṣṭho munipuṅgavāḥ //
LiP_1,64.49
jagustadā ca pitaro nanṛtuś ca pitāmahāḥ
prapitāmahāś ca viprendrā hy avatīrṇe parāśare //
LiP_1,64.50
ye brahmavādino bhūmau nanṛtur divi devatāḥ
puṣkarādyāś ca sasṛjuḥ puṣpavarṣaṃ ca khecarāḥ //
LiP_1,64.51
pureṣu rākṣasānāṃ ca praṇādaṃ viṣamaṃ dvijāḥ
āśramasthāś ca munayaḥ samūhurharṣasaṃtatim //
LiP_1,64.52
avatīrṇo yathā hyaṇḍād bhānuḥ so 'pi parāśaraḥ
adṛśyantyāścaturvaktro meghajālāddivākaraḥ //
LiP_1,64.53
sukhaṃ ca duḥkhamabhavad adṛśyantyāstathā dvijāḥ
dṛṣṭvā putraṃ patiṃ smṛtvā arundhatyā munestathā //
LiP_1,64.54
dṛṣṭvā ca tanayaṃ bālā parāśaramatidyutim
lalāpa vihvalā bālā sannakaṇṭhī papāta ca //
LiP_1,64.55
sā parāśaramaho mahāmatiṃ devadānavagaṇaiś ca pūjitam
jātamātram anaghaṃ śucismitā budhya sāśrunayanā lalāpa ca //
LiP_1,64.56
hā vasiṣṭhasuta kutracidgataḥ paśya putramanaghaṃ tavātmajam
tyajya dīnavadanāṃ vanāntare putradarśanaparāmimāṃ prabho //
LiP_1,64.57
śakte svaṃ ca sutaṃ paśya bhrātṛbhiḥ saha ṣaṇmukham
yathā maheśvaro 'paśyat sagaṇo hṛṣitānanaḥ //
LiP_1,64.58
atha tasyāstadālāpaṃ vasiṣṭho munisattamaḥ
śrutvā snuṣāmuvācedaṃ mā rodīr iti duḥkhitaḥ //
LiP_1,64.59
ājñayā tasya sā śokaṃ vasiṣṭhasya kulāṅganā
tyaktvā hyapālayadbālaṃ bālā bālamṛgekṣaṇā //
LiP_1,64.60
dṛṣṭvā tāmabalāṃ prāha maṅgalābharaṇair vinā
āsīnāmākulāṃ sādhvīṃ bāṣpaparyākulekṣaṇām //
LiP_1,64.61
amba maṅgalavibhūṣaṇair vinā dehayaṣṭiranaghe na śobhate
vaktumarhasi tavādya kāraṇaṃ candrabiṃbarahiteva śarvarī //
LiP_1,64.62
mātarmātaḥ kathaṃ tyaktvā maṅgalābharaṇāni vai
āsīnā bhartṛhīneva vaktumarhasi śobhane //
LiP_1,64.63
adṛśyantī tadā vākyaṃ śrutvā tasya sutasya sā
na kiṃcid abravīt putraṃ śubhaṃ vā yadi vetarat //
LiP_1,64.64
adṛśyantīṃ punaḥ prāha śākteyo bhagavānmama
mātaḥ kutra mahātejāḥ pitā vada vadeti tām //
LiP_1,64.65
śrutvā ruroda sā vākyaṃ putrasyātīva vihvalā
bhakṣito rakṣasā tātas taveti nipapāta ca //
LiP_1,64.66
śrutvā vasiṣṭho 'pi papāta bhūmau pautrasya vākyaṃ sa rudandayāluḥ
arundhatī cāśramavāsinastadā munervasiṣṭhasya munīśvarāś ca //
LiP_1,64.67
bhakṣito rakṣasā mātuḥ pitā tava mukhāditi
śrutvā parāśaro dhīmān prāha cāsrāvilekṣaṇaḥ //
LiP_1,64.68
abhyarcya devadeveśaṃ trailokyaṃ sacarācaram
kṣaṇena mātaḥ pitaraṃ darśayāmīti me matiḥ //
LiP_1,64.69
sā niśamya vacanaṃ tadā śubhaṃ sasmitā tanayamāha vismitā
tathyam etaditi taṃ nirīkṣya sā putra putra bhavamarcayeti ca //
LiP_1,64.70
jñātvā śaktisutasyāsya saṃkalpaṃ munipuṅgavaḥ
vasiṣṭho bhagavānprāha pautraṃ dhīmān ghṛṇānidhiḥ //
LiP_1,64.71
sthāne pautra muniśreṣṭha saṃkalpastava suvrata
tathāpi śṛṇu lokasya kṣayaṃ kartuṃ na cārhasi //
LiP_1,64.72
rākṣasānāmabhāvāya kuru sarveśvarārcanam
trailokyaṃ śṛṇu śākteya aparādhyati kiṃ tava //
LiP_1,64.73
tatastasya vasiṣṭhasya niyogācchaktinandanaḥ
rākṣasānāmabhāvāya matiṃ cakre mahāmatiḥ //
LiP_1,64.74
adṛśyantīṃ vasiṣṭhaṃ ca praṇamyārundhatīṃ tataḥ
kṛtvaikaliṅgaṃ kṣaṇikaṃ pāṃsunā munisannidhau //
LiP_1,64.75
sampūjya śivasūktena tryaṃbakena śubhena ca
japtvā tvaritarudraṃ ca śivasaṃkalpameva ca //
LiP_1,64.76
nīlarudraṃ ca śākteyas tathā rudraṃ ca śobhanam
vāmīyaṃ pavamānaṃ ca pañcabrahma tathaiva ca //
LiP_1,64.77
hotāraṃ liṅgasūktaṃ ca atharvaśira eva ca
aṣṭāṅgamarghyaṃ rudrāya dattvābhyarcya yathāvidhi //
LiP_1,64.78
bhagavanrakṣasā rudra bhakṣito rudhireṇa vai
pitā mama mahātejā bhrātṛbhiḥ saha śaṅkara //
LiP_1,64.79
draṣṭumicchāmi bhagavan pitaraṃ bhrātṛbhiḥ saha
evaṃ vijñāpayāṃlliṅgaṃ praṇipatya muhurmuhuḥ //
LiP_1,64.80
hā rudra rudra rudreti ruroda nipapāta ca
taṃ dṛṣṭvā bhagavānrudro devīmāha ca śaṅkaraḥ //
LiP_1,64.81
paśya bālaṃ mahābhāge bāṣpaparyākulekṣaṇam
mamānusmaraṇe yuktaṃ madārādhanatatparam //
LiP_1,64.82
sā ca dṛṣṭvā mahādevī parāśaramaninditā
duḥkhāt saṃklinnasarvāṅgam asrākulavilocanam //
LiP_1,64.83
liṅgārcanavidhau saktaṃ hara rudreti vādinam
prāha bhartāramīśānaṃ śaṅkaraṃ jagatāmumā //
LiP_1,64.84
īpsitaṃ yaccha sakalaṃ prasīda parameśvara
niśamya vacanaṃ tasyāḥ śaṅkaraḥ parameśvaraḥ //
LiP_1,64.85
bhāryāmāryāmumāṃ prāha tato hālāhalāśanaḥ
rakṣāmyenaṃ dvijaṃ bālaṃ phullendīvaralocanam //
LiP_1,64.86
dadāmi dṛṣṭiṃ madrūpadarśanakṣama eṣa vai
evamuktvā gaṇair divyair bhagavānnīlalohitaḥ //
LiP_1,64.87
brahmendraviṣṇurudrādyaiḥ saṃvṛtaḥ parameśvaraḥ
dadau ca darśanaṃ tasmai muniputrāya dhīmate //
LiP_1,64.88
so 'pi dṛṣṭvā mahādevam ānandāsrāvilekṣaṇaḥ
nipapāta ca hṛṣṭātmā pādayostasya sādaram //
LiP_1,64.89
punarbhavānyāḥ pādau ca nandinaś ca mahātmanaḥ
saphalaṃ jīvitaṃ me 'dya brahmādyāṃstāṃstadāha saḥ //
LiP_1,64.90
rakṣārthamāgatastvadya mama bālendubhūṣaṇaḥ
ko 'nyaḥ samo mayā loke devo vā dānavo 'pi vā //
LiP_1,64.91
atha tasminkṣaṇādeva dadarśa divi saṃsthitam
pitaraṃ bhrātṛbhiḥ sārdhaṃ śākteyastu parāśaraḥ //
LiP_1,64.92
sūryamaṇḍalasaṃkāśe vimāne viśvatomukhe
bhrātṛbhiḥ sahitaṃ dṛṣṭvā nanāma ca jaharṣa ca //
LiP_1,64.93
tadā vṛṣadhvajo devaḥ sabhāryaḥ sagaṇeśvaraḥ
vasiṣṭhaputraṃ prāhedaṃ putradarśanatatparam //
LiP_1,64.94
śakte paśya sutaṃ bālam ānandāsrāvilekṣaṇam
adṛśyantīṃ ca viprendra vasiṣṭhaṃ pitaraṃ tava //
LiP_1,64.95
arundhatīṃ mahābhāgāṃ kalyāṇīṃ devatopamām
mātaraṃ pitaraṃ cobhau namaskuru mahāmate //
LiP_1,64.96
tadā haraṃ praṇamyāśu devadevamumāṃ tathā
vasiṣṭhaṃ ca tadā śreṣṭhaṃ śaktir vai śaṅkarājñayā //
LiP_1,64.97
mātaraṃ ca mahābhāgāṃ kalyāṇīṃ patidevatām
arundhatīṃ jagannāthaniyogātprāha śaktimān //
LiP_1,64.98
bho vatsa vatsa viprendra parāśara mahādyute
rakṣito 'haṃ tvayā tāta garbhasthena mahātmanā //
LiP_1,64.99
aṇimādiguṇaiśvaryaṃ mayā vatsa parāśara
labdhamadyānanaṃ dṛṣṭaṃ tava bāla mamājñayā //
LiP_1,64.100
adṛśyantīṃ mahābhāgāṃ rakṣa vatsa mahāmate
arundhatīṃ ca pitaraṃ vasiṣṭhaṃ mama sarvadā //
LiP_1,64.101
anvayaḥ sakalo vatsa mama saṃtāritastvayā
putreṇa lokāñjayatīty uktaṃ sadbhiḥ sadaiva hi //
LiP_1,64.102
īpsitaṃ varayeśānaṃ jagatāṃ prabhavaṃ prabhum
gamiṣyāmyabhivandyeśaṃ bhrātṛbhiḥ saha śaṅkaram //
LiP_1,64.103
evaṃ putramupāmantrya praṇamya ca maheśvaram
nirīkṣya bhāryāṃ sadasi jagāma pitaraṃ vaśī //
LiP_1,64.104
gataṃ dṛṣṭvātha pitaraṃ tadābhyarcyaiva śaṅkaram
tuṣṭāva vāgbhir iṣṭābhiḥ śākteyaḥ śaśibhūṣaṇam //
LiP_1,64.105
tatastuṣṭo mahādevo manmathāndhakamardanaḥ
anugṛhyātha śākteyaṃ tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,64.106
gate maheśvare sāṃbe praṇamya ca maheśvaram
dadāha rākṣasānāṃ tu kulaṃ mantreṇa mantravit //
LiP_1,64.107
tadāha pautraṃ dharmajño vasiṣṭho munibhir vṛtaḥ
alam atyantakopena tāta manyumimaṃ jahi //
LiP_1,64.108
rākṣasā nāparādhyanti pitus te vihitaṃ tathā
mūḍhānāmeva bhavati krodho buddhimatāṃ na hi //
LiP_1,64.109
hanyate tāta kaḥ kena yataḥ svakṛtabhukpumān
saṃcitasyātimahatā vatsa kleśena mānavaiḥ //
LiP_1,64.110
yaśasastapasaścaiva krodho nāśakaraḥ smṛtaḥ
alaṃ hi rākṣasair dagdhair dīnair anaparādhibhiḥ //
LiP_1,64.111
satraṃ te viramatvetat kṣamāsārā hi sādhavaḥ
evaṃ vasiṣṭhavākyena śākteyo munipuṅgavaḥ //
LiP_1,64.112
upasaṃhṛtavān satraṃ sadyastadvākyagauravāt
tataḥ prītaś ca bhagavān vasiṣṭho munisattamaḥ //
LiP_1,64.113
samprāptaś ca tadā satraṃ pulastyo brahmaṇaḥ sutaḥ
vasiṣṭhena tu dattārghyaḥ kṛtāsanaparigrahaḥ //
LiP_1,64.114
parāśaramuvācedaṃ praṇipatya sthitaṃ muniḥ
vaire mahati yadvākyād guror adyāśritā kṣamā //
LiP_1,64.115
tvayā tasmātsamastāni bhavāñchāstrāṇi vetsyati
saṃtatermama na chedaḥ kruddhenāpi yataḥ kṛtaḥ //
LiP_1,64.116
tvayā tasmānmahābhāga dadāmyanyaṃ mahāvaram
purāṇasaṃhitākartā bhavānvatsa bhaviṣyati //
LiP_1,64.117
devatāparamārthaṃ ca yathāvadvetsyate bhavān
pravṛttau vā nivṛttau vā karmaṇas te 'malā matiḥ //
LiP_1,64.118
matprasādādasaṃdigdhā tava vatsa bhaviṣyati
tataś ca prāha bhagavān vasiṣṭho vadatāṃ varaḥ //
LiP_1,64.119
pulastyena yaduktaṃ te sarvametadbhaviṣyati
atha tasya pulastyasya vasiṣṭhasya ca dhīmataḥ //
LiP_1,64.120
prasādādvaiṣṇavaṃ cakre purāṇaṃ vai parāśaraḥ
ṣaṭprakāraṃ samastārthasādhakaṃ jñānasaṃcayam //
LiP_1,64.121
ṣaṭsāhasramitaṃ sarvaṃ vedārthena ca saṃyutam
caturthaṃ hi purāṇānāṃ saṃhitāsu suśobhanam //
LiP_1,64.122
eṣa vaḥ kathitaḥ sarvo vāsiṣṭhānāṃ samāsataḥ
prabhavaḥ śaktisūnoś ca prabhāvo munipuṅgavāḥ //
LiP_1,64.123
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge vāsiṣṭhakathanaṃ nāma catuḥṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
ādityavaṃśaṃ somasya vaṃśaṃ vaṃśavidāṃ vara
vaktumarhasi cāsmākaṃ saṃkṣepād romaharṣaṇa //
LiP_1,65.1
aditiḥ suṣuve putram ādityaṃ kaśyapāddvijāḥ
tasyādityasya caivāsīd bhāryā trayam athāparam //
LiP_1,65.2
saṃjñā rājñī prabhā chāyā putrāṃstāsāṃ vadāmi vaḥ
saṃjñā tvāṣṭrī ca suṣuve sūryānmanumanuttamam //
LiP_1,65.3
yamaṃ ca yamunāṃ caiva rājñī revatameva ca
prabhā prabhātam ādityāc chāyāṃ saṃjñāpyakalpayat //
LiP_1,65.4
chāyā ca tasmātsuṣuve sāvarṇiṃ bhāskarāddvijāḥ
tataḥ śaniṃ ca tapatīṃ viṣṭiṃ caiva yathākramam //
LiP_1,65.5
chāyā svaputrābhyadhikaṃ snehaṃ cakre manau tadā
pūrvo manurna cakṣāma yamastu krodhamūrchitaḥ //
LiP_1,65.6
saṃtāḍayāmāsa ruṣā pādamudyamya dakṣiṇam
yamena tāḍitā sā tu chāyā vai duḥkhitābhavat //
LiP_1,65.7
chāyāśāpāt padaṃ caikaṃ yamasya klinnamuttamam
pūyaśoṇitasampūrṇaṃ kṛmīṇāṃ nicayānvitam //
LiP_1,65.8
so 'pi gokarṇamāśritya phalakenānilāśanaḥ
ārādhayanmahādevaṃ yāvadvarṣāyutāyutam //
LiP_1,65.9
bhavaprasādād āgatya lokapālatvamuttamam
pitṝṇāmādhipatyaṃ tu śāpamokṣaṃ tathaiva ca //
LiP_1,65.10
labdhavāndevadevasya prabhāvācchūlapāṇinaḥ
asahantī purā bhānos tejomayam aninditā //
LiP_1,65.11
rūpaṃ tvāṣṭrī svadehāttu chāyākhyāṃ sā tvakalpayat
vaḍavārūpamāsthāya tapastepe tu suvratā //
LiP_1,65.12
kālātprayatnato jñātvā chāyāṃ chāyāpatiḥ prabhuḥ
vaḍavāmagamatsaṃjñām aśvarūpeṇa bhāskaraḥ //
LiP_1,65.13
vaḍavā ca tadā tvāṣṭrī saṃjñā tasmāddivākarāt
suṣuve cāśvinau devau devānāṃ tu bhiṣagvarau //
LiP_1,65.14
likhito bhāskaraḥ paścāt saṃjñāpitrā mahātmanā
viṣṇoścakraṃ tu yadghoraṃ maṇḍalādbhāskarasya tu //
LiP_1,65.15
nirmame bhagavāṃstvaṣṭā pradhānaṃ divyamāyudham
rudraprasādācca śubhaṃ sudarśanamiti smṛtam //
LiP_1,65.16
labdhavān bhagavāṃścakraṃ kṛṣṇaḥ kālāgnisannibham
manostu prathamasyāsan nava putrāstu tatsamāḥ //
LiP_1,65.17
ikṣvākur nabhagaś caiva dhṛṣṇuḥ śaryātireva ca
nariṣyantaś ca vai dhīmān nābhāgo 'riṣṭa eva ca //
LiP_1,65.18
karūṣaś ca pṛṣadhraś ca navaite mānavāḥ smṛtāḥ
ilā jyeṣṭhā variṣṭhā ca puṃstvaṃ prāpa ca yā purā //
LiP_1,65.19
sudyumna iti vikhyātā puṃstvaṃ prāptā tvilā purā
mitrāvaruṇayostvatra prasādānmunipuṅgavāḥ //
LiP_1,65.20
punaḥ śaravaṇaṃ prāpya strītvaṃ prāpto bhavājñayā
sudyumno mānavaḥ śrīmān somavaṃśapravṛddhaye //
LiP_1,65.21
ikṣvākoraśvamedhena ilā kiṃpuruṣo 'bhavat
ilā kiṃpuruṣatve ca sudyumna iti cocyate //
LiP_1,65.22
māsamekaṃ pumānvīraḥ strītvaṃ māsamabhūtpunaḥ
ilā budhasya bhavanaṃ somaputrasya cāśritā //
LiP_1,65.23
budhenāntaramāsādya maithunāya pravartitā
somaputrādbudhāccāpi ailo jajñe purūravāḥ //
LiP_1,65.24
somavaṃśāgrajo dhīmān bhavabhaktaḥ pratāpavān
ikṣvākorvaṃśavistāraṃ paścādvakṣye tapodhanāḥ //
LiP_1,65.25
putratrayamabhūttasya sudyumnasya dvijottamāḥ
utkalaś ca gayaścaiva vinatāśvastathaiva ca //
LiP_1,65.26
utkalasyotkalaṃ rāṣṭraṃ vinatāśvasya paścimam
gayā gayasya cākhyātā purī paramaśobhanā //
LiP_1,65.27
surāṇāṃ saṃsthitiryasyāṃ pitṝṇāṃ ca sadā sthitiḥ
ikṣvākujyeṣṭhadāyādo madhyadeśam avāptavān //
LiP_1,65.28
kanyābhāvācca sudyumno naiva bhāgamavāptavān
vasiṣṭhavacanāt tvāsīt pratiṣṭhāne mahādyutiḥ //
LiP_1,65.29
pratiṣṭhā dharmarājasya sudyumnasya mahātmanaḥ
tatpurūravase prādād rājyaṃ prāpya mahāyaśāḥ //
LiP_1,65.30
mānaveyo mahābhāgaḥ strīpuṃsorlakṣaṇānvitaḥ
ikṣvākorabhavadvīro vikukṣirdharmavittamaḥ //
LiP_1,65.31
jyeṣṭhaḥ putraśatasyāsīd daśa pañca ca tatsutāḥ
abhūjjyeṣṭhaḥ kakutsthaś ca kakutsthāttu suyodhanaḥ //
LiP_1,65.32
tataḥ pṛthurmuniśreṣṭhā viśvakaḥ pārthivas tathā
viśvakasyārdrako dhīmān yuvanāśvastu tatsutaḥ //
LiP_1,65.33
śābastiś ca mahātejā vaṃśakastu tato 'bhavat
nirmitā yena śābastī gauḍadeśe dvijottamāḥ //
LiP_1,65.34
vaṃśācca bṛhadaśvo 'bhūt kuvalāśvastu tatsutaḥ
dhundhumāratvamāpanno dhundhuṃ hatvā mahābalam //
LiP_1,65.35
dhundhumārasya tanayās trayastrailokyaviśrutāḥ
dṛḍhāśvaścaiva caṇḍāśvaḥ kapilāśvaś ca te smṛtāḥ //
LiP_1,65.36
dṛḍhāśvasya pramodastu haryaśvastasya vai sutaḥ
haryaśvasya nikumbhastu saṃhatāśvastu tatsutaḥ //
LiP_1,65.37
kṛśāśvo 'tha raṇāśvaś ca saṃhatāśvātmajāvubhau
yuvanāśvo raṇāśvasya māndhātā tasya vai sutaḥ //
LiP_1,65.38
māndhātuḥ purukutso 'bhūd ambarīṣaś ca vīryavān
mucukundaś ca puṇyātmā trayastrailokyaviśrutāḥ //
LiP_1,65.39
aṃbarīṣasya dāyādo yuvanāśvo 'paraḥ smṛtaḥ
harito yuvanāśvasya haritāstu yataḥ smṛtāḥ //
LiP_1,65.40
ete hyaṅgirasaḥ pakṣe kṣatropetā dvijātayaḥ
purukutsasya dāyādas trasaddasyur mahāyaśāḥ //
LiP_1,65.41
narmadāyāṃ samutpannaḥ sambhūtistasya cātmajaḥ
viṣṇuvṛddhaḥ sutastasya viṣṇuvṛddhā yataḥ smṛtāḥ //
LiP_1,65.42
ete hyaṅgirasaḥ pakṣe kṣatropetāḥ samāśritāḥ
sambhūtiraparaṃ putram anaraṇyamajījanat //
LiP_1,65.43
rāvaṇena hato yo 'sau trailokyavijaye dvijāḥ
bṛhadaśvo 'naraṇyasya haryaśvastasya cātmajaḥ //
LiP_1,65.44
haryaśvāttu dṛṣadvatyāṃ jajñe vasumanā nṛpaḥ
tasya putro 'bhavadrājā tridhanvā bhavabhāvitaḥ //
LiP_1,65.45
prasādād brahmasūnor vai taṇḍinaḥ prāpya śiṣyatām
aśvamedhasahasrasya phalaṃ prāpya tadājñayā //
LiP_1,65.46
gaṇaiśvaryamanuprāpto bhavabhaktaḥ pratāpavān
kathaṃ caivāśvamedhaṃ vai karomīti vicintayan //
LiP_1,65.47
dhanahīnaś ca dharmātmā dṛṣṭavān brahmaṇaḥ sutam
taṇḍisaṃjñaṃ dvijaṃ tasmāl labdhavāndvijasattamāḥ //
LiP_1,65.48
nāmnāṃ sahasraṃ rudrasya brahmaṇā kathitaṃ purā
tena nāmnāṃ sahasreṇa stutvā taṇḍirmaheśvaram //
LiP_1,65.49
labdhavāngāṇapatyaṃ ca brahmayonirdvijottamaḥ
tatastasmānnṛpo labdhvā taṇḍinā kathitaṃ purā //
LiP_1,65.50
nāmnāṃ sahasraṃ japtvā vai gāṇapatyamavāptavān
ṛṣaya ūcuḥ
nāmnāṃ sahasraṃ rudrasya tāṇḍinā brahmayoninā //
LiP_1,65.51
kathitaṃ sarvavedārthasaṃcayaṃ sūta suvrata
nāmnāṃ sahasraṃ viprāṇāṃ vaktum arhasi śobhanam //
LiP_1,65.52
sarvabhūtātmabhūtasya harasyāmitatejasaḥ
aṣṭottarasahasraṃ tu nāmnāṃ śṛṇuta suvratāḥ //
LiP_1,65.53
yajjaptvā tu muniśreṣṭhā gāṇapatyamavāptavān
oṃ sthiraḥ sthāṇuḥ prabhurbhānuḥ pravaro varado varaḥ //
LiP_1,65.54
sarvātmā sarvavikhyātaḥ sarvaḥ sarvakaro bhavaḥ
jaṭī daṇḍī śikhaṇḍī ca sarvagaḥ sarvabhāvanaḥ //
LiP_1,65.55
hariś ca hariṇākṣaś ca sarvabhūtaharaḥ smṛtaḥ
pravṛttiś ca nivṛttiś ca śāntātmā śāśvato dhruvaḥ //
LiP_1,65.56
śmaśānavāsī bhagavān khacaro gocaro 'rdanaḥ
abhivādyo mahākarmā tapasvī bhūtadhāraṇaḥ //
LiP_1,65.57
unmattaveṣaḥ pracchannaḥ sarvalokaḥ prajāpatiḥ
mahārūpo mahākāyaḥ sarvarūpo mahāyaśāḥ //
LiP_1,65.58
mahātmā sarvabhūtaś ca virūpo vāmano naraḥ
lokapālo 'ntarhitātmā prasādo 'bhayado vibhuḥ //
LiP_1,65.59
pavitraś ca mahāṃścaiva niyato niyatāśrayaḥ
svayaṃbhūḥ sarvakarmā ca ādirādikaro nidhiḥ //
LiP_1,65.60
sahasrākṣo viśālākṣaḥ somo nakṣatrasādhakaḥ
candraḥ sūryaḥ śaniḥ ketur graho grahapatirmataḥ //
LiP_1,65.61
rājā rājyodayaḥ kartā mṛgabāṇārpaṇo ghanaḥ
mahātapā dīrghatapā adṛśyo dhanasādhakaḥ //
LiP_1,65.62
saṃvatsaraḥ kṛtīmantraḥ prāṇāyāmaḥ paraṃtapaḥ
yogī yogo mahābījo mahārato mahābalaḥ //
LiP_1,65.63
suvarṇaretāḥ sarvajñaḥ subījo vṛṣavāhanaḥ
daśabāhustvanimiṣo nīlakaṇṭha umāpatiḥ //
LiP_1,65.64
viśvarūpaḥ svayaṃśreṣṭho balavīro balāgraṇīḥ
gaṇakartā gaṇapatir digvāsāḥ kāmya eva ca //
LiP_1,65.65
mantravitparamo mantraḥ sarvabhāvakaro haraḥ
kamaṇḍaludharo dhanvī bāṇahastaḥ kapālavān //
LiP_1,65.66
śarī śataghnī khaḍgī ca paṭṭiśī cāyudhī mahān
ajaś ca mṛgarūpaś ca tejastejaskaro vidhiḥ //
LiP_1,65.67
uṣṇīṣī ca suvaktraś ca udagro vinatas tathā
dīrghaś ca harikeśaś ca sutīrthaḥ kṛṣṇa eva ca //
LiP_1,65.68
śṛgālarūpaḥ sarvārtho muṇḍaḥ sarvaśubhaṅkaraḥ
siṃhaśārdūlarūpaś ca gandhakārī kapardyapi //
LiP_1,65.69
ūrdhvaretordhvaliṅgī ca ūrdhvaśāyī nabhastalaḥ
trijaṭī cīravāsāś ca rudraḥ senāpatir vibhuḥ //
LiP_1,65.70
ahorātraṃ ca naktaṃ ca tigmamanyuḥ suvarcasaḥ
gajahā daityahā kālo lokadhātā guṇākaraḥ //
LiP_1,65.71
siṃhaśārdūlarūpāṇām ārdracarmāṃbaraṃdharaḥ
kālayogī mahānādaḥ sarvāvāsaścatuṣpathaḥ //
LiP_1,65.72
niśācaraḥ pretacārī sarvadarśī maheśvaraḥ
bahubhūto bahudhanaḥ sarvasāro 'mṛteśvaraḥ //
LiP_1,65.73
nṛtyapriyo nityanṛtyo nartanaḥ sarvasādhakaḥ
sakārmuko mahābāhur mahāghoro mahātapāḥ //
LiP_1,65.74
mahāśaro mahāpāśo nityo giricaro mataḥ
sahasrahasto vijayo vyavasāyo hyaninditaḥ //
LiP_1,65.75
amarṣaṇo marṣaṇātmā yajñahā kāmanāśanaḥ
dakṣahā paricārī ca prahaso madhyamas tathā //
LiP_1,65.76
tejo 'pahārī balavān vidito 'bhyudito bahuḥ
gaṃbhīraghoṣo yogātmā yajñahā kāmanāśanaḥ //
LiP_1,65.77
gaṃbhīraroṣo gaṃbhīro gaṃbhīrabalavāhanaḥ
nyagrodharūpo nyagrodho viśvakarmā ca viśvabhuk //
LiP_1,65.78
tīkṣṇopāyaś ca haryaśvaḥ sahāyaḥ karmakālavit
viṣṇuḥ prasādito yajñaḥ samudro vaḍavāmukhaḥ //
LiP_1,65.79
hutāśanasahāyaś ca praśāntātmā hutāśanaḥ
ugratejā mahātejā jayo vijayakālavit //
LiP_1,65.80
jyotiṣāmayanaṃ siddhiḥ saṃdhirvigraha eva ca
khaḍgī śaṅkhī jaṭī jvālī khacaro dyucaro balī //
LiP_1,65.81
vaiṇavī paṇavī kālaḥ kālakaṇṭhaḥ kaṭaṃkaṭaḥ
nakṣatravigraho bhāvo nibhāvaḥ sarvatomukhaḥ //
LiP_1,65.82
vimocanastu śaraṇo hiraṇyakavacodbhavaḥ
mekhalākṛtirūpaś ca jalācāraḥ stutas tathā //
LiP_1,65.83
vīṇī ca paṇavī tālī nālī kalikaṭus tathā
sarvatūryaninādī ca sarvavyāpyaparigrahaḥ //
LiP_1,65.84
vyālarūpī bilāvāsī guhāvāsī taraṃgavit
vṛkṣaḥ śrīmālakarmā ca sarvabandhavimocanaḥ //
LiP_1,65.85
bandhanastu surendrāṇāṃ yudhi śatruvināśanaḥ
sakhā pravāso durvāpaḥ sarvasādhuniṣevitaḥ //
LiP_1,65.86
praskando 'pyavibhāvaś ca tulyo yajñavibhāgavit
sarvavāsaḥ sarvacārī durvāsā vāsavo mataḥ //
LiP_1,65.87
haimo hemakaro yajñaḥ sarvadhārī dharottamaḥ
ākāśo nirvirūpaś ca vivāsā uragaḥ khagaḥ //
LiP_1,65.88
bhikṣuś ca bhikṣurūpī ca raudrarūpaḥ surūpavān
vasuretāḥ suvacasvī vasuvego mahābalaḥ //
LiP_1,65.89
manovego niśācāraḥ sarvalokaśubhapradaḥ
sarvāvāsī trayīvāsī upadeśakaro dharaḥ //
LiP_1,65.90
munirātmā munir lokaḥ sabhāgyaś ca sahasrabhuk
pakṣī ca pakṣarūpaś ca atidīpto niśākaraḥ //
LiP_1,65.91
samīro damanākāro hy artho hyarthakaro vaśaḥ
vāsudevaś ca devaś ca vāmadevaś ca vāmanaḥ //
LiP_1,65.92
siddhiyogāpahārī ca siddhaḥ sarvārthasādhakaḥ
akṣuṇṇaḥ kṣuṇṇarūpaś ca vṛṣaṇo mṛdur avyayaḥ //
LiP_1,65.93
mahāseno viśākhaś ca ṣaṣṭibhāgo gavāṃ patiḥ
cakrahastastu viṣṭambhī mūlastambhana eva ca //
LiP_1,65.94
ṛturṛtukarastālo madhurmadhukaro varaḥ
vānaspatyo vājasano nityamāśramapūjitaḥ //
LiP_1,65.95
brahmacārī lokacārī sarvacārī sucāravit
īśāna īśvaraḥ kālo niśācārī hyanekadṛk //
LiP_1,65.96
nimittastho nimittaṃ ca nandir nandikaro haraḥ
nandīśvaraḥ sunandī ca nandano viṣamardanaḥ //
LiP_1,65.97
bhagahārī niyantā ca kālo lokapitāmahaḥ
caturmukho mahāliṅgaś cāruliṅgastathaiva ca //
LiP_1,65.98
liṅgādhyakṣaḥ surādhyakṣaḥ kālādhyakṣo yugāvahaḥ
bījādhyakṣo bījakartā adhyātmānugato balaḥ //
LiP_1,65.99
itihāsaś ca kalpaś ca damano jagadīśvaraḥ
dambho dambhakaro dātā vaṃśo vaṃśakaraḥ kaliḥ //
LiP_1,65.100
lokakartā paśupatir mahākartā hyadhokṣajaḥ
akṣaraṃ paramaṃ brahma balavāñchukta eva ca //
LiP_1,65.101
nityo hyanīśaḥ śuddhātmā śuddho māno gatirhaviḥ
prāsādastu balo darpo darpaṇo havya indrajit //
LiP_1,65.102
vedakāraḥ sūtrakāro vidvāṃś ca paramardanaḥ
mahāmeghanivāsī ca mahāghoro vaśīkaraḥ //
LiP_1,65.103
agnijvālo mahājvālaḥ paridhūmrāvṛto raviḥ
dhiṣaṇaḥ śaṅkaro nityo varcasvī dhūmralocanaḥ //
LiP_1,65.104
nīlas tathāṅgaluptaś ca śobhano naravigrahaḥ
svasti svastisvabhāvaś ca bhogī bhogakaro laghuḥ //
LiP_1,65.105
utsaṅgaś ca mahāṅgaś ca mahāgarbhaḥ pratāpavān
kṛṣṇavarṇaḥ suvarṇaś ca indriyaḥ sarvavarṇikaḥ //
LiP_1,65.106
mahāpādo mahāhasto mahākāyo mahāyaśāḥ
mahāmūrdhā mahāmātro mahāmitro nagālayaḥ //
LiP_1,65.107
mahāskandho mahākarṇo mahoṣṭhaś ca mahāhanuḥ
mahānāso mahākaṇṭho mahāgrīvaḥ śmaśānavān //
LiP_1,65.108
mahābalo mahātejā hy antarātmā mṛgālayaḥ
lambitoṣṭhaś ca niṣṭhaś ca mahāmāyaḥ payonidhiḥ //
LiP_1,65.109
mahādanto mahādaṃṣṭro mahājihvo mahāmukhaḥ
mahānakho mahāromā mahākeśo mahājaṭaḥ //
LiP_1,65.110
asapatnaḥ prasādaś ca pratyayo gītasādhakaḥ
prasvedano 'svedanaś ca ādikaś ca mahāmuniḥ //
LiP_1,65.111
vṛṣako vṛṣaketuś ca analo vāyuvāhanaḥ
maṇḍalī meruvāsaś ca devavāhana eva ca //
LiP_1,65.112
atharvaśīrṣaḥ sāmāsya ṛksahasrorjitekṣaṇaḥ
yajuḥ pādabhujo guhyaḥ prakāśaujāstathaiva ca //
LiP_1,65.113
amoghārthaprasādaś ca antarbhāvyaḥ sudarśanaḥ
upahāraḥ priyaḥ sarvaḥ kanakaḥ kāñcanasthitaḥ //
LiP_1,65.114
nābhir nandikaro harmyaḥ puṣkaraḥ sthapatiḥ sthitaḥ
sarvaśāstro dhanaścādyo yajño yajvā samāhitaḥ //
LiP_1,65.115
nago nīlaḥ kaviḥ kālo makaraḥ kālapūjitaḥ
sagaṇo gaṇakāraś ca bhūtabhāvanasārathiḥ //
LiP_1,65.116
bhasmaśāyī bhasmagoptā bhasmabhūtatanurgaṇaḥ
āgamaś ca vilopaś ca mahātmā sarvapūjitaḥ //
LiP_1,65.117
śuklaḥ strīrūpasampannaḥ śucirbhūtaniṣevitaḥ
āśramasthaḥ kapotastho viśvakarmā patirvirāṭ //
LiP_1,65.118
viśālaśākhas tāmroṣṭho hy ambujālaḥ suniścitaḥ
kapilaḥ kalaśaḥ sthūla āyudhaścaiva romaśaḥ //
LiP_1,65.119
gandharvo hyaditistārkṣyo hy avijñeyaḥ suśāradaḥ
paraśvadhāyudho devo hy arthakārī subāndhavaḥ //
LiP_1,65.120
tumbavīṇo mahākopa ūrdhvaretā jaleśayaḥ
ugro vaṃśakaro vaṃśo vaṃśavādī hyaninditaḥ //
LiP_1,65.121
sarvāṅgarūpī māyāvī suhṛdo hyanilo balaḥ
bandhano bandhakartā ca subandhanavimocanaḥ //
LiP_1,65.122
rākṣasaghno 'tha kāmārir mahādaṃṣṭro mahāyudhaḥ
lambito lambitoṣṭhaś ca lambahasto varapradaḥ //
LiP_1,65.123
bāhustvaninditaḥ sarvaḥ śaṅkaro 'thāpyakopanaḥ
amareśo mahāghoro viśvadevaḥ surārihā //
LiP_1,65.124
ahirbudhnyo nirṛtiś ca cekitāno halī tathā
ajaikapācca kāpālī śaṃ kumāro mahāgiriḥ //
LiP_1,65.125
dhanvantarirdhūmaketuḥ sūryo vaiśravaṇas tathā
dhātā viṣṇuś ca śakraś ca mitrastvaṣṭā dharo dhruvaḥ //
LiP_1,65.126
prabhāsaḥ parvato vāyur aryamā savitā raviḥ
dhṛtiścaiva vidhātā ca māndhātā bhūtabhāvanaḥ //
LiP_1,65.127
nīrastīrthaś ca bhīmaś ca sarvakarmā guṇodvahaḥ
padmagarbho mahāgarbhaś candravaktro nabho 'naghaḥ //
LiP_1,65.128
balavāṃścopaśāntaś ca purāṇaḥ puṇyakṛttamaḥ
krūrakartā krūravāsī tanurātmā mahauṣadhaḥ //
LiP_1,65.129
sarvāśayaḥ sarvacārī prāṇeśaḥ prāṇināṃ patiḥ
devadevaḥ sukhotsiktaḥ sadasatsarvaratnavit //
LiP_1,65.130
kailāsastho guhāvāsī himavadgirisaṃśrayaḥ
kulahārī kulākartā bahuvitto bahuprajaḥ //
LiP_1,65.131
prāṇeśo bandhakī vṛkṣo nakulaś cādrikas tathā
hrasvagrīvo mahājānur alolaś ca mahauṣadhiḥ //
LiP_1,65.132
siddhāntakārī siddhārthaś chando vyākaraṇodbhavaḥ
siṃhanādaḥ siṃhadaṃṣṭraḥ siṃhāsyaḥ siṃhavāhanaḥ //
LiP_1,65.133
prabhāvātmā jagatkālaḥ kālaḥ kampī tarustanuḥ
sāraṅgo bhūtacakrāṅkaḥ ketumālī suvedhakaḥ //
LiP_1,65.134
bhūtālayo bhūtapatir ahorātro malo 'malaḥ
vasubhṛt sarvabhūtātmā niścalaḥ suvidur budhaḥ //
LiP_1,65.135
asuhṛtsarvabhūtānāṃ niścalaścalavidbudhaḥ
amoghaḥ saṃyamo hṛṣṭo bhojanaḥ prāṇadhāraṇaḥ //
LiP_1,65.136
dhṛtimānmatimāṃstryakṣaḥ sukṛtastu yudhāṃpatiḥ
gopālo gopatirgrāmo gocarmavasano haraḥ //
LiP_1,65.137
hiraṇyabāhuś ca tathā guhāvāsaḥ praveśanaḥ
mahāmanā mahākāmaś cittakāmo jitendriyaḥ //
LiP_1,65.138
gāndhāraś ca surāpaś ca tāpakarmarato hitaḥ
mahābhūto bhūtavṛto hy apsarogaṇasevitaḥ //
LiP_1,65.139
mahāketur dharādhātā naikatānarataḥ svaraḥ
avedanīya āvedyaḥ sarvagaś ca sukhāvahaḥ //
LiP_1,65.140
tāraṇaścaraṇo dhātā paridhā paripūjitaḥ
saṃyogī vardhano vṛddho gaṇiko 'tha gaṇādhipaḥ //
LiP_1,65.141
nityo dhātā sahāyaś ca devāsurapatiḥ patiḥ
yuktaś ca yuktabāhuś ca sudevo 'pi suparvaṇaḥ //
LiP_1,65.142
āṣāḍhaś ca suṣāḍhaś ca skandhado harito haraḥ
vapurāvartamāno 'nyo vapuḥśreṣṭho mahāvapuḥ //
LiP_1,65.143
śirovimarśanaḥ sarvalakṣyalakṣaṇabhūṣitaḥ
akṣayo rathagītaś ca sarvabhogī mahābalaḥ //
LiP_1,65.144
sāmnāyo 'tha mahāmnāyas tīrthadevo mahāyaśāḥ
nirjīvo jīvano mantraḥ subhago bahukarkaśaḥ //
LiP_1,65.145
ratnabhūto 'tha ratnāṅgo mahārṇavanipātavit
mūlaṃ viśālo hyamṛtaṃ vyaktāvyaktastaponidhiḥ //
LiP_1,65.146
ārohaṇo 'dhirohaś ca śīladhārī mahātapāḥ
mahākaṇṭho mahāyogī yugo yugakaro hariḥ //
LiP_1,65.147
yugarūpo mahārūpo vahano gahano nagaḥ
nyāyo nirvāpaṇo 'pādaḥ paṇḍito hyacalopamaḥ //
LiP_1,65.148
bahumālo mahāmālaḥ śipiviṣṭaḥ sulocanaḥ
vistāro lavaṇaḥ kūpaḥ kusumāṅgaḥ phalodayaḥ //
LiP_1,65.149
ṛṣabho vṛṣabho bhaṅgo maṇibimbajaṭādharaḥ
indurvisargaḥ sumukhaḥ śūraḥ sarvāyudhaḥ sahaḥ //
LiP_1,65.150
nivedanaḥ sudhājātaḥ svargadvāro mahādhanuḥ
girāvāso visargaś ca sarvalakṣaṇalakṣavit //
LiP_1,65.151
gandhamālī ca bhagavān anantaḥ sarvalakṣaṇaḥ
saṃtāno bahulo bāhuḥ sakalaḥ sarvapāvanaḥ //
LiP_1,65.152
karasthālī kapālī ca ūrdhvasaṃhanano yuvā
yantratantrasuvikhyāto lokaḥ sarvāśrayo mṛduḥ //
LiP_1,65.153
muṇḍo virūpo vikṛto daṇḍī kuṇḍī vikurvaṇaḥ
vāryakṣaḥ kakubho vajrī dīptatejāḥ sahasrapāt //
LiP_1,65.154
sahasramūrdhā devendraḥ sarvadevamayo guruḥ
sahasrabāhuḥ sarvāṅgaḥ śaraṇyaḥ sarvalokakṛt //
LiP_1,65.155
pavitraṃ trimadhurmantraḥ kaniṣṭhaḥ kṛṣṇapiṅgalaḥ
brahmadaṇḍavinirmātā śataghnaḥ śatapāśadhṛk //
LiP_1,65.156
kalā kāṣṭhā lavo mātrā muhūrto 'haḥ kṣapā kṣaṇaḥ
viśvakṣetraprado bījaṃ liṅgamādyastu nirmukhaḥ //
LiP_1,65.157
sadasadvyaktamavyaktaṃ pitā mātā pitāmahaḥ
svargadvāraṃ mokṣadvāraṃ prajādvāraṃ triviṣṭapaḥ //
LiP_1,65.158
nirvāṇaṃ hṛdayaścaiva brahmalokaḥ parā gatiḥ
devāsuravinirmātā devāsuraparāyaṇaḥ //
LiP_1,65.159
devāsuragurur devo devāsuranamaskṛtaḥ
devāsuramahāmātro devāsuragaṇāśrayaḥ //
LiP_1,65.160
devāsuragaṇādhyakṣo devāsuragaṇāgraṇīḥ
devādhidevo devarṣir devāsuravarapradaḥ //
LiP_1,65.161
devāsureśvaro viṣṇur devāsuramaheśvaraḥ
sarvadevamayo 'cintyo devatātmā svayambhavaḥ //
LiP_1,65.162
udgatastrikramo vaidyo varado 'varajo 'mbaraḥ
ijyo hastī tathā vyāghro devasiṃho maharṣabhaḥ //
LiP_1,65.163
vibudhāgryaḥ suraḥ śreṣṭhaḥ svargadevastathottamaḥ
saṃyuktaḥ śobhano vaktā āśānāṃ prabhavo 'vyayaḥ //
LiP_1,65.164
guruḥ kānto nijaḥ sargaḥ pavitraḥ sarvavāhanaḥ
śṛṅgī śṛṅgapriyo babhrū rājarājo nirāmayaḥ //
LiP_1,65.165
abhirāmaḥ suśaraṇo nirāmaḥ sarvasādhanaḥ
lalāṭākṣo viśvadeho hariṇo brahmavarcasaḥ //
LiP_1,65.166
sthāvarāṇāṃ patiścaiva niyatendriyavartanaḥ
siddhārthaḥ sarvabhūtārtho 'cintyaḥ satyaḥ śucivrataḥ //
LiP_1,65.167
vratādhipaḥ paraṃ brahma muktānāṃ paramā gatiḥ
vimukto muktakeśaś ca śrīmāñchrīvardhano jagat //
LiP_1,65.168
yathāpradhānaṃ bhagavān iti bhaktyā stuto mayā
bhaktimevaṃ puraskṛtya mayā yajñapatirvibhuḥ //
LiP_1,65.169
tato hyanujñāṃ prāpyaivaṃ stuto bhaktimatāṃ gatiḥ
tasmāllabdhvā stavaṃ śaṃbhor nṛpastrailokyaviśrutaḥ //
LiP_1,65.170
aśvamedhasahasrasya phalaṃ prāpya mahāyaśāḥ
gaṇādhipatyaṃ samprāptas taṇḍinastejasā prabhoḥ //
LiP_1,65.171
yaḥ paṭhecchṛṇuyād vāpi śrāvayedbrāhmaṇānapi
aśvamedhasahasrasya phalaṃ prāpnoti vai dvijāḥ //
LiP_1,65.172
brahmaghnaś ca surāpaś ca steyī ca gurutalpagaḥ
śaraṇāgataghātī ca mitraviśvāsaghātakaḥ //
LiP_1,65.173
mātṛhā pitṛhā caiva vīrahā bhrūṇahā tathā
saṃvatsaraṃ kramājjaptvā trisaṃdhyaṃ śaṅkarāśrame //
LiP_1,65.174
devam iṣṭvā trisaṃdhyaṃ ca sarvapāpaiḥ pramucyate // LiP_1,65.175
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge rudrasahasranāmakathanaṃ nāma pañcaṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
tridhanvā devadevasya prasādāttaṇḍinas tathā
aśvamedhasahasrasya phalaṃ prāpya prayatnataḥ //
LiP_1,66.1
gāṇapatyaṃ dṛḍhaṃ prāptaḥ sarvadevanamaskṛtaḥ
āsīttridhanvanaścāpi vidvāṃstrayyāruṇo nṛpaḥ //
LiP_1,66.2
tasya satyavrato nāma kumāro 'bhūnmahābalaḥ
tena bhāryā vidarbhasya hṛtā hatvāmitaujasam //
LiP_1,66.3
pāṇigrahaṇamantreṣu niṣṭhām aprāpiteṣviha
tenādharmeṇa saṃyuktaṃ rājā trayyāruṇo 'tyajat //
LiP_1,66.4
pitaraṃ so 'bravīt tyaktaḥ kva gacchāmīti vai dvijāḥ
pitā tvenamathovāca śvapākaiḥ saha vartaya //
LiP_1,66.5
ityuktaḥ sa vicakrāma nagarādvacanāt pituḥ
sa tu satyavrato dhīmāñ chvapākāvasathāntike //
LiP_1,66.6
pitrā tyakto 'vasadvīraḥ pitā cāsya vanaṃ yayau
sarvalokeṣu vikhyātas triśaṅkuriti vīryavān //
LiP_1,66.7
vasiṣṭhakopātpuṇyātmā rājā satyavrataḥ purā
viśvāmitro mahātejā varaṃ dattvā triśaṅkave //
LiP_1,66.8
rājye 'bhiṣicya taṃ pitrye yājayāmāsa taṃ muniḥ
miṣatāṃ devatānāṃ ca vasiṣṭhasya ca kauśikaḥ //
LiP_1,66.9
saśarīraṃ tadā taṃ vai divamāropayadvibhuḥ
tasya satyavratā nāma bhāryā kaikayavaṃśajā //
LiP_1,66.10
kumāraṃ janayāmāsa hariścandramakalmaṣam
hariścandrasya ca suto rohito nāma vīryavān //
LiP_1,66.11
harito rohitasyātha dhundhurhārita ucyate
vijayaś ca sutejāś ca dhundhuputrau babhūvatuḥ //
LiP_1,66.12
jetā kṣatrasya sarvatra vijayastena sa smṛtaḥ
rucakastasya tanayo rājā paramadhārmikaḥ //
LiP_1,66.13
rucakasya vṛkaḥ putras tasmādbāhuś ca jajñivān
sagarastasya putro 'bhūd rājā paramadhārmikaḥ //
LiP_1,66.14
dve bhārye sagarasyāpi prabhā bhānumatī tathā
tābhyāmārādhitaḥ pūrvam aurvo 'gniḥ putrakāmyayā //
LiP_1,66.15
aurvastuṣṭastayoḥ prādād yatheṣṭaṃ varamuttamam
ekā ṣaṣṭisahasrāṇi sutamekaṃ parā tathā //
LiP_1,66.16
agṛhṇād vaṃśakartāraṃ prabhāgṛhṇātsutānbahūn
ekaṃ bhānumatiḥ putram agṛhṇād asamañjasam //
LiP_1,66.17
tataḥ ṣaṣṭisahasrāṇi suṣuve sā tu vai prabhā
khanantaḥ pṛthivīṃ dagdhā viṣṇuhuṅkāramārgaṇaiḥ //
LiP_1,66.18
asamañjasya tanayaḥ so 'ṃśumānnāma viśrutaḥ
tasya putro dilīpastu dilīpāttu bhagīrathaḥ //
LiP_1,66.19
yena bhāgīrathī gaṅgā tapaḥ kṛtvāvatāritā
bhagīrathasutaścāpi śruto nāma babhūva ha //
LiP_1,66.20
nābhāgastasya dāyādo bhavabhaktaḥ pratāpavān
aṃbarīṣaḥ sutastasya sindhudvīpas tato 'bhavat //
LiP_1,66.21
nābhāgenāṃbarīṣeṇa bhujābhyāṃ paripālitā
babhūva vasudhātyarthaṃ tāpatrayavivarjitā //
LiP_1,66.22
ayutāyuḥ sutastasya sindhudvīpasya vīryavān
putro 'yutāyuṣo dhīmān ṛtuparṇo mahāyaśāḥ //
LiP_1,66.23
divyākṣahṛdayajño vai rājā nalasakho balī
nalau dvāveva vikhyātau purāṇeṣu dṛḍhavratau //
LiP_1,66.24
vīrasenasutaścānyo yaścekṣvākukulodbhavaḥ
ṛtuparṇasya putro 'bhūt sārvabhaumaḥ prajeśvaraḥ //
LiP_1,66.25
sudāsastasya tanayo rājā tvindrasamo 'bhavat
sudāsasya sutaḥ proktaḥ saudāso nāma pārthivaḥ //
LiP_1,66.26
khyātaḥ kalmāṣapādo vai nāmnā mitrasahaś ca saḥ
vasiṣṭhastu mahātejāḥ kṣetre kalmāṣapādake //
LiP_1,66.27
aśmakaṃ janayāmāsa ikṣvākukulavardhanam
aśmakasyottarāyāṃ tu mūlakastu suto 'bhavat //
LiP_1,66.28
sa hi rāmabhayādrājā strībhiḥ parivṛto vane
bibharti trāṇamicchanvai nārīkavacamuttamam //
LiP_1,66.29
mūlakasyāpi dharmātmā rājā śatarathaḥ sutaḥ
tasmācchatarathājjajñe rājā tvilavilo balī //
LiP_1,66.30
āsīt tvailaviliḥ śrīmān vṛddhaśarmā pratāpavān
putro viśvasahastasya pitṛkanyā vyajījanat //
LiP_1,66.31
dilīpastasya putro 'bhūt khaṭvāṅga iti viśrutaḥ
yena svargād ihāgatya muhūrtaṃ prāpya jīvitam //
LiP_1,66.32
trayo 'gnayastrayo lokā buddhyā satyena vai jitāḥ
dīrghabāhuḥ sutastasya raghustasmādajāyata //
LiP_1,66.33
ajaḥ putro raghoścāpi tasmājjajñe ca vīryavān
rājā daśarathastasmāc chrīmānikṣvākuvaṃśakṛt //
LiP_1,66.34
rāmo daśarathādvīro dharmajño lokaviśrutaḥ
bharato lakṣmaṇaścaiva śatrughnaś ca mahābalaḥ //
LiP_1,66.35
teṣāṃ śreṣṭho mahātejā rāmaḥ paramavīryavān
rāvaṇaṃ samare hatvā yajñairiṣṭvā ca dharmavit //
LiP_1,66.36
daśavarṣasahasrāṇi rāmo rājyaṃ cakāra saḥ
rāmasya tanayo jajñe kuśa ityabhiviśrutaḥ //
LiP_1,66.37
lavaś ca sumahābhāgaḥ satyavān abhavat sudhīḥ
atithistu kuśājjajñe niṣadhastasya cātmajaḥ //
LiP_1,66.38
nalastu niṣadhājjāto nabhastasmādajāyata
nabhasaḥ puṇḍarīkākhyaḥ kṣemadhanvā tataḥ smṛtaḥ //
LiP_1,66.39
tasya putro 'bhavad vīro devānīkaḥ pratāpavān
ahīnaraḥ sutas tasya sahasrāśvastataḥ paraḥ //
LiP_1,66.40
śubhaścandrāvalokaś ca tārāpīḍastato 'bhavat
tasyātmajaścandragirir bhānucandras tato 'bhavat //
LiP_1,66.41
śrutāyurabhavattasmād bṛhadbala iti smṛtaḥ
bhārate yo mahātejāḥ saubhadreṇa nipātitaḥ //
LiP_1,66.42
ete ikṣvākudāyādā rājānaḥ prāyaśaḥ smṛtāḥ
vaṃśe pradhānā etasmin prādhānyena prakīrtitāḥ //
LiP_1,66.43
sarve pāśupate jñānam adhītya parameśvaram
samabhyarcya yathājñānam iṣṭvā yajñairyathāvidhi //
LiP_1,66.44
divaṃ gatā mahātmānaḥ kecinmuktātmayoginaḥ
nṛgo brāhmaṇaśāpena kṛkalāsatvam āgataḥ //
LiP_1,66.45
dhṛṣṭaś ca dhṛṣṭaketuś ca yamabālaś ca vīryavān
raṇadhṛṣṭaś ca te putrās trayaḥ paramadhārmikāḥ //
LiP_1,66.46
ānarto nāma śaryāteḥ sukanyā nāma dārikā
ānartasyābhavat putro rocamānaḥ pratāpavān //
LiP_1,66.47
rocamānasya revo 'bhūd revād raivata eva ca
kakudmī cāparo jyeṣṭhaputraḥ putraśatasya tu //
LiP_1,66.48
revatī yasya sā kanyā patnī rāmasya viśrutā
nariṣyantasya putro 'bhūj jitātmā tu mahābalī //
LiP_1,66.49
nābhāgādaṃbarīṣastu viṣṇubhaktaḥ pratāpavān
ṛtastasya sutaḥ śrīmān sarvadharmavidāṃvaraḥ //
LiP_1,66.50
kṛtastasya sudharmābhūt pṛṣito nāma viśrutaḥ
karūṣasya tu kārūṣāḥ sarve prakhyātakīrtayaḥ //
LiP_1,66.51
pṛṣito hiṃsayitvā gāṃ guroḥ prāpa sukalmaṣam
śāpācchūdratvam āpannaś cyavanasyeti viśrutaḥ //
LiP_1,66.52
diṣṭaputrastu nābhāgas tasmādapi bhalandanaḥ
bhalandanasya vikrānto rājāsīd ajavāhanaḥ //
LiP_1,66.53
ete samāsataḥ proktā manuputrā mahābhujāḥ
ikṣvākoḥ putrapautrādyā elasyātha vadāmi vaḥ //
LiP_1,66.54
ailaḥ purūravā nāma rudrabhaktaḥ pratāpavān
cakre tvakaṇṭakaṃ rājyaṃ deśe puṇyatame dvijāḥ //
LiP_1,66.55
uttare yamunātīre prayāge munisevite
pratiṣṭhānādhipaḥ śrīmān pratiṣṭhāne pratiṣṭhitaḥ //
LiP_1,66.56
tasya putrāḥ sapta bhavan sarve vitatatejasaḥ
gandharvalokaviditā bhavabhaktā mahābalāḥ //
LiP_1,66.57
āyur māyur amāyuś ca viśvāyuścaiva vīryavān
śrutāyuś ca śatāyuś ca divyāścaivorvaśīsutāḥ //
LiP_1,66.58
āyuṣastanayā vīrāḥ pañcaivāsanmahaujasaḥ
svarbhānutanayāyāṃ te prabhāyāṃ jajñire nṛpāḥ //
LiP_1,66.59
nahuṣaḥ prathamasteṣāṃ dharmajño lokaviśrutaḥ
nahuṣasya tu dāyādāḥ ṣaḍindropamatejasaḥ //
LiP_1,66.60
utpannāḥ pitṛkanyāyāṃ virajāyāṃ mahaujasaḥ
yatiryayātiḥ saṃyātir āyātiḥ pañcamo 'ndhakaḥ //
LiP_1,66.61
vijātiśceti ṣaḍime sarve prakhyātakīrtayaḥ
yatirjyeṣṭhaś ca teṣāṃ vai yayātistu tato 'varaḥ //
LiP_1,66.62
jyeṣṭhastu yatirmokṣārtho brahmabhūto 'bhavatprabhuḥ
teṣāṃ yayātiḥ pañcānāṃ mahābalaparākramaḥ //
LiP_1,66.63
devayānīmuśanasaḥ sutāṃ bhāryāmavāpa saḥ
śarmiṣṭhāmāsurīṃ caiva tanayāṃ vṛṣaparvaṇaḥ //
LiP_1,66.64
yaduṃ ca turvasuṃ caiva devayānī vyajāyata
tāvubhau śubhakarmāṇau stutau vidyāviśāradau //
LiP_1,66.65
druhyaṃ cānuṃ ca pūruṃ ca śarmiṣṭhā vārṣaparvaṇī
yayātaye rathaṃ tasmai dadau śukraḥ pratāpavān //
LiP_1,66.66
toṣitastena viprendraḥ prītaḥ paramabhāsvaram
susaṃgaṃ kāñcanaṃ divyam akṣaye ca maheṣudhī //
LiP_1,66.67
yuktaṃ manojavair aśvair yena kanyāṃ samudvahan
sa tena rathamukhyena ṣaṇmāsenājayanmahīm //
LiP_1,66.68
yayātiryudhi durdharṣo devadānavamānuṣaiḥ
bhavabhaktastu puṇyātmā dharmaniṣṭhaḥ samañjasaḥ //
LiP_1,66.69
yajñayājī jitakrodhaḥ sarvabhūtānukampanaḥ
kauravāṇāṃ ca sarveṣāṃ sa bhavadratha uttamaḥ //
LiP_1,66.70
yāvannarendrapravaraḥ kauravo janamejayaḥ
pūrorvaṃśasya rājñastu rājñaḥ pārikṣitasya tu //
LiP_1,66.71
jagāma sa ratho nāśaṃ śāpādgargasya dhīmataḥ
gargasya hi sutaṃ bālaṃ sa rājā janamejayaḥ //
LiP_1,66.72
akrūraṃ hiṃsayāmāsa brahmahatyāmavāpa saḥ
sa lohagandhī rājarṣiḥ paridhāvannitastataḥ //
LiP_1,66.73
paurajānapadaistyakto na lebhe śarma karhicit
tataḥ sa duḥkhasaṃtapto na lebhe saṃvidaṃ kvacit //
LiP_1,66.74
jagāma śaunakamṛṣiṃ śaraṇyaṃ vyathitastadā
indretir nāma vikhyāto yo 'sau munirudāradhīḥ //
LiP_1,66.75
yājayāmāsa cendretis taṃ nṛpaṃ janamejayam
aśvamedhena rājānaṃ pāvanārthaṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,66.76
sa lohagandhānnirmukta enasā ca mahāyaśāḥ
yajñasyāvabhṛthe madhye yāto divyo rathaḥ śubhaḥ //
LiP_1,66.77
tasmādvaṃśātparibhraṣṭo vasoścedipateḥ punaḥ
dattaḥ śakreṇa tuṣṭena lebhe tasmād bṛhadrathaḥ //
LiP_1,66.78
tato hatvā jarāsaṃdhaṃ bhīmastaṃ rathamuttamam
pradadau vāsudevāya prītyā kauravanandanaḥ //
LiP_1,66.79
abhyaṣiñcatpuruṃ putraṃ yayātirnāhuṣaḥ prabhuḥ
kṛtopakārastenaiva puruṇā dvijasattamāḥ //
LiP_1,66.80
abhiṣektukāmaṃ ca nṛpaṃ puruṃ putraṃ kanīyasam
brāhmaṇapramukhā varṇā idaṃ vacanamabruvan //
LiP_1,66.81
kathaṃ śukrasya naptāraṃ devayānyāḥ sutaṃ prabho
jyeṣṭhaṃ yadumatikramya kanīyānrājyamarhati //
LiP_1,66.82
ete saṃbodhayāmastvāṃ dharmaṃ ca anupālaya // LiP_1,66.83
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ṣaṭṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
brāhmaṇapramukhā varṇāḥ sarve śṛṇvantu me vacaḥ
jyeṣṭhaṃ prati yathā rājyaṃ na deyaṃ me kathañcana //
LiP_1,67.1
mama jyeṣṭhena yadunā niyogo nānupālitaḥ
pratikūlamatiścaiva na sa putraḥ satāṃ mataḥ //
LiP_1,67.2
mātāpitrorvacanakṛt sadbhiḥ putraḥ praśasyate
sa putraḥ putravad yas tu vartate mātṛpitṛṣu //
LiP_1,67.3
yadunāhamavajñātas tathā turvasunāpi ca
druhyena cānunā caiva mayyavajñā kṛtā bhṛśam //
LiP_1,67.4
puruṇā ca kṛtaṃ vākyaṃ mānitaś ca viśeṣataḥ
kanīyānmama dāyādo jarā yena dhṛtā mama //
LiP_1,67.5
śukreṇa me samādiṣṭā devayānyāḥ kṛte jarā
prārthitena punastena jarā saṃcāriṇī kṛtā //
LiP_1,67.6
śukreṇa ca varo dattaḥ kāvyenośanasā svayam
putro yastvanuvarteta sa te rājyadharastviti //
LiP_1,67.7
bhavanto 'pyanujānantu pūrū rājye 'bhiṣicyate
prakṛtaya ūcuḥ
yaḥ putro guṇasampanno mātāpitrorhitaḥ sadā //
LiP_1,67.8
sarvamarhati kalyāṇaṃ kanīyān api sa prabhuḥ
arhaḥ pūruridaṃ rājyaṃ yaḥ suto vākyakṛttava //
LiP_1,67.9
varadānena śukrasya na śakyaṃ kartumanyathā
Yayāti distributes the kingdom
sūta uvāca
evaṃ jānapadaistuṣṭair ityukto nāhuṣastadā //
LiP_1,67.10
abhiṣicya tato rājyaṃ pūruṃ sa sutam ātmanaḥ
diśi dakṣiṇapūrvasyāṃ turvasuṃ putramādiśat //
LiP_1,67.11
dakṣiṇāyāmatho rājā yaduṃ jyeṣṭhaṃ nyayojayat
pratīcyāmuttarasyāṃ tu druhyuṃ cānuṃ ca tāvubhau //
LiP_1,67.12
saptadvīpāṃ yayātistu jitvā pṛthvīṃ sasāgarām
vyabhajacca tridhā rājyaṃ putrebhyo nāhuṣastadā //
LiP_1,67.13
putrasaṃkrāmitaśrīstu harṣanirbharamānasaḥ
prītimānabhavadrājā bhāram āveśya bandhuṣu //
LiP_1,67.14
atra gāthā mahārājñā purā gītā yayātinā
yābhiḥ pratyāharet kāmān sarvato 'ṅgāni kūrmavat //
LiP_1,67.15
tābhir eva naraḥ śrīmān nānyathā karmakoṭikṛt
na jātu kāmaḥ kāmānām upabhogena śāmyati //
LiP_1,67.16
haviṣā kṛṣṇavartmeva bhūya evābhivardhate
yatpṛthivyāṃ vrīhiyavaṃ hiraṇyaṃ paśavaḥ striyaḥ //
LiP_1,67.17
nālamekasya tatsarvam iti matvā śamaṃ vrajet
yadā na kurute bhāvaṃ sarvabhūteṣu pāpakam //
LiP_1,67.18
karmaṇā manasā vācā brahma sampadyate tadā
yadā parānna bibheti pare cāsmānna bibhyati //
LiP_1,67.19
yadā na nindenna dveṣṭi brahma sampadyate tadā
yā dustyajā durmatibhir yānajīryati jīryataḥ //
LiP_1,67.20
yo 'sau prāṇāntiko rogas tāṃ tṛṣṇāṃ tyajataḥ sukham
jīryanti jīryataḥ keśā dantā jīryanti jīryataḥ //
LiP_1,67.21
cakṣuḥśrotre ca jīryete tṛṣṇaikā nirupadravā
jīryanti dehinaḥ sarve svabhāvādeva nānyathā //
LiP_1,67.22
jīvitāśā dhanāśā ca jīryato 'pi na jīryate
yacca kāmasukhaṃ loke yacca divyaṃ mahatsukham //
LiP_1,67.23
tṛṣṇākṣayasukhasyaitat kalāṃ nārhati ṣoḍaśīm
evamuktvā sa rājarṣiḥ sadāraḥ prāviśadvanam //
LiP_1,67.24
bhṛgutuṅge tapastaptvā tatraiva ca mahāyaśāḥ
sādhayitvā tvanaśanaṃ sadāraḥ svargamāptavān //
LiP_1,67.25
tasya vaṃśāstu pañcaite puṇyā devarṣisatkṛtāḥ
yairvyāptā pṛthivī kṛtsnā sūryasyeva marīcibhiḥ //
LiP_1,67.26
dhanī prajāvān āyuṣmān kīrtimāṃś ca bhavennaraḥ
yayāticaritaṃ puṇyaṃ paṭhañchṛṇvaṃś ca buddhimān //
LiP_1,67.27
sarvapāpavinirmuktaḥ śivaloke mahīyate // LiP_1,67.28
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge somavaṃśe yayāticaritaṃ nāma saptaṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
yadorvaṃśaṃ pravakṣyāmi jyeṣṭhasyottamatejasaḥ
saṃkṣepeṇānupūrvyācca gadato me nibodhata //
LiP_1,68.1
yadoḥ putrā babhūvur hi pañca devasutopamāḥ
sahasrajitsuto jyeṣṭhaḥ kroṣṭur nīlo 'jako laghuḥ //
LiP_1,68.2
sahasrajitsutastadvac chatajinnāma pārthivaḥ
sutāḥ śatajitaḥ khyātās trayaḥ paramakīrtayaḥ //
LiP_1,68.3
haihayaś ca hayaścaiva rājā veṇuhayaś ca yaḥ
haihayasya tu dāyādo dharma ityabhiviśrutaḥ //
LiP_1,68.4
tasya putro 'bhavadviprā dharmanetra iti śrutaḥ
dharmanetrasya kīrtis tu saṃjayas tasya cātmajaḥ //
LiP_1,68.5
saṃjayasya tu dāyādo mahiṣmānnāma dhārmikaḥ
āsīn mahiṣmataḥ putro bhadraśreṇyaḥ pratāpavān //
LiP_1,68.6
bhadraśreṇyasya dāyādo durdamo nāma pārthivaḥ
durdamasya suto dhīmān dhanako nāma viśrutaḥ //
LiP_1,68.7
dhanakasya tu dāyādāś catvāro lokasaṃmatāḥ
kṛtavīryaḥ kṛtāgniś ca kṛtavarmā tathaiva ca //
LiP_1,68.8
kṛtaujāś ca caturtho 'bhūt kārtavīryastato 'rjunaḥ
jajñe bāhusahasreṇa saptadvīpeśvarottamaḥ //
LiP_1,68.9
tasya rāmas tadā tvāsīn mṛtyurnārāyaṇātmakaḥ
tasya putraśatānyāsan pañca tatra mahārathāḥ //
LiP_1,68.10
kṛtāstrā balinaḥ śūrā dharmātmāno manasvinaḥ
śūraś ca śūrasenaś ca dhṛṣṭaḥ kṛṣṇastathaiva ca //
LiP_1,68.11
jayadhvajaś ca rājāsīd āvantīnāṃ viśāṃ patiḥ
jayadhvajasya putro 'bhūt tālajaṅgho mahābalaḥ //
LiP_1,68.12
śataṃ putrāstu tasyeha tālajaṅghāḥ prakīrtitāḥ
teṣāṃ jyeṣṭho mahāvīryo vītihotro 'bhavannṛpaḥ //
LiP_1,68.13
vṛṣaprabhṛtayaścānye tatsutāḥ puṇyakarmaṇaḥ
vṛṣo vaṃśakarasteṣāṃ tasya putro 'bhavanmadhuḥ //
LiP_1,68.14
madhoḥ putraśataṃ cāsīd vṛṣṇistasya tu vaṃśabhāk
vṛṣṇestu vṛṣṇayaḥ sarve madhorvai mādhavāḥ smṛtāḥ
yādavā yaduvaṃśena nirucyante tu haihayāḥ //
LiP_1,68.15
teṣāṃ pañca gaṇā hyete haihayānāṃ mahātmanām // LiP_1,68.16
vītihotrāś ca haryātā bhojāścāvantayas tathā
śūrasenāstu vikhyātās tālajaṅghāstathaiva ca //
LiP_1,68.17
śūraś ca śūrasenaś ca vṛṣaḥ kṛṣṇastathaiva ca
jayadhvajaḥ pañcamastu vikhyātā haihayottamāḥ //
LiP_1,68.18
śūraś ca śūravīraś ca śūrasenasya cānaghāḥ
śūrasenā iti khyātā deśāsteṣāṃ mahātmanām //
LiP_1,68.19
vītihotrasutaścāpi viśruto narta ityuta
durjayaḥ kṛṣṇaputrastu babhūvāmitrakarśanaḥ //
LiP_1,68.20
kroṣṭuś ca śṛṇu rājarṣer vaṃśamuttamapauruṣam
yasyānvaye tu sambhūto viṣṇur vṛṣṇikulodvahaḥ //
LiP_1,68.21
kroṣṭoreko 'bhavatputro vṛjinīvānmahāyaśāḥ
tasya putro 'bhavat svātī kuśaṅkus tatsuto 'bhavat //
LiP_1,68.22
atha prasūtimicchanvai kuśaṅkuḥ sumahābalaḥ
mahākratubhir īje 'sau vividhairāptadakṣiṇaiḥ //
LiP_1,68.23
jajñe citrarathastasya putraḥ karmabhir anvitaḥ
atha caitraratho vīro yajvā vipuladakṣiṇaḥ //
LiP_1,68.24
śaśabindus tu vai rājā anvayād vratam uttamam
cakravartī mahāsattvo mahāvīryo bahuprajāḥ //
LiP_1,68.25
śaśabindostu putrāṇāṃ sahasrāṇāmabhūcchatam
śaṃsanti tasya putrāṇām anantakam anuttamam //
LiP_1,68.26
anantakāt suto yajño yajñasya tanayo dhṛtiḥ
uśanāstasya tanayaḥ samprāpya tu mahīmimām //
LiP_1,68.27
ājahārāśvamedhānāṃ śatamuttamadhārmikaḥ
smṛtaścośanasaḥ putraḥ siteṣur nāma pārthivaḥ //
LiP_1,68.28
marutastasya tanayo rājarṣirvaṃśavardhanaḥ
vīraḥ kambalabarhistu marustasyātmajaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,68.29
putrastu rukmakavaco vidvān kambalabarhiṣaḥ
nihatya rukmakavaco vīrān kavacino raṇe //
LiP_1,68.30
dhanvino niśitair bāṇair avāpa śriyamuttamām
aśvamedhe tu dharmātmā ṛtvigbhyaḥ pṛthivīṃ dadau //
LiP_1,68.31
jajñe tu rukmakavacāt parāvṛtparavīrahā
jajñire pañca putrāstu mahāsattvāḥ parāvṛtaḥ //
LiP_1,68.32
rukmeṣuḥ pṛthurukmaś ca jyāmaghaḥ parigho hariḥ
parighaṃ ca hariṃ caiva videheṣu pitā nyasat //
LiP_1,68.33
rukmeṣurabhavadrājā pṛthurukmastadāśrayāt
taistu pravrājito rājā jyāmagho 'vasadāśrame //
LiP_1,68.34
praśāntaḥ sa vanastho 'pi brāhmaṇaireva bodhitaḥ
jagāma dhanurādāya deśamanyaṃ dhvajī rathī //
LiP_1,68.35
narmadātīramekākī kevalaṃ bhāryayā yutaḥ
ṛkṣavantaṃ giriṃ gatvā tyaktamanyairuvāsa saḥ //
LiP_1,68.36
jyāmaghasyābhavadbhāryā śaibyā śīlavatī satī
sā caiva tapasogreṇa śaibyā vai samprasūyata //
LiP_1,68.37
sutaṃ vidarbhaṃ subhagā vayaḥpariṇatā satī
rājā putrasutāyāṃ tu vidvāṃsau krathakaiśikau //
LiP_1,68.38
putrau vidarbharājasya śūrau raṇaviśāradau
romapādastṛtīyaś ca babhrustasyātmajaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,68.39
sudhṛtistanayastasya vidvānparamadhārmikaḥ
kauśikastanayastasmāt tasmāccaidyānvayaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,68.40
kratho vidarbhasya sutaḥ kuntistasyātmajo 'bhavat
kunter vṛtastato jajñe raṇadhṛṣṭaḥ pratāpavān //
LiP_1,68.41
raṇadhṛṣṭasya ca suto nidhṛtiḥ paravīrahā
daśārho naidhṛto nāmnā mahārigaṇasūdanaḥ //
LiP_1,68.42
daśārhasya suto vyāpto jīmūta iti tatsutaḥ
jīmūtaputro vikṛtis tasya bhīmarathaḥ sutaḥ //
LiP_1,68.43
atha bhīmarathasyāsīt putro navarathaḥ kila
dānadharmarato nityaṃ satyaśīlaparāyaṇaḥ //
LiP_1,68.44
tasya cāsīddṛḍharathaḥ śakunistasya cātmajaḥ
tasmāt karambhaḥ sambhūto devarāto 'bhavattataḥ //
LiP_1,68.45
devarātādabhūdrājā devarātir mahāyaśāḥ
devagarbhopamo jajñe yo devakṣatranāmakaḥ //
LiP_1,68.46
devakṣatrasutaḥ śrīmān madhurnāma mahāyaśāḥ
madhūnāṃ vaṃśakṛdrājā madhostu kuruvaṃśakaḥ //
LiP_1,68.47
kuruvaṃśād anus tasmāt purutvān puruṣottamaḥ
aṃśurjajñe ca vaidarbhyāṃ bhadravatyāṃ purutvataḥ //
LiP_1,68.48
aikṣvākīm avahaccāṃśuḥ sattvastasmādajāyata
sattvāt sarvaguṇopetaḥ sātvataḥ kulavardhanaḥ //
LiP_1,68.49
jyāmaghasya mayā proktā sṛṣṭirvai vistareṇa vaḥ
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi nisṛṣṭiṃ jyāmaghasya tu //
LiP_1,68.50
prajīvatyeti vai svargaṃ rājyaṃ saukhyaṃ ca vindati // LiP_1,68.51
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge vaṃśānuvarṇanaṃ nāmāṣṭaṣaṣṭitamo 'dhyāyaḥ
sātvataḥ satyasampannaḥ prajajñe caturaḥ sutān
bhajanaṃ bhrājamānaṃ ca divyaṃ devāvṛdhaṃ nṛpam //
LiP_1,69.1
andhakaṃ ca mahābhāgaṃ vṛṣṇiṃ ca yadunandanam
teṣāṃ nisargāṃścaturaḥ śṛṇudhvaṃ vistareṇa vai //
LiP_1,69.2
sṛñjayyāṃ bhajanāccaiva bhrājamānādvijajñire
ayutāyuḥ śatāyuś ca balavān harṣakṛtsmṛtaḥ //
LiP_1,69.3
teṣāṃ devāvṛdho rājā cacāra paramaṃ tapaḥ
putraḥ sarvaguṇopeto mama bhūyāditi smaran //
LiP_1,69.4
tasya babhruriti khyātaḥ puṇyaśloko nṛpottamaḥ
anuvaṃśapurāṇajñā gāyantīti pariśrutam //
LiP_1,69.5
guṇāndevāvṛdhasyātha kīrtayanto mahātmanaḥ
yathaiva śṛṇumo dūrāt saṃpaśyāmastathāntikāt //
LiP_1,69.6
babhruḥ śreṣṭho manuṣyāṇāṃ devairdevāvṛdhaḥ samaḥ
puruṣāḥ pañca ṣaṣṭistu ṣaṭ sahasrāṇi cāṣṭa ca //
LiP_1,69.7
ye 'mṛtatvamanuprāptā babhrordevāvṛdhādapi
yajvā dānamatirvīro brahmaṇyastu dṛḍhavrataḥ //
LiP_1,69.8
kīrtimāṃś ca mahātejāḥ sātvatānāṃ mahārathaḥ
tasyānvavāye sambhūtā bhojā vai daivatopamāḥ //
LiP_1,69.9
gāndhārī caiva mādrī ca vṛṣṇibhārye babhūvatuḥ
gāndhārī janayāmāsa sumitraṃ mitranandanam //
LiP_1,69.10
mādrī lebhe ca taṃ putraṃ tataḥ sā devamīḍhuṣam
anamitraṃ śiniṃ caiva tāvubhau puruṣottamau //
LiP_1,69.11
anamitrasuto nighno nighnasya dvau babhūvatuḥ
prasenaś ca mahābhāgaḥ satrājicca sutāvubhau //
LiP_1,69.12
tasya satrājitaḥ sūryaḥ sakhā prāṇasamo 'bhavat
syamantako nāma maṇir dattastasmai vivasvatā //
LiP_1,69.13
pṛthivyāṃ sarvaratnānām asau rājābhavanmaṇiḥ
kadācinmṛgayāṃ yātaḥ prasenena sahaiva saḥ //
LiP_1,69.14
vadhaṃ prāpto 'sahāyaś ca siṃhādeva sudāruṇāt
atha putraḥ śinerjajñe kaniṣṭhād vṛṣṇinandanāt //
LiP_1,69.15
satyavāk satyasampannaḥ satyakastasya cātmajaḥ
sātyakiryuyudhānastu śinernaptā pratāpavān //
LiP_1,69.16
asaṃgo yuyudhānasya kuṇistasya suto 'bhavat
kuṇer yugaṃdharaḥ putraḥ śaineyā iti kīrtitāḥ //
LiP_1,69.17
mādryāḥ sutasya saṃjajñe suto vārṣṇiryudhājitaḥ
śvaphalka iti vikhyātas trailokyahitakārakaḥ //
LiP_1,69.18
śvaphalkaś ca mahārājo dharmātmā yatra vartate
nāsti vyādhibhayaṃ tatra nāvṛṣṭibhayamapyuta //
LiP_1,69.19
śvaphalkaḥ kāśirājasya sutāṃ bhāryāmavāpa saḥ
gāndinīṃ nāma kāśyo hi dadau tasmai svakanyakām //
LiP_1,69.20
sā māturudarasthā vai bahūnvarṣagaṇānkila
vasantī na ca saṃjajñe garbhasthā tāṃ pitābravīt //
LiP_1,69.21
jāyasva śīghraṃ bhadraṃ te kimarthaṃ cābhitiṣṭhasi
provāca cainaṃ garbhasthā sā kanyā gāndinī tadā //
LiP_1,69.22
varṣatrayaṃ pratidinaṃ gāmekāṃ brāhmaṇāya tu
yadi dadyāstataḥ kukṣer nirgamiṣyāmyahaṃ pitaḥ //
LiP_1,69.23
tathetyuvāca tasyā vai pitā kāmamapūrayat
dātā śūraś ca yajvā ca śrutavānatithipriyaḥ //
LiP_1,69.24
tasyāḥ putraḥ smṛto 'krūraḥ śvaphalkādbhūridakṣiṇaḥ
ratnā kanyā ca śaivasya hy akrūrastāmavāptavān //
LiP_1,69.25
asyāmutpādayāmāsa tanayāṃstānnibodhata
upamanyus tathā māṅgur vṛtastu janamejayaḥ //
LiP_1,69.26
girirakṣastathopekṣaḥ śatrughno yo 'rimardanaḥ
dharmabhṛd vṛṣṭadharmā ca godhano 'tha varas tathā //
LiP_1,69.27
āvāhaprativāhau ca sudhārā ca varāṅganā
akrūrasyograsenyāṃ tu putrau dvau kulanandanau //
LiP_1,69.28
devavānupadevaś ca jajñāte devasaṃmatau
sumitrasya suto jajñe citrakaś ca mahāyaśāḥ //
LiP_1,69.29
citrakasyābhavanputrā vipṛthuḥ pṛthureva ca
aśvagrīvaḥ subāhuś ca sudhāsūkagavekṣaṇau //
LiP_1,69.30
ariṣṭanemiraśvaś ca dharmo dharmabhṛdeva ca
subhūmirbahubhūmiś ca śraviṣṭhāśravaṇe striyau //
LiP_1,69.31
andhakātkāśyaduhitā lebhe ca caturaḥ sutān
kukuraṃ bhajamānaṃ ca śuciṃ kambalabarhiṣam //
LiP_1,69.32
kukurasya suto vṛṣṇir vṛṣṇeḥ śūrastato 'bhavat
kapotaromātibalas tasya putro vilomakaḥ //
LiP_1,69.33
tasyāsīt tumburusakho vidvānputro nalaḥ kila
khyāyate sa sunāmnā tu candanānakadundubhiḥ //
LiP_1,69.34
tasmādapyabhijitputra utpanno 'sya punarvasuḥ
aśvamedhaṃ sa putrārtham ājahāra narottamaḥ //
LiP_1,69.35
tasya madhye 'tirātrasya sadomadhyātsamutthitaḥ
tatastu vidvān sarvajño dātā yajvā punarvasuḥ //
LiP_1,69.36
tasyāpi putramithunaṃ babhūvābhijitaḥ kila
āhukaścāhukī caiva khyātau kīrtimatāṃ varau //
LiP_1,69.37
āhukāt kāśyaduhitur dvau putrau saṃbabhūvatuḥ
devakaścograsenaś ca devagarbhasamāvubhau //
LiP_1,69.38
devakasya sutā rājño jajñire tridaśopamāḥ
devavān upadevaś ca sudevo devarakṣitaḥ //
LiP_1,69.39
teṣāṃ svasāraḥ saptāsan vasudevāya tā dadau
vṛṣadevopadevā ca tathānyā devarakṣitā //
LiP_1,69.40
śrīdevā śāntidevā ca sahadevā tathāparā
devakī cāpi tāsāṃ ca variṣṭhābhūtsumadhyamā //
LiP_1,69.41
navograsenasya sutās teṣāṃ kaṃsastu pūrvajaḥ
teṣāṃ putrāśca pautrāś ca śataśo 'tha sahasraśaḥ //
LiP_1,69.42
devakasya sutā patnī vasudevasya dhīmataḥ
babhūva vandyā pūjyā ca devairapi pativratā //
LiP_1,69.43
rohiṇī ca mahābhāgā patnī cānakadundubheḥ
pauravī bāhlikasutā saṃpūjyāsītsurairapi //
LiP_1,69.44
asūta rohiṇī rāmaṃ balaśreṣṭhaṃ halāyudham
āśritaṃ kaṃsabhītyā ca svātmānaṃ śāntatejasam //
LiP_1,69.45
jāte rāme 'tha nihate ṣaḍgarbhe cātidakṣiṇe
vasudevo hariṃ dhīmān devakyāmudapādayat //
LiP_1,69.46
sa eva paramātmāsau devadevo janārdanaḥ
halāyudhaś ca bhagavān ananto rajataprabhaḥ //
LiP_1,69.47
bhṛguśāpachalenaiva mānayanmānuṣīṃ tanum
babhūva tasyāṃ devakyāṃ vāsudevo janārdana //
LiP_1,69.48
umādehasamudbhūtā yoganidrā ca kauśikī
niyogāddevadevasya yaśodātanayā hyabhūt //
LiP_1,69.49
sā caiva prakṛtiḥ sākṣāt sarvadevanamaskṛtā
puruṣo bhagavānkṛṣṇo dharmamokṣaphalapradaḥ //
LiP_1,69.50
tāṃ kanyāṃ jagṛhe rakṣan kaṃsātsvasyātmajaṃ tadā
caturbhujaṃ viśālākṣaṃ śrīvatsakṛtalāñchanam //
LiP_1,69.51
śaṅkhacakragadāpadmaṃ dhārayantaṃ janārdanam
yaśodāyai pradattvā tu vasudevaś ca buddhimān //
LiP_1,69.52
dattvainaṃ nandagopasya rakṣatāmiti cābravīt
rakṣakaṃ jagatāṃ viṣṇuṃ svecchayā dhṛtavigraham //
LiP_1,69.53
prasādāccaiva devasya śivasyāmitatejasaḥ
rāmeṇa sārdhaṃ taṃ dattvā varadaṃ parameśvaram //
LiP_1,69.54
bhūbhāranigrahārthaṃ ca hy avatīrṇaṃ jagadgurum
ato vai sarvakalyāṇaṃ yādavānāṃ bhaviṣyati //
LiP_1,69.55
ayaṃ sa garbho devakyā yo naḥ kleśyānhariṣyati
ugrasenātmajāyātha kaṃsāyānakadundubhiḥ //
LiP_1,69.56
nivedayāmāsa tadā jātāṃ kanyāṃ sulakṣaṇām
asyāstavāṣṭamo garbho devakyāḥ kaṃsa suvrata //
LiP_1,69.57
mṛtyur eva na saṃdeha iti vāṇī purātanī
tatastāṃ hantumārebhe kaṃsaḥ sollaṅghya cāṃbaram //
LiP_1,69.58
uvācāṣṭabhujā devī meghagaṃbhīrayā girā
rakṣasva tatsvakaṃ deham āyāto mṛtyureva te //
LiP_1,69.59
rakṣamāṇasya dehasya māyāvī kaṃsarūpiṇaḥ
kiṃ kṛtaṃ duṣkṛtaṃ mūrkha jātaḥ khalu tavāntakṛt //
LiP_1,69.60
devakyāḥ sa bhayātkaṃso jaghānaivāṣṭamaṃ tviti
smaranti vihito mṛtyur devakyās tanayo 'ṣṭamaḥ //
LiP_1,69.61
yastatpratikṛtau yatno bhojasyāsīdvṛthā hareḥ
prabhāvānmuniśārdūlās tayā caiva jaḍīkṛtaḥ //
LiP_1,69.62
kaṃso 'pi nihatastena kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā
nihatā bahavaścānye devabrāhmaṇaghātinaḥ //
LiP_1,69.63
tasya kṛṣṇasya tanayāḥ pradyumnapramukhās tathā
bahavaḥ parisaṃkhyātāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ //
LiP_1,69.64
kṛṣṇaputrāḥ samākhyātāḥ kṛṣṇena sadṛśāḥ sutāḥ
putreṣveteṣu sarveṣu cārudeṣṇādayo hareḥ //
LiP_1,69.65
viśiṣṭā balavantaś ca raukmiṇeyārisūdanāḥ
ṣoḍaśastrīsahasrāṇi śatamekaṃ tathādhikam //
LiP_1,69.66
kṛṣṇasya tāsu sarvāsu priyā jyeṣṭhā ca rukmiṇī
tayā dvādaśavarṣāṇi kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā //
LiP_1,69.67
uṣyatā vāyubhakṣeṇa putrārthaṃ pūjito haraḥ
cārudeṣṇaḥ sucāruś ca cāruveṣo yaśodharaḥ //
LiP_1,69.68
cāruśravāścāruyaśāḥ pradyumnaḥ sāmba eva ca
ete labdhāstu kṛṣṇena śūlapāṇiprasādataḥ //
LiP_1,69.69
tān dṛṣṭvā tanayānvīrān raukmiṇeyāṃś ca rukmiṇīm
jāmbavatyabravītkṛṣṇaṃ bhāryā kṛṣṇasya dhīmataḥ //
LiP_1,69.70
mama tvaṃ puṇḍarīkākṣa viśiṣṭaṃ guṇavattaram
sureśasaṃmitaṃ putraṃ prasanno dātumarhasi //
LiP_1,69.71
jāmbavatyā vacaḥ śrutvā jagannāthastato hariḥ
tapastaptuṃ samārebhe taponidhiraninditaḥ //
LiP_1,69.72
so 'tha nārāyaṇaḥ kṛṣṇaḥ śaṅkhacakragadādharaḥ
vyāghrapādasya ca muner gatvā caivāśramottamam //
LiP_1,69.73
ṛṣiṃ dṛṣṭvā tvaṅgirasaṃ praṇipatya janārdanaḥ
divyaṃ pāśupataṃ yogaṃ labdhavāṃstasya cājñayā //
LiP_1,69.74
praluptaśmaśrukeśaś ca ghṛtākto muñjamekhalī
dīkṣito bhagavānkṛṣṇas tatāpa ca paraṃtapaḥ //
LiP_1,69.75
ūrdhvabāhur nirālaṃbaḥ pādāṅguṣṭhāgradhiṣṭhitaḥ
phalāmbanilabhojī ca ṛtutrayam adhokṣajaḥ //
LiP_1,69.76
tapasā tasya saṃtuṣṭo dadau rudro bahūn varān
sāmbaṃ jāṃbavatīputraṃ kṛṣṇāya ca mahātmane //
LiP_1,69.77
tathā jāṃbavatī caiva sāṃbaṃ bhāryā hareḥ sutam
praharṣamatulaṃ lebhe labdhvādityaṃ yathāditiḥ //
LiP_1,69.78
bāṇasya ca tadā tena cheditaṃ munipuṅgavāḥ
bhujānāṃ caiva sāhasraṃ śāpādrudrasya dhīmataḥ //
LiP_1,69.79
atha daityavadhaṃ cakre halāyudhasahāyavān
tathā duṣṭakṣitīśānāṃ līlayaiva raṇājire //
LiP_1,69.80
sa hatvā devasambhūtaṃ narakaṃ daityapuṅgavam
brāhmaṇasyordhvacakrasya varadānānmahātmanaḥ //
LiP_1,69.81
svopabhogyāni kanyānāṃ ṣoḍaśātulavikramaḥ
śatādhikāni jagrāha sahasrāṇi mahābalaḥ //
LiP_1,69.82
śāpavyājena viprāṇām upasaṃhṛtavān kulam
saṃhṛtya tatkulaṃ caiva prabhāse 'tiṣṭhadacyutaḥ //
LiP_1,69.83
tadā tasyaiva tu gataṃ varṣāṇāmadhikaṃ śatam
kṛṣṇasya dvārakāyāṃ vai jarākleśāpahāriṇaḥ //
LiP_1,69.84
viśvāmitrasya kaṇvasya nāradasya ca dhīmataḥ
śāpaṃ piṇḍārake 'rakṣad vaco durvāsasastadā //
LiP_1,69.85
tyaktvā ca mānuṣaṃ rūpaṃ jarakāstracchalena tu
anugṛhya ca kṛṣṇo 'pi lubdhakaṃ prayayau divam //
LiP_1,69.86
aṣṭāvakrasya śāpena bhāryāḥ kṛṣṇasya dhīmataḥ
cauraiścāpahṛtāḥ sarvās tasya māyābalena ca //
LiP_1,69.87
balabhadro 'pi saṃtyajya nāgo bhūtvā jagāma ca
mahiṣyastasya kṛṣṇasya rukmiṇīpramukhāḥ śubhāḥ //
LiP_1,69.88
sahāgniṃ viviśuḥ sarvāḥ kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā
revatī ca tathā devī balabhadreṇa dhīmatā //
LiP_1,69.89
praviṣṭā pāvakaṃ viprāḥ sā ca bhartṛpathaṃ gatā
pretakāryaṃ hareḥ kṛtvā pārthaḥ paramavīryavān //
LiP_1,69.90
rāmasya ca tathānyeṣāṃ vṛṣṇīnāmapi suvrataḥ
kandamūlaphalaistasya balikāryaṃ cakāra saḥ //
LiP_1,69.91
dravyābhāvāt svayaṃ pārtho bhrātṛbhiś ca divaṃ gataḥ
evaṃ saṃkṣepataḥ proktaḥ kṛṣṇasyākliṣṭakarmaṇaḥ //
LiP_1,69.92
prabhāvo vilayaścaiva svecchayaiva mahātmanaḥ
ityetatsomavaṃśānāṃ nṛpāṇāṃ caritaṃ dvijāḥ //
LiP_1,69.93
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi brāhmaṇān śrāvayedapi
sa yāti vaiṣṇavaṃ lokaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,69.94
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge somavaṃśānukīrtanaṃ nāmaikonasaptatitamo 'dhyāyaḥ
ādisargastvayā sūta sūcito na prakāśitaḥ
sāṃprataṃ vistareṇaiva vaktumarhasi suvrata //
LiP_1,70.1
maheśvaro mahādevaḥ prakṛteḥ puruṣasya ca
paratve saṃsthito devaḥ paramātmā munīśvarāḥ //
LiP_1,70.2
avyaktaṃ ceśvarāttasmād abhavatkāraṇaṃ param
pradhānaṃ prakṛtiśceti yadāhustattvacintakāḥ //
LiP_1,70.3
gandhavarṇarasair hīnaṃ śabdasparśavivarjitam
ajaraṃ dhruvamakṣayyaṃ nityaṃ svātmanyavasthitam //
LiP_1,70.4
jagadyoniṃ mahābhūtaṃ paraṃ brahma sanātanam
vigrahaḥ sarvabhūtānām īśvarājñāpracoditam //
LiP_1,70.5
anādyantamajaṃ sūkṣmaṃ triguṇaṃ prabhavāvyayam
aprakāśamavijñeyaṃ brahmāgre samavartata //
LiP_1,70.6
asyātmanā sarvamidaṃ vyāptaṃ tvāsīcchivecchayā
guṇasāmye tadā tasminn avibhāge tamomaye //
LiP_1,70.7
sargakāle pradhānasya kṣetrajñādhiṣṭhitasya vai
guṇabhāvādvyajyamāno mahān prādurbabhūva ha //
LiP_1,70.8
sūkṣmeṇa mahatā cātha avyaktena samāvṛtam
sattvodrikto mahānagre sattāmātraprakāśakaḥ //
LiP_1,70.9
mano mahāṃstu vijñeyam ekaṃ tatkāraṇaṃ smṛtam
samutpannaṃ liṅgamātraṃ kṣetrajñādhiṣṭhitaṃ hi tat //
LiP_1,70.10
dharmādīni ca rūpāṇi lokatattvārthahetavaḥ
mahān sṛṣṭiṃ vikurute codyamānaḥ sisṛkṣayā //
LiP_1,70.11
mano mahānmatirbrahma pūrbuddhiḥ khyātirīśvaraḥ
prajñā citiḥ smṛtiḥ saṃvid viśveśaśceti sa smṛtaḥ //
LiP_1,70.12
manute sarvabhūtānāṃ yasmācceṣṭā phalaṃ tataḥ
saukṣmyāttena vibhaktaṃ tu yena tanmana ucyate //
LiP_1,70.13
tattvānām agrajo yasmān mahāṃś ca parimāṇataḥ
viśeṣebhyo guṇebhyo 'pi mahāniti tataḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.14
bibharti mānaṃ manute vibhāgaṃ manyate 'pi ca
puruṣo bhogasaṃbandhāt tena cāsau matiḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.15
bṛhattvād bṛṃhaṇatvācca bhāvānāṃ sakalāśrayāt
yasmāddhārayate bhāvān brahma tena nirucyate //
LiP_1,70.16
yaḥ pūrayati yasmācca kṛtsnāndevānanugrahaiḥ
nayate tattvabhāvaṃ ca tena pūriti cocyate //
LiP_1,70.17
budhyate puruṣaścātra sarvān bhāvān hitaṃ tathā
yasmādbodhayate caiva buddhistena nirucyate //
LiP_1,70.18
khyātiḥ pratyupabhogaś ca yasmātsaṃvartate tataḥ
bhogasya jñānaniṣṭhatvāt tena khyātiriti smṛtaḥ //
LiP_1,70.19
khyāyate tadguṇair vāpi jñānādibhir anekaśaḥ
tasmācca mahataḥ saṃjñā khyātirityabhidhīyate //
LiP_1,70.20
sākṣātsarvaṃ vijānāti mahātmā tena ceśvaraḥ
yasmājjñānānugaścaiva prajñā tena sa ucyate //
LiP_1,70.21
jñānādīni ca rūpāṇi bahukarmaphalāni ca
cinoti yasmādbhogārthaṃ tenāsau citirucyate //
LiP_1,70.22
vartamānavyatītāni tathaivānāgatānyapi
smarate sarvakāryāṇi tenāsau smṛtirucyate //
LiP_1,70.23
kṛtsnaṃ ca vindate jñānaṃ yasmānmāhātmyamuttamam
tasmād vinder videścaiva saṃvidityabhidhīyate //
LiP_1,70.24
vidyate 'pi ca sarvatra tasminsarvaṃ ca vindati
tasmātsaṃviditi prokto mahadbhir munisattamāḥ //
LiP_1,70.25
jānāter jñānam ityāhur bhagavān jñānasaṃnidhiḥ
bandhanādiparībhāvād īśvaraḥ procyate budhaiḥ //
LiP_1,70.26
paryāyavācakaiḥ śabdais tattvam ādyam anuttamam
vyākhyātaṃ tattvabhāvajñair devasadbhāvacetakaiḥ //
LiP_1,70.27
mahānsṛṣṭiṃ vikurute codyamānaḥ sisṛkṣayā
saṃkalpo 'dhyavasāyaś ca tasya vṛttidvayaṃ smṛtam //
LiP_1,70.28
triguṇād rajasodriktād ahaṅkārastato 'bhavat
mahatā ca vṛtaḥ sargo bhūtādir bāhyatastu saḥ //
LiP_1,70.29
tasmādeva tamodriktād ahaṅkārādajāyata
bhūtatanmātrasargastu bhūtādistāmasastu saḥ //
LiP_1,70.30
bhūtādistu vikurvāṇaḥ śabdamātraṃ sasarja ha
ākāśaṃ suṣiraṃ tasmād utpannaṃ śabdalakṣaṇam //
LiP_1,70.31
ākāśaṃ śabdamātraṃ tu sparśamātraṃ samāvṛṇot
vāyuścāpi vikurvāṇo rūpamātraṃ sasarja ha //
LiP_1,70.32
jyotirutpadyate vāyos tadrūpaguṇam ucyate
sparśamātrastu vai vāyū rūpamātraṃ samāvṛṇot //
LiP_1,70.33
jyotiścāpi vikurvāṇaṃ rasamātraṃ sasarja ha
sambhavanti tato hyāpas tā vai sarvarasātmikāḥ //
LiP_1,70.34
rasamātrāstu tā hyāpo rūpamātro 'gnir āvṛṇot
āpaścāpi vikurvatyo gandhamātraṃ sasarjire //
LiP_1,70.35
saṃghāto jāyate tasmāt tasya gandho guṇo mataḥ
tasmiṃstasmiṃś ca tanmātraṃ tena tanmātratā smṛtā //
LiP_1,70.36
aviśeṣavācakatvād aviśeṣās tatas tu te
praśāntaghoramūḍhatvād aviśeṣāstataḥ punaḥ //
LiP_1,70.37
bhūtatanmātrasargo 'yaṃ vijñeyastu parasparam
vaikārikādahaṅkārāt sattvodriktāttu sāttvikāt //
LiP_1,70.38
vaikārikaḥ sa sargastu yugapat sampravartate
indriyas
buddhīndriyāṇi pañcaiva pañca karmendriyāṇi ca //
LiP_1,70.39
sādhakānīndriyāṇi syur devā vaikārikā daśa
ekādaśaṃ manastatra svaguṇenobhayātmakam //
LiP_1,70.40
śrotraṃ tvak cakṣuṣī jihvā nāsikā caiva pañcamī
śabdādīnāmavāptyarthaṃ buddhiyuktāni tāni vai //
LiP_1,70.41
pādau pāyurupasthaś ca hastau vāgdaśamī bhavet
gatirvisargo hyānandaḥ śilpaṃ vākyaṃ ca karma tat //
LiP_1,70.42
ākāśaṃ śabdamātraṃ ca sparśamātraṃ samāviśat
dviguṇastu tato vāyuḥ śabdasparśātmako 'bhavat //
LiP_1,70.43
rūpaṃ tathaiva viśataḥ śabdasparśaguṇāvubhau
triguṇastu tatastvagniḥ saśabdasparśarūpavān //
LiP_1,70.44
saśabdasparśarūpaṃ ca rasamātraṃ samāviśat
tasmāccaturguṇā āpo vijñeyāstu rasātmikāḥ //
LiP_1,70.45
śabdasparśaṃ ca rūpaṃ ca raso vai gandhamāviśat
saṃgatā gandhamātreṇa āviśanto mahīmimām //
LiP_1,70.46
tasmātpañcaguṇā bhūmiḥ sthūlā bhūteṣu śasyate
śāntā ghorāś ca mūḍhāś ca viśeṣāstena te smṛtāḥ //
LiP_1,70.47
parasparānupraveśād dhārayanti parasparam
bhūmerantastvidaṃ sarvaṃ lokālokācalāvṛtam //
LiP_1,70.48
viśeṣāścendriyagrāhyā niyatatvācca te smṛtāḥ
guṇaṃ pūrvasya sargasya prāpnuvantyuttarottarāḥ //
LiP_1,70.49
teṣāṃ yāvacca tad yacca yacca tāvadguṇaṃ smṛtam
upalabhyāpsu vai gandhaṃ kecid brūyur apāṃ guṇam //
LiP_1,70.50
pṛthivyāmeva taṃ vidyād apāṃ vāyoś ca saṃśrayāt
ete sapta mahātmāno hy anyonyasya samāśrayāt //
LiP_1,70.51
puruṣādhiṣṭhitatvācca avyaktānugraheṇa ca
aṇḍa
mahādayo viśeṣāntā hy aṇḍamutpādayanti te //
LiP_1,70.52
ekakālasamutpannaṃ jalabudbudavacca tat
viśeṣebhyo 'ṇḍam abhavan mahat tad udakeśayam //
LiP_1,70.53
adbhir daśaguṇābhistu bāhyato 'ṇḍaṃ samāvṛtam
āpo daśaguṇenaitās tejasā bāhyato vṛtāḥ //
LiP_1,70.54
tejo daśaguṇenaiva vāyunā bāhyato vṛtam
vāyurdaśaguṇenaiva bāhyato nabhasā vṛtaḥ //
LiP_1,70.55
ākāśenāvṛto vāyuḥ khaṃ tu bhūtādināvṛtam
bhūtādirmahatā cāpi avyaktenāvṛto mahān //
LiP_1,70.56
śarvaścāṇḍakapālastho bhavaścāṃbhasi suvratāḥ
rudro 'gnimadhye bhagavān ugro vāyau punaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.57
bhīmaścāvanimadhyastho hy ahaṅkāre maheśvaraḥ
buddhau ca bhagavānīśaḥ sarvataḥ parameśvaraḥ //
LiP_1,70.58
etairāvaraṇairaṇḍaṃ saptabhiḥ prākṛtair vṛtam
etā āvṛtya cānyonyam aṣṭau prakṛtayaḥ sthitāḥ //
LiP_1,70.59
prasargakāle sthitvā tu grasantyetāḥ parasparam
evaṃ parasparotpannā dhārayanti parasparam //
LiP_1,70.60
ādhārādheyabhāvena vikārāste vikāriṣu
maheśvaraḥ paro 'vyaktād aṇḍam avyaktasaṃbhavam //
LiP_1,70.61
aṇḍājjajñe sa eveśaḥ puruṣo 'rkasamaprabhaḥ
tasminkāryasya karaṇaṃ saṃsiddhaṃ svecchayaiva tu //
LiP_1,70.62
sa vai śarīrī prathamaḥ sa vai puruṣa ucyate
tasya vāmāṅgajo viṣṇuḥ sarvadevanamaskṛtaḥ //
LiP_1,70.63
lakṣmyā devyā hyabhūddeva icchayā parameṣṭhinaḥ
dakṣiṇāṅgabhavo brahmā sarasvatyā jagadguruḥ //
LiP_1,70.64
tasminnaṇḍe ime lokā antarviśvamidaṃ jagat
candrādityau sanakṣatrau sagrahau saha vāyunā //
LiP_1,70.65
lokālokadvayaṃ kiṃcid aṇḍe hyasminsamarpitam
human <-> divine time
yattu sṛṣṭau prasaṃkhyātaṃ mayā kālāntaraṃ dvijāḥ //
LiP_1,70.66
etatkālāntaraṃ jñeyam aharvai pārameśvaram
rātriścaitāvatī jñeyā parameśasya kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,70.67
ahastasya tu yā sṛṣṭiḥ rātriś ca pralayaḥ smṛtaḥ
nāhastu vidyate tasya na rātririti dhārayet //
LiP_1,70.68
upacārastu kriyate lokānāṃ hitakāmyayā
indriyāṇīndriyārthāś ca mahābhūtāni pañca ca //
LiP_1,70.69
tasmāt sarvāṇi bhūtāni buddhiś ca saha daivataiḥ
ahastiṣṭhanti sarvāṇi parameśasya dhīmataḥ //
LiP_1,70.70
aharante pralīyante rātryante viśvasaṃbhavaḥ
svātmanyavasthite vyakte vikāre pratisaṃhṛte //
LiP_1,70.71
sādharmyeṇāvatiṣṭhete pradhānapuruṣāvubhau
tamaḥsattvarajopetau samatvena vyavasthitau //
LiP_1,70.72
anupṛktāvabhūtāṃ tāv otaprotau parasparam
guṇasāmye layo jñeyo vaiṣamye sṛṣṭirucyate //
LiP_1,70.73
tile yathā bhavettailaṃ ghṛtaṃ payasi vā sthitam
tathā tamasi sattve ca rajasyanusṛtaṃ jagat //
LiP_1,70.74
upāsya rajanīṃ kṛtsnāṃ parāṃ māheśvarīṃ tathā
arhamukhe pravṛttaś ca paraḥ prakṛtisaṃbhavaḥ //
LiP_1,70.75
kṣobhayāmāsa yogena pareṇa parameśvaraḥ
pradhānaṃ puruṣaṃ caiva praviśya sa maheśvaraḥ //
LiP_1,70.76
maheśvarāttrayo devā jajñire jagadīśvarāt
śāśvatāḥ paramā guhyaḥ sarvātmānaḥ śarīriṇaḥ //
LiP_1,70.77
eta eva trayo devā eta eva trayo guṇāḥ
eta eva trayo lokā eta eva trayo 'gnayaḥ //
LiP_1,70.78
parasparāśritā hyete parasparamanuvratāḥ
paraspareṇa vartante dhārayanti parasparam //
LiP_1,70.79
anyonyamithunā hyete anyonyamupajīvinaḥ
kṣaṇaṃ viyogo na hyeṣāṃ na tyajanti parasparam //
LiP_1,70.80
īśvarastu paro devo viṣṇuś ca mahataḥ paraḥ
brahmā ca rajasā yuktaḥ sargādau hi pravartate //
LiP_1,70.81
paraḥ sa puruṣo jñeyaḥ prakṛtiḥ sā parā smṛtā // LiP_1,70.82
adhiṣṭhitā sā hi maheśvareṇa pravartate codyamane samantāt
anupravṛttastu mahāṃstadenāṃ cirasthiratvād viṣayaṃ śriyaḥ svayam //
LiP_1,70.83
pradhānaguṇavaiṣamyāt sargakālaḥ pravartate
īśvarādhiṣṭhitātpūrvaṃ tasmātsadasadātmakāt //
LiP_1,70.84
saṃsiddhaḥ kāryakaraṇe rudraścāgre hyavartata
tejasāpratimo dhīmān avyaktaḥ samprakāśakaḥ //
LiP_1,70.85
sa vai śarīrī prathamaḥ sa vai puruṣa ucyate
brahmā ca bhagavāṃstasmāc caturvaktraḥ prajāpatiḥ //
LiP_1,70.86
saṃsiddhaḥ kāryakāraṇe tathā vai samavartata
eka eva mahādevas tridhaivaṃ sa vyavasthitaḥ //
LiP_1,70.87
apratīpena jñānena aiśvaryeṇa samanvitaḥ
dharmeṇa cāpratīpena vairāgyeṇa ca te 'nvitāḥ //
LiP_1,70.88
avyaktājjāyate teṣāṃ manasā yadyadīhitam
vaśīkṛtatvāttraiguṇyaṃ sāpekṣatvātsvabhāvataḥ //
LiP_1,70.89
caturmukhastu brahmatve kālatve cāntakaḥ smṛtaḥ
sahasramūrdhā puruṣas tisro 'vasthāḥ svayaṃbhuvaḥ //
LiP_1,70.90
brahmatve sṛjate lokān kālatve saṃkṣipatyapi
puruṣatve hyudāsīnas tisro 'vasthāḥ prajāpateḥ //
LiP_1,70.91
brahmā kamalagarbhābho rudraḥ kālāgnisannibhaḥ
puruṣaḥ puṇḍarīkākṣo rūpaṃ tatparamātmanaḥ //
LiP_1,70.92
ekadhā sa dvidhā caiva tridhā ca bahudhā punaḥ
maheśvaraḥ śarīrāṇi karoti vikaroti ca //
LiP_1,70.93
nānākṛtikriyārūpanāmavanti svalīlayā
maheśvaraḥ śarīrāṇi karoti vikaroti ca //
LiP_1,70.94
tridhā yadvartate loke tasmāttriguṇa ucyate
caturdhā pravibhaktatvāc caturvyūhaḥ prakīrtitaḥ //
LiP_1,70.95
yadāpnoti yadādatte yaccātti viṣayānayam
yaccāsya satataṃ bhāvas tasmādātmā nirucyate //
LiP_1,70.96
ṛṣiḥ sarvagatatvācca śarīrī so 'sya yatprabhuḥ
svāmitvamasya yatsarvaṃ viṣṇuḥ sarvapraveśanāt //
LiP_1,70.97
bhagavān bhagavadbhāvān nirmalatvācchivaḥ smṛtaḥ
paramaḥ samprakṛṣṭatvād avanād omiti smṛtaḥ //
LiP_1,70.98
sarvajñaḥ sarvavijñānāt sarvaḥ sarvamayo yataḥ
tridhā vibhajya cātmānaṃ trailokyaṃ sampravartate //
LiP_1,70.99
sṛjate grasate caiva rakṣate ca tribhiḥ svayam
āditvād ādidevo 'sāv ajātatvād ajaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.100
pāti yasmātprajāḥ sarvāḥ prajāpatir iti smṛtaḥ
deveṣu ca mahāndevo mahādevastataḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.101
sarvagatvācca devānām avaśyatvācca īśvaraḥ
bṛhattvācca smṛto brahmā bhūtatvādbhūta ucyate //
LiP_1,70.102
kṣetrajñaḥ kṣetravijñānād ekatvātkevalaḥ smṛtaḥ
yasmātpuryāṃ sa śete ca tasmātpūruṣa ucyate //
LiP_1,70.103
anāditvācca pūrvatvāt svayaṃbhūriti saṃsmṛtaḥ
yājyatvāducyate yajñaḥ kavir vikrāntadarśanāt //
LiP_1,70.104
kramaṇaḥ kramaṇīyatvāt pālakaścāpi pālanāt
ādityasaṃjñaḥ kapilo hy agrajo 'gniriti smṛtaḥ //
LiP_1,70.105
hiraṇyamasya garbho 'bhūd dhiraṇyasyāpi garbhajaḥ
tasmāddhiraṇyagarbhatvaṃ purāṇe 'sminnirucyate //
LiP_1,70.106
svayaṃbhuvo 'pi vṛttasya kālo viśvātmanastu yaḥ
na śakyaḥ parisaṃkhyātum api varṣaśatairapi //
LiP_1,70.107
kālasaṃkhyāvivṛttasya parārdho brahmaṇaḥ smṛtaḥ
tāvaccheṣo 'sya kālo 'nyas tasyānte pratisṛjyate //
LiP_1,70.108
koṭikoṭisahasrāṇi aharbhūtāni yāni vai
vārāhakalpa
samatītāni kalpānāṃ tāvaccheṣāḥ pare tu ye
yastvayaṃ vartate kalpo vārāhastaṃ nibodhata //
LiP_1,70.109
prathamaḥ sāṃpratasteṣāṃ kalpo 'yaṃ vartate dvijāḥ
yasminsvāyaṃbhuvādyāstu manavaste caturdaśa //
LiP_1,70.110
atītā vartamānāś ca bhaviṣyā ye ca vai punaḥ
tairiyaṃ pṛthivī sarvā saptadvīpā saparvatā //
LiP_1,70.111
pūrṇaṃ yugasahasraṃ vai paripālyā maheśvaraiḥ
prajābhistapasā caiva teṣāṃ śṛṇuta vistaram //
LiP_1,70.112
manvantareṇa caikena sarvāṇyevāntarāṇi ca
kathitāni bhaviṣyanti kalpaḥ kalpena caiva hi //
LiP_1,70.113
atītāni ca kalpāni sodarkāṇi sahānvayaiḥ
anāgateṣu tadvacca tarkaḥ kāryo vijānatā //
LiP_1,70.114
āpo hyagre samabhavan naṣṭe ca pṛthivītale
śāntatāraikanīre 'smin na prājñāyata kiṃcana //
LiP_1,70.115
ekārṇave tadā tasmin naṣṭe sthāvarajaṅgame
tadā bhavati vai brahmā sahasrākṣaḥ sahasrapāt //
LiP_1,70.116
sahasraśīrṣā puruṣo rukmavarṇas tvatīndriyaḥ
brahmā nārāyaṇākhyastu suṣvāpa salile tadā //
LiP_1,70.117
sattvodrekātprabuddhastu śūnyaṃ lokamudaikṣata
imaṃ codāharantyatra ślokaṃ nārāyaṇaṃ prati //
LiP_1,70.118
āpo nārāś ca sūnava ityapāṃ nāma śuśrumaḥ
āpūrya tābhir ayanaṃ kṛtavānātmano yataḥ //
LiP_1,70.119
apsu śete yatastasmāt tato nārāyaṇaḥ smṛtaḥ
caturyugasahasrasya naiśaṃ kālam upāsyataḥ //
LiP_1,70.120
śarvaryante prakurute brahmatvaṃ sargakāraṇāt
brahmā tu salile tasmin vāyurbhūtvā samācarat //
LiP_1,70.121
niśāyāmiva khadyotaḥ prāvṛṭkāle tatastu saḥ
Earth rised from the water
tatas tu salile tasmin vijñāyāntargatāṃ mahīm //
LiP_1,70.122
anumānād asaṃmūḍho bhūmeruddharaṇaṃ punaḥ
akarotsa tanūmanyāṃ kalpādiṣu yathāpurā //
LiP_1,70.123
tato mahātmā bhagavān divyarūpam acintayat
salilenāplutāṃ bhūmiṃ dṛṣṭvā sa tu samantataḥ //
LiP_1,70.124
kiṃnu rūpamahaṃ kṛtvā uddhareyaṃ mahīmimām
jalakrīḍānusadṛśaṃ vārāhaṃ rūpamāviśat //
LiP_1,70.125
adhṛṣyaṃ sarvabhūtānāṃ vāṅmayaṃ brahmasaṃjñitam
pṛthivyuddharaṇārthāya praviveśa rasātalam //
LiP_1,70.126
adbhiḥ saṃchāditāṃ bhūmiṃ sa tāmāśu prajāpatiḥ
upagamyojjahārainām āpaścāpi samāviśat //
LiP_1,70.127
sāmudrā vai samudreṣu nādeyāś ca nadīṣu ca
rasātalatale magnāṃ rasātalapuṭe gatām //
LiP_1,70.128
prabhurlokahitārthāya daṃṣṭrayābhyujjahāra gām
tataḥ svasthānamānīya pṛthivīṃ pṛthivīdharaḥ //
LiP_1,70.129
mumoca pūrvavad asau dhārayitvā dharādharaḥ
tasyopari jalaughasya mahatī nauriva sthitā //
LiP_1,70.130
tatsamā hyurudehatvān na mahī yāti saṃplavam
tata utkṣipya tāṃ devo jagataḥ sthāpanecchayā //
LiP_1,70.131
pṛthivyāḥ pravibhāgāya manaścakre 'mbujekṣaṇaḥ
pṛthivīṃ ca samāṃ kṛtvā pṛthivyāṃ so 'cinod girīn //
LiP_1,70.132
prāksarge dahyamāne tu tadā saṃvartakāgninā
tenāgninā viśīrṇāste parvatā bhūrivistarāḥ //
LiP_1,70.133
śaityādekārṇave tasmin vāyunā tena saṃhatāḥ
niṣiktā yatra yatrāsaṃs tatra tatrācalābhavan //
LiP_1,70.134
tadācalatvād acalāḥ parvabhiḥ parvatāḥ smṛtāḥ
girayo hi nigīrṇatvāc chayānatvācchiloccayāḥ //
LiP_1,70.135
tatasteṣu vikīrṇeṣu koṭiśo hi giriṣvatha
viśvakarmā vibhajate kalpādiṣu punaḥ punaḥ //
LiP_1,70.136
sasamudrāmimāṃ pṛthvīṃ saptadvīpāṃ saparvatām
bhūrādyāṃś caturo lokān punaḥ so 'tha vyakalpayat //
LiP_1,70.137
lokān prakalpayitvātha prajāsargaṃ sasarja ha
brahmā svayaṃbhūrbhagavān sisṛkṣurvividhāḥ prajāḥ //
LiP_1,70.138
sasarja sṛṣṭiṃ tadrūpāṃ kalpādiṣu yathāpurā
tasyābhidhyāyataḥ sargaṃ tathā vai buddhipūrvakam //
LiP_1,70.139
buddhyāś ca samakāle vai prādurbhūtas tamomayaḥ
tamomoho mahāmohas tāmisraścāndhasaṃjñitaḥ //
LiP_1,70.140
avidyā pañcaparvaiṣā prādurbhūtā mahātmanaḥ
pañcadhāvasthitaḥ sargo dhyāyataḥ so 'bhimāninaḥ //
LiP_1,70.141
saṃvṛtastamasā caiva bījāṅkuravadāvṛtaḥ
bahirantaścāprakāśas tabdho niḥsaṃjña eva ca //
LiP_1,70.142
yasmātteṣāṃ vṛtā buddhir duḥkhāni karaṇāni ca
tasmātte saṃvṛtātmāno nagā mukhyāḥ prakīrtitāḥ //
LiP_1,70.143
mukhyasargaṃ tathābhūtaṃ dṛṣṭvā brahmā hyasādhakam
aprasannamanāḥ so 'tha tato 'nyaṃ so hyamanyata //
LiP_1,70.144
tasyābhidhyāyataścaiva tiryaksrotā hyavartata
tasmāt tiryakpravṛttaḥ sa tiryaksrotās tataḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.145
paśvādayaste vikhyātā utpathagrāhiṇo dvijāḥ
tasyābhidhyāyato 'nyaṃ vai sāttvikaḥ samavartata //
LiP_1,70.146
ūrdhvasrotāstṛtīyastu sa vai cordhvaṃ vyavasthitaḥ
yasmātpravartate cordhvam ūrdhvasrotāstataḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.147
te sukhaprītibahulā bahirantaś ca saṃvṛtāḥ
prakāśā bahirantaś ca ūrdhvasrotobhavāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,70.148
te sattvasya ca yogena sṛṣṭāḥ sattvodbhavāḥ smṛtāḥ
ūrdhvasrotāstṛtīyo vai devasargastu sa smṛtaḥ //
LiP_1,70.149
prakāśād bahirantaś ca ūrdhvasrotodbhavāḥ smṛtāḥ
te ūrdhvasrotaso jñeyās tuṣṭātmāno budhaiḥ smṛtāḥ //
LiP_1,70.150
ūrdhvasrotaḥsu sṛṣṭeṣu deveṣu varadaḥ prabhuḥ
prītimānabhavadbrahmā tato 'nyaṃ so 'bhyamanyata //
LiP_1,70.151
sasarja sargamanyaṃ hi sādhakaṃ prabhurīśvaraḥ
tato 'bhidhyāyatastasya satyābhidhyāyinastadā //
LiP_1,70.152
prādurāsīttadā vyaktād arvāksrotāstu sādhakaḥ
yasmād arvāṅnyavartanta tato 'rvāksrotasas tu te //
LiP_1,70.153
te ca prakāśabahulās tamaḥpṛktā rajo 'dhikāḥ
tasmātte duḥkhabahulā bhūyobhūyaś ca kāriṇaḥ //
LiP_1,70.154
saṃvṛtā bahirantaś ca manuṣyāḥ sādhakāś ca te // LiP_1,70.155
lakṣaṇaistārakādyaiste hy aṣṭadhā tu vyavasthitāḥ // LiP_1,70.156
siddhātmāno manuṣyāste gandharvasahadharmiṇaḥ
ityeṣa taijasaḥ sargo hy arvāksrotaḥprakīrtitaḥ //
LiP_1,70.157
pañcamo 'nugrahaḥ sargaś caturdhā tu vyavasthitaḥ
viparyayeṇa śaktyā ca siddhyā tuṣṭyā tathaiva ca //
LiP_1,70.158
sthāvareṣu viparyāsas tiryagyoniṣu śaktitaḥ
siddhātmāno manuṣyāstu ṛṣideveṣu kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,70.159
ityeṣa prākṛtaḥ sargo vaikṛto navamaḥ smṛtaḥ
bhūtādikānāṃ bhūtānāṃ ṣaṣṭhaḥ sargaḥ sa ucyate //
LiP_1,70.160
nivṛttaṃ vartamānaṃ ca teṣāṃ jānanti vai punaḥ
bhūtādikānāṃ bhūtānāṃ saptamaḥ sarga eva ca //
LiP_1,70.161
te parigrāhiṇaḥ sarve saṃvibhāgaratāḥ punaḥ
svādanāś cāpyaśīlāś ca jñeyā bhūtādikāś ca te //
LiP_1,70.162
viparyayeṇa bhūtādir aśaktyā ca vyavasthitaḥ
prathamo mahataḥ sargo vijñeyo brahmaṇaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.163
tanmātrāṇāṃ dvitīyastu bhūtasargaḥ sa ucyate
vaikārikastṛtīyastu sarga aindriyakaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.164
ityeṣa prākṛtaḥ sargaḥ sambhūto buddhipūrvakaḥ
mukhyasargaścaturthaś ca mukhyā vai sthāvarāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,70.165
tato 'rvāksrotasāṃ sargaḥ saptamaḥ sa tu mānuṣaḥ
aṣṭamo 'nugrahaḥ sargaḥ sāttvikastāmasaś ca saḥ //
LiP_1,70.166
pañcaite vaikṛtāḥ sargāḥ prākṛtāstu trayaḥ smṛtāḥ
prākṛto vaikṛtaścaiva kaumāro navamaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.167
abuddhipūrvakāḥ sargāḥ prākṛtāstu trayaḥ smṛtāḥ
buddhipūrvaṃ pravartante ṣaṭ punarbrahmaṇastu te //
LiP_1,70.168
vistarānugrahaḥ sargaḥ kīrtyamāno nibodhata
caturdhāvasthitaḥ so 'tha sarvabhūteṣu kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,70.169
ityete prākṛtāścaiva vaikṛtāś ca nava smṛtāḥ
parasparānuraktāś ca kāraṇaiś ca budhaiḥ smṛtāḥ //
LiP_1,70.170
agre sasarja vai brahmā mānasānātmanaḥ samān
ṛbhuḥ sanatkumāraś ca dvāvetāvūrdhvaretasau //
LiP_1,70.171
pūrvotpannau purā tebhyaḥ sarveṣāmapi pūrvajau
vyatīte tvaṣṭame kalpe purāṇau lokasākṣiṇau //
LiP_1,70.172
tau vārāhe tu bhūrloke tejaḥ saṃkṣipya dhiṣṭhitau
tāvubhau mokṣakarmāṇāv āropyātmānamātmani //
LiP_1,70.173
prajāṃ dharmaṃ ca kāmaṃ ca tyaktvā vairāgyamāsthitau
yathotpannastathaiveha kumāraḥ sa ihocyate //
LiP_1,70.174
tasmāt sanatkumāreti nāmāsyeha prakīrtitam
sanandaṃ sanakaṃ caiva vidvāṃsaṃ ca sanātanam //
LiP_1,70.175
vijñānena nivṛttāste vyavartanta mahaujasaḥ
saṃbuddhāścaiva nānātve apravṛttāś ca yoginaḥ //
LiP_1,70.176
asṛṣṭvaiva prajāsargaṃ pratisargaṃ gatāḥ punaḥ
tatasteṣu vyatīteṣu tato 'nyān sādhakān sutān //
LiP_1,70.177
mānasānasṛjadbrahmā punaḥ sthānābhimāninaḥ
ā bhūtasamplavāvasthā yairiyaṃ vidhṛtā mahī //
LiP_1,70.178
āpo 'gniṃ pṛthivīṃ vāyum antarikṣaṃ divaṃ tathā
samudrāṃś ca nadīścaiva tathā śailavanaspatīn //
LiP_1,70.179
oṣadhīnāṃ tathātmāno vallīnāṃ vṛkṣavīrudhām
latāḥ kāṣṭhāḥ kalāścaiva muhūrtāḥ saṃdhirātryahān //
LiP_1,70.180
ardhamāsāṃś ca māsāṃś ca ayanābdayugāni ca
sthānābhimāninaḥ sarve sthānākhyāścaiva te smṛtāḥ //
LiP_1,70.181
devānṛṣīṃś ca mahato gadatastān nibodhata
marīcibhṛgvaṅgirasaṃ pulastyaṃ pulahaṃ kratum //
LiP_1,70.182
dakṣamatriṃ vasiṣṭhaṃ ca so 'sṛjanmānasān nava
nava brahmāṇa ityete purāṇe niścayaṃ gatāḥ //
LiP_1,70.183
teṣāṃ brahmātmakānāṃ vai sarveṣāṃ brahmavādinām
sthānāni kalpayāmāsa pūrvavatpadmasaṃbhavaḥ //
LiP_1,70.184
tato 'sṛjacca saṃkalpaṃ dharmaṃ caiva sukhāvaham
so 'sṛjad vyavasāyāttu dharmaṃ devo maheśvaraḥ //
LiP_1,70.185
saṃkalpaṃ caiva saṃkalpāt sarvalokapitāmahaḥ
mānasaś ca rucirnāma vijajñe brahmaṇaḥ prabhoḥ //
LiP_1,70.186
prāṇādbrahmāsṛjaddakṣaṃ cakṣurbhyāṃ ca marīcinam
bhṛgustu hṛdayājjajñe ṛṣiḥ salilajanmanaḥ //
LiP_1,70.187
śiraso 'ṅgirasaścaiva śrotrādatriṃ tathāsṛjat
pulastyaṃ ca tathodānād vyānācca pulahaṃ punaḥ //
LiP_1,70.188
samānajo vasiṣṭhaś ca apānānnirmame kratum
ityete brahmaṇaḥ putrā divyā ekādaśā smṛtāḥ //
LiP_1,70.189
dharmādayaḥ prathamajāḥ sarve te brahmaṇaḥ sutāḥ
bhṛgvādayastu te sṛṣṭā navaite brahmavādinaḥ //
LiP_1,70.190
gṛhamedhinaḥ purāṇās te dharmas taiḥ sampravartitaḥ
teṣāṃ dvādaśa te vaṃśā divyā devaguṇānvitāḥ //
LiP_1,70.191
kriyāvantaḥ prajāvanto maharṣibhir alaṃkṛtāḥ
Ṛbhu, Sanatkumāra
ṛbhuḥ sanatkumāraś ca dvāvetāvūrdhvaretasau //
LiP_1,70.192
pūrvotpannau paraṃ tebhyaḥ sarveṣāmapi pūrvajau
vyatīte tvaṣṭame kalpe purāṇau lokasākṣiṇau //
LiP_1,70.193
virājetāmubhau loke tejaḥ saṃkṣipya dhiṣṭhitau
tāvubhau yogakarmāṇāv āropyātmānam ātmani //
LiP_1,70.194
prajāṃ dharmaṃ ca kāmaṃ ca tyaktvā vairāgyamāsthitau
yathotpannaḥ sa eveha kumāraḥ sa ihocyate //
LiP_1,70.195
tasmātsanatkumāreti nāmāsyeha pratiṣṭhitam
tato 'bhidhyāyatastasya jajñire mānasāḥ prajāḥ //
LiP_1,70.196
taccharīrasamutpannaiḥ kāryaistaiḥ kāraṇaiḥ saha
kṣetrajñāḥ samavartanta gātrebhyastasya dhīmataḥ //
LiP_1,70.197
tato devāsurapitṝn mānuṣāṃś ca catuṣṭayam
sisṛkṣur ambhāṃsyetāni svam ātmānam ayūyujat //
LiP_1,70.198
tatastu yuñjatastasya tamomātrasamudbhavam
samabhidhyāyataḥ sargaṃ prayatnena prajāpateḥ //
LiP_1,70.199
tato 'sya jaghanātpūrvam asurā jajñire sutāḥ
asura:: nirukti
asuḥ prāṇaḥ smṛto viprās tajjanmānas tato 'surāḥ //
LiP_1,70.200
yayā sṛṣṭāsurāḥ sarve tāṃ tanuṃ sa vyapohata
origin of time units (night etc.; => 218)
sāpaviddhā tanus tena sadyo rātrir ajāyata //
LiP_1,70.201
sā tamobahulā yasmāt tato rātrirniyāmikā
āvṛtāstamasā rātrau prajāstasmātsvapantyuta //
LiP_1,70.202
sṛṣṭvāsurāṃstataḥ so vai tanumanyāmagṛhṇata
avyaktāṃ sattvabahulāṃ tatastāṃ so 'bhyapūjayat //
LiP_1,70.203
tatastāṃ yuñjatas tasya priyam āsīt prajāpateḥ
deva:: nirukti
tato mukhātsamutpannā dīvyatastasya devatāḥ //
LiP_1,70.204
yato 'sya dīvyato jātās tena devāḥ prakīrtitāḥ
dhāturdiviti yaḥ proktaḥ krīḍāyāṃ sa vibhāvyate //
LiP_1,70.205
yasmāttasya tu dīvyanto jajñire tena devatāḥ
devānsṛṣṭvātha deveśas tanumanyāmapadyata //
LiP_1,70.206
utsṛṣṭā sā tanustena sadyo 'haḥ samajāyata
tasmādaho dharmayuktaṃ devatāḥ samupāsate //
LiP_1,70.207
sattvamātrātmikāmeva tato 'nyāṃ so 'bhyamanyata
pitṛvanmanyamānasya putrāṃstāndhyāyataḥ prabhoḥ //
LiP_1,70.208
pitaro hyupapakṣābhyāṃ rātryahṇor antare 'bhavan
tasmātte pitaro devāḥ pitṛtvaṃ tena teṣu tat //
LiP_1,70.209
yayā sṛṣṭāstu pitaras tanuṃ tāṃ sa vyapohata
sāpaviddhā tanustena sadyaḥ saṃdhyā vyajāyata //
LiP_1,70.210
yasmādahardevatānāṃ rātriryā sāsurī smṛtā
tayormadhye tu paitrī yā tanuḥ sā tu garīyasī //
LiP_1,70.211
tasmāddevā surāḥ sarve ṛṣayo mānavās tathā
upāsante mudāyuktā rātryahṇor madhyamāṃ tanum //
LiP_1,70.212
tato hyanyāṃ punarbrahmā tanuṃ vai samagṛhṇata
rajomātrātmikāyāṃ tu manasā so 'sṛjatprabhuḥ //
LiP_1,70.213
rajaḥpriyāṃstataḥ so 'tha mānasānasṛjatsutān
manasvinastatastasya mānavā jajñire sutāḥ //
LiP_1,70.214
sṛṣṭvā punaḥ prajāścāpi svāṃ tanuṃ tām apohata
sāpaviddhā tanustena jyotsnā sadyastvajāyata //
LiP_1,70.215
yasmādbhavanti saṃhṛṣṭā jyotsnāyā udbhave prajāḥ
ityetāstanavastena hy apaviddhā mahātmanā //
LiP_1,70.216
sadyo rātryahanī caiva saṃdhyā jyotsnā ca jajñire
jyotsnā saṃdhyā ahaścaiva sattvamātrātmakaṃ trayam //
LiP_1,70.217
tamomātrātmikā rātriḥ sā vai tasmānniśātmikā
tasmāddevā divātanvā tuṣṭyā sṛṣṭā mukhāttu vai //
LiP_1,70.218
yasmātteṣāṃ divā janma balinastena vai divā
tanvā yayāsurān rātrau jaghanādasṛjatprabhuḥ //
LiP_1,70.219
prāṇebhyo niśijanmāno balino niśi tena te
etānyeva bhaviṣyāṇāṃ devānāmasuraiḥ saha //
LiP_1,70.220
pitṝṇāṃ mānavānāṃ ca atītānāgateṣu vai
manvantareṣu sarveṣu nimittāni bhavanti hi //
LiP_1,70.221
jyotsnā rātryahanī saṃdhyā catvāryaṃbhāṃsi tāni vai
bhānti yasmāt tato 'ṃbhāṃsi śabdo 'yaṃ sumanīṣibhiḥ //
LiP_1,70.222
bhātirdīptau nigaditaḥ punaścātha prajāpatiḥ
so 'mbhāṃsyetāni sṛṣṭvā tu devamānuṣadānavān //
LiP_1,70.223
pitṝṃścaiva sṛjattanvā ātmanā vividhānpunaḥ
origin of Rākṣasas
tāmutsṛjya tanuṃ jyotsnāṃ tato 'nyāṃ prāpya sa prabhuḥ //
LiP_1,70.224
mūrtiṃ tamorajaḥprāyāṃ punarevābhyapūjayat
andhakāre kṣudhāviṣṭāṃs tato 'nyān so 'sṛjat prabhuḥ //
LiP_1,70.225
tena sṛṣṭāḥ kṣudhātmāno aṃbhāṃsyādātum udyatāḥ
ambhāṃsyetāni rakṣāma uktavantastu teṣu ye //
LiP_1,70.226
rākṣasā nāma te yasmāt kṣudhāviṣṭā niśācarāḥ
ye 'bruvan yakṣamo 'mbhāṃsi teṣāṃ hṛṣṭāḥ parasparam //
LiP_1,70.227
tena te karmaṇā yakṣā guhyakā gūḍhakarmaṇā
rakṣeti pālane cāpi dhātureṣa vibhāṣyate //
LiP_1,70.228
evaṃ ca yakṣatir dhātur bhakṣaṇe sa nirucyate
origin/nirukti of snakes
taṃ dṛṣṭvā hyapriyeṇāsya keśāḥ śīrṇāstu dhīmataḥ //
LiP_1,70.229
te śīrṇāścotthitā hyūrdhvaṃ te caivārurudhuḥ prabhum
hīnāstacchiraso vālā yasmāccaivāvasarpiṇaḥ //
LiP_1,70.230
vyālātmānaḥ smṛtā vālā hīnatvādahayaḥ smṛtāḥ
patatvātpannagāścaiva sarpāścaivāvasarpaṇāt //
LiP_1,70.231
tasya krodhodbhavo yo 'sau agnigarbhaḥ sudāruṇaḥ
sa tu sarpān sahotpannān āviveśa viṣātmakaḥ //
LiP_1,70.232
sarpānsṛṣṭvā tataḥ kruddhaḥ krodhātmāno vinirmame
varṇena kapiśenogrās te bhūtāḥ piśitāśanāḥ //
LiP_1,70.233
bhūtatvātte smṛtā bhūtāḥ piśācāḥ piśitāśanāt
origin/nirukti of Gandharvas
prasannaṃ gāyatastasya gandharvā jajñire yadā //
LiP_1,70.234
dhayatītyeṣa vai dhātuḥ pānatve paripaṭhyate
dhayanto jajñire vācaṃ gandharvāstena te smṛtāḥ //
LiP_1,70.235
aṣṭasvetāsu sṛṣṭāsu devayoniṣu sa prabhuḥ
creation of animals
tataḥ svacchandato 'nyāni vayāṃsi vayasāsṛjat //
LiP_1,70.236
svacchandataḥ svacchandāṃsi vayasā ca vayāṃsi ca
paśūnsṛṣṭvā sa deveśo 'sṛjatpakṣigaṇānapi //
LiP_1,70.237
mukhato 'jāḥ sasarjātha vakṣasaś cāvayo 'sṛjat
gāścaivāthodarādbrahmā pārśvābhyāṃ ca vinirmame //
LiP_1,70.238
padbhyāṃ cāśvān samātaṅgān rāsabhān āvayān mṛgān
uṣṭrānaśvatarāṃścaiva tathānyāścaiva jātayaḥ //
LiP_1,70.239
oṣadhyaḥ phalamūlinyo romabhyastasya jajñire
evaṃ paśvoṣadhīḥ sṛṣṭvā yūyujat so 'dhvare prabhuḥ //
LiP_1,70.240
gaurajaḥ pūruṣo meṣo hy aśvo 'śvataragardabhau
etāngrāmyānpaśūnāhur āraṇyānvai nibodhata //
LiP_1,70.241
śvāpado dvikhuro hastī vānarāḥ pakṣipañcamāḥ
audakāḥ paśavaḥ ṣaṣṭhāḥ saptamāstu sarīsṛpāḥ //
LiP_1,70.242
mahiṣā gavayākṣāś ca plavaṃgāḥ śarabhā vṛkāḥ
siṃhastu saptamasteṣām āraṇyāḥ paśavaḥ smṛtāḥ //
LiP_1,70.243
gāyatraṃ ca ṛcaṃ caiva trivṛtsāmarathaṃtaram
agniṣṭomaṃ ca yajñānāṃ nirmame prathamān mukhāt //
LiP_1,70.244
yajūṃṣi traiṣṭubhaṃ chandastomaṃ pañcadaśaṃ tathā
bṛhatsāma tathokthyaṃ ca dakṣiṇādasṛjanmukhāt //
LiP_1,70.245
sāmāni jagatīchandastomaṃ saptadaśaṃ tathā
vairūpamatirātraṃ ca paścimādasṛjanmukhāt //
LiP_1,70.246
ekaviṃśamatharvāṇam āptoryāmāṇam eva ca
anuṣṭubhaṃ savairājam uttarādasṛjanmukhāt //
LiP_1,70.247
vidyuto 'śanimeghāṃś ca rohitendradhanūṃṣi ca
tejāṃsi ca sasarjādau kalpasya bhagavānprabhuḥ //
LiP_1,70.248
uccāvacāni bhūtāni gātrebhyastasya jajñire
brahmaṇastu prajāsargaṃ sṛjato hi prajāpateḥ //
LiP_1,70.249
sṛṣṭvā catuṣṭayaṃ pūrvaṃ devāsuranarānpitṝn
tato 'sṛjat sa bhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca //
LiP_1,70.250
yakṣānpiśācān gandharvāṃs tv athaivāpsarasāṃ gaṇān
narakinnararakṣāṃsi vayaḥpaśumṛgoragān //
LiP_1,70.251
avyayaṃ ca vyayaṃ cāpi yadidaṃ sthāṇujaṅgamam
teṣāṃ vai yāni karmāṇi prāksṛṣṭyāṃ pratipedire //
LiP_1,70.252
tānyeva pratipadyante sṛjyamānāḥ punaḥ punaḥ
hiṃsrāhiṃsre mṛdukrūre dharmādharme nṛtānṛte //
LiP_1,70.253
tadbhāvitāḥ prapadyante tasmāttattasya rocate
mahābhūteṣu sṛṣṭeṣu indriyārtheṣu mūrtiṣu //
LiP_1,70.254
viniyogaṃ ca bhūtānāṃ dhātaiva vyadadhāt svayam
kecitpuruṣakāraṃ tu prāhuḥ karma sumānavāḥ //
LiP_1,70.255
daivamityapare viprāḥ svabhāvaṃ bhūtacintakāḥ
pauruṣaṃ karma daivaṃ ca phalavṛttisvabhāvataḥ //
LiP_1,70.256
na caikaṃ na pṛthagbhāvam adhikaṃ na tato viduḥ
etadevaṃ ca naikaṃ ca nāmabhedena nāpyubhe //
LiP_1,70.257
karmasthā viṣamaṃ brūyuḥ sattvasthāḥ samadarśanāḥ
nāma rūpaṃ ca bhūtānāṃ kṛtānāṃ ca prapañcanam //
LiP_1,70.258
vedaśabdebhya evādau nirmame sa maheśvaraḥ
ṛṣīṇāṃ nāmadheyāni yāś ca vedeṣu vṛttayaḥ //
LiP_1,70.259
śarvaryante prasūtānāṃ tānyevaibhyo dadātyajaḥ
evaṃvidhāḥ sṛṣṭayastu brahmaṇo 'vyaktajanmanaḥ //
LiP_1,70.260
śarvaryante pradṛśyante siddhimāśritya mānasīm
evaṃbhūtāni sṛṣṭāni sthāvarāṇi carāṇi ca //
LiP_1,70.261
yadāsya tāḥ prajāḥ sṛṣṭā na vyavardhanta sattamāḥ
tamomātrāvṛto brahmā tadā śokena duḥkhitaḥ //
LiP_1,70.262
tataḥ sa vidadhe buddhim arthaniścayagāminīm
athātmani samadrākṣīt tamomātrāṃ niyāmikām //
LiP_1,70.263
rajaḥsattvaṃ parityajya vartamānāṃ svadharmataḥ
tataḥ sa tena duḥkhena duḥkhaṃ cakre jagatpatiḥ //
LiP_1,70.264
tamaś ca vyanudatpaścād rajaḥ sattvaṃ tamāvṛṇot
origin of adharma and hiṃsā
tattamaḥ pratinunnaṃ vai mithunaṃ samajāyata //
LiP_1,70.265
adharmastamaso jajñe hiṃsā śokādajāyata
tatastasminsamudbhūte mithune dāruṇātmike //
LiP_1,70.266
gatāsur bhagavān āsīt prītiś cainam aśiśriyat
svāṃ tanuṃ sa tato brahmā tāmapohata bhāsvarām //
LiP_1,70.267
dvidhā kṛtvā svakaṃ deham ardhena puruṣo 'bhavat
ardhena nārī sā tasya śatarūpā vyajāyata //
LiP_1,70.268
prakṛtiṃ bhūtadhātrīṃ tāṃ kāmādvai sṛṣṭavānprabhuḥ
sā divaṃ pṛthivīṃ caiva mahimnā vyāpyadhiṣṭhitā //
LiP_1,70.269
brahmaṇaḥ sā tanuḥ pūrvā divamāvṛtya tiṣṭhati
yā tvardhātsṛjato nārī śatarūpā vyajāyata //
LiP_1,70.270
sā devī niyutaṃ taptvā tapaḥ paramaduścaram
bhartāraṃ dīptayaśasaṃ puruṣaṃ pratyapadyata //
LiP_1,70.271
sa vai svāyaṃbhuvaḥ pūrvaṃ puruṣo manurucyate
tasyaiva saptatiyugaṃ manvantaramihocyate //
LiP_1,70.272
lebhe sa puruṣaḥ patnīṃ śatarūpām ayonijām
tayā sārdhaṃ sa ramate tasmātsā ratirucyate //
LiP_1,70.273
prathamaḥ saṃprayogātmā kalpādau samapadyata
Manu creates the creatures
virājam asṛjad brahmā so 'bhavat puruṣo virāṭ //
LiP_1,70.274
samrāṭ ca śatarūpā vai vairājaḥ sa manuḥ smṛtaḥ
sa vairājaḥ prajāsargaṃ sasarja puruṣo manuḥ //
LiP_1,70.275
vairājātpuruṣād vīrāc chatarūpā vyajāyata
priyavratottānapādau putrau dvau lokasaṃmatau //
LiP_1,70.276
kanye dve ca mahābhāge yābhyāṃ jātā imāḥ prajāḥ
devī nāma tathākūtiḥ prasūtiścaiva te ubhe //
LiP_1,70.277
svāyaṃbhuvaḥ prasūtiṃ tu dakṣāya pradadau prabhuḥ
prāṇo dakṣa iti jñeyaḥ saṃkalpo manurucyate //
LiP_1,70.278
ruceḥ prajāpateḥ so 'tha ākūtiṃ pratyapādayat
ākūtyāṃ mithunaṃ jajñe mānasasya ruceḥ śubham //
LiP_1,70.279
yajñaś ca dakṣiṇā caiva yamalau saṃbabhūvatuḥ
yajñasya dakṣiṇāyāṃ tu putrā dvādaśa jajñire //
LiP_1,70.280
yāmā iti samākhyātā devāḥ svāyaṃbhuve 'ntare
etasya putrā yajñasya tasmādyāmāś ca te smṛtāḥ //
LiP_1,70.281
ajitaścaiva śukraś ca gaṇau dvau brahmaṇā kṛtau
yāmāḥ pūrvaṃ prajātā ye te 'bhavaṃstu divaukasaḥ //
LiP_1,70.282
svāyaṃbhuvasutāyāṃ tu prasūtyāṃ lokamātaraḥ
tasyāṃ kanyāścaturviṃśad dakṣas tvajanayat prabhuḥ //
LiP_1,70.283
sarvāstāś ca mahābhāgāḥ sarvāḥ kamalalocanāḥ
bhogavatyaś ca tāḥ sarvāḥ sarvāstā yogamātaraḥ //
LiP_1,70.284
sarvāś ca brahmavādinyaḥ sarvā viśvasya mātaraḥ
śraddhā lakṣmīrdhṛtistuṣṭiḥ puṣṭirmedhā kriyā tathā //
LiP_1,70.285
buddhirlajjā vapuḥ śāntiḥ siddhiḥ kīrtistrayodaśa
patnyarthaṃ pratijagrāha dharmo dākṣāyaṇīḥ prabhuḥ //
LiP_1,70.286
dārāṇyetāni vai tasya vihitāni svayaṃbhuvā
tābhyaḥ śiṣṭāyavīyasya ekādaśa sulocanāḥ //
LiP_1,70.287
satī khyātyatha saṃbhūtiḥ smṛtiḥ prītiḥ kṣamā tathā
saṃnatiścānasūyā ca ūrjā svāhā svadhā tathā //
LiP_1,70.288
tās tathā pratyapadyanta punaranye maharṣayaḥ
rudro bhṛgur marīciś ca aṅgirāḥ pulahaḥ kratuḥ //
LiP_1,70.289
pulastyo 'trir vasiṣṭhaś ca pitaro 'gnistathaiva ca
satīṃ bhavāya prāyacchat khyātiṃ ca bhṛgave tataḥ //
LiP_1,70.290
marīcaye ca saṃbhūtiṃ smṛtimaṅgirase dadau
prītiṃ caiva pulastyāya kṣamāṃ vai pulahāya ca //
LiP_1,70.291
kratave saṃnatiṃ nāma anasūyāṃ tathātraye
ūrjāṃ dadau vasiṣṭhāya svāhāmapyagnaye dadau //
LiP_1,70.292
svadhāṃ caiva pitṛbhyastu tāsvapatyā nibodhata
etāḥ sarvā mahābhāgāḥ prajāsvanusṛtāḥ sthitāḥ //
LiP_1,70.293
manvantareṣu sarveṣu yāvadābhūtasaṃplavam
śraddhā kāmaṃ vijajñe vai darpo lakṣmīsutaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,70.294
dhṛtyāstu niyamaḥ putras tuṣṭyāḥ saṃtoṣa eva ca
puṣṭyā lobhaḥ sutaścāpi medhāputraḥ śrutas tathā //
LiP_1,70.295
kriyāyāmabhavatputro daṇḍaḥ samaya eva ca
buddhyāṃ bodhaḥ sutas tadvat pramādo 'pyupajāyata //
LiP_1,70.296
lajjāyāṃ vinayaḥ putro vyavasāyo vasoḥ sutaḥ
kṣemaḥ śāntisutaścāpi sukhaṃ siddhervyajāyata //
LiP_1,70.297
yaśaḥ kīrtisutaścāpi ityete dharmasūnavaḥ
kāmasya harṣaḥ putro vai devyāṃ prītyāṃ vyajāyata //
LiP_1,70.298
ityeṣa vai sutodarkaḥ sargo dharmasya kīrtitaḥ
jajñe hiṃsā tvadharmādvai nikṛtiṃ cānṛtaṃ sutam //
LiP_1,70.299
nikṛtyāṃ tu dvayaṃ jajñe bhayaṃ naraka eva ca
māyā ca vedanā cāpi mithunadvayametayoḥ //
LiP_1,70.300
bhūyo jajñe 'tha vai māyā mṛtyuṃ bhūtāpahāriṇam
vedanāyāḥ sutaścāpi duḥkhaṃ jajñe ca rauravaḥ //
LiP_1,70.301
mṛtyor vyādhijarāśokakrodhāsūyāś ca jajñire
duḥkhottarāḥ sutā hyete sarve cādharmalakṣaṇāḥ //
LiP_1,70.302
naiṣāṃ bhāryāstu putrāś ca sarve hyete parigrahāḥ
ityeṣa tāmasaḥ sargo jajñe dharmaniyāmakaḥ //
LiP_1,70.303
prajāḥ sṛjeti vyādiṣṭo brahmaṇā nīlalohitaḥ
so 'bhidhyāya satīṃ bhāryāṃ nirmame hyātmasaṃbhavān //
LiP_1,70.304
nādhikānna ca hīnāṃstān mānasānātmanaḥ samān
sahasraṃ hi sahasrāṇāṃ so 'sṛjat kṛttivāsasaḥ //
LiP_1,70.305
tulyānevātmanaḥ sarvān rūpatejobalaśrutaiḥ
piṅgalānsaniṣaṅgāṃś ca sakapardānsalohitān //
LiP_1,70.306
viśiṣṭān harikeśāṃś ca dṛṣṭighnāṃś ca kapālinaḥ
mahārūpānvirūpāṃś ca viśvarūpān svarūpiṇaḥ //
LiP_1,70.307
rathinaścarmiṇaścaiva varmiṇaś ca varūthinaḥ
sahasraśatabāhūṃś ca divyān bhaumāntarikṣagān //
LiP_1,70.308
sthūlaśīrṣān aṣṭadaṃṣṭrān dvijihvāṃs tāṃs trilocanān
annādān piśitāśāṃś ca ājyapānsomapānapi //
LiP_1,70.309
mīḍhuṣo 'tikapālāṃś ca śitikaṇṭhordhvaretasaḥ
havyādāñchrutadharmāṃś ca dharmiṇo hyatha barhiṇaḥ //
LiP_1,70.310
āsīnāndhāvataścaiva pañcabhūtānsahasraśaḥ
adhyāpino 'dhyāyinaś ca japato yuñjatas tathā //
LiP_1,70.311
dhūmavanto jvalantaś ca nadīmanto 'tidīptinaḥ
vṛddhānbuddhimataścaiva brahmiṣṭhāñśubhadarśanān //
LiP_1,70.312
nīlagrīvān sahasrākṣān sarvāṃścātha kṣamākarān
adṛśyānsarvabhūtānāṃ mahāyogānmahaujasaḥ //
LiP_1,70.313
bhramanto 'bhidravantaś ca plavantaś ca sahasraśaḥ
ayātayāmān asṛjad rudrānetān surottamān //
LiP_1,70.314
brahmā dṛṣṭvābravīdenaṃ māsrākṣīrīdṛśīḥ prajāḥ
sraṣṭavyā nātmanastulyāḥ prajā deva namo 'stu te //
LiP_1,70.315
anyāḥ sṛja tvaṃ bhadraṃ te prajā vai mṛtyusaṃyutāḥ
nārapsyante hi karmāṇi prajāvagatamṛtyavaḥ //
LiP_1,70.316
evamukto 'bravīdenaṃ nāhaṃ mṛtyujarānvitāḥ
prajāḥ srakṣyāmi bhadraṃ te sthito 'haṃ tvaṃ sṛja prajāḥ //
LiP_1,70.317
ete ye vai mayā sṛṣṭā virūpā nīlalohitāḥ
sahasrāṇāṃ sahasraṃ tu ātmano niḥsṛtāḥ prajāḥ //
LiP_1,70.318
ete devā bhaviṣyanti rudrā nāma mahābalāḥ
pṛthivyāmantarikṣe ca dikṣu caiva pariśritāḥ //
LiP_1,70.319
śatarudrāḥ samātmāno bhaviṣyantīti yājñikāḥ
yajñabhājo bhaviṣyanti sarvadevagaṇaiḥ saha //
LiP_1,70.320
manvantareṣu ye devā bhaviṣyantīha bhedataḥ
sārdhaṃ tair ījyamānās te sthāsyantīha ā yugakṣayāt //
LiP_1,70.321
evamuktastadā brahmā mahādevena dhīmatā
pratyuvāca namaskṛtya hṛṣyamāṇaḥ prajāpatiḥ //
LiP_1,70.322
evaṃ bhavatu bhadraṃ te yathā te vyāhṛtaṃ vibho
brahmaṇā samanujñāte tathā sarvamabhūtkila //
LiP_1,70.323
tataḥ prabhṛti deveśo na cāsūyata vai prajāḥ
ūrdhvaretāḥ sthitaḥ sthāṇur yāvadābhūtasaṃplavam //
LiP_1,70.324
yasmāduktaḥ sthito 'smīti tasmātsthāṇuriti smṛtaḥ
Śiva transforms into Ardhanārīśvara
eṣa devo mahādevaḥ puruṣo 'rkasamadyutiḥ //
LiP_1,70.325
ardhanārīnaravapus tejasā jvalanopamaḥ
svecchayāsau dvidhābhūtaḥ pṛthak strī puruṣaḥ pṛthak //
LiP_1,70.326
sa evaikādaśārdhena sthito 'sau parameśvaraḥ
tatra yā sā mahābhāgā śaṅkarasyārdhakāyinī //
LiP_1,70.327
prāguktā tu mahādevī strī saiveha satī hyabhūt
hitāya jagatāṃ devī dakṣeṇārādhitā purā //
LiP_1,70.328
kāryārthaṃ dakṣiṇaṃ tasyāḥ śuklaṃ vāmaṃ tathāsitam
ātmānaṃ vibhajasveti proktā devena śaṃbhunā //
LiP_1,70.329
sā tathoktā dvidhābhūtā śuklā kṛṣṇā ca vai dvijāḥ
tasyā nāmāni vakṣyāmi śṛṇvantu ca samāhitāḥ //
LiP_1,70.330
svāhā svadhā mahāvidyā medhā lakṣmīḥ sarasvatī
satī dākṣāyaṇī vidyā icchāśaktiḥ kriyātmikā //
LiP_1,70.331
aparṇā caikaparṇā ca tathā caivaikapāṭalā
umā haimavatī caiva kalyāṇī caikamātṛkā //
LiP_1,70.332
khyātiḥ prajñā mahābhāgā loke gaurīti viśrutā
gaṇāṃbikā mahādevī nandinī jātavedasī //
LiP_1,70.333
ekarūpamathaitasyāḥ pṛthagdehavibhāvanāt
sāvitrī varadā puṇyā pāvanī lokaviśrutā //
LiP_1,70.334
ājñā āveśanī kṛṣṇā tāmasī sāttvikī śivā
prakṛtirvikṛtā raudrī durgā bhadrā pramāthinī //
LiP_1,70.335
kālarātrirmahāmāyā revatī bhūtanāyikā
dvāparāntavibhāge ca nāmānīmāni suvratāḥ //
LiP_1,70.336
gautamī kauśikī cāryā caṇḍī kātyāyanī satī
kumārī yādavī devī varadā kṛṣṇapiṅgalā //
LiP_1,70.337
barhidhvajā śūladharā paramā brahmacāriṇī
mahendropendrabhaginī dṛṣadvaty ekaśūladhṛk //
LiP_1,70.338
aparājitā bahubhujā pragalbhā siṃhavāhinī
śumbhādidaityahantrī ca mahāmahiṣamardinī //
LiP_1,70.339
amoghā vindhyanilayā vikrāntā gaṇanāyikā
devyā nāmavikārāṇi ityetāni yathākramam //
LiP_1,70.340
bhadrakālyā mayoktāni samyakphalapradāni ca
ye paṭhanti narāsteṣāṃ vidyate na ca pātakam //
LiP_1,70.341
araṇye parvate vāpi pure vāpyathavā gṛhe
rakṣāmetāṃ prayuñjīta jale vātha sthale 'pi vā //
LiP_1,70.342
vyāghrakumbhīnacorebhyo bhayasthāne viśeṣataḥ
āpatsvapi ca sarvāsu devyā nāmāni kīrtayet //
LiP_1,70.343
āryakagrahabhūtaiś ca pūtanāmātṛbhis tathā
abhyarditānāṃ bālānāṃ rakṣāmetāṃ prayojayet //
LiP_1,70.344
mahādevīkale dve tu prajñā śrīś ca prakīrtite
ābhyāṃ devīsahasrāṇi yairvyāptamakhilaṃ jagat //
LiP_1,70.345
anayā devadevo 'sau satyā rudro maheśvaraḥ
ātiṣṭhatsarvalokānāṃ hitāya parameśvaraḥ //
LiP_1,70.346
rudraḥ paśupatiścāsīt purā dagdhaṃ puratrayam
devāś ca paśavaḥ sarve babhūvustasya tejasā //
LiP_1,70.347
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi ādisargakramaṃ śubham
sa yāti brahmaṇo lokaṃ śrāvayedvā dvijottamān //
LiP_1,70.348
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge sṛṣṭivistāro nāma saptatitamo 'dhyāyaḥ
samāsād vistarāccaiva sargaḥ proktastvayā śubhaḥ
kathaṃ paśupatiścāsīt puraṃ dagdhuṃ maheśvaraḥ //
LiP_1,71.1
kathaṃ ca paśavaścāsan devāḥ sabrahmakāḥ prabhoḥ
mayasya tapasā pūrvaṃ sudurgaṃ nirmitaṃ puram //
LiP_1,71.2
haimaṃ ca rājataṃ divyam ayasmayam anuttamam
sudurgaṃ devadevena dagdhamityeva naḥ śrutam //
LiP_1,71.3
kathaṃ dadāha bhagavān bhaganetranipātanaḥ
ekeneṣunipātena divyenāpi tadā katham //
LiP_1,71.4
viṣṇunotpāditairbhūtair na dagdhaṃ tatpuratrayam
purasya saṃbhavaḥ sarvo varalābhaḥ purā śrutaḥ //
LiP_1,71.5
idānīṃ dahanaṃ sarvaṃ vaktumarhasi suvrata
teṣāṃ tadvacanaṃ śrutvā sūtaḥ paurāṇikottamaḥ //
LiP_1,71.6
yathā śrutaṃ tathā prāha vyāsād viśvārthasūcakāt
sūta uvāca
trailokyasyāsya śāpāddhi manovākkāyasaṃbhavāt //
LiP_1,71.7
nihate tārake daitye tāraputre sabāndhave
skandena vā prayatnena tasya putrā mahābalāḥ //
LiP_1,71.8
vidyunmālī tārakākṣaḥ kamalākṣaś ca vīryavān
tapastepurmahātmāno mahābalaparākramāḥ //
LiP_1,71.9
tapa ugraṃ samāsthāya niyame parame sthitāḥ
tapasā karśayāmāsur dehān svāndānavottamāḥ //
LiP_1,71.10
teṣāṃ pitāmahaḥ prīto varadaḥ pradadau varam
daityā ūcuḥ
avadhyatvaṃ ca sarveṣāṃ sarvabhūteṣu sarvadā //
LiP_1,71.11
sahitā varayāmāsuḥ sarvalokapitāmaham
tān abravīt tadā devo lokānāṃ prabhur avyayaḥ //
LiP_1,71.12
nāsti sarvāmaratvaṃ vai nivartadhvam ato 'surāḥ
anyaṃ varaṃ vṛṇīdhvaṃ vai yādṛśaṃ samprarocate //
LiP_1,71.13
tataste sahitā daityāḥ sampradhārya parasparam
brahmāṇamabruvandaityāḥ praṇipatya jagadgurum //
LiP_1,71.14
vayaṃ purāṇi trīṇyeva samāsthāya mahīmimām
vicariṣyāma lokeśa tvatprasādājjagadguro //
LiP_1,71.15
tathā varṣasahasreṣu sameṣyāmaḥ parasparam
ekībhāvaṃ gamiṣyanti purāṇyetāni cānagha //
LiP_1,71.16
samāgatāni caitāni yo hanyādbhagavaṃstadā
ekenaiveṣuṇā devaḥ sa no mṛtyurbhaviṣyati //
LiP_1,71.17
evamastviti tāndevaḥ pratyuktvā prāviśaddivam
tato mayaḥ svatapasā cakre vīraḥ purāṇyatha //
LiP_1,71.18
kāñcanaṃ divi tatrāsīd antarikṣe ca rājatam
āyasaṃ cābhavad bhūmau puraṃ teṣāṃ mahātmanām //
LiP_1,71.19
ekaikaṃ yojanaśataṃ vistārāyāmataḥ samam
kāñcanaṃ tārakākṣasya kamalākṣasya rājatam //
LiP_1,71.20
vidyunmāleścāyasaṃ vai trividhaṃ durgamuttamam
mayaś ca balavāṃstatra daityadānavapūjitaḥ //
LiP_1,71.21
hairaṇye rājate caiva kṛṣṇāyasamaye tathā
ālayaṃ cātmanaḥ kṛtvā tatrāste balavāṃstadā //
LiP_1,71.22
evaṃ babhūvurdaityānām atidurgāṇi suvratāḥ
purāṇi trīṇi viprendrās trailokyamiva cāparam //
LiP_1,71.23
puratraye tadā jāte sarve daityā jagattraye
puratrayaṃ praviśyaiva babhūvuste balādhikāḥ //
LiP_1,71.24
kalpadrumasamākīrṇaṃ gajavājisamākulam
nānāprasādasaṃkīrṇaṃ maṇijālaiḥ samāvṛtam //
LiP_1,71.25
sūryamaṇḍalasaṃkāśair vimānairviśvatomukhaiḥ
padmarāgamayaiḥ śubhraiḥ śobhitaṃ candrasaṃnibhaiḥ //
LiP_1,71.26
prāsādairgopurairdivyaiḥ kailāsaśikharopamaiḥ
śobhitaṃ tripuraṃ teṣāṃ pṛthakpṛthaganuttamaiḥ //
LiP_1,71.27
divyastrībhiḥ susampūrṇaṃ gandharvaiḥ siddhacāraṇaiḥ
rudrālayaiḥ pratigṛhaṃ sāgnihotrair dvijottamāḥ //
LiP_1,71.28
vāpīkūpataḍāgaiś ca dīrghikābhistu sarvataḥ
mattamātaṅgayūthaiś ca turaṅgaiś ca suśobhanaiḥ //
LiP_1,71.29
rathaiś ca vividhākārair vicitrairviśvatomukhaiḥ
sabhāprapādibhiś caiva krīḍāsthānaiḥ pṛthak pṛthak //
LiP_1,71.30
vedādhyayanaśālābhir vividhābhiḥ samantataḥ
adhṛṣyaṃ manasāpyanyair mayasyaiva ca māyayā //
LiP_1,71.31
pativratābhiḥ sarvatra sevitaṃ munipuṅgavāḥ
kṛtvāpi sumahat pāpam apāpaiḥ śaṅkarārcanāt //
LiP_1,71.32
daityeśvarairmahābhāgaiḥ sadāraiḥ sasutairdvijāḥ
śrautasmārtārthadharmajñais taddharmanirataiḥ sadā //
LiP_1,71.33
mahādevetaraṃ tyaktvā devaṃ tasyārcane sthitaiḥ
vyūḍhoraskair vṛṣaskandhaiḥ sarvāyudhadharaiḥ sadā //
LiP_1,71.34
sarvadā kṣudhitaiścaiva dāvāgnisadṛśekṣaṇaiḥ
praśāntaiḥ kupitaiścaiva kubjair vāmanakais tathā //
LiP_1,71.35
nīlotpaladalaprakhyair nīlakuñcitamūrdhajaiḥ
nīlādrimerusaṃkāśair nīradopamaniḥsvanaiḥ
mayena rakṣitaiḥ sarvaiḥ śikṣitairyuddhalālasaiḥ //
LiP_1,71.36
atha samararataiḥ sadā samantāc chivapadapūjanayā sulabdhavīryaiḥ
ravimarudamarendrasaṃnikāśaiḥ suramathanaiḥ sudṛḍhaiḥ susevitaṃ tat //
LiP_1,71.37
sendrā devā dvijaśreṣṭhā drumā dāvāgninā yathā
puratrayāgninā dagdhā hy abhavan daityavaibhavāt //
LiP_1,71.38
athaivaṃ te tadā dagdhā devā deveśvaraṃ harim
abhivandya tadā prāhus tamapratimavarcasam //
LiP_1,71.39
so 'pi nārāyaṇaḥ śrīmān cintayāmāsa cetasā
kiṃ kāryaṃ devakāryeṣu bhagavāniti sa prabhuḥ //
LiP_1,71.40
tadā sasmāra vai yajñaṃ yajñamūrtirjanārdanaḥ
yajvā yajñabhugīśāno yajvanāṃ phaladaḥ prabhuḥ //
LiP_1,71.41
tato yajñaḥ smṛtastena devakāryārthasiddhaye
devaṃ te puruṣaṃ caiva praṇemustuṣṭuvustadā //
LiP_1,71.42
bhagavānapi taṃ dṛṣṭvā yajñaṃ prāha sanātanam
sanātanastadā sendrān devān ālokya cācyutaḥ //
LiP_1,71.43
anenopasadā devā yajadhvaṃ parameśvaram
puratrayavināśāya jagattrayavibhūtaye //
LiP_1,71.44
atha tasya vacaḥ śrutvā devadevasya dhīmataḥ
siṃhanādaṃ mahatkṛtvā yajñeśaṃ tuṣṭuvuḥ surāḥ //
LiP_1,71.45
tataḥ saṃcintya bhagavān svayameva janārdanaḥ
punaḥ prāha sa sarvāṃstāṃs tridaśāṃstridaśeśvaraḥ //
LiP_1,71.46
hatvā dagdhvā ca bhūtāni bhuktvā cānyāyato 'pi vā
yajedyadi mahādevam apāpo nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,71.47
apāpā naiva hantavyāḥ pāpā eva na saṃśayaḥ
hantavyāḥ sarvayatnena kathaṃ vadhyāḥ surottamāḥ //
LiP_1,71.48
asurā durmadāḥ pāpā api devairmahābalaiḥ
tasmānna vadhyā rudrasya prabhāvāt parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,71.49
ko 'haṃ brahmāthavā devā daityā devārisūdanāḥ
munayaś ca mahātmānaḥ prasādena vinā prabhoḥ //
LiP_1,71.50
yaḥ saptaviṃśako nityaḥ parātparataraḥ prabhuḥ
viśvāmareśvaro vandyo viśvādhāro maheśvaraḥ //
LiP_1,71.51
sa eva sarvadeveśaḥ sarveṣāmapi śaṅkaraḥ
līlayā devadaityendravibhāgamakaroddharaḥ //
LiP_1,71.52
tasyāṃśam ekaṃ sampūjya devā devatvam āgatāḥ
brahmā brahmatvam āpanno hy ahaṃ viṣṇutvameva ca //
LiP_1,71.53
tam apūjya jagatyasmin kaḥ pumān siddhimicchati
tasmāttenaiva hantavyā liṅgārcanavidher balāt //
LiP_1,71.54
dharmaniṣṭhāś ca te sarve śrautasmārtavidhau sthitāḥ
tathāpi yajamānena raudreṇopasadā prabhum
rudramiṣṭvā yathānyāyaṃ jeṣyāmo daityasattamān //
LiP_1,71.55
satārakākṣeṇa mayena guptaṃ svasthaṃ ca guptaṃ sphaṭikābhamekam
ko nāma hantuṃ tripuraṃ samartho muktvā trinetraṃ bhagavantamekam //
LiP_1,71.56
evamuktvā hariśceṣṭvā yajñenopasadā prabhum
upaviṣṭo dadarśātha bhūtasaṃghānsahasraśaḥ //
LiP_1,71.57
śūlaśaktigadāhastān ṭaṅkopalaśilāyudhān
nānāpraharaṇopetān nānāveṣadharāṃstadā //
LiP_1,71.58
kālāgnirudrasaṃkāśān kālarudropamāṃstadā
prāha devo hariḥ sākṣāt praṇipatya sthitān prabhuḥ //
LiP_1,71.59
dagdhvā bhittvā ca bhuktvā ca gatvā daityapuratrayam
punaryathāgataṃ vīrā gantumarhatha bhūtaye //
LiP_1,71.60
tataḥ praṇamya deveśaṃ bhūtasaṃghāḥ puratrayam
praviśya naṣṭāste sarve śalabhā iva pāvakam //
LiP_1,71.61
tatastu naṣṭāste sarve bhūtā deveśvarājñayā
nanṛtur mumuduś caiva jagur daityāḥ sahasraśaḥ //
LiP_1,71.62
tuṣṭuvurdevadeveśaṃ paramātmānamīśvaram
tataḥ parājitā devā dhvastavīryāḥ kṣaṇena tu //
LiP_1,71.63
sendrāḥ saṃgamya deveśam upendraṃ dhiṣṭhitā bhayāt
tāndṛṣṭvā cintayāmāsa bhagavānpuruṣottamaḥ //
LiP_1,71.64
kiṃ kṛtyamiti saṃtaptaḥ saṃtaptānsendrakānkṣaṇam
kathaṃ tu teṣāṃ daityānāṃ balaṃ hatvā prayatnataḥ //
LiP_1,71.65
devakāryaṃ kariṣyāmi prasādātparameṣṭhinaḥ
pāpaṃ vicārato nāsti dharmiṣṭhānāṃ na saṃśayaḥ //
LiP_1,71.66
tasmāddaityā na vadhyāste bhūtaiścopasadodbhavaiḥ
pāpaṃ nudati dharmeṇa dharme sarvaṃ pratiṣṭhitam //
LiP_1,71.67
dharmādaiśvaryamityeṣā śrutireṣā sanātanī
daityāścaite hi dharmiṣṭhāḥ sarve tripuravāsinaḥ //
LiP_1,71.68
tasmādavadhyatāṃ prāptā nānyathā dvijapuṅgavāḥ
kṛtvāpi sumahatpāpaṃ rudramabhyarcayanti ye //
LiP_1,71.69
mucyante pātakaiḥ sarvaiḥ padmapatramivāṃbhasā
pūjayā bhogasaṃpattir avaśyaṃ jāyate dvijāḥ //
LiP_1,71.70
tasmātte bhogino daityā liṅgārcanaparāyaṇāḥ
tasmātkṛtvā dharmavighnam ahaṃ devāḥ svamāyayā //
LiP_1,71.71
daityānāṃ devakāryārthaṃ jeṣye 'haṃ tripuraṃ kṣaṇāt
sūta uvāca
vicāryaivaṃ tatasteṣāṃ bhagavānpuruṣottamaḥ
kartuṃ vyavasitaścābhūd dharmavighnaṃ surāriṇām //
LiP_1,71.72
asṛjacca mahātejāḥ puruṣaṃ cātmasaṃbhavam
māyī māyāmayaṃ teṣāṃ dharmavighnārthamacyutaḥ //
LiP_1,71.73
śāstraṃ ca śāstā sarveṣām akarotkāmarūpadhṛk
sarvasaṃmohanaṃ māyī dṛṣṭapratyayasaṃyutam //
LiP_1,71.74
etatsvāṅgabhavāyaiva puruṣāyopadiśya tu
māyī māyāmayaṃ śāstraṃ granthaṣoḍaśalakṣakam //
LiP_1,71.75
śrautasmārtaviruddhaṃ ca varṇāśramavivarjitam
ihaiva svarganarakaṃ pratyayaṃ nānyathā punaḥ //
LiP_1,71.76
tacchāstramupadiśyaiva puruṣāyācyutaḥ svayam
puratrayavināśāya prāhainaṃ puruṣaṃ hariḥ //
LiP_1,71.77
gantumarhasi nāśāya bho tūrṇaṃ puravāsinām
dharmās tathā praṇaśyantu śrautasmārtā na saṃśayaḥ //
LiP_1,71.78
tataḥ praṇamya taṃ māyī māyāśāstraviśāradaḥ
praviśya tatpuraṃ tūrṇaṃ munirmāyāṃ tadākarot //
LiP_1,71.79
māyayā tasya te daityāḥ puratrayanivāsinaḥ
śrautaṃ smārtaṃ ca saṃtyajya tasya śiṣyāstadābhavan //
LiP_1,71.80
tatyajuś ca mahādevaṃ śaṅkaraṃ parameśvaram
nārado 'pi tadā māyī niyogānmāyinaḥ prabhoḥ //
LiP_1,71.81
praviśya tatpuraṃ tena māyinā saha dīkṣitaḥ
muniḥ śiṣyaiḥ praśiṣyaiś ca saṃvṛtaḥ sarvataḥ svayam //
LiP_1,71.82
strīdharmaṃ cākarotstrīṇāṃ duścāraphalasiddhidam
cakrustāḥ sarvadā labdhvā sadya eva phalaṃ striyaḥ //
LiP_1,71.83
janāsaktā babhūvustā vinindya patidevatāḥ
adyāpi gauravāttasya nāradasya kalau muneḥ //
LiP_1,71.84
nāryaścaranti saṃtyajya bhartṝn svairaṃ vṛthādhamāḥ
strīṇāṃ mātā pitā bandhuḥ sakhā mitraṃ ca bāndhavaḥ //
LiP_1,71.85
bhartā eva na saṃdehas tathāpy āsahamāyayā
kṛtvāpi sumahatpāpaṃ yā bhartuḥ premasaṃyutā //
LiP_1,71.86
prāpnuyāt paramaṃ svargaṃ narakaṃ ca viparyayāt
puraikā muniśārdūlāḥ sarvadharmān sadā patim //
LiP_1,71.87
saṃtyajyāpūjayansādhvyo devānanyāñjagadgurūn
tāḥ svargalokamāsādya modante vigatajvarāḥ //
LiP_1,71.88
narakaṃ ca jagāmānyā tasmādbhartā parā gatiḥ
tathāpi bhartṝn svāṃs tyaktvā babhūvuḥ svairavṛttayaḥ //
LiP_1,71.89
māyayā devadevasya viṣṇostasyājñayā prabhoḥ
alakṣmīś ca svayaṃ tasya niyogāttripuraṃ gatā //
LiP_1,71.90
yā lakṣmīstapasā teṣāṃ labdhā deveśvarādajāt
bahirgatā parityajya niyogādbrahmaṇaḥ prabhoḥ //
LiP_1,71.91
buddhimohaṃ tathābhūtaṃ viṣṇumāyāvinirmitam
teṣāṃ dattvā kṣaṇaṃ devas tāsāṃ māyī ca nāradaḥ //
LiP_1,71.92
sukhāsīnau hyasaṃbhrāntau dharmavighnārthamavyayau
evaṃ naṣṭe tadā dharme śrautasmārte suśobhane //
LiP_1,71.93
pāṣaṇḍe khyāpite tena viṣṇunā viśvayoninā
tyakte maheśvare daityais tyakte liṅgārcane tathā //
LiP_1,71.94
strīdharme nikhile naṣṭe durācāre vyavasthite
kṛtārtha iva deveśo devaiḥ sārdhamumāpatim //
LiP_1,71.95
tapasā prāpya sarvajñaṃ tuṣṭāva puruṣottamaḥ
śrībhagavānuvāca
maheśvarāya devāya namaste paramātmane //
LiP_1,71.96
nārāyaṇāya śarvāya brahmaṇe brahmarūpiṇe
śāśvatāya hyanantāya avyaktāya ca te namaḥ //
LiP_1,71.97
evaṃ stutvā mahādevaṃ daṇḍavatpraṇipatya ca
jajāpa rudraṃ bhagavān koṭivāraṃ jale sthitaḥ //
LiP_1,71.98
devāś ca sarve te devaṃ tuṣṭuvuḥ parameśvaram
sendrāḥ sasādhyāḥ sayamāḥ sarudrāḥ samarudgaṇāḥ //
LiP_1,71.99
namaḥ sarvātmane tubhyaṃ śaṅkarāyārtihāriṇe
rudrāya nīlarudrāya kadrudrāya pracetase //
LiP_1,71.100
gatirnaḥ sarvadāsmābhir vandyo devārimardanaḥ
tvamādistvamanantaś ca anantaścākṣayaḥ prabhuḥ //
LiP_1,71.101
prakṛtiḥ puruṣaḥ sākṣāt sraṣṭā hartā jagadguro
trātā netā jagatyasmin dvijānāṃ dvijavatsala //
LiP_1,71.102
varado vāṅmayo vācyo vācyavācakavarjitaḥ
yājyo muktyarthamīśāno yogibhir yogavibhramaiḥ //
LiP_1,71.103
hṛtpuṇḍarīkasuṣire yogināṃ saṃsthitaḥ sadā
vadanti sūrayaḥ santaṃ paraṃ brahmasvarūpiṇam //
LiP_1,71.104
bhavantaṃ tattvam ityāryās tejorāśiṃ parātparam
paramātmānamityāhur asmiñjagati tadvibho //
LiP_1,71.105
dṛṣṭaṃ śrutaṃ sthitaṃ sarvaṃ jāyamānaṃ jagadguro
aṇoralpataraṃ prāhur mahato 'pi mahattaram //
LiP_1,71.106
sarvataḥ pāṇipādaṃ tvāṃ sarvato 'kṣiśiromukham
sarvataḥ śrutimalloke sarvamāvṛtya tiṣṭhasi //
LiP_1,71.107
mahādevamanirdeśyaṃ sarvajñaṃ tvāmanāmayam
viśvarūpaṃ virūpākṣaṃ sadāśivam anāmayam //
LiP_1,71.108
koṭibhāskarasaṃkāśaṃ koṭiśītāṃśusannibham
koṭikālāgnisaṃkāśaṃ ṣaḍviṃśakamanīśvaram //
LiP_1,71.109
pravartakaṃ jagatyasmin prakṛteḥ prapitāmaham
vadanti varadaṃ devaṃ sarvāvāsaṃ svayaṃbhuvam //
LiP_1,71.110
śrutayaḥ śrutisāraṃ tvāṃ śrutisāravido janāḥ // LiP_1,71.111
adṛṣṭamasmābhir anekamūrte vinā kṛtaṃ yadbhavatātha loke
tvameva daityāsurabhūtasaṃghān devān narān sthāvarajaṅgamāṃś ca //
LiP_1,71.112
pāhi nānyā gatiḥ śaṃbho vinihatyāsurottamān
māyayā mohitāḥ sarve bhavataḥ parameśvara //
LiP_1,71.113
yathā taraṅgā laharīsamūhā yudhyanti cānyonyamapāṃnidhau ca
jalāśrayādeva jaḍīkṛtāś ca surāsurāstadvadajasya sarvam //
LiP_1,71.114
ya idaṃ prātarutthāya śucirbhūtvā japennaraḥ
śṛṇuyādvā stavaṃ puṇyaṃ sarvakāmam avāpnuyāt //
LiP_1,71.115
stutastvevaṃ surairviṣṇor japena ca maheśvaraḥ
somaḥ somām athāliṅgya nandidattakaraḥ smayan //
LiP_1,71.116
prāha gaṃbhīrayā vācā devānālokya śaṅkaraḥ
jñātaṃ mayedamadhunā devakāryaṃ sureśvarāḥ //
LiP_1,71.117
viṣṇor māyābalaṃ caiva nāradasya ca dhīmataḥ
teṣāmadharmaniṣṭhānāṃ daityānāṃ devasattamāḥ //
LiP_1,71.118
puratrayavināśaṃ ca kariṣye 'haṃ surottamāḥ
sūta uvāca
atha sabrahmakā devāḥ sendropendrāḥ samāgatāḥ //
LiP_1,71.119
śrutvā prabhostadā vākyaṃ praṇemustuṣṭuvuś ca te
apyetadantare devī devamālokya vismitā //
LiP_1,71.120
līlāṃbujena cāhatya kalamāha vṛṣadhvajam
devyuvāca
krīḍamānaṃ vibho paśya ṣaṇmukhaṃ ravisannibham //
LiP_1,71.121
putraṃ putravatāṃ śreṣṭhaṃ bhūṣitaṃ bhūṣaṇaiḥ śubhaiḥ
mukuṭaiḥ kaṭakaiścaiva kuṇḍalairvalayaiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,71.122
nūpuraiśchannavāraiś ca tathā hy udarabandhanaiḥ
kiṅkiṇībhir anekābhir haimairaśvatthapatrakaiḥ //
LiP_1,71.123
kalpakadrumajaiḥ puṣpaiḥ śobhitairalakaiḥ śubhaiḥ
hārair vārijarāgādimaṇicitrais tathāṅgadaiḥ //
LiP_1,71.124
muktāphalamayairhāraiḥ pūrṇacandrasamaprabhaiḥ
tilakaiś ca mahādeva paśya putraṃ suśobhanam //
LiP_1,71.125
aṅkitaṃ kuṅkumādyaiś ca vṛttaṃ bhasitanirmitam
vaktravṛndaṃ ca paśyeśa vṛndaṃ kāmalakaṃ yathā //
LiP_1,71.126
netrāṇi ca vibho paśya śubhāni tvaṃ śubhāni ca
añjanāni vicitrāṇi maṅgalārthaṃ ca mātṛbhiḥ //
LiP_1,71.127
gaṅgādibhiḥ kṛttikādyaiḥ svāhayā ca viśeṣataḥ
ityevaṃ lokamātuś ca vāgbhiḥ saṃbodhitaḥ śivaḥ //
LiP_1,71.128
na yayau tṛptimīśānaḥ pibanskandānanāmṛtam
na sasmāra ca tāndevān daityaśastranipīḍitān //
LiP_1,71.129
skandamāliṅgya cāghrāya nṛtya putretyuvāca ha
so 'pi līlālaso bālo nanartārtiharaḥ prabhuḥ //
LiP_1,71.130
sahaiva nanṛtuścānye saha tena gaṇeśvarāḥ
trailokyamakhilaṃ tatra nanarteśājñayā kṣaṇam //
LiP_1,71.131
nāgāś ca nanṛtuḥ sarve devāḥ sendrapurogamāḥ
tuṣṭuvurgaṇapāḥ skandaṃ mumodāṃbā ca mātaraḥ //
LiP_1,71.132
sasṛjuḥ puṣpavarṣāṇi jagurgandharvakinnarāḥ
nṛtyāmṛtaṃ tadā pītvā pārvatīparameśvarau
avāpatus tadā tṛptiṃ nandinā ca gaṇeśvarāḥ //
LiP_1,71.133
tataḥ sa nandī saha ṣaṇmukhena tathā ca sārdhaṃ girirājaputryā
viveśa divyaṃ bhavanaṃ bhavo 'pi yathāmbudo 'nyāmbudam ambudābhaḥ //
LiP_1,71.134
dvārasya pārśve te tasthur devā devasya dhīmataḥ
tuṣṭuvuś ca mahādevaṃ kiṃcid udvignacetasaḥ //
LiP_1,71.135
kiṃtu kiṃtviti cānyonyaṃ prekṣya caitatsamākulāḥ
pāpā vayam iti hyanye abhāgyāśceti cāpare //
LiP_1,71.136
bhāgyavantaś ca daityendrā iti cānye sureśvarāḥ
pūjāphalamimaṃ teṣām ityanye neti cāpare //
LiP_1,71.137
etasminnantare teṣāṃ śrutvā śabdānanekaśaḥ
kumbhodaro mahātejā daṇḍenātāḍayatsurān //
LiP_1,71.138
dudruvuste bhayāviṣṭā devā hāhetivādinaḥ
apatanmunayaścānye devāś ca dharaṇītale //
LiP_1,71.139
aho vidherbalaṃ ceti munayaḥ kaśyapādayaḥ
dṛṣṭvāpi devadeveśaṃ devānāṃ cāsuradviṣām //
LiP_1,71.140
abhāgyānna samāptaṃ tu kāryamityapare dvijāḥ
procurnamaḥ śivāyeti pūjya cālpataraṃ hṛdi //
LiP_1,71.141
tataḥ kapardī nandīśo mahādevapriyo muniḥ
śūlī mālī tathā hālī kuṇḍalī valayī gadī //
LiP_1,71.142
vṛṣamāruhya suśvetaṃ yayau tasyājñayā tadā
tato vai nandinaṃ dṛṣṭvā gaṇaḥ kumbhodaro 'pi saḥ //
LiP_1,71.143
praṇamya nandinaṃ mūrdhnā saha tena tvaran yayau
nandī bhāti mahātejā vṛṣapṛṣṭhe vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,71.144
sagaṇo gaṇasenānīr meghapṛṣṭhe yathā bhavaḥ
daśayojanavistīrṇaṃ muktājālair alaṃkṛtam //
LiP_1,71.145
sitātapatraṃ śailāder ākāśamiva bhāti tat
tatrāntarbaddhamālā sā muktāphalamayī śubhā //
LiP_1,71.146
gaṅgākāśānnipatitā bhāti mūrdhni vibhoryathā
atha dṛṣṭvā gaṇādhyakṣaṃ devadundubhayaḥ śubhāḥ //
LiP_1,71.147
niyogādvajriṇaḥ sarve vinedurmunipuṅgavāḥ
tuṣṭuvuś ca gaṇeśānaṃ vāgbhir iṣṭapradaṃ śubham //
LiP_1,71.148
yathā devā bhavaṃ dṛṣṭvā prītikaṇṭakitatvacaḥ
niyogādvajriṇo mūrdhni puṣpavarṣaṃ ca khecarāḥ //
LiP_1,71.149
vavṛṣuś ca sugandhāḍhyaṃ nandino gaganoditam
vṛṣṭyā tuṣṭastadā reje tuṣṭyā puṣṭyā yathārthayā //
LiP_1,71.150
nandī bhavaś cāndrayātu snātayā gandhavāriṇā
puṣpairnānāvidhaistatra bhāti pṛṣṭhaṃ vṛṣasya tat //
LiP_1,71.151
saṃkīrṇaṃ tu divaḥ pṛṣṭhaṃ nakṣatrairiva suvratāḥ
kusumaiḥ saṃvṛto nandī vṛṣapṛṣṭhe rarāja saḥ //
LiP_1,71.152
divaḥ pṛṣṭhe yathā candro nakṣatrairiva suvratāḥ
taṃ dṛṣṭvā nandinaṃ devāḥ sendropendrās tathāvidham //
LiP_1,71.153
tuṣṭuvur gaṇapeśānaṃ devadevamivāparam
devā ūcuḥ
namaste rudrabhaktāya rudrajāpyaratāya ca //
LiP_1,71.154
rudrabhaktārtināśāya raudrakarmaratāya te
kūṣmāṇḍagaṇanāthāya yogināṃ pataye namaḥ //
LiP_1,71.155
sarvadāya śaraṇyāya sarvajñāyārtihāriṇe
vedānāṃ pataye caiva vedavedyāya te namaḥ //
LiP_1,71.156
vajriṇe vajradaṃṣṭrāya vajrivajranivāriṇe
vajrālaṃkṛtadehāya vajriṇārādhitāya te //
LiP_1,71.157
raktāya raktanetrāya raktāṃbaradharāya te
raktānāṃ bhavapādābje rudralokapradāyine //
LiP_1,71.158
namaḥ senādhipataye rudrāṇāṃ pataye namaḥ
bhūtānāṃ bhuvaneśānāṃ pataye pāpahāriṇe //
LiP_1,71.159
rudrāya rudrapataye raudrapāpaharāya te
namaḥ śivāya saumyāya rudrabhaktāya te namaḥ //
LiP_1,71.160
tataḥ prīto gaṇādhyakṣaḥ prāha devāṃśchivātmajaḥ
rathaṃ ca sārathiṃ śaṃbhoḥ kārmukaṃ śaramuttamam //
LiP_1,71.161
kartumarhatha yatnena naṣṭaṃ matvā puratrayam
atha te brahmaṇā sārdhaṃ tathā vai viśvakarmaṇā //
LiP_1,71.162
rathaṃ cakruḥ susaṃrabdhā devadevasya dhīmataḥ // LiP_1,71.163
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge puradāhe nandikeśvaravākyaṃ nāma ekasaptatitamo 'dhyāyaḥ
sūta uvāca
Śivas chariot for destruction of Tripura
atha rudrasya devasya nirmito viśvakarmaṇā
sarvalokamayo divyo ratho yatnena sādaram //
LiP_1,72.1
sarvabhūtamayaścaiva sarvadevanamaskṛtaḥ
sarvadevamayaścaiva sauvarṇaḥ sarvasaṃmataḥ //
LiP_1,72.2
rathāṅgaṃ dakṣiṇaṃ sūryo vāmāṅgaṃ soma eva ca
dakṣiṇaṃ dvādaśāraṃ hi ṣoḍaśāraṃ tathottaram //
LiP_1,72.3
areṣu teṣu viprendrāś cādityā dvādaśaiva tu
śaśinaḥ ṣoḍaśāreṣu kalā vāmasya suvratāḥ //
LiP_1,72.4
ṛkṣāṇi ca tadā tasya vāmasyaiva tu bhūṣaṇam
nemyaḥ ṣaḍṛtavaścaiva tayorvai viprapuṅgavāḥ //
LiP_1,72.5
puṣkaraṃ cāntarikṣaṃ vai rathanīḍaś ca mandaraḥ
astādrirudayādriś ca ubhau tau kūbarau smṛtau //
LiP_1,72.6
adhiṣṭhānaṃ mahāmerur āśrayāḥ kesarācalāḥ
vegaḥ saṃvatsarastasya ayane cakrasaṃgamau //
LiP_1,72.7
muhūrtā bandhurāstasya śamyāścaiva kalāḥ smṛtāḥ
tasya kāṣṭhāḥ smṛtā ghoṇā cākṣadaṇḍāḥ kṣaṇāś ca vai //
LiP_1,72.8
nimeṣāścānukarṣāś ca īṣā cāsya lavāḥ smṛtāḥ
dyaurvarūthaṃ rathasyāsya svargamokṣāvubhau dhvajau //
LiP_1,72.9
dharmo virāgo daṇḍo 'sya yajñā daṇḍāśrayāḥ smṛtāḥ
dakṣiṇāḥ saṃdhayastasya lohāḥ pañcāśadagnayaḥ //
LiP_1,72.10
yugāntakoṭī tau tasya dharmakāmāvubhau smṛtau
īṣādaṇḍastathāvyaktaṃ buddhistasyaiva naḍvalaḥ //
LiP_1,72.11
koṇas tathā hyahaṅkāro bhūtāni ca balaṃ smṛtam
indriyāṇi ca tasyaiva bhūṣaṇāni samantataḥ //
LiP_1,72.12
śraddhā ca gatirasyaiva vedāstasya hayāḥ smṛtāḥ
padāni bhūṣaṇānyeva ṣaḍaṅgānyupabhūṣaṇam //
LiP_1,72.13
purāṇanyāyamīmāṃsādharmaśāstrāṇi suvratāḥ
vālāśrayāḥ paṭāścaiva sarvalakṣaṇasaṃyutāḥ //
LiP_1,72.14
mantrā ghaṇṭāḥ smṛtāsteṣāṃ varṇāḥ pādāstathāśramāḥ
avacchedo hyanantastu sahasraphaṇabhūṣitaḥ //
LiP_1,72.15
diśaḥ pādā rathasyāsya tathā copadiśaś ca ha
puṣkarādyāḥ patākāś ca sauvarṇā ratnabhūṣitāḥ //
LiP_1,72.16
samudrāstasya catvāro rathakambalikāḥ smṛtāḥ
gaṅgādyāḥ saritaḥ śreṣṭhāḥ sarvābharaṇabhūṣitāḥ //
LiP_1,72.17
cāmarāsaktahastāgrāḥ sarvāḥ strīrūpaśobhitāḥ
tatratatra kṛtasthānāḥ śobhayāṃcakrire ratham //
LiP_1,72.18
āvahādyās tathā sapta sopānaṃ haimamuttamam
sārathirbhagavānbrahmā devābhīṣudharāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,72.19
pratodo brahmaṇastasya praṇavo brahmadaivatam
lokālokācalastasya sasopānaḥ samantataḥ //
LiP_1,72.20
viṣamaś ca tadā bāhyo mānasādriḥ suśobhanaḥ
nāsāḥ samantatastasya sarva evācalāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,72.21
talāḥ kapotāḥ kāpotāḥ sarve talanivāsinaḥ
merureva mahāchatraṃ mandaraḥ pārśvaḍiṇḍimaḥ //
LiP_1,72.22
śailendraḥ kārmukaṃ caiva jyā bhujaṅgādhipaḥ svayam
kālarātryā tathaiveha tathendradhanuṣā punaḥ //
LiP_1,72.23
ghaṇṭā sarasvatī devī dhanuṣaḥ śrutirūpiṇī
iṣurviṣṇurmahātejāḥ śalyaṃ somaḥ śarasya ca //
LiP_1,72.24
kālāgnistaccharasyaiva sākṣāttīkṣṇaḥ sudāruṇaḥ
anīkaṃ viṣasambhūtaṃ vāyavo vājakāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,72.25
evaṃ kṛtvā rathaṃ divyaṃ kārmukaṃ ca śaraṃ tathā
sārathiṃ jagatāṃ caiva brahmāṇaṃ prabhumīśvaram //
LiP_1,72.26
āruroha rathaṃ divyaṃ raṇamaṇḍanadhṛg bhavaḥ
sarvadevagaṇairyuktaṃ kampayanniva rodasī //
LiP_1,72.27
ṛṣibhiḥ stūyamānaś ca vandyamānaś ca bandibhiḥ
upanṛttaścāpsarasāṃ gaṇairnṛtyaviśāradaiḥ //
LiP_1,72.28
suśobhamāno varadaḥ samprekṣyaiva ca sārathim
tasminnārohati rathaṃ kalpitaṃ lokasaṃbhṛtam //
LiP_1,72.29
śirobhiḥ patitā bhūmīṃ turagā vedasaṃbhavāḥ
athādhastādrathasyāsya bhagavān dharaṇīdharaḥ //
LiP_1,72.30
vṛṣendrarūpī cotthāpya sthāpayāmāsa vai kṣaṇam
kṣaṇāntare vṛṣendro 'pi jānubhyāmagamaddharām //
LiP_1,72.31
abhīṣuhasto bhagavān udyamya ca hayān vibhuḥ
sthāpayāmāsa devasya vacanādvai rathaṃ śubham //
LiP_1,72.32
tato 'śvāṃścodayāmāsa manomārutaraṃhasaḥ
purāṇyuddiśya khasthāni dānavānāṃ tarasvinām //
LiP_1,72.33
athāha bhagavān rudro devānālokya śaṅkaraḥ
paśūnāmādhipatyaṃ me dattaṃ hanmi tato 'surān //
LiP_1,72.34
pṛthakpaśutvaṃ devānāṃ tathānyeṣāṃ surottamāḥ
kalpayitvaiva vadhyāste nānyathā naiva sattamāḥ //
LiP_1,72.35
iti śrutvā vacaḥ sarvaṃ devadevasya dhīmataḥ
viṣādamagaman sarve paśutvaṃ prati śaṅkitāḥ //
LiP_1,72.36
teṣāṃ bhāvaṃ tato jñātvā devastānidamabravīt
mā vo 'stu paśubhāve 'smin bhayaṃ vibudhasattamāḥ //
LiP_1,72.37
śrūyatāṃ paśubhāvasya vimokṣaḥ kriyatāṃ ca saḥ
yo vai pāśupataṃ divyaṃ cariṣyati sa mokṣyati //
LiP_1,72.38
paśutvāditi satyaṃ ca pratijñātaṃ samāhitāḥ
ye cāpyanye cariṣyanti vrataṃ pāśupataṃ mama //
LiP_1,72.39
mokṣyanti te na saṃdehaḥ paśutvāt surasattamāḥ
naiṣṭhikaṃ dvādaśābdaṃ vā tadardhaṃ varṣakatrayam //
LiP_1,72.40
śuśrūṣāṃ kārayedyastu sa paśutvādvimucyate
tasmātparamidaṃ divyaṃ cariṣyatha surottamāḥ //
LiP_1,72.41
tatheti cābruvandevāḥ śive lokanamaskṛte
tasmādvai paśavaḥ sarve devāsuranarāḥ prabhoḥ //
LiP_1,72.42
rudraḥ paśupatiścaiva paśupāśavimocakaḥ
yaḥ paśustatpaśutvaṃ ca vratenānena saṃtyajet //
LiP_1,72.43
tatkṛtvā na ca pāpīyān iti śāstrasya niścayaḥ
Gaṇeśa pacified
tato vināyakaḥ sākṣād bālo 'bālaparākramaḥ //
LiP_1,72.44
apūjitastadā devaiḥ prāha devānnivārayan
śrīvināyaka uvāca
māmapūjya jagatyasmin bhakṣyabhojyādibhiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,72.45
kaḥ pumānsiddhimāpnoti devo vā dānavo 'pi vā
tatastasmin kṣaṇādeva devakārye sureśvarāḥ //
LiP_1,72.46
vighnaṃ kariṣye deveśa kathaṃ kartuṃ samudyatāḥ
tataḥ sendrāḥ surāḥ sarve bhītāḥ sampūjya taṃ prabhum //
LiP_1,72.47
bhakṣyabhojyādibhiścaiva uṇḍaraiścaiva modakaiḥ
abruvaṃste gaṇeśānaṃ nirvighnaṃ cāstu naḥ sadā //
LiP_1,72.48
āliṅgya cāghrāya sutaṃ tadānīmapūjayatsarvasurendramukhyaḥ // LiP_1,72.49
sampūjya pūjyaṃ saha devasaṃghair vināyakaṃ nāyakamīśvarāṇām
gaṇeśvaraireva nagendradhanvā puratrayaṃ dagdhumasau jagāma //
LiP_1,72.50
taṃ devadevaṃ surasiddhasaṃghā maheśvaraṃ bhūtagaṇāś ca sarve
gaṇeśvarā nandimukhāstadānīṃ svavāhanairanvayurīśamīśāḥ //
LiP_1,72.51
agre surāṇāṃ ca gaṇeśvarāṇāṃ tadātha nandī girirājakalpam
vimānamāruhya puraṃ prahartuṃ jagāma mṛtyuṃ bhagavāniveśaḥ //
LiP_1,72.52
yāntaṃ tadānīṃ tu śilādaputram āruhya nāgendravṛṣāśvavaryān
devāstadānīṃ gaṇapāś ca sarve gaṇā yayuḥ svāyudhacihnahastāḥ //
LiP_1,72.53
jagāma jagatāṃ hitāya puratrayaṃ dagdhumaluptaśaktiḥ // LiP_1,72.54
taṃ sarvadevāḥ suralokanāthaṃ samantataścānvayuraprameyam /*surāsureśaṃ sahasraraśmir bhagavān sutīkṣṇaḥ // LiP_1,72.55
rarāja madhye bhagavānsurāṇāṃ vivāhano vārijapatravarṇaḥ
yathā sumeroḥ śikharādhirūḍhaḥ sahasraraśmir bhagavān sutīkṣṇaḥ //
LiP_1,72.56
sahasranetraḥ prathamaḥ surāṇāṃ gajendramāruhya ca dakṣiṇe 'sya
jagāma rudrasya puraṃ nihantuṃ yathoragāṃstatra tu vainateyaḥ //
LiP_1,72.57
taṃ siddhagandharvasurendravīrāḥ surendravṛndādhipam indram īśam
samantatastuṣṭuvuriṣṭadaṃ te jayeti śakraṃ varapuṣpavṛṣṭyā //
LiP_1,72.58
praṇemurālokya sahasranetraṃ salīlamaṃbā tanayaṃ yathendram // LiP_1,72.59
yamapāvakavitteśā vāyurnirṛtireva ca
apāmpatis tatheśāno bhavaṃ cānu samāgatāḥ //
LiP_1,72.60
vīrabhadro raṇe bhadro nairṛtyāṃ vai rathasya tu
vṛṣabhendraṃ samāruhya romajaiś ca samāvṛtaḥ //
LiP_1,72.61
sevāṃ cakre puraṃ hantuṃ devadevaṃ triyaṃbakam
mahākālo mahātejā mahādeva ivāparaḥ //
LiP_1,72.62
vāyavyāṃ sagaṇaiḥ sārdhaṃ sevāṃ cakre rathasya tu // LiP_1,72.63
ṣaṇmukho 'pi saha siddhacāraṇaiḥ senayā ca girirājasaṃnibhaḥ
devanāthagaṇavṛndasaṃvṛto vāraṇena ca tathāgnisaṃbhavaḥ //
LiP_1,72.64
vighnaṃ gaṇeśo 'pyasureśvarāṇāṃ kṛtvā surāṇāṃ bhagavānavighnam
vighneśvaro vighnagaṇaiś ca sārdhaṃ taṃ deśamīśānapadaṃ jagāma //
LiP_1,72.65
kālī tadā kālaniśāprakāśaṃ śūlaṃ kapālābharaṇā kareṇa
prakampayantī ca tadā surendrān mahāsurāsṛṅmadhupānamattā //
LiP_1,72.66
mattebhagāmī madalolanetrā mattaiḥ piśācaiś ca gaṇaiś ca mattaiḥ
mattebhacarmāṃbaraveṣṭitāṅgī yayau purastācca gaṇeśvarasya //
LiP_1,72.67
tāṃ siddhagandharvapiśācayakṣavidyādharāhīndrasurendramukhyāḥ
praṇemuruccairabhituṣṭuvuś ca jayeti devīṃ himaśailaputrīm //
LiP_1,72.68
mātaraḥ suravarārisūdanāḥ sādaraṃ suragaṇaiḥ supūjitāḥ
mātaraṃ yayuratha svavāhanaiḥ svairgaṇairdhvajadharaiḥ samantataḥ //
LiP_1,72.69
durgārūḍhamṛgādhipā duratigā dordaṇḍavṛndaiḥ śivā bibhrāṇāṅkuśaśūlapāśaparaśuṃ cakrāsiśaṅkhāyudham
prauḍhādityasahasrasadṛśairnetrairdahantī pathaṃ bālābālaparākramā bhagavatī daityānprahartuṃ yayau //
LiP_1,72.70
taṃ devamīśaṃ tripuraṃ nihantuṃ tadā tu devendraraviprakāśāḥ
gajairhayaiḥ siṃhavarai rathaiś ca vṛṣairyayuste gaṇarājamukhyāḥ //
LiP_1,72.71
halaiś ca phālair musalair bhuśuṇḍair girīndrakūṭair girisannibhāste
yayuḥ purastāddhi maheśvarasya sureśvarā bhūtagaṇeśvarāś ca //
LiP_1,72.72
tathendrapadmodbhavaviṣṇumukhyāḥ surā gaṇeśāś ca gaṇeśamīśam
jayeti vāgbhir bhagavantamūcuḥ kirīṭadattāñjalayaḥ samantāt //
LiP_1,72.73
nanṛturmunayaḥ sarve daṇḍahastā jaṭādharāḥ
vavṛṣuḥ puṣpavarṣāṇi khecarāḥ siddhacāraṇāḥ
puratrayaṃ ca viprendrāḥ prāṇadatsarvatas tathā //
LiP_1,72.74
gaṇeśvarair devagaṇaiś ca bhṛṅgī sahāvṛtaḥ sarvagaṇendravaryaḥ
jagāma yogī tripuraṃ nihantuṃ vimānamāruhya yathā mahendraḥ //
LiP_1,72.75
keśo vigatavāsāś ca mahākeśo mahājvaraḥ
somavallī savarṇaś ca somapaḥ senakas tathā //
LiP_1,72.76
somadhṛk sūryavācaś ca sūryapeṣaṇakas tathā
sūryākṣaḥ sūrināmā ca suraḥ sundara eva ca //
LiP_1,72.77
prakudaḥ kakudantaś ca kampanaś ca prakampanaḥ
indraś cendrajayaścaiva mahābhīr bhīmakas tathā //
LiP_1,72.78
śatākṣaścaiva pañcākṣaḥ sahasrākṣo mahodaraḥ
yamajihvaḥ śatāśvaś ca kaṇṭhanaḥ kaṇṭhapūjanaḥ //
LiP_1,72.79
dviśikhas triśikhaścaiva tathā pañcaśikho dvijāḥ
muṇḍo 'rdhamuṇḍo dīrghaś ca piśācāsyaḥ pinākadhṛk //
LiP_1,72.80
pippalāyatanaścaiva tathā hyaṅgārakāśanaḥ
śithilaḥ śithilāsyaś ca akṣapādo hyajaḥ kujaḥ //
LiP_1,72.81
ajavaktro hayavaktro gajavaktro 'rdhvavaktrakaḥ
ityādyāḥ parivāryeśaṃ lakṣyalakṣaṇavarjitāḥ //
LiP_1,72.82
vṛndaśastaṃ samāvṛtya jagmuḥ somaṃ gaṇairvṛtāḥ
sahasrāṇāṃ sahasrāṇi rudrāṇāmūrdhvaretasām //
LiP_1,72.83
samāvṛtya mahādevaṃ devadevaṃ maheśvaram
dagdhuṃ puratrayaṃ jagmuḥ koṭikoṭigaṇairvṛtāḥ //
LiP_1,72.84
trayastriṃśatsurāścaiva trayaś ca triśatās tathā
trayaś ca trisahasrāṇi jagmurdevāḥ samantataḥ //
LiP_1,72.85
mātaraḥ sarvalokānāṃ gaṇānāṃ caiva mātaraḥ
bhūtānāṃ mātaraścaiva jagmurdevasya pṛṣṭhataḥ //
LiP_1,72.86
bhāti madhye gaṇānāṃ ca rathamadhye gaṇeśvaraḥ
nabhasyamalanakṣatre tārāmadhya ivoḍurāṭ //
LiP_1,72.87
rarāja devī devasya girijā pārśvasaṃsthitā
tadā prabhāvato gaurī bhavasyeva jaganmayī //
LiP_1,72.88
śubhāvatī tadā devī pārśvasaṃsthā vibhāti sā
cāmarāsaktahastāgrā sā hemāṃbujavarṇikā //
LiP_1,72.89
atha vibhāti vibhorviśadaṃ vapur bhasitabhāsitamaṃbikayā tayā
sitamivābhramaho saha vidyutā nabhasi devapateḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,72.90
bhātīndradhanuṣākāśaṃ meruṇā ca yathā jagat
hiraṇyadhanuṣā saumyaṃ vapuḥ śaṃbhoḥ śaśidyuti //
LiP_1,72.91
sitātapatraṃ ratnāṃśumiśritaṃ parameṣṭhinaḥ
yathodaye śaśāṅkasya bhātyakhaṇḍaṃ hi maṇḍalam //
LiP_1,72.92
sadukūlā śive raktā lambitā bhāti mālikā
chatrāntā ratnajākāśāt patantīva saridvarā //
LiP_1,72.93
atha mahendraviriñcivibhāvasuprabhṛtibhir natapādasaroruhaḥ
saha tadā ca jagāma tayāṃbayā sakalalokahitāya puratrayam //
LiP_1,72.94
dagdhuṃ samartho manasā kṣaṇena carācaraṃ sarvamidaṃ triśūlī
kimatra dagdhuṃ tripuraṃ pinākī svayaṃ gataścātra gaṇaiś ca sārdham //
LiP_1,72.95
rathena kiṃ ceṣuvareṇa tasya gaṇaiś ca kiṃ devagaṇaiś ca śaṃbhoḥ
puratrayaṃ dagdhumaluptaśakteḥ kimetad ityāhur ajendramukhyāḥ //
LiP_1,72.96
manvāma nūnaṃ bhagavānpinākī līlārthametatsakalaṃ pravarttum
vyavasthitaśceti tathānyathā ced āḍambareṇāsya phalaṃ kimanyat //
LiP_1,72.97
puratrayasyāsya samīpavartī sureśvarair nandimukhaiś ca nandī
gaṇairgaṇeśastu rarāja devyā jagadratho merurivāṣṭaśṛṅgaiḥ //
LiP_1,72.98
atha nirīkṣya sureśvaramīśvaraṃ sagaṇamadrisutāsahitaṃ tadā
tripuraraṅgatalopari saṃsthitaḥ suragaṇo 'nujagāma svayaṃ tathā //
LiP_1,72.99
jagattrayaṃ sarvamivāparaṃ tat puratrayaṃ tatra vibhāti samyak
nareśvaraiścaiva gaṇaiś ca devaiḥ suretaraiś ca trividhairmunīndrāḥ //
LiP_1,72.100
atha sajyaṃ dhanuḥ kṛtvā śarvaḥ saṃdhāya taṃ śaram
yuktvā pāśupatāstreṇa tripuraṃ samacintayat //
LiP_1,72.101
tasmin sthite mahādeve rudre vitatakārmuke
purāṇi tena kālena jagmurekatvamāśu vai //
LiP_1,72.102
ekībhāvaṃ gate caiva tripure samupāgate
babhūva tumulo harṣo devatānāṃ mahātmanām //
LiP_1,72.103
tato devagaṇāḥ sarve siddhāś ca paramarṣayaḥ
jayeti vāco mumucuḥ saṃstuvanto 'ṣṭamūrtikam //
LiP_1,72.104
athāha bhagavānbrahmā bhaganetranipātanam
puṣyayoge 'pi samprāpte līlāvaśamumāpatim //
LiP_1,72.105
sthāne tava mahādeva ceṣṭeyaṃ parameśvara
pūrvadevāś ca devāś ca samāstava yataḥ prabho //
LiP_1,72.106
tathāpi devā dharmiṣṭhāḥ pūrvadevāś ca pāpinaḥ
yatastasmājjagannātha līlāṃ tyaktumihārhasi //
LiP_1,72.107
kiṃ rathena dhvajeneśa tava dagdhuṃ puratrayam
iṣuṇā bhūtasaṃghaiś ca viṣṇunā ca mayā prabho //
LiP_1,72.108
puṣyayoge tvanuprāpte puraṃ dagdhumihārhasi
yāvanna yānti deveśa viyogaṃ tāvadeva tu //
LiP_1,72.109
dagdhumarhasi śīghraṃ tvaṃ trīṇyetāni purāṇi vai
atha devo mahādevaḥ sarvajñastadavaikṣata //
LiP_1,72.110
puratrayaṃ virūpākṣas tatkṣaṇādbhasma vai kṛtam
somaś ca bhagavānviṣṇuḥ kālāgnirvāyureva ca //
LiP_1,72.111
śare vyavasthitāḥ sarve devamūcuḥ praṇamya tam
dagdhamapyatha deveśa vīkṣaṇena puratrayam //
LiP_1,72.112
asmaddhitārthaṃ deveśa śaraṃ moktumihārhasi
atha saṃmṛjya dhanuṣo jyāṃ hasan tripurārdanaḥ //
LiP_1,72.113
mumoca bāṇaṃ viprendrā vyākṛṣyākarṇam īśvaraḥ
tatkṣaṇāttripuraṃ dagdhvā tripurāntakaraḥ śaraḥ //
LiP_1,72.114
devadevaṃ samāsādya namaskṛtvā vyavasthitaḥ
reje puratrayaṃ dagdhaṃ daityakoṭiśatairvṛtam //
LiP_1,72.115
iṣuṇā tena kalpānte rudreṇeva jagattrayam
ye pūjayanti tatrāpi daityā rudraṃ sabāndhavāḥ //
LiP_1,72.116
gāṇapatyaṃ tadā śaṃbhor yayuḥ pūjāvidherbalāt
na kiṃcid abruvan devāḥ sendropendrā gaṇeśvarāḥ //
LiP_1,72.117
bhayāddevaṃ nirīkṣyaiva devīṃ himavataḥ sutām
dṛṣṭvā bhītaṃ tadānīkaṃ devānāṃ devapuṅgavaḥ //
LiP_1,72.118
kiṃ cetyāha tadā devān praṇemustaṃ samantataḥ // LiP_1,72.119
vavandire nandinamindubhūṣaṇaṃ vavandire parvatarājasaṃbhavām
vavandire cādrisutāsutaṃ prabhuṃ vavandire devagaṇā maheśvaram //
LiP_1,72.120
tuṣṭāva hṛdaye brahmā devaiḥ saha samāhitaḥ
viṣṇunā ca bhavaṃ devaṃ tripurārātimīśvaram //
LiP_1,72.121
prasīda devadeveśa prasīda parameśvara
prasīda jagatāṃ nātha prasīdānandadāvyaya //
LiP_1,72.122
pañcāsyarudrarudrāya pañcāśatkoṭimūrtaye
ātmatrayopaviṣṭāya vidyātattvāya te namaḥ //
LiP_1,72.123
śivāya śivatattvāya aghorāya namonamaḥ
aghorāṣṭakatattvāya dvādaśātmasvarūpiṇe //
LiP_1,72.124
vidyutkoṭipratīkāśam aṣṭakāśaṃ suśobhanam
rūpamāsthāya loke 'smin saṃsthitāya śivātmane //
LiP_1,72.125
agnivarṇāya raudrāya aṃbikārdhaśarīriṇe
dhavalaśyāmaraktānāṃ muktidāyāmarāya ca //
LiP_1,72.126
jyeṣṭhāya rudrarūpāya somāya varadāya ca
trilokāya tridevāya vaṣaṭkārāya vai namaḥ //
LiP_1,72.127
madhye gaganarūpāya gaganasthāya te namaḥ
aṣṭakṣetrāṣṭarūpāya aṣṭatattvāya te namaḥ //
LiP_1,72.128
caturdhā ca caturdhā ca caturdhā saṃsthitāya ca
pañcadhā pañcadhā caiva pañcamantraśarīriṇe //
LiP_1,72.129
catuḥṣaṣṭiprakārāya akārāya namonamaḥ
dvātriṃśattattvarūpāya ukārāya namonamaḥ //
LiP_1,72.130
ṣoḍaśātmasvarūpāya makārāya namonamaḥ
aṣṭadhātmasvarūpāya ardhamātrātmane namaḥ //
LiP_1,72.131
oṅkārāya namastubhyaṃ caturdhā saṃsthitāya ca
gaganeśāya devāya svargeśāya namo namaḥ //
LiP_1,72.132
saptalokāya pātālanarakeśāya vai namaḥ
aṣṭakṣetrāṣṭarūpāya parātparatarāya ca //
LiP_1,72.133
sahasraśirase tubhyaṃ sahasrāya ca te namaḥ
sahasrapādayuktāya śarvāya parameṣṭhine //
LiP_1,72.134
navātmatattvarūpāya navāṣṭātmātmaśaktaye
punaraṣṭaprakāśāya tathāṣṭāṣṭakamūrtaye //
LiP_1,72.135
catuḥṣaṣṭyātmatattvāya punaraṣṭavidhāya te
guṇāṣṭakavṛtāyaiva guṇine nirguṇāya te //
LiP_1,72.136
mūlasthāya namastubhyaṃ śāśvatasthānavāsine
nābhimaṇḍalasaṃsthāya hṛdi niḥsvanakāriṇe //
LiP_1,72.137
kandhare ca sthitāyaiva tālurandhrasthitāya ca
bhrūmadhye saṃsthitāyaiva nādamadhye sthitāya ca //
LiP_1,72.138
candrabimbasthitāyaiva śivāya śivarūpiṇe
vahnisomārkarūpāya ṣaṭtriṃśacchaktirūpiṇe //
LiP_1,72.139
tridhā saṃvṛtya lokānvai prasuptabhujagātmane
triprakāraṃ sthitāyaiva tretāgnimayarūpiṇe //
LiP_1,72.140
sadāśivāya śāntāya maheśāya pinākine
sarvajñāya śaraṇyāya sadyojātāya vai namaḥ //
LiP_1,72.141
aghorāya namastubhyaṃ vāmadevāya te namaḥ
tatpuruṣāya namo 'stu īśānāya namonamaḥ //
LiP_1,72.142
namastriṃśatprakāśāya śāntātītāya vai namaḥ
ananteśāya sūkṣmāya uttamāya namo 'stu te //
LiP_1,72.143
ekākṣāya namastubhyam ekarudrāya te namaḥ
namastrimūrtaye tubhyaṃ śrīkaṇṭhāya śikhaṇḍine //
LiP_1,72.144
anantāsanasaṃsthāya anantāyāntakāriṇe
vimalāya viśālāya vimalāṅgāya te namaḥ //
LiP_1,72.145
vimalāsanasaṃsthāya vimalārthārtharūpiṇe
yogapīṭhāntarasthāya yogine yogadāyine //
LiP_1,72.146
yogināṃ hṛdi saṃsthāya sadā nīvāraśūkavat
pratyāhārāya te nityaṃ pratyāhāraratāya te //
LiP_1,72.147
pratyāhāraratānāṃ ca pratisthānasthitāya ca
dhāraṇāyai namastubhyaṃ dhāraṇābhiratāya te //
LiP_1,72.148
dhāraṇābhyāsayuktānāṃ purastātsaṃsthitāya ca
dhyānāya dhyānarūpāya dhyānagamyāya te namaḥ //
LiP_1,72.149
dhyeyāya dhyeyagamyāya dhyeyadhyānāya te namaḥ
dhyeyānāmapi dhyeyāya namo dhyeyatamāya te //
LiP_1,72.150
samādhānābhigamyāya samādhānāya te namaḥ
samādhānaratānāṃ tu nirvikalpārtharūpiṇe //
LiP_1,72.151
dagdhvoddhṛtaṃ sarvamidaṃ tvayādya jagattrayaṃ rudra puratrayaṃ hi
kaḥ stotumicchet kathamīdṛśaṃ tvāṃ stoṣye hi tuṣṭāya śivāya tubhyam //
LiP_1,72.152
bhaktyā ca tuṣṭyādbhutadarśanācca martyā amartyā api devadeva
ete gaṇāḥ siddhagaṇaiḥ praṇāmaṃ kurvanti deveśa gaṇeśa tubhyam //
LiP_1,72.153
nirīkṣaṇādeva vibho 'si dagdhuṃ puratrayaṃ caiva jagattrayaṃ ca
līlālasenāṃbikayā kṣaṇena dagdhaṃ kileṣuś ca tadātha muktaḥ //
LiP_1,72.154
kṛto rathaśceṣuvaraś ca śubhraṃ śarasanaṃ te tripurakṣayāya
anekayatnaiś ca mayātha tubhyaṃ phalaṃ na dṛṣṭaṃ surasiddhasaṃghaiḥ //
LiP_1,72.155
ratho rathī devavaro hariś ca rudraḥ svayaṃ śakrapitāmahau ca
tvameva sarve bhagavan kathaṃ tu stoṣye hy atoṣyaṃ praṇipatya mūrdhnā //
LiP_1,72.156
anantapādas tvam anantabāhur anantamūrdhāntakaraḥ śivaś ca
anantamūrtiḥ katham īdṛśaṃ tvāṃ toṣye hy atoṣyaṃ kathamīdṛśaṃ tvām //
LiP_1,72.157
namonamaḥ sarvavide śivāya rudrāya śarvāya bhavāya tubhyam
sthūlāya sūkṣmāya susūkṣmasūkṣmasūkṣmāya sūkṣmārthavide vidhātre //
LiP_1,72.158
sraṣṭre namaḥ sarvasurāsurāṇāṃ bhartre ca hartre jagatāṃ vidhātre
netre surāṇāmasureśvarāṇāṃ dātre praśāstre mama sarvaśāstre //
LiP_1,72.159
vedāntavedyāya sunirmalāya vedārthavidbhiḥ satataṃ stutāya
vedātmarūpāya bhavāya tubhyam antāya madhyāya sumadhyamāya //
LiP_1,72.160
ādyantaśūnyāya ca saṃsthitāya tathā tvaśūnyāya ca liṅgine ca
aliṅgine liṅgamayāya tubhyaṃ liṅgāya vedādimayāya sākṣāt //
LiP_1,72.161
rudrāya mūrdhānanikṛntanāya mamādidevasya ca yajñamūrteḥ
vidhvāntabhaṅgaṃ mama kartumīśa dṛṣṭvaiva bhūmau karajāgrakoṭyā //
LiP_1,72.162
aho vicitraṃ tava devadeva viceṣṭitaṃ sarvasurāsureśa
dehīva devaiḥ saha devakāryaṃ kariṣyase nirguṇarūpatattva //
LiP_1,72.163
ekaṃ sthūlaṃ sūkṣmamekaṃ susūkṣmaṃ mūrtāmūrtaṃ mūrtamekaṃ hyamūrtam
ekaṃ dṛṣṭaṃ vāṅmayaṃ caikamīśaṃ dhyeyaṃ caikaṃ tattvamatrādbhutaṃ te //
LiP_1,72.164
svapne dṛṣṭaṃ yatpadārthaṃ hyalakṣyaṃ dṛṣṭaṃ nūnaṃ bhāti manye na cāpi
mūrtirno vai daivakīśāna devair lakṣyā yatnairapyalakṣyaṃ kathaṃ tu //
LiP_1,72.165
divyaḥ kva deveśa bhavatprabhāvo vayaṃ kva bhaktiḥ kva ca te stutiś ca
tathāpi bhaktyā vilapantamīśa pitāmahaṃ māṃ bhagavankṣamasva //
LiP_1,72.166
ya imaṃ śṛṇuyāddvijottamā bhuvi devaṃ praṇipatya paṭhet
sa ca muñcati pāpabandhanaṃ bhavabhaktyā puraśāsituḥ stavam //
LiP_1,72.167
śrutvā ca bhaktyā caturānanena stuto hasañśailasutāṃ nirīkṣya
stavaṃ tadā prāha mahānubhāvaṃ mahābhujo mandaraśṛṅgavāsī //
LiP_1,72.168
stavenānena tuṣṭo 'smi tava bhaktyā ca padmaja
varān varaya bhadraṃ te devānāṃ ca yathepsitān //
LiP_1,72.169
tataḥ praṇamya deveśaṃ bhagavānpadmasaṃbhavaḥ
kṛtāñjalipuṭo bhūtvā prāhedaṃ prītamānasaḥ //
LiP_1,72.170
bhagavandevadeveśa tripurāntaka śaṅkara
tvayi bhaktiṃ parāṃ me 'dya prasīda parameśvaram //
LiP_1,72.171
devānāṃ caiva sarveṣāṃ tvayi sarvārthadeśvara
prasīda bhaktiyogena sārathyena ca sarvadā //
LiP_1,72.172
janārdano 'pi bhagavān namaskṛtya maheśvaram
kṛtāñjalipuṭo bhūtvā prāha sāṃbaṃ triyaṃbakam //
LiP_1,72.173
vāhanatvaṃ taveśāna nityamīhe prasīda me
tvayi bhaktiṃ ca deveśa devadeva namo 'stu te //
LiP_1,72.174
sāmarthyaṃ ca sadā mahyaṃ bhavantaṃ voḍhumīśvaram
sarvajñatvaṃ ca varada sarvagatvaṃ ca śaṅkara //
LiP_1,72.175
tayoḥ śrutvā mahādevo vijñaptiṃ parameśvaraḥ
sārathye vāhanatve ca kalpayāmāsa vai bhavaḥ //
LiP_1,72.176
dattvā tasmai brahmaṇe viṣṇave ca dagdhvā daityāndevadevo mahātmā
sārdhaṃ devyā nandinā bhūtasaṃghair antardhānaṃ kārayāmāsa śarvaḥ //
LiP_1,72.177
tatastadā maheśvare gate raṇādgaṇaiḥ saha
sureśvarāḥ suvismitā bhavaṃ praṇamya pārvatīm //
LiP_1,72.178
yayuś ca duḥkhavarjitāḥ svavāhanairdivaṃ tataḥ
sureśvarā munīśvarā gaṇeśvarāś ca bhāskarāḥ //
LiP_1,72.179
tripurārerimaṃ puṇyaṃ nirmitaṃ brahmaṇā purā
yaḥ paṭhecchrāddhakāle vā daive karmaṇi ca dvijāḥ //
LiP_1,72.180
śrāvayedvā dvijān bhaktyā brahmalokaṃ sa gacchati
mānasairvācikaiḥ pāpais tathā vai kāyikaiḥ punaḥ //
LiP_1,72.181
sthūlaiḥ sūkṣmaiḥ susūkṣmaiś ca mahāpātakasaṃbhavaiḥ
pātakaiś ca dvijaśreṣṭhā upapātakasaṃbhavaiḥ //
LiP_1,72.182
pāpaiś ca mucyate jantuḥ śrutvādhyāyamimaṃ śubham
śatravo nāśamāyānti saṃgrāme vijayībhavet //
LiP_1,72.183
sarvarogairna bādhyeta āpado na spṛśanti tam
dhanamāyuryaśo vidyāṃ prabhāvamatulaṃ labhet //
LiP_1,72.184
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge tripuradāhe brahmastavo nāma dvisaptitamo 'dhyāyaḥ
gate maheśvare deve dagdhvā ca tripuraṃ kṣaṇāt
sadasyāha surendrāṇāṃ bhagavānpadmasaṃbhavaḥ //
LiP_1,73.1
saṃtyajya devadeveśaṃ liṅgamūrtimaheśvaram
tārapautro mahātejās tārakasya suto balī //
LiP_1,73.2
tārakākṣo 'pi ditijaḥ kamalākṣaś ca vīryavān
vidyunmālī ca daityeśaḥ anye cāpi sabāndhavāḥ //
LiP_1,73.3
tyaktvā devaṃ mahādevaṃ māyayā ca hareḥ prabhoḥ
sarve vinaṣṭāḥ pradhvastāḥ svapuraiḥ purasaṃbhavaiḥ //
LiP_1,73.4
tasmātsadā pūjanīyo liṅgamūrtiḥ sadāśivaḥ
yāvatpūjā sureśānāṃ tāvadeva sthitiryataḥ //
LiP_1,73.5
pūjanīyaḥ śivo nityaṃ śraddhayā devapuṅgavaiḥ
sarvaliṅgamayo lokaḥ sarvaṃ liṅge pratiṣṭhitam //
LiP_1,73.6
tasmāt sampūjayelliṅgaṃ ya icchetsiddhimātmanaḥ
sarve liṅgārcanādeva devā daityāś ca dānavāḥ //
LiP_1,73.7
yakṣā vidyādharāḥ siddhā rākṣasāḥ piśitāśanāḥ
pitaro munayaścāpi piśācāḥ kinnarādayaḥ //
LiP_1,73.8
arcayitvā liṅgamūrti saṃsiddhā nātra saṃśayaḥ
tasmālliṅgaṃ yajennityaṃ yena kenāpi vā surāḥ //
LiP_1,73.9
paśavaś ca vayaṃ tasya devadevasya dhīmataḥ
paśutvaṃ ca parityajya kṛtvā pāśupataṃ tataḥ //
LiP_1,73.10
pūjanīyo mahādevo liṅgamūrtiḥ sanātanaḥ
viśodhya caiva bhūtāni pañcabhiḥ praṇavaiḥ samam //
LiP_1,73.11
prāṇāyāmaiḥ samāyuktaiḥ pañcabhiḥ surapuṅgavāḥ
caturbhiḥ praṇavaiścaiva prāṇāyāmaparāyaṇaiḥ //
LiP_1,73.12
tribhiś ca praṇavairdevāḥ prāṇāyāmaistathāvidhaiḥ
dvidhā nyasya tathauṃkāraṃ prāṇāyāmaparāyaṇaḥ //
LiP_1,73.13
tataścauṃkāram uccārya prāṇāpānau niyamya ca
jñānāmṛtena sarvāṅgāny āpūrya praṇavena ca //
LiP_1,73.14
guṇatrayaṃ caturdhākhyam ahaṅkāraṃ ca suvratāḥ
tanmātrāṇi ca bhūtāni tathā buddhīndriyāṇi ca //
LiP_1,73.15
karmendriyāṇi saṃśodhya puruṣaṃ yugalaṃ tathā
cidātmānaṃ tanuṃ kṛtvā cāgnirbhasmeti saṃspṛśet //
LiP_1,73.16
vāyurbhasmeti ca vyoma tathāmbhaḥ pṛthivī tathā
triyāyuṣaṃ trisaṃdhyaṃ ca dhūlayed bhasitena yaḥ //
LiP_1,73.17
sa yogī sarvatattvajño vrataṃ pāśupataṃ tvidam
bhavena pāśamokṣārthaṃ kathitaṃ devasattamāḥ //
LiP_1,73.18
evaṃ pāśupataṃ kṛtvā sampūjya parameśvaram
liṅge purā mayā dṛṣṭe viṣṇunā ca mahātmanā //
LiP_1,73.19
paśavo naiva jāyante varṣamātreṇa devatāḥ
asmābhiḥ sarvakāryāṇāṃ devamabhyarcya yatnataḥ //
LiP_1,73.20
bāhye cābhyantare caiva manye kartavyamīśvaram
pratijñā mama viṣṇoś ca divyaiṣā surasattamāḥ //
LiP_1,73.21
munīnāṃ ca na saṃdehas tasmāt sampūjayecchivam
sā hānistanmahacchidraṃ sa mohaḥ sā ca mūkatā //
LiP_1,73.22
yatkṣaṇaṃ vā muhūrtaṃ vā śivamekaṃ na cintayet
bhavabhaktiparā ye ca bhavapraṇatacetasaḥ //
LiP_1,73.23
bhavasaṃsmaraṇodyuktā na te duḥkhasya bhājanam
bhavanāni manojñāni divyamābharaṇaṃ striyaḥ //
LiP_1,73.24
dhanaṃ vā tuṣṭiparyantaṃ śivapūjāvidheḥ phalam
ye vāñchanti mahābhogān rājyaṃ ca tridaśālaye
te 'rcayantu sadā kālaṃ liṅgamūrtiṃ maheśvaram //
LiP_1,73.25
hatvā bhittvā ca bhūtāni dagdhvā sarvamidaṃ jagat // LiP_1,73.26
yajedekaṃ virūpākṣaṃ na pāpaiḥ sa pralipyate
śailaṃ liṅgaṃ madīyaṃ hi sarvadevanamaskṛtam //
LiP_1,73.27
ityuktvā pūrvamabhyarcya rudraṃ tribhuvaneśvaram
tuṣṭāva vāgbhir iṣṭābhir devadevaṃ triyaṃbakam //
LiP_1,73.28
tadāprabhṛti śakrādyāḥ pūjayāmāsurīśvaram
sākṣātpāśupataṃ kṛtvā bhasmoddhūlitavigrahāḥ //
LiP_1,73.29
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge brahmaproktaliṅgārcanavidhir nāma trisaptatitamo 'dhyāyaḥ
liṅgāni kalpayitvaivaṃ svādhikārānurūpataḥ
viśvakarmā dadau teṣāṃ niyogādbrahmaṇaḥ prabhoḥ //
LiP_1,74.1
indranīlamayaṃ liṅgaṃ viṣṇunā pūjitaṃ sadā
padmarāgamayaṃ śakro haimaṃ viśravasaḥ sutaḥ //
LiP_1,74.2
viśvedevās tathā raupyaṃ vasavaḥ kāntikaṃ śubham
ārakūṭamayaṃ vāyur aśvinau pārthivaṃ sadā //
LiP_1,74.3
sphāṭikaṃ varuṇo rājā ādityāstāmranirmitam
mauktikaṃ somarāḍ dhīmāṃs tathā liṅgamanuttamam //
LiP_1,74.4
anantādyā mahānāgāḥ pravālakamayaṃ śubham
daityā hyayomayaṃ liṅgaṃ rākṣasāś ca mahātmanaḥ //
LiP_1,74.5
trailohikaṃ guhyakāś ca sarvalohamayaṃ gaṇāḥ
cāmuṇḍā saikataṃ sākṣān mātaraś ca dvijottamāḥ //
LiP_1,74.6
dārujaṃ nairṛtir bhaktyā yamo mārakataṃ śubham
nīlādyāś ca tathā rudrāḥ śuddhaṃ bhasmamayaṃ śubham //
LiP_1,74.7
lakṣmīvṛkṣamayaṃ lakṣmīr guho vai gomayātmakam
munayo muniśārdūlāḥ kuśāgramayam uttamam //
LiP_1,74.8
vāmādyāḥ puṣpaliṅgaṃ tu gandhaliṅgaṃ manonmanī
sarasvatī ca ratnena kṛtaṃ rudrasya vāgbhavā //
LiP_1,74.9
durgā haimaṃ mahādevaṃ savedikamanuttamam
ugrā piṣṭamayaṃ sarve mantrā hyājyamayaṃ śubham //
LiP_1,74.10
vedāḥ sarve dadhimayaṃ piśācāḥ sīsanirmitam
lebhire ca yathāyogyaṃ prasādādbrahmaṇaḥ padam //
LiP_1,74.11
bahunātra kimuktena carācaramidaṃ jagat
śivaliṅgaṃ samabhyarcya sthitamatra na saṃśayaḥ //
LiP_1,74.12
ṣaḍvidhaṃ liṅgamityāhur dravyāṇāṃ ca prabhedataḥ
teṣāṃ bhedāścaturyuktacatvāriṃśaditi smṛtāḥ //
LiP_1,74.13
śailajaṃ prathamaṃ proktaṃ taddhi sākṣāccaturvidham
dvitīyaṃ ratnajaṃ tacca saptadhā munisattamāḥ //
LiP_1,74.14
tṛtīyaṃ dhātujaṃ liṅgam aṣṭadhā parameṣṭhinaḥ
turīyaṃ dārujaṃ liṅgaṃ tattu ṣoḍaśadhocyate //
LiP_1,74.15
mṛnmayaṃ pañcamaṃ liṅgaṃ dvidhā bhinnaṃ dvijottamāḥ
ṣaṣṭhaṃ tu kṣaṇikaṃ liṅgaṃ saptadhā parikīrtitam //
LiP_1,74.16
śrīpradaṃ ratnajaṃ liṅgaṃ śailajaṃ sarvasiddhidam
dhātujaṃ dhanadaṃ sākṣād dārujaṃ bhogasiddhidam //
LiP_1,74.17
mṛnmayaṃ caiva viprendrāḥ sarvasiddhikaraṃ śubham
śailajaṃ cottamaṃ proktaṃ madhyamaṃ caiva dhātujam //
LiP_1,74.18
bahudhā liṅgabhedāś ca nava caiva samāsataḥ
mūle brahmā tathā madhye viṣṇustribhuvaneśvaraḥ //
LiP_1,74.19
rudropari mahādevaḥ praṇavākhyaḥ sadāśivaḥ
liṅgavedī mahādevī triguṇā trimayāṃbikā //
LiP_1,74.20
tayā ca pūjayedyastu devī devaś ca pūjitau
śailajaṃ ratnajaṃ vāpi dhātujaṃ vāpi dārujam //
LiP_1,74.21
mṛnmayaṃ kṣaṇikaṃ vāpi bhaktyā sthāpya phalaṃ śubham
surendrāmbhojagarbhāgniyamāmbupadhaneśvaraiḥ //
LiP_1,74.22
siddhavidyādharāhīndrair yakṣadānavakinnaraiḥ
stūyamānaḥ supuṇyātmā devadundubhiniḥsvanaiḥ //
LiP_1,74.23
bhūrbhūvaḥsvarmaharlokān kramād vai janataḥ param
tapaḥ satyaṃ parākramya bhāsayan svena tejasā //
LiP_1,74.24
liṅgasthāpanasanmārganihitasvāyatāsinā
āśu brahmāṇḍamudbhidya nirgacchannirviśaṅkayā //
LiP_1,74.25
śailajaṃ ratnajaṃ vāpi dhātujaṃ vāpi dārujam
mṛnmayaṃ kṣaṇikaṃ tyaktvā sthāpayetsakalaṃ vapuḥ //
LiP_1,74.26
vidhinā caiva kṛtvā tu skandomāsahitaṃ śubham
kundagokṣīrasaṃkāśaṃ liṅgaṃ yaḥ sthāpayennaraḥ //
LiP_1,74.27
nṛṇāṃ tanuṃ samāsthāya sthito rudro na saṃśayaḥ
darśanātsparśanāttasya labhante nirvṛtiṃ narāḥ //
LiP_1,74.28
tasya puṇyaṃ mayā vaktuṃ samyagyugaśatairapi
śakyate naiva viprendrās tasmād vai sthāpayet tathā //
LiP_1,74.29
sarveṣāmeva martyānāṃ vibhordivyaṃ vapuḥ śubham
sakalaṃ bhāvanāyogyaṃ yogināmeva niṣkalam //
LiP_1,74.30
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivaliṅgabhedasaṃsthāpanādivarṇanaṃ nāma catuḥsaptatitamo 'dhyāyaḥ
niṣkalo nirmalo nityaḥ sakalatvaṃ kathaṃ gataḥ
vaktumarhasi cāsmākaṃ yathā pūrvaṃ yathā śrutam //
LiP_1,75.1
paramārthavidaḥ kecid ūcuḥ praṇavarūpiṇam
vijñānamiti viprendrāḥ śrutvā śrutiśirasyajam //
LiP_1,75.2
śabdādiviṣayaṃ jñānaṃ jñānamityabhidhīyate
tajjñānaṃ bhrāntirahitam ityanye neti cāpare //
LiP_1,75.3
yajjñānaṃ nirmalaṃ śuddhaṃ nirvikalpaṃ nirāśrayam
guruprakāśakaṃ jñānam ityanye munayo dvijāḥ //
LiP_1,75.4
jñānenaiva bhavenmuktiḥ prasādo jñānasiddhaye
ubhābhyāṃ mucyate yogī tatrānandamayo bhavet //
LiP_1,75.5
vadanti munayaḥ kecit karmaṇā tasya saṃgatim
kalpanākalpitaṃ rūpaṃ saṃhṛtya svecchayaiva hi //
LiP_1,75.6
dyaurmūrdhā tu vibhostasya khaṃ nābhiḥ parameṣṭhinaḥ
somasūryāgnayo netre diśaḥ śrotraṃ mahātmanaḥ //
LiP_1,75.7
caraṇau caiva pātālaṃ samudrastasya cāṃbaram
devāstasya bhujāḥ sarve nakṣatrāṇi ca bhūṣaṇam //
LiP_1,75.8
prakṛtistasya patnī ca puruṣo liṅgamucyate
vaktrādvai brāhmaṇāḥ sarve brahmā ca bhagavānprabhuḥ //
LiP_1,75.9
indropendrau bhujābhyāṃ tu kṣatriyāś ca mahātmanaḥ
vaiśyāścorupradeśāttu śūdrāḥ pādātpinākinaḥ //
LiP_1,75.10
puṣkarāvartakādyāstu keśāstasya prakīrtitāḥ
vāyavo ghrāṇajāstasya gatiḥ śrautaṃ smṛtis tathā //
LiP_1,75.11
athānenaiva karmātmā prakṛtestu pravartakaḥ
puṃsāṃ tu puruṣaḥ śrīmān jñānagamyo na cānyathā //
LiP_1,75.12
karmayajñasahasrebhyas tapoyajño viśiṣyate
tapoyajñasahasrebhyo japayajño viśiṣyate //
LiP_1,75.13
japayajñasahasrebhyo dhyānayajño viśiṣyate
dhyānayajñātparo nāsti dhyānaṃ jñānasya sādhanam //
LiP_1,75.14
yadā samarase niṣṭho yogī dhyānena paśyati
dhyānayajñaratasyāsya tadā saṃnihitaḥ śivaḥ //
LiP_1,75.15
nāsti vijñānināṃ śaucaṃ prāyaścittādi codanā
viśuddhā vidyayā sarve brahmavidyāvido janāḥ //
LiP_1,75.16
nāsti kriyā ca lokeṣu sukhaṃ duḥkhaṃ vicārataḥ
dharmādharmau japo homo dhyānināṃ saṃnidhiḥ sadā //
LiP_1,75.17
parānandātmakaṃ liṅgaṃ viśuddhaṃ śivamakṣaram
niṣkalaṃ sarvagaṃ jñeyaṃ yogināṃ hṛdi saṃsthitam //
LiP_1,75.18
liṅgaṃ tu dvividhaṃ prāhur bāhyamābhyantaraṃ dvijāḥ
bāhyaṃ sthūlaṃ muniśreṣṭhāḥ sūkṣmamābhyantaraṃ dvijāḥ //
LiP_1,75.19
karmayajñaratāḥ sthūlāḥ sthūlaliṅgārcane ratāḥ
asatāṃ bhāvanārthāya nānyathā sthūlavigrahaḥ //
LiP_1,75.20
ādhyātmikaṃ ca yalliṅgaṃ pratyakṣaṃ yasya no bhavet
asau mūḍho bahiḥ sarvaṃ kalpayitvaiva nānyathā //
LiP_1,75.21
jñānināṃ sūkṣmamamalaṃ bhavetpratyakṣamavyayam
yathā sthūlamayuktānāṃ mṛtkāṣṭhādyaiḥ prakalpitam //
LiP_1,75.22
artho vicārato nāstīty anye tattvārthavedinaḥ
niṣkalaḥ sakalaśceti sarvaṃ śivamayaṃ tataḥ //
LiP_1,75.23
vyomaikamapi dṛṣṭaṃ hi śarāvaṃ prati suvratāḥ
pṛthaktvaṃ cāpṛthaktvaṃ ca śaṅkarasyeti cāpare //
LiP_1,75.24
pratyayārthaṃ hi jagatām ekastho 'pi divākaraḥ
eko 'pi bahudhā dṛṣṭo jalādhāreṣu suvratāḥ //
LiP_1,75.25
jantavo divi bhūmau ca sarve vai pāñcabhautikāḥ
tathāpi bahulā dṛṣṭā jātivyaktivibhedataḥ //
LiP_1,75.26
dṛśyate śrūyate yadyat tattadviddhi śivātmakam
bhedo janānāṃ loke 'smin pratibhāso vicārataḥ //
LiP_1,75.27
svapne ca vipulān bhogān bhuktvā martyaḥ sukhī bhavet
duḥkhī ca bhogaṃ duḥkhaṃ ca nānubhūtaṃ vicārataḥ //
LiP_1,75.28
evamāhustathānye ca sarve vedārthatattvagāḥ
hṛdi saṃsāriṇāṃ sākṣāt sakalaḥ parameśvaraḥ //
LiP_1,75.29
yogināṃ niṣkalo devo jñānināṃ ca jaganmayaḥ
trividhaṃ parameśasya vapurloke praśasyate //
LiP_1,75.30
niṣkalaṃ prathamaṃ caikaṃ tataḥ sakalaniṣkalam
tṛtīyaṃ sakalaṃ caiva nānyatheti dvijottamāḥ //
LiP_1,75.31
arcayanti muhuḥ kecit sadā sakalaniṣkalam
sarvajñaṃ hṛdaye kecic chivaliṅge vibhāvasau //
LiP_1,75.32
sakalaṃ munayaḥ kecit sadā saṃsāravartinaḥ
evamabhyarcayantyeva sadārāḥ sasutā narāḥ //
LiP_1,75.33
yathā śivas tathā devī yathā devī tathā śivaḥ
tasmādabhedabuddhyaiva saptaviṃśatprabhedataḥ //
LiP_1,75.34
yajanti dehe bāhye ca catuṣkoṇe ṣaḍasrake
daśāre dvādaśāre ca ṣoḍaśāre trirasrake //
LiP_1,75.35
sa svecchayā śivaḥ sākṣād devyā sārdhaṃ sthitaḥ prabhuḥ
saṃtāraṇārthaṃ ca śivaḥ sadasadvyaktivarjitaḥ //
LiP_1,75.36
tamekamāhurdviguṇaṃ ca kecit kecittamāhustriguṇātmakaṃ ca
ūcus tathā taṃ ca śivaṃ tathānye saṃsāriṇaṃ vedavido vadanti //
LiP_1,75.37
bhaktyā ca yogena śubhena yuktā viprāḥ sadā dharmaratā viśiṣṭāḥ
yajanti yogeśam aśeṣamūrtiṃ ṣaḍasramadhye bhagavantameva //
LiP_1,75.38
ye tatra paśyanti śivaṃ trirasre tritattvamadhye triguṇaṃ triyakṣam
te yānti cainaṃ na ca yogino 'nye tayā ca devyā puruṣaṃ purāṇam //
LiP_1,75.39
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivādvaitakathanaṃ nāma pañcasaptatitamo 'dhyāyaḥ
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi svecchāvigrahasaṃbhavam
pratiṣṭhāyāḥ phalaṃ sarvaṃ sarvalokahitāya vai //
LiP_1,76.1
skandomāsahitaṃ devam āsīnaṃ paramāsane
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya sarvānkāmānavāpnuyāt //
LiP_1,76.2
skandomāsahitaṃ devaṃ sampūjya vidhinā sakṛt
yatphalaṃ labhate martyas tadvadāmi yathāśrutam //
LiP_1,76.3
sūryakoṭipratikāśair vimānaiḥ sārvakāmikaiḥ
rudrakanyāsamākīrṇair geyanāṭyasamanvitaiḥ //
LiP_1,76.4
śivavatkrīḍate yogī yāvadābhūtasaṃplavam
tatra bhuktvā mahābhogān vimānaiḥ sārvakāmikaiḥ //
LiP_1,76.5
aumaṃ kaumāramaiśānaṃ vaiṣṇavaṃ brāhmameva ca
prājāpatyaṃ mahātejā janalokaṃ mahas tathā //
LiP_1,76.6
aindram āsādya caindratvaṃ kṛtvā varṣāyutaṃ punaḥ
bhuktvā caiva bhuvarloke bhogān divyān suśobhanān //
LiP_1,76.7
merumāsādya devānāṃ bhavaneṣu pramodate
ekapādaṃ caturbāhuṃ trinetraṃ śūlasaṃyutam //
LiP_1,76.8
sṛṣṭvā sthitaṃ hariṃ vāme dakṣiṇe caturānanam
aṣṭāviṃśatirudrāṇāṃ koṭiḥ sarvāṅgasuprabham //
LiP_1,76.9
pañcaviṃśatikaṃ sākṣāt puruṣaṃ hṛdayāttathā
prakṛtiṃ vāmataścaiva buddhiṃ vai buddhideśataḥ //
LiP_1,76.10
ahaṅkāramahaṅkārāt tanmātrāṇi tu tatra vai
indriyāṇīndriyādeva līlayā parameśvaram //
LiP_1,76.11
pṛthivīṃ pādamūlāttu guhyadeśājjalaṃ tathā
nābhideśāt tathā vahniṃ hṛdayādbhāskaraṃ tathā //
LiP_1,76.12
kaṇṭhātsomaṃ tathātmānaṃ bhrūmadhyānmastakāddivam
sṛṣṭaivaṃ saṃsthitaṃ sākṣāj jagatsarvaṃ carācaram //
LiP_1,76.13
sarvajñaṃ sarvagaṃ devaṃ kṛtvā vidyāvidhānataḥ
pratiṣṭhāpya yathānyāyaṃ śivasāyujyamāpnuyāt //
LiP_1,76.14
tripādaṃ saptahastaṃ ca catuḥśṛṅgaṃ dviśīrṣakam
kṛtvā yajñeśamīśānaṃ viṣṇuloke mahīyate //
LiP_1,76.15
tatra bhuktvā mahābhogān kalpalakṣaṃ sukhī naraḥ
kramādāgatya loke 'smin sarvayajñāntago bhavet //
LiP_1,76.16
vṛṣārūḍhaṃ tu yaḥ kuryāt somaṃ somārdhabhūṣaṇam
hayamedhāyutaṃ kṛtvā yatpuṇyaṃ tad avāpya saḥ //
LiP_1,76.17
kāñcanena vimānena kiṅkiṇījālamālinā
gatvā śivapuraṃ divyaṃ tatraiva sa vimucyate //
LiP_1,76.18
nandinā sahitaṃ devaṃ sāmbaṃ sarvagaṇairvṛtam
kṛtvā yatphalamāpnoti vakṣye tadvai yathāśrutam //
LiP_1,76.19
sūryamaṇḍalasaṃkāśair vimānair vṛṣasaṃyutaiḥ
apsarogaṇasaṃkīrṇair devadānavadurlabhaiḥ //
LiP_1,76.20
nṛtyadbhir apsaraḥsaṃghaiḥ sarvataḥ sarvaśobhitaiḥ
gatvā śivapuraṃ divyaṃ gāṇapatyamavāpnuyāt //
LiP_1,76.21
nṛtyantaṃ devadeveśaṃ śailajāsahitaṃ prabhum
sahasrabāhuṃ sarvajñaṃ caturbāhum athāpi vā //
LiP_1,76.22
bhṛgvādyairbhūtasaṃghaiś ca saṃvṛtaṃ parameśvaram
śailajāsahitaṃ sākṣād vṛṣabhadhvajamīśvaram //
LiP_1,76.23
brahmendraviṣṇusomādyaiḥ sadā sarvairnamaskṛtam
mātṛbhir munibhiścaiva saṃvṛtaṃ parameśvaram //
LiP_1,76.24
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya yatphalaṃ tadvadāmyaham
sarvayajñatapodānatīrthadeveṣu yat phalam //
LiP_1,76.25
tatphalaṃ koṭiguṇitaṃ labdhvā yāti śivaṃ padam
tatra bhuktvā mahābhogān yāvad ābhūtasaṃplavam //
LiP_1,76.26
sṛṣṭyantare punaḥ prāpte mānavaṃ padamāpnuyāt
nagnaṃ caturbhujaṃ śvetaṃ trinetraṃ sarpamekhalam //
LiP_1,76.27
kapālahastaṃ deveśaṃ kṛṣṇakuñcitamūrdhajam
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya śivasāyujyamāpnuyāt //
LiP_1,76.28
ibhendradārakaṃ devaṃ sāṃbaṃ siddhārthadaṃ prabhum
sudhūmravarṇaṃ raktākṣaṃ trinetraṃ candrabhūṣaṇam //
LiP_1,76.29
kākapakṣadharaṃ mūrdhnā nāgaṭaṅkadharaṃ haram
siṃhājinottarīyaṃ ca mṛgacarmāṃbaraṃ prabhum //
LiP_1,76.30
tīkṣṇadaṃṣṭraṃ gadāhastaṃ kapālodyatapāṇinam
huṃphaṭkāre mahāśabdaśabditākhiladiṅmukham //
LiP_1,76.31
puṇḍarīkājinaṃ dorbhyāṃ bibhrantaṃ kambukaṃ tathā
hasantaṃ ca nadantaṃ ca pibantaṃ kṛṣṇasāgaram //
LiP_1,76.32
nṛtyantaṃ bhūtasaṃghaiś ca gaṇasaṃghais tvalaṃkṛtam
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya yathāvibhavavistaram //
LiP_1,76.33
sarvavighnān atikramya śivaloke mahīyate
tatra bhuktvā mahābhogān yāvadābhūtasaṃplavam //
LiP_1,76.34
jñānaṃ vicārato labdhvā rudrebhyastatra mucyate
ardhanārīśvaraṃ devaṃ caturbhujamanuttamam //
LiP_1,76.35
varadābhayahastaṃ ca śūlapadmadharaṃ prabhum
strīpuṃbhāvena saṃsthānaṃ sarvābharaṇabhūṣitam //
LiP_1,76.36
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya śivaloke mahīyate
tatra bhuktvā mahābhogān aṇimādiguṇairyutaḥ //
LiP_1,76.37
ācandratārakaṃ jñānaṃ tato labdhvā vimucyate
yaḥ kuryāddevadeveśaṃ sarvajñaṃ lakulīśvaram //
LiP_1,76.38
vṛtaṃ śiṣyapraśiṣyaiś ca vyākhyānodyatapāṇinam
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya śivalokaṃ sa gacchati //
LiP_1,76.39
bhuktvā tu vipulāṃstatra bhogān yugaśataṃ naraḥ
jñānayogaṃ samāsādya tatraiva ca vimucyate //
LiP_1,76.40
pūrvadevāmarāṇāṃ ca yatsthānaṃ sakalepsitam
kṛtamudrasya devasya citābhasmānulepinaḥ //
LiP_1,76.41
tripuṇḍradhāriṇasteṣāṃ śiromālādharasya ca
brahmaṇaḥ keśakenaikam upavītaṃ ca bibhrataḥ //
LiP_1,76.42
bibhrato vāmahastena kapālaṃ brahmaṇo varam
viṣṇoḥ kalevaraṃ caiva bibhrataḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,76.43
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya mucyate bhavasāgarāt
oṃnamo nīlakaṇṭhāya iti puṇyākṣarāṣṭakam //
LiP_1,76.44
mantramāha sakṛdvā yaḥ pātakaiḥ sa vimucyate
mantreṇānena gandhādyair bhaktyā vittānusārataḥ //
LiP_1,76.45
sampūjya devadeveśaṃ śivaloke mahīyate
jālandharāntakaṃ devaṃ sudarśanadharaṃ prabhum //
LiP_1,76.46
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya dvidhābhūtaṃ jalaṃdharam
prayāti śivasāyujyaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,76.47
sudarśanapradaṃ devaṃ sākṣātpūrvoktalakṣaṇam
arcamānena devena cārcitaṃ netrapūjayā //
LiP_1,76.48
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya śivaloke mahīyate
tiṣṭhato 'tha nikumbhasya pṛṣṭhataścaraṇāṃbujam //
LiP_1,76.49
vāmetaraṃ suvinyasya vāme cāliṅgya cādrijām
śūlāgre kūrparaṃ sthāpya kiṅkiṇīkṛtapannagam //
LiP_1,76.50
samprekṣya cāndhakaṃ pārśve kṛtāñjalipuṭaṃ sthitam
rūpaṃ kṛtvā yathānyāyaṃ śivasāyujyamāpnuyāt //
LiP_1,76.51
yaḥ kuryāddevadeveśaṃ tripurāntakamīśvaram
dhanurbāṇasamāyuktaṃ somaṃ somārdhabhūṣaṇam //
LiP_1,76.52
rathe susaṃsthitaṃ devaṃ caturānanasārathim
tadākāratayā so 'pi gatvā śivapuraṃ sukhī //
LiP_1,76.53
krīḍate nātra saṃdeho dvitīya iva śaṅkaraḥ
tatra bhuktvā mahābhogān yāvad icchā dvijottamāḥ //
LiP_1,76.54
jñānaṃ vicāritaṃ labdhvā tatraiva sa vimucyate // LiP_1,76.55
gaṅgādharaṃ sukhāsīnaṃ candraśekharameva ca // LiP_1,76.56
gaṅgayā sahitaṃ caiva vāmotsaṅge 'ṃbikānvitam
vināyakaṃ tathā skandaṃ jyeṣṭhaṃ durgāṃ suśobhanām //
LiP_1,76.57
bhāskaraṃ ca tathā somaṃ brahmāṇīṃ ca maheśvarīm
kaumārīṃ vaiṣṇavīṃ devīṃ vārāhīṃ varadāṃ tathā //
LiP_1,76.58
indrāṇīṃ caiva cāmuṇḍāṃ vīrabhadrasamanvitām
vighneśena ca yo dhīmān śivasāyujyamāpnuyāt //
LiP_1,76.59
liṅgamūrtiṃ mahājvālāmālāsaṃvṛtam avyayam
liṅgasya madhye vai kṛtvā candraśekharamīśvaram //
LiP_1,76.60
vyomni kuryāt tathā liṅgaṃ brahmāṇaṃ haṃsarūpiṇam
viṣṇuṃ varāharūpeṇa liṅgasyādhastvadhomukham //
LiP_1,76.61
brahmāṇaṃ dakṣiṇe tasya kṛtāñjalipuṭaṃ sthitam
madhye liṅgaṃ mahāghoraṃ mahāmbhasi ca saṃsthitam //
LiP_1,76.62
kṛtvā bhaktyā pratiṣṭhāpya śivasāyujyamāpnuyāt
kṣetrasaṃrakṣakaṃ devaṃ tathā pāśupataṃ prabhum //
LiP_1,76.63
kṛtvā bhaktyā yathānyāyaṃ śivaloke mahīyate // LiP_1,76.64
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivamūrtipratiṣṭhāphalakathanaṃ nāma ṣaṭsaptatitamo 'dhyāyaḥ
liṅgapratiṣṭhāpuṇyaṃ ca liṅgasthāpanameva ca
liṅgānāṃ caiva bhedāś ca śrutaṃ tava mukhādiha //
LiP_1,77.1
mṛdādiratnaparyantair dravyaiḥ kṛtvā śivālayam
yatphalaṃ labhate martyas tatphalaṃ vaktumarhasi //
LiP_1,77.2
yasya bhakto 'pi loke 'smin putradāragṛhādibhiḥ
bādhyate jñānayuktaścen na ca tasya gṛhaistu kim //
LiP_1,77.3
tathāpi bhaktāḥ parameśvarasya kṛtveṣṭaloṣṭairapi rudralokam
prayānti divyaṃ hi vimānavaryaṃ surendrapadmodbhavavanditasya //
LiP_1,77.4
gṛhaṃ ca tādṛgvidhamasya śaṃbhoḥ sampūjya rudratvamavāpnuvanti // LiP_1,77.5
tasmātsarvaprayatnena bhaktyā bhaktaiḥ śivālayam
kartavyaṃ sarvayatnena dharmakāmārthasiddhaye //
LiP_1,77.6
kesaraṃ nāgaraṃ vāpi drāviḍaṃ vā tathāparam
kṛtvā rudrālayaṃ bhaktyā śivaloke mahīyate //
LiP_1,77.7
kailāsākhyaṃ ca yaḥ kuryāt prāsādaṃ parameṣṭhinaḥ
kailāsaśikharākārair vimānair modate sukhī //
LiP_1,77.8
mandaraṃ vā prakurvīta śivāya vidhipūrvakam
bhaktyā vittānusāreṇa uttamādhamamadhyamam //
LiP_1,77.9
mandarādripratīkāśair vimānairviśvatomukhaiḥ
apsarogaṇasaṃkīrṇair devadānavadurlabhaiḥ //
LiP_1,77.10
gatvā śivapuraṃ ramyaṃ bhuktvā bhogān yathepsitān
jñānayogaṃ samāsādya gāṇapatyaṃ labhennaraḥ //
LiP_1,77.11
yaḥ kuryānmerunāmānaṃ prāsādaṃ parameṣṭhinaḥ
sa yatphalamavāpnoti na tat sarvair mahāmakhaiḥ //
LiP_1,77.12
sarvayajñatapodānatīrthavedeṣu yatphalam
tatphalaṃ sakalaṃ labdhvā śivavanmodate ciram //
LiP_1,77.13
niṣadhaṃ nāma yaḥ kuryāt prāsādaṃ bhaktitaḥ sudhīḥ
śivalokamanuprāpya śivavanmodate ciram //
LiP_1,77.14
kuryādvā yaḥ śubhaṃ viprā himaśailamanuttamam
himaśailopamair yānair gatvā śivapuraṃ śubham //
LiP_1,77.15
jñānayogaṃ samāsādya gāṇapatyamavāpnuyāt
nīlādriśikharākhyaṃ vā prāsādaṃ yaḥ suśobhanam //
LiP_1,77.16
kṛtvā vittānusāreṇa bhaktyā rudrāya śaṃbhave
yatphalaṃ labhate martyas tatphalaṃ pravadāmyaham //
LiP_1,77.17
himaśaile kṛte bhaktyā yatphalaṃ prāk tavoditam
tatphalaṃ sakalaṃ labdhvā sarvadevanamaskṛtaḥ //
LiP_1,77.18
rudralokamanuprāpya rudraiḥ sārdhaṃ pramodate
mahendraśailanāmānaṃ prāsādaṃ rudrasaṃmatam //
LiP_1,77.19
kṛtvā yatphalamāpnoti tatphalaṃ pravadāmyaham
mahendraparvatākārair vimānairvṛṣasaṃyutaiḥ //
LiP_1,77.20
gatvā śivapuraṃ divyaṃ bhuktvā bhogānyathepsitān
jñānaṃ vicāritaṃ rudraiḥ samprāpya munipuṅgavāḥ //
LiP_1,77.21
viṣayān viṣavat tyaktvā śivasāyujyamāpnuyāt
hemnā yastu prakurvīta prāsādaṃ ratnaśobhitam //
LiP_1,77.22
drāviḍaṃ nāgaraṃ vāpi kesaraṃ vā vidhānataḥ
kūṭaṃ vā maṇḍapaṃ vāpi samaṃ vā dīrgham eva ca //
LiP_1,77.23
na tasya śakyate vaktuṃ puṇyaṃ śatayugairapi
jīrṇaṃ vā patitaṃ vāpi khaṇḍitaṃ sphuṭitaṃ tathā //
LiP_1,77.24
pūrvavatkārayedyastu dvārādyaiḥ suśubhaṃ dvijāḥ
prāsādaṃ maṇḍapaṃ vāpi prākāraṃ gopuraṃ tu vā //
LiP_1,77.25
karturapyadhikaṃ puṇyaṃ labhate nātra saṃśayaḥ
vṛttyarthaṃ vā prakurvīta naraḥ karma śivālaye //
LiP_1,77.26
yaḥ sa yāti na saṃdehaḥ svargalokaṃ sabāndhavaḥ
yaścātmabhogasiddhyartham api rudrālaye sakṛt //
LiP_1,77.27
karma kuryādyadi sukhaṃ labdhvā cāpi pramodate
tasmād āyatanaṃ bhaktyā yaḥ kuryān munisattamāḥ //
LiP_1,77.28
kāṣṭheṣṭakādibhir martyaḥ śivaloke mahīyate
prasādārthaṃ maheśasya prāsāde munipuṅgavāḥ //
LiP_1,77.29
kartavyaḥ sarvayatnena dharmakāmārthamuktaye
aśaktaścenmuniśreṣṭhāḥ prāsādaṃ kartumuttamam //
LiP_1,77.30
saṃmārjanādibhir vāpi sarvānkāmānavāpnuyāt
saṃmārjanaṃ tu yaḥ kuryān mārjanyā mṛdusūkṣmayā //
LiP_1,77.31
cāndrāyaṇasahasrasya phalaṃ māsena labhyate
yaḥ kuryādvastrapūtena gandhagomayavāriṇā //
LiP_1,77.32
ālepanaṃ yathānyāyaṃ varṣacāndrāyaṇaṃ labhet
ardhakrośaṃ śivakṣetraṃ śivaliṅgātsamantataḥ //
LiP_1,77.33
yas tyajed dustyajān prāṇāñ śivasāyujyam āpnuyāt
svāyaṃbhuvasya mānaṃ hi tathā bāṇasya suvratāḥ //
LiP_1,77.34
svāyaṃbhuve tadardhaṃ syāt syād ārṣe ca tadardhakam
mānuṣe ca tadardhaṃ syāt kṣetramānaṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,77.35
evaṃ yatīnāmāvāse kṣetramānaṃ dvijottamāḥ
rudrāvatāre cādyaṃ yac chiṣye caiva praśiṣyake //
LiP_1,77.36
narāvatāre tacchiṣye tacchiṣye ca praśiṣyake
śrīparvate mahāpuṇye tasya prānte ca vā dvijāḥ //
LiP_1,77.37
tasminvā yastyajetprāṇāñ chivasāyujyamāpnuyāt
vārāṇasyāṃ tathāpyevam avimukte viśeṣataḥ //
LiP_1,77.38
kedāre ca mahākṣetre prayāge ca viśeṣataḥ
kurukṣetre ca yaḥ prāṇān saṃtyajedyāti nirvṛtim //
LiP_1,77.39
prabhāse puṣkare 'vantyāṃ tathā caivāmareśvare
vaṇīśailākule caiva mṛto yāti śivātmatām //
LiP_1,77.40
vārāṇasyāṃ mṛto jantur na jātu jantutāṃ vrajet
triviṣṭape vimukte ca kedāre saṃgameśvare //
LiP_1,77.41
śālaṅke vā tyajetprāṇāṃs tathā vai jambukeśvare
śukreśvare vā gokarṇe bhāskareśe guheśvare //
LiP_1,77.42
hiraṇyagarbhe nandīśe sa yāti paramāṃ gatim
niyamaiḥ śoṣya yo dehaṃ tyajetkṣetre śivasya tu //
LiP_1,77.43
sa yāti śivatāṃ yogī mānuṣe daivike 'pi vā
ārṣe vāpi muniśreṣṭhās tathā svāyaṃbhuve 'pi vā //
LiP_1,77.44
svayaṃbhūte tathā deve nātra kāryā vicāraṇā
ādhāyāgniṃ śivakṣetre sampūjya parameśvaram //
LiP_1,77.45
svadehapiṇḍaṃ juhuyād yaḥ sa yāti parāṃ gatim
yāvattāvannirāhāro bhūtvā prāṇān parityajet //
LiP_1,77.46
śivakṣetre muniśreṣṭhāḥ śivasāyujyamāpnuyāt
chittvā pādadvayaṃ cāpi śivakṣetre vasettu yaḥ //
LiP_1,77.47
sa yāti śivatāṃ caiva nātra kāryā vicāraṇā
kṣetrasya darśanaṃ puṇyaṃ praveśastacchatādhikaḥ //
LiP_1,77.48
tasmācchataguṇaṃ puṇyaṃ sparśanaṃ ca pradakṣiṇam
tasmācchataguṇaṃ puṇyaṃ jalasnānamataḥ param //
LiP_1,77.49
kṣīrasnānaṃ tato viprāḥ śatādhikamanuttamam
dadhnā sahasramākhyātaṃ madhunā tacchatādhikam //
LiP_1,77.50
ghṛtasnānena cānantaṃ śārkare tacchatādhikam
śivakṣetrasamīpasthāṃ nadīṃ prāpyāvagāhya ca //
LiP_1,77.51
tyajeddehaṃ vihāyānnaṃ śivaloke mahīyate
śivakṣetrasamīpasthā nadyaḥ sarvāḥ suśobhanāḥ //
LiP_1,77.52
vāpīkūpataḍāgāś ca śivatīrthā iti smṛtāḥ
snātvā teṣu naro bhaktyā tīrtheṣu dvijasattamāḥ //
LiP_1,77.53
brahmahatyādibhiḥ pāpair mucyate nātra saṃśayaḥ
prātaḥ snātvā muniśreṣṭhāḥ śivatīrtheṣu mānavaḥ //
LiP_1,77.54
aśvamedhaphalaṃ prāpya rudralokaṃ sa gacchati
madhyāhne śivatīrtheṣu snātvā bhaktyā sakṛnnaraḥ //
LiP_1,77.55
gaṅgāsnānasamaṃ puṇyaṃ labhate nātra saṃśayaḥ
astaṃ gate tathā cārke snātvā gacchecchivaṃ padam //
LiP_1,77.56
pāpakañcukamutsṛjya śivatīrtheṣu mānavaḥ
dvijās triṣavaṇaṃ snātvā śivatīrthe sakṛnnaraḥ //
LiP_1,77.57
śivasāyujyamāpnoti nātra kāryā vicāraṇā
purātha sūkaraḥ kaścit śvānaṃ dṛṣṭvā bhayātpathi //
LiP_1,77.58
prasaṃgādvāramekaṃ tu śivatīrthe 'vagāhya ca
mṛtaḥ svayaṃ dvijaśreṣṭhā gāṇapatyamavāptavān //
LiP_1,77.59
yaḥ prātardevadeveśaṃ śivaṃ liṅgasvarūpiṇam
paśyetsa yāti sarvasmād adhikāṃ gatimeva ca //
LiP_1,77.60
madhyāhne ca mahādevaṃ dṛṣṭvā yajñaphalaṃ labhet
sāyāhne sarvayajñānāṃ phalaṃ prāpya vimucyate //
LiP_1,77.61
mānasairvācikaiḥ pāpaiḥ kāyikaiś ca mahattaraiḥ
tathopapātakaiścaiva pāpaiścaivānupātakaiḥ //
LiP_1,77.62
saṃkrame devamīśānaṃ dṛṣṭvā liṅgākṛtiṃ prabhum
māsena yatkṛtaṃ pāpaṃ tyaktvā yāti śivaṃ padam //
LiP_1,77.63
ayane cārdhamāsena dakṣiṇe cottarāyaṇe
viṣuve caiva sampūjya prayāti paramāṃ gatim //
LiP_1,77.64
pradakṣiṇatrayaṃ kuryād yaḥ prāsādaṃ samantataḥ
savyāpasavyanyāyena mṛdugatyā śucirnaraḥ //
LiP_1,77.65
pade pade 'śvamedhasya yajñasya phalamāpnuyāt
vācā yastu śivaṃ nityaṃ saṃrauti parameśvaram //
LiP_1,77.66
so 'pi yāti śivaṃ sthānaṃ prāpya kiṃ punareva ca
kṛtvā maṇḍalakaṃ kṣetraṃ gandhagomayavāriṇā //
LiP_1,77.67
muktāphalamayaiścūrṇair indranīlamayais tathā
padmarāgamayaiścaiva sphāṭikaiś ca suśobhanaiḥ //
LiP_1,77.68
tathā mārakataiścaiva sauvarṇai rājatais tathā
tadvarṇair laukikaiścaiva cūrṇairvittavivarjitaiḥ //
LiP_1,77.69
ālikhya kamalaṃ bhadraṃ daśahastapramāṇataḥ
sakarṇikaṃ mahābhāgā mahādevasamīpataḥ //
LiP_1,77.70
tatrāvāhya mahādevaṃ navaśaktisamanvitam
pañcabhiśca tathā ṣaḍbhir aṣṭābhiśceṣṭadaṃ param //
LiP_1,77.71
punaraṣṭābhir īśānaṃ daśāre daśabhis tathā
punarbāhye ca daśabhiḥ sampūjya praṇipatya ca //
LiP_1,77.72
nivedya devadevāya kṣitidānaphalaṃ labhet
śālipiṣṭādibhir vāpi padmamālikhya nirdhanaḥ //
LiP_1,77.73
pūrvoktamakhilaṃ puṇyaṃ labhate nātra saṃśayaḥ
dvādaśāraṃ tathālikhya maṇḍalaṃ padam uttamam //
LiP_1,77.74
ratnacūrṇādibhiścūrṇais tathā dvādaśamūrtibhiḥ
maṇḍalasya ca madhye tu bhāskaraṃ sthāpya pūjayet //
LiP_1,77.75
grahaiś ca saṃvṛtaṃ vāpi sūryasāyujyamuttamam
evaṃ prākṛtam apyārthyāṃ ṣaḍasraṃ parikalpya ca //
LiP_1,77.76
madhyadeśe ca deveśīṃ prakṛtiṃ brahmarūpiṇīm
dakṣiṇe sattvamūrtiṃ ca vāmataś ca rajoguṇam //
LiP_1,77.77
agratastu tamomūrtiṃ madhye devīṃ tathāṃbikām
pañcabhūtāni tanmātrāpañcakaṃ caiva dakṣiṇe //
LiP_1,77.78
karmendriyāṇi pañcaiva tathā buddhīndriyāṇi ca
uttare vidhivatpūjya ṣaḍasre caiva pūjayet //
LiP_1,77.79
ātmānaṃ cāntarātmānaṃ yugalaṃ buddhimeva ca
ahaṅkāraṃ ca mahatā sarvayajñaphalaṃ labhet //
LiP_1,77.80
evaṃ vaḥ kathitaṃ sarvaṃ prākṛtaṃ maṇḍalaṃ param
ato vakṣyāmi viprendrāḥ sarvakāmārthasādhanam //
LiP_1,77.81
gocarmamātramālikhya maṇḍalaṃ gomayena tu
caturaśraṃ vidhānena cādbhir abhyukṣya mantravit //
LiP_1,77.82
alaṃkṛtya vitānādyaiś chatrair vāpi manoramaiḥ
budbudairardhacandraiś ca haimairaśvatthapatrakaiḥ //
LiP_1,77.83
sitairvikasitaiḥ padmai raktair nīlotpalais tathā
muktādāmair vitānānte lambitastu sitairdhvajaiḥ //
LiP_1,77.84
sitamṛtpātrakaiścaiva suślakṣṇaiḥ pūrṇakumbhakaiḥ
phalapallavamālābhir vaijayantībhir aṃśukaiḥ //
LiP_1,77.85
pañcāśaddīpamālābhir dhūpaiḥ pañcavidhais tathā
pañcāśaddalasaṃyuktam ālikhetpadmamuttamam //
LiP_1,77.86
tattadvarṇais tathā cūrṇaiḥ śvetacūrṇairathāpi vā
ekahastapramāṇena kṛtvā padmaṃ vidhānataḥ //
LiP_1,77.87
karṇikāyāṃ nyased devaṃ devyā deveśvaraṃ bhavam
varṇāni ca nyasetpatre rudraiḥ prāgādyanukramāt //
LiP_1,77.88
praṇavādinamo 'ntāni sarvavarṇāni suvratāḥ
sampūjyaivaṃ muniśreṣṭhā gandhapuṣpādibhiḥ kramāt //
LiP_1,77.89
brāhmaṇān bhojayettatra pañcāśadvidhipūrvakam
akṣamālopavītaṃ ca kuṇḍalaṃ ca kamaṇḍalum //
LiP_1,77.90
āsanaṃ ca tathā daṇḍam uṣṇīṣaṃ vastrameva ca
dattvā teṣāṃ munīndrāṇāṃ devadevāya śaṃbhave //
LiP_1,77.91
mahācaruṃ nivedyaivaṃ kṛṣṇaṃ gomithunaṃ tathā
ante ca devadevāya dāpayeccūrṇamaṇḍalam //
LiP_1,77.92
yāgopayogadravyāṇi śivāya vinivedayet
oṅkārādyaṃ japeddhīmān prativarṇam anukramāt //
LiP_1,77.93
evamālikhya yo bhaktyā sarvamaṇḍalamuttamam
yatphalaṃ labhate martyas tadvadāmi samāsataḥ //
LiP_1,77.94
sāṅgān vedān yathānyāyam adhītya vidhipūrvakam
iṣṭvā yajñairyathānyāyaṃ jyotiṣṭomādibhiḥ kramāt //
LiP_1,77.95
tato viśvajidantaiś ca putrānutpādya tādṛśān
vānaprasthāśramaṃ gatvā sadāraḥ sāgnireva ca //
LiP_1,77.96
cāndrāyaṇādikāḥ sarvāḥ kṛtvā nyasya kriyā dvijāḥ
brahmavidyāmadhītyaiva jñānamāsādya yatnataḥ //
LiP_1,77.97
jñānena jñeyam ālokya yogī yatkāmamāpnuyāt
tatphalaṃ labhate sarvaṃ varṇamaṇḍaladarśanāt //
LiP_1,77.98
yena kenāpi vā martyaḥ pralipyāyatanāgrataḥ
uttare dakṣiṇe vāpi pṛṣṭhato vā dvijottamāḥ //
LiP_1,77.99
catuṣkoṇaṃ tu vā cūrṇair alaṃkṛtya samantataḥ
puṣpākṣatādibhiḥ pūjya sarvapāpaiḥ pramucyate //
LiP_1,77.100
yastu garbhagṛhaṃ bhaktyā sakṛdālipya sarvataḥ
candanādyaiḥ sakarpūrair gandhadravyaiḥ samantataḥ //
LiP_1,77.101
vikīrya gandhakusumair dhūpairdhūpya caturvidhaiḥ
prārthayeddevamīśānaṃ śivalokaṃ sa gacchati //
LiP_1,77.102
tatra bhuktvā mahābhogān kalpakoṭiśataṃ naraḥ
svadehagandhakusumaiḥ pūrayañchivamandiram //
LiP_1,77.103
kramādgāndharvamāsādya gandharvaiś ca supūjitaḥ
kramādāgatya loke 'smin rājā bhavati vīryavān //
LiP_1,77.104
ādidevo mahādevaḥ pralayasthitikārakaḥ
sargaś ca bhuvanādhīśaḥ śarvavyāpī sadāśivaḥ
śivabrahmāmṛtaṃ grāhyaṃ mokṣasādhanam uttamam //
LiP_1,77.105
vyaktāvyaktaṃ sadā nityam acintyam arcayet prabhum // LiP_1,77.106
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge upalepanādikathanaṃ nāma saptasaptatitamo 'dhyāyaḥ
vastrapūtena toyena kāryaṃ caivopalepanam
śivakṣetre muniśreṣṭhā nānyathā siddhiriṣyate //
LiP_1,78.1
āpaḥ pūtā bhavantyetā vastrapūtāḥ samuddhṛtāḥ
aphenā muniśārdūlā nādeyāś ca viśeṣataḥ //
LiP_1,78.2
tasmādvai sarvakāryāṇi daivikāni dvijottamāḥ
adbhiḥ kāryāṇi pūtābhiḥ sarvakāryaprasiddhaye //
LiP_1,78.3
jantubhir miśritā hyāpaḥ sūkṣmābhistānnihatya tu
yatpāpaṃ sakalaṃ cādbhir apūtābhiściraṃ labhet //
LiP_1,78.4
saṃmārjane tathā nṝṇāṃ mārjane ca viśeṣataḥ
agnau kaṇḍanake caiva peṣaṇe toyasaṃgrahe //
LiP_1,78.5
hiṃsā sadā gṛhasthānāṃ tasmāddhiṃsāṃ vivarjayet
ahiṃseyaṃ paro dharmaḥ sarveṣāṃ prāṇināṃ dvijāḥ //
LiP_1,78.6
tasmātsarvaprayatnena vastrapūtaṃ samācaret
taddānamabhayaṃ puṇyaṃ sarvadānottamottamam //
LiP_1,78.7
tasmāttu parihartavyā hiṃsā sarvatra sarvadā
manasā karmaṇā vācā sarvadāhiṃsakaṃ naram //
LiP_1,78.8
rakṣanti jantavaḥ sarve hiṃsakaṃ bādhayanti ca
trailokyamakhilaṃ dattvā yatphalaṃ vedapārage //
LiP_1,78.9
tatphalaṃ koṭiguṇitaṃ labhate 'hiṃsako naraḥ
manasā karmaṇā vācā sarvabhūtahite ratāḥ //
LiP_1,78.10
dayādarśitapanthāno rudralokaṃ vrajanti ca
svāmivatparirakṣanti bahūni vividhāni ca //
LiP_1,78.11
ye putrapautravatsnehād rudralokaṃ vrajanti te
tasmātsarvaprayatnena vastrapūtena vāriṇā //
LiP_1,78.12
kāryamabhyukṣaṇaṃ nityaṃ snapanaṃ ca viśeṣataḥ
trailokyamakhilaṃ hatvā yatphalaṃ parikīrtyate //
LiP_1,78.13
śivālaye nihatyaikam api tatsakalaṃ labhet
śivārthaṃ sarvadā kāryā puṣpahiṃsā dvijottamāḥ //
LiP_1,78.14
yajñārthaṃ paśuhiṃsā ca kṣatriyairduṣṭaśāsanam
vihitāvihitaṃ nāsti yogināṃ brahmavādinām //
LiP_1,78.15
yatastasmānna hantavyā niṣiddhānāṃ niṣevaṇāt
sarvakarmāṇi vinyasya saṃnyastā brahmavādinaḥ //
LiP_1,78.16
na hantavyāḥ sadā pūjyāḥ pāpakarmaratā api
pavitrāstu striyaḥ sarvā atreś ca kulasaṃbhavāḥ //
LiP_1,78.17
brahmahatyāsamaṃ pāpam ātreyīṃ vinihatya ca
striyaḥ sarvā na hantavyāḥ pāpakarmaratā api //
LiP_1,78.18
na yajñārthaṃ striyo grāhyāḥ sarvaiḥ sarvatra sarvadā
sarvavarṇeṣu viprendrāḥ pāpakarmaratā api //
LiP_1,78.19
malinā rūpavatyaś ca virūpā malināṃbarāḥ
na hantavyāḥ sadā martyaiḥ śivavacchaṅkayā tathā //
LiP_1,78.20
vedabāhyavratācārāḥ śrautasmārtabahiṣkṛtāḥ
pāṣaṇḍina iti khyātā na saṃbhāṣyā dvijātibhiḥ //
LiP_1,78.21
na spṛṣṭavyā na draṣṭavyā dṛṣṭvā bhānuṃ samīkṣate
tathāpi tena vadhyāś ca nṛpairanyaiś ca jantubhiḥ //
LiP_1,78.22
prasaṃgādvāpi yo martyaḥ satāṃ sakṛdaho dvijāḥ
rudralokamavāpnoti samabhyarcya maheśvaram //
LiP_1,78.23
bhavanti duḥkhitāḥ sarve nirdayā munisattamāḥ
bhaktihīnā narāḥ sarve bhave paramakāraṇe //
LiP_1,78.24
ye bhaktā devadevasya śivasya parameṣṭhinaḥ
bhāgyavanto vimucyante bhuktvā bhogānihaiva te //
LiP_1,78.25
putreṣu dāreṣu gṛheṣu nṝṇāṃ bhaktaṃ yathā cittamathādideve
sakṛtprasaṃgādyatitāpasānāṃ teṣāṃ na dūraḥ parameśalokaḥ //
LiP_1,78.26
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge bhaktimahimavarṇanaṃ nāmāṣṭasaptatitamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ pūjyo mahādevo martyairmandairmahāmate
kalpāyuṣair alpavīryair alpasattvaiḥ prajāpatiḥ //
LiP_1,79.1
saṃvatsarasahasraiś ca tapasā pūjya śaṅkaram
na paśyanti surāścāpi kathaṃ devaṃ yajanti te //
LiP_1,79.2
kathitaṃ tathyam evātra yuṣmābhir munipuṅgavāḥ
tathāpi śraddhayā dṛśyaḥ pūjyaḥ saṃbhāṣya eva ca //
LiP_1,79.3
prasaṃgāccaiva sampūjya bhaktihīnairapi dvijāḥ
bhāvānurūpaphalado bhagavāniti kīrtitaḥ //
LiP_1,79.4
ucchiṣṭaḥ pūjayanyāti paiśācaṃ tu dvijādhamaḥ
saṃkruddho rākṣasaṃ sthānaṃ prāpnuyān mūḍhadhīr dvijāḥ //
LiP_1,79.5
abhakṣyabhakṣī sampūjya yākṣaṃ prāpnoti durjanaḥ
gānaśīlaś ca gāndharvaṃ nṛtyaśīlastathaiva ca //
LiP_1,79.6
khyātiśīlas tathā cāndraṃ strīṣu sakto narādhamaḥ
madārtaḥ pūjayan rudraṃ somasthānamavāpnuyāt //
LiP_1,79.7
gāyatryā devamabhyarcya prājāpatyamavāpnuyāt
brāhmaṃ hi praṇavenaiva vaiṣṇavaṃ cābhinandya ca //
LiP_1,79.8
śraddhayā sakṛdevāpi samabhyarcya maheśvaram
rudralokamanuprāpya rudraiḥ sārdhaṃ pramodate //
LiP_1,79.9
saṃśodhya ca śubhaṃ liṅgam amarāsurapūjitam
jalaiḥ pūtaistathā pīṭhe devamāvāhya bhaktitaḥ //
LiP_1,79.10
dṛṣṭvā devaṃ yathānyāyaṃ praṇipatya ca śaṅkaram
kalpite cāsane sthāpya dharmajñānamaye śubhe //
LiP_1,79.11
vairāgyaiśvaryasampanne sarvalokanamaskṛte
oṅkārapadmamadhye tu somasūryāgnisaṃbhave //
LiP_1,79.12
pādyamācamanaṃ cārghyaṃ dattvā rudrāya śaṃbhave
snāpayeddivyatoyaiś ca ghṛtena payasā tathā //
LiP_1,79.13
dadhnā ca snāpayedrudraṃ śodhayecca yathāvidhi
tataḥ śuddhāṃbunā snāpya candanādyaiś ca pūjayet //
LiP_1,79.14
rocanādyaiś ca sampūjya divyapuṣpaiś ca pūjayet
bilvapatrairakhaṇḍaiś ca padmairnānāvidhais tathā //
LiP_1,79.15
nīlotpalaiś ca rājīvair nadyāvartaiś ca mallikaiḥ
campakair jātipuṣpaiśca bakulaiḥ karavīrakaiḥ //
LiP_1,79.16
śamīpuṣpair bṛhatpuṣpair unmattāgastyajairapi
apāmārgakadambaiś ca bhūṣaṇairapi śobhanaiḥ //
LiP_1,79.17
dattvā pañcavidhaṃ dhūpaṃ pāyasaṃ ca nivedayet
dadhibhaktaṃ ca madhvājyapariplutamataḥ param //
LiP_1,79.18
śuddhānnaṃ caiva mudgānnaṃ ṣaḍvidhaṃ ca nivedayet
atha pañcavidhaṃ vāpi saghṛtaṃ vinivedayet //
LiP_1,79.19
kevalaṃ cāpi śuddhānnam āḍhakaṃ taṇḍulaṃ pacet
kṛtvā pradakṣiṇaṃ cānte namaskṛtya muhurmuhuḥ //
LiP_1,79.20
stutvā ca devamīśānaṃ punaḥ sampūjya śaṅkaram
īśānaṃ puruṣaṃ caiva aghoraṃ vāmameva ca //
LiP_1,79.21
sadyojātaṃ japaṃścāpi pañcabhiḥ pūjayecchivam
anena vidhinā devaḥ prasīdati maheśvaraḥ //
LiP_1,79.22
vṛkṣāḥ puṣpādipatrādyair upayuktāḥ śivārcane
gāvaścaiva dvijaśreṣṭhāḥ prayānti paramāṃ gatim //
LiP_1,79.23
pūjayedyaḥ śivaṃ rudraṃ śarvaṃ bhavamajaṃ sakṛt
sa yāti śivasāyujyaṃ punarāvṛttivarjitam //
LiP_1,79.24
arcitaṃ parameśānaṃ bhavaṃ śarvamumāpatim
sakṛtprasaṃgādvā dṛṣṭvā sarvapāpaiḥ pramucyate //
LiP_1,79.25
pūjitaṃ vā mahādevaṃ pūjyamānamathāpi vā
dṛṣṭvā prayāti vai martyo brahmalokaṃ na saṃśayaḥ //
LiP_1,79.26
śrutvānumodayeccāpi sa yāti paramāṃ gatim
yo dadyād ghṛtadīpaṃ ca sakṛlliṅgasya cāgrataḥ //
LiP_1,79.27
sa tāṃ gatim avāpnoti svāśramair durlabhāṃ sthirām
dīpavṛkṣaṃ pārthivaṃ vā dāravaṃ vā śivālaye //
LiP_1,79.28
dattvā kulaśataṃ sāgraṃ śivaloke mahīyate
āyasaṃ tāmrajaṃ vāpi raupyaṃ sauvarṇikaṃ tathā //
LiP_1,79.29
śivāya dīpaṃ yo dadyād vidhinā vāpi bhaktitaḥ
sūryāyutasamaiḥ ślakṣṇair yānaiḥ śivapuraṃ vrajet //
LiP_1,79.30
kārtike māsi yo dadyād ghṛtadīpaṃ śivāgrataḥ
sampūjyamānaṃ vā paśyed vidhinā parameśvaram //
LiP_1,79.31
sa yāti brahmaṇo lokaṃ śraddhayā munisattamāḥ
āvāhanaṃ susānnidhyaṃ sthāpanaṃ pūjanaṃ tathā //
LiP_1,79.32
samproktaṃ rudragāyatryā āsanaṃ praṇavena vai
pañcabhiḥ snapanaṃ proktaṃ rudrādyaiś ca viśeṣataḥ //
LiP_1,79.33
evaṃ sampūjayennityaṃ devadevamumāpatim
brahmāṇaṃ dakṣiṇe tasya praṇavena samarcayet //
LiP_1,79.34
uttare devadeveśaṃ viṣṇuṃ gāyatriyā yajet
vahnau hutvā yathānyāyaṃ pañcabhiḥ praṇavena ca //
LiP_1,79.35
sa yāti śivasāyujyam evaṃ sampūjya śaṅkaram
iti saṃkṣepataḥ prokto liṅgārcanavidhikramaḥ //
LiP_1,79.36
vyāsena kathitaḥ pūrvaṃ śrutvā rudramukhātsvayam // LiP_1,79.37
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivārcanavidhir nāmaikonāśītitamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ paśupatiṃ dṛṣṭvā paśupāśavimokṣaṇam
paśutvaṃ tatyajurdevās tanno vaktumihārhasi //
LiP_1,80.1
purā kailāsaśikhare bhogyākhye svapure sthitam
sametya devāḥ sarvajñam ājagmustatprasādataḥ //
LiP_1,80.2
hitāya sarvadevānāṃ brahmaṇā ca janārdanaḥ
garuḍasya tathā skandham āruhya puruṣottamaḥ //
LiP_1,80.3
jagāma devatābhir vai devadevāntikaṃ hariḥ
sarve samprāpya devasya sārdhaṃ girivaraṃ śubham //
LiP_1,80.4
sendrāḥ sasādhyāḥ sayamāḥ praṇemur girimuttamam
bhagavān vāsudevo 'sau garuḍād garuḍadhvajaḥ
avatīrya giriṃ merum āruroha surottamaiḥ //
LiP_1,80.5
sakaladuritahīnaṃ sarvadaṃ bhogamukhyaṃ muditakuraravṛndaṃ nāditaṃ nāgavṛndaiḥ
madhuraraṇitagītaṃ sānukūlāndhakāraṃ padaracitavanāntaṃ kāntavātāntatoyam //
LiP_1,80.6
bhavanaśatasahasrair juṣṭam ādityakalpair lalitagatividagdhair haṃsavṛndaiś ca bhinnam
dhavakhadirapalāśaiś candanādyaiś ca vṛkṣair dvijavaragaṇavṛndaiḥ kokilādyairdvirephaiḥ //
LiP_1,80.7
kvacidaśeṣasuradrumasaṃkulaṃ kurabakaiḥ priyakaistilakais tathā
bahukadambatamālalatāvṛtaṃ girivaraṃ śikharairvividhais tathā //
LiP_1,80.8
gireḥ pṛṣṭhe paraṃ śārvaṃ kalpitaṃ viśvakarmaṇā
krīḍārthaṃ devadevasya bhavasya parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,80.9
apaśyaṃstatpuraṃ devāḥ sendropendrāḥ samāhitāḥ
praṇemurdūrataścaiva prabhāvādeva śūlinaḥ //
LiP_1,80.10
sahasrasūryapratimaṃ mahāntaṃ sahasraśaḥ sarvaguṇaiś ca bhinnam
jagāma kailāsagiriṃ mahātmā meruprabhāge puramādidevaḥ //
LiP_1,80.11
tato 'tha nārigajavājisaṃkulaṃ rathair anekair amarārisūdanaḥ
gaṇairgaṇeśaiś ca girīndrasaṃnibhaṃ mahāpuradvāramajo hariś ca //
LiP_1,80.12
atha jāṃbūnadamayair bhavanairmaṇibhūṣitaiḥ
vimānairvividhākāraiḥ prākāraiś ca samāvṛtam //
LiP_1,80.13
dṛṣṭvā śaṃbhoḥ puraṃ bāhyaṃ devaiḥ sabrahmakairhariḥ
prahṛṣṭavadano bhūtvā praviveśa tataḥ puram //
LiP_1,80.14
harmyaprāsādasambādhaṃ mahāṭṭālasamanvitam
dvitīyaṃ devadevasya caturdvāraṃ suśobhanam //
LiP_1,80.15
vajravaiḍūryamāṇikyamaṇijālaiḥ samāvṛtam
dolāvikṣepasaṃyuktaṃ ghaṇṭācāmarabhūṣitam //
LiP_1,80.16
mṛdaṅgamurajairjuṣṭaṃ vīṇāveṇunināditam
nṛtyadbhir apsaraḥsaṃghair bhūtasaṃghaiś ca saṃvṛtam
devendrabhavanākārair bhavanair dṛṣṭimohanaiḥ //
LiP_1,80.17
prāsādaśṛṅgeṣvatha pauranāryaḥ sahasraśaḥ puṣpaphalākṣatādyaiḥ
sthitāḥ karaistasya hareḥ samantāt pracikṣipurmūrdhni yathā bhavasya //
LiP_1,80.18
dṛṣṭvā nāryastadā viṣṇuṃ madāghūrṇitalocanāḥ // LiP_1,80.19
viśālajaghanāḥ sadyo nanṛturmumudurjaguḥ
kāściddṛṣṭvā hariṃ nāryaḥ kiṃcit prahasitānanāḥ //
LiP_1,80.20
kiṃcid visrastavastrāś ca srastakāñcīguṇā jaguḥ
caturthaṃ pañcamaṃ caiva ṣaṣṭhaṃ ca saptamaṃ tathā //
LiP_1,80.21
aṣṭamaṃ navamaṃ caiva daśamaṃ ca purottamam
atītyāsādya devasya puraṃ śaṃbhoḥ suśobhanam //
LiP_1,80.22
suvṛttaṃ sutarāṃ śubhraṃ kailāsaśikhare śubhe
sūryamaṇḍalasaṃkāśair vimānaiś ca vibhūṣitam //
LiP_1,80.23
sphāṭikair maṇḍapaiḥ śubhrair jāṃbūnadamayais tathā
nānāratnamayaiścaiva digvidikṣu vibhūṣitam //
LiP_1,80.24
gopurairgopateḥ śaṃbhor nānābhūṣaṇabhūṣitaiḥ
anekaiḥ sarvatobhadraiḥ sarvaratnamayais tathā //
LiP_1,80.25
prākārairvividhākārair aṣṭāviṃśatibhir vṛtam
upadvārairmahādvārair vidikṣu vividhairdṛḍhaiḥ //
LiP_1,80.26
guhyālayairguhyagṛhair guhasya bhavanaiḥ śubhaiḥ
grāmyair anyair mahābhāgā mauktikair dṛṣṭimohanaiḥ //
LiP_1,80.27
gaṇeśāyatanair divyaiḥ padmarāgamayais tathā
candanairvividhākāraiḥ puṣpodyānaiś ca śobhanaiḥ //
LiP_1,80.28
taḍāgair dirghikābhiś ca hemasopānapaṅktibhiḥ
strīṇāṃ gatijitair haṃsaiḥ sevitābhiḥ samantataḥ //
LiP_1,80.29
mayūraiścaiva kāraṇḍaiḥ kokilaiścakravākakaiḥ
śobhitābhiś ca vāpībhir divyāmṛtajalais tathā //
LiP_1,80.30
saṃlāpālāpakuśalaiḥ sarvābharaṇabhūṣitaiḥ
stanabhārāvanamraiś ca madāghūrṇitalocanaiḥ //
LiP_1,80.31
geyanādaratairdivyai rudrakanyāsahasrakaiḥ
nṛtyadbhir apsaraḥsaṃghair amarairapi durlabhaiḥ //
LiP_1,80.32
praphullāṃbujavṛndādyais tathā dvijavarairapi
rudrastrīgaṇasaṃkīrṇair jalakrīḍāratais tathā //
LiP_1,80.33
ratotsavarataiścaiva lalitaiś ca pade pade
grāmarāgānuraktaiś ca padmarāgasamaprabhaiḥ //
LiP_1,80.34
strīsaṃghair devadevasya bhavasya paramātmanaḥ
dṛṣṭvā vismayamāpannās tasthurdevāḥ samantataḥ //
LiP_1,80.35
tatraiva dadṛśurdevā vṛndaṃ rudragaṇasya ca
gaṇeśvarāṇāṃ vīrāṇām api vṛndaṃ sahasraśaḥ //
LiP_1,80.36
suvarṇakṛtasopānān vajravaiḍūryabhūṣitān
sphāṭikān devadevasya dadṛśuste vimānakān //
LiP_1,80.37
teṣāṃ śṛṅgeṣu hṛṣṭāś ca nāryaḥ kamalalocanāḥ
viśālajaghanā yakṣā gandharvāpsarasas tathā //
LiP_1,80.38
kinnaryaḥ kiṃnarāścaiva bhujaṅgāḥ siddhakanyakāḥ
nānāveṣadharāścānyā nānābhūṣaṇabhūṣitāḥ //
LiP_1,80.39
nānāprabhāvasaṃyuktā nānābhogaratipriyāḥ
nīlotpaladalaprakhyāḥ padmapatrāyatekṣaṇāḥ //
LiP_1,80.40
padmakiñjalkasaṃkāśair aṃśukairatiśobhanāḥ
valayairnūpurairhāraiś chatraiścitraistathāṃśukaiḥ //
LiP_1,80.41
bhūṣitā bhūṣitaiś cānyair maṇḍitā maṇḍanapriyāḥ
dṛṣṭvātha vṛndaṃ surasundarīṇāṃ gaṇeśvarāṇāṃ surasundarīṇām
jagmurgaṇeśasya puraṃ sureśāḥ puradviṣaḥ śakrapurogamāś ca //
LiP_1,80.42
dṛṣṭvā ca tasthuḥ surasiddhasaṃghāḥ purasya madhye puruhūtapūrvāḥ
bhavasya bālārkasahasravarṇaṃ vimānamādyaṃ parameśvarasya //
LiP_1,80.43
atha tasya vimānasya dvāri saṃsthaṃ gaṇeśvaram
nandinaṃ dadṛśuḥ sarve devāḥ śakrapurogamāḥ //
LiP_1,80.44
taṃ dṛṣṭvā nandinaṃ sarve praṇamyāhur gaṇeśvaram
jayeti devāstaṃ dṛṣṭvā so 'pyāha ca gaṇeśvaraḥ //
LiP_1,80.45
bho bho devā mahābhāgāḥ sarve nirdhūtakalmaṣāḥ
samprāptāḥ sarvalokeśā vaktumarhatha suvratāḥ //
LiP_1,80.46
tamāhurvaradaṃ devaṃ vāraṇendrasamaprabham
paśupāśavimokṣārthaṃ darśayāsmān maheśvaram //
LiP_1,80.47
purā puratrayaṃ dagdhuṃ paśutvaṃ paribhāṣitam
śaṅkitāś ca vayaṃ tatra paśutvaṃ prati suvrata //
LiP_1,80.48
vrataṃ pāśupataṃ proktaṃ bhavena parameṣṭhinā
vratenānena bhūteśa paśutvaṃ naiva vidyate //
LiP_1,80.49
atha dvādaśavarṣaṃ vā māsadvādaśakaṃ tu vā
dinadvādaśakaṃ vāpi kṛtvā tad vratam uttamam //
LiP_1,80.50
mucyante paśavaḥ sarve paśupāśairbhavasya tu
darśayāmāsa tāndevān nārāyaṇapurogamān //
LiP_1,80.51
nandī śilādatanayaḥ sarvabhūtagaṇāgraṇīḥ
taṃ dṛṣṭvā devamīśānaṃ sāṃbaṃ sagaṇam avyayam //
LiP_1,80.52
praṇemus tuṣṭuvuś caiva prītikaṇṭakitatvacaḥ
vijñāpya śitikaṇṭhāya paśupāśavimokṣaṇam //
LiP_1,80.53
tasthustadāgrataḥ śaṃbhoḥ praṇipatya punaḥ punaḥ
tataḥ samprekṣya tān sarvān devadevo vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,80.54
viśodhya teṣāṃ devānāṃ paśutvaṃ parameśvaraḥ
vrataṃ pāśupataṃ caiva svayaṃ devo maheśvaraḥ //
LiP_1,80.55
upadiśya munīnāṃ ca sahāste cāṃbayā bhavaḥ
tadāprabhṛti te devāḥ sarve pāśupatāḥ smṛtāḥ //
LiP_1,80.56
paśūnāṃ ca patiryasmāt teṣāṃ sākṣāddhi devatāḥ
tasmātpāśupatāḥ proktās tapastepuś ca te punaḥ //
LiP_1,80.57
tato dvādaśavarṣānte muktapāśāḥ surottamāḥ
yayuryathāgataṃ sarve brahmaṇā saha viṣṇunā //
LiP_1,80.58
etadvaḥ kathitaṃ sarvaṃ pitāmahamukhācchrutam
purā sanatkumāreṇa tasmādvyāsena dhīmatā //
LiP_1,80.59
yaḥ śrāvayecchucir viprāñ chṛṇuyādvā śucirnaraḥ
sa dehabhedamāsādya paśupāśaiḥ pramucyate //
LiP_1,80.60
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge pāśupatavratamāhātmyaṃ nāmāśītitamo 'dhyāyaḥ
vratametattvayā proktaṃ paśupāśavimokṣaṇam
vrataṃ pāśupataṃ laiṅgaṃ purā devair anuṣṭhitam //
LiP_1,81.1
vaktumarhasi cāsmākaṃ yathāpūrvaṃ tvayā śrutam
sūta uvāca
purā sanatkumāreṇa pṛṣṭaḥ śailādirādarāt //
LiP_1,81.2
nandī prāha vacastasmai pravadāmi samāsataḥ
result of liṅga worship
devairdaityais tathā siddhair gandharvaiḥ siddhacāraṇaiḥ //
LiP_1,81.3
munibhiś ca mahābhāgair anuṣṭhitamanuttamam
vrataṃ dvādaśaliṅgākhyaṃ paśupāśavimokṣaṇam //
LiP_1,81.4
bhogadaṃ yogadaṃ caiva kāmadaṃ muktidaṃ śubham
aviyogakaraṃ puṇyaṃ bhaktānāṃ bhayanāśanam //
LiP_1,81.5
ṣaḍaṅgasahitān vedān mathitvā tena nirmitam
sarvadānottamaṃ puṇyam aśvamedhāyutādhikam //
LiP_1,81.6
sarvamaṅgaladaṃ puṇyaṃ sarvaśatruvināśanam
saṃsārārṇavamagnānāṃ jantūnāmapi mokṣadam //
LiP_1,81.7
sarvavyādhiharaṃ caiva sarvajvaravināśanam
devairanuṣṭhitaṃ pūrvaṃ brahmaṇā viṣṇunā tathā //
LiP_1,81.8
kṛtvā kanīyasaṃ liṅgaṃ snāpya candanavāriṇā
caitramāsādi viprendrāḥ śivaliṅgavrataṃ caret //
LiP_1,81.9
kṛtvā haimaṃ śubhaṃ padmaṃ karṇikākesarānvitam
navaratnaiś ca khacitam aṣṭapatraṃ yathāvidhi //
LiP_1,81.10
karṇikāyāṃ nyaselliṅgaṃ sphāṭikaṃ pīṭhasaṃyutam
tatra bhaktyā yathānyāyam arcayed bilvapatrakaiḥ //
LiP_1,81.11
sitaiḥ sahasrakamalai raktairnīlotpalairapi
śvetārkakarṇikāraiś ca karavīrairbakairapi //
LiP_1,81.12
etairanyair yathālābhaṃ gāyatryā tasya suvratāḥ
sampūjya caiva gandhādyair dhūpairdīpaiś ca maṅgalaiḥ //
LiP_1,81.13
nīrājanādyaiścānyaiś ca liṅgamūrtimaheśvaram
agaruṃ dakṣiṇe dadyād aghoreṇa dvijottamāḥ //
LiP_1,81.14
paścime sadyamantreṇa divyāṃ caiva manaḥśilām
uttare vāmadevena candanaṃ vāpi dāpayet //
LiP_1,81.15
puruṣeṇa muniśreṣṭhā haritālaṃ ca pūrvataḥ
sitāgarūdbhavaṃ viprās tathā kṛṣṇāgarūdbhavam //
LiP_1,81.16
tathā gugguludhūpaṃ ca saugandhikamanuttamam
sitāraṃ nāma dhūpaṃ ca dadyād īśāya bhaktitaḥ //
LiP_1,81.17
mahācarurnivedyaḥ syād āḍhakānnamathāpi vā
etad vaḥ kathitaṃ puṇyaṃ śivaliṅgamahāvratam //
LiP_1,81.18
sarvamāseṣu sāmānyaṃ viśeṣo 'pi ca kīrtyate
vaiśākhe vajraliṅgaṃ ca jyeṣṭhe mārakataṃ tathā //
LiP_1,81.19
āṣāḍhe mauktikaṃ liṅgaṃ śrāvaṇe nīlanirmitam
māsi bhādrapade liṅgaṃ padmarāgamayaṃ śubham //
LiP_1,81.20
āśvine caiva viprendrāḥ gomedakamayaṃ śubham
pravālenaiva kārtikyāṃ tathā vai mārgaśīrṣake //
LiP_1,81.21
vaiḍūryanirmitaṃ liṅgaṃ puṣparāgeṇa puṣyake
māghe ca sūryakāntena phālgune sphāṭikena ca //
LiP_1,81.22
sarvamāseṣu kamalaṃ haimamekaṃ vidhīyate
alābhe rājataṃ vāpi kevalaṃ kamalaṃ tu vā //
LiP_1,81.23
ratnānām apyalābhe tu hemnā vā rājatena vā
rajatasyāpyalābhe tu tāmralohena kārayet //
LiP_1,81.24
śailaṃ vā dārujaṃ vāpi mṛnmayaṃ vā savedikam
sarvagandhamayaṃ vāpi kṣaṇikaṃ parikalpayet //
LiP_1,81.25
haimantike mahādevaṃ śrīpattreṇaiva pūjayet
sarvamāseṣu kamalaṃ haimamekamathāpi vā //
LiP_1,81.26
rājataṃ vāpi kamalaṃ haimakarṇikamuttamam
rājatasyāpyabhāve tu bilvapatraiḥ samarcayet //
LiP_1,81.27
sahasrakamalālābhe tadardhenāpi pūjayet
tadardhārdhena vā rudram aṣṭottaraśatena vā //
LiP_1,81.28
bilvapatre sthitā lakṣmīr devī lakṣaṇasaṃyutā
nīlotpale 'ṃbikā sākṣād utpale ṣaṇmukhaḥ svayam //
LiP_1,81.29
padmāśrito mahādevaḥ sarvadevapatiḥ śivaḥ
tasmātsarvaprayatnena śrīpattraṃ na tyajedbudhaḥ //
LiP_1,81.30
nīlotpalaṃ cotpalaṃ ca kamalaṃ ca viśeṣataḥ
sarvavaśyakaraṃ padmaṃ śilā sarvārthasiddhidā //
LiP_1,81.31
kṛṣṇāgarusamudbhūtaṃ sarvapāpanikṛntanam
gugguluprabhṛtīnāṃ caiva dīpānāṃ ca nivedanam //
LiP_1,81.32
sarvarogakṣayaṃ caiva candanaṃ sarvasiddhidam
saugandhikaṃ tathā dhūpaṃ sarvakāmārthasādhakam //
LiP_1,81.33
śvetāgarūdbhavaṃ caiva tathā kṛṣṇāgarūdbhavam
saumyaṃ sītāridhūpaṃ ca sākṣānnirvāṇasiddhidam //
LiP_1,81.34
śvetārkakusume sākṣāc caturvaktraḥ prajāpatiḥ
karṇikārasya kusume medhā sākṣādvyavasthitā //
LiP_1,81.35
karavīre gaṇādhyakṣo bake nārāyaṇaḥ svayam
sugandhiṣu ca sarveṣu kusumeṣu nagātmajā //
LiP_1,81.36
tasmādetairyathālābhaṃ puṣpadhūpādibhiḥ śubhaiḥ
pūjayeddevadeveśaṃ bhaktyā vittānusārataḥ //
LiP_1,81.37
nivedayettato bhaktyā pāyasaṃ ca mahācarum
saghṛtaṃ sopadaṃśaṃ ca sarvadravyasamanvitam //
LiP_1,81.38
śuddhānnaṃ vāpi mudgānnam āḍhakaṃ cārdhakaṃ tu vā
cāmaraṃ tālavṛntaṃ ca tasmai bhaktyā nivedayet //
LiP_1,81.39
upahārāṇi puṇyāni nyāyenaivārjitānyapi
nānāvidhāni cārhāṇi prokṣitānyaṃbhasā punaḥ //
LiP_1,81.40
nivedayecca rudrāya bhaktiyuktena cetasā
kṣīrādvai sarvadevānāṃ sthityarthamamṛtaṃ dhruvam //
LiP_1,81.41
viṣṇunā jiṣṇunā sākṣād anne sarvaṃ pratiṣṭhitam
bhūtānām annadānena prītir bhavati śaṅkare //
LiP_1,81.42
tasmāt sampūjayed devam anne prāṇāḥ pratiṣṭhitāḥ
upahāre tathā tuṣṭir vyañjane pavanaḥ svayam //
LiP_1,81.43
sarvātmako mahādevo gandhatoye hyapāmpatiḥ
pīṭhe vai prakṛtiḥ sākṣān mahadādyairvyavasthitā //
LiP_1,81.44
tasmāddevaṃ yajedbhaktyā pratimāsaṃ yathāvidhi
paurṇamāsyāṃ vrataṃ kāryaṃ sarvakāmārthasiddhaye //
LiP_1,81.45
satyaṃ śaucaṃ dayā śāntiḥ saṃtoṣo dānameva ca
paurṇamāsyāmamāvāsyām upavāsaṃ ca kārayet //
LiP_1,81.46
saṃvatsarānte godānaṃ vṛṣotsargaṃ viśeṣataḥ
bhojayedbrāhmaṇānbhaktyā śrotriyān vedapāragān //
LiP_1,81.47
tal liṅgaṃ pūjitaṃ tena sarvadravyasamanvitam
sthāpayed vā śivakṣetre dāpayed brāhmaṇāya vā //
LiP_1,81.48
ya evaṃ sarvamāseṣu śivaliṅgamahāvratam
kuryādbhaktyā muniśreṣṭhāḥ sa eva tapatāṃ varaḥ //
LiP_1,81.49
sūryakoṭipratīkāśair vimānai ratnabhūṣitaiḥ
gatvā śivapuraṃ divyaṃ nehāyāti kadācana //
LiP_1,81.50
athavā hyekamāsaṃ vā caredevaṃ vratottamam
śivalokamavāpnoti nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,81.51
athavā saktacittaśced yānyān saṃcintayedvarān
varṣamekaṃ caredevaṃ tāṃstānprāpya śivaṃ vrajet //
LiP_1,81.52
devatvaṃ vā pitṛtvaṃ vā devarājatvameva ca
gāṇapatyapadaṃ vāpi sakto 'pi labhate naraḥ //
LiP_1,81.53
vidyārthī labhate vidyāṃ bhogārthī bhogamāpnuyāt
dravyārthī ca nidhiṃ paśyed āyuḥkāmaś cirāyuṣam //
LiP_1,81.54
yānyāṃścintayate kāmāṃs tāṃstānprāpyeha modate
ekamāsavratādeva so 'nte rudratvamāpnuyāt //
LiP_1,81.55
idaṃ pavitraṃ paramaṃ rahasyaṃ vratottamaṃ viśvasṛjāpi sṛṣṭam
hitāya devāsurasiddhamartyavidyādharāṇāṃ paramaṃ śivena //
LiP_1,81.56
sampūjya pūjyaṃ vidhinaivamīśaṃ praṇamya mūrdhnā saha bhṛtyaputraiḥ
vyapohanaṃ nāma japetstavaṃ ca pradakṣiṇaṃ kṛtya śivaṃ prayatnāt //
LiP_1,81.57
purākṛtaṃ viśvasṛjā stavaṃ ca hitāya devena jagattrayasya
pitāmahenaiva suraiśca sārdhaṃ mahānubhāvena mahārghyam etat //
LiP_1,81.58
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge paśupāśavimocanaliṅgapūjādikathanaṃ nāmaikāśītitamo 'dhyāyaḥ
vyapohanastavaṃ vakṣye sarvasiddhipradaṃ śubham
nandinaś ca mukhācchrutvā kumāreṇa mahātmanā //
LiP_1,82.1
vyāsāya kathitaṃ tasmād bahumānena vai mayā
namaḥ śivāya śuddhāya nirmalāya yaśasvine //
LiP_1,82.2
duṣṭāntakāya sarvāya bhavāya paramātmane
pañcavaktro daśabhujo hy akṣapañcadaśairyutaḥ //
LiP_1,82.3
śuddhasphaṭikasaṃkāśaḥ sarvābharaṇabhūṣitaḥ
sarvajñaḥ sarvagaḥ śāntaḥ sarvopari susaṃsthitaḥ //
LiP_1,82.4
padmāsanasthaḥ someśaḥ pāpamāśu vyapohatu
īśānaḥ puruṣaścaiva aghoraḥ sadya eva ca //
LiP_1,82.5
vāmadevaś ca bhagavān pāpamāśu vyapohatu
anantaḥ sarvavidyeśaḥ sarvajñaḥ sarvadaḥ prabhuḥ //
LiP_1,82.6
śivadhyānaikasampannaḥ sa me pāpaṃ vyapohatu
sūkṣmaḥ surāsureśāno viśveśo gaṇapūjitaḥ //
LiP_1,82.7
śivadhyānaikasampannaḥ sa me pāpaṃ vyapohatu
śivottamo mahāpūjyaḥ śivadhyānaparāyaṇaḥ //
LiP_1,82.8
sarvagaḥ sarvadaḥ śāntaḥ sa me pāpaṃ vyapohatu
ekākṣo bhagavānīśaḥ śivārcanaparāyaṇaḥ //
LiP_1,82.9
śivadhyānaikasampannaḥ sa me pāpaṃ vyapohatu
trimūrtir bhagavān īśaḥ śivabhaktiprabodhakaḥ //
LiP_1,82.10
śivadhyānaikasampannaḥ sa me pāpaṃ vyapohatu
śrīkaṇṭhaḥ śrīpatiḥ śrīmāñ śivadhyānarataḥ sadā //
LiP_1,82.11
śivārcanarataḥ śrīmān sa me pāpaṃ vyapohatu
trailokyanamitā devī solkākārā purātanī //
LiP_1,82.12
śivārcanarataḥ śrīmān sa me pāpaṃ vyapohatu
trailokyanamitā devī solkākārā purātanī //
LiP_1,82.13
dākṣāyaṇī mahādevī gaurī haimavatī śubhā
ekaparṇāgrajā saumyā tathā vai caikapāṭalā //
LiP_1,82.14
aparṇā varadā devī varadānaikatatparā
umā suraharā sākṣāt kauśikī vā kapardinī //
LiP_1,82.15
khaṭvāṅgadhāriṇī divyā karāgratarupallavā
naigameyādibhir divyaiś caturbhiḥ putrakairvṛtā //
LiP_1,82.16
menāyā nandinī devī vārijā vārijekṣaṇā
aṃbāyā vītaśokasya nandinaś ca mahātmanaḥ //
LiP_1,82.17
śubhāvatyāḥ sakhī śāntā pañcacūḍā varapradā
sṛṣṭyarthaṃ sarvabhūtānāṃ prakṛtitvaṃ gatāvyayā //
LiP_1,82.18
trayoviṃśatibhis tattvair mahadādyair vijṛmbhitā
lakṣmyādiśaktibhir nityaṃ namitā nandanandinī //
LiP_1,82.19
manonmanī mahādevī māyāvī maṇḍanapriyā
māyayā yā jagatsarvaṃ brahmādyaṃ sacarācaram //
LiP_1,82.20
kṣobhiṇī mohinī nityaṃ yogināṃ hṛdi saṃsthitā
ekānekasthitā loke indīvaranibhekṣaṇā //
LiP_1,82.21
bhaktyā paramayā nityaṃ sarvadevairabhiṣṭutā
gaṇendrāmbhojagarbhendrayamavitteśapūrvakaiḥ //
LiP_1,82.22
saṃstutā jananī teṣāṃ sarvopadravanāśinī
bhaktānāmārtihā bhavyā bhavabhāvavināśanī //
LiP_1,82.23
bhuktimuktipradā divyā bhaktānāmaprayatnataḥ
sā me sākṣānmahādevī pāpam āśu vyapohatu //
LiP_1,82.24
caṇḍaḥ sarvagaṇeśāno mukhācchaṃbhorvinirgataḥ
śivārcanarataḥ śrīmān sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.25
śālaṅkāyanaputrastu halamārgotthitaḥ prabhuḥ
jāmātā marutāṃ devaḥ sarvabhūtamaheśvaraḥ //
LiP_1,82.26
sarvagaḥ sarvadṛk śarvaḥ sarveśasadṛśaḥ prabhuḥ
sanārāyaṇakair devaiḥ sendracandradivākaraiḥ //
LiP_1,82.27
siddhaiś ca yakṣagandharvair bhūtairbhūtavidhāyakaiḥ
uragairṛṣibhiścaiva brahmaṇā ca mahātmanā //
LiP_1,82.28
stutastrailokyanāthastu munirantaḥ puraṃ sthitaḥ
sarvadā pūjitaḥ sarvair nandī pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.29
mahākāyo mahātejā mahādeva ivāparaḥ
śivārcanarataḥ śrīmān sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.30
merumandārakailāsataṭakūṭaprabhedanaḥ
airāvatādibhir divyair diggajaiś ca supūjitaḥ //
LiP_1,82.31
saptapātālapādaś ca saptadvīporujaṅghakaḥ
saptārṇavāṅkuśaścaiva sarvatīrthodaraḥ śivaḥ //
LiP_1,82.32
ākāśadeho digbāhuḥ somasūryāgnilocanaḥ
hatāsuramahāvṛkṣo brahmavidyāmahotkaṭaḥ //
LiP_1,82.33
brahmādyādhoraṇair divyair yogapāśasamanvitaiḥ
baddho hṛtpuṇḍarīkākhye staṃbhe vṛttiṃ nirudhya ca //
LiP_1,82.34
nāgendravaktro yaḥ sākṣād gaṇakoṭiśatairvṛtaḥ
śivadhyānaikasampannaḥ sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.35
bhṛṅgīśaḥ piṅgalākṣo 'sau bhasitāśastu dehayuk
śivārcanarataḥ śrīmān sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.36
caturbhistanubhir nityaṃ sarvāsuranibarhaṇaḥ
skandaḥ śaktidharaḥ śāntaḥ senānīḥ śikhivāhanaḥ //
LiP_1,82.37
devasenāpatiḥ śrīmān sa me pāpaṃ vyapohatu
bhavaḥ śarvastatheśāno rudraḥ paśupatis tathā //
LiP_1,82.38
ugro bhīmo mahādevaḥ śivārcanarataḥ sadā
etāḥ pāpaṃ vyapohantu mūrtayaḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,82.39
mahādevaḥ śivo rudraḥ śaṅkaro nīlalohitaḥ
īśāno vijayo bhīmo devadevo bhavodbhavaḥ //
LiP_1,82.40
kapālīśaś ca vijñeyo rudrā rudrāṃśasaṃbhavāḥ
śivapraṇāmasampannā vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.41
vikartano vivasvāṃś ca mārtaṇḍo bhāskaro raviḥ
lokaprakāśakaścaiva lokasākṣītrivikramaḥ //
LiP_1,82.42
ādityaś ca tathā sūryaś cāṃśumāṃś ca divākaraḥ
ete vai dvādaśādityā vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.43
gaganaṃ sparśanaṃ tejo rasaś ca pṛthivī tathā
candraḥ sūryastathātmā ca tanavaḥ śivabhāṣitāḥ //
LiP_1,82.44
pāpaṃ vyapohantu mama bhayaṃ nirṇāśayantu me
vāsavaḥ pāvakaścaiva yamo nirṛtireva ca //
LiP_1,82.45
varuṇo vāyusomau ca īśāno bhagavān hariḥ
pitāmahaś ca bhagavān śivadhyānaparāyaṇaḥ //
LiP_1,82.46
ete pāpaṃ vyapohantu manasā karmaṇā kṛtam
nabhasvānsparśano vāyur anilo mārutas tathā //
LiP_1,82.47
prāṇaḥ prāṇeśajīveśau mārutaḥ śivabhāṣitāḥ
śivārcanaratāḥ sarve vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.48
khecarī vasucārī ca brahmeśo brahmabrahmadhīḥ
suṣeṇaḥ śāśvataḥ pṛṣṭaḥ supuṣṭaś ca mahābalaḥ //
LiP_1,82.49
ete vai cāraṇāḥ śaṃbhoḥ pūjayātīva bhāvitāḥ
vyapohantu malaṃ sarvaṃ pāpaṃ caiva mayā kṛtam //
LiP_1,82.50
mantrajño mantravit prājño mantrarāṭ siddhapūjitaḥ
siddhavatparamaḥ siddhaḥ sarvasiddhipradāyinaḥ //
LiP_1,82.51
vyapohantu malaṃ sarve siddhāḥ śivapadārcakāḥ
yakṣo yakṣeśadhanado jṛmbhako maṇibhadrakaḥ //
LiP_1,82.52
pūrṇabhadreśvaro mālī śitikuṇḍalireva ca
narendraścaiva yakṣeśā vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.53
anantaḥ kulikaścaiva vāsukistakṣakastathā
karkoṭako mahāpadmaḥ śaṅkhapālo mahābalaḥ //
LiP_1,82.54
śivapraṇāmasampannāḥ śivadehaprabhūṣaṇāḥ
mama pāpaṃ vyapohantu viṣaṃ sthāvarajaṅgamam //
LiP_1,82.55
vīṇājñaḥ kinnaraścaiva surasenaḥ pramardanaḥ
atīśayaḥ sa prayogī gītajñaścaiva kinnarāḥ //
LiP_1,82.56
śivapraṇāmasampannā vyapohantu malaṃ mama
vidyādharaś ca vibudho vidyārāśirvidāṃ varaḥ //
LiP_1,82.57
vibuddho vibudhaḥ śrīmān kṛtajñaś ca mahāyaśāḥ
ete vidyādharāḥ sarve śivadhyānaparāyaṇāḥ //
LiP_1,82.58
vyapohantu malaṃ ghoraṃ mahādevaprasādataḥ
vāmadevī mahājambhaḥ kālanemirmahābalaḥ //
LiP_1,82.59
sugrīvo mardakaścaiva piṅgalo devamardanaḥ
prahrādaścāpyanuhrādaḥ saṃhrādaḥ kila bāṣkalau //
LiP_1,82.60
jambhaḥ kuṃbhaś ca māyāvī kārtavīryaḥ kṛtaṃjayaḥ
ete 'surā mahātmāno mahādevaparāyaṇāḥ //
LiP_1,82.61
vyapohantu bhayaṃ ghoram āsuraṃ bhāvameva ca
garutmān khagatiścaiva pakṣirāṭ nāgamardanaḥ //
LiP_1,82.62
nāgaśatrur hiraṇyāṅgo vainateyaḥ prabhañjanaḥ
nāgāśīrviṣanāśaś ca viṣṇuvāhana eva ca //
LiP_1,82.63
ete hiraṇyavarṇābhā garuḍā viṣṇuvāhanāḥ
nānābharaṇasampannā vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.64
agastyaś ca vasiṣṭhaś ca aṅgirā bhṛgureva ca
kāśyapo nāradaścaiva dadhīcaścyavanas tathā //
LiP_1,82.65
upamanyustathānye ca ṛṣayaḥ śivabhāvitāḥ
śivārcanaratāḥ sarve vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.66
pitaraḥ pitāmahāś ca tathaiva prapitāmahāḥ
agniṣvāttā barhiṣadas tathā mātāmahādayaḥ //
LiP_1,82.67
vyapohantu bhayaṃ pāpaṃ śivadhyānaparāyaṇāḥ
lakṣmīś ca dharaṇī caiva gāyatrī ca sarasvatī //
LiP_1,82.68
durgā uṣā śacī jyeṣṭhā mātaraḥ surapūjitāḥ
devānāṃ mātaraś caiva gaṇānāṃ mātaras tathā //
LiP_1,82.69
bhūtānāṃ mātaraḥ sarvā yatra yā gaṇamātaraḥ
prasādāddevadevasya vyapohantu malaṃ mama //
LiP_1,82.70
urvaśī menakā caiva raṃbhā ratitilottamāḥ
sumukhī durmukhī caiva kāmukī kāmavardhanī //
LiP_1,82.71
tathānyāḥ sarvalokeṣu divyāścāpsarasas tathā
śivāya tāṇḍavaṃ nityaṃ kurvantyo 'tīva bhāvitāḥ //
LiP_1,82.72
devyaḥ śivārcanaratā vyapohantu malaṃ mama
arkaḥ somo 'ṅgārakaś ca budhaścaiva bṛhaspatiḥ //
LiP_1,82.73
śukraḥ śanaiścaraścaiva rāhuḥ ketustathaiva ca
vyapohantu bhayaṃ ghoraṃ grahapīḍāṃ śivārcakāḥ //
LiP_1,82.74
meṣo vṛṣo 'tha mithunas tathā karkaṭakaḥ śubhaḥ
siṃhaś ca kanyā vipulā tulā vai vṛścikas tathā //
LiP_1,82.75
dhanuś ca makaraścaiva kuṃbho mīnastathaiva ca
rāśayo dvādaśa hyete śivapūjāparāyaṇāḥ //
LiP_1,82.76
vyapohantu bhayaṃ pāpaṃ prasādātparameṣṭhinaḥ
aśvinī bharaṇī caiva kṛttikā rohiṇī tathā //
LiP_1,82.77
śrīmanmṛgaśiraścārdrā punarvasupuṣyasārpakāḥ
maghā vai pūrvaphālgunya uttarāphālgunī tathā //
LiP_1,82.78
hastacitrā tathā svātī viśākhā cānurādhikā
jyeṣṭhā mūlaṃ mahābhāgā pūrvāṣāḍhā tathaiva ca //
LiP_1,82.79
uttarāṣāḍhikā caiva śravaṇaṃ ca śraviṣṭhikā
śatabhiṣak pūrvabhadrā tathā proṣṭhapadā tathā //
LiP_1,82.80
pauṣṇaṃ ca devyaḥ satataṃ vyapohantu malaṃ mama
jvaraḥ kumbhodaraścaiva śaṅkukarṇo mahābalaḥ //
LiP_1,82.81
mahākarṇaḥ prabhātaś ca mahābhūtapramardanaḥ
śyenajicchivadūtaś ca pramathāḥ prītivardhanāḥ //
LiP_1,82.82
koṭikoṭiśataiścaiva bhūtānāṃ mātaraḥ sadā
vyapohantu bhayaṃ pāpaṃ mahādevaprasādataḥ //
LiP_1,82.83
śivadhyānaikasampanno himarāḍ aṃbusannibhaḥ
kundendusadṛśākāraḥ kuṃbhakundendubhūṣaṇaḥ //
LiP_1,82.84
vaḍavānalaśatruryo vaḍavāmukhabhedanaḥ
catuṣpādasamāyuktaḥ kṣīroda iva pāṇḍuraḥ //
LiP_1,82.85
rudraloke sthito nityaṃ rudraiḥ sārdhaṃ gaṇeśvaraiḥ
vṛṣendro viśvadhṛg devo viśvasya jagataḥ pitā //
LiP_1,82.86
vṛto nandādibhir nityaṃ mātṛbhir makhamardanaḥ
śivārcanarato nityaṃ sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.87
gaṅgā mātā jaganmātā rudraloke vyavasthitā
śivabhaktā tu yā nandā sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.88
bhadrā bhadrapadā devī śivaloke vyavasthitā
mātā gavāṃ mahābhāgā sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.89
surabhiḥ sarvatobhadrā sarvapāpapraṇāśanī
rudrapūjāratā nityaṃ sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.90
suśīlā śīlasampannā śrīpradā śivabhāvitā
śivaloke sthitā nityaṃ sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.91
vedaśāstrārthatattvajñaḥ sarvakāryābhicintakaḥ
samastaguṇasampannaḥ sarvadeveśvarātmajaḥ //
LiP_1,82.92
jyeṣṭhaḥ sarveśvaraḥ saumyo mahāviṣṇutanuḥ svayam
āryaḥ senāpatiḥ sākṣād gahano makhamardanaḥ //
LiP_1,82.93
airāvatagajārūḍhaḥ kṛṣṇakuñcitamūrdhajaḥ
kṛṣṇāṅgo raktanayanaḥ śaśipannagabhūṣaṇaḥ //
LiP_1,82.94
bhūtaiḥ pretaiḥ piśācaiś ca kūṣmāṇḍaiś ca samāvṛtaḥ
śivārcanarataḥ sākṣāt sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.95
brahmāṇī caiva māheśī kaumārī vaiṣṇavī tathā
vārāhī caiva māhendrī cāmuṇḍāgneyikā tathā //
LiP_1,82.96
etā vai mātaraḥ sarvāḥ sarvalokaprapūjitāḥ
yoginībhir mahāpāpaṃ vyapohantu samāhitāḥ //
LiP_1,82.97
vīrabhadro mahātejā himakundendusannibhaḥ
rudrasya tanayo raudraḥ śūlāsaktamahākaraḥ //
LiP_1,82.98
sahasrabāhuḥ sarvajñaḥ sarvāyudhadharaḥ svayam
tretāgninayano devas trailokyābhayadaḥ prabhuḥ //
LiP_1,82.99
mātṝṇāṃ rakṣako nityaṃ mahāvṛṣabhavāhanaḥ
trailokyanamitaḥ śrīmān śivapādārcane rataḥ //
LiP_1,82.100
yajñasya ca śiraśchettā pūṣṇo dantavināśanaḥ
vahnerhastaharaḥ sākṣād bhaganetranipātanaḥ //
LiP_1,82.101
pādāṅguṣṭhena somāṅgapeṣakaḥ prabhusaṃjñakaḥ
upendrendrayamādīnāṃ devānāmaṅgarakṣakaḥ //
LiP_1,82.102
sarasvatyā mahādevyā nāsikoṣṭhāvakartanaḥ
gaṇeśvaro yaḥ senānīḥ sa me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.103
jyeṣṭhā variṣṭhā varadā varābharaṇabhūṣitā
mahālakṣmīrjaganmātā sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.104
mahāmohā mahābhāgā mahābhūtagaṇairvṛtā
śivārcanaratā nityaṃ sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.105
lakṣmīḥ sarvaguṇopetā sarvalakṣaṇasaṃyutā
sarvadā sarvagā devī sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.106
siṃhārūḍhā mahādevī pārvatyāstanayāvyayā
viṣṇornidrā mahāmāyā vaiṣṇavī surapūjitā //
LiP_1,82.107
trinetrā varadā devī mahiṣāsuramardinī
śivārcanaratā durgā sā me pāpaṃ vyapohatu //
LiP_1,82.108
brahmāṇḍadhārakā rudrāḥ sarvalokaprapūjitāḥ
satyāś ca mānasāḥ sarve vyapohantu bhayaṃ mama //
LiP_1,82.109
bhūtāḥ pretāḥ piśācāś ca kūṣmāṇḍagaṇanāyakāḥ
kūṣmāṇḍakāś ca te pāpaṃ vyapohantu samāhitāḥ //
LiP_1,82.110
anena devaṃ stutvā tu cānte sarvaṃ samāpayet
praṇamya śirasā bhūmau pratimāse dvijottamāḥ //
LiP_1,82.111
vyapohanastavaṃ divyaṃ yaḥ paṭhecchṛṇuyādapi
vidhūya sarvapāpāni rudraloke mahīyate //
LiP_1,82.112
kanyārthī labhate kanyāṃ jayakāmo jayaṃ labhet
arthakāmo labhedarthaṃ putrakāmo bahūn sutān //
LiP_1,82.113
vidyārthī labhate vidyāṃ bhogārthī bhogamāpnuyāt
yānyānprārthayate kāmān mānavaḥ śravaṇādiha //
LiP_1,82.114
tānsarvān śīghramāpnoti devānāṃ ca priyo bhavet
paṭhyamānamidaṃ puṇyaṃ yamuddiśya tu paṭhyate //
LiP_1,82.115
tasya rogā na bādhante vātapittādisaṃbhavāḥ
nākāle maraṇaṃ tasya na sarpairapi daśyate //
LiP_1,82.116
yatpuṇyaṃ caiva tīrthānāṃ yajñānāṃ caiva yatphalam
dānānāṃ caiva yatpuṇyaṃ vratānāṃ ca viśeṣataḥ //
LiP_1,82.117
tatpuṇyaṃ koṭiguṇitaṃ japtvā cāpnoti mānavaḥ
goghnaścaiva kṛtaghnaś ca vīrahā brahmahā bhavet //
LiP_1,82.118
śaraṇāgataghātī ca mitraviśvāsaghātakaḥ
duṣṭaḥ pāpasamācāro mātṛhā pitṛhā tathā //
LiP_1,82.119
vyapohya sarvapāpāni śivaloke mahīyate // LiP_1,82.120
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge vyapohanastavanirūpaṇaṃ nāma dvyaśītitamo 'dhyāyaḥ
vyapohanastavaṃ puṇyaṃ śrutamasmābhir ādarāt
prasaṃgālliṅgadānasya vratānyapi vadasva naḥ //
LiP_1,83.1
vratāni vaḥ pravakṣyāmi śubhāni munisattamāḥ
nandinā kathitānīha brahmaputrāya dhīmate //
LiP_1,83.2
tāni vyāsādupaśrutya yuṣmākaṃ pravadāmyaham
aṣṭamyāṃ ca caturdaśyāṃ pakṣayorubhayorapi //
LiP_1,83.3
varṣamekaṃ tu bhuñjāno naktaṃ yaḥ pūjayecchivam
sarvayajñaphalaṃ prāpya sa yāti paramāṃ gatim //
LiP_1,83.4
pṛthivīṃ bhājanaṃ kṛtvā bhuktvā parvasu mānavaḥ
ahorātreṇa caikena trirātraphalamaśnute //
LiP_1,83.5
dvayor māsasya pañcamyor dvayoḥ pratipadornaraḥ
kṣīradhārāvrataṃ kuryāt so 'śvamedhaphalaṃ labhet //
LiP_1,83.6
kṛṣṇāṣṭamyāṃ tu naktena yāvatkṛṣṇacaturdaśī
bhuñjanbhogānavāpnoti brahmalokaṃ ca gacchati //
LiP_1,83.7
yo 'bdamekaṃ prakurvīta naktaṃ parvasu parvasu
brahmacārī jitakrodhaḥ śivadhyānaparāyaṇaḥ //
LiP_1,83.8
saṃvatsarānte viprendrān bhojayedvidhipūrvakam
sa yāti śāṅkaraṃ lokaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,83.9
upavāsāt paraṃ bhaikṣyaṃ bhaikṣyāt param ayācitam
ayācitāt paraṃ naktaṃ tasmān naktena vartayet //
LiP_1,83.10
devairbhuktaṃ tu pūrvāhṇe madhyāhne ṛṣibhis tathā
aparāhṇe ca pitṛbhiḥ saṃdhyāyāṃ guhyakādibhiḥ //
LiP_1,83.11
sarvavelāmatikramya naktabhojanamuttamam
haviṣyabhojanaṃ snānaṃ satyamāhāralāghavam //
LiP_1,83.12
agnikāryamadhaḥśayyāṃ naktabhojī samācaret
pratimāsaṃ pravakṣyāmi śivavratamanuttamam //
LiP_1,83.13
dharmakāmārthamokṣārthaṃ sarvapāpaviśuddhaye
puṣyamāse ca sampūjya yaḥ kuryānnaktabhojanam //
LiP_1,83.14
satyavādī jitakrodhaḥ śāligodhūmagorasaiḥ
pakṣayoraṣṭamīṃ yatnād upavāsena vartayet //
LiP_1,83.15
bhūmiśayyāṃ ca māsānte paurṇamāsyāṃ ghṛtādibhiḥ
snāpya rudraṃ mahādevaṃ sampūjya vidhipūrvakam //
LiP_1,83.16
yāvakaṃ caudanaṃ dattvā sakṣīraṃ saghṛtaṃ dvijāḥ
bhojayed brāhmaṇāñśiṣṭāñ japecchāntiṃ viśeṣataḥ //
LiP_1,83.17
tathā gomithunaṃ caiva kapilaṃ vinivedayet
bhavāya devadevāya śivāya parameṣṭhine //
LiP_1,83.18
sa yāti muniśārdūla vāhneyaṃ lokamuttamam
bhuktvā sa vipulān lokān tatraiva sa vimucyate //
LiP_1,83.19
māghamāse tu sampūjya yaḥ kuryān naktabhojanam
kṛśaraṃ ghṛtasaṃyuktaṃ bhuñjānaḥ saṃyatendriyaḥ //
LiP_1,83.20
sopavāsaṃ caturdaśyāṃ bhavedubhayapakṣayoḥ
rudrāya paurṇamāsyāṃ tu dadyādvai ghṛtakambalam //
LiP_1,83.21
kṛṣṇaṃ gomithunaṃ dadyāt pūjayeccaiva śaṃkaram
bhojayedbrāhmaṇāṃścaiva yathāvibhavavistaram //
LiP_1,83.22
yāmyamāsādya vai lokaṃ yamena saha modate
phālgune caiva samprāpte kuryādvai naktabhojanam //
LiP_1,83.23
śyāmākānnaghṛtakṣīrair jitakrodho jitendriyaḥ
caturdaśyāmathāṣṭamyām upavāsaṃ ca kārayet //
LiP_1,83.24
paurṇamāsyāṃ mahādevaṃ snāpya sampūjya śaṅkaram
dadyādgomithunaṃ vāpi tāmrābhaṃ śūlapāṇaye //
LiP_1,83.25
brāhmaṇān bhojayitvā tu prārthayetparameśvaram
sa yāti candrasāyujyaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,83.26
caitre 'pi rudramabhyarcya kuryādvai naktabhojanam
śālyannaṃ payasā yuktaṃ ghṛtena ca yathāsukham //
LiP_1,83.27
goṣṭhaśāyī muniśreṣṭhāḥ kṣitau niśi bhavaṃ smaret
paurṇamāsyāṃ śivaṃ snāpya dadyādgomithunaṃ sitam //
LiP_1,83.28
brāhmaṇān bhojayeccaiva nirṛteḥ sthānamāpnuyāt
vaiśākhe ca tathā māse kṛtvā vai naktabhojanam //
LiP_1,83.29
paurṇamāsyāṃ bhavaṃ snāpya pañcagavyaghṛtādibhiḥ
śvetaṃ gomithunaṃ dattvā so 'śvamedhaphalaṃ labhet //
LiP_1,83.30
jyeṣṭhe māse ca deveśaṃ bhavaṃ śarvamumāpatim
sampūjya śraddhayā bhaktyā kṛtvā vai naktabhojanam //
LiP_1,83.31
raktaśālyannamadhvā ca adbhiḥ pūtaṃ ghṛtādibhiḥ
vīrāsano niśārdhaṃ ca gavāṃ śuśrūṣaṇe rataḥ //
LiP_1,83.32
paurṇamāsyāṃ tu sampūjya devadevamumāpatim
snāpya śaktyā yathānyāyaṃ caruṃ dadyāc ca śūline //
LiP_1,83.33
brāhmaṇān bhojayitvā ca yathāvibhavavistaram
dhūmraṃ gomithunaṃ dattvā vāyuloke mahīyate //
LiP_1,83.34
āṣāḍhe māsi cāpyevaṃ naktabhojanatatparaḥ
bhūrikhaṇḍājyasaṃmiśraṃ saktubhiścaiva gorasam //
LiP_1,83.35
paurṇamāsyāṃ ghṛtādyaistu snāpya pūjya yathāvidhi
brāhmaṇān bhojayitvā ca śrotriyān vedapāragān //
LiP_1,83.36
dadyādgomithunaṃ gauraṃ vāruṇaṃ lokamāpnuyāt
śrāvaṇe ca dvijā māse kṛtvā vai naktabhojanam //
LiP_1,83.37
kṣīraṣaṣṭikabhaktena sampūjya vṛṣabhadhvajam
paurṇamāsyāṃ ghṛtādyaistu snāpya pūjya yathāvidhi //
LiP_1,83.38
brāhmaṇān bhojayitvā ca śrotriyān vedapāragān
śvetāgrapādaṃ pauṇḍraṃ ca dadyādgomithunaṃ punaḥ //
LiP_1,83.39
sa yāti vāyusāyujyaṃ vāyuvatsarvago bhavet
prāpte bhādrapade māse kṛtvaivaṃ naktabhojanam //
LiP_1,83.40
hutaśeṣaṃ ca viprendrān vṛkṣamūlāśrito divā
paurṇamāsyāṃ tu deveśaṃ snāpya sampūjya śaṅkaram //
LiP_1,83.41
nīlaskandhaṃ vṛṣaṃ gāṃ ca dattvā bhaktyā yathāvidhi
brāhmaṇān bhojayitvā ca vedavedāṅgapāragān //
LiP_1,83.42
yakṣalokamanuprāpya yakṣarājo bhavennaraḥ
tataścāśvayuje māsi kṛtvaivaṃ naktabhojanam //
LiP_1,83.43
saghṛtaṃ śaṅkaraṃ pūjya paurṇamāsyāṃ ca pūrvavat
brāhmaṇān bhojayitvā ca śivabhaktān sadā śucīn //
LiP_1,83.44
vṛṣabhaṃ nīlavarṇābham urodeśasamunnatam
gāṃ ca dattvā yathānyāyam aiśānaṃ lokamāpnuyāt //
LiP_1,83.45
kārtike ca tathā māse kṛtvā vai naktabhojanam
kṣīraudanena sājyena sampūjya ca bhavaṃ prabhum //
LiP_1,83.46
paurṇamāsyāṃ ca vidhivat snāpya dattvā caruṃ punaḥ
brāhmaṇān bhojayitvā ca yathāvibhavavistaram //
LiP_1,83.47
dattvā gomithunaṃ caiva kāpilaṃ pūrvavad dvijāḥ
sūryasāyujyamāpnoti nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,83.48
mārgaśīrṣe ca māse 'pi kṛtvaivaṃ naktabhojanam
yavānnena yathānyāyam ājyakṣīrādibhiḥ samam //
LiP_1,83.49
paurṇamāsyāṃ ca pūrvoktaṃ kṛtvā śarvāya śaṃbhave
brāhmaṇān bhojayitvā ca daridrānvedapāragān //
LiP_1,83.50
dattvā gomithunaṃ caiva pāṇḍuraṃ vidhipūrvakam
somalokamanuprāpya somena saha modate //
LiP_1,83.51
ahiṃsā satyamasteyaṃ brahmacaryaṃ kṣamā dayā
triḥsnānaṃ cāgnihotraṃ ca bhūśayyā naktabhojanam //
LiP_1,83.52
pakṣayorupavāsaṃ ca caturdaśyaṣṭamīṣu ca // LiP_1,83.53
ityetadakhilaṃ proktaṃ pratimāsaṃ śivavratam // LiP_1,83.54
kuryādvarṣaṃ krameṇaiva vyutkrameṇāpi vā dvijāḥ
sa yāti śivasāyujyaṃ jñānayogamavāpnuyāt //
LiP_1,83.55
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivavratakathanaṃ nāma tryaśītitamo 'dhyāyaḥ
umāmaheśvaraṃ vakṣye vratamīśvarabhāṣitam
naranāryādijantūnāṃ hitāya munisattamāḥ //
LiP_1,84.1
paurṇamāsyāmamāvāsyāṃ caturdaśyaṣṭamīṣu ca
naktamabdaṃ prakurvīta haviṣyaṃ pūjayedbhavam //
LiP_1,84.2
umāmaheśapratimāṃ hemnā kṛtvā suśobhanām
rājatīṃ vātha varṣānte pratiṣṭhāpya yathāvidhi //
LiP_1,84.3
brāhmaṇān bhojayitvā ca dattvā śaktyā ca dakṣiṇām
rathādyairvāpi deveśaṃ nītvā rudrālayaṃ prati //
LiP_1,84.4
sarvātiśayasaṃyuktaiś chatracāmarabhūṣaṇaiḥ
nivedayedvrataṃ caiva śivāya parameṣṭhine //
LiP_1,84.5
sa yāti śivasāyujyaṃ nārī devyā yadi prabho
aṣṭamyāṃ ca caturdaśyāṃ niyatā brahmacāriṇī //
LiP_1,84.6
varṣamekaṃ na bhuñjati kanyā vā vidhavāpi vā
varṣānte pratimāṃ kṛtvā pūrvoktavidhinā tataḥ //
LiP_1,84.7
pratiṣṭhāpya yathānyāyaṃ dattvā rudrālaye punaḥ
brāhmaṇān bhojayitvā ca bhavānyā saha modate //
LiP_1,84.8
yā nāryevaṃ caredabdaṃ kṛṣṇāmekāṃ caturdaśīm
varṣānte pratimāṃ kṛtvā yena kenāpi vā dvijāḥ //
LiP_1,84.9
pūrvoktamakhilaṃ kṛtvā bhavānyā saha modate
amāvāsyāṃ nirāhārā bhavedabdaṃ suyantritā //
LiP_1,84.10
śūlaṃ ca vidhinā kṛtvā varṣānte vinivedayet
snāpyeśānaṃ yajedbhaktyā sahasraiḥ kamalaiḥ sitaiḥ //
LiP_1,84.11
rājataṃ kamalaṃ caiva jāṃbūnadasukarṇikam
dattvā bhavāya viprebhyaḥ pradadyād dakṣiṇām api //
LiP_1,84.12
kāmato 'pi kṛtaṃ pāpaṃ bhrūṇahatyādikaṃ ca yat
tatsarvaṃ śūladānena bhindyānnārī na saṃśayaḥ //
LiP_1,84.13
sāyujyaṃ caivamāpnoti bhavānyā dvijasattamāḥ
kuryādyadvā naraḥ so 'pi rudrasāyujyamāpnuyāt //
LiP_1,84.14
paurṇamāsyāmamāvāsyāṃ varṣamekamatandritā
upavāsaratā nārī naro 'pi dvijasattamāḥ //
LiP_1,84.15
niyogādeva tatkāryaṃ bhartṝṇāṃ dvijasattamāḥ
japaṃ dānaṃ tapaḥ sarvam asvatantrā yataḥ striyaḥ //
LiP_1,84.16
varṣānte sarvagandhāḍhyāṃ pratimāṃ saṃnivedayet
sā bhavānyāś ca sāyujyaṃ sārūpyaṃ cāpi suvratā //
LiP_1,84.17
labhate nātra saṃdehaḥ satyaṃ satyaṃ vadāmyaham
kārtikyāṃ vā tu yā nārī ekabhaktena vartate //
LiP_1,84.18
kṣamāhiṃsādiniyamaiḥ saṃyuktā brahmacāriṇī
dadyātkṛṣṇatilānāṃ ca bhāramekam atandritā //
LiP_1,84.19
saghṛtaṃ saguḍaṃ caiva odanaṃ parameṣṭhine
dattvā ca brāhmaṇebhyaś ca yathā vibhavavistaram //
LiP_1,84.20
aṣṭamyāṃ ca caturdaśyām upavāsaratā ca sā
bhavānyā modate sārdhaṃ sārūpyaṃ prāpya suvratā //
LiP_1,84.21
kṣamā satyaṃ dayā dānaṃ śaucamindriyanigrahaḥ
sarvavrateṣvayaṃ dharmaḥ sāmānyo rudrapūjanam //
LiP_1,84.22
samāsādvaḥ pravakṣyāmi pratimāsamanukramāt
mārgaśīrṣakamāsādikārttikāntaṃ yathākramam //
LiP_1,84.23
vrataṃ suvipulaṃ puṇyaṃ nandinā paribhāṣitam
mārgaśīrṣakamāse 'tha vṛṣaṃ pūrṇāṅgamuttamam //
LiP_1,84.24
alaṃkṛtya yathānyāyaṃ śivāya vinivedayet
sā ca sārdhaṃ bhavānyā vai modate nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,84.25
puṣyamāse tu vai śūlaṃ pratiṣṭhāpya nivedayet
pūrvoktamakhilaṃ kṛtvā bhavānyā saha modate //
LiP_1,84.26
māghamāse rathaṃ kṛtvā sarvalakṣaṇalakṣitam
dadyāt sampūjya deveśaṃ brāhmaṇāṃścaiva bhojayet //
LiP_1,84.27
sā ca devyā mahābhāgā modate nātra saṃśayaḥ
phālgune pratimāṃ kṛtvā hiraṇyena yathāvidhi //
LiP_1,84.28
rājatenāpi tāmreṇa yathāvibhavavistaram
pratiṣṭhāpya samabhyarcya sthāpayecchaṅkarālaye //
LiP_1,84.29
sā ca sārdhaṃ mahādevyā modate nātra saṃśayaḥ
caitre bhavaṃ kumāraṃ ca bhavānīṃ ca yathāvidhi //
LiP_1,84.30
tāmrādyairvidhivatkṛtvā pratiṣṭhāpya yathāvidhi
bhavānyā modate sārdhaṃ dattvā rudrāya śaṃbhave //
LiP_1,84.31
kṛtvālayaṃ hi kauberaṃ rājataṃ rajatena vai
īśvaromāsamāyuktaṃ gaṇeśaiś ca samantataḥ //
LiP_1,84.32
sarvaratnasamāyuktaṃ pratiṣṭhāpya yathāvidhi
sthāpayetparameśasya bhavasyāyatane śubhe //
LiP_1,84.33
vaiśākhe vai cared evaṃ kailāsākhyaṃ vratottamam
kailāsaparvataṃ prāpya bhavānyā saha modate //
LiP_1,84.34
jyeṣṭhe māsi mahādevaṃ liṅgamūrtimumāpatim
kṛtāñjalipuṭenaiva brahmaṇā viṣṇunā tathā //
LiP_1,84.35
madhye bhavena saṃyuktaṃ liṅgamūrti dvijottamāḥ
haṃsena ca varāheṇa kṛtvā tāmrādibhiḥ śubhām //
LiP_1,84.36
pratiṣṭhāpya yathānyāyaṃ brāhmaṇān bhojayettataḥ
śivāya śivamāsādya śivasthāne yathāvidhi //
LiP_1,84.37
brāhmaṇaiḥ sahitāṃ sthāpya devyāḥ sāyujyamāpnuyāt
āṣāḍhe ca śubhe māse gṛhaṃ kṛtvā suśobhanam //
LiP_1,84.38
pakveṣṭakābhir vidhivad yathāvibhavavistaram
sarvabījarasaiścāpi sampūrṇaṃ sarvaśobhanaiḥ //
LiP_1,84.39
gṛhopakaraṇaiścaiva musalolūkhalādibhiḥ
dāsīdāsādibhiścaiva śayanairaśanādibhiḥ //
LiP_1,84.40
sampūrṇaiś ca gṛhaṃ vastrair ācchādya ca samantataḥ
devaṃ ghṛtādibhiḥ snāpya mahādevamumāpatim //
LiP_1,84.41
brāhmaṇānāṃ sahasraṃ ca bhojayitvā yathāvidhi
vidyāvinayasampannaṃ brāhmaṇaṃ vedapāragam //
LiP_1,84.42
prathamāśramiṇaṃ bhaktyā sampūjya ca yathāvidhi
kanyāṃ sumadhyamāṃ yāvat kālajīvanasaṃyutām //
LiP_1,84.43
kṣetraṃ gomithunaṃ caiva tadgṛhe ca nivedayet
sāyanair vividhair divyair meruparvatasannibhaiḥ //
LiP_1,84.44
golokaṃ samanuprāpya bhavānyā saha modate
bhavānyā sadṛśībhūtvā sarvakalpeṣu sāvyayā //
LiP_1,84.45
bhavānyāścaiva sāyujyaṃ labhate nātra saṃśayaḥ
sarvadhātusamākīrṇaṃ vicitradhvajaśobhitam //
LiP_1,84.46
nivedayīta śarvāya śrāvaṇe tilaparvatam
vitānadhvajavastrādyair dhātubhiś ca nivedayet //
LiP_1,84.47
brāhmaṇān bhojayitvā ca pūrvoktamakhilaṃ bhavet
kṛtvā bhādrapade māsi śobhanaṃ śāliparvatam //
LiP_1,84.48
vitānadhvajavastrādyair dhātubhiś ca nivedayet
brāhmaṇān bhojayitvā ca dāpayecca yathāvidhi //
LiP_1,84.49
sā ca sūryāṃśusaṃkāśā bhavānyā saha modate
kṛtvā cāśvayuje māsi vipulaṃ dhānyaparvatam //
LiP_1,84.50
suvarṇavastrasaṃyuktaṃ dattvā sampūjya śaṅkaram
brāhmaṇān bhojayitvā ca pūrvoktamakhilaṃ bhavet //
LiP_1,84.51
sarvadhānyasamāyuktaṃ sarvabījarasādibhiḥ
sarvadhātusamāyuktaṃ sarvaratnopaśobhitam //
LiP_1,84.52
śṛṅgaiścaturbhiḥ saṃyuktaṃ vitānacchatraśobhitam
gandhamālyais tathā dhūpaiś citraiścāpi suśobhitam //
LiP_1,84.53
vicitrairnṛtyageyaiś ca śaṅkhavīṇādibhis tathā
brahmaghoṣairmahāpuṇyaṃ maṅgalaiś ca viśeṣataḥ //
LiP_1,84.54
mahādhvajāṣṭasaṃyuktaṃ vicitrakusumojjvalam
nagendraṃ merunāmānaṃ trailokyādhāramuttamam //
LiP_1,84.55
tasya mūrdhni śivaṃ kuryān madhyato dhātunaiva tu
dakṣiṇe ca yathānyāyaṃ brahmāṇaṃ ca caturmukham //
LiP_1,84.56
uttare devadeveśaṃ nārāyaṇamanāmayam
indrādilokapālāṃś ca kṛtvā bhaktyā yathāvidhi //
LiP_1,84.57
pratiṣṭhāpya tataḥ snāpya samabhyarcya maheśvaram
devasya dakṣiṇe haste śūlaṃ tridaśapūjitam //
LiP_1,84.58
vāme pāśaṃ bhavānyāś ca kamalaṃ hemabhūṣitam
viṣṇoś ca śaṅkhaṃ cakraṃ ca gadāmabjaṃ prayatnataḥ //
LiP_1,84.59
brahmaṇaścākṣasūtraṃ ca kamaṇḍalumanuttamam
indrasya vajram agneś ca śaktyākhyaṃ paramāyudham //
LiP_1,84.60
yamasya daṇḍaṃ nirṛteḥ khaḍgaṃ niśicarasya tu
varuṇasya mahāpāśaṃ nāgākhyaṃ rudramadbhutam //
LiP_1,84.61
vāyor yaṣṭiṃ kuberasya gadāṃ lokaprapūjitām
ṭaṅkaṃ ceśānadevasya nivedyaivaṃ krameṇa ca //
LiP_1,84.62
śivasya mahatīṃ pūjāṃ kṛtvā carusamanvitām
pūjayetsarvadevāṃś ca yathāvibhavavistaram //
LiP_1,84.63
brāhmaṇānbhojayitvā ca pūjāṃ kṛtvā prayatnataḥ
mahāmeruvrataṃ kṛtvā mahādevāya dāpayet //
LiP_1,84.64
mahāmerumanuprāpya mahādevyā pramodate
ciraṃ sāyujyam āpnoti mahādevyā na saṃśayaḥ //
LiP_1,84.65
kārtikyāmapi yā nārī kṛtvā devīmumāṃ śubhām
sarvābharaṇasampūrṇāṃ sarvalakṣaṇalakṣitām //
LiP_1,84.66
hematāmrādibhiścaiva pratiṣṭhāpya vidhānataḥ
devaṃ ca kṛtvā deveśaṃ sarvalakṣaṇasaṃyutam //
LiP_1,84.67
tayoragre hutāśaṃ ca sruvahastaṃ pitāmaham
nārāyaṇaṃ ca dātāraṃ sarvābharaṇabhūṣitam //
LiP_1,84.68
lokapālais tathā siddhaiḥ saṃvṛtaṃ sthāpya yatnataḥ
rudrālaye vrataṃ tasmai dāpayedbhaktipūrvakam //
LiP_1,84.69
sā bhavānyāstanuṃ gatvā bhavena saha modate
ekabhaktavrataṃ puṇyaṃ pratimāsamanukramāt //
LiP_1,84.70
mārgaśīrṣakamāsādikārtikāntaṃ pravartitam
naranāryādijantūnāṃ hitāya munisattamāḥ //
LiP_1,84.71
naraḥ kṛtvā vrataṃ caiva śivasāyujyamāpnuyāt
nārī devyā na saṃdehaḥ śivena paribhāṣitam //
LiP_1,84.72
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge umāmaheśvaravrataṃ nāma caturaśītitamo 'dhyāyaḥ
sarvavrateṣu sampūjya devadevamumāpatim
japetpañcākṣarīṃ vidyāṃ vidhinaiva dvijottamāḥ //
LiP_1,85.1
japādeva na saṃdeho vratānāṃ vai viśeṣataḥ
samāptirnānyathā tasmāj japetpañcākṣarīṃ śubhām //
LiP_1,85.2
kathaṃ pañcākṣarī vidyā prabhāvo vā kathaṃ vada
kramopāyaṃ mahābhāga śrotuṃ kautūhalaṃ hi naḥ //
LiP_1,85.3
purā devena rudreṇa devadevena śaṃbhunā
pārvatyāḥ kathitaṃ puṇyaṃ pravadāmi samāsataḥ //
LiP_1,85.4
bhagavandevadeveśa sarvalokamaheśvara
pañcākṣarasya māhātmyaṃ śrotumicchāmi tattvataḥ //
LiP_1,85.5
pañcākṣarasya māhātmyaṃ varṣakoṭiśatairapi
na śakyaṃ kathituṃ devi tasmāt saṃkṣepataḥ śṛṇu //
LiP_1,85.6
pralaye samanuprāpte naṣṭe sthāvarajaṅgame
naṣṭe devāsure caiva naṣṭe coragarākṣase //
LiP_1,85.7
sarvaṃ prakṛtimāpannaṃ tvayā pralayameṣyati
eko 'haṃ saṃsthito devi na dvitīyo 'sti kutracit //
LiP_1,85.8
tasminvedāś ca śāstrāṇi mantre pañcākṣare sthitāḥ
te nāśaṃ naiva samprāptā macchaktyā hyanupālitāḥ //
LiP_1,85.9
ahameko dvidhāpyāsaṃ prakṛtyātmaprabhedataḥ
sa tu nārāyaṇaḥ śete devo māyāmayīṃ tanum //
LiP_1,85.10
āsthāya yogaparyaṅkaśayane toyamadhyagaḥ
tannābhipaṅkajājjātaḥ pañcavaktraḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,85.11
sisṛkṣamāṇo lokānvai trīnaśakto 'sahāyavān
daśa brahmā sasarjādau mānasānamitaujasaḥ //
LiP_1,85.12
teṣāṃ sṛṣṭiprasiddhyarthaṃ māṃ provāca pitāmahaḥ
matputrāṇāṃ mahādeva śaktiṃ dehi maheśvara //
LiP_1,85.13
iti tena samādiṣṭaḥ pañcavaktradharo hyaham
pañcākṣarānpañcamukhaiḥ proktavān padmayonaye //
LiP_1,85.14
tānpañcavadanairgṛhṇan brahmā lokapitāmahaḥ
vācyavācakabhāvena jñātavānparameśvaram //
LiP_1,85.15
vācyaḥ pañcākṣarairdevi śivastrailokyapūjitaḥ
vācakaḥ paramo mantras tasya pañcākṣaraḥ sthitaḥ //
LiP_1,85.16
jñātvā prayogaṃ vidhinā ca siddhiṃ labdhvā tathā pañcamukho mahātmā
provāca putreṣu jagaddhitāya mantraṃ mahārthaṃ kila pañcavarṇam //
LiP_1,85.17
te labdhvā mantraratnaṃ tu sākṣāllokapitāmahāt
tamārādhayituṃ devaṃ parātparataraṃ śivam //
LiP_1,85.18
tatastutoṣa bhagavān trimūrtīnāṃ paraḥ śivaḥ
dattavānakhilaṃ jñānam aṇimādiguṇāṣṭakam //
LiP_1,85.19
te 'pi labdhvā varānviprās tadārādhanakāṅkṣiṇaḥ
merostu śikhare ramye muñjavānnāma parvataḥ //
LiP_1,85.20
matpriyaḥ satataṃ śrīmān madbhūtaiḥ parirakṣitaḥ
tasyābhyāśe tapastīvraṃ lokasṛṣṭisamutsukāḥ //
LiP_1,85.21
divyavarṣasahasraṃ tu vāyubhakṣāḥ samācaran
tiṣṭhanto 'nugrahārthāya devi te ṛṣayaḥ purā //
LiP_1,85.22
teṣāṃ bhaktimahaṃ dṛṣṭvā sadyaḥ pratyakṣatāmiyām
pañcākṣaram ṛṣicchando daivataṃ śaktibījavat //
LiP_1,85.23
nyāsaṃ ṣaḍaṅgaṃ digbandhaṃ viniyogamaśeṣataḥ
proktavānahamāryāṇāṃ lokānāṃ hitakāmyayā //
LiP_1,85.24
tacchrutvā mantramāhātmyam ṛṣayaste tapodhanāḥ
mantrasya viniyogaṃ ca kṛtvā sarvamanuṣṭhitāḥ //
LiP_1,85.25
tanmāhātmyāt tadā lokān sadevāsuramānuṣān
varṇānvarṇavibhāgāṃś ca sarvadharmāṃś ca śobhanān //
LiP_1,85.26
pūrvakalpasamudbhūtāñ chrutavanto yathā purā
pañcākṣaraprabhāvācca lokā vedā maharṣayaḥ //
LiP_1,85.27
tiṣṭhanti śāśvatā dharmā devāḥ sarvamidaṃ jagat
tad idānīṃ pravakṣyāmi śṛṇu cāvahitākhilam //
LiP_1,85.28
alpākṣaraṃ mahārthaṃ ca vedasāraṃ vimuktidam
ājñāsiddhamasaṃdigdhaṃ vākyametacchivātmakam //
LiP_1,85.29
nānāsiddhiyutaṃ divyaṃ lokacittānurañjakam
suniścitārthaṃ gaṃbhīraṃ vākyaṃ me pārameśvaram //
LiP_1,85.30
mantraṃ mukhasukhoccāryam aśeṣārthaprasādhakam
tadbījaṃ sarvavidyānāṃ mantramādyaṃ suśobhanam //
LiP_1,85.31
atisūkṣmaṃ mahārthaṃ ca jñeyaṃ tadvaṭabījavat
vedaḥ sa triguṇātītaḥ sarvajñaḥ sarvakṛtprabhuḥ //
LiP_1,85.32
omityekākṣaraṃ mantraṃ sthitaḥ sarvagataḥ śivaḥ
mantre ṣaḍakṣare sūkṣme pañcākṣaratanuḥ śivaḥ //
LiP_1,85.33
vācyavācakabhāvena sthitaḥ sākṣātsvabhāvataḥ
vācyaḥ śivaḥ prameyatvān mantrastadvācakaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,85.34
vācyavācakabhāvo 'yam anādiḥ saṃsthitastayoḥ
vede śivāgame vāpi yatra yatra ṣaḍakṣaraḥ //
LiP_1,85.35
mantraḥ sthitaḥ sadā mukhyo loke pañcākṣaro mataḥ
kiṃ tasya bahubhir mantraiḥ śāstrairvā bahuvistṛtaiḥ //
LiP_1,85.36
yasyaivaṃ hṛdi saṃstho 'yaṃ mantraḥ syātpārameśvaraḥ
tenādhītaṃ śrutaṃ tena tena sarvamanuṣṭhitam //
LiP_1,85.37
yo vidvānvai japetsamyag adhītyaiva vidhānataḥ
etāvaddhi śivajñānam etāvatparamaṃ padam //
LiP_1,85.38
etāvad brahmavidyā ca tasmānnityaṃ japedbudhaḥ
pañcākṣaraiḥ sapraṇavo mantro 'yaṃ hṛdayaṃ mama //
LiP_1,85.39
guhyādguhyataraṃ sākṣān mokṣajñānam anuttamam
asya mantrasya vakṣyāmi ṛṣicchando 'dhidaivatam //
LiP_1,85.40
bījaṃ śaktiṃ svaraṃ varṇaṃ sthānaṃ caivākṣaraṃ prati
vāmadevo nāma ṛṣiḥ paṅktiśchanda udāhṛtaḥ //
LiP_1,85.41
devatā śiva evāhaṃ mantrasyāsya varānane
nakārādīni bījāni pañcabhūtātmakāni ca //
LiP_1,85.42
ātmānaṃ praṇavaṃ viddhi sarvavyāpinamavyayam
śaktistvameva deveśi sarvadevanamaskṛte //
LiP_1,85.43
tvadīyaṃ praṇavaṃ kiṃcin madīyaṃ praṇavaṃ tathā
tvadīyaṃ devi mantrāṇāṃ śaktibhūtaṃ na saṃśayaḥ //
LiP_1,85.44
akārokāramakārā madīye praṇave sthitāḥ
ukāraṃ ca makāraṃ ca akāraṃ ca krameṇa vai //
LiP_1,85.45
tvadīyaṃ praṇavaṃ viddhi trimātraṃ plutamuttamam
oṅkārasya svarodātta ṛṣirbrahma sitaṃ vapuḥ //
LiP_1,85.46
chando devī ca gāyatrī paramātmādhidevatā
udāttaḥ prathamastadvac caturthaś ca dvitīyakaḥ //
LiP_1,85.47
pañcamaḥ svaritaścaiva madhyamo niṣadhaḥ smṛtāḥ
nakāraḥ pītavarṇaś ca sthānaṃ pūrvamukhaṃ smṛtam //
LiP_1,85.48
indro 'dhidaivataṃ chando gāyatrī gautama ṛṣiḥ
makāraḥ kṛṣṇavarṇo 'sya sthānaṃ vai dakṣiṇāmukham //
LiP_1,85.49
chando 'nuṣṭup ṛṣiścātrī rudro daivatamucyate
śikāro dhūmravarṇo 'sya sthānaṃ vai paścimaṃ mukham //
LiP_1,85.50
viśvāmitra ṛṣistriṣṭup chando viṣṇustu daivatam
vākāro hemavarṇo 'sya sthānaṃ caivottaraṃ mukham //
LiP_1,85.51
brahmādhidaivataṃ chando bṛhatī cāṅgirā ṛṣiḥ
yakāro raktavarṇaś ca sthānam ūrdhvaṃ mukhaṃ virāṭ //
LiP_1,85.52
chanda ṛṣirbharadvājaḥ skando daivatamucyate
nyāsamasya pravakṣyāmi sarvasiddhikaraṃ śubham //
LiP_1,85.53
sarvapāpaharaṃ caiva trividho nyāsa ucyate
utpattisthitisaṃhārabhedatastrividhaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,85.54
brahmacārigṛhasthānāṃ yatīnāṃ kramaśo bhavet
utpattirbrahmacāriṇāṃ gṛhasthānāṃ sthitiḥ sadā //
LiP_1,85.55
yatīnāṃ saṃhṛtir nyāsaḥ siddhir bhavati nānyathā
aṅganyāsaḥ karanyāso dehanyāsa iti tridhā //
LiP_1,85.56
utpattyāditribhedena vakṣyate te varānane
nyasetpūrvaṃ karanyāsaṃ dehanyāsam anantaram //
LiP_1,85.57
aṅganyāsaṃ tataḥ paścād akṣarāṇāṃ vidhikramāt
mūrdhādipādaparyantam utpattinyāsa ucyate //
LiP_1,85.58
pādādimūrdhaparyantaṃ saṃhāro bhavati priye
hṛdayāsyagalanyāsaḥ sthitinyāsa udāhṛtaḥ //
LiP_1,85.59
brahmacārigṛhasthānāṃ yatīnāṃ caiva śobhane
saśiraskaṃ tato dehaṃ sarvamantreṇa saṃspṛśet //
LiP_1,85.60
sa dehanyāsa ityuktaḥ sarveṣāṃ sama eva sa
dakṣiṇāṅguṣṭhamārabhya vāmāṅguṣṭhānta eva hi //
LiP_1,85.61
nyasyate yattadutpattir viparītaṃ tu saṃhṛtiḥ
aṅguṣṭhādikaniṣṭhāntaṃ nyasyate hastayor dvayoḥ //
LiP_1,85.62
atīva bhogado devi sthitinyāsaḥ kuṭuṃbinām
karanyāsaṃ purā kṛtvā dehanyāsam anantaram //
LiP_1,85.63
aṅganyāsaṃ nyasetpaścād eṣa sādhāraṇo vidhiḥ
oṅkāraṃ saṃpuṭīkṛtya sarvāṅgeṣu ca vinyaset //
LiP_1,85.64
karayorubhayoścaiva daśāgrāṃguliṣu kramāt
prakṣālya pādāvācamya śucirbhūtvā samāhitaḥ //
LiP_1,85.65
prāṅmukhodaṅmukho vāpi nyāsakarma samācaret
smaret pūrvam ṛṣiṃ chando daivataṃ bījameva ca //
LiP_1,85.66
śaktiṃ ca paramātmānaṃ guruṃ caiva varānane
mantreṇa pāṇī saṃmṛjya talayoḥ praṇavaṃ nyaset //
LiP_1,85.67
aṅgulīnāṃ ca sarveṣāṃ tathā cādyantaparvasu
sabindukāni bījāni pañca madhyamaparvasu //
LiP_1,85.68
utpattyāditribhedena nyasedāśramataḥ kramāt
ubhābhyāmeva pāṇibhyām āpādatalamastakam //
LiP_1,85.69
mantreṇa saṃspṛśeddehaṃ praṇavenaiva saṃpuṭam
mūrdhni vaktre ca kaṇṭhe ca hṛdaye guhyake tathā //
LiP_1,85.70
pādayor ubhayoścaiva guhye ca hṛdaye tathā
kaṇṭhe ca mukhamadhye ca mūrdhni ca praṇavādikam //
LiP_1,85.71
hṛdaye guhyake caiva pādayormūrdhni vāci vā
kaṇṭhe caiva nyasedeva praṇavāditribhedataḥ //
LiP_1,85.72
kṛtvāṅganyāsamevaṃ hi mukhāni parikalpayet
pūrvādi cordhvaparyantaṃ nakārādi yathākramam //
LiP_1,85.73
ṣaḍaṅgāni nyasetpaścād yathāsthānaṃ ca śobhanam
namaḥ svāhā vaṣaḍḍhuṃ ca vauṣaṭphaṭkārakaiḥ saha //
LiP_1,85.74
praṇavaṃ hṛdayaṃ vidyān nakāraḥ śira ucyate
śikhā makāra ākhyātaḥ śikāraḥ kavacaṃ tathā //
LiP_1,85.75
ākāro netramastraṃ tu yakāraḥ parikīrtitaḥ
itthamaṅgāni vinyasya tato vai bandhayeddiśaḥ //
LiP_1,85.76
vighneśo mātaro durgā kṣetrajño devatā diśaḥ
āgneyādiṣu koṇeṣu caturṣvapi yathākramam //
LiP_1,85.77
aṅguṣṭhatarjanyagrābhyāṃ saṃsthāpya sumukhaṃ śubham
rakṣadhvamiti coktvā tu namaskuryātpṛthakpṛthak //
LiP_1,85.78
gale madhye tathāṅguṣṭhe tarjanyādyāṅgulīṣu ca
aṅguṣṭhena karanyāsaṃ kuryādeva vicakṣaṇaḥ //
LiP_1,85.79
evaṃ nyāsamimaṃ proktaṃ sarvapāpaharaṃ śubham
sarvasiddhikaraṃ puṇyaṃ sarvarakṣākaraṃ śivam //
LiP_1,85.80
nyaste mantre 'tha subhage śaṅkarapratimo bhavet
janmāntarakṛtaṃ pāpam api naśyati tatkṣaṇāt //
LiP_1,85.81
evaṃ vinyasya medhāvī śuddhakāyo dṛḍhavrataḥ
japetpañcākṣaraṃ mantraṃ labdhvācāryaprasādataḥ //
LiP_1,85.82
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi mantrasaṃgrahaṇaṃ śubhe
yaṃ vinā niṣphalaṃ nityaṃ yena vā saphalaṃ bhavet //
LiP_1,85.83
ājñāhīnaṃ kriyāhīnaṃ śraddhāhīnam amānasam
ājñaptaṃ dakṣiṇāhīnaṃ sadā japtaṃ ca niṣphalam //
LiP_1,85.84
ājñāsiddhaṃ kriyāsiddhaṃ śraddhāsiddhaṃ sumānasam
evaṃ ca dakṣiṇāsiddhaṃ mantraṃ siddhaṃ yatastataḥ //
LiP_1,85.85
upāgamya guruṃ vipraṃ mantratattvārthavedinam
jñāninaṃ sadguṇopetaṃ dhyānayogaparāyaṇam //
LiP_1,85.86
toṣayettaṃ prayatnena bhāvaśuddhisamanvitaḥ
vācā ca manasā caiva kāyena draviṇena ca //
LiP_1,85.87
ācāryaṃ pūjayecchiṣyaḥ sarvadātiprayatnataḥ
hastyaśvaratharatnāni kṣetrāṇi ca gṛhāṇi ca //
LiP_1,85.88
bhūṣaṇāni ca vāsāṃsi dhānyāni vividhāni ca
etāni gurave dadyād bhaktyā ca vibhave sati //
LiP_1,85.89
vittaśāṭhyaṃ na kurvīta yadīcchetsiddhimātmanaḥ
paścānnivedayeddevi ātmānaṃ saparicchadam //
LiP_1,85.90
evaṃ sampūjya vidhivad yathāśakti tvavañcayan
ādadīta gurormantraṃ jñānaṃ caiva krameṇa tu //
LiP_1,85.91
evaṃ tuṣṭo guruḥ śiṣyaṃ pūjitaṃ vatsaroṣitam
śuśrūṣum anahaṅkāram upavāsakṛśaṃ śucim //
LiP_1,85.92
snāpayitvā tu śiṣyāya brāhmaṇānapi pūjya ca
samudratīre nadyāṃ ca goṣṭhe devālaye 'pi vā //
LiP_1,85.93
śucau deśe gṛhe vāpi kāle siddhikare tithau
nakṣatre śubhayoge ca sarvadā doṣavarjite //
LiP_1,85.94
anugṛhya tato dadyāc chivajñānam anuttamam
svareṇoccārayet samyag ekānte 'pi prasannadhīḥ //
LiP_1,85.95
uccāryoccārayitvā tu ācāryaḥ siddhidaḥ svayam
śivaṃ cāstu śubhaṃ cāstu śobhano 'stu priyo 'stviti //
LiP_1,85.96
evaṃ labdhvā paraṃ mantraṃ jñānaṃ caiva gurostataḥ
japennityaṃ sasaṃkalpaṃ puraścaraṇameva ca //
LiP_1,85.97
yāvajjīvaṃ japennityam aṣṭottarasahasrakam
anaśnaṃstatparo bhūtvā sa yāti paramāṃ gatim //
LiP_1,85.98
japedakṣaralakṣaṃ vai caturguṇitamādarāt
naktāśī saṃyamī yaś ca pauraścaraṇikaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,85.99
puraścaraṇajāpī vā api vā nityajāpakaḥ
acirātsiddhikāṅkṣī tu tayoranyataro bhavet //
LiP_1,85.100
yaḥ puraścaraṇaṃ kṛtvā nityajāpī bhavennaraḥ
tasya nāsti samo loke sa siddhaḥ siddhido vaśī //
LiP_1,85.101
āsanaṃ ruciraṃ baddhvā maunī caikāgramānasaḥ
prāṅmukhodaṅmukho vāpi japenmantramanuttamam //
LiP_1,85.102
ādyāntayor japasyāpi kuryādvai prāṇasaṃyamān
tathā cānte japedbījaṃ śatamaṣṭottaraṃ śubham //
LiP_1,85.103
catvāriṃśatsamāvṛtti prāṇānāyamya saṃsmaret
pañcākṣarasya mantrasya prāṇāyāma udāhṛtaḥ //
LiP_1,85.104
prāṇāyāmādbhavetkṣipraṃ sarvapāpaparikṣayaḥ
indriyāṇāṃ vaśitvaṃ ca tasmātprāṇāṃś ca saṃyamet //
LiP_1,85.105
gṛhe japaḥ samaṃ vidyād goṣṭhe śataguṇaṃ bhavet
nadyāṃ śatasahasraṃ tu anantaḥ śivasannidhau //
LiP_1,85.106
samudratīre devahrade girau devālayeṣu ca
puṇyāśrameṣu sarveṣu japaḥ koṭiguṇo bhavet //
LiP_1,85.107
śivasya saṃnidhāne ca sūryasyāgre gurorapi
dīpasya gorjalasyāpi japakarma praśasyate //
LiP_1,85.108
aṅgulījapasaṃkhyānam ekamekaṃ śubhānane
rekhairaṣṭaguṇaṃ proktaṃ putrajīvaphalair daśa //
LiP_1,85.109
śataṃ vai śaṅkhamaṇibhiḥ pravālaiś ca sahasrakam
sphāṭikair daśasāhasraṃ mauktikairlakṣamucyate //
LiP_1,85.110
padmākṣairdaśalakṣaṃ tu sauvarṇaiḥ koṭirucyate
kuśagranthyā ca rudrākṣair anantaguṇamucyate //
LiP_1,85.111
pañcaviṃśati mokṣārthaṃ saptaviṃśati pauṣṭikam
triṃśacca dhanasaṃpattyai pañcāśaccābhicārikam //
LiP_1,85.112
tatpūrvābhimukhaṃ vaśyaṃ dakṣiṇaṃ cābhicārikam
paścimaṃ dhanadaṃ vidyād uttaraṃ śāntikaṃ bhavet //
LiP_1,85.113
aṅguṣṭhaṃ mokṣadaṃ vidyāt tarjanī śatrunāśanī
madhyamā dhanadā śāntiṃ karotyeṣā hy anāmikā //
LiP_1,85.114
kaniṣṭhā rakṣaṇīyā sā japakarmaṇi śobhane
aṅguṣṭhena japejjapyam anyairaṅgulibhiḥ saha //
LiP_1,85.115
aṅguṣṭhena vinā karma kṛtaṃ tadaphalaṃ yataḥ
japayajña
śṛṇuṣva sarvayajñebhyo japayajño viśiṣyate //
LiP_1,85.116
hiṃsayā te pravartante japayajño na hiṃsayā
yāvantaḥ karmayajñāḥ syuḥ pradānāni tapāṃsi ca //
LiP_1,85.117
sarve te japayajñasya kalāṃ nārhanti ṣoḍaśīm
māhātmyaṃ vācikasyaiva japayajñasya kīrtitam //
LiP_1,85.118
tasmācchataguṇopāṃśuḥ sahasro mānasaḥ smṛtaḥ
yad uccanīcasvaritaiḥ śabdaiḥ spaṣṭapadākṣaraiḥ //
LiP_1,85.119
mantramuccārayedvācā japayajñaḥ sa vācikaḥ
śanairuccārayenmantram īṣad oṣṭhau tu cālayet //
LiP_1,85.120
kiṃcit karṇāntaraṃ vidyād upāṃśuḥ sa japaḥ smṛtaḥ
mānasajapa
dhiyā yadakṣaraśreṇyā varṇādvarṇaṃ padātpadam //
LiP_1,85.121
śabdārthaṃ cintayedbhūyaḥ sa tūkto mānaso japaḥ
trayāṇāṃ japayajñānāṃ śreyān syāduttarottaraḥ //
LiP_1,85.122
bhavedyajñaviśeṣeṇa vaiśiṣṭyaṃ tatphalasya ca
japena devatā nityaṃ stūyamānā prasīdati //
LiP_1,85.123
prasannā vipulān bhogān dadyānmuktiṃ ca śāśvatīm
yakṣarakṣaḥpiśācāś ca grahāḥ sarve ca bhīṣaṇāḥ
jāpinaṃ nopasarpanti bhayabhītāḥ samantataḥ //
LiP_1,85.124
japena bhogān jayate ca mṛtyuṃ japena siddhiṃ labhate ca muktim // LiP_1,85.125
evaṃ labdhvā śivaṃ jñānaṃ jñātvā japavidhikramam // LiP_1,85.126
sadācārī japannityaṃ dhyāyan bhadraṃ samaśnute
sadācāra
sadācāraṃ pravakṣyāmi samyagdharmasya sādhanam //
LiP_1,85.127
yasmādācārahīnasya sādhanaṃ niṣphalaṃ bhavet
ācāraḥ paramo dharma ācāraḥ paramaṃ tapaḥ //
LiP_1,85.128
ācāraḥ paramā vidyā ācāraḥ paramā gatiḥ
sadācāravatāṃ puṃsāṃ sarvatrāpyabhayaṃ bhavet //
LiP_1,85.129
tadvadācārahīnānāṃ sarvatraiva bhayaṃ bhavet
sadācāreṇa devatvam ṛṣitvaṃ ca varānane //
LiP_1,85.130
upayānti kuyonitvaṃ tadvad ācāralaṅghanāt
ācārahīnaḥ puruṣo loke bhavati ninditaḥ //
LiP_1,85.131
tasmātsaṃsiddhimanvicchan samyagācāravān bhavet
durvṛttaḥ śuddhibhūyiṣṭhaḥ pāpīyān jñānadūṣakaḥ //
LiP_1,85.132
varṇāśramavidhānoktaṃ dharmaṃ kurvīta yatnataḥ // LiP_1,85.133
yasya yadvihitaṃ karma tatkurvanmatpriyaḥ sadā
sandhyā
saṃdhyopāsanaśīlaḥ syāt sāyaṃ prātaḥ prasannadhīḥ //
LiP_1,85.134
udayāstamayātpūrvam āramya vidhinā śuciḥ
kāmānmohādbhayāllobhāt saṃdhyāṃ nātikrameddvijaḥ //
LiP_1,85.135
saṃdhyātikramaṇādvipro brāhmaṇyātpatate yataḥ
asatyaṃ na vadet kiṃcin na satyaṃ ca parityajet //
LiP_1,85.136
yatsatyaṃ brahma ityāhur asatyaṃ brahmadūṣaṇam
anṛtaṃ paruṣaṃ śāṭhyaṃ paiśunyaṃ pāpahetukam //
LiP_1,85.137
paradārānparadravyaṃ parahiṃsāṃ ca sarvadā
kvaciccāpi na kurvīta vācā ca manasā tathā //
LiP_1,85.138
śūdrānnaṃ yātayāmānnaṃ naivedyaṃ śrāddhameva ca
gaṇānnaṃ samudāyānnaṃ rājānnaṃ ca vivarjayet //
LiP_1,85.139
annaśuddhau sattvaśuddhir na mṛdā na jalena vai
sattvaśuddhau bhavetsiddhis tato 'nnaṃ pariśodhayet //
LiP_1,85.140
rājapratigrahair dagdhān brāhmaṇān brahmavādinaḥ
svinnānāmapi bījānāṃ punarjanma na vidyate //
LiP_1,85.141
rājapratigraho ghoro buddhvā cādau viṣopamaḥ
budhena parihartavyaḥ śvamāṃsaṃ cāpi varjayet //
LiP_1,85.142
asnātvā na ca bhuñjīyād ajapo 'gnimapūjya ca
parṇapṛṣṭhe na bhuñjīyād rātrau dīpaṃ vinā tathā //
LiP_1,85.143
bhinnabhāṇḍe ca rathyāyāṃ patitānāṃ ca saṃnidhau
śūdraśeṣaṃ na bhuñjīyāt sahānnaṃ śiśukairapi //
LiP_1,85.144
śuddhānnaṃ snigdham aśnīyāt saṃskṛtaṃ cābhimantritam
bhoktā śiva iti smṛtvā maunī caikāgramānasaḥ //
LiP_1,85.145
āsyena na pibettoyaṃ tiṣṭhannañjalināpi vā
vāmahastena śayyāyāṃ tathaivānyaṃkareṇa vā //
LiP_1,85.146
vibhītakārkakārañjasnuhicchāyāṃ na cāśrayet
staṃbhadīpamanuṣyāṇām anyeṣāṃ prāṇināṃ tathā //
LiP_1,85.147
eko na gacchedadhvānaṃ bāhubhyāṃ nottarennadīm
nāvaroheta kūpādiṃ nāroheduccapādapān //
LiP_1,85.148
sūryāgnijaladevānāṃ gurūṇāṃ vimukhaḥ śubhe
na kuryādiha kāryāṇi japakarma śubhāni vā //
LiP_1,85.149
agnau na tāpayetpādau hastaṃ padbhyāṃ na saṃspṛśet
agnernocchrayam āsīta nāgnau kiṃcin malaṃ tyajet //
LiP_1,85.150
na jalaṃ tāḍayetpadbhyāṃ nāṃbhasyaṅgamalaṃ tyajet
malaṃ prakṣālayet tīre prakṣālya snānamācaret //
LiP_1,85.151
nakhāgrakeśanirdhūtasnānavastraghaṭodakam
aśrīkaraṃ manuṣyāṇām aśuddhaṃ saṃspṛśedyadi //
LiP_1,85.152
ajāśvānakhuroṣṭrāṇāṃ mārjanāt tuṣareṇukān
saṃspṛśed yadi mūḍhātmā śriyaṃ hanti harerapi //
LiP_1,85.153
mārjāraś ca gṛhe yasya so 'pyantyajasamo naraḥ
bhojayedyastu viprendrān mārjārasaṃnidhau yadi //
LiP_1,85.154
taccāṇḍālasamaṃ jñeyaṃ nātra kāryā vicāraṇā
sphigvātaṃ śūrpavātaṃ ca vātaṃ prāṇamukhānilam //
LiP_1,85.155
sukṛtāni harantyete saṃspṛṣṭāḥ puruṣasya tu
uṣṇīṣī kañcukī nagno muktakeśo malāvṛtaḥ //
LiP_1,85.156
apavitrakaro 'śuddhaḥ pralapanna japet kvacit
krodho madaḥ kṣudhā tandrā niṣṭhīvanavijṛmbhaṇe //
LiP_1,85.157
śvanīcadarśanaṃ nidrā pralāpāste japadviṣaḥ
eteṣāṃ saṃbhave vāpi kuryātsūryādidarśanam //
LiP_1,85.158
ācamya vā japeccheṣaṃ kṛtvā vā prāṇasaṃyamam
sūryo 'gniścandramāścaiva grahanakṣatratārakāḥ //
LiP_1,85.159
ete jyotīṃṣi proktāni vidvadbhir brāhmaṇais tathā
prasārya pādau na japet kukkuṭāsana eva ca //
LiP_1,85.160
anāsanaḥ śayāno vā rathyāyāṃ śūdrasannidhau
raktabhūmyāṃ ca khaṭvāyāṃ na japejjāpakas tathā //
LiP_1,85.161
āsanastho japetsamyak mantrārthagatamānasaḥ
kauśeyaṃ vyāghracarmaṃ vā cailaṃ taulamathāpi vā //
LiP_1,85.162
dāravaṃ tālaparṇaṃ vā āsanaṃ parikalpayet
trisaṃdhyaṃ tu guroḥ pūjā kartavyā hitamicchatā //
LiP_1,85.163
yo guruḥ sa śivaḥ prokto yaḥ śivaḥ sa guruḥ smṛtaḥ
yathā śivas tathā vidyā yathā vidyā tathā guruḥ //
LiP_1,85.164
śivavidyāgurostasmād bhaktyā ca sadṛśaṃ phalam
sarvadevamayo devi sarvaśaktimayo hi saḥ //
LiP_1,85.165
saguṇo nirguṇo vāpi tasyājñāṃ śirasā vahet
śreyo 'rthī yastu gurvājñāṃ manasāpi na laṅghayet //
LiP_1,85.166
gurvājñāpālakaḥ samyak jñānasaṃpattimaśnute
gacchaṃstiṣṭhansvapan bhuñjan yadyatkarma samācaret //
LiP_1,85.167
samakṣaṃ yadi tatsarvaṃ kartavyaṃ gurvanujñayā
gurordevasamakṣaṃ vā na yatheṣṭāsano bhavet //
LiP_1,85.168
gururdevo yataḥ sākṣāt tadgṛhaṃ devamandiram
pāpinā ca yathāsaṃgāt tatpāpaiḥ patanaṃ bhavet //
LiP_1,85.169
tadvadācāryasaṃgena taddharmaphalabhāgbhavet
yathaiva vahnisaṃparkān malaṃ tyajati kāñcanam //
LiP_1,85.170
tathaiva gurusaṃparkāt pāpaṃ tyajati mānavaḥ
yathā vahnisamīpastho ghṛtakuṃbho vilīyate //
LiP_1,85.171
tathā pāpaṃ vilīyeta ācāryasya samīpataḥ
yathā prajvalito vahnir viṣṭhāṃ kāṣṭhaṃ ca nirdahet //
LiP_1,85.172
gurustuṣṭo dahatyevaṃ pāpaṃ tanmantratejasā
brahmā haris tathā rudro devāś ca munayas tathā //
LiP_1,85.173
kurvantyanugrahaṃ tuṣṭā gurau tuṣṭe na saṃśayaḥ
karmaṇā manasā vācā guroḥ krodhaṃ na kārayet //
LiP_1,85.174
tasya krodhena dahyante āyuḥśrījñānasatkriyāḥ
tatkrodhaṃ ye kariṣyanti teṣāṃ yajñāś ca niṣphalāḥ //
LiP_1,85.175
japānyaniyamāścaiva nātra kāryā vicāraṇā
gurorviruddhaṃ yadvākyaṃ na vadetsarvayatnataḥ //
LiP_1,85.176
vaded yadi mahāmohād rauravaṃ narakaṃ vrajet
cittenaiva ca vittena tathā vācā ca suvratāḥ //
LiP_1,85.177
mithyā na kārayeddevi kriyayā ca guroḥ sadā
durguṇe khyāpite tasya nairguṇyaśatabhāgbhavet //
LiP_1,85.178
guṇe tu khyāpite tasya sārvaguṇyaphalaṃ bhavet
gurorhitaṃ priyaṃ kuryād ādiṣṭo vā na vā sadā //
LiP_1,85.179
asamakṣaṃ samakṣaṃ vā guroḥ kāryaṃ samācaret
gurorhitaṃ priyaṃ kuryān manovākkāyakarmabhiḥ //
LiP_1,85.180
kurvanpatatyadho gatvā tatraiva parivartate
tasmātsa sarvadopāsyo vandanīyaś ca sarvadā //
LiP_1,85.181
samīpastho 'pyanujñāpya vadettadvimukho gurum
evamācāravān bhakto nityaṃ japaparāyaṇaḥ //
LiP_1,85.182
gurupriyakaro mantraṃ viniyoktuṃ tato 'rhati
viniyogaṃ pravakṣyāmi siddhamantraprayojanam //
LiP_1,85.183
daurbalyaṃ yāti tanmantraṃ viniyogamajānataḥ
yasya yena viyuñjīta kāryeṇa tu viśeṣataḥ //
LiP_1,85.184
viniyogaḥ sa vijñeya aihikāmuṣmikaṃ phalam
viniyogajamāyuṣyam ārogyaṃ tanunityatā //
LiP_1,85.185
rājyaiśvaryaṃ ca vijñānaṃ svargo nirvāṇa eva ca
prokṣaṇaṃ cābhiṣekaṃ ca aghamarṣaṇameva ca //
LiP_1,85.186
snāne ca saṃdhyayoścaiva kuryādekādaśena vai
śuciḥ parvatamāruhya japellakṣamatandritaḥ //
LiP_1,85.187
mahānadyāṃ dvilakṣaṃ tu dīrghamāyuravāpnuyāt
dūrvāṅkurāstilā vāṇī guḍūcī ghuṭikā tathā //
LiP_1,85.188
teṣāṃ tu daśasāhasraṃ homamāyuṣyavardhanam
aśvatthavṛkṣamāśritya japellakṣadvayaṃ sudhīḥ //
LiP_1,85.189
śanaiścaradine spṛṣṭvā dīrghāyuṣyaṃ labhennaraḥ
śanaiścaradine 'śvatthaṃ pāṇibhyāṃ saṃspṛśetsudhīḥ //
LiP_1,85.190
japedaṣṭottaraśataṃ somamṛtyuharo bhavet
ādityābhimukho bhūtvā japellakṣamananyadhīḥ //
LiP_1,85.191
arkairaṣṭaśataṃ japtvā juhvanvyādhervimucyate
samastavyādhiśāntyarthaṃ palāśasamidhair naraḥ //
LiP_1,85.192
hutvā daśasahasraṃ tu nirogī manujo bhavet
nityamaṣṭaśataṃ japtvā pibed ambho 'rkasannidhau //
LiP_1,85.193
audaryairvyādhibhiḥ sarvair māsenaikena mucyate
ekādaśena bhuñjīyād annaṃ caivābhimantritam //
LiP_1,85.194
bhakṣyaṃ cānyattathā peyaṃ viṣamapyamṛtaṃ bhavet
japel lakṣaṃ tu pūrvāhṇe hutvā cāṣṭaśatena vai //
LiP_1,85.195
sūryaṃ nityamupasthāya samyagārogyamāpnuyāt
nadītoyena sampūrṇaṃ ghaṭaṃ saṃspṛśya śobhanam //
LiP_1,85.196
japtvāyutaṃ ca tatsnānād rogāṇāṃ bheṣajaṃ bhavet
aṣṭāviṃśajjapitvānnam aśnīyād anvahaṃ śuciḥ //
LiP_1,85.197
hutvā ca tāvatpālāśair evaṃ vārogyam aśnute
candrasūryagrahe pūrvam upoṣya vidhinā śuciḥ //
LiP_1,85.198
yāvadgrahaṇamokṣaṃ tu tāvannadyāṃ samāhitaḥ
japetsamudragāminyāṃ vimokṣe grahaṇasya tu //
LiP_1,85.199
aṣṭottarasahasreṇa pibedbrāhmīrasaṃ dvijāḥ
aihikāṃ labhate medhāṃ sarvaśāstradharāṃ śubhām //
LiP_1,85.200
sārasvatī bhaveddevī tasya vāgatimānuṣī
grahanakṣatrapīḍāsu japedbhaktyāyutaṃ naraḥ //
LiP_1,85.201
hutvā cāṣṭasahasraṃ tu grahapīḍāṃ vyapohati
duḥsvapnadarśane snātvā japedvai cāyutaṃ naraḥ //
LiP_1,85.202
ghṛtenāṣṭaśataṃ hutvā sadyaḥ śāntirbhaviṣyati
candrasūryagrahe liṅgaṃ samabhyarcya yathāvidhi //
LiP_1,85.203
yat kiṃcit prārthayed devi japedayutamādarāt
saṃnidhāvasya devasya śuciḥ saṃyatamānasaḥ //
LiP_1,85.204
sarvānkāmānavāpnoti puruṣo nātra saṃśayaḥ
gajānāṃ turagāṇāṃ tu gojātīnāṃ viśeṣataḥ //
LiP_1,85.205
vyādhyāgame śucirbhūtvā juhuyātsamidhāhutim
māsamabhyarcya vidhinā-yutaṃ bhaktisamanvitaḥ //
LiP_1,85.206
teṣāmṛddhiś ca śāntiś ca bhaviṣyati na saṃśayaḥ
utpāte śatrubādhāyāṃ juhuyādayutaṃ śuciḥ //
LiP_1,85.207
pālāśasamidhair devi tasya śāntirbhaviṣyati
ābhicārikabādhāyām etaddevi samācaret //
LiP_1,85.208
pratyag bhavati tacchaktiḥ śatroḥ pīḍā bhaviṣyati
vidveṣaṇārthaṃ juhuyād vaibhītasamidhāṣṭakam //
LiP_1,85.209
akṣarapratilomyena ārdreṇa rudhireṇa vā
viṣeṇa rudhirābhyakto vidveṣaṇakaraṃ nṛṇām //
LiP_1,85.210
prāyaścittaṃ pravakṣyāmi sarvapāpaviśuddhaye
pāpaśuddhiryathā samyak kartumabhyudyato naraḥ //
LiP_1,85.211
pāpaśuddhir yataḥ samyag jñānasaṃpattihaitukī
pāpaśuddhirna cetpuṃsaḥ kriyāḥ sarvāścaniṣphalāḥ //
LiP_1,85.212
jñānaṃ ca hīyate tasmāt kartavyaṃ pāpaśodhanam
vidyālakṣmīviśuddhyarthaṃ māṃ dhyātvāñjalinā śubhe //
LiP_1,85.213
śivenaikādaśenādbhir abhiṣiñcetsamantataḥ
aṣṭottaraśatenaiva snāyātpāpaviśuddhaye //
LiP_1,85.214
sarvatīrthaphalaṃ tacca sarvapāpaharaṃ śubham
saṃdhyopāsanavicchede japedaṣṭaśataṃ naraḥ //
LiP_1,85.215
viḍvarāhaiś ca cāṇḍālair durjanaiḥ kukkuṭairapi
spṛṣṭamannaṃ na bhuñjīta bhuktvā cāṣṭaśataṃ japet //
LiP_1,85.216
brahmahatyāviśuddhyarthaṃ japellakṣāyutaṃ naraḥ
pātakānāṃ tadardhaṃ syān nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,85.217
upapātakaduṣṭānāṃ tadardhaṃ parikīrtitam
śeṣāṇāmapi pāpānāṃ japetpañcasahasrakam //
LiP_1,85.218
ātmabodhaparaṃ guhyaṃ śivabodhaprakāśakam
śivaḥ syātsa japenmantraṃ pañcalakṣam anākulaḥ //
LiP_1,85.219
pañcavāyujayaṃ bhadre prāpnoti manujaḥ sukham
japecca pañcalakṣaṃ tu vigṛhītendriyaḥ śuciḥ //
LiP_1,85.220
pañcendriyāṇāṃ vijayo bhaviṣyati varānane
dhyānayukto japedyastu pañcalakṣamanākulaḥ //
LiP_1,85.221
viṣayāṇāṃ ca pañcānāṃ jayaṃ prāpnoti mānavaḥ
caturthaṃ pañcalakṣaṃ tu yo japedbhaktisaṃyutaḥ //
LiP_1,85.222
bhūtānāmiha pañcānāṃ vijayaṃ manujo labhet
caturlakṣaṃ japedyastu manaḥ saṃyamya yatnataḥ //
LiP_1,85.223
samyagvijayamāpnoti karaṇānāṃ varānane
pañcaviṃśatilakṣāṇāṃ japena kamalānane //
LiP_1,85.224
pañcaviṃśatitattvānāṃ vijayaṃ manujo labhet
madhyarātre 'tinirvāte japedayutamādarāt //
LiP_1,85.225
brahmasiddhimavāpnoti vratenānena suṃdari
japellakṣamanālasyo nirvāte dhvanivarjite //
LiP_1,85.226
madhyarātre ca śivayoḥ paśyatyeva na saṃśayaḥ
andhakāravināśaś ca dīpasyeva prakāśanam //
LiP_1,85.227
hṛdayāntarbahirvāpi bhaviṣyati na saṃśayaḥ
sarvasaṃpatsamṛddhyarthaṃ japedayutamātmavān //
LiP_1,85.228
sabījasaṃpuṭaṃ mantraṃ śatalakṣaṃ japecchuciḥ
matsāyujyamavāpnoti bhaktimān kimataḥ param //
LiP_1,85.229
iti te sarvamākhyātaṃ pañcākṣaravidhikramam
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi sa yāti paramāṃ gatim //
LiP_1,85.230
śrāvayecca dvijāñchuddhān pañcākṣaravidhikramam
daive karmaṇi pitrye vā śivaloke mahīyate //
LiP_1,85.231
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge pañcākṣaramāhātmyaṃ nāma pañcāśītitamo 'dhyāyaḥ
japācchreṣṭhatamaṃ prāhur brāhmaṇā dagdhakilbiṣāḥ
viraktānāṃ prabuddhānāṃ dhyānayajñaṃ suśobhanam //
LiP_1,86.1
tasmādvadasva sūtādya dhyānayajñamaśeṣataḥ
vistārātsarvayatnena viraktānāṃ mahātmanām //
LiP_1,86.2
teṣāṃ tadvacanaṃ śrutvā munīnāṃ dīrghasattriṇām
rudreṇa kathitaṃ prāha guhāṃ prāpya mahātmanām //
LiP_1,86.3
saṃhṛtya kālakūṭākhyaṃ viṣaṃ vai viśvakarmaṇā
sūta uvāca
guhāṃ prāpya sukhāsīnaṃ bhavānyā saha śaṅkaram //
LiP_1,86.4
munayaḥ saṃśitātmānaḥ praṇemustaṃ guhāśrayam
astuvaṃś ca tataḥ sarve nīlakaṇṭhamumāpatim //
LiP_1,86.5
atyugraṃ kālakūṭākhyaṃ saṃhṛtaṃ bhagavaṃstvayā
ataḥ pratiṣṭhitaṃ sarvaṃ tvayā deva vṛṣadhvaja //
LiP_1,86.6
teṣāṃ tadvacanaṃ śrutvā bhagavānnīlalohitaḥ
prahasanprāha viśvātmā sanandanapurogamān //
LiP_1,86.7
kimanena dvijaśreṣṭhā viṣaṃ vakṣye sudāruṇam
saṃharettadviṣaṃ yastu sa samartho hyanena kim //
LiP_1,86.8
na viṣaṃ kālakūṭākhyaṃ saṃsāro viṣamucyate
tasmātsarvaprayatnena saṃhareta sudāruṇam //
LiP_1,86.9
saṃsāro dvividhaḥ proktaḥ svādhikārānurūpataḥ
puṃsāṃ saṃmūḍhacittānām asaṃkṣīṇaḥ sudāruṇaḥ //
LiP_1,86.10
īṣaṇārāgadoṣeṇa sargo jñānena suvratāḥ
tadvaśādeva sarveṣāṃ dharmādharmau na saṃśayaḥ //
LiP_1,86.11
asannikṛṣṭe tvarthe 'pi śāstraṃ tacchravaṇātsatām
buddhimutpādayatyeva saṃsāre viduṣāṃ dvijāḥ //
LiP_1,86.12
tasmāddṛṣṭānuśravikaṃ duṣṭamityubhayātmakam
saṃtyajetsarvayatnena viraktaḥ so 'bhidhīyate //
LiP_1,86.13
śāstramityucyate bhāgaṃ śruteḥ karmasu taddvijāḥ
mūrdhānaṃ brahmaṇaḥ sāram ṛṣīṇāṃ karmaṇaḥ phalam //
LiP_1,86.14
nanu svabhāvaḥ sarveṣāṃ kāmo dṛṣṭo na cānyathā
śrutiḥ pravartikā teṣām iti karmaṇyatadvidaḥ //
LiP_1,86.15
nivṛttilakṣaṇo dharmaḥ samarthānām ihocyate
tasmādajñānamūlo hi saṃsāraḥ sarvadehinām //
LiP_1,86.16
kalā saṃśoṣamāyāti karmaṇānyasvabhāvataḥ
sakalastrividho jīvo jñānahīnastvavidyayā //
LiP_1,86.17
nārakī pāpakṛtsvargī puṇyakṛt puṇyagauravāt
vyatimiśreṇa vai jīvaś caturdhā saṃvyavasthitaḥ //
LiP_1,86.18
udbhijjaḥ svedajaścaiva aṇḍajo vai jarāyujaḥ
evaṃ vyavasthito dehī karmaṇājño hyanirvṛtaḥ //
LiP_1,86.19
prajayā karmaṇā muktir dhanena ca satāṃ na hi
tyāgenaikena muktiḥ syāt tadabhāvādbhramatyasau //
LiP_1,86.20
evamajñānadoṣeṇa nānākarmavaśena ca
ṣaṭkauśikaṃ samudbhūtaṃ bhajatyeṣa kalevaram //
LiP_1,86.21
garbhe duḥkhānyanekāni yonimārge ca bhūtale
kaumāre yauvane caiva vārddhake maraṇe 'pi vā //
LiP_1,86.22
vicārataḥ satāṃ duḥkhaṃ strīsaṃsargādibhir dvijāḥ
duḥkhenaikena vai duḥkhaṃ praśāmyatīha duḥkhinaḥ //
LiP_1,86.23
na jātu kāmaḥ kāmānām upabhogena śāmyati
haviṣā kṛṣṇavartmeva bhūya evābhivardhate //
LiP_1,86.24
tasmādvicārato nāsti saṃyogādapi vai nṛṇām
arthānām arjane 'pyevaṃ pālane ca vyaye tathā //
LiP_1,86.25
paiśāce rākṣase duḥkhaṃ yākṣe caiva vicārataḥ
gāndharve ca tathā cāndre saumyaloke dvijottamāḥ //
LiP_1,86.26
prājāpatye tathā brāhme prākṛte pauruṣe tathā
kṣayasātiśayādyaistu duḥkhairduḥkhāni suvratāḥ //
LiP_1,86.27
tāni bhāgyānyaśuddhāni saṃtyajecca dhanāni ca
tasmādaṣṭaguṇaṃ bhogaṃ tathā ṣoḍaśadhā sthitam //
LiP_1,86.28
caturviṃśatprakāreṇa saṃsthitaṃ cāpi suvratāḥ
dvātriṃśadbhedamanaghāś catvāriṃśadguṇaṃ punaḥ //
LiP_1,86.29
tathāṣṭacatvāriṃśacca ṣaṭpañcāśatprakārataḥ
catuḥṣaṣṭividhaṃ caiva duḥkhameva vivekinaḥ //
LiP_1,86.30
pārthivaṃ ca tathāpyaṃ ca taijasaṃ ca vicārataḥ
vāyavyaṃ ca tathā vyauma[ṃ] mānasaṃ ca yathākramam //
LiP_1,86.31
ābhimānikamapyevaṃ bauddhaṃ prākṛtameva ca
duḥkhameva na saṃdeho yogināṃ brahmavādinām //
LiP_1,86.32
gauṇaṃ gaṇeśvarāṇāṃ ca duḥkhameva vicārataḥ
ādau madhye tathā cānte sarvalokeṣu sarvadā //
LiP_1,86.33
vartamānāni duḥkhāni bhaviṣyāṇi yathātatham
doṣaduṣṭeṣu deśeṣu duḥkhāni vividhāni ca //
LiP_1,86.34
na bhāvayantyatītāni hy ajñāne jñānamāninaḥ
kṣudvyādheḥ parihārārthaṃ na sukhāyānnamucyate //
LiP_1,86.35
yathetareṣāṃ rogāṇām auṣadhaṃ na sukhāya tat
śītoṣṇavātavarṣādyais tattatkāleṣu dehinām //
LiP_1,86.36
duḥkhameva na saṃdeho na jānanti hyapaṇḍitāḥ
svarge 'pyevaṃ muniśreṣṭhā hy aviśuddhakṣayādibhiḥ //
LiP_1,86.37
rogair nānāvidhair grastā rāgadveṣabhayādibhiḥ
chinnamūlataruryadvad avaśaḥ patati kṣitau //
LiP_1,86.38
puṇyavṛkṣakṣayāttadvad gāṃ patanti divaukasaḥ
duḥkhābhilāṣaniṣṭhānāṃ duḥkhabhogādisaṃpadām //
LiP_1,86.39
asmāttu patatāṃ duḥkhaṃ kaṣṭaṃ svargāddivaukasām
narake duḥkhamevātra narakāṇāṃ niṣevaṇāt //
LiP_1,86.40
vihitākaraṇāccaiva varṇināṃ munipuṅgavāḥ // LiP_1,86.41
yathā mṛgo mṛtyubhayasya bhīta ucchinnavāso na labheta nidrām
evaṃ yatirdhyānaparo mahātmā saṃsārabhīto na labheta nidrām //
LiP_1,86.42
kīṭapakṣimṛgāṇāṃ ca paśūnāṃ gajavājinām
dṛṣṭam evāsukhaṃ tasmāt tyajataḥ sukhamuttamam //
LiP_1,86.43
vaimānikānāmapyevaṃ duḥkhaṃ kalpādhikāriṇām
sthānābhimānināṃ caiva manvādīnāṃ ca suvratāḥ //
LiP_1,86.44
devānāṃ caiva daityānām anyonyavijigīṣayā
duḥkhameva nṛpāṇāṃ ca rākṣasānāṃ jagattraye //
LiP_1,86.45
śramārthamāśramaścāpi varṇānāṃ paramārthataḥ
āśramairna ca devaiś ca yajñaiḥ sāṃkhyairvratais tathā //
LiP_1,86.46
ugraistapobhir vividhair dānairnānāvidhairapi
na labhante tathātmānaṃ labhante jñāninaḥ svayam //
LiP_1,86.47
tasmātsarvaprayatnena caretpāśupatavratam
bhasmaśāyī bhavennityaṃ vrate pāśupate budhaḥ //
LiP_1,86.48
pañcārthajñānasampannaḥ śivatattve samāhitaḥ
kaivalyakaraṇaṃ yogavidhikarmacchidaṃ budhaḥ //
LiP_1,86.49
pañcārthayogasampanno duḥkhāntaṃ vrajate sudhīḥ
parayā vidyayā vedyaṃ vidantyaparayā na hi //
LiP_1,86.50
dve vidye veditavye hi parā caivāparā tathā
aparā tatra ṛgvedo yajurvedo dvijottamāḥ //
LiP_1,86.51
sāmavedastathātharvo vedaḥ sarvārthasādhakaḥ
śikṣā kalpo vyākaraṇaṃ niruktaṃ chanda eva ca //
LiP_1,86.52
jyotiṣaṃ cāparā vidyā parākṣaramiti sthitam
tadadṛśyaṃ tadagrāhyam agotraṃ tadavarṇakam //
LiP_1,86.53
tadacakṣustadaśrotraṃ tadapāṇi apādakam
tadajātamabhūtaṃ ca tadaśabdaṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,86.54
asparśaṃ tadarūpaṃ ca rasagandhavivarjitam
avyayaṃ cāpratiṣṭhaṃ ca tannityaṃ sarvagaṃ vibhum //
LiP_1,86.55
mahāntaṃ tad bṛhantaṃ ca tadajaṃ cinmayaṃ dvijāḥ
aprāṇamamanaskaṃ ca tadasnigdhamalohitam //
LiP_1,86.56
aprameyaṃ tadasthūlam adīrghaṃ tadanulbaṇam
ahrasvaṃ tadapāraṃ ca tadānandaṃ tadacyutam //
LiP_1,86.57
anapāvṛtamadvaitaṃ tadanantamagocaram
asaṃvṛtaṃ tadātmaikaṃ parā vidyā na cānyathā //
LiP_1,86.58
parāpareti kathite naiveha paramārthataḥ
ahameva jagatsarvaṃ mayyeva sakalaṃ jagat //
LiP_1,86.59
matta utpadyate tiṣṭhan mayi mayyeva līyate
matto nānyaditīkṣeta manovākpāṇibhis tathā //
LiP_1,86.60
sarvamātmani saṃpaśyet saccāsacca samāhitaḥ
sarvaṃ hyātmani saṃpaśyan na bāhye kurute manaḥ //
LiP_1,86.61
adhodṛṣṭyā vitastyāṃ tu nābhyāmuparitiṣṭhati
hṛdayaṃ tadvijānīyād viśvasyāyatanaṃ mahat //
LiP_1,86.62
hṛdayasyāsya madhye tu puṇḍarīkamavasthitam
dharmakandasamudbhūtaṃ jñānanālaṃ suśobhanam //
LiP_1,86.63
aiśvaryāṣṭadalaṃ śvetaṃ paraṃ vairāgyakarṇikam
chidrāṇi ca diśo yasya prāṇādyāś ca pratiṣṭhitāḥ //
LiP_1,86.64
prāṇādyaiścaiva saṃyuktaḥ paśyate bahudhā kramāt
daśaprāṇavahā nāḍyaḥ pratyekaṃ munipuṅgavāḥ //
LiP_1,86.65
dvisaptatisahasrāṇi nāḍyaḥ samparikīrtitāḥ
netrasthaṃ jāgrataṃ vidyāt kaṇṭhe svapnaṃ samādiśet //
LiP_1,86.66
suṣuptaṃ hṛdayasthaṃ tu turīyaṃ mūrdhani sthitam
jāgre brahmā ca viṣṇuś ca svapne caiva yathākramāt //
LiP_1,86.67
īśvarastu suṣupte tu turīye ca maheśvaraḥ
vadanty evam athānye 'pi samastakaraṇaiḥ pumān //
LiP_1,86.68
vartamānastadā tasya jāgradityabhidhīyate
manobuddhir ahaṅkāraṃ cittaṃ ceti catuṣṭayam //
LiP_1,86.69
yadā vyavasthitastvetaiḥ svapna ityabhidhīyate
karaṇāni vilīnāni yadā svātmani suvratāḥ //
LiP_1,86.70
suṣuptaḥ karaṇairbhinnas turīyaḥ parikīrtyate
parasturīyātīto 'sau śivaḥ paramakāraṇam //
LiP_1,86.71
jāgratsvapnasuṣuptiś ca turīyaṃ cādhibhautikam
ādhyātmikaṃ ca viprendrāś cādhidaivikamucyate //
LiP_1,86.72
tatsarvamaham eveti veditavyaṃ vijānatā
buddhīndriyāṇi viprendrās tathā karmendriyāṇi ca //
LiP_1,86.73
manobuddhir ahaṅkāraś cittaṃ ceti catuṣṭayam
adhyātmaṃ pṛthagevedaṃ caturdaśavidhaṃ smṛtam //
LiP_1,86.74
draṣṭavyaṃ caiva śrotavyaṃ ghrātavyaṃ ca yathākramam
rasitavyaṃ muniśreṣṭhāḥ sparśitavyaṃ tathaiva ca //
LiP_1,86.75
mantavyaṃ caiva boddhavyam ahaṃkartavyameva ca
tathā cetayitavyaṃ ca vaktavyaṃ munipuṅgavāḥ //
LiP_1,86.76
ādātavyaṃ ca gantavyaṃ visargāyitameva ca
ānanditavyamityete hy adhibhūtamanukramāt //
LiP_1,86.77
ādityo 'pi diśaścaiva pṛthivī varuṇas tathā
vāyuścandras tathā brahmā rudraḥ kṣetrajña eva ca //
LiP_1,86.78
agnirindras tathā viṣṇur mitro devaḥ prajāpatiḥ
ādhidaivikamevaṃ hi caturdaśavidhaṃ kramāt //
LiP_1,86.79
rājñī sudarśanā caiva jitā saumyā yathākramam
moghā rudrāmṛtā satyā madhyamā ca dvijottamāḥ //
LiP_1,86.80
nāḍī rāśiśukā caiva asurā caiva kṛttikā
bhāsvatī nāḍayaścaitāś caturdaśanibandhanāḥ //
LiP_1,86.81
vāyavo nāḍimadhyasthā vāhakāś ca caturdaśa
prāṇo vyānastvapānaś ca udānaś ca samānakaḥ //
LiP_1,86.82
vairambhaś ca tathā mukhyo hy antaryāmaḥ prabhañjanaḥ
kūrmakaś ca tathā śyenaḥ śvetaḥ kṛṣṇas tathānilaḥ //
LiP_1,86.83
nāga ityeva kathitā vāyavaś ca caturdaśa
yaścakṣuḥṣvatha draṣṭavye tathāditye ca suvratāḥ //
LiP_1,86.84
nāḍyāṃ prāṇe ca vijñāne tv ānande ca yathākramam
hṛdyākāśe ya etasmin sarvasminnantare paraḥ //
LiP_1,86.85
ātmā ekaś ca carati tamupāsīta māṃ prabhum
ajaraṃ tamanantaṃ ca aśokamamṛtaṃ dhruvam //
LiP_1,86.86
caturdaśavidheṣveva saṃcaratyeka eva saḥ
līyante tāni tatraiva yadanyaṃ nāsti vai dvijāḥ //
LiP_1,86.87
eka eva hi sarvajñaḥ sarveśastveka eva saḥ
eṣa sarvādhipo devas tv antaryāmī mahādyutiḥ //
LiP_1,86.88
upāsyamānaḥ sarvasya sarvasaukhyaḥ sanātanaḥ
upāsyati na caiveha sarvasaukhyaṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,86.89
upāsyamāno vedaiś ca śāstrairnānāvidhairapi
na vaiṣa vedaśāstrāṇi sarvajño yāsyati prabhuḥ //
LiP_1,86.90
asyaivānnamidaṃ sarvaṃ na so 'nnaṃ bhavati svayam
svātmanā rakṣitaṃ cādyād annabhūtaṃ na kutracit //
LiP_1,86.91
sarvatra prāṇināmannaṃ prāṇināṃ granthirasmyaham
praśāstā nayanaścaiva pañcātmā sa vibhāgaśaḥ //
LiP_1,86.92
annamayo 'sau bhūtātmā cādyate hyannamucyate
prāṇamayaścendriyātmā saṃkalpātmā manomayaḥ //
LiP_1,86.93
kālātmā soma eveha vijñānamaya ucyate
sadānandamayo bhūtvā maheśaḥ parameśvaraḥ //
LiP_1,86.94
so 'ham evaṃ jagatsarvaṃ mayyeva sakalaṃ sthitam
paratantraṃ svatantre 'pi tadabhāvādvicārataḥ //
LiP_1,86.95
ekatvamapi nāstyeva dvaitaṃ tatra kutastvaho
evaṃ nāstyatha martyaṃ ca kuto 'mṛtamajodbhavaḥ //
LiP_1,86.96
nāntaḥprajño bahiḥprajño na cobhayagatas tathā
na prajñānaghanastvevaṃ na prājño jñānapūrvakaḥ //
LiP_1,86.97
viditaṃ nāsti vedyaṃ ca nirvāṇaṃ paramārthataḥ
nirvāṇaṃ caiva kaivalyaṃ niḥśreyasamanāmayam //
LiP_1,86.98
amṛtaṃ cākṣaraṃ brahma paramātmā parāparam
nirvikalpaṃ nirābhāsaṃ jñānaṃ paryāyavācakam //
LiP_1,86.99
prasannaṃ ca yadekāgraṃ tadā jñānamiti smṛtam
ajñānamitaratsarvaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,86.100
itthaṃ prasannaṃ vijñānaṃ gurusaṃparkajaṃ dhruvam
rāgadveṣānṛtakrodhaṃ kāmatṛṣṇādibhiḥ sadā //
LiP_1,86.101
aparāmṛṣṭamadyaiva vijñeyaṃ muktidaṃ tvidam
ajñānamalapūrvatvāt puruṣo malinaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,86.102
tatkṣayāddhi bhavenmuktir nānyathā janmakoṭibhiḥ
jñānamekaṃ vinā nāsti puṇyapāpaparikṣayaḥ //
LiP_1,86.103
jñānam evābhyaset tasmān muktyarthaṃ brahmavittamāḥ
jñānābhyāsāddhi vai puṃsāṃ buddhirbhavati nirmalā //
LiP_1,86.104
tasmātsadābhyasejjñānaṃ tanniṣṭhastatparāyaṇaḥ
jñānenaikena tṛptasya tyaktasaṃgasya yoginaḥ //
LiP_1,86.105
kartavyaṃ nāsti viprendrā asti cettattvavinna ca
iha loke pare cāpi kartavyaṃ nāsti tasya vai //
LiP_1,86.106
jīvanmukto yatas tasmād brahmavit paramārthataḥ
jñānābhyāsarato nityaṃ jñānatattvārthavit svayam //
LiP_1,86.107
kartavyābhyāsamutsṛjya jñānamevādhigacchati
varṇāśramābhimānī yas tyaktakrodho dvijottamāḥ //
LiP_1,86.108
anyatra ramate mūḍhaḥ so 'jñānī nātra saṃśayaḥ
saṃsāraheturajñānaṃ saṃsārastanusaṃgrahaḥ //
LiP_1,86.109
mokṣahetus tathā jñānaṃ muktaḥ svātmanyavasthitaḥ
ajñāne sati viprendrāḥ krodhādyā nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,86.110
krodho harṣas tathā lobho moho dambho dvijottamāḥ
dharmādharmau hi teṣāṃ ca tadvaśāttanusaṃgrahaḥ //
LiP_1,86.111
śarīre sati vai kleśaḥ so 'vidyāṃ saṃtyajedbudhaḥ
avidyāṃ vidyayā hitvā sthitasyaiva ca yoginaḥ //
LiP_1,86.112
krodhādyā nāśamāyānti dharmādharmau ca vai dvijāḥ
tatkṣayācca śarīreṇa na punaḥ samprayujyate //
LiP_1,86.113
sa eva muktaḥ saṃsārād duḥkhatrayavivarjitaḥ
evaṃ jñānaṃ vinā nāsti dhyānaṃ dhyātur dvijarṣabhāḥ //
LiP_1,86.114
jñānaṃ gurorhi saṃparkān na vācā paramārthataḥ
caturvyūhamiti jñātvā dhyātā dhyānaṃ samabhyaset //
LiP_1,86.115
sahajāgantukaṃ pāpam asthivāgudbhavaṃ tathā
jñānāgnirdahate kṣipraṃ śuṣkendhanam ivānalaḥ //
LiP_1,86.116
jñānātparataraṃ nāsti sarvapāpavināśanam
abhyasecca sadā jñānaṃ sarvasaṃgavivarjitaḥ //
LiP_1,86.117
jñāninaḥ sarvapāpāni jīryante nātra saṃśayaḥ
krīḍannapi na lipyeta pāpairnānāvidhairapi //
LiP_1,86.118
jñānaṃ yathā tathā dhyānaṃ tasmāddhyānaṃ samabhyaset
dhyānaṃ nirviṣayaṃ proktam ādau saviṣayaṃ tathā //
LiP_1,86.119
ṣaṭprakāraṃ samabhyasya catuḥṣaḍdaśabhis tathā
tathā dvādaśadhā caiva punaḥ ṣoḍaśadhā kramāt //
LiP_1,86.120
dvidhābhyasya ca yogīndro mucyate nātra saṃśayaḥ
śuddhajāṃbūnadākāraṃ vidhūmāṅgārasannibham //
LiP_1,86.121
pītaṃ raktaṃ sitaṃ vidyut koṭikoṭisamaprabham
athavā brahmarandhrasthaṃ cittaṃ kṛtvā prayatnataḥ //
LiP_1,86.122
na sitaṃ vāsitaṃ pītaṃ na smared brahmavid bhavet
ahiṃsakaḥ satyavādī asteyī sarvayatnataḥ //
LiP_1,86.123
parigrahavinirmukto brahmacārī dṛḍhavrataḥ
saṃtuṣṭaḥ śaucasampannaḥ svādhyāyanirataḥ sadā //
LiP_1,86.124
madraktaścābhyaseddhyānaṃ gurusaṃparkajaṃ dhruvam
na budhyati tathā dhyātā sthāpya cittaṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,86.125
na cābhimanyate yogī na paśyati samantataḥ
na ghrāti na śṛṇotyeva līnaḥ svātmani yaḥ svayam //
LiP_1,86.126
na ca sparśaṃ vijānāti sa vai samarasaḥ smṛtaḥ
pārthive paṭale brahmā vāritattve hariḥ svayam //
LiP_1,86.127
vāhneye kālarudrākhyo vāyutattve maheśvaraḥ
suṣire sa śivaḥ sākṣāt kramādevaṃ vicintayet //
LiP_1,86.128
kṣitau śarvaḥ smṛto devo hy apāṃ bhava iti smṛtaḥ
rudra eva tathā vahnau ugro vāyau vyavasthitaḥ //
LiP_1,86.129
bhīmaḥ suṣiranāke 'sau bhāskare maṇḍale sthitaḥ
īśānaḥ somabimbe ca mahādeva iti smṛtaḥ //
LiP_1,86.130
puṃsāṃ paśupatirdevaś cāṣṭadhāhaṃ vyavasthitaḥ
kāṭhinyaṃ yattanau sarvaṃ pārthivaṃ parigīyate //
LiP_1,86.131
āpyaṃ dravamiti proktaṃ varṇākhyo vahnirucyate
yatsaṃcarati tadvāyuḥ suṣiraṃ yaddvijottamāḥ //
LiP_1,86.132
tadākāśaṃ ca vijñānaṃ śabdajaṃ vyomasaṃbhavam
tathaiva viprā vijñānaṃ sparśākhyaṃ vāyusaṃbhavam //
LiP_1,86.133
rūpaṃ vāhneyamityuktam āpyaṃ rasamayaṃ dvijāḥ
gandhākhyaṃ pārthivaṃ bhūyaś cintayedbhāskaraṃ kramāt //
LiP_1,86.134
netre ca dakṣiṇe vāme somaṃ hṛdi vibhuṃ dvijāḥ
ājānu pṛthivītattvam ānābher vārimaṇḍalam //
LiP_1,86.135
ākaṇṭhaṃ vahnitattvaṃ syāl lalāṭāntaṃ dvijottamāḥ
vāyavyaṃ vai lalāṭādyaṃ vyomākhyaṃ vā śikhāgrakam //
LiP_1,86.136
haṃsākhyaṃ ca tato brahma vyomnaścordhvaṃ tataḥ param
vyomākhyo vyomamadhyastho hy ayaṃ prāthamikaḥ smaret //
LiP_1,86.137
na jīvaḥ prakṛtiḥ sattvaṃ rajaścātha tamaḥ punaḥ
mahāṃstathābhimānaś ca tanmātrāṇīndriyāṇi ca //
LiP_1,86.138
vyomādīni ca bhūtāni naiveha paramārthataḥ
vyāpya tiṣṭhadyato viśvaṃ sthāṇurityabhidhīyate //
LiP_1,86.139
udeti sūryo bhītaś ca pavate vāta eva ca
dyotate candramā vahnir jvalatyāpo vahanti ca //
LiP_1,86.140
dadhāti bhūmirākāśam avakāśaṃ dadāti ca
tadājñayā tataṃ sarvaṃ tasmādvai cintayeddvijāḥ //
LiP_1,86.141
tenaivādhiṣṭhitaṃ tasmād etatsarvaṃ dvijottamāḥ
sarvarūpamayaḥ śarva iti matvā smaredbhavam //
LiP_1,86.142
saṃsāraviṣataptānāṃ jñānadhyānāmṛtena vai
pratīkāraḥ samākhyāto nānyathā dvijasattamāḥ //
LiP_1,86.143
jñānaṃ dharmodbhavaṃ sākṣāj jñānād vairāgyasaṃbhavaḥ
vairāgyātparamaṃ jñānaṃ paramārthaprakāśakam //
LiP_1,86.144
jñānavairāgyayuktasya yogasiddhirdvijottamāḥ
yogasiddhyā vimuktiḥ syāt sattvaniṣṭhasya nānyathā //
LiP_1,86.145
tamovidyāpadacchannaṃ citraṃ yatpadamavyayam
sattvaśaktiṃ samāsthāya śivamabhyarcayeddvijāḥ //
LiP_1,86.146
yaḥ sattvaniṣṭho madbhakto madarcanaparāyaṇaḥ
sarvato dharmaniṣṭhaś ca sadotsāhī samāhitaḥ //
LiP_1,86.147
sarvadvandvasaho dhīraḥ sarvabhūtahite rataḥ
ṛjusvabhāvaḥ satataṃ svasthacitto mṛduḥ sadā //
LiP_1,86.148
amānī buddhimāñchāntas tyaktaspardho dvijottamāḥ
sadā mumukṣurdharmajñaḥ svātmalakṣaṇalakṣaṇaḥ //
LiP_1,86.149
ṛṇatrayavinirmuktaḥ pūrvajanmani puṇyabhāk
jarāyukto dvijo bhūtvā śraddhayā ca guroḥ kramāt //
LiP_1,86.150
anyathā vāpi śuśrūṣāṃ kṛtvā kṛtrimavarjitaḥ
svargalokamanuprāpya bhuktvā bhogānanukramāt //
LiP_1,86.151
āsādya bhārataṃ varṣaṃ brahmavijjāyate dvijāḥ
saṃparkājjñānamāsādya jñānino yogavidbhavet //
LiP_1,86.152
kramo 'yaṃ malapūrṇasya jñānaprāpterdvijottamāḥ
tasmādanena mārgeṇa tyaktasaṃgo dṛḍhavrataḥ //
LiP_1,86.153
saṃsārakālakūṭākhyān mucyate munipuṅgavāḥ
evaṃ saṃkṣepataḥ proktaṃ mayā yuṣmākamacyutam //
LiP_1,86.154
jñānasyaiveha māhātmyaṃ prasaṃgādiha śobhanam
evaṃ pāśupataṃ yogaṃ kathitaṃ tvīśvareṇa tu //
LiP_1,86.155
na deyaṃ yasya kasyāpi śivoktaṃ munipuṅgavāḥ
dātavyaṃ yogine nityaṃ bhasmaniṣṭhāya supriyam //
LiP_1,86.156
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi saṃsāraśamanaṃ naraḥ
sa yāti brahmasāyujyaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,86.157
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge saṃsāraviṣakathanaṃ nāma ṣaḍaśītitamo 'dhyāyaḥ
niśamya te mahāprājñāḥ kumārādyāḥ pinākinam
procuḥ praṇamya vai bhītāḥ prasannaṃ parameśvaram //
LiP_1,87.1
evaṃ cedanayā devyā haimavatyā maheśvara
krīḍase vividhairbhogaiḥ kathaṃ vaktumihārhasi //
LiP_1,87.2
evamuktaḥ prahasyeśaḥ pinākī nīlalohitaḥ
prāha tām aṃbikāṃ prekṣya praṇipatya sthitān dvijān //
LiP_1,87.3
bandhamokṣau na caiveha mama svecchā śarīriṇaḥ
akartajñaḥ paśurjīvo vibhurbhoktā hyaṇuḥ pumān //
LiP_1,87.4
māyī ca māyayā baddhaḥ karmabhir yujyate tu saḥ
jñānaṃ dhyānaṃ ca bandhaś ca mokṣo nāstyātmano dvijāḥ //
LiP_1,87.5
yadaivaṃ mayi vidvān yas tasyāpi na ca sarvataḥ
eṣā vidyā hyahaṃ vedyaḥ prajñaiṣā ca śrutiḥ smṛtiḥ //
LiP_1,87.6
dhṛtireṣā mayā niṣṭhā jñānaśaktiḥ kriyā tathā
icchākhyā ca tathā hyājñā dve vidye na ca saṃśayaḥ //
LiP_1,87.7
na hyeṣā prakṛtirjaivī vikṛtiś ca vicārataḥ
vikāro naiva māyaiṣā sadasadvyaktivarjitā //
LiP_1,87.8
purā mamājñā madvaktrāt samutpannā sanātanī
pañcavaktrā mahābhāgā jagatāmabhayapradā //
LiP_1,87.9
tāmājñāṃ sampraviśyāhaṃ cintayan jagatāṃ hitam
saptaviṃśatprakāreṇa sarvaṃ vyāpyānayā śivaḥ //
LiP_1,87.10
tadāprabhṛti vai mokṣapravṛttirdvijasattamāḥ
sūta uvāca
evamuktvā tadāpaśyad bhavānīṃ parameśvaraḥ //
LiP_1,87.11
bhavānī ca tamālokya māyāmaharadavyayā
te māyāmalanirmuktā munayaḥ prekṣya pārvatīm //
LiP_1,87.12
prītā babhūvurmuktāś ca tasmādeṣā parā gatiḥ
umāśaṅkarayorbhedo nāstyeva paramārthataḥ //
LiP_1,87.13
dvidhāsau rūpamāsthāya sthita eva na saṃśayaḥ
yadā vidvānasaṃgaḥ syād ājñayā parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,87.14
tadā muktiḥ kṣaṇādeva nānyathā karmakoṭibhiḥ
kramo 'vivakṣito bhūtavivṛddhaḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,87.15
prasādena kṣaṇānmuktiḥ pratijñaiṣā na saṃśayaḥ
garbhastho jāyamāno vā bālo vā taruṇo 'pi vā //
LiP_1,87.16
vṛddho vā mucyate jantuḥ prasādātparameṣṭhinaḥ
aṇḍajaś codbhijjo vāpi svedajo vāpi mucyate //
LiP_1,87.17
prasādāddevadevasya nātra kāryā vicāraṇā
eṣa eva jagannātho bandhamokṣakaraḥ śivaḥ //
LiP_1,87.18
bhūrbhūvaḥsvarmahaś caiva janaḥ sākṣāttapaḥ svayam
satyalokas tathāṇḍānāṃ koṭikoṭiśatāni ca //
LiP_1,87.19
vigrahaṃ devadevasya tathāṇḍāvaraṇāṣṭakam
saptadvīpeṣu sarveṣu parvateṣu vaneṣu ca //
LiP_1,87.20
samudreṣu ca sarveṣu vāyuskandheṣu sarvataḥ
tathānyeṣu ca lokeṣu vasanti ca carācarāḥ //
LiP_1,87.21
sarve bhavāṃśajā nūnaṃ gatistveṣāṃ sa eva vai
sarvo rudro namastasmai puruṣāya mahātmane //
LiP_1,87.22
viśvaṃ bhūtaṃ tathā jātaṃ bahudhā rudra eva saḥ
rudrājñaiṣā sthitā devī hy anayā muktiraṃbikā //
LiP_1,87.23
ityevaṃ khecarāḥ siddhā jajalpuḥ prītamānasāḥ
yadāvalokya tān sarvān prasādādanayāṃbikā //
LiP_1,87.24
tadā tiṣṭhanti sāyujyaṃ prāptāste khecarāḥ prabhoḥ // LiP_1,87.25
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge munimohaśamanaṃ nāma saptāśītitamo 'dhyāyaḥ
kena yogena vai sūta guṇaprāptiḥ satāmiha
aṇimādiguṇopetā bhavantyeveha yoginaḥ
tatsarvaṃ vistarātsūta vaktumarhasi sāṃpratam //
LiP_1,88.1
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi yogaṃ paramadurlabham
pañcadhā saṃsmaredādau sthāpya citte sanātanam //
LiP_1,88.2
kalpayeccāsanaṃ padmaṃ somasūryāgnisaṃyutam
ṣaḍviṃśacchaktisaṃyuktam aṣṭadhā ca dvijottamāḥ //
LiP_1,88.3
tataḥ ṣoḍaśadhā caiva punardvādaśadhā dvijāḥ
smarec ca tat tathā madhye devyā devam umāpatim //
LiP_1,88.4
aṣṭaśaktisamāyuktam aṣṭamūrtimajaṃ prabhum
tābhiścāṣṭavidhā rudrāś catuḥṣaṣṭividhāḥ punaḥ //
LiP_1,88.5
śaktayaś ca tathā sarvā guṇāṣṭakasamanvitāḥ
evaṃ smaretkrameṇaiva labdhvā jñānamanuttamam //
LiP_1,88.6
evaṃ pāśupataṃ yogaṃ mokṣasiddhipradāyakam
tasyāṇimādayo viprā nānyathā karmakoṭibhiḥ //
LiP_1,88.7
tatrāṣṭaguṇamaiśvaryaṃ yogināṃ samudāhṛtam
tatsarvaṃ kramayogena hy ucyamānaṃ nibodhata //
LiP_1,88.8
aṇimā laghimā caiva mahimā prāptireva ca
prākāmyaṃ caiva sarvatra īśitvaṃ caiva sarvataḥ //
LiP_1,88.9
vaśitvamatha sarvatra yatra kāmāvasāyitā
taccāpi trividhaṃ jñeyam aiśvaryaṃ sārvakāmikam //
LiP_1,88.10
sāvadyaṃ niravadyaṃ ca sūkṣmaṃ caiva pravartate
sāvadyaṃ nāma yattatra pañcabhūtātmakaṃ smṛtam //
LiP_1,88.11
indriyāṇi manaścaiva ahaṅkāraś ca yaḥ smṛtaḥ
tatra sūkṣmapravṛttistu pañcabhūtātmikā punaḥ //
LiP_1,88.12
indriyāṇi manaścittabuddhyahaṅkārasaṃjñitam
tathā sarvamayaṃ caiva ātmasthā khyātireva ca //
LiP_1,88.13
saṃyoga eva trividhaḥ sūkṣmeṣveva pravartate
punaraṣṭaguṇaścāpi sūkṣmeṣveva vidhīyate //
LiP_1,88.14
tasya rūpaṃ pravakṣyāmi yathāha bhagavānprabhuḥ
trailokye sarvabhūteṣu yathāsya niyamaḥ smṛtaḥ //
LiP_1,88.15
aṇimādyaṃ tathāvyaktaṃ sarvatraiva pratiṣṭhitam
trailokye sarvabhūtānāṃ duṣprāpyaṃ samudāhṛtam //
LiP_1,88.16
tat tasya bhavati prāpyaṃ prathamaṃ yogināṃ balam
laṅghanaṃ plavanaṃ loke rūpamasya sadā bhavet //
LiP_1,88.17
śīghratvaṃ sarvabhūteṣu dvitīyaṃ tu padaṃ smṛtam
trailokye sarvabhūtānāṃ mahimnā caiva vanditam //
LiP_1,88.18
mahitvaṃ cāpi loke 'smiṃs tṛtīyo yoga ucyate
trailokye sarvabhūteṣu yatheṣṭagamanaṃ smṛtam //
LiP_1,88.19
prākāmān viṣayān bhuṅkte tathāpratihataḥ kvacit
trailokye sarvabhūtānāṃ sukhaduḥkhaṃ pravartate //
LiP_1,88.20
īśo bhavati sarvatra pravibhāgena yogavit
vaśyāni cāsya bhūtāni trailokye sacarācare //
LiP_1,88.21
icchayā tasya rūpāṇi bhavanti na bhavanti ca
yatra kāmāvasāyitvaṃ trailokye sacarācare //
LiP_1,88.22
śabdaḥ sparśo raso gandho rūpaṃ caiva manas tathā
pravartante 'sya cecchāto na bhavanti yathecchayā //
LiP_1,88.23
na jāyate na mriyate chidyate na ca bhidyate
na dahyate na muhyeta līyate na ca lipyate //
LiP_1,88.24
na kṣīyate na kṣarati khidyate na kadācana
kriyate vā na sarvatra tathā vikriyate na ca //
LiP_1,88.25
agandharasarūpastu asparśaḥ śabdavarjitaḥ
avarṇo hyasvaraś caiva asavarṇastu karhicit //
LiP_1,88.26
sa bhuṅkte viṣayāṃścaiva viṣayairna ca yujyate
aṇutvāttu paraḥ sūkṣmaḥ sūkṣmatvād apavargikaḥ //
LiP_1,88.27
vyāpakastvapavargācca vyāpakātpuruṣaḥ smṛtaḥ
puruṣaḥ sūkṣmabhāvāttu aiśvarye parame sthitaḥ //
LiP_1,88.28
guṇottaramathaiśvarye sarvataḥ sūkṣmamucyate
aiśvaryaṃ cāpratīghātaṃ prāpya yogamanuttamam //
LiP_1,88.29
apavargaṃ tato gacchet sūkṣmaṃ tatparamaṃ padam
evaṃ pāśupataṃ yogaṃ jñātavyaṃ munipuṅgavāḥ //
LiP_1,88.30
svargāpavargaphaladaṃ śivasāyujyakāraṇam
athavā gatavijñāno rāgātkarma samācaret //
LiP_1,88.31
rājasaṃ tāmasaṃ vāpi bhuktvā tatraiva mucyate
brahman guarantees liberation
tathā sukṛtakarmā tu phalaṃ svarge samaśnute //
LiP_1,88.32
tasmātsthānātpunaḥ śreṣṭho mānuṣyamupapadyate
tasmādbrahma paraṃ saukhyaṃ brahma śāśvatam uttamam //
LiP_1,88.33
brahma eva hi seveta brahmaiva hi paraṃ sukham
pariśramo hi yajñānāṃ mahatārthena vartate //
LiP_1,88.34
bhūyo mṛtyuvaśaṃ yāti tasmānmokṣaḥ paraṃ sukham
athavā dhyānasaṃyukto brahmatattvaparāyaṇaḥ //
LiP_1,88.35
na tu cyāvayituṃ śakyo manvantaraśatairapi
dṛṣṭvā tu puruṣaṃ divyaṃ viśvākhyaṃ viśvatomukham //
LiP_1,88.36
viśvapādaśirogrīvaṃ viśveśaṃ viśvarūpiṇam
viśvagandhaṃ viśvamālyaṃ viśvāṃbaradharaṃ prabhum //
LiP_1,88.37
gobhir mahīṃ saṃpatate patatriṇo naivaṃ bhūyo janayatyevameva
kaviṃ purāṇam anuśāsitāraṃ sūkṣmācca sūkṣmaṃ mahato mahāntam //
LiP_1,88.38
yogena paśyenna ca cakṣuṣā punar nirindriyaṃ puruṣaṃ rukmavarṇam
aliṅginaṃ nirguṇaṃ cetanaṃ ca nityaṃ sadā sarvagaṃ sarvasāram //
LiP_1,88.39
apāṇipādodarapārśvajihvo hyatīndriyo vāpi susūkṣma ekaḥ // LiP_1,88.40
paśyatyacakṣuḥ sa śṛṇotyakarṇo na cāstyabuddhaṃ na ca buddhir asti /*sa veda sarvaṃ na ca sarvavedyaṃ tamāhuragryaṃ puruṣaṃ mahāntam // LiP_1,88.41
acetanāṃ sarvagatāṃ sūkṣmāṃ prasavadharmiṇīm
prakṛtiṃ sarvabhūtānāṃ yuktāḥ paśyanti yoginaḥ //
LiP_1,88.42
sarvataḥ pāṇipādaṃ tat sarvato 'kṣiśiromukham
sarvataḥ śrutimal loke sarvamāvṛtya tiṣṭhati //
LiP_1,88.43
yukto yogena ceśānaṃ sarvataś ca sanātanam
puruṣaṃ sarvabhūtānāṃ taṃ vidvānna vimuhyati //
LiP_1,88.44
bhūtātmānaṃ mahātmānaṃ paramātmānamavyayam
sarvātmānaṃ paraṃ brahma tadvai dhyātā na muhyati //
LiP_1,88.45
pavano hi yathā grāhyo vicaransarvamūrtiṣu
puri śete sudurgrāhyas tasmātpuruṣa ucyate //
LiP_1,88.46
atha celluptadharmā tu sāvaśeṣaiḥ svakarmabhiḥ
tatastu brahmagarbhe vai śukraśoṇitasaṃyute //
LiP_1,88.47
strīpuṃsoḥ saṃprayoge hi jāyate hi tataḥ prabhuḥ
tatastu garbhakālena kalalaṃ nāma jāyate //
LiP_1,88.48
kālena kalalaṃ cāpi budbudaṃ samprajāyate
mṛtpiṇḍastu yathā cakre cakrāvartena pīḍitaḥ //
LiP_1,88.49
hastābhyāṃ kriyamāṇastu biṃbatvamanugacchati
evamādhyātmikairyuktā vāyunā saṃprapūritaḥ //
LiP_1,88.50
yadi yoniṃ vimuñcāmi tatprapadye maheśvaram
yāvaddhi vaiṣṇavo vāyur jātamātraṃ na saṃspṛśet //
LiP_1,88.51
tāvatkālaṃ mahādevam arcayāmīti cintayet
jāyate mānuṣastatra yathārūpaṃ yathāvayaḥ //
LiP_1,88.52
vāyuḥ saṃbhavate khāttu vātādbhavati vai jalam
jalāt sambhavati prāṇaḥ prāṇācchukraṃ vivardhate //
LiP_1,88.53
raktabhāgās trayastriṃśad retobhāgāś caturdaśa
bhāgato 'rdhaphalaṃ kṛtvā tato garbho niṣicyate //
LiP_1,88.54
tatastu garbhasaṃyuktaḥ pañcabhir vāyubhir vṛtaḥ
pituḥ śarīrātpratyaṅgaṃ rūpamasyopajāyate //
LiP_1,88.55
tato 'sya māturāhārāt pītalīḍhapraveśanāt
nābhideśena vai prāṇās te hy ādhārā hi dehinām //
LiP_1,88.56
navamāsāt parikliṣṭaḥ saṃveṣṭitaśirodharaḥ
veṣṭitaḥ sarvagātraiś ca aparyāptapraveśanaḥ //
LiP_1,88.57
navamāsoṣitaścāpi yonicchidrādavāṅmukhaḥ
hell
tataḥ svakarmabhiḥ pāpair nirayaṃ samprapadyate //
LiP_1,88.58
asipatravanaṃ caiva śālmalicchedanaṃ tathā
tāḍanaṃ bhakṣaṇaṃ caiva pūyaśoṇitabhakṣaṇam //
LiP_1,88.59
yathā hyāpastu saṃchinnāḥ saṃśleṣmam upayānti vai
tathā chinnāś ca bhinnāśca yātanāsthānam āgatāḥ //
LiP_1,88.60
evaṃ jīvāstu taiḥ pāpais tapyamānāḥ svayaṃkṛtaiḥ
prāpnuyuḥ karmabhiḥ śeṣair duḥkhaṃ vā yadi vetarat //
LiP_1,88.61
ekenaiva tu gantavyaṃ sarvamutsṛjya vai janam
ekenaiva tu bhoktavyaṃ tasmātsukṛtamācaret //
LiP_1,88.62
na hyenaṃ prasthitaṃ kaścid gacchantam anugacchati
yadanena kṛtaṃ karma tadenamanugacchati //
LiP_1,88.63
te nityaṃ yamaviṣayeṣu sampravṛttāḥ krośantaḥ satatamaniṣṭasaṃprayogaiḥ
śuṣyante parigatavedanāḥ śarīrā bahvībhiḥ subhṛśamanantayātanābhiḥ //
LiP_1,88.64
karmaṇā manasā vācā yadabhīkṣṇaṃ niṣevate
tadabhyāso haratyenaṃ tasmātkalyāṇamācaret //
LiP_1,88.65
anādimānprabandhaḥ syāt pūrvakarmaṇi dehinaḥ
saṃsāraṃ tāmasaṃ ghoraṃ ṣaḍvidhaṃ pratipadyate //
LiP_1,88.66
mānuṣyātpaśubhāvaś ca paśubhāvān mṛgo bhavet
mṛgatvātpakṣibhāvaś ca tasmāccaiva sarīsṛpaḥ //
LiP_1,88.67
sarīsṛpatvādgacchedvai sthāvaratvaṃ na saṃśayaḥ
sthāvaratve punaḥ prāpte yāvad unmilate janaḥ //
LiP_1,88.68
kulālacakravadbhrāntas tatraiva parivartate
ityevaṃ hi manuṣyādiḥ saṃsāraḥ sthāvarāntikaḥ //
LiP_1,88.69
vijñeyastāmaso nāma tatraiva parivartate
sāttvikaścāpi saṃsāro brahmādiḥ parikīrtitaḥ //
LiP_1,88.70
piśācāntaḥ sa vijñeyaḥ svargasthāneṣu dehinām
brāhme tu kevalaṃ sattvaṃ sthāvare kevalaṃ tamaḥ //
LiP_1,88.71
caturdaśānāṃ sthānānāṃ madhye viṣṭambhakaṃ rajaḥ
marmasu chidyamāneṣu vedanārtasya dehinaḥ //
LiP_1,88.72
tatastatparamaṃ brahma kathaṃ vipraḥ smariṣyati
saṃsāraḥ pūrvadharmasya bhāvanābhiḥ praṇoditaḥ //
LiP_1,88.73
mānuṣaṃ bhajate nityaṃ tasmāddhyānaṃ samācaret
caturdaśavidhaṃ hyetad buddhvā saṃsāramaṇḍalam //
LiP_1,88.74
nityaṃ samārabheddharmaṃ saṃsārabhayapīḍitaḥ
tatastarati saṃsāraṃ krameṇa parivartitaḥ //
LiP_1,88.75
tasmācca satataṃ yukto dhyānatatparayuñjakaḥ
tathā samārabhedyogaṃ yathātmānaṃ sa paśyati //
LiP_1,88.76
eṣa āpaḥ paraṃ jyotir eṣa seturanuttamaḥ
vivṛtyā hyeṣa saṃbhedād bhūtānāṃ caiva śāśvataḥ //
LiP_1,88.77
tadenaṃ setumātmānam agniṃ vai viśvatomukham
hṛdisthaṃ sarvabhūtānām upāsīta maheśvaram //
LiP_1,88.78
tathāntaḥ saṃsthitaṃ devaṃ svaśaktyā parimaṇḍitam
aṣṭadhā cāṣṭadhā caiva tathā cāṣṭavidhena ca //
LiP_1,88.79
sṛṣṭyarthaṃ saṃsthitaṃ vahniṃ saṃkṣipya ca hṛdi sthitam
dhyātvā yathāvaddeveśaṃ rudraṃ bhuvananāyakam //
LiP_1,88.80
hutvā pañcāhutīḥ samyak taccintāgatamānasaḥ
vaiśvānaraṃ hṛdisthaṃ tu yathāvadanupūrvaśaḥ //
LiP_1,88.81
āpaḥ pūtāḥ sakṛtprāśya tūṣṇīṃ hutvā hyupāviśan
prāṇāyeti tatastasya prathamā hyāhutiḥ smṛtā //
LiP_1,88.82
apānāya dvitīyā ca vyānāyeti tathā parā
udānāya caturthī syāt samānāyeti pañcamī //
LiP_1,88.83
svāhākāraiḥ pṛthagghutvā śeṣaṃ bhuñjīta kāmataḥ
apaḥ punaḥ sakṛtprāśya ācamya hṛdayaṃ spṛśet //
LiP_1,88.84
prāṇānāṃ granthirasyātmā rudro hyātmā viśāntakaḥ
rudro vai hyātmanaḥ prāṇa evamāpyāyayetsvayam //
LiP_1,88.85
prāṇe niviṣṭo vai rudras tasmātprāṇamayaḥ svayam
prāṇāya caiva rudrāya juhotyamṛtamuttamam //
LiP_1,88.86
śivāviśeha māmīśa svāhā brahmātmane svayam
evaṃ pañcāhutīścaiva prabhuḥ prīṇātu śāśvataḥ //
LiP_1,88.87
puruṣo 'si pure śeṣe tvaṃ aṅguṣṭhapramāṇataḥ
āśritaścaiva cāṅguṣṭham īśaḥ paramakāraṇam //
LiP_1,88.88
sarvasya jagataścaiva prabhuḥ prīṇātu śāśvataḥ
tvaṃ devānāmasi jyeṣṭho rudrastvaṃ ca puro vṛṣā //
LiP_1,88.89
mṛdustvamannamasmabhyam etadastu hutaṃ tava
ityevaṃ kathitaṃ sarvaṃ guṇaprāptiviśeṣataḥ //
LiP_1,88.90
yogācāraḥ svayaṃ tena brahmaṇā kathitaḥ purā
evaṃ pāśupataṃ jñānaṃ jñātavyaṃ ca prayatnataḥ //
LiP_1,88.91
bhasmasnāyī bhaven nityaṃ bhasmaliptaḥ sadā bhavet
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi śrāvayedvā dvijottamān //
LiP_1,88.92
daive karmaṇi pitrye vā sa yāti paramāṃ gatim // LiP_1,88.93
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge 'ṇimādyaṣṭasiddhitriguṇasaṃsāraprāgnau homādivarṇanaṃ nāmāṣṭāśītitamo 'dhyāyaḥ
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi śaucācārasya lakṣaṇam
yadanuṣṭhāya śuddhātmā paretya gatimāpnuyāt //
LiP_1,89.1
brahmaṇā kathitaṃ pūrvaṃ sarvabhūtahitāya vai
saṃkṣepātsarvavedārthaṃ saṃcayaṃ brahmavādinām //
LiP_1,89.2
udayārthaṃ tu śaucānāṃ munīnāmuttamaṃ padam
yastatrāthāpramattaḥ syāt sa munirnāvasīdati //
LiP_1,89.3
mānāvamānau dvāvetau tāvevāhur viṣāmṛte
avamāno 'mṛtaṃ tatra sanmāno viṣamucyate //
LiP_1,89.4
gurorapi hite yuktaḥ sa tu saṃvatsaraṃ vaset
niyameṣvapramattastu yameṣu ca sadā bhavet //
LiP_1,89.5
prāpyānujñāṃ tataścaiva jñānayogamanuttamam
avirodhena dharmasya careta pṛthivīmimām //
LiP_1,89.6
cakṣuḥpūtaṃ carenmārgaṃ vastrapūtaṃ jalaṃ pibet
satyapūtaṃ vadedvākyaṃ manaḥpūtaṃ samācaret //
LiP_1,89.7
matsyagṛhyasya yatpāpaṃ ṣaṇmāsābhyantare bhavet
ekāhaṃ tatsamaṃ jñeyam apūtaṃ yajjalaṃ bhavet //
LiP_1,89.8
apūtodakapāne tu japecca śatapañcakam
aghoralakṣaṇaṃ mantraṃ tataḥ śuddhimavāpnuyāt //
LiP_1,89.9
athavā pūjayecchaṃbhuṃ ghṛtasnānādivistaraiḥ
tridhā pradakṣiṇīkṛtya śudhyate nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,89.10
ātithyaśrāddhayajñeṣu na gacchedyogavitkvacit
evaṃ hyahiṃsako yogī bhavediti vicāritam //
LiP_1,89.11
vahnau vidhūme 'tyaṅgāre sarvasminbhuktavajjane
carettu matimān bhaikṣyaṃ na tu teṣveva nityaśaḥ //
LiP_1,89.12
athainam avamanyante pare paribhavanti ca
tathā yuktaṃ caredbhaikṣyaṃ satāṃ dharmamadūṣayan //
LiP_1,89.13
bhaikṣyaṃ caredvanastheṣu yāyāvaragṛheṣu ca
śreṣṭhā tu prathamā hīyaṃ vṛttirasyopajāyate //
LiP_1,89.14
ata ūrdhvaṃ gṛhastheṣu śīlīneṣu careddvijāḥ
śraddadhāneṣu dānteṣu śrotriyeṣu mahātmasu //
LiP_1,89.15
ata ūrdhvaṃ punaścāpi aduṣṭāpatiteṣu ca
bhaikṣyacaryā hi varṇeṣu jaghanyā vṛttirucyate //
LiP_1,89.16
bhaikṣyaṃ yavāgūstakraṃ vā payo yāvakameva ca
phalamūlādi pakvaṃ vā kaṇapiṇyākasaktavaḥ //
LiP_1,89.17
ityeva te mayā proktā yogināṃ siddhivarddhanāḥ
āhārāsteṣu siddheṣu śreṣṭhaṃ bhaikṣyamiti smṛtam //
LiP_1,89.18
abbinduṃ yaḥ kuśāgreṇa māsi māsi samaśnute
nyāyato yaścaredbhaikṣyaṃ pūrvoktātsa viśiṣyate //
LiP_1,89.19
jarāmaraṇagarbhebhyo bhītasya narakādiṣu
evaṃ dāyayate tasmāt tadbhaikṣyamiti saṃsmṛtam //
LiP_1,89.20
dadhibhakṣāḥ payobhakṣā ye cānye jīvakṣīṇakāḥ
sarve te bhaikṣyabhakṣasya kalāṃ nārhanti ṣoḍaśīm //
LiP_1,89.21
bhasmaśāyī bhavennityaṃ bhikṣācārī jitendriyaḥ
ya icchet paramaṃ sthānaṃ vrataṃ pāśupataṃ caret //
LiP_1,89.22
yogināṃ caiva sarveṣāṃ śreṣṭhaṃ cāndrāyaṇaṃ bhavet
ekaṃ dve trīṇi catvāri śaktito vā samācaret //
LiP_1,89.23
asteyaṃ brahmacaryaṃ ca alobhastyāga eva ca
vratāni pañca bhikṣūṇām ahiṃsā paramā tviha //
LiP_1,89.24
akrodho guruśuśrūṣā śaucamāhāralāghavam
nityaṃ svādhyāya ityete niyamāḥ parikīrtitāḥ //
LiP_1,89.25
bījayoniguṇā vastubandhaḥ karmabhir eva ca
yathā dvipa ivāraṇye manuṣyāṇāṃ vidhīyate //
LiP_1,89.26
devaistulyāḥ sarvayajñakriyāstu yajñājjāpyaṃ jñānamāhuś ca jāpyāt
jñānād dhyānaṃ saṃgarāgādapetaṃ tasminprāpte śāśvatasyopalambhaḥ //
LiP_1,89.27
damaḥ śamaḥ satyamakalmaṣatvaṃ maunaṃ ca bhūteṣvakhileṣu cārjavam
atīndriyaṃ jñānamidaṃ tathā śivaṃ prāhus tathā jñānaviśuddhabuddhayaḥ //
LiP_1,89.28
samāpnuyādyogamimaṃ mahātmā maharṣayaścaivam aninditāmalāḥ // LiP_1,89.29
prāpyate 'bhimatān deśān aṅkuśena nivāritaḥ
etanmārgeṇa śuddhena dagdhabījo hyakalmaṣaḥ //
LiP_1,89.30
sadācāraratāḥ śāntāḥ svadharmaparipālakāḥ
sarvāṃllokān vinirjitya brahmalokaṃ vrajanti te //
LiP_1,89.31
pitāmahenopadiṣṭo dharmaḥ sākṣātsanātanaḥ
sarvalokopakārārthaṃ śṛṇudhvaṃ pravadāmi vaḥ //
LiP_1,89.32
gurūpadeśayuktānāṃ vṛddhānāṃ kramavarttinām
abhyutthānādikaṃ sarvaṃ praṇāmaṃ caiva kārayet //
LiP_1,89.33
aṣṭāṅgapraṇipātena tridhā nyastena suvratāḥ
triḥpradakṣiṇayogena vandyo vai brahmaṇo guruḥ //
LiP_1,89.34
jyeṣṭhānye 'pi ca te sarve vandanīyā vijānatā
ājñābhaṅgaṃ na kurvīta yadīcchet siddhim uttamām //
LiP_1,89.35
dhātuśūnyabilakṣetrakṣudramantropajīvanam
viṣagrahaviḍambādīn varjayet sarvayatnataḥ //
LiP_1,89.36
kaitavaṃ vittaśāṭhyaṃ ca paiśunyaṃ varjayetsadā
atihāsam avaṣṭambhaṃ līlāsvecchāpravartanam //
LiP_1,89.37
varjayetsarvayatnena gurūṇāmapi saṃnidhau
tadvākyapratikūlaṃ ca ayuktaṃ vai gurorvacaḥ //
LiP_1,89.38
na vadetsarvayatnena aniṣṭaṃ na smaretsadā
yatīnāmāsanaṃ vastraṃ daṇḍādyaṃ pāduke tathā //
LiP_1,89.39
mālyaṃ ca śayanasthānaṃ pātraṃ chāyāṃ ca yatnataḥ
yajñopakaraṇāṅgaṃ ca na spṛśed vai padena ca //
LiP_1,89.40
devadrohaṃ gurudrohaṃ na kuryātsarvayatnataḥ
kṛtvā pramādato viprāḥ praṇavasyāyutaṃ japet //
LiP_1,89.41
devadrohagurudrohāt koṭimātreṇa śudhyati
mahāpātakaśuddhyarthaṃ tathaiva ca yathāvidhi //
LiP_1,89.42
pātakī ca tadardhena śudhyate vṛttavānyadi
upapātakinaḥ sarve tadardhenaiva suvratāḥ //
LiP_1,89.43
saṃdhyālope kṛte vipraḥ trirāvṛttyaiva śudhyati
āhnikacchedane jāte śatamekamudāhṛtam //
LiP_1,89.44
laṅghane samayānāṃ tu abhakṣyasya ca bhakṣaṇe
avācyavācane caiva sahasrācchuddhirucyate //
LiP_1,89.45
kākolūkakapotānāṃ pakṣiṇāmapi ghātane
śatamaṣṭottaraṃ japtvā mucyate nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,89.46
yaḥ punastattvavettā ca brahmavid brāhmaṇottamaḥ
smaraṇācchuddhimāpnoti nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,89.47
naivamātmavidāmasti prāyaścittāni codanā
viśvasyaiva hi te śuddhā brahmavidyāvido janāḥ //
LiP_1,89.48
yogadhyānaikaniṣṭhāś ca nirlepāḥ kāñcanaṃ yathā
śuddhānāṃ śodhanaṃ nāsti viśuddhā brahmavidyayā //
LiP_1,89.49
uddhṛtānuṣṇaphenābhiḥ pūtābhir vastracakṣuṣā
adbhiḥ samācaretsarvaṃ varjayetkaluṣodakam //
LiP_1,89.50
gandhavarṇarasairduṣṭam aśucisthānasaṃsthitam
paṅkāśmadūṣitaṃ caiva sāmudraṃ palvalodakam //
LiP_1,89.51
saśaivālaṃ tathānyairvā doṣairduṣṭaṃ vivarjayet
cleaning of clothes
vastraśaucānvitaḥ kuryāt sarvakāryāṇi vai dvijāḥ //
LiP_1,89.52
namaskārādikaṃ sarvaṃ guruśuśrūṣaṇādikam
vastraśaucavihīnātmā hy aśucirnātra saṃśayaḥ //
LiP_1,89.53
devakāryopayuktānāṃ pratyahaṃ śaucamiṣyate
itareṣāṃ hi vastrāṇāṃ śaucaṃ kāryaṃ malāgame //
LiP_1,89.54
varjayetsarvayatnena vāso 'nyair vidhṛtaṃ dvijāḥ
kauśeyāvikayo rūkṣaiḥ kṣaumāṇāṃ gaurasarṣapaiḥ //
LiP_1,89.55
śrīphalairaṃśupaṭṭānāṃ kutapānāmariṣṭakaiḥ
carmaṇāṃ vidalānāṃ ca vetrāṇāṃ vastravanmatam //
LiP_1,89.56
valkalānāṃ tu sarveṣāṃ chatracāmarayorapi
cailavacchaucamākhyātaṃ brahmavidbhir munīśvaraiḥ //
LiP_1,89.57
bhasmanā śudhyate kāṃsyaṃ kṣāreṇāyasam ucyate
tāmramamlena vai viprās trapusīsakayorapi //
LiP_1,89.58
haimam adbhiḥ śubhaṃ pātraṃ raupyapātraṃ dvijottamāḥ
maṇyaśmaśaṅkhamuktānāṃ śaucaṃ taijasavatsmṛtam //
LiP_1,89.59
agner apāṃ ca saṃyogād atyantopahatasya ca
rasānāmiha sarveṣāṃ śuddhirutplavanaṃ smṛtam //
LiP_1,89.60
tṛṇakāṣṭhādivastūnāṃ śubhenābhyukṣaṇaṃ smṛtam
uṣṇena vāriṇā śuddhis tathā sruksruvayorapi //
LiP_1,89.61
tathaiva yajñapātrāṇāṃ muśalolūkhalasya ca
śṛṅgāsthidārudantānāṃ takṣaṇenaiva śodhanam //
LiP_1,89.62
saṃhatānāṃ mahābhāgā dravyāṇāṃ prokṣaṇaṃ smṛtam
asaṃhatānāṃ dravyāṇāṃ pratyekaṃ śaucamucyate //
LiP_1,89.63
abhuktarāśidhānyānām ekadeśasya dūṣaṇe
tāvanmātraṃ samuddhṛtya prokṣayedvai kuśāṃbhasā //
LiP_1,89.64
śākamūlaphalādīnāṃ dhānyavacchuddhiriṣyate
mārjanonmārjanair veśma punaḥpākena mṛnmayam //
LiP_1,89.65
ullekhanenāñjanena tathā saṃmārjanena ca
gonivāsena vai śuddhā secanena dharā smṛtā //
LiP_1,89.66
bhūmistham udakaṃ śuddhaṃ vaitṛṣṇyaṃ yatra gaurvrajet
avyāptaṃ yadamedhyena gandhavarṇarasānvitam //
LiP_1,89.67
vatsaḥ śuciḥ prasravaṇe śakuniḥ phalapātane
svadārāsyaṃ gṛhasthānāṃ ratau bhāryābhikāṅkṣayā //
LiP_1,89.68
hastābhyāṃ kṣālitaṃ vastraṃ kāruṇā ca yathāvidhi
kuśāṃbunā susaṃprokṣya gṛhṇīyāddharmavittamaḥ //
LiP_1,89.69
paṇyaṃ prasāritaṃ caiva varṇāśramavibhāgaśaḥ
śucirākarajaṃ teṣāṃ śvā mṛgagrahaṇe śuciḥ //
LiP_1,89.70
chāyā ca vipluṣo viprā makṣikādyā dvijottamāḥ
rajo bhūr vāyur agniś ca medhyāni sparśane sadā //
LiP_1,89.71
suptvā bhuktvā ca vai viprāḥ kṣuttvā pītvā ca vai tathā
ṣṭhīvitvādhyayanādau ca śucirapyācametpunaḥ //
LiP_1,89.72
pādau spṛśanti ye cāpi parācamanabindavaḥ
te pārthivaiḥ samā jñeyā na tairaprayato bhavet //
LiP_1,89.73
kṛtvā ca maithunaṃ spṛṣṭvā patitaṃ kukkuṭādikam
sūkaraṃ caiva kākādi śvānamuṣṭraṃ kharaṃ tathā //
LiP_1,89.74
yūpaṃ cāṇḍālakādyāṃś ca spṛṣṭvā snānena śudhyati
rajasvalāṃ sūtikāṃ ca na spṛśedantyajāmapi //
LiP_1,89.75
sūtikāśaucasaṃyuktaḥ śāvāśaucasamanvitaḥ
saṃspṛśenna rajastāsāṃ spṛṣṭvā snātvaiva śudhyati //
LiP_1,89.76
naivāśaucaṃ yatīnāṃ ca vanasthabrahmacāriṇām
naiṣṭhikānāṃ nṛpāṇāṃ ca maṇḍalīnāṃ ca suvratāḥ //
LiP_1,89.77
tataḥ kāryavirodhāddhi nṛpāṇāṃ nānyathā bhavet
vaikhānasānāṃ viprāṇāṃ patitānāmasaṃbhavāt //
LiP_1,89.78
asaṃcayād dvijānāṃ ca snānamātreṇa nānyathā
tathā saṃnihitānāṃ ca yajñārthaṃ dīkṣitasya ca //
LiP_1,89.79
ekāhād yajñayājināṃ śuddhiruktā svayaṃbhuvā
tatastvadhītaśākhānāṃ caturbhiḥ sarvadehinām //
LiP_1,89.80
sūtakaṃ pretakaṃ nāsti tryahād ūrdhvam amutra vai
arvāg ekādaśāhāntaṃ bāndhavānāṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,89.81
snānamātreṇa vai śuddhir maraṇe samupasthite
tata ṛtutrayādarvāg ekāhaḥ parigīyate //
LiP_1,89.82
saptavarṣāt tataścārvāk trirātraṃ hi tataḥ param
daśāhaṃ brāhmaṇānāṃ vai prathame 'hani vā pituḥ //
LiP_1,89.83
daśāhaṃ sūtikāśaucaṃ māturapyevamavyayāḥ
arvāk trivarṣātsnānena bāndhavānāṃ pituḥ sadā //
LiP_1,89.84
aṣṭābdād ekarātreṇa śuddhiḥ syād bāndhavasya tu
dvādaśābdāttataścārvāk trirātraṃ strīṣu suvratāḥ //
LiP_1,89.85
sapiṇḍatā ca puruṣe saptame vinivartate
atikrānte daśāhe tu trirātramaśucirbhavet //
LiP_1,89.86
tataḥ saṃnihito vipraś cārvāk pūrvaṃ tadeva vai
saṃvatsare vyatīte tu snānamātreṇa śudhyati //
LiP_1,89.87
spṛṣṭvā pretaṃ trirātreṇa dharmārthaṃ snānamucyate
dāhakānāṃ ca netṝṇāṃ snānamātramabāndhave //
LiP_1,89.88
anugamya ca vai snātvā ghṛtaṃ prāśya viśudhyati
ācāryamaraṇe caiva trirātraṃ śrotriye mṛte //
LiP_1,89.89
pakṣiṇī mātulānāṃ ca sodarāṇāṃ ca vā dvijāḥ
bhūpānāṃ maṇḍalīnāṃ ca sadyo nīrāṣṭravāsinām //
LiP_1,89.90
kevalaṃ dvādaśāhena kṣattriyāṇāṃ dvijottamāḥ
nābhiṣiktasya cāśaucaṃ saṃpramādeṣu vai raṇe //
LiP_1,89.91
vaiśyaḥ pañcadaśāhena śūdro māsena śudhyati
iti saṃkṣepataḥ proktā dravyaśuddhiranuttamā //
LiP_1,89.92
aśaucaṃ cānupūrvyeṇa yatīnāṃ naiva vidyate
menstruation
tretāprabhṛti nārīṇāṃ māsi māsyārtavaṃ dvijāḥ //
LiP_1,89.93
kṛte sakṛd yugavaśāj jāyante vai sahaiva tu
prayānti ca mahābhāgā bhāryābhiḥ kuravo yathā //
LiP_1,89.94
varṇāśramavyavasthā ca tretāprabhṛti suvratāḥ
bhārate dakṣiṇe varṣe vyavasthā netareṣvatha //
LiP_1,89.95
mahāvīte suvīte ca jaṃbūdvīpe tathāṣṭasu
śākadvīpādiṣu prokto dharmo vai bhārate yathā //
LiP_1,89.96
rasollāsā kṛte vṛttis tretāyāṃ gṛhavṛkṣajā
saivārtavakṛtād doṣād rāgadveṣādibhir nṛṇām //
LiP_1,89.97
maithunātkāmato viprās tathaiva paruṣādibhiḥ
yavādyāḥ samprajāyante grāmyāraṇyāścaturdaśa //
LiP_1,89.98
oṣadhyaś ca rajodoṣāḥ strīṇāṃ rāgādibhir nṛṇām
akālakṛṣṭā vidhvastāḥ punarutpāditās tathā //
LiP_1,89.99
tasmātsarvaprayatnena na saṃbhāṣyā rajasvalā
prathame 'hani cāṇḍālī yathā varjyā tathāṅganā //
LiP_1,89.100
dvitīye 'hani viprā hi yathā vai brahmaghātinī
tṛtīye 'hni tadardhena caturthe 'hani suvratāḥ //
LiP_1,89.101
snātvārdhamāsāt saṃśuddhā tataḥ śuddhirbhaviṣyati
ā ṣoḍaśāt tataḥ strīṇāṃ mūtravacchaucamiṣyate //
LiP_1,89.102
pañcarātraṃ tathāspṛśyā rajasā vartate yadi
sā viṃśaddivasādūrdhvaṃ rajasā pūrvavattathā //
LiP_1,89.103
snānaṃ śaucaṃ tathā gānaṃ rodanaṃ hasanaṃ tathā
yānamabhyañjanaṃ nārī dyūtaṃ caivānulepanam //
LiP_1,89.104
divāsvapnaṃ viśeṣeṇa tathā vai dantadhāvanam
maithunaṃ mānasaṃ vāpi vācikaṃ devatārcanam //
LiP_1,89.105
varjayetsarvayatnena namaskāraṃ rajasvalā
rajasvalāṅganāsparśasaṃbhāṣe ca rajasvalā //
LiP_1,89.106
saṃtyāgaṃ caiva vastrāṇāṃ varjayetsarvayatnataḥ
snātvānyapuruṣaṃ nārī na spṛśettu rajasvalā //
LiP_1,89.107
īkṣayedbhāskaraṃ devaṃ brahmakūrcaṃ tataḥ pibet
kevalaṃ pañcagavyaṃ vā kṣīraṃ vā cātmaśuddhaye //
LiP_1,89.108
caturthyāṃ strī na gamyā tu gato 'lpāyuḥ prasūyate
vidyāhīnaṃ vratabhraṣṭaṃ patitaṃ pāradārikam //
LiP_1,89.109
dāridryārṇavamagnaṃ ca tanayaṃ sā prasūyate
kanyārthinaiva gantavyā pañcamyāṃ vidhivatpunaḥ //
LiP_1,89.110
raktādhikyādbhavennārī śukrādhikye bhavetpumān
same napuṃsakaṃ caiva pañcamyāṃ kanyakā bhavet //
LiP_1,89.111
ṣaṣṭhyāṃ gamyā mahābhāgā satputrajananī bhavet
putratvaṃ vyañjayettasya jātaputro mahādyutiḥ //
LiP_1,89.112
pumiti narakasyākhyā duḥkhaṃ ca narakaṃ viduḥ
puṃsastrāṇānvitaṃ putraṃ tathābhūtaṃ prasūyate //
LiP_1,89.113
saptamyāṃ caiva kanyārthī gacchetsaiva prasūyate
aṣṭamyāṃ sarvasampannaṃ tanayaṃ samprasūyate //
LiP_1,89.114
navamyāṃ dārikāyārthī daśamyāṃ paṇḍito bhavet
ekādaśyāṃ tathā nārīṃ janayetsaiva pūrvavat //
LiP_1,89.115
dvādaśyāṃ dharmatattvajñaṃ śrautasmārtapravartakam
trayodaśyāṃ jaḍāṃ nārīṃ sarvasaṃkarakāriṇīm //
LiP_1,89.116
janayatyaṅganā yasmān na gacchetsarvayatnataḥ
caturdaśyāṃ yadā gacchet sā putrajananī bhavet //
LiP_1,89.117
pañcadaśyāṃ ca dharmiṣṭhāṃ ṣoḍaśyāṃ jñānapāragam
strīṇāṃ vai maithune kāle vāmapārśve prabhañjanaḥ //
LiP_1,89.118
caredyadi bhavennārī pumāṃsaṃ dakṣiṇe labhet
strīṇāṃ maithunakāle tu pāpagrahavivarjite //
LiP_1,89.119
uktakāle śucirbhūtvā śuddhāṃ gacchecchucismitām
ityevaṃ saṃprasaṃgena yatīnāṃ dharmasaṃgrahe //
LiP_1,89.120
sarveṣāmeva bhūtānāṃ sadācāraḥ prakīrtitaḥ
yaḥ paṭhecchṛṇuyād vāpi sadācāraṃ śucirnaraḥ //
LiP_1,89.121
śrāvayedvā yathānyāyaṃ brāhmaṇān dagdhakilbiṣān
brahmalokamanuprāpya brahmaṇā saha modate //
LiP_1,89.122
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge sadācārakathanaṃ nāmaikonanavatitamo 'dhyāyaḥ
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi yatīnāmiha niścitam
prāyaścittaṃ śivaproktaṃ yatīnāṃ pāpaśodhanam //
LiP_1,90.1
pāpaṃ hi trividhaṃ jñeyaṃ vāṅmanaḥkāyasaṃbhavam
satataṃ hi divā rātrau yenedaṃ veṣṭyate jagat //
LiP_1,90.2
tatkarmaṇā vināpyeṣa tiṣṭhatīti parā śrutiḥ
kṣaṇamevaṃ prayojyaṃ tu āyuṣyaṃ tu vidhāraṇam //
LiP_1,90.3
bhavedyogo 'pramattasya yogo hi paramaṃ balam
na hi yogātparaṃ kiṃcin narāṇāṃ dṛśyate śubham //
LiP_1,90.4
tasmād yogaṃ praśaṃsanti dharmayuktā manīṣiṇaḥ
avidyāṃ vidyayā jitvā prāpyaiśvaryamanuttamam //
LiP_1,90.5
dṛṣṭvā parāvaraṃ dhīrāḥ paraṃ gacchanti tatpadam
vratāni yāni bhikṣūṇāṃ tathaivopavratāni ca //
LiP_1,90.6
ekaikātikrame teṣāṃ prāyaścittaṃ vidhīyate
upetya tu striyaṃ kāmāt prāyaścittaṃ vinirdiśet //
LiP_1,90.7
prāṇāyāmasamāyuktaṃ caretsāṃtapanaṃ vratam
tataścarati nirdeśāt kṛcchraṃ cānte samāhitaḥ //
LiP_1,90.8
punar āśramam āgatya caredbhikṣuratandritaḥ
na dharmayuktamanṛtaṃ hinastīti manīṣiṇaḥ //
LiP_1,90.9
tathāpi na ca kartavyaṃ prasaṃgo hyeṣa dāruṇaḥ
ahorātropavāsaś ca prāṇāyāmaśataṃ tathā //
LiP_1,90.10
asadvādo na kartavyo yatinā dharmalipsunā
paramāpadgatenāpi na kāryaṃ steyamapyuta //
LiP_1,90.11
steyādabhyadhikaḥ kaścin nāstyadharma iti śrutiḥ
hiṃsā hyeṣā parā sṛṣṭā stainyaṃ vai kathitaṃ tathā //
LiP_1,90.12
yadetaddraviṇaṃ nāma prāṇā hyete bahiścarāḥ
sa tasya harate prāṇān yo yasya harate dhanam //
LiP_1,90.13
evaṃ kṛtvā suduṣṭātmā bhinnavṛtto vratāccyutaḥ
bhūyo nirvedamāpannaś careccāndrāyaṇaṃ vratam //
LiP_1,90.14
vidhinā śāstradṛṣṭena saṃvatsaramiti śrutiḥ
tataḥ saṃvatsarasyānte bhūyaḥ prakṣīṇakalmaṣaḥ
punarnirvedamāpannaś caredbhikṣuratandritaḥ //
LiP_1,90.15
ahiṃsā sarvabhūtānāṃ karmaṇā manasā girā
akāmādapi hiṃseta yadi bhikṣuḥ paśūn kṛmīn //
LiP_1,90.16
kṛcchrātikṛcchraṃ kurvīta cāndrāyaṇamathāpi vā
skandedindriyadaurbalyāt striyaṃ dṛṣṭvā yatiryadi //
LiP_1,90.17
tena dhārayitavyā vai prāṇāyāmāstu ṣoḍaśa
divā skannasya viprasya prāyaścittaṃ vidhīyate //
LiP_1,90.18
trirātramupavāsāś ca prāṇāyāmaśataṃ tathā
rātrau skannaḥ śuciḥ snātvā dvādaśaiva tu dhāraṇā //
LiP_1,90.19
prāṇāyāmena śuddhātmā virajā jāyate dvijāḥ
ekānnaṃ madhumāṃsaṃ vā aśṛtānnaṃ tathaiva ca //
LiP_1,90.20
abhojyāni yatīnāṃ tu pratyakṣalavaṇāni ca
ekaikātikramātteṣāṃ prāyaścittaṃ vidhīyate //
LiP_1,90.21
prājāpatyena kṛcchreṇa tataḥ pāpātpramucyate
vyatikramāś ca ye kecid vāṅmanaḥkāyasaṃbhavāḥ //
LiP_1,90.22
sadbhiḥ saha viniścitya yadbrūyustatsamācaret // LiP_1,90.23
careddhi śuddhaḥ samaloṣṭakāñcanaḥ samastabhūteṣu ca satsamāhitaḥ
sthānaṃ dhruvaṃ śāśvatamavyayaṃ tu paraṃ hi gatvā na punarhi jāyate //
LiP_1,90.24
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge yatiprāyaścittaṃ nāma navatitamo 'dhyāyaḥ
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi ariṣṭāni nibodhata
yena jñānaviśeṣeṇa mṛtyuṃ paśyanti yoginaḥ //
LiP_1,91.1
arundhatīṃ dhruvaṃ caiva somachāyāṃ mahāpatham
yo na paśyenna jīvetsa naraḥ saṃvatsarātparam //
LiP_1,91.2
ariśmavantam ādityaṃ raśmivantaṃ ca pāvakam
yaḥ paśyati na jīvedvai māsādekādaśātparam //
LiP_1,91.3
vamenmūtraṃ purīṣaṃ ca suvarṇaṃ rajataṃ tathā
pratyakṣamathavā svapne daśamāsānna jīvati //
LiP_1,91.4
rukmavarṇaṃ drumaṃ paśyed gandharvanagarāṇi ca
paśyet pretapiśācāṃś ca navamāsān sa jīvati //
LiP_1,91.5
akasmācca bhavetsthūlo hy akasmācca kṛśo bhavet
prakṛteś ca nivarteta cāṣṭau māsāṃś ca jīvati //
LiP_1,91.6
agrataḥ pṛṣṭhato vāpi khaṇḍaṃ yasya padaṃ bhavet
pāṃsuke kardame vāpi saptamāsānsa jīvati //
LiP_1,91.7
kākaḥ kapoto gṛdhro vā nilīyedyasya mūrdhani
kravyādo vā khago yasya ṣaṇmāsān nātivartate //
LiP_1,91.8
gacched vāyasapaṅktībhiḥ pāṃsuvarṣeṇa vā punaḥ
svacchāyāṃ vikṛtāṃ paśyec catuḥpañca sa jīvati //
LiP_1,91.9
anabhre vidyutaṃ paśyed dakṣiṇāṃ diśamāsthitām
udake dhanur aindraṃ vā trīṇi dvau vā sa jīvati //
LiP_1,91.10
apsu vā yadi vādarśe yo hyātmānaṃ na paśyati
aśiraskaṃ tathā paśyen māsād ūrdhvaṃ na jīvati //
LiP_1,91.11
śavagandhi bhavedgātraṃ vasāgandhamathāpi vā
mṛtyurhyupāgatastasya ardhamāsānna jīvati //
LiP_1,91.12
yasya vai snātamātrasya hṛdayaṃ pariśuṣyati
dhūmaṃ vā mastakātpaśyed daśāhānna sa jīvati //
LiP_1,91.13
saṃbhinno māruto yasya marmasthānāni kṛntati
adbhiḥ spṛṣṭo na hṛṣyeta tasya mṛtyurupasthitaḥ //
LiP_1,91.14
ṛkṣavānarayuktena rathenāśāṃ ca dakṣiṇām
gāyannṛtyan vrajet svapne vidyānmṛtyurupasthitaḥ //
LiP_1,91.15
kṛṣṇāṃbaradharā śyāmā gāyantī vāpyathāṅganā
yaṃ nayeddakṣiṇāmāśāṃ svapne so 'pi na jīvati //
LiP_1,91.16
chidraṃ vā svasya kaṇṭhasya svapne yo vīkṣate naraḥ
nagnaṃ vā śramaṇaṃ dṛṣṭvā vidyānmṛtyumupasthitam //
LiP_1,91.17
ā mastakatalādyas tu nimajjetpaṅkasāgare
dṛṣṭvā tu tādṛśaṃ svapnaṃ sadya eva na jīvati //
LiP_1,91.18
bhasmāṅgārāṃś ca keśāṃś ca nadīṃ śuṣkāṃ bhujaṅgamān
paśyedyo daśarātraṃ tu na sa jīvati tādṛśaḥ //
LiP_1,91.19
kṛṣṇaiś ca vikaṭaiścaiva puruṣairudyatāyudhaiḥ
pāṣāṇaistāḍyate svapne yaḥ sadyo na sa jīvati //
LiP_1,91.20
sūryodaye pratyuṣasi pratyakṣaṃ yasya vai śivāḥ
krośantyabhimukhaṃ pretya sa gatāyurbhavennaraḥ //
LiP_1,91.21
yasya vā snātamātrasya hṛdayaṃ pīḍyate bhṛśam
jāyate dantaharṣaś ca taṃ gatāyuṣamādiśet //
LiP_1,91.22
bhūyobhūyastrasedyastu rātrau vā yadi vā divā
dīpagandhaṃ ca nāghrāti vidyānmṛtyum upasthitam //
LiP_1,91.23
rātrau cendradhanuḥ paśyed divā nakṣatramaṇḍalam
paranetreṣu cātmānaṃ na paśyenna sa jīvati //
LiP_1,91.24
netramekaṃ sravedyasya karṇau sthānācca bhraśyataḥ
vakrā ca nāsā bhavati vijñeyo gatajīvitaḥ //
LiP_1,91.25
yasya kṛṣṇā kharā jihvā padmābhāsaṃ ca vai mukham
gaṇḍe vā piṇḍikārakte tasya mṛtyurupasthitaḥ //
LiP_1,91.26
muktakeśo hasaṃścaiva gāyannṛtyaṃś ca yo naraḥ
yāmyāmabhimukhaṃ gacchet tadantaṃ tasya jīvitam //
LiP_1,91.27
yasya śvetaghanābhāsā śvetasarṣapasaṃnibhā
śvetā ca mūrtirhyasakṛt tasya mṛtyurupasthitaḥ //
LiP_1,91.28
uṣṭrā vā rāsabhā vābhiyuktāḥ svapne rathe śubhāḥ
yasya so 'pi na jīvettu dakṣiṇābhimukho gataḥ //
LiP_1,91.29
dve vātha parame 'riṣṭe ekībhūtaḥ paraṃ bhavet
ghoṣaṃ na śṛṇuyātkarṇe jyotir netre na paśyati //
LiP_1,91.30
śvabhre yo nipatetsvapne dvāraṃ cāpi pidhīyate
na cottiṣṭhati yaḥ śvabhrāt tadantaṃ tasya jīvitam //
LiP_1,91.31
mukhasya śoṣaḥ suṣirā ca nābhiratyuṣṇamūtro viṣamastha eva // LiP_1,91.32
divā vā yadi vā rātrau pratyakṣaṃ yo nihanyate
hantāraṃ na ca paśyecca sa gatāyurna jīvati //
LiP_1,91.33
agnipraveśaṃ kurute svapnānte yastu mānavaḥ
smṛtiṃ nopalabheccāpi tadantaṃ tasya jīvitam //
LiP_1,91.34
yastu prāvaraṇaṃ śuklaṃ svakaṃ paśyati mānavaḥ
kṛṣṇaṃ raktamapi svapne tasya mṛtyurupasthitaḥ //
LiP_1,91.35
ariṣṭe sūcite dehe tasminkāla upasthite
tyaktvā khedaṃ viṣādaṃ ca upekṣed buddhimān naraḥ //
LiP_1,91.36
prācīṃ vā yadi vodīcīṃ diśaṃ niṣkramya vai śuciḥ
same 'tisthāvare deśe vivikte jantuvarjite //
LiP_1,91.37
udaṅmukhaḥ prāṅmukho vā svasthaś cācānta eva ca
svastikenopaviṣṭastu namaskṛtvā maheśvaram //
LiP_1,91.38
samakāyaśirogrīvo dhārayan nāvalokayet
yathā dīpo nivātastho neṅgate sopamā smṛtā //
LiP_1,91.39
prāgudakpravaṇe deśe tathā yuñjīta śāstravit
kāmaṃ vitarkaṃ prītiṃ ca sukhaduḥkhe ubhe tathā //
LiP_1,91.40
nigṛhya manasā sarvaṃ śuklaṃ dhyānam anusmaret
ghrāṇe ca rasane nityaṃ cakṣuṣī sparśane tathā //
LiP_1,91.41
śrotre manasi buddhau ca tatra vakṣasi dhārayet
kālakarmāṇi vijñāya samūheṣveva nityaśaḥ //
LiP_1,91.42
dvādaśādhyātmamityevaṃ yogadhāraṇamucyate
śatamardhaśataṃ vāpi dhāraṇāṃ mūrdhni dhārayet //
LiP_1,91.43
khinnasya dhāraṇāyogād vāyurūrdhvaṃ pravartate
tataścāpūrayed deham oṅkāreṇa samanvitaḥ //
LiP_1,91.44
tathauṃkāramayo yogī akṣare tvakṣarī bhavet
oṃkāra
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi oṅkāraprāptilakṣaṇam //
LiP_1,91.45
eṣa trimātro vijñeyo vyañjanaṃ cātra ceśvaraḥ
prathamā vidyutī mātrā dvitīyā tāmasī smṛtā //
LiP_1,91.46
tṛtīyāṃ nirguṇāṃ caiva mātrāmakṣaragāminīm
gāndhārī caiva vijñeyā gāndhārasvarasaṃbhavā //
LiP_1,91.47
pipīlikāgatisparśā prayuktā mūrdhni lakṣyate
yathā prayukta oṅkāraḥ pratiniryāti mūrdhani //
LiP_1,91.48
tathauṃkāramayo yogī tv akṣarī tvakṣarī bhavet
praṇavo dhanuḥ śaro hyātmā brahmalakṣaṇamucyate //
LiP_1,91.49
apramattena veddhavyaṃ śaravat tanmayo bhavet
omityekākṣaraṃ hyetad guhāyāṃ nihitaṃ padam //
LiP_1,91.50
omityetattrayo lokās trayo vedāstrayo 'gnayaḥ
viṣṇukramāstrayastvete ṛksāmāni yajūṃṣi ca //
LiP_1,91.51
mātrā cārdhaṃ ca tisrastu vijñeyāḥ paramārthataḥ
tatprayuktastu yo yogī tasya sālokyamāpnuyāt //
LiP_1,91.52
akāro hyakṣaro jñeya ukāraḥ sahitaḥ smṛtaḥ
makārasahitauṃkāras trimātra iti saṃjñitaḥ //
LiP_1,91.53
akāras tveṣa bhūrloka ukāro bhuva ucyate
savyañjano makārastu svarloka iti gīyate //
LiP_1,91.54
oṅkārastu trayo lokāḥ śirastasya triviṣṭapam
bhuvanāṅgaṃ ca tatsarvaṃ brāhmaṃ tatpadamucyate //
LiP_1,91.55
mātrāpādo rudraloko hy amātraṃ tu śivaṃ padam
evaṃ jñānaviśeṣeṇa tatpadaṃ samupāsyate //
LiP_1,91.56
tasmāddhyānaratirnityam amātraṃ hi tadakṣaram
upāsyaṃ hi prayatnena śāśvataṃ sukhamicchatā //
LiP_1,91.57
hrasvā tu prathamā mātrā tato dīrghā tvanantaram
tataḥ plutavatī caiva tṛtīyā copadiśyate //
LiP_1,91.58
etāstu mātrā vijñeyā yathāvadanupūrvaśaḥ
yāvadeva tu śakyante dhāryante tāvadeva hi //
LiP_1,91.59
indriyāṇi mano buddhiṃ dhyāyannātmani yaḥ sadā
ardhaṃ tanmātram api cec chṛṇu yat phalamāpnuyāt //
LiP_1,91.60
māse māse 'śvamedhena yo yajeta śataṃ samāḥ
tena yatprāpyate puṇyaṃ mātrayā tadavāpnuyāt //
LiP_1,91.61
na tathā tapasogreṇa na yajñairbhūridakṣiṇaiḥ
yatphalaṃ prāpyate samyaṅ mātrayā tadavāpnuyāt //
LiP_1,91.62
tatra caiṣā tu yā mātrā plutā nāmopadiśyate
eṣā eva bhavetkāryā gṛhasthānāṃ tu yoginām //
LiP_1,91.63
eṣāṃ caiva viśeṣeṇa aiśvarye hyaṣṭalakṣaṇe
aṇimādye tu vijñeyā tasmādyuñjīta tāṃ dvijāḥ //
LiP_1,91.64
evaṃ hi yogasaṃyuktaḥ śucir dānto jitendriyaḥ
ātmānaṃ vidyate yastu sa sarvaṃ vindate dvijāḥ //
LiP_1,91.65
tasmātpāśupatairyogair ātmānaṃ cintayedbudhaḥ
ātmānaṃ jānate ye tu śucayaste na saṃśayaḥ //
LiP_1,91.66
ṛco yajūṃṣi sāmāni vedopaniṣadas tathā
yogajñānādavāpnoti brāhmaṇo 'dhyātmacintakaḥ //
LiP_1,91.67
sarvadevamayo bhūtvā abhūtaḥ sa tu jāyate
yonisaṃkramaṇaṃ tyaktvā yāti vai śāśvataṃ padam //
LiP_1,91.68
yathā vṛkṣāt phalaṃ pakvaṃ pavanena samīritam
namaskāreṇa rudrasya tathā pāpaṃ praṇaśyati //
LiP_1,91.69
yatra rudranamaskāraḥ sarvakarmaphalo dhruvaḥ
anyadevanamaskārān na tatphalamavāpnuyāt //
LiP_1,91.70
tasmāttriḥpravaṇaṃ yogī upāsīta maheśvaram
daśavistārakaṃ brahma tathā ca brahmavistaraiḥ //
LiP_1,91.71
evaṃ dhyānasamāyuktaḥ svadehaṃ yaḥ parityajet
sa yāti śivasāyujyaṃ samuddhṛtya kulatrayam //
LiP_1,91.72
athavāriṣṭamālokya maraṇe samupasthite
avimukteśvaraṃ gatvā vārāṇasyāṃ tu śodhanam //
LiP_1,91.73
yena kenāpi vā dehaṃ saṃtyajen mucyate naraḥ
śrīparvate vā viprendrāḥ saṃtyajetsvatanuṃ naraḥ //
LiP_1,91.74
sa yāti śivasāyujyaṃ nātra kāryā vicāraṇā
avimuktaṃ paraṃ kṣetraṃ jantūnāṃ muktidaṃ sadā //
LiP_1,91.75
seveta satataṃ dhīmān viśeṣānmaraṇāntike // LiP_1,91.76
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ariṣṭakathanaṃ nāma ekanavatitamo 'dhyāyaḥ
evaṃ vārāṇasī puṇyā yadi sūta mahāmate
vaktumarhasi cāsmākaṃ tatprabhāvaṃ hi sāṃpratam //
LiP_1,92.1
kṣetrasyāsya ca māhātmyam avimuktasya śobhanam
vistareṇa yathānyāyaṃ śrotuṃ kautūhalaṃ hi naḥ //
LiP_1,92.2
vakṣye saṃkṣepataḥ samyak vārāṇasyāḥ suśobhanam
avimuktasya māhātmyaṃ yathāha bhagavān bhavaḥ //
LiP_1,92.3
vistareṇa mayā vaktuṃ brahmaṇā ca mahātmanā
śakyate naiva viprendrā varṣakoṭiśatairapi //
LiP_1,92.4
devaḥ purā kṛtodvāhaḥ śaṅkaro nīlalohitaḥ
himavacchikharāddevyā haimavatyā gaṇeśvaraiḥ //
LiP_1,92.5
vārāṇasīmanuprāpya darśayāmāsa śaṅkaraḥ
avimukteśvaraṃ liṅgaṃ vāsaṃ tatra cakāra saḥ //
LiP_1,92.6
vārāṇasīkurukṣetraśrīparvatamahālaye
tuṅgeśvare ca kedāre tatsthāne yo yatirbhavet //
LiP_1,92.7
yoge pāśupate samyak dinamekaṃ yatirbhavet
tasmātsarvaṃ parityajya caret pāśupataṃ vratam //
LiP_1,92.8
devodyāne vasettatra śarvodyānamanuttamam
manasā nirmame rudro vimānaṃ ca suśobhanam //
LiP_1,92.9
darśayāmāsa ca tadā devodyānamanuttamam
haimavatyāḥ svayaṃ devaḥ sanandī parameśvaraḥ //
LiP_1,92.10
kṣetrasyāsya ca māhātmyam avimuktasya śaṅkaraḥ
uktavānparameśānaḥ pārvatyāḥ prītaye bhavaḥ //
LiP_1,92.11
praphullanānāvidhagulmaśobhitaṃ latāpratānādimanoharaṃ bahiḥ
virūḍhapuṣpaiḥ paritaḥ priyaṅgubhiḥ supuṣpitaiḥ kaṇṭakitaiś ca ketakaiḥ //
LiP_1,92.12
tamālagulmairnicitaṃ sugandhibhir nikāmapuṣpairvakulaiś ca sarvataḥ
aśokapunnāgaśataiḥ supuṣpitair dvirephamālākulapuṣpasaṃcayaiḥ //
LiP_1,92.13
kvacit praphullāmbujareṇubhūṣitair vihaṅgamaiś cānukalapraṇādibhiḥ
vināditaṃ sārasacakravākaiḥ pramattadātyūhavaraiś ca sarvataḥ //
LiP_1,92.14
kvacicca kekārutanāditaṃ śubhaṃ kvacicca kāraṇḍavanādanāditam
kvacicca mattālikulākulīkṛtaṃ madākulābhir bhramarāṅganādibhiḥ //
LiP_1,92.15
niṣevitaṃ cārusugandhipuṣpakaiḥ kvacit supuṣpaiḥ sahakāravṛkṣaiḥ
latopagūḍhaistilakaiś ca gūḍhaṃ pragītavidyādharasiddhacāraṇam //
LiP_1,92.16
pravṛttanṛttānugatāpsarogaṇaṃ prahṛṣṭanānāvidhapakṣisevitam
pranṛttahārītakulopanāditaṃ mṛgendranādākulamattamānasaiḥ //
LiP_1,92.17
kvacit kvacid gandhakadambakair mṛgair vilūnadarbhāṅkurapuṣpasaṃcayam
praphullanānāvidhacārupaṅkajaiḥ sarastaḍāgairupaśobhitaṃ kvacit //
LiP_1,92.18
viṭapanicayalīnaṃ nīlakaṇṭhābhirāmaṃ madamuditavihaṅgaṃ prāptanādābhirāmam
kusumitataruśākhālīnamattadvirephaṃ navakisalayaśobhāśobhitaṃ prāṃśuśākham //
LiP_1,92.19
kvacidvilāsālasagāminībhir niṣevitaṃ kiṃpuruṣāṅganābhiḥ // LiP_1,92.20
pārāvatadhvanivikūjitacāruśṛṅgair abhraṅkaṣaiḥ sitamanoharacārurūpaiḥ
ākīrṇapuṣpanikarapravibhaktahaṃsair vibhrājitaṃ tridaśadivyakulairanekaiḥ //
LiP_1,92.21
phullotpalāṃbujavitānasahasrayuktaṃ toyāśayaiḥ samanuśobhitadevamārgam
mārgāntarākalitapuṣpavicitrapaṅktisambaddhagulmaviṭapair vividhairupetam //
LiP_1,92.22
tuṅgāgrair nīlapuṣpastabakabharanataprāṃśuśākhair aśokair dolāprāntāntanīlaśrutisukhajanakair bhāsitāntaṃ manojñaiḥ
rātrau candrasya bhāsā kusumitatilakairekatāṃ samprayātaṃ chāyāsuptaprabuddhasthitahariṇakulāluptadūrvāṅkurāgram //
LiP_1,92.23
haṃsānāṃ pakṣavātapracalitakamalasvacchavistīrṇatoyaṃ toyānāṃ tīrajātapracakitakadalīcāṭunṛtyanmayūram
māyūraiḥ pakṣacandraiḥ kvacidavanigatai rañjitakṣmāpradeśaṃ deśe deśe vilīnapramuditavilasanmattahārītavṛndam //
LiP_1,92.24
sāraṅgaiḥ kvacidupaśobhitapradeśaṃ pracchannaṃ kusumacayaiḥ kvacidvicitraiḥ
hṛṣṭābhiḥ kvacidapi kinnarāṅganābhir vīṇābhiḥ sumadhuragītanṛttakaṇṭham //
LiP_1,92.25
saṃsṛṣṭaiḥ kvacidupaliptakīrṇapuṣpair āvāsaiḥ parivṛtapādapaṃ munīnām
ā mūlāt phalanicitaiḥ kvacidviśālair uttuṅgaiḥ panasamahīruhairupetam //
LiP_1,92.26
ramyaṃ priyaṅgutarumañjarisaktabhṛṅgaṃ bhṛṅgāvalīkavalitāmrakadambapuṣpam // LiP_1,92.27
puṣpotkarānilavighūrṇitavāriramyaṃ ramyadvirephavinipātitamañjugulmam
gulmāntaraprasabhabhītamṛgīsamūhaṃ vāteritaṃ tanubhṛtāmapavargadātṛ //
LiP_1,92.28
candrāṃśujālaśabalais tilakair manojñaiḥ sindūrakuṅkumakusumbhanibhair aśokaiḥ
cāmīkaradyutisamairatha karṇikāraiḥ puṣpotkarairupacitaṃ suviśālaśākhaiḥ //
LiP_1,92.29
kvacidañjanacūrṇābhaiḥ kvacid vidrumasannibhaiḥ
kvacitkāñcanasaṃkāśaiḥ puṣpair ācitabhūtalam //
LiP_1,92.30
punnāgeṣu dvijaśatavirutaṃ raktāśokastabakabharanatam
ramyopāntaklamahārabhavanaṃ phullābjeṣu bhramaravilasitam //
LiP_1,92.31
sakalabhuvanabhartā lokanāthastadānīṃ tuhinaśikharaputryā sārdhamiṣṭairgaṇeśaiḥ
vividhataruviśālaṃ mattahṛṣṭānnapuṣṭair upavanam atiramyaṃ darśayāmāsa devyāḥ //
LiP_1,92.32
puṣpairvanyaiḥ śubhaśubhatamaiḥ kalpitairdivyabhūṣair devīṃ divyāmupavanagatāṃ bhūṣayāmāsa śarvaḥ
sā cāpyenaṃ tuhinagirisutā śaṅkaraṃ devadevaṃ puṣpairdivyaiḥ śubhataratamair bhūṣayāmāsa bhaktyā //
LiP_1,92.33
sampūjya pūjyaṃ tridaśeśvarāṇāṃ samprekṣya codyānam atīva ramyam
gaṇeśvarair nandimukhaiś ca sārdham uvāca devaṃ praṇipatya devī //
LiP_1,92.34
udyānaṃ darśitaṃ deva prabhayā parayā yutam
kṣetrasya ca guṇānsarvān punarme vaktumarhasi //
LiP_1,92.35
asya kṣetrasya māhātmyam avimuktasya sarvathā
vaktumarhasi deveśa devadeva vṛṣadhvaja //
LiP_1,92.36
devyāstadvacanaṃ śrutvā devadevo varaprabhuḥ
āghrāya vadanāmbhojaṃ tadāha girijāṃ hasan //
LiP_1,92.37
idaṃ guhyatamaṃ kṣetraṃ sadā vārāṇasī mama
sarveṣāmeva jantūnāṃ heturmokṣasya sarvadā //
LiP_1,92.38
asminsiddhāḥ sadā devi madīyaṃ vratamāsthitāḥ
nānāliṅgadharā nityaṃ mama lokābhikāṅkṣiṇaḥ //
LiP_1,92.39
abhyasyanti paraṃ yogaṃ yuktātmāno jitendriyāḥ
nānāvṛkṣasamākīrṇe nānāvihagaśobhite //
LiP_1,92.40
kamalotpalapuṣpāḍhyaiḥ sarobhiḥ samalaṃkṛte
apsarogaṇagandharvaiḥ sadā saṃsevite śubhe //
LiP_1,92.41
rocate me sadā vāso yena kāryeṇa tacchṛṇu
manmanā mama bhaktaś ca mayi nityārpitakriyaḥ //
LiP_1,92.42
yathā mokṣamavāpnoti anyatra na tathā kvacit
kāmaṃ hyatra mṛto devi janturmokṣāya kalpate //
LiP_1,92.43
etanmama puraṃ divyaṃ guhyādguhyatamaṃ mahat
brahmādayo vijānanti ye ca siddhā mumukṣavaḥ //
LiP_1,92.44
ataḥ paramidaṃ kṣetraṃ parā ceyaṃ gatirmama
vimuktaṃ na mayā yasmān mokṣyate vā kadācana //
LiP_1,92.45
mama kṣetramidaṃ tasmād avimuktamiti smṛtam
naimiṣe ca kurukṣetre gaṅgādvāre ca puṣkare //
LiP_1,92.46
snānātsaṃsevanādvāpi na mokṣaḥ prāpyate yataḥ
iha samprāpyate yena tata etadviśiṣyate //
LiP_1,92.47
prayāge vā bhavenmokṣa iha vā matparigrahāt
prayāgādapi tīrthāgryād avimuktamidaṃ śubham //
LiP_1,92.48
dharmasyopaniṣat satyaṃ mokṣasyopaniṣac chamaḥ
kṣetratīrthopaniṣadaṃ na vidurbudhasattamāḥ //
LiP_1,92.49
kāmaṃ bhuñjan svapan krīḍan kurvan hi vividhāḥ kriyāḥ
avimukte tyajetprāṇān janturmokṣāya kalpate //
LiP_1,92.50
kṛtvā pāpasahasrāṇi piśācatvaṃ varaṃ nṛṇām
na tu śakrasahasratvaṃ svarge kāśīpurīṃ vinā //
LiP_1,92.51
tasmātsaṃsevanīyaṃ hi avimuktaṃ hi muktaye
jaigīṣavyaḥ parāṃ siddhiṃ gato yatra mahātapāḥ //
LiP_1,92.52
asya kṣetrasya māhātmyād bhaktyā ca mama bhāvitaḥ
jaigīṣavyaguhā śreṣṭhā yogināṃ sthānamiṣyate //
LiP_1,92.53
dhyāyantastatra māṃ nityaṃ yogāgnirdīpyate bhṛśam
kaivalyaṃ paramaṃ yāti devānāmapi durlabham //
LiP_1,92.54
avyaktaliṅgairmunibhiḥ sarvasiddhāntavedibhiḥ
iha samprāpyate mokṣo durlabho 'nyatra karhicit //
LiP_1,92.55
tebhyaścāhaṃ pravakṣyāmi yogaiśvaryamanuttamam
ātmanaścaiva sāyujyam īpsitaṃ sthānameva ca //
LiP_1,92.56
kubero 'tra mama kṣetre mayi sarvārpitakriyaḥ
kṣetrasaṃsevanādeva gaṇeśatvamavāpa ha //
LiP_1,92.57
saṃvarto bhavitā yaś ca so 'pi bhakto mamaiva tu
ihaivārādhya māṃ devi siddhiṃ yāsyatyanuttamām //
LiP_1,92.58
parāśarasutau yogī ṛṣirvyāso mahātapāḥ
mama bhakto bhaviṣyaś ca vedasaṃsthāpravartakaḥ //
LiP_1,92.59
raṃsyate so 'pi padmākṣi kṣetre 'sminmunipuṅgavaḥ
brahmā devarṣibhiḥ sārddhaṃ viṣṇurvāpi divākaraḥ //
LiP_1,92.60
devarājastathā śakro ye 'pi cānye divaukasaḥ
upāsate mahātmānaḥ sarve māmiha suvrate //
LiP_1,92.61
anye 'pi yogino divyāś channarūpā mahātmanaḥ
ananyamanaso bhūtvā māmihopāsate sadā //
LiP_1,92.62
viṣayāsaktacitto 'pi tyaktadharmaratirnaraḥ
iha kṣetre mṛtaḥ so 'pi saṃsāre na punarbhavet //
LiP_1,92.63
ye punarnirmamā dhīrāḥ sattvasthā vijitendriyāḥ
vratinaś ca nirārambhāḥ sarve te mayi bhāvitāḥ //
LiP_1,92.64
devadevaṃ samāsādya dhīmantaḥ saṃgavarjitāḥ
gatā iha paraṃ mokṣaṃ prasādānmama suvrate //
LiP_1,92.65
janmāntarasahasreṣu yaṃ na yogī samāpnuyāt
tamihaiva paraṃ mokṣaṃ prasādānmama suvrate //
LiP_1,92.66
goprekṣakam idaṃ kṣetraṃ brahmaṇā sthāpitaṃ purā
kailāsabhavanaṃ cātra paśya divyaṃ varānane //
LiP_1,92.67
goprekṣakam athāgamya dṛṣṭvā māmatra mānavaḥ
na durgatimavāpnoti kalmaṣaiś ca vimucyate //
LiP_1,92.68
kapilāhradam ityevaṃ tathā vai brahmaṇā kṛtam
gavāṃ stanyajatoyena tīrthaṃ puṇyatamaṃ mahat //
LiP_1,92.69
atrāpi svayamevāhaṃ vṛṣadhvaja iti smṛtaḥ
sānnidhyaṃ kṛtavān devi sadāhaṃ dṛśyate tvayā //
LiP_1,92.70
bhadratoyaṃ ca paśyeha brahmaṇā ca kṛtaṃ hradam
sarvairdevairahaṃ devi asmindeśe prasāditaḥ //
LiP_1,92.71
gacchopaśamam īśeti upaśāntaḥ śivas tathā
atrāhaṃ brahmaṇānīya sthāpitaḥ parameṣṭhinā //
LiP_1,92.72
brahmaṇā cāpi saṃgṛhya viṣṇunā sthāpitaḥ punaḥ
brahmaṇāpi tato viṣṇuḥ proktaḥ saṃvignacetasā //
LiP_1,92.73
mayānītamidaṃ liṅgaṃ kasmāt sthāpitavān asi
tamuvāca punar viṣṇur brahmāṇaṃ kupitānanam //
LiP_1,92.74
rudre deve mamātyantaṃ parā bhaktirmahattarā
mayaiva sthāpitaṃ liṅgaṃ tava nāmnā bhaviṣyati //
LiP_1,92.75
hiraṇyagarbha ityevaṃ tato 'trāhaṃ samāsthitaḥ
dṛṣṭvainamapi deveśaṃ mama lokaṃ vrajennaraḥ //
LiP_1,92.76
tataḥ punarapi brahmā mama liṅgamidaṃ śubham
sthāpayāmāsa vidhivad bhaktyā paramayā yutaḥ //
LiP_1,92.77
svarlīneśvara ityevam atrāhaṃ svayamāgataḥ
prāṇān iha narastyaktvā na punarjāyate kvacit //
LiP_1,92.78
ananyā sā gatistasya yogināṃ caiva yā smṛtā
Vyāghreśvara
asminnapi mayā deśe daityo daivatakaṇṭakaḥ //
LiP_1,92.79
vyāghrarūpaṃ samāsthāya nihato darpito balī
vyāghreśvara iti khyāto nityamatrāhamāsthitaḥ //
LiP_1,92.80
na punardurgatiṃ yāti dṛṣṭvainaṃ vyāghramīśvaram
utpalo vidalaścaiva yau daityau brahmaṇā purā //
LiP_1,92.81
strīvadhyau darpitau dṛṣṭvā tvayaiva nihatau raṇe
sāvajñaṃ kandukenātra tasyedaṃ dehamāsthitam //
LiP_1,92.82
ādāvatrāhamāgamya prasthito gaṇapaiḥ saha
jyeṣṭhasthānamidaṃ tasmād etanme puṇyadarśanam //
LiP_1,92.83
devaiḥ samantād etāni liṅgāni sthāpitānyataḥ
dṛṣṭvāpi niyato martyo dehabhede gaṇo bhavet //
LiP_1,92.84
pitrā te śailarājena purā himavatā svayam
mama priyahitaṃ sthānaṃ jñātvā liṅgaṃ pratiṣṭhitam //
LiP_1,92.85
śaileśvaramiti khyātaṃ dṛśyatāmiha cādarāt
dṛṣṭvaitanmanujo devi na durgatimato vrajet //
LiP_1,92.86
nadyeṣā varuṇā devi puṇyā pāpapramocanī
kṣetrametad alaṃkṛtya jāhnavyā saha saṃgatā //
LiP_1,92.87
sthāpitaṃ brahmaṇā cāpi saṃgame liṅgamuttamam
saṃgameśvaram ityevaṃ khyātaṃ jagati dṛśyatām //
LiP_1,92.88
saṃgame devanadyā hi yaḥ snātvā manujaḥ śuciḥ
arcayet saṃgameśvaraṃ tasya janmabhayaṃ kutaḥ //
LiP_1,92.89
idaṃ manye mahākṣetraṃ nivāso yogināṃ param
kṣetramadhye ca yatrāhaṃ svayaṃ bhūtvāgramāsthitaḥ //
LiP_1,92.90
madhyameśvaramityevaṃ khyātaḥ sarvasurāsuraiḥ
siddhānāṃ sthānametaddhi madīyavratadhāriṇām //
LiP_1,92.91
yogināṃ mokṣalipsūnāṃ jñānayogaratātmanām
dṛṣṭvainaṃ madhyameśānaṃ janma prati na śocati //
LiP_1,92.92
sthāpitaṃ liṅgametattu śukreṇa bhṛgusūnunā
nāmnā śukreśvaraṃ nāma sarvasiddhāmarārcitam //
LiP_1,92.93
dṛṣṭvainaṃ niyataḥ sadyo mucyate sarvakilbiṣaiḥ
mṛtaś ca na punarjantuḥ saṃsārī tu bhavennaraḥ //
LiP_1,92.94
purā jambūkarūpeṇa asuro devakaṇṭakaḥ
brahmaṇo hi varaṃ labdhvā gomāyurbandhaśaṅkitaḥ //
LiP_1,92.95
nihato himavatputri jambūkeśastato hyaham
adyāpi jagati khyātaṃ surāsuranamaskṛtam //
LiP_1,92.96
dṛṣṭvainamapi deveśaṃ sarvānkāmānavāpnuyāt
grahaiḥ śukrapurogaiś ca etāni sthāpitāni ha //
LiP_1,92.97
paśya puṇyāni liṅgāni sarvakāmapradāni tu
evametāni puṇyāni mannivāsāni pārvati //
LiP_1,92.98
kathitāni mama kṣetre guhyaṃ cānyadidaṃ śṛṇu
catuḥkrośaṃ caturdikṣu kṣetrametatprakīrtitam //
LiP_1,92.99
yojanaṃ viddhi cārvaṅgi mṛtyukāle 'mṛtapradam
mahālayagiristhaṃ māṃ kedāre ca vyavasthitam //
LiP_1,92.100
gaṇatvaṃ labhate dṛṣṭvā hy asminmokṣo hyavāpyate
gāṇapatyaṃ labhedyasmād yataḥ sā muktiruttamā //
LiP_1,92.101
tato mahālayāt tasmāt kedārānmadhyamādapi
smṛtaṃ puṇyatamaṃ kṣetram avimuktaṃ varānane //
LiP_1,92.102
kedāraṃ madhyamaṃ kṣetraṃ sthānaṃ caiva mahālayam
mama puṇyāni bhūrloke tebhyaḥ śreṣṭhatamaṃ tvidam //
LiP_1,92.103
yataḥ sṛṣṭāstvime lokās tataḥ kṣetramidaṃ śubham
kadācinna mayā muktam avimuktaṃ tato 'bhavat //
LiP_1,92.104
avimukteśvaraṃ liṅgaṃ mama dṛṣṭveha mānavaḥ
sadyaḥ pāpavinirmuktaḥ paśupāśairvimucyate //
LiP_1,92.105
śaileśaṃ saṃgameśaṃ ca svarlīnaṃ madhyameśvaram
hiraṇyagarbham īśānaṃ goprekṣaṃ vṛṣabhadhvajam //
LiP_1,92.106
upaśāntaṃ śivaṃ caiva jyeṣṭhasthānanivāsinam
śukreśvaraṃ ca vikhyātaṃ vyāghreśaṃ jambukeśvaram //
LiP_1,92.107
dṛṣṭvā na jāyate martyaḥ saṃsāre duḥkhasāgare
sūta uvāca
evam uktvā mahādevo diśaḥ sarvā vyalokayat //
LiP_1,92.108
vilokya saṃsthite paścād devadeve maheśvare
akasmādabhavatsarvaḥ sa deśojjvalito yathā //
LiP_1,92.109
tataḥ pāśupatāḥ siddhā bhasmābhyaṅgasitaprabhāḥ
māheśvarā mahātmānas tathā vai niyatavratāḥ //
LiP_1,92.110
bahavaḥ śataśo 'bhyetya namaścakrurmaheśvaram
punarnirīkṣya yogeśaṃ dhyānayogaṃ ca kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,92.111
tasthurātmānamāsthāya līyamānā iveśvare
sthitānāṃ sa tadā teṣāṃ devadeva umāpatiḥ //
LiP_1,92.112
sa bibhratparamāṃ mūrtiṃ babhūva puruṣaḥ prabhuḥ
kṛtsnaṃ jagadihaikasthaṃ kartum anta iva sthitaḥ //
LiP_1,92.113
tasya tāṃ paramāṃ mūrtim āsthitasya jagatprabhoḥ
na śaśāka punardraṣṭuṃ hṛṣṭaromā girīndrajā //
LiP_1,92.114
tatastvadṛṣṭamākāraṃ buddhvā sā prakṛtisthitam
prakṛtermūrtimāsthāya yogena parameśvarī //
LiP_1,92.115
taṃ śaśāka punardraṣṭuṃ harasya ca mahātmanaḥ
tataste layamādhāya yoginaḥ puruṣasya tu //
LiP_1,92.116
viviśurhṛdayaṃ sarve dagdhasaṃsārabījinaḥ
pañcākṣarasya vai bījaṃ saṃsmarantaḥ suśobhanam //
LiP_1,92.117
sarvapāpaharaṃ divyaṃ purā caiva prakāśitam
nīlalohitamūrtisthaṃ punaścakre vapuḥ śubham //
LiP_1,92.118
taṃ dṛṣṭvā śailajā prāha hṛṣṭasarvatanūruhā
stuvatī caraṇau natvā ka ime bhagavanniti //
LiP_1,92.119
tāmuvāca suraśreṣṭhas tadā devīṃ girīndrajām
śrībhagavānuvāca
madīyaṃ vratamāśritya bhaktimadbhir dvijottamaiḥ //
LiP_1,92.120
yairyairyogā ihābhyastās teṣām ekena janmanā
kṣetrasyāsya prabhāvena bhaktyā ca mama bhāmini //
LiP_1,92.121
anugraho mayā hyevaṃ kriyate mūrtitaḥ svayam
tasmād etan mahat kṣetraṃ brahmādyaiḥ sevitaṃ tathā //
LiP_1,92.122
śrutimadbhiś ca viprendraiḥ saṃsiddhaiś ca tapasvibhiḥ
pratimāsaṃ tathāṣṭamyāṃ pratimāsaṃ caturdaśīm //
LiP_1,92.123
ubhayoḥ pakṣayordevi vārāṇasyāmupāsyate
śaśibhānūparāge ca kārtikyāṃ ca viśeṣataḥ //
LiP_1,92.124
sarvaparvasu puṇyeṣu viṣuveṣvayaneṣu ca
pṛthivyāṃ sarvatīrthāni vārāṇasyāṃ tu jāhnavīm //
LiP_1,92.125
uttarapravahāṃ puṇyāṃ mama mauliviniḥsṛtām
pituste girirājasya śubhāṃ himavataḥ sutām //
LiP_1,92.126
puṇyasthānasthitāṃ puṇyāṃ puṇyadikpravahāṃ sadā
bhajante sarvato 'bhyetya ye tāñchṛṇu varānane //
LiP_1,92.127
saṃnihatya kurukṣetraṃ sārdhaṃ tīrthaśatais tathā
puṣkaraṃ nimiṣaṃ caiva prayāgaṃ ca pṛthūdakam //
LiP_1,92.128
drumakṣetraṃ kurukṣetraṃ naimiṣaṃ tīrthasaṃyutam
kṣetrāṇi sarvato devi devatā ṛṣayas tathā //
LiP_1,92.129
saṃdhyā ca ṛtavaścaiva sarvā nadyaḥ sarāṃsi ca
samudrāḥ sapta caivātra devatīrthāni kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,92.130
bhāgīrathīṃ sameṣyanti sarvaparvasu suvrate
avimukteśvaraṃ dṛṣṭvā dṛṣṭvā caiva triviṣṭapam //
LiP_1,92.131
kālabhairavamāsādya dhūtapāpāni sarvaśaḥ
bhavanti hi sureśāni sarvaparvasu parvasu //
LiP_1,92.132
pṛthivyāṃ yāni puṇyāni mahāntyāyatanāni ca
praviśanti sadābhyetya puṇyaṃ parvasu parvasu
avimuktaṃ kṣetravaraṃ mahāpāpanibarhaṇam //
LiP_1,92.133
kedāre caiva yalliṅgaṃ yacca liṅgaṃ mahālaye // LiP_1,92.134
madhyameśvarasaṃjñaṃ ca tathā pāśupateśvaram
śaṅkukarṇeśvaraṃ caiva gokarṇau ca tathā hyubhau //
LiP_1,92.135
drumacaṇḍeśvaraṃ nāma bhadreśvaram anuttamam
sthāneśvaraṃ tathaikāgraṃ kāleśvaram ajeśvaram //
LiP_1,92.136
bhairaveśvaram īśānaṃ tathauṃkārakasaṃjñitam
amareśaṃ mahākālaṃ jyotiṣaṃ bhasmagātrakam //
LiP_1,92.137
yāni cānyāni puṇyāni sthānāni mama bhūtale
aṣṭaṣaṣṭisamākhyāni rūḍhānyanyāni kṛtsnaśaḥ //
LiP_1,92.138
tāni sarvāṇyaśeṣāṇi vārāṇasyāṃ viśanti mām
sarvaparvasu puṇyeṣu guhyaṃ caitadudāhṛtam //
LiP_1,92.139
teneha labhate jantur mṛto divyāmṛtaṃ padam
snātasya caiva gaṅgāyāṃ dṛṣṭena ca mayā śubhe //
LiP_1,92.140
sarvayajñaphalaistulyam iṣṭaiḥ śatasahasraśaḥ
sadya eva samāpnoti kiṃ tataḥ paramādbhutam //
LiP_1,92.141
sarvāyatanamukhyāni divi bhūmau giriṣv api
parātparataraṃ devī budhyasveti mayoditam //
LiP_1,92.142
aviśabdena pāpastu vedoktaḥ kathyate dvijaiḥ
tena muktaṃ mayā juṣṭam avimuktam ata ucyate //
LiP_1,92.143
ityuktvā bhagavān rudraḥ sarvalokamaheśvaraḥ
sudṛṣṭaṃ kuru deveśi avimuktaṃ gṛhaṃ mama //
LiP_1,92.144
ityuktvā bhagavān devas tayā sārdham umāpatiḥ
darśayāmāsa bhagavān śrīparvatamanuttamam //
LiP_1,92.145
avimukteśvare nityam avasacca sadā tayā
sarvagatvācca sarvatvāt sarvātmā sadasanmayaḥ //
LiP_1,92.146
śrīparvatamanuprāpya devyā deveśvaro haraḥ
kṣetrāṇi darśayāmāsa sarvabhūtapatirbhavaḥ //
LiP_1,92.147
kuṇḍīprabhaṃ ca paramaṃ divyaṃ vaiśravaṇeśvaram
āśāliṅgaṃ ca deveśaṃ divyaṃ yacca bileśvaram //
LiP_1,92.148
rāmeśvaraṃ ca paramaṃ viṣṇunā yatpratiṣṭhitam
dakṣiṇadvārapārśve tu kuṇḍaleśvaramīśvaram //
LiP_1,92.149
pūrvadvārasamīpasthaṃ tripurāntakamuttamam
vivṛddhaṃ giriṇā sārdhaṃ devadevanamaskṛtam //
LiP_1,92.150
madhyameśvaramityuktaṃ triṣu lokeṣu viśrutam
amareśvaraṃ ca varadaṃ devaiḥ pūrvaṃ pratiṣṭhitam //
LiP_1,92.151
gocarmeśvaram īśānaṃ tathendreśvaram adbhutam
karmeśvaraṃ ca vipulaṃ kāryārthaṃ brahmaṇā kṛtam //
LiP_1,92.152
śrīmatsiddhavaṭaṃ caiva sadāvāso mamāvyaye
ajena nirmitaṃ divyaṃ sākṣādajabilaṃ śubham //
LiP_1,92.153
tatraiva pāduke divye madīye ca bileśvare
tatra śṛṅgāṭakākāraṃ śṛṅgāṭācalamadhyame //
LiP_1,92.154
śṛṅgāṭakeśvaraṃ nāma śrīdevyā tu pratiṣṭhitam
mallikārjunakaṃ caiva mama vāsamidaṃ śubham //
LiP_1,92.155
rajeśvaraṃ ca paryāye rajasā supratiṣṭhitam
gajeśvaraṃ ca vaiśākhaṃ kapoteśvaramavyayam //
LiP_1,92.156
koṭīśvaraṃ mahātīrthaṃ rudrakoṭigaṇaiḥ purā
sevitaṃ devi paśyādya sarvasmādadhikaṃ śubham //
LiP_1,92.157
dvidevakulasaṃjñaṃ ca brahmaṇā dakṣiṇe śubham
uttare sthāpitaṃ caiva viṣṇunā caiva śailajam //
LiP_1,92.158
mahāpramāṇaliṅgaṃ ca mayā pūrvaṃ pratiṣṭhitam
paścime parvate paśya brahmeśvaramaleśvaram //
LiP_1,92.159
alaṃkṛtaṃ tvayā brahman purastān munibhiḥ saha
ityuktvā tadgṛhe tiṣṭhad alaṃgṛhamiti smṛtam //
LiP_1,92.160
tatrāpi tīrthaṃ tīrthajñe vyomaliṅgaṃ ca paśya me
kadambeśvaram etaddhi skandenaiva pratiṣṭhitam //
LiP_1,92.161
gomaṇḍaleśvaraṃ caiva nandādyaiḥ supratiṣṭhitam
devaiḥ sarvaistu śakrādyaiḥ sthāpitāni varānane //
LiP_1,92.162
śrīmaddevahradaprānte sthānānīmāni paśya me
tathā hārapure devi tava hāre nipātite //
LiP_1,92.163
tvayā hitāya jagatāṃ hārakuṇḍamidaṃ kṛtam
śivarudrapure caiva tatkāyopari suvrate //
LiP_1,92.164
tatra pitrā suśailena sthāpitaṃ tvacaleśvaram
alaṃkṛtaṃ mayā brahma purastān munibhiḥ saha //
LiP_1,92.165
caṇḍikeśvarakaṃ devi caṇḍikeśā tavātmajā
caṇḍikānirmitaṃ sthānam aṃbikātīrtham uttamam //
LiP_1,92.166
rucikeśvarakaṃ caiva dhāraiṣā kapilā śubhā
eteṣu devi sthāneṣu tīrtheṣu vividheṣu ca //
LiP_1,92.167
pūjayenmāṃ sadā bhaktyā mayā sārdhaṃ hi modate
śrīśaile saṃtyajed dehaṃ brāhmaṇo dagdhakilbiṣaḥ //
LiP_1,92.168
mucyate nātra saṃdeho hy avimukte yathā śubham
mahāsnānaṃ ca yaḥ kuryād ghṛtena vidhinaiva tu //
LiP_1,92.169
sa yāti mama sāyujyaṃ sthāneṣveteṣu suvrate
snānaṃ palaśataṃ jñeyam abhyaṅgaṃ pañcaviṃśati //
LiP_1,92.170
palānāṃ dve sahasre tu mahāsnānaṃ prakīrtitam
snāpya liṅgaṃ madīyaṃ tu gavyenaiva ghṛtena ca //
LiP_1,92.171
viśodhya sarvadravyaistu vāribhir abhiṣiñcati
saṃmārjya śatayajñānāṃ snānena prayutaṃ tathā //
LiP_1,92.172
pūjayā śatasāhasram anantaṃ gītavādinām
mahāsnāne prasaktaṃ tu snānamaṣṭaguṇaṃ smṛtam //
LiP_1,92.173
jalena kevalenaiva gandhatoyena bhaktitaḥ
anulepanaṃ tu tat sarvaṃ pañcaviṃśatpalena vai //
LiP_1,92.174
śamīpuṣpaṃ ca vidhinā bilvapatraṃ ca paṅkajam
anyānyapi ca puṣpāṇi bilvapatraṃ na saṃtyajet //
LiP_1,92.175
caturdroṇair mahādevam aṣṭadroṇairathāpi vā
daśadroṇais tu naivedyam aṣṭadroṇairathāpi vā //
LiP_1,92.176
śatadroṇasamaṃ puṇyam āḍhake 'pi vidhīyate
vittahīnasya viprasya nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,92.177
bherīmṛdaṅgamurajatimirāpaṭahādibhiḥ
vāditrairvividhaiścānyair ninādairvividhairapi //
LiP_1,92.178
jāgaraṃ kārayedyastu prārthayecca yathākramam
sa bhṛtyaputradāraiś ca tathā saṃbandhibāndhavaiḥ //
LiP_1,92.179
sārdhaṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā prārthayelliṅgam uttamam
dravyahīnaṃ kriyāhīnaṃ śraddhāhīnaṃ sureśvara //
LiP_1,92.180
kṛtaṃ vā na kṛtaṃ vāpi kṣantumarhasi śaṅkara
ityuktvā vai japedrudraṃ tvaritaṃ śāntimeva ca //
LiP_1,92.181
japitvaivaṃ mahābījaṃ tathā pañcākṣarasya vai
sa evaṃ sarvatīrtheṣu sarvayajñeṣu yatphalam //
LiP_1,92.182
tatphalaṃ samavāpnoti vārāṇasyāṃ yathā mṛtaḥ
tathaiva mama sāyujyaṃ labhate nātra saṃśayaḥ //
LiP_1,92.183
matpriyārthamidaṃ kāryaṃ madbhaktairvidhipūrvakam
ye na kurvanti te bhaktā na bhavanti na saṃśayaḥ //
LiP_1,92.184
niśamya vacanaṃ devī gatvā vārāṇasīṃ purīm
avimukteśvaraṃ liṅgaṃ payasā ca ghṛtena ca //
LiP_1,92.185
arcayāmāsa deveśaṃ rudraṃ bhuvananāyakam
avimukte ca tapasā mandarasya mahātmanaḥ //
LiP_1,92.186
kalpayāmāsa vai kṣetraṃ mandare cārukandare
tatrāndhakaṃ mahādaityaṃ hiraṇyākṣasutaṃ prabhuḥ //
LiP_1,92.187
anugṛhya gaṇatvaṃ ca prāpayāmāsa līlayā
etadvaḥ kathitaṃ sarvaṃ kathāsarvasvamādarāt //
LiP_1,92.188
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi kṣetramāhātmyamuttamam
sarvakṣetreṣu yatpuṇyaṃ tatsarvaṃ sahasā labhet //
LiP_1,92.189
śrāvayedvā dvijānsarvān kṛtaśaucān jitendriyān
sa eva sarvayajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ //
LiP_1,92.190
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge vārāṇasīśrīśailamāhātmyakathanaṃ nāma dvinavatitamo 'dhyāyaḥ
andhako nāma daityendro mandare cārukandare
damitastu kathaṃ lebhe gāṇapatyaṃ maheśvarāt //
LiP_1,93.1
vaktumarhasi cāsmākaṃ yathāvṛttaṃ yathāśrutam
sūta uvāca
andhakānugrahaṃ caiva mandare śoṣaṇaṃ tathā //
LiP_1,93.2
varalābhamaśeṣaṃ ca pravadāmi samāsataḥ
hiraṇyākṣasya tanayo hiraṇyanayanopamaḥ //
LiP_1,93.3
purāndhaka iti khyātas tapasā labdhavikramaḥ
prasādādbrahmaṇaḥ sākṣād avadhyatvamavāpya ca //
LiP_1,93.4
trailokyamakhilaṃ bhuktvā jitvā cendrapuraṃ purā
līlayā cāprayatnena trāsayāmāsa vāsavam //
LiP_1,93.5
bādhitāstāḍitā baddhāḥ pātitāstena te surāḥ
viviśurmandaraṃ bhītā nārāyaṇapurogamāḥ //
LiP_1,93.6
evaṃ saṃpīḍya vai devān andhako 'pi mahāsuraḥ
yadṛcchayā giriṃ prāpto mandaraṃ cārukandaram //
LiP_1,93.7
tataste samastāḥ surendrāḥ sasādhyāḥ sureśaṃ maheśaṃ puretyāhurevam
drutaṃ cālpavīryaprabhinnāṅgabhinnā vayaṃ daityarājasya śastrairnikṛttāḥ //
LiP_1,93.8
itīdamakhilaṃ śrutvā daityāgamam anaupamam
gaṇeśvaraiś ca bhagavān andhakābhimukhaṃ yayau //
LiP_1,93.9
jayeti vācā bhagavantam ūcuḥ kirīṭabaddhāñjalayaḥ samantāt // LiP_1,93.10
athāśeṣāsurāṃstasya koṭikoṭiśatais tataḥ
bhasmīkṛtya mahādevo nirbibhedāndhakaṃ tadā //
LiP_1,93.11
śūlena śūlinā protaṃ dagdhakalmaṣakañcukam
dṛṣṭvāndhakaṃ nanādeśaṃ praṇamya sa pitāmahaḥ //
LiP_1,93.12
tannādaśravaṇānnedur devā devaṃ praṇamya tam
nanṛturmunayaḥ sarve mumudurgaṇapuṅgavāḥ //
LiP_1,93.13
sasṛjuḥ puṣpavarṣāṇi devāḥ śaṃbhostadopari
trailokyamakhilaṃ harṣān nananda ca nanāda ca //
LiP_1,93.14
dagdho 'gninā ca śūlena protaḥ preta ivāndhakaḥ
sāttvikaṃ bhāvamāsthāya cintayāmāsa cetasā //
LiP_1,93.15
janmāntare 'pi devena dagdho yasmācchivena vai
ārādhito mayā śaṃbhuḥ purā sākṣānmaheśvaraḥ //
LiP_1,93.16
tasmādetanmayā labdham anyathā nopapadyate
yaḥ smarenmanasā rudraṃ prāṇānte sakṛdeva vā //
LiP_1,93.17
sa yāti śivasāyujyaṃ kiṃ punarbahuśaḥ smaran
brahmā ca bhagavānviṣṇuḥ sarve devāḥ savāsavāḥ //
LiP_1,93.18
śaraṇaṃ prāpya tiṣṭhanti tameva śaraṇaṃ vrajet
evaṃ saṃcintya tuṣṭātmā so 'ndhakaś cāndhakārdanam //
LiP_1,93.19
sagaṇaṃ śivamīśānam astuvatpuṇyagauravāt
prārthitastena bhagavān paramārtiharo haraḥ //
LiP_1,93.20
hiraṇyanetratanayaṃ śūlāgrasthaṃ sureśvaraḥ
provāca dānavaṃ prekṣya ghṛṇayā nīlalohitaḥ //
LiP_1,93.21
tuṣṭo 'smi vatsa bhadraṃ te kāmaṃ kiṃ karavāṇi te
varānvaraya daityendra varado 'haṃ tavāndhaka //
LiP_1,93.22
śrutvā vākyaṃ tadā śaṃbhor hiraṇyanayanātmajaḥ
harṣagadgadayā vācā provācedaṃ maheśvaram //
LiP_1,93.23
bhagavandevadeveśa bhaktārtihara śaṅkara
tvayi bhaktiḥ prasīdeśa yadi deyo varaś ca me //
LiP_1,93.24
śrutvā bhavo 'pi vacanam andhakasya mahātmanaḥ
pradadau durlabhāṃ śraddhāṃ daityendrāya mahādyutiḥ //
LiP_1,93.25
gāṇapatyaṃ ca daityāya pradadau cāvaropya tam
praṇemustaṃ surendrādyā gāṇapatye pratiṣṭhitam //
LiP_1,93.26
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge andhakagāṇapatyātmako nāma trinavatitamo 'dhyāyaḥ
kathamasya pitā daityo hiraṇyākṣaḥ sudāruṇaḥ
viṣṇunā sūdito viṣṇur vārāhatvaṃ kathaṃ gataḥ //
LiP_1,94.1
tasya śṛṅgaṃ maheśasya bhūṣaṇatvaṃ kathaṃ gatam
etatsarvaṃ viśeṣeṇa sūta vaktumihārhasi //
LiP_1,94.2
hiraṇyakaśiporbhrātā hiraṇyākṣa iti smṛtaḥ
purāndhakāsureśasya pitā kālāntakopamaḥ //
LiP_1,94.3
devāñjitvātha daityendro baddhvā ca dharaṇīmimām
nītvā rasātalaṃ cakre vandīm indīvaraprabhām //
LiP_1,94.4
tataḥ sabrahmakā devāḥ parimlānamukhaśriyaḥ
bādhitāstāḍitā baddhvā hiraṇyākṣeṇa tena vai //
LiP_1,94.5
balinā daityamukhyena krūreṇa sudurātmanā
praṇamya śirasā viṣṇuṃ daityakoṭivimardanam //
LiP_1,94.6
sarve vijñāpayāmāsur dharaṇībandhanaṃ hareḥ
śrutvaitadbhagavān viṣṇur dharaṇībandhanaṃ hariḥ //
LiP_1,94.7
bhūtvā yajñavarāho 'sau yathā liṅgodbhave tathā
daityaiś ca sārdhaṃ daityendraṃ hiraṇyākṣaṃ mahābalam //
LiP_1,94.8
daṃṣṭrāgrakoṭyā hatvainaṃ reje daityāntakṛtprabhuḥ
kalpādiṣu yathāpūrvaṃ praviśya ca rasātalam //
LiP_1,94.9
ānīya vasudhāṃ devīm aṅkasthāmakarodbahiḥ
tatas tuṣṭāva deveśaṃ devadevaḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,94.10
śakrādyaiḥ sahito bhūtvā harṣagadgadayā girā
śāśvatāya varāhāya daṃṣṭriṇe daṇḍine namaḥ //
LiP_1,94.11
nārāyaṇāya sarvāya brahmaṇe paramātmane
kartre dhartre dharāyāstu hartre devāriṇāṃ svayam
kartre netre surendrāṇāṃ śāstre ca sakalasya ca //
LiP_1,94.12
tvamaṣṭamūrtistvamanantamūrtis tvamādidevastvamanantaveditaḥ
tvayā kṛtaṃ sarvamidaṃ prasīda sureśa lokeśa varāha viṣṇo //
LiP_1,94.13
tathaikadaṃṣṭrāgramukhāgrakoṭibhāgaikabhāgārdhatamena viṣṇo
hatāḥ kṣaṇāt kāmada daityamukhyāḥ svadaṃṣṭrakoṭyā saha putrabhṛtyaiḥ //
LiP_1,94.14
tvayoddhṛtā deva dharā dhareśa dharādharākāra dhṛtāgradaṃṣṭre
dharādharaiḥ sarvajanaiḥ samudraiḥ surāsuraiḥ sevitacandravaktra //
LiP_1,94.15
tvayaiva deveśa vibho kṛtaś ca jayaḥ surāṇāmasureśvarāṇām
aho pradattastu varaḥ prasīda vāgdevatā vārijasaṃbhavāya //
LiP_1,94.16
nihitā rasātalagatā vasuṃdharā tava pṛṣṭhataḥ sakalatārakādayaḥ // LiP_1,94.17
jagatāṃ hitāya bhavatā vasuṃdharā bhagavan rasātalapuṭaṃ gatā tadā
abaloddhṛtā ca bhagavaṃstavaiva sakalaṃ tvayaiva hi dhṛtaṃ jagadguro //
LiP_1,94.18
iti vākpatirbahuvidhaistavārcanaiḥ praṇipatya viṣṇumamaraiḥ prajāpatiḥ
vividhānvarān harimukhāttu labdhavān harinābhivārijadehabhṛt svayam //
LiP_1,94.19
atha tāmuddhṛtāṃ tena dharāṃ devā munīśvarāḥ
mūrdhnyāropya namaścakruś cakriṇaḥ saṃnidhau tadā //
LiP_1,94.20
anenaiva varāheṇa coddhṛtāsi varaprade
kṛṣṇenākliṣṭakāryeṇa śatahastena viṣṇunā //
LiP_1,94.21
dharaṇi tvaṃ mahābhoge bhūmistvaṃ dhenuravyaye
lokānāṃ dhāriṇī tvaṃ hi mṛttike hara pātakam //
LiP_1,94.22
manasā karmaṇā vācā varade vārijekṣaṇe
tvayā hatena pāpena jīvāmastvatprasādataḥ //
LiP_1,94.23
ityuktā sā tadā devī dharā devair athābravīt
varāhadaṃṣṭrābhinnāyāṃ dharāyāṃ mṛttikāṃ dvijāḥ //
LiP_1,94.24
mantreṇānena yo bibhrat mūrdhni pāpātpramucyate
āyuṣmān balavān dhanyaḥ putrapautrasamanvitaḥ //
LiP_1,94.25
kramādbhuvi divaṃ prāpya karmānte modate suraiḥ
atha deve gate tyaktvā varāhe kṣīrasāgaram //
LiP_1,94.26
vārāharūpamanaghaṃ cacāla ca dharā punaḥ
tasya daṃṣṭrābharākrāntā devadevasya dhīmataḥ //
LiP_1,94.27
yadṛcchayā bhavaḥ paśyan jagāma jagadīśvaraḥ
daṃṣṭrāṃ jagrāha dṛṣṭvā tāṃ bhūṣaṇārthamathātmanaḥ //
LiP_1,94.28
dadhāra ca mahādevaḥ kūrcānte vai mahorasi
devāś ca tuṣṭuvuḥ sendrā devadevasya vaibhavam //
LiP_1,94.29
dharā pratiṣṭhitā hyevaṃ devadevena līlayā
bhūtānāṃ saṃplave cāpi viṣṇoścaiva kalevaram //
LiP_1,94.30
brahmaṇaś ca tathānyeṣāṃ devānāmapi līlayā
vibhuraṅgavibhāgena bhūṣito na yadi prabhuḥ //
LiP_1,94.31
kathaṃ vimuktirviprāṇāṃ tasmāddaṃṣṭrī maheśvaraḥ // LiP_1,94.32
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge varāhaprādurbhāvo nāma caturnavatitamo 'dhyāyaḥ
nṛsiṃhena hataḥ pūrvaṃ hiraṇyākṣāgrajaḥ śrutam
kathaṃ niṣūditastena hiraṇyakaśipurvada //
LiP_1,95.1
hiraṇyakaśipoḥ putraḥ prahrāda iti viśrutaḥ
dharmajñaḥ satyasampannas tapasvī cābhavatsudhīḥ //
LiP_1,95.2
janmaprabhṛti deveśaṃ pūjayāmāsa cāvyayam
sarvajñaṃ sarvagaṃ viṣṇuṃ sarvadevabhavodbhavam //
LiP_1,95.3
tamādipuruṣaṃ bhaktyā parabrahmasvarūpiṇam
brahmaṇo 'dhipatiṃ sṛṣṭisthitisaṃhārakāraṇam //
LiP_1,95.4
so 'pi viṣṇostathābhūtaṃ dṛṣṭvā putraṃ samāhitam
namo nārāyaṇāyeti govindeti muhurmuhuḥ //
LiP_1,95.5
stuvantaṃ prāha devāriḥ pradahanniva pāpadhīḥ
na māṃ jānāsi durbuddhe sarvadaityāmareśvaram //
LiP_1,95.6
prahrāda vīra duṣputra dvijadevārtikāraṇam
ko viṣṇuḥ padmajo vāpi śakraś ca varuṇo 'thavā //
LiP_1,95.7
vāyuḥ somastatheśānaḥ pāvako mama yaḥ samaḥ
māmevārcaya bhaktyā ca svalpaṃ nārāyaṇaṃ sadā //
LiP_1,95.8
prahrāda jīvite vāñchā tavaiṣā śṛṇu cāsti cet
śrutvāpi tasya vacanaṃ hiraṇyakaśipoḥ sudhīḥ //
LiP_1,95.9
prahrādaḥ pūjayāmāsa namo nārāyaṇeti ca
namo nārāyaṇāyeti sarvadaityakumārakān //
LiP_1,95.10
adhyāpayāmāsa ca tāṃ brahmavidyāṃ suśobhanām
durlaṅghyāṃ cātmano dṛṣṭvā śakrādibhir api svayam //
LiP_1,95.11
putreṇa laṅghitāmājñāṃ hiraṇyaḥ prāha dānavān
etaṃ nānāvidhairvadhyaṃ duṣputraṃ hantumarhatha //
LiP_1,95.12
evamuktāstadā tena daityena sudurātmanā
nijaghnurdevadevasya bhṛtyaṃ prahrādamavyayam //
LiP_1,95.13
tatra tatpratikṛtaṃ tadā surair daityarājatanayaṃ dvijottamāḥ
kṣīravārinidhiśāyinaḥ prabhor niṣphalaṃ tvatha babhūva tejasā //
LiP_1,95.14
tadātha garvabhinnasya hiraṇyakaśipoḥ prabhuḥ
tatraivāvirabhūddhantuṃ nṛsiṃhākṛtimāsthitaḥ //
LiP_1,95.15
jaghāna ca sutaṃ prekṣya pitaraṃ dānavādhamam
bibheda tatkṣaṇādeva karajair niśitaiḥ śataiḥ //
LiP_1,95.16
tato nihatya taṃ daityaṃ sabāndhavamaghāpahaḥ
pīḍayāmāsa daityendraṃ yugāntāgnirivāparaḥ //
LiP_1,95.17
nādaistasya nṛsiṃhasya ghorairvitrāsitaṃ jagat
ā brahmabhuvanād viprāḥ pracacāla ca suvratāḥ //
LiP_1,95.18
dṛṣṭvā surāsuramahoragasiddhasādhyās tasmin kṣaṇe hariviriñcimukhā nṛsiṃham
dhairyaṃ balaṃ ca samavāpya yayurvisṛjya ā diṅmukhāntam asurakṣaṇatatparāś ca //
LiP_1,95.19
tatastairgataiḥ saiṣa devo nṛsiṃhaḥ sahasrākṛtiḥ sarvapāt sarvabāhuḥ
sahasrekṣaṇaḥ somasūryāgninetras tadā saṃsthitaḥ sarvamāvṛtya māyī //
LiP_1,95.20
taṃ tuṣṭuvuḥ suraśreṣṭhā lokā lokācale sthitāḥ
sabrahmakāḥ sasādhyāś ca sayamāḥ samarudgaṇāḥ //
LiP_1,95.21
parātparataraṃ brahma tattvāt tattvatamaṃ bhavān
jyotiṣāṃ tu paraṃ jyotiḥ paramātmā jaganmayaḥ //
LiP_1,95.22
sthūlaṃ sūkṣmaṃ susūkṣmaṃ ca śabdabrahmamayaḥ śubhaḥ
vāgatīto nirālaṃbo nirdvandvo nirupaplavaḥ //
LiP_1,95.23
yajñabhugyajñamūrtistvaṃ yajñināṃ phaladaḥ prabhuḥ
bhavānmatsyākṛtiḥ kaurmam āsthāya jagati sthitaḥ //
LiP_1,95.24
vārāhīṃ caiva tāṃ saiṃhīm āsthāyehavyavasthitaḥ
devānāṃ devarakṣārthaṃ nihatya ditijeśvaram //
LiP_1,95.25
dvijaśāpacchalenaivam avatīrṇo 'si līlayā
na dṛṣṭaṃ yattvadanyaṃ hi bhavān sarvaṃ carācaram //
LiP_1,95.26
bhavānviṣṇurbhavān rudro bhavāneva pitāmahaḥ
bhavānādirbhavānanto bhavāneva vayaṃ vibho //
LiP_1,95.27
bhavāneva jagatsarvaṃ pralāpena kimīśvara
māyayā bahudhā saṃstham advitīyamayaṃ prabho //
LiP_1,95.28
stoṣyāmastvāṃ kathaṃ bhāsi devadeva mṛgādhipa
stuto 'pi vividhaiḥ stutyair bhāvairnānāvidhaiḥ prabhuḥ //
LiP_1,95.29
na jagāma dvijāḥ śāntiṃ mānayanyonimātmanaḥ
yo nṛsiṃhastavaṃ bhaktyā paṭhedvārthaṃ vicārayet //
LiP_1,95.30
śrāvayedvā dvijānsarvān viṣṇuloke mahīyate
devas take refuge to Śiva
tadantare śivaṃ devāḥ sendrāḥ sabrahmakāḥ prabhum //
LiP_1,95.31
samprāpya tuṣṭuvuḥ sarvaṃ vijñāpya mṛgarūpiṇaḥ
tato brahmādayastūrṇaṃ saṃstūya parameśvaram //
LiP_1,95.32
ātmatrāṇāya śaraṇaṃ jagmuḥ paramakāraṇam
mandarasthaṃ mahādevaṃ krīḍamānaṃ sahomayā //
LiP_1,95.33
sevitaṃ gaṇagandharvaiḥ siddhairapsarasāṃ gaṇaiḥ
devatābhiḥ saha brahmā bhītabhītaḥ sagadgadam
praṇamya daṇḍavadbhūmau tuṣṭāva parameśvaram //
LiP_1,95.34
namaste kālakālāya namaste rudra manyave
namaḥ śivāya rudrāya śaṅkarāya śivāya te //
LiP_1,95.35
ugro 'si sarvabhūtānāṃ niyantāsi śivo 'si naḥ
namaḥ śivāya śarvāya śaṅkarāyārttihāriṇe //
LiP_1,95.36
mayaskarāya viśvāya viṣṇave brahmaṇe namaḥ
antakāya namastubhyam umāyāḥ pataye namaḥ //
LiP_1,95.37
hiraṇyabāhave sākṣād dhiraṇyapataye namaḥ
śarvāya sarvarūpāya puruṣāya namonamaḥ //
LiP_1,95.38
sadasadvyaktihīnāya mahataḥ kāraṇāya te
nityāya viśvarūpāya jāyamānāya te namaḥ //
LiP_1,95.39
jātāya bahudhā loke prabhūtāya namonamaḥ
rudrāya nīlarudrāya kadrudrāya pracetase //
LiP_1,95.40
kālāya kālarūpāya namaḥ kālāṅgahāriṇe
mīḍhuṣṭamāya devāya śitikaṇṭhāya te namaḥ //
LiP_1,95.41
mahīyase namastubhyaṃ hantre devāriṇāṃ sadā
tārāya ca sutārāya tāraṇāya namonamaḥ //
LiP_1,95.42
harikeśāya devāya śaṃbhave paramātmane
devānāṃ śaṃbhave tubhyaṃ bhūtānāṃ śaṃbhave namaḥ //
LiP_1,95.43
śambhave haimavatyāś ca manyave rudrarūpiṇe
kapardine namastubhyaṃ kālakaṇṭhāya te namaḥ //
LiP_1,95.44
hiraṇyāya maheśāya śrīkaṇṭhāya namonamaḥ
bhasmadigdhaśarīrāya daṇḍamuṇḍīśvarāya ca //
LiP_1,95.45
namo hrasvāya dīrghāya vāmanāya namonamaḥ
nama ugratriśūlāya ugrāya ca namo namaḥ //
LiP_1,95.46
bhīmāya bhīmarūpāya bhīmakarmaratāya te
agrevadhāya vai bhūtvā namo dūrevadhāya ca //
LiP_1,95.47
dhanvine śūline tubhyaṃ gadine haline namaḥ
cakriṇe varmiṇe nityaṃ daityānāṃ karmabhedine //
LiP_1,95.48
sadyāya sadyarūpāya sadyojātāya te namaḥ
vāmāya vāmarūpāya vāmanetrāya te namaḥ //
LiP_1,95.49
puruṣarūpāya puruṣaikatatpuruṣāya vai namaḥ // LiP_1,95.50
puruṣārthapradānāya pataye parameṣṭhine
īśānāya namastubhyam īśvarāya namonamaḥ //
LiP_1,95.51
brahmaṇe brahmarūpāya namaḥ sākṣācchivāya te
sarvaviṣṇurnṛsiṃhasya rūpamāsthāya viśvakṛt //
LiP_1,95.52
hiraṇyakaśipuṃ hatvā karajairniśitaiḥ svayam
daityendrairbahubhiḥ sārdhaṃ hitārthaṃ jagatāṃ prabhuḥ //
LiP_1,95.53
saiṃhīṃ samānayanyoniṃ bādhate nikhilaṃ jagat
yatkṛtyamatra deveśa tatkuruṣva bhavāniha //
LiP_1,95.54
ugro 'si sarvaduṣṭānāṃ niyantāsi śivo 'si naḥ
kālakūṭādivapuṣā trāhi naḥ śaraṇāgatān //
LiP_1,95.55
śukraṃ tu vṛttaṃ viśveśa krīḍā vai kevalaṃ vayam
tavonmeṣanimeṣābhyām asmākaṃ pralayodayau //
LiP_1,95.56
unmīlayet tvayi brahman vināśo 'sti na te śiva
saṃtaptāsmo vayaṃ deva hariṇāmitatejasā //
LiP_1,95.57
sarvalokahitāyainaṃ tattvaṃ saṃhartumicchasi
sūta uvāca
vijñāpitas tathā devaḥ prahasanprāha tān surān //
LiP_1,95.58
abhayaṃ ca dadau teṣāṃ haniṣyāmīti taṃ prabhuḥ
so 'pi śakraḥ suraiḥ sārdhaṃ praṇipatya yathāgatam //
LiP_1,95.59
jagāma bhagavān brahmā tathānye ca surottamāḥ
athotthāya mahādevaḥ śārabhaṃ rūpamāsthitaḥ //
LiP_1,95.60
yayau prānte nṛsiṃhasya garvitasya mṛgāśinaḥ
apahṛtya tadā prāṇān śarabhaḥ surapūjitaḥ //
LiP_1,95.61
siṃhāttato naro bhūtvā jagāma ca yathākramam
evaṃ stutastadā devair jagāma sa yathākramam //
LiP_1,95.62
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi saṃstavaṃ śārvamuttamam
rudralokamanuprāpya rudreṇa saha modate //
LiP_1,95.63
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge nārasiṃhe pañcanavatitamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ devo mahādevo viśvasaṃhārakārakaḥ
śarabhākhyaṃ mahāghoraṃ vikṛtaṃ rūpamāsthitaḥ //
LiP_1,96.1
kiṃ kiṃ dhairyaṃ kṛtaṃ tena brūhi sarvam aśeṣataḥ
sūta uvāca
evamabhyarthito devair matiṃ cakre kṛpālayaḥ //
LiP_1,96.2
yattejastu nṛsiṃhākhyaṃ saṃhartuṃ parameśvaraḥ
tadarthaṃ smṛtavān rudro vīrabhadraṃ mahābalam //
LiP_1,96.3
ātmano bhairavaṃ rūpaṃ mahāpralayakārakam
ājagāma purā sadyo gaṇānāmagrato hasan //
LiP_1,96.4
sāṭṭahāsair gaṇavarair utpatadbhir itastataḥ
nṛsiṃharūpairatyugraiḥ koṭibhiḥ parivāritaḥ //
LiP_1,96.5
tāvadbhir abhito vīrair nṛtyadbhiś ca mudānvitaiḥ
krīḍadbhiś ca mahādhīrair brahmādyaiḥ kandukairiva //
LiP_1,96.6
adṛṣṭapūrvairanyaiś ca veṣṭito vīravanditaḥ
kalpāntajvalanajvālo vilasallocanatrayaḥ //
LiP_1,96.7
āttaśastro jaṭājūṭe jvaladbālendumaṇḍitaḥ
bālendudvitayākāratīkṣṇadaṃṣṭrāṅkuradvayaḥ //
LiP_1,96.8
ākhaṇḍaladhanuḥkhaṇḍasaṃnibhabhrūlatāyutaḥ
mahāpracaṇḍahuṅkārabadhirīkṛtadiṅmukhaḥ //
LiP_1,96.9
nīlameghāñjanākārabhīṣaṇaśmaśruradbhutaḥ
vādakhaṇḍam akhaṇḍābhyāṃ bhrāmayaṃstriśikhaṃ muhuḥ //
LiP_1,96.10
vīrabhadro 'pi bhagavān vīraśaktivijṛmbhitaḥ
svayaṃ vijñāpayāmāsa kimatra smṛtikāraṇam //
LiP_1,96.11
ājñāpaya jagatsvāmin prasādaḥ kriyatāṃ mayi
Śiva orders the destruction of Nṛsiṃha
śrībhagavānuvāca
akāle bhayamutpannaṃ devānāmapi bhairava //
LiP_1,96.12
jvalitaḥ sa nṛsiṃhāgniḥ śamayainaṃ durāsadam
sāntvayan bodhayādau taṃ tena kiṃ nopaśāmyati //
LiP_1,96.13
tato matparamaṃ bhāvaṃ bhairavaṃ saṃpradarśaya
sūkṣmaṃ sūkṣmeṇa saṃhṛtya sthūlaṃ sthūlena tejasā //
LiP_1,96.14
vaktramānaya kṛttiṃ ca vīrabhadra mamājñayā
ityādiṣṭo gaṇādhyakṣaḥ praśāntavapurāsthitaḥ //
LiP_1,96.15
jagāma raṃhasā tatra yatrāste narakesarī
tatastaṃ bodhayāmāsa vīrabhadro haro harim //
LiP_1,96.16
uvāca vākyamīśānaḥ pitā putramivaurasam
discussion of Nṛsiṃha and Vīrabhadra
śrīvīrabhadra uvāca
jagatsukhāya bhagavann avatīrṇo 'si mādhava //
LiP_1,96.17
sthityarthena ca yukto 'si pareṇa parameṣṭhinā
jantucakraṃ bhagavatā rakṣitaṃ matsyarūpiṇā //
LiP_1,96.18
pucchenaiva samābadhya bhramannekārṇave purā
bibharṣi kūrmarūpeṇa vārāheṇoddhṛtā mahī //
LiP_1,96.19
anena harirūpeṇa hiraṇyakaśipurhataḥ
vāmanena balirbaddhas tvayā vikramatā punaḥ //
LiP_1,96.20
tvam eva sarvabhūtānāṃ prabhāvaḥ prabhur avyayaḥ
yadā yadā hi lokasya duḥkhaṃ kiṃcit prajāyate //
LiP_1,96.21
tadā tadāvatīrṇastvaṃ kariṣyasi nirāmayam
nādhikastvatsamo 'pyasti hare śivaparāyaṇa //
LiP_1,96.22
tvayā dharmāś ca vedāś ca śubhe mārge pratiṣṭhitāḥ
yadartham avatāro 'yaṃ nihataḥ so 'pi keśava //
LiP_1,96.23
atyantaghoraṃ bhagavan narasiṃha vapustava
upasaṃhara viśvātmaṃs tvameva mama saṃnidhau //
LiP_1,96.24
ityukto vīrabhadreṇa nṛsiṃhaḥ śāntayā girā
tato 'dhikaṃ mahāghoraṃ kopaṃ prajvālayaddhariḥ //
LiP_1,96.25
āgato 'si yatastatra gaccha tvaṃ mā hitaṃ vada
idānīṃ saṃhariṣyāmi jagadetaccarācaram //
LiP_1,96.26
saṃhartur na hi saṃhāraḥ svato vā parato 'pi vā
śāsitaṃ mama sarvatra śāstā ko 'pi na vidyate //
LiP_1,96.27
matprasādena sakalaṃ samaryādaṃ pravartate
ahaṃ hi sarvaśaktīnāṃ pravartakanivartakaḥ //
LiP_1,96.28
yad yad vibhūtimat sattvaṃ śrīmadūrjitameva vā
tattadviddhi gaṇādhyakṣa mama tejovijṛmbhitam //
LiP_1,96.29
devatāparamārthajñā mamaiva paramaṃ viduḥ
madaṃśāḥ śaktisampannā brahmaśakrādayaḥ surāḥ //
LiP_1,96.30
mannābhipaṅkajājjātaḥ purā brahmā caturmukhaḥ
tallalāṭasamutpanno bhagavānvṛṣabhadhvajaḥ //
LiP_1,96.31
rajasādhiṣṭhitaḥ sraṣṭā rudrastāmasa ucyate
ahaṃ niyantā sarvasya matparaṃ nāsti daivatam //
LiP_1,96.32
viśvādhikaḥ svatantraś ca kartā hartākhileśvaraḥ
idaṃ tu matparaṃ tejaḥ kaḥ punaḥ śrotumicchati //
LiP_1,96.33
ato māṃ śaraṇaṃ prāpya gaccha tvaṃ vigatajvaraḥ
avehi paramaṃ bhāvam idaṃ bhūtamaheśvaraḥ //
LiP_1,96.34
kālo 'smyahaṃ kālavināśahetur lokān samāhartum ahaṃ pravṛttaḥ
mṛtyormṛtyuṃ viddhi māṃ vīrabhadra jīvantyete matprasādena devāḥ //
LiP_1,96.35
sāhaṅkāramidaṃ śrutvā harer amitavikramaḥ
vihasyovāca sāvajñaṃ tato visphuritādharaḥ //
LiP_1,96.36
kiṃ na jānāsi viśveśaṃ saṃhartāraṃ pinākinam
asadvādo vivādaś ca vināśastvayi kevalaḥ //
LiP_1,96.37
tavānyonyāvatārāṇi kāni śeṣāṇi sāṃpratam
kṛtāni yena kenāpi kathāśeṣo bhaviṣyati //
LiP_1,96.38
doṣaṃ tvaṃ paśya etattvam avasthāmīdṛśīṃ gataḥ
tena saṃhāradakṣeṇa kṣaṇātsaṃkṣayameṣyasi //
LiP_1,96.39
prakṛtistvaṃ pumān rudras tvayi vīryaṃ samāhitam
tvannābhipaṅkajājjātaḥ pañcavaktraḥ pitāmahaḥ //
LiP_1,96.40
sṛṣṭyarthena jagatpūrvaṃ śaṅkaraṃ nīlalohitam
lalāṭe cintayāmāsa tapasyugre vyavasthitaḥ //
LiP_1,96.41
tallalāṭādabhūcchaṃbhoḥ sṛṣṭyarthaṃ tanna dūṣaṇam
aṃśo 'haṃ devadevasya mahābhairavarūpiṇaḥ //
LiP_1,96.42
tvatsaṃhāre niyukto 'smi vinayena balena ca
evaṃ rakṣo vidāryaiva tvaṃ śaktikalayā yutaḥ //
LiP_1,96.43
ahaṅkārāvalepena garjasi tvamatandritaḥ
upakāro hyasādhūnām apakārāya kevalam //
LiP_1,96.44
yadi siṃha maheśānaṃ svapunarbhūta manyase
na tvaṃ sraṣṭā na saṃhartā na svatantro hi kutracit //
LiP_1,96.45
kulālacakravacchaktyā prerito 'si pinākinā
adyāpi tava nikṣiptaṃ kapālaṃ kūrmarūpiṇaḥ //
LiP_1,96.46
harahāralatāmadhye mugdha kasmānna budhyase
vismṛtaṃ kiṃ tadaṃśena daṃṣṭrotpātanapīḍitaḥ //
LiP_1,96.47
vārāhavigrahaste 'dya sākrośaṃ tārakāriṇā
dagdho 'si yasya śūlāgre viṣvaksenacchalādbhavān //
LiP_1,96.48
dakṣayajñe śiraśchinnaṃ mayā te yajñarūpiṇaḥ
adyāpi tava putrasya brahmaṇaḥ pañcamaṃ śiraḥ //
LiP_1,96.49
chinnaṃ tamenābhisaṃdhaṃ tadaṃśaṃ tasya tadbalam
nirjitastvaṃ dadhīcena saṃgrāme samarudgaṇaḥ //
LiP_1,96.50
kaṇḍūyamāne śirasi kathaṃ tadvismṛtaṃ tvayā
cakraṃ vikramato yasya cakrapāṇe tava priyam //
LiP_1,96.51
kutaḥ prāptaṃ kṛtaṃ kena tvayā tadapi vismṛtam
te mayā sakalā lokā gṛhītāstvaṃ payonidhau //
LiP_1,96.52
nidrāparavaśaḥ śeṣe sa kathaṃ sāttviko bhavān
tvadādistambaparyantaṃ rudraśaktivijṛmbhitam //
LiP_1,96.53
śaktimānabhitastvaṃ ca hy analastvaṃ ca mohitaḥ
tattejaso 'pi māhātmyaṃ yuvāṃ draṣṭuṃ na hi kṣamau //
LiP_1,96.54
sthūlā ye hi prapaśyanti tadviṣṇoḥ paramaṃ padam
dyāvāpṛthivyā indrāgniyamasya varuṇasya ca //
LiP_1,96.55
dhvāntodare śaśāṅkasya janitvā parameśvaraḥ
kālo 'si tvaṃ mahākālaḥ kālakālo maheśvaraḥ //
LiP_1,96.56
atastvamugrakalayā mṛtyormṛtyurbhaviṣyasi
sthiradhanvā kṣayo vīro vīro viśvādhikaḥ prabhuḥ //
LiP_1,96.57
upahastā jvaraṃ bhīmo mṛgapakṣihiraṇmayaḥ
śāstāśeṣasya jagato na tvaṃ naivacaturmukhaḥ //
LiP_1,96.58
itthaṃ sarvaṃ samālokya saṃharātmānam ātmanā
no cedidānīṃ krodhasya mahābhairavarūpiṇaḥ //
LiP_1,96.59
vajrāśaniriva sthāṇos tv evaṃ mṛtyuḥ patiṣyati
sūta uvāca
ityukto vīrabhadreṇa nṛsiṃhaḥ krodhavihvalaḥ //
LiP_1,96.60
nanāda tanuvegena taṃ gṛhītuṃ pracakrame
atrāntare mahāghoraṃ vipakṣabhayakāraṇam //
LiP_1,96.61
gaganavyāpi durdharṣaśaivatejaḥsamudbhavam
vīrabhadrasya tadrūpaṃ tatkṣaṇādeva dṛśyate //
LiP_1,96.62
na taddhiraṇmayaṃ saumyaṃ na sauraṃ nāgnisaṃbhavam
na taḍiccandrasadṛśam anaupamyaṃ maheśvaram //
LiP_1,96.63
tadā tejāṃsi sarvāṇi tasmin līnāni śāṅkare
tato vyakto mahātejā vyakte saṃbhavatastataḥ //
LiP_1,96.64
rudrasādhāraṇaṃ caiva cihnitaṃ vikṛtākṛti
tataḥ saṃhārarūpeṇa suvyaktaḥ parameśvaraḥ //
LiP_1,96.65
paśyatāṃ sarvadevānāṃ jayaśabdādimaṅgalaiḥ
sahasrabāhur jaṭilaś candrārdhakṛtaśekharaḥ //
LiP_1,96.66
sa mṛgārdhaśarīreṇa pakṣābhyāṃ cañcunā dvijāḥ
atitīkṣṇamahādaṃṣṭro vajratulyanakhāyudhaḥ //
LiP_1,96.67
kaṇṭhe kālo mahābāhuś catuṣpād vahnisaṃbhavaḥ
yugāntodyatajīmūtabhīmagaṃbhīraniḥsvanaḥ //
LiP_1,96.68
samaṃ kupitavṛttāgnivyāvṛttanayanatrayaḥ
spaṣṭadaṃṣṭro 'dharoṣṭhaś ca huṅkāreṇa yuto haraḥ //
LiP_1,96.69
haristaddarśanādeva vinaṣṭabalavikramaḥ
bibhrad aurmyaṃ sahasrāṃśor adhaḥ khadyotavibhramam //
LiP_1,96.70
atha vibhramya pakṣābhyāṃ nābhipāde 'bhyudārayan
pādāvābadhya pucchena bāhubhyāṃ bāhumaṇḍalam //
LiP_1,96.71
bhindannurasi bāhubhyāṃ nijagrāha haro harim
tato jagāma gaganaṃ devaiḥ saha maharṣibhiḥ //
LiP_1,96.72
sahasaiva bhayādviṣṇuṃ vihagaś ca yathoragam
utkṣipyotkṣipya saṃgṛhya nipātya ca nipātya ca //
LiP_1,96.73
uḍḍīyoḍḍīya bhagavān pakṣāghātavimohitam
hariṃ harantaṃ vṛṣabhaṃ viśveśānaṃ tamīśvaram //
LiP_1,96.74
anuyānti surāḥ sarve namovākyena tuṣṭuvuḥ
nīyamānaḥ paravaśo dīnavaktraḥ kṛtāñjaliḥ //
LiP_1,96.75
tuṣṭāva parameśānaṃ haristaṃ lalitākṣaraiḥ
Viṣṇu praises Śiva
śrīnṛsiṃha uvāca
namo rudrāya śarvāya mahāgrāsāya viṣṇave //
LiP_1,96.76
nama ugrāya bhīmāya namaḥ krodhāya manyave
namo bhavāya śarvāya śaṅkarāya śivāya te //
LiP_1,96.77
kālakālāya kālāya mahākālāya mṛtyave
vīrāya vīrabhadrāya kṣayadvīrāya śūline //
LiP_1,96.78
mahādevāya mahate paśūnāṃ pataye namaḥ
ekāya nīlakaṇṭhāya śrīkaṇṭhāya pinākine //
LiP_1,96.79
namo 'nantāya sūkṣmāya namaste mṛtyumanyave
parāya parameśāya parātparatarāya te //
LiP_1,96.80
parātparāya viśvāya namaste viśvamūrttaye
namo viṣṇukalatrāya viṣṇukṣetrāya bhānave //
LiP_1,96.81
kaivartāya kirātāya mahāvyādhāya śāśvate
bhairavāya śaraṇyāya mahābhairavarūpiṇe //
LiP_1,96.82
namo nṛsiṃhasaṃhartre kāmakālapurāraye
mahāpāśaughasaṃhartre viṣṇumāyāntakāriṇe //
LiP_1,96.83
tryaṃbakāya tryakṣarāya śipiviṣṭāya mīḍhuṣe
mṛtyuñjayāya śarvāya sarvajñāya makhāraye //
LiP_1,96.84
makheśāya vareṇyāya namaste vahnirūpiṇe
mahāghrāṇāya jihvāya prāṇāpānapravartine //
LiP_1,96.85
triguṇāya triśūlāya guṇātītāya yogine
saṃsārāya pravāhāya mahāyantrapravartine //
LiP_1,96.86
namaścandrāgnisūryāya muktivaicitryahetave
varadāyāvatārāya sarvakāraṇahetave //
LiP_1,96.87
kapāline karālāya pataye puṇyakīrttaye
amoghāyāgninetrāya lakulīśāya śaṃbhave //
LiP_1,96.88
bhiṣaktamāya muṇḍāya daṇḍine yogarūpiṇe
meghavāhāya devāya pārvatīpataye namaḥ //
LiP_1,96.89
avyaktāya viśokāya sthirāya sthiradhanvine
sthāṇave kṛttivāsāya namaḥ pañcārthahetave //
LiP_1,96.90
varadāyaikapādāya namaścandrārdhamauline
namaste 'dhvararājāya vayasāṃ pataye namaḥ //
LiP_1,96.91
yogīśvarāya nityāya satyāya parameṣṭhine
sarvātmane namastubhyaṃ namaḥ sarveśvarāya te //
LiP_1,96.92
ekadvitricatuḥpañcakṛtvas te 'stu namonamaḥ
daśakṛtvastu sāhasrakṛtvaste ca namonamaḥ //
LiP_1,96.93
namo 'parimitaṃ kṛtvā-nantakṛtvo namonamaḥ
namonamo namo bhūyaḥ punarbhūyo namonamaḥ //
LiP_1,96.94
nāmnāmaṣṭaśatenaivaṃ stutvāmṛtamayena tu
punastu prārthayāmāsa nṛsiṃhaḥ śarabheśvaram //
LiP_1,96.95
yadā yadā mamājñānam atyahaṅkāradūṣitam
tadā tadāpanetavyaṃ tvayaiva parameśvara //
LiP_1,96.96
evaṃ vijñāpayanprītaḥ śaṅkaraṃ narakesarī
nanvaśakto bhavān viṣṇo jīvitāntaṃ parājitaḥ //
LiP_1,96.97
tadvaktraśeṣamātrāntaṃ kṛtvā sarvasya vigraham
śuktiśityaṃ tadā maṅgaṃ vīrabhadraḥ kṣaṇāttataḥ //
LiP_1,96.98
atha brahmādayaḥ sarve vīrabhadra tvayā dṛśā
jīvitāḥ smo vayaṃ devāḥ parjanyeneva pādapāḥ //
LiP_1,96.99
yasya bhīṣā dahatyagnir udeti ca raviḥ svayam
vāto vāti ca so 'si tvaṃ mṛtyurdhāvati pañcamaḥ //
LiP_1,96.100
yadavyaktaṃ paraṃ vyoma kalātītaṃ sadāśivam
bhagavaṃstvāmeva bhavaṃ vadanti brahmavādinaḥ //
LiP_1,96.101
ke vayameva dhātukye vedane parameśvaraḥ
na viddhi paramaṃ dhāma rūpalāvaṇyavarṇane //
LiP_1,96.102
upasargeṣu sarveṣu trāyasvāsmān gaṇādhipa
ekādaśātman bhagavān vartate rūpavān haraḥ //
LiP_1,96.103
īdṛśān te 'vatārāṇi dṛṣṭvā śiva bahūṃstamaḥ
kadācit saṃdihen nāsmāṃs tvaccintāstamayā tathā //
LiP_1,96.104
guñjāgirivarataṭā-mitarūpāṇi sarvaśaḥ
abhyasaṃhara gamyaṃ te na nītavyaṃ parāparā //
LiP_1,96.105
dve tanū tava rudrasya vedajñā brāhmaṇā viduḥ
ghorāpyanyā śivāpyanyā te pratyekamanekadhā //
LiP_1,96.106
ihāsmānpāhi bhagavan nityāhatamahābalaḥ
bhavatā hi jagatsarvaṃ vyāptaṃ svenaiva tejasā //
LiP_1,96.107
brahmaviṣṇvindracandrādi vayaṃ ca pramukhāḥ surāḥ
surāsurāḥ samprasūtās tvattaḥ sarve maheśvara //
LiP_1,96.108
brahmā ca indro viṣṇuś ca yamādyā na surāsurān
tato nigṛhya ca hariṃ siṃha ity upacetasam //
LiP_1,96.109
yato bibharṣi sakalaṃ vibhajya tanumaṣṭadhā
ato 'smān pāhi bhagavan surān dānair abhīpsitaiḥ //
LiP_1,96.110
uvāca tān surāndevo maharṣīṃś ca purātanān
yathā jale jalaṃ kṣiptaṃ kṣīraṃ kṣīre ghṛtaṃ ghṛte //
LiP_1,96.111
eka eva tadā viṣṇuḥ śivalīno na cānyathā
eṣa eva nṛsiṃhātmā sadarpaś ca mahābalaḥ //
LiP_1,96.112
jagatsaṃhārakāreṇa pravṛtto narakesarī
yājanīyo namastasmai madbhaktisiddhikāṅkṣibhiḥ //
LiP_1,96.113
etāvaduktvā bhagavān vīrabhadro mahābalaḥ
apaśyan sarvabhūtānāṃ tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,96.114
nṛsiṃhakṛttivasanas tadāprabhṛti śaṅkaraḥ
vaktraṃ tanmuṇḍamālāyāṃ nāyakatvena kalpitam //
LiP_1,96.115
tato devā nirātaṅkāḥ kīrtayantaḥ kathāmimām
vismayotphullanayanā jagmuḥ sarve yathāgatam //
LiP_1,96.116
ya idaṃ paramākhyānaṃ puṇyaṃ vedaiḥ samanvitam
paṭhitvā śṛṇute caiva sarvaduḥkhavināśanam //
LiP_1,96.117
dhanyaṃ yaśasyam āyuṣyam ārogyaṃ puṣṭivardhanam
sarvavighnapraśamanaṃ sarvavyādhivināśanam //
LiP_1,96.118
apamṛtyupraśamanaṃ mahāśāntikaraṃ śubham
aricakrapraśamanaṃ sarvādhipravināśanam //
LiP_1,96.119
tato duḥsvapnaśamanaṃ sarvabhūtanivāraṇam
viṣagrahakṣayakaraṃ putrapautrādivardhanam //
LiP_1,96.120
yogasiddhipradaṃ samyak śivajñānaprakāśakam
śeṣalokasya sopānaṃ vāñchitārthaikasādhanam //
LiP_1,96.121
viṣṇumāyānirasanaṃ devatāparamārthadam
vāñchāsiddhipradaṃ caiva ṛddhiprajñādisādhanam //
LiP_1,96.122
idaṃ tu śarabhākāraṃ paraṃ rūpaṃ pinākinaḥ
prakāśitavyaṃ bhakteṣu cireṣūdyamiteṣu ca //
LiP_1,96.123
taireva paṭhitavyaṃ ca śrotavyaṃ ca śivātmabhiḥ
śivotsaveṣu sarveṣu caturdaśyaṣṭamīṣu ca //
LiP_1,96.124
paṭhetpratiṣṭhākāleṣu śivasannidhikāraṇam
coravyāghrāhisiṃhāntakṛto rājabhayeṣu ca //
LiP_1,96.125
atrānyotpātabhūkampadavāgnipāṃsuvṛṣṭiṣu
ulkāpāte mahāvāte vinā vṛṣṭyātivṛṣṭiṣu //
LiP_1,96.126
atastatra paṭhedvidvāñ chivabhakto dṛḍhavrataḥ
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi stavaṃ sarvamanuttamam //
LiP_1,96.127
sa rudratvaṃ samāsādya rudrasyānucaro bhavet // LiP_1,96.128
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śarabhaprādurbhāvo nāma ṣaṇṇavatitamo 'dhyāyaḥ
jalandharaṃ jaṭāmauliḥ purā jambhārivikramam
kathaṃ jaghāna bhagavān bhaganetraharo haraḥ //
LiP_1,97.1
vaktumarhasi cāsmākaṃ romaharṣaṇa suvrata
sūta uvāca
jalandhara iti khyāto jalamaṇḍalasaṃbhavaḥ //
LiP_1,97.2
āsīdantakasaṃkāśas tapasā labdhavikramaḥ
tena devāḥ sagandharvāḥ sayakṣoragarākṣasāḥ //
LiP_1,97.3
nirjitāḥ samare sarve brahmā ca bhagavānajaḥ
jitvaiva devasaṃghātaṃ brahmāṇaṃ vai jalandharaḥ //
LiP_1,97.4
jagāma devadeveśaṃ viṣṇuṃ viśvaharaṃ gurum
tayoḥ samabhavadyuddhaṃ divārātram aviśramam //
LiP_1,97.5
jalandhareśayostena nirjito madhusūdanaḥ
jalandharo 'pi taṃ jitvā devadevaṃ janārdanam //
LiP_1,97.6
provācedaṃ diteḥ putrān nyāyadhīrjetumīśvaram
sarve jitā mayā yuddhe śaṅkaro hyajito raṇe //
LiP_1,97.7
taṃ jitvā sarvamīśānaṃ gaṇapair nandinā kṣaṇāt
ahameva bhavatvaṃ ca brahmatvaṃ vaiṣṇavaṃ tathā //
LiP_1,97.8
vāsavatvaṃ ca yuṣmākaṃ dāsye dānavapuṅgavāḥ
jalandharavacaḥ śrutvā sarve te dānavādhamāḥ //
LiP_1,97.9
jagarjuruccaiḥ pāpiṣṭhā mṛtyudarśanatatparāḥ
daityairetaistathānyaiś ca rathanāgaturaṅgamaiḥ //
LiP_1,97.10
saṃnaddhaiḥ saha saṃnahya śarvaṃ prati yayau balī
bhavo 'pi dṛṣṭvā daityendraṃ merukūṭamiva sthitam //
LiP_1,97.11
avadhyatvam api śrutvā tathānyair bhaganetrahā
brahmaṇo vacanaṃ rakṣan rakṣako jagatāṃ prabhuḥ //
LiP_1,97.12
sāṃbaḥ sanandī sagaṇaḥ provāca prahasanniva
kiṃ kṛtyamasureśāna yuddhenānena sāṃpratam //
LiP_1,97.13
madbāṇairbhinnasarvāṅgo martumabhyudyate mudā
jalandharo 'pi tadvākyaṃ śrutvā śrotravidāraṇam //
LiP_1,97.14
sureśvaramuvācedaṃ suretarabaleśvaraḥ
vākyenālaṃ mahābāho devadeva vṛṣadhvaja //
LiP_1,97.15
candrāṃśusannibhaiḥ śastrair hara yoddhumihāgataḥ
niśamyāsya vacaḥ śūlī pādāṅguṣṭhena līlayā
mahāṃbhasi cakārāśu rathāṅgaṃ raudramāyudham //
LiP_1,97.16
kṛtvārṇavāṃbhasi sitaṃ bhagavān rathāṅgaṃ smṛtvā jagattrayamanena hatāḥ surāś ca
dakṣāndhakāntakapuratrayayajñahartā lokatrayāntakakaraḥ prahasaṃtadāha //
LiP_1,97.17
pādena nirmitaṃ daitya jalandhara mahārṇave
balavān yadi coddhartuṃ tiṣṭha yoddhuṃ na cānyathā //
LiP_1,97.18
tasya tadvacanaṃ śrutvā krodhenādīptalocanaḥ
pradahanniva netrābhyāṃ prāhālokya jagattrayam //
LiP_1,97.19
gadāmuddhṛtya hatvā ca nandinaṃ tvāṃ ca śaṅkara
hatvā lokānsuraiḥ sārdhaṃ ḍuṇḍubhān garuḍo yathā //
LiP_1,97.20
hantuṃ carācaraṃ sarvaṃ samartho 'haṃ savāsavam
ko maheśvara madbāṇair acchedyo bhuvanatraye //
LiP_1,97.21
bālabhāve ca bhagavān tapasaiva vinirjitaḥ
brahmā balī yauvane vai munayaḥ surapuṅgavaiḥ //
LiP_1,97.22
dagdhaṃ kṣaṇena sakalaṃ trailokyaṃ sacarācaram
tapasā kiṃ tvayā rudra nirjito bhagavānapi //
LiP_1,97.23
indrāgniyamavitteśavāyuvārīśvarādayaḥ
na sehire yathā nāgā gandhaṃ pakṣipateriva //
LiP_1,97.24
na labdhvā divi bhūmau ca bāhavo mama śaṅkara
samastānparvatānprāpya gharṣitāś ca gaṇeśvara //
LiP_1,97.25
girīndro mandaraḥ śrīmān nīlo meruḥ suśobhanaḥ
gharṣito bāhudaṇḍena kaṇḍūnodārtham āpatat //
LiP_1,97.26
gaṅgā niruddhā bāhubhyāṃ līlārthaṃ himavadgirau
nārīṇāṃ mama bhṛtyaiś ca vajro baddho divaukasām //
LiP_1,97.27
vaḍavāyā mukhaṃ bhagnaṃ gṛhītvā vai kareṇa tu
tatkṣaṇādeva sakalaṃ caikārṇavamabhūdidam //
LiP_1,97.28
airāvatādayo nāgāḥ kṣiptāḥ sindhujalopari
saratho bhagavānindraḥ kṣiptaś ca śatayojanam //
LiP_1,97.29
garuḍo 'pi mayā baddho nāgapāśena viṣṇunā
urvaśyādyā mayā nītā nāryaḥ kārāgṛhāntaram //
LiP_1,97.30
kathaṃcillabdhavān śakraḥ śacīmekāṃ praṇamya mām
māṃ na jānāsi daityendraṃ jalandharamumāpate //
LiP_1,97.31
evamukto mahādevaḥ prādahadvai rathaṃ tadā
tasya netrāgnibhāgaikakalārdhārdhena cākulam //
LiP_1,97.32
daityānāmatulabalairhayaiś ca nāgair daityendrās tripuraripor nirīkṣaṇena
nāgād vaiśasam anusaṃvṛtaś ca nāgair deveśaṃ vacanamuvāca cālpabuddhiḥ //
LiP_1,97.33
kiṃ kāryaṃ mama yudhi devadaityasaṃghair hantuṃ yatsakalamidaṃ kṣaṇātsamarthaḥ
yattasmādbhayamihanāsti yoddhum īśa vāñchaiṣā vipulatarā na saṃśayo 'tra //
LiP_1,97.34
tasmāttvaṃ mama madanāridakṣaśatro yajñāre tripuraripo mamaiva vīraiḥ
bhūtendrairharivadanena devasaṃghair yoddhuṃ te balamiha cāsti ceddhi tiṣṭha //
LiP_1,97.35
ityuktvātha mahādevaṃ mahādevārinandanaḥ
na cacāla na sasmāra nihatānbāndhavānyudhi //
LiP_1,97.36
durmadenāvinītātmā dorbhyāmāsphoṭya dorbalāt
sudarśanākhyaṃ yaccakraṃ tena hantuṃ samudyataḥ //
LiP_1,97.37
durdhareṇa rathāṅgena kṛcchreṇāpi dvijottamāḥ
sthāpayāmāsa vai skandhe dvidhābhūtaś ca tena vai //
LiP_1,97.38
kuliśena yathā chinno dvidhā girivaro dvijāḥ
papāta daityo balavān añjanādririvāparaḥ //
LiP_1,97.39
tasya raktena raudreṇa sampūrṇam abhavatkṣaṇāt
tadraktamakhilaṃ rudraniyogānmāṃsameva ca //
LiP_1,97.40
mahārauravamāsādya raktakuṇḍamabhūdaho
jalandharaṃ hataṃ dṛṣṭvā devagandharvapārṣadāḥ //
LiP_1,97.41
siṃhanādaṃ mahatkṛtvā sādhu deveti cābruvan
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi jalandharavimardanam //
LiP_1,97.42
śrāvayedvā yathānyāyaṃ gāṇapatyamavāpnuyāt // LiP_1,97.43
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge jalandharavadho nāma saptanavatitamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ devena vai sūta devadevānmaheśvarāt
sudarśanākhyaṃ vai labdhaṃ vaktumarhasi viṣṇunā //
LiP_1,98.1
devānām asurendrāṇām abhavacca sudāruṇaḥ
sarveṣāmeva bhūtānāṃ vināśakaraṇo mahān //
LiP_1,98.2
te devāḥ śaktimuśalaiḥ sāyakairnataparvabhiḥ
prabhidyamānāḥ kuntaiś ca dudruvurbhayavihvalāḥ //
LiP_1,98.3
parājitāstadā devā devadeveśvaraṃ harim
praṇemustaṃ sureśānaṃ śokasaṃvignamānasāḥ //
LiP_1,98.4
tān samīkṣyātha bhagavān devadeveśvaro hariḥ
praṇipatya sthitāndevān idaṃ vacanamabravīt //
LiP_1,98.5
vatsāḥ kimiti vai devāś cyutālaṅkāravikramāḥ
samāgatāḥ sasaṃtāpā vaktumarhatha suvratāḥ //
LiP_1,98.6
tasya tadvacanaṃ śrutvā tathābhūtāḥ surottamāḥ
praṇamyāhuryathāvṛttaṃ devadevāya viṣṇave //
LiP_1,98.7
bhagavandevadeveśa viṣṇo jiṣṇo janārdana
dānavaiḥ pīḍitāḥ sarve vayaṃ śaraṇamāgatāḥ //
LiP_1,98.8
tvameva devadeveśa gatirnaḥ puruṣottama
tvameva paramātmā hi tvaṃ pitā jagatāmapi //
LiP_1,98.9
tvameva bhartā hartā ca bhoktā dātā janārdana
hantumarhasi tasmāttvaṃ dānavāndānavārdana //
LiP_1,98.10
daityāś ca vaiṣṇavairbrāhmai raudrairyāmyaiḥ sudāruṇaiḥ
kauberaiścaiva saumyaiś ca nairṛtyairvāruṇairdṛḍhaiḥ //
LiP_1,98.11
vāyavyaiś ca tathāgneyair aiśānair vārṣikaiḥ śubhaiḥ
saurai raudrais tathā bhīmaiḥ kampanair jṛmbhaṇair dṛḍhaiḥ //
LiP_1,98.12
avadhyā varalābhātte sarve vārijalocana
sūryamaṇḍalasambhūtaṃ tvadīyaṃ cakram udyatam //
LiP_1,98.13
kuṇṭhitaṃ hi dadhīcena cyāvanena jagadguro
daṇḍaṃ śārṅgaṃ tavāstraṃ ca labdhaṃ daityaiḥ prasādataḥ //
LiP_1,98.14
purā jalandharaṃ hantuṃ nirmitaṃ tripurāriṇā
rathāṅgaṃ suśitaṃ ghoraṃ tena tān hantum arhasi //
LiP_1,98.15
tasmāttena nihantavyā nānyaiḥ śastraśatairapi
tato niśamya teṣāṃ vai vacanaṃ vārijekṣaṇaḥ //
LiP_1,98.16
vācaspatimukhānāha sa hariścakrabhṛt svayam
śrīviṣṇur uvāca
bhobho devā mahādevaṃ sarvair devaiḥ sanātanaiḥ //
LiP_1,98.17
samprāpya sāṃprataṃ sarvaṃ kariṣyāmi divaukasām
devā jalandharaṃ hantuṃ nirmitaṃ hi purāriṇā //
LiP_1,98.18
labdhvā rathāṅgaṃ tenaiva nihatya ca mahāsurān
sarvāndhundhumukhāndaityān aṣṭaṣaṣṭiśatān surān //
LiP_1,98.19
sabāndhavānkṣaṇādeva yuṣmān saṃtārayāmyaham
sūta uvāca
evam uktvā suraśreṣṭhān suraśreṣṭhamanusmaran //
LiP_1,98.20
suraśreṣṭhastadā śreṣṭhaṃ pūjayāmāsa śaṅkaram
liṅgaṃ sthāpya yathānyāyaṃ himavacchikhare śubhe //
LiP_1,98.21
meruparvatasaṃkāśaṃ nirmitaṃ viśvakarmaṇā
tvaritākhyena rudreṇa raudreṇa ca janārdanaḥ //
LiP_1,98.22
snāpya sampūjya gandhādyair jvālākāraṃ manoramam
tuṣṭāva ca tadā rudraṃ sampūjyāgnau praṇamya ca //
LiP_1,98.23
devaṃ nāmnāṃ sahasreṇa bhavādyena yathākramam
pūjayāmāsa ca śivaṃ praṇavādyaṃ namo 'ntakam //
LiP_1,98.24
devaṃ nāmnāṃ sahasreṇa bhavādyena maheśvaram
pratināma sa padmena pūjayāmāsa śaṅkaram //
LiP_1,98.25
agnau ca nāmabhir devaṃ bhavādyaiḥ samidādibhiḥ
svāhāntairvidhivaddhutvā pratyekamayutaṃ prabhum //
LiP_1,98.26
tuṣṭāva ca punaḥ śaṃbhuṃ bhavādyairbhavamīśvaram
śrīviṣṇuruvāca
bhavaḥ śivo haro rudraḥ puruṣaḥ padmalocanaḥ //
LiP_1,98.27
arthitavyaḥ sadācāraḥ sarvaśaṃbhurmaheśvaraḥ
īśvaraḥ sthāṇurīśānaḥ sahasrākṣaḥ sahasrapāt //
LiP_1,98.28
varīyān varado vandyaḥ śaṅkaraḥ parameśvaraḥ
gaṅgādharaḥ śūladharaḥ parārthaikaprayojanaḥ //
LiP_1,98.29
sarvajñaḥ sarvadevādigiridhanvā jaṭādharaḥ
candrāpīḍaścandramaulir vidvānviśvāmareśvaraḥ //
LiP_1,98.30
vedāntasārasaṃdohaḥ kapālī nīlalohitaḥ
dhyānādhāroparicchedyo gaurībhartā gaṇeśvaraḥ //
LiP_1,98.31
aṣṭamūrtirviśvamūrtis trivargaḥ svargasādhanaḥ
jñānagamyo dṛḍhaprajño devadevastrilocanaḥ //
LiP_1,98.32
vāmadevo mahādevaḥ pāṇḍuḥ paridṛḍho dṛḍhaḥ
viśvarūpo virūpākṣo vāgīśaḥ śucirantaraḥ //
LiP_1,98.33
sarvapraṇayasaṃvādī vṛṣāṅko vṛṣavāhanaḥ
īśaḥ pinākī khaṭvāṅgī citraveṣaścirantanaḥ //
LiP_1,98.34
tamoharo mahāyogī goptā brahmāṅgahṛjjaṭī
kālakālaḥ kṛttivāsāḥ subhagaḥ praṇavātmakaḥ //
LiP_1,98.35
unmattaveṣaś cakṣuṣyo durvāsāḥ smaraśāsanaḥ
dṛḍhāyudhaḥ skandaguruḥ parameṣṭhī parāyaṇaḥ //
LiP_1,98.36
anādimadhyanidhano giriśo giribāndhavaḥ
kuberabandhuḥ śrīkaṇṭho lokavarṇottamottamaḥ //
LiP_1,98.37
sāmānyadevaḥ kodaṇḍī nīlakaṇṭhaḥ paraśvadhī
viśālākṣo mṛgavyādhaḥ sureśaḥ sūryatāpanaḥ //
LiP_1,98.38
dharmakarmākṣamaḥ kṣetraṃ bhagavān bhaganetrabhit
ugraḥ paśupatis tārkṣyaḥ priyabhaktaḥ priyaṃvadaḥ //
LiP_1,98.39
dātā dayākaro dakṣaḥ kapardī kāmaśāsanaḥ
śmaśānanilayaḥ sūkṣmaḥ śmaśānastho maheśvaraḥ //
LiP_1,98.40
lokakartā bhūtapatir mahākartā mahauṣadhī
uttaro gopatirgoptā jñānagamyaḥ purātanaḥ //
LiP_1,98.41
nītiḥ sunītiḥ śuddhātmā somaḥ somarataḥ sukhī
somapo 'mṛtapaḥ somo mahānītirmahāmatiḥ //
LiP_1,98.42
ajātaśatrurālokaḥ saṃbhāvyo havyavāhanaḥ
lokakāro vedakāraḥ sūtrakāraḥ sanātanaḥ //
LiP_1,98.43
maharṣiḥ kapilācāryo viśvadīptistrilocanaḥ
pinākapāṇir bhūdevaḥ svastidaḥ svastikṛtsadā //
LiP_1,98.44
tridhāmā saubhagaḥ śarvaḥ sarvajñaḥ sarvagocaraḥ
brahmadhṛg viśvasṛk svargaḥ karṇikāraḥ priyaḥ kaviḥ //
LiP_1,98.45
śākho viśākho gośākhaḥ śivo naikaḥ kratuḥ samaḥ
gaṅgāplavodako bhāvaḥ sakalaḥ sthapatiḥ sthiraḥ //
LiP_1,98.46
vijitātmā vidheyātmā bhūtavāhanasārathiḥ
sagaṇo gaṇakāryaś ca sukīrtiś chinnasaṃśayaḥ //
LiP_1,98.47
kāmadevaḥ kāmapālo bhasmoddhūlitavigrahaḥ
bhasmapriyo bhasmaśāyī kāmī kāntaḥ kṛtāgamaḥ //
LiP_1,98.48
samāyukto nivṛttātmā dharmayuktaḥ sadāśivaḥ
caturmukhaścaturbāhur durāvāso durāsadaḥ //
LiP_1,98.49
durgamo durlabho durgaḥ sarvāyudhaviśāradaḥ
adhyātmayoganilayaḥ sutantustantuvardhanaḥ //
LiP_1,98.50
śubhāṅgo lokasāraṅgo jagadīśo 'mṛtāśanaḥ
bhasmaśuddhikaro merur ojasvī śuddhavigrahaḥ //
LiP_1,98.51
hiraṇyaretās taraṇir marīcir mahimālayaḥ
mahāhrado mahāgarbhaḥ siddhavṛndāravanditaḥ //
LiP_1,98.52
vyāghracarmadharo vyālī mahābhūto mahānidhiḥ
amṛtāṅgo 'mṛtavapuḥ pañcayajñaḥ prabhañjanaḥ //
LiP_1,98.53
pañcaviṃśatitattvajñaḥ pārijātaḥ parāvaraḥ
sulabhaḥ suvrataḥ śūro vāṅmayaikanidhirnidhiḥ //
LiP_1,98.54
varṇāśramagururvarṇī śatrujicchatrutāpanaḥ
āśramaḥ kṣapaṇaḥ kṣāmo jñānavānacalācalaḥ //
LiP_1,98.55
pramāṇabhūto durjñeyaḥ suparṇo vāyuvāhanaḥ
dhanurdharo dhanurvedo guṇarāśirguṇākaraḥ //
LiP_1,98.56
anantadṛṣṭirānando daṇḍo damayitā damaḥ
abhivādyo mahācāryo viśvakarmā viśāradaḥ //
LiP_1,98.57
vītarāgo vinītātmā tapasvī bhūtabhāvanaḥ
unmattaveṣaḥ pracchanno jitakāmo jitapriyaḥ //
LiP_1,98.58
kalyāṇaprakṛtiḥ kalpaḥ sarvalokaprajāpatiḥ
tapasvī tārako dhīmān pradhānaprabhur avyayaḥ //
LiP_1,98.59
lokapālo 'ntarhitātmā kalpādiḥ kamalekṣaṇaḥ
vedaśāstrārthatattvajño niyamo niyamāśrayaḥ //
LiP_1,98.60
candraḥ sūryaḥ śaniḥ ketur virāmo vidrumacchaviḥ
bhaktigamyaḥ paraṃ brahma mṛgabāṇārpaṇo 'naghaḥ //
LiP_1,98.61
adrirājālayaḥ kāntaḥ paramātmā jagadguruḥ
sarvakarmācalastvaṣṭā maṅgalyo maṅgalāvṛtaḥ //
LiP_1,98.62
mahātapā dīrghatapāḥ sthaviṣṭhaḥ sthaviro dhruvaḥ
ahaḥ saṃvatsaro vyāptiḥ pramāṇaṃ paramaṃ tapaḥ //
LiP_1,98.63
saṃvatsarakaro mantraḥ pratyayaḥ sarvadarśanaḥ
ajaḥ sarveśvaraḥ snigdho mahāretā mahābalaḥ //
LiP_1,98.64
yogī yogyo mahāretāḥ siddhaḥ sarvādir agnidaḥ
vasurvasumanāḥ satyaḥ sarvapāpaharo haraḥ //
LiP_1,98.65
amṛtaḥ śāśvataḥ śānto bāṇahastaḥ pratāpavān
kamaṇḍaludharo dhanvī vedāṅgo vedavinmuniḥ //
LiP_1,98.66
bhrājiṣṇur bhojanaṃ bhoktā lokanetā durādharaḥ
atīndriyo mahāmāyaḥ sarvāvāsaścatuṣpathaḥ //
LiP_1,98.67
kālayogī mahānādo mahotsāho mahābalaḥ
mahābuddhir mahāvīryo bhūtacārī purandaraḥ //
LiP_1,98.68
niśācaraḥ pretacārī mahāśaktir mahādyutiḥ
anirdeśyavapuḥ śrīmān sarvahāryamito gatiḥ //
LiP_1,98.69
bahuśruto bahumayo niyatātmā bhavodbhavaḥ
ojastejo dyutikaro nartakaḥ sarvakāmakaḥ //
LiP_1,98.70
nṛtyapriyo nṛtyanṛtyaḥ prakāśātmā pratāpanaḥ
buddhaspaṣṭākṣaro mantraḥ sanmānaḥ sārasaṃplavaḥ //
LiP_1,98.71
yugādikṛd yugāvarto gaṃbhīro vṛṣavāhanaḥ
iṣṭo viśiṣṭaḥ śiṣṭeṣṭaḥ śarabhaḥ śarabho dhanuḥ //
LiP_1,98.72
apāṃ nidhiradhiṣṭhānaṃ vijayo jayakālavit
pratiṣṭhitaḥ pramāṇajño hiraṇyakavaco hariḥ //
LiP_1,98.73
virocanaḥ suragaṇo vidyeśo vibudhāśrayaḥ
bālarūpo balonmāthī vivarto gahano guruḥ //
LiP_1,98.74
karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā sarvabandhavimocanaḥ
vidvattamo vītabhayo viśvabhartā niśākaraḥ //
LiP_1,98.75
vyavasāyo vyavasthānaḥ sthānado jagadādijaḥ
dundubho lalito viśvo bhavātmātmani saṃsthitaḥ //
LiP_1,98.76
vīreśvaro vīrabhadro vīrahā vīrabhṛd virāṭ
vīracūḍāmaṇirvettā tīvranādo nadīdharaḥ //
LiP_1,98.77
ājñādharastriśūlī ca śipiviṣṭaḥ śivālayaḥ
vālakhilyo mahācāpas tigmāṃśur nidhir avyayaḥ //
LiP_1,98.78
abhirāmaḥ suśaraṇaḥ subrahmaṇyaḥ sudhāpatiḥ
maghavānkauśiko gomān viśrāmaḥ sarvaśāsanaḥ //
LiP_1,98.79
lalāṭākṣo viśvadehaḥ sāraḥ saṃsāracakrabhṛt
amoghadaṇḍī madhyastho hiraṇyo brahmavarcasī //
LiP_1,98.80
paramārthaḥ paramayaḥ śambaro vyāghrako 'nalaḥ
rucir vararucir vandyo vācaspatiraharpatiḥ //
LiP_1,98.81
ravirvirocanaḥ skandhaḥ śāstā vaivasvato janaḥ
yuktirunnatakīrtiś ca śāntarāgaḥ parājayaḥ //
LiP_1,98.82
kailāsapatikāmāriḥ savitā ravilocanaḥ
vidvattamo vītabhayo viśvahartā nivāritaḥ //
LiP_1,98.83
nityo niyatakalyāṇaḥ puṇyaśravaṇakīrtanaḥ
dūraśravā viśvasaho dhyeyo duḥsvapnanāśanaḥ //
LiP_1,98.84
uttārako duṣkṛtihā durdharṣo duḥsaho 'bhayaḥ
anādirbhūrbhuvolakṣmīḥ kirīṭī tridaśādhipaḥ //
LiP_1,98.85
viśvagoptā viśvabhartā sudhīro rucirāṅgadaḥ
janano janajanmādiḥ prītimānnītimānnayaḥ //
LiP_1,98.86
viśiṣṭaḥ kāśyapo bhānur bhīmo bhīmaparākramaḥ
praṇavaḥ saptadhācāro mahākāyo mahādhanuḥ //
LiP_1,98.87
janmādhipo mahādevaḥ sakalāgamapāragaḥ
tattvātattvavivekātmā vibhūṣṇur bhūtibhūṣaṇaḥ //
LiP_1,98.88
ṛṣirbrāhmaṇavijjiṣṇur janmamṛtyujarātigaḥ
yajño yajñapatiryajvā yajñānto 'moghavikramaḥ //
LiP_1,98.89
mahendro durbharaḥ senī yajñāṅgo yajñavāhanaḥ
pañcabrahmasamutpattir viśveśo vimalodayaḥ //
LiP_1,98.90
ātmayonir anādyantaḥ ṣaḍviṃśatsaptalokadhṛk
gāyatrīvallabhaḥ prāṃśur viśvāvāsaḥ prabhākaraḥ //
LiP_1,98.91
śiśurgirirataḥ samrāṭ suṣeṇaḥ suraśatruhā
amogho 'riṣṭamathano mukundo vigatajvaraḥ //
LiP_1,98.92
svayaṃjyotir anujyotir ātmajyotir acañcalaḥ
piṅgalaḥ kapilaśmaśruḥ śāstranetras trayītanuḥ //
LiP_1,98.93
jñānaskandho mahājñānī nirutpattir upaplavaḥ
bhago vivasvānādityo yogācāryo bṛhaspatiḥ //
LiP_1,98.94
udārakīrtir udyogī sadyogī sadasanmayaḥ
nakṣatramālī rākeśaḥ sādhiṣṭhānaḥ ṣaḍāśrayaḥ //
LiP_1,98.95
pavitrapāṇiḥ pāpārir maṇipūro manogatiḥ
hṛtpuṇḍarīkamāsīnaḥ śuklaḥ śānto vṛṣākapiḥ //
LiP_1,98.96
viṣṇurgrahapatiḥ kṛṣṇaḥ samartho 'narthanāśanaḥ
adharmaśatrurakṣayyaḥ puruhūtaḥ puruṣṭutaḥ //
LiP_1,98.97
brahmagarbho bṛhadgarbho dharmadhenurdhanāgamaḥ
jagaddhitaiṣī sugataḥ kumāraḥ kuśalāgamaḥ //
LiP_1,98.98
hiraṇyavarṇo jyotiṣmān nānābhūtadharo dhvaniḥ
arogo niyamādhyakṣo viśvāmitro dvijottamaḥ //
LiP_1,98.99
bṛhajjyotiḥ sudhāmā ca mahājyotiranuttamaḥ
mātāmaho mātariśvā nabhasvān nāgahāradhṛk //
LiP_1,98.100
pulastyaḥ pulaho 'gastyo jātūkarṇyaḥ parāśaraḥ
nirāvaraṇadharmajño viriñco viṣṭaraśravāḥ //
LiP_1,98.101
ātmabhūr aniruddho 'trijñānamūrtir mahāyaśāḥ
lokacūḍāmaṇirvīraḥ caṇḍasatyaparākramaḥ //
LiP_1,98.102
vyālakalpo mahākalpo mahāvṛkṣaḥ kalādharaḥ
alaṃkariṣṇus tvacalo rociṣṇurvikramottamaḥ //
LiP_1,98.103
āśuśabdapatirvegī plavanaḥ śikhisārathiḥ
asaṃsṛṣṭo 'tithiḥ śakraḥ pramāthī pāpanāśanaḥ //
LiP_1,98.104
vasuśravāḥ kavyavāhaḥ pratapto viśvabhojanaḥ
jaryo jarādhiśamano lohitaś ca tanūnapāt //
LiP_1,98.105
pṛṣadaśvo nabhoyoniḥ supratīkas tamisrahā
nidāghastapano meghaḥ pakṣaḥ parapuraṃjayaḥ //
LiP_1,98.106
mukhānilaḥ suniṣpannaḥ surabhiḥ śiśirātmakaḥ
vasaṃto mādhavo grīṣmo nabhasyo bījavāhanaḥ //
LiP_1,98.107
aṅgirā munirātreyo vimalo viśvavāhanaḥ
pāvanaḥ purujicchakras trividyo naravāhanaḥ //
LiP_1,98.108
mano buddhirahaṅkāraḥ kṣetrajñaḥ kṣetrapālakaḥ
tejonidhir jñānanidhir vipāko vighnakārakaḥ //
LiP_1,98.109
adharo 'nuttaro jñeyo jyeṣṭho niḥśreyasālayaḥ
śailo nagastanurdeho dānavārirarindamaḥ //
LiP_1,98.110
cārudhīr janakaścāruviśalyo lokaśalyakṛt
caturvedaścaturbhāvaś caturaścaturapriyaḥ //
LiP_1,98.111
āmnāyo 'tha samāmnāyas tīrthadevaśivālayaḥ
bahurūpo mahārūpaḥ sarvarūpaś carācaraḥ //
LiP_1,98.112
nyāyanirvāhako nyāyo nyāyagamyo nirañjanaḥ
sahasramūrdhā devendraḥ sarvaśastraprabhañjanaḥ //
LiP_1,98.113
muṇḍo virūpo vikṛto daṇḍī dānto guṇottamaḥ
piṅgalākṣo 'tha haryakṣo nīlagrīvo nirāmayaḥ //
LiP_1,98.114
sahasrabāhuḥ sarveśaḥ śaraṇyaḥ sarvalokabhṛt
padmāsanaḥ paraṃ jyotiḥ parāvaraṃ paraṃ phalam //
LiP_1,98.115
padmagarbho mahāgarbho viśvagarbho vicakṣaṇaḥ
parāvarajño bījeśaḥ sumukhaḥ sumahāsvanaḥ //
LiP_1,98.116
devāsuragururdevo devāsuranamaskṛtaḥ
devāsuramahāmātro devāsuramahāśrayaḥ //
LiP_1,98.117
devādidevo devarṣidevāsuravarapradaḥ
devāsureśvaro divyo devāsuramaheśvaraḥ //
LiP_1,98.118
sarvadevamayo 'cintyo devatātmātmasaṃbhavaḥ
īḍyo 'nīśaḥ suravyāghro devasiṃho divākaraḥ //
LiP_1,98.119
vibudhāgravaraśreṣṭhaḥ sarvadevottamottamaḥ
śivajñānarataḥ śrīmān śikhiśrīparvatapriyaḥ //
LiP_1,98.120
jayastaṃbho viśiṣṭambho narasiṃhanipātanaḥ
brahmacārī lokacārī dharmacārī dhanādhipaḥ //
LiP_1,98.121
nandī nandīśvaro nagno nagnavratadharaḥ śuciḥ
liṅgādhyakṣaḥ surādhyakṣo yugādhyakṣo yugāvahaḥ //
LiP_1,98.122
svavaśaḥ savaśaḥ svargaḥ svaraḥ svaramayasvanaḥ
bījādhyakṣo bījakartā dhanakṛd dharmavardhanaḥ //
LiP_1,98.123
daṃbho 'dambho mahādaṃbhaḥ sarvabhūtamaheśvaraḥ
śmaśānanilayastiṣyaḥ seturapratimākṛtiḥ //
LiP_1,98.124
lokottarasphuṭālokas tryaṃbako nāgabhūṣaṇaḥ
andhakārirmakhadveṣī viṣṇukandharapātanaḥ //
LiP_1,98.125
vītadoṣo 'kṣayaguṇo dakṣāriḥ pūṣadantahṛt
dhūrjaṭiḥ khaṇḍaparaśuḥ sakalo niṣkalo 'naghaḥ //
LiP_1,98.126
ādhāraḥ sakalādhāraḥ pāṇḍurābho mṛḍo naṭaḥ
pūrṇaḥ pūrayitā puṇyaḥ sukumāraḥ sulocanaḥ //
LiP_1,98.127
sāmageyaḥ priyakaraḥ puṇyakīrtiranāmayaḥ
manojavastīrthakaro jaṭilo jīviteśvaraḥ //
LiP_1,98.128
jīvitāntakaro nityo vasuretā vasupriyaḥ
sadgatiḥ satkṛtiḥ saktaḥ kālakaṇṭhaḥ kalādharaḥ //
LiP_1,98.129
mānī mānyo mahākālaḥ sadbhūtiḥ satparāyaṇaḥ
candrasaṃjīvanaḥ śāstā lokagūḍho 'marādhipaḥ //
LiP_1,98.130
lokabandhurlokanāthaḥ kṛtajñaḥ kṛtibhūṣaṇaḥ
anapāyyakṣaraḥ kāntaḥ sarvaśāstrabhṛtāṃ varaḥ //
LiP_1,98.131
tejomayo dyutidharo lokamāyo 'graṇīr aṇuḥ
śucismitaḥ prasannātmā durjayo duratikramaḥ //
LiP_1,98.132
jyotirmayo nirākāro jagannātho jaleśvaraḥ
tumbavīṇī mahākāyo viśokaḥ śokanāśanaḥ //
LiP_1,98.133
trilokātmā trilokeśaḥ śuddhaḥ śuddhī rathākṣajaḥ
avyaktalakṣaṇo vyakto vyaktāvyakto viśāṃpatiḥ //
LiP_1,98.134
varaśīlo varatulo māno mānadhano mayaḥ
brahmā viṣṇuḥ prajāpālo haṃso haṃsagatiryamaḥ //
LiP_1,98.135
vedhā dhātā vidhātā ca attā hartā caturmukhaḥ
kailāsaśikharāvāsī sarvāvāsī satāṃ gatiḥ //
LiP_1,98.136
hiraṇyagarbho hariṇaḥ puruṣaḥ pūrvajaḥ pitā
bhūtālayo bhūtapatir bhūtido bhuvaneśvaraḥ //
LiP_1,98.137
saṃyogī yogavidbrahma brahmaṇyo brāhmaṇapriyaḥ
devapriyo devanātho devajño devacintakaḥ //
LiP_1,98.138
viṣamākṣaḥ kalādhyakṣo vṛṣāṅko vṛṣavardhanaḥ
nirmado nirahaṅkāro nirmoho nirupadravaḥ //
LiP_1,98.139
darpahā darpito dṛptaḥ sarvartuparivartakaḥ
saptajihvaḥ sahasrārciḥ snigdhaḥ prakṛtidakṣiṇaḥ //
LiP_1,98.140
bhūtabhavyabhavannāthaḥ prabhavo bhrāntināśanaḥ
artho 'nartho mahākośaḥ parakāryaikapaṇḍitaḥ //
LiP_1,98.141
niṣkaṇṭakaḥ kṛtānando nirvyājo vyājamardanaḥ
sattvavān sāttvikaḥ satyakīrtistambhakṛtāgamaḥ //
LiP_1,98.142
akaṃpito guṇagrāhī naikātmā naikakarmakṛt
suprītaḥ sumukhaḥ sūkṣmaḥ sukaro dakṣiṇo 'nalaḥ //
LiP_1,98.143
skandhaḥ skandhadharo dhuryaḥ prakaṭaḥ prītivardhanaḥ
aparājitaḥ sarvasaho vidagdhaḥ sarvavāhanaḥ //
LiP_1,98.144
adhṛtaḥ svadhṛtaḥ sādhyaḥ pūrvamūrtiryaśodharaḥ
varāhaśṛṅgadhṛg vāyur balavān ekanāyakaḥ //
LiP_1,98.145
śrutiprakāśaḥ śrutimān ekabandhur anekadhṛk
śrīvallabhaśivārambhaḥ śāntabhadraḥ samañjasaḥ //
LiP_1,98.146
bhūśayo bhūtikṛdbhūtir bhūṣaṇo bhūtavāhanaḥ
akāyo bhaktakāyasthaḥ kālajñānī kalāvapuḥ //
LiP_1,98.147
satyavratamahātyāgī niṣṭhāśāntiparāyaṇaḥ
parārthavṛttir varado viviktaḥ śrutisāgaraḥ //
LiP_1,98.148
anirviṇṇo guṇagrāhī kalaṅkāṅkaḥ kalaṅkahā
svabhāvarudro madhyasthaḥ śatrughno madhyanāśakaḥ //
LiP_1,98.149
śikhaṇḍī kavacī śūlī caṇḍī muṇḍī ca kuṇḍalī
mekhalī kavacī khaḍgī māyī saṃsārasārathiḥ //
LiP_1,98.150
amṛtyuḥ sarvadṛk siṃhas tejorāśir mahāmaṇiḥ
asaṃkhyeyo 'prameyātmā vīryavān kāryakovidaḥ //
LiP_1,98.151
vedyo vedārthavidgoptā sarvācāro munīśvaraḥ
anuttamo durādharṣo madhuraḥ priyadarśanaḥ //
LiP_1,98.152
sureśaḥ śaraṇaṃ sarvaḥ śabdabrahma satāṃ gatiḥ
kālabhakṣaḥ kalaṅkāriḥ kaṅkaṇīkṛtavāsukiḥ //
LiP_1,98.153
maheṣvāso mahībhartā niṣkalaṅko viśṛṅkhalaḥ
dyumaṇis taraṇir dhanyaḥ siddhidaḥ siddhisādhanaḥ //
LiP_1,98.154
nivṛttaḥ saṃvṛtaḥ śilpo vyūḍhorasko mahābhujaḥ
ekajyotir nirātaṅko naro nārāyaṇapriyaḥ //
LiP_1,98.155
nirlepo niṣprapañcātmā nirvyagro vyagranāśanaḥ
stavyastavapriyaḥ stotā vyāsamūrtiranākulaḥ //
LiP_1,98.156
niravadyapadopāyo vidyārāśiravikramaḥ
praśāntabuddhirakṣudraḥ kṣudrahā nityasundaraḥ //
LiP_1,98.157
dhairyāgryadhuryo dhātrīśaḥ śākalyaḥ śarvarīpatiḥ
paramārthagurur dṛṣṭir gurur āśritavatsalaḥ //
LiP_1,98.158
raso rasajñaḥ sarvajñaḥ sarvasattvāvalaṃbanaḥ
sūta uvāca
evaṃ nāmnāṃ sahasreṇa tuṣṭāva vṛṣabhadhvajam //
LiP_1,98.159
snāpayāmāsa ca vibhuḥ pūjayāmāsa paṅkajaiḥ
parīkṣārthaṃ hareḥ pūjākamaleṣu maheśvaraḥ //
LiP_1,98.160
gopayāmāsa kamalaṃ tadaikaṃ bhuvaneśvaraḥ
hṛtapuṣpo haristatra kimidaṃ tvabhyacintayat //
LiP_1,98.161
jñātvā svanetramuddhṛtya sarvasattvāvalambanam
pūjayāmāsa bhāvena nāmnā tena jagadgurum //
LiP_1,98.162
tatastatra vibhurdṛṣṭvā tathābhūtaṃ haro harim
tasmādavatatārāśu maṇḍalātpāvakasya ca //
LiP_1,98.163
koṭibhāskarasaṃkāśaṃ jaṭāmukuṭamaṇḍitam
jvālāmālāvṛtaṃ divyaṃ tīkṣṇadaṃṣṭraṃ bhayaṅkaram //
LiP_1,98.164
śūlaṭaṅkagadācakrakuntapāśadharaṃ haram
varādabhayahastaṃ ca dvīpicarmottarīyakam //
LiP_1,98.165
itthaṃbhūtaṃ tadā dṛṣṭvā bhavaṃ bhasmavibhūṣitam
hṛṣṭo namaścakārāśu devadevaṃ janārdanaḥ //
LiP_1,98.166
dudruvustaṃ parikramya sendrā devāstrilocanam
cacāla brahmabhuvanaṃ cakampe ca vasuṃdharā //
LiP_1,98.167
dadāha tejastacchaṃbhoḥ prāntaṃ vai śatayojanam
adhastāccordhvataścaiva hāhetyakṛta bhūtale //
LiP_1,98.168
tadā prāha mahādevaḥ prahasanniva śaṅkaraḥ
samprekṣya praṇayādviṣṇuṃ kṛtāñjalipuṭaṃ sthitam //
LiP_1,98.169
jñātaṃ mayedamadhunā devakāryaṃ janārdana
sudarśanākhyaṃ cakraṃ ca dadāmi tava śobhanam //
LiP_1,98.170
yadrūpaṃ bhavatā dṛṣṭaṃ sarvalokabhayaṃkaram
hitāya tava yatnena tava bhāvāya suvrata //
LiP_1,98.171
śāntaṃ raṇājire viṣṇo devānāṃ duḥkhasādhanam
śāntasya cāstraṃ śāntaḥ syāc chāntenāstreṇa kiṃ phalam //
LiP_1,98.172
śāntasya samare cāstraṃ śāntireva tapasvinām
yoddhuḥ śāntyā balacchedaḥ parasya balavṛddhidaḥ //
LiP_1,98.173
devairaśāntairyadrūpaṃ madīyaṃ bhāvayāvyayam
kimāyudhena kāryaṃ vai yoddhuṃ devārisūdana //
LiP_1,98.174
kṣamā yudhi na kāryaṃ vai yoddhuṃ devārisūdana
anāgate vyatīte ca daurbalye svajanotkare //
LiP_1,98.175
akālike tvadharme ca anarthe vārisūdana
evamuktvā dadau cakraṃ sūryāyutasamaprabham //
LiP_1,98.176
netraṃ ca netā jagatāṃ prabhurvai padmasannibham
tadāprabhṛti taṃ prāhuḥ padmākṣamiti suvratam //
LiP_1,98.177
dattvainaṃ nayanaṃ cakraṃ viṣṇave nīlalohitaḥ
pasparśa ca karābhyāṃ vai suśubhābhyāmuvāca ha //
LiP_1,98.178
varado 'haṃ varaśreṣṭha varānvaraya cepsitān
bhaktyā vaśīkṛto nūnaṃ tvayāhaṃ puruṣottama //
LiP_1,98.179
ityukto devadevena devadevaṃ praṇamya tam
tvayi bhaktirmahādeva prasīda varamuttamam //
LiP_1,98.180
nānyamicchāmi bhaktānām ārtayo nāsti yatprabho
tacchrutvā vacanaṃ tasya dayāvān sutarāṃ bhavaḥ //
LiP_1,98.181
pasparśa ca dadau tasmai śraddhāṃ śītāṃśubhūṣaṇaḥ
prāha caivaṃ mahādevaḥ paramātmānamacyutam //
LiP_1,98.182
mayi bhaktaś ca vandyaś ca pūjyaścaiva surāsuraiḥ
bhaviṣyasi na saṃdeho matprasādātsurottama //
LiP_1,98.183
yadā satī dakṣaputrī vinindyaiva sulocanā
mātaraṃ pitaraṃ dakṣaṃ bhaviṣyati sureśvarī //
LiP_1,98.184
divyā haimavatī viṣṇo tadā tvamapi suvrata
bhaginīṃ tava kalyāṇīṃ devīṃ haimavatīmumām //
LiP_1,98.185
niyogād brahmaṇaḥ sādhvīṃ pradāsyasi mamaiva tām
matsaṃbandhī ca lokānāṃ madhye pūjyo bhaviṣyasi //
LiP_1,98.186
māṃ divyena ca bhāvena tadāprabhṛti śaṅkaram
drakṣyase ca prasannena mitrabhūtamivātmanā //
LiP_1,98.187
ityuktvāntardadhe rudro bhagavānnīlalohitaḥ
janārdano 'pi bhagavān devānāmapi saṃnidhau //
LiP_1,98.188
ayācata mahādevaṃ brahmāṇaṃ munibhiḥ samam
mayā proktaṃ stavaṃ divyaṃ padmayone suśobhanam //
LiP_1,98.189
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi śrāvayedvā dvijottamān
pratināmni hiraṇyasya tat tasya phalam āpnuyāt //
LiP_1,98.190
aśvamedhasahasreṇa phalaṃ bhavati tasya vai
ghṛtādyaiḥ snāpayedrudraṃ sthālyā vai kalaśaiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,98.191
nāmnāṃ sahasreṇānena śraddhayā śivamīśvaram
so 'pi yajñasahasrasya phalaṃ labdhvāsureśvaraiḥ //
LiP_1,98.192
pūjyo bhavati rudrasya prītirbhavati tasya vai
tathāstviti tathā prāha padmayonerjanārdanam //
LiP_1,98.193
jagmatuḥ praṇipatyainaṃ devadevaṃ jagadgurum
tasmānnāmnāṃ sahasreṇa pūjayed anagho dvijāḥ //
LiP_1,98.194
japennāmnāṃ sahasraṃ ca sa yāti paramāṃ gatim // LiP_1,98.195
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge sahasranāmabhiḥ pūjanād viṣṇucakralābho nāmāṣṭanavatitamo 'dhyāyaḥ
saṃbhavaḥ sūcito devyās tvayā sūta mahāmate
savistaraṃ vadasvādya satītve ca yathātatham //
LiP_1,99.1
menājatvaṃ mahādevyā dakṣayajñavimardanam
viṣṇunā ca kathaṃ dattā devadevāya śaṃbhave //
LiP_1,99.2
kalyāṇaṃ vā kathaṃ tasya vaktumarhasi sāṃpratam
teṣāṃ tadvacanaṃ śrutvā sūtaḥ paurāṇikottamaḥ //
LiP_1,99.3
saṃbhavaṃ ca mahādevyāḥ prāha teṣāṃ mahātmanām
sūta uvāca
brahmaṇā kathitaṃ pūrvaṃ daṇḍine tat suvistaram //
LiP_1,99.4
yuṣmābhir vai kumārāya tena vyāsāya dhīmate
tasmādahamupaśrutya pravadāmi suvistaram //
LiP_1,99.5
vacanādvo mahābhāgāḥ praṇamyomāṃ tathā bhavam
sā bhagākhyā jagaddhātrī liṅgamūrtestrivedikā //
LiP_1,99.6
liṅgastu bhagavāndvābhyāṃ jagatsṛṣṭirdvijottamāḥ
liṅgamūrtiḥ śivo jyotis tamasaścopari sthitaḥ //
LiP_1,99.7
liṅgavedisamāyogād ardhanārīśvarobhavat
brahmāṇaṃ vidadhe devam agre putraṃ caturmukham //
LiP_1,99.8
prāhiṇoti sma tasyaiva jñānaṃ jñānamayo haraḥ
viśvādhiko 'sau bhagavān ardhanārīśvaro vibhuḥ //
LiP_1,99.9
hiraṇyagarbhaṃ taṃ devo jāyamānamapaśyata
so 'pi rudraṃ mahādevaṃ brahmāpaśyata śaṅkaram //
LiP_1,99.10
taṃ dṛṣṭvā saṃsthitaṃ devam ardhanārīśvaraṃ prabhum
tuṣṭāva vāgbhir iṣṭābhir varadaṃ vārijodbhavaḥ //
LiP_1,99.11
vibhajasveti viśveśaṃ viśvātmānamajo vibhuḥ
sasarja devīṃ vāmāṅgāt patnīṃ caivātmanaḥ samām //
LiP_1,99.12
śraddhā hyasya śubhā patnī tataḥ puṃsaḥ purātanī
saivājñayā vibhordevī dakṣaputrī babhūva ha //
LiP_1,99.13
satīsaṃjñā tadā sā vai rudramevāśritā patim
dakṣaṃ vinindya kālena devī mainā hyabhūtpunaḥ //
LiP_1,99.14
nāradasyaiva dakṣo 'pi śāpādevaṃ vinindya ca
avajñādurmado dakṣo devadevamumāpatim //
LiP_1,99.15
anādṛtya kṛtiṃ jñātvā satī dakṣeṇa tatkṣaṇāt
bhasmīkṛtvātmano dehaṃ yogamārgeṇa sā punaḥ //
LiP_1,99.16
babhūva pārvatī devī tapasā ca gireḥ prabhoḥ
jñātvaitadbhagavān bhargo dadāha ruṣitaḥ prabhuḥ //
LiP_1,99.17
dakṣasya vipulaṃ yajñaṃ cyāvaner vacanādapi
cyavanasya suto dhīmān dadhīca iti viśrutaḥ //
LiP_1,99.18
vijitya viṣṇuṃ samare prasādāt tryaṃbakasya ca
viṣṇunā lokapālāṃś ca śaśāpa ca munīśvaraḥ //
LiP_1,99.19
rudrasya krodhajenaiva vahninā haviṣā surāḥ
vināśo vai kṣaṇādeva māyayā śaṅkarasya vai //
LiP_1,99.20
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge devīsaṃbhavo nāma navanavatitamo 'dhyāyaḥ
vijitya viṣṇunā sārdhaṃ bhagavānparameśvaraḥ
sarvāndadhīcavacanāt kathaṃ bheje maheśvaraḥ //
LiP_1,100.1
dakṣayajñe suvipule devān viṣṇupurogamān
dadāha bhagavān rudraḥ sarvān munigaṇān api //
LiP_1,100.2
bhadro nāma gaṇastena preṣitaḥ parameṣṭhinā
viprayogena devyā vai duḥsahenaiva suvratāḥ //
LiP_1,100.3
so 'sṛjad vīrabhadraś ca gaṇeśānromajāñchubhān
gaṇeśvaraiḥ samāruhya rathaṃ bhadraḥ pratāpavān //
LiP_1,100.4
gantuṃ cakre matiṃ yasya sārathirbhagavānajaḥ
gaṇeśvarāś ca te sarve vividhāyudhapāṇayaḥ //
LiP_1,100.5
vimānairviśvato bhadrais tamanvayuratho surāḥ
himavacchikhare ramye hemaśṛṅge suśobhane //
LiP_1,100.6
yajñavāṭas tathā tasya gaṅgādvārasamīpataḥ
taddeśe caiva vikhyātaṃ śubhaṃ kanakhalaṃ dvijāḥ //
LiP_1,100.7
dagdhuṃ vai preṣitaścāsau bhagavān parameṣṭhinā
tadotpāto babhūvātha lokānāṃ bhayaśaṃsanaḥ //
LiP_1,100.8
parvatāś ca vyaśīryanta pracakampe vasuṃdharā
marutaś cāpy aghūrṇanta cukṣubhe makarālayaḥ //
LiP_1,100.9
agnayo naiva dīpyanti na ca dīpyati bhāskaraḥ
grahāś ca na prakāśyante na devā na ca dānavāḥ //
LiP_1,100.10
tataḥ kṣaṇāt praviśyaiva yajñavāṭaṃ mahātmanaḥ
romajaiḥ sahito bhadraḥ kālāgnirivacāparaḥ //
LiP_1,100.11
uvāca bhadro bhagavān dakṣaṃ cāmitatejasam
saṃparkādeva dakṣādya munīndevān pinākinā //
LiP_1,100.12
dagdhuṃ saṃpreṣitaś cāhaṃ bhavantaṃ samunīśvaraiḥ
ityuktvā yajñaśālāṃ tāṃ dadāha gaṇapuṅgavaḥ //
LiP_1,100.13
gaṇeśvarāś ca saṃkruddhā yūpānutpāṭya cikṣipuḥ
prastotrā saha hotrā ca dagdhaṃ caiva gaṇeśvaraiḥ //
LiP_1,100.14
gṛhītvā gaṇapāḥ sarvān gaṅgāsrotasi cikṣipuḥ
vīrabhadro mahātejāḥ śakrasyodyacchataḥ karam //
LiP_1,100.15
vyaṣṭambhayad adīnātmā tathānyeṣāṃ divaukasām
bhagasya netre cotpāṭya karajāgreṇa līlayā //
LiP_1,100.16
nihatya muṣṭinā dantān pūṣṇaścaivaṃ nyapātayat
tathā candramasaṃ devaṃ pādāṅguṣṭhena līlayā //
LiP_1,100.17
gharṣayāmāsa bhagavān vīrabhadraḥ pratāpavān
cicheda ca śirastasya śakrasya bhagavānprabhoḥ //
LiP_1,100.18
vahnerhastadvayaṃ chittvā jihvāmutpāṭya līlayā
jaghāna mūrdhni pādena vīrabhadro mahābalaḥ //
LiP_1,100.19
yamasya daṇḍaṃ bhagavān pracicheda svayaṃ prabhuḥ
jaghāna devamīśānaṃ triśūlena mahābalam //
LiP_1,100.20
trayastriṃśatsurānevaṃ vinihatyāprayatnataḥ
trayaś ca triśataṃ teṣāṃ trisāhasraṃ ca līlayā //
LiP_1,100.21
trayaṃ caiva surendrāṇāṃ jaghāna ca munīśvarān
anyāṃś ca devān devo 'sau sarvānyuddhāya saṃsthitān //
LiP_1,100.22
jaghāna bhagavān rudraḥ khaḍgamuṣṭyādisāyakaiḥ
atha viṣṇurmahātejāś cakram udyamya mūrchitaḥ //
LiP_1,100.23
yuyodha bhagavāṃstena rudreṇa saha mādhavaḥ
tayoḥ samabhavadyuddhaṃ sughoraṃ romaharṣaṇam //
LiP_1,100.24
viṣṇoryogabalāttasya divyadehāḥ sudāruṇāḥ // LiP_1,100.25
śaṅkhacakragadāhastā asaṃkhyātāś ca jajñire
tānsarvānapi devo 'sau nārāyaṇasamaprabhān //
LiP_1,100.26
nihatya gadayā viṣṇuṃ tāḍayāmāsa mūrdhani
tataścorasi taṃ devaṃ līlayaiva raṇājire //
LiP_1,100.27
papāta ca tadā bhūmau visaṃjñaḥ puruṣottamaḥ
punarutthāya taṃ hantuṃ cakramudyamya sa prabhuḥ //
LiP_1,100.28
krodharaktekṣaṇaḥ śrīmān atiṣṭhat puruṣarṣabhaḥ
tasya cakraṃ ca yadraudraṃ kālādityasamaprabham //
LiP_1,100.29
vyaṣṭambhayad adīnātmā karasthaṃ na cacāla saḥ
atiṣṭhat stambhitastena śṛṅgavāniva niścalaḥ //
LiP_1,100.30
tribhiś ca dharṣitaṃ śārṅgaṃ tridhābhūtaṃ prabhostadā
śārṅgakoṭiprasaṅgād vai cicheda ca śiraḥ prabhoḥ //
LiP_1,100.31
chinnaṃ ca nipapātāsu śirastasya rasātale
vāyunā preritaṃ caiva prāṇajena pinākinā //
LiP_1,100.32
praviveśa tadā caiva tadīyāhavanīyakam
tat pratidhvastakalaśaṃ bhagnayūpaṃ satoraṇam //
LiP_1,100.33
pradīpitamahāśālaṃ dṛṣṭvā yajño 'pi dudruve
taṃ tadā mṛgarūpeṇa dhāvantaṃ gaganaṃ prati //
LiP_1,100.34
vīrabhadraḥ samādhāya viśiraskamathākarot
tataḥ prajāpatiṃ dharmaṃ kaśyapaṃ ca jagadgurum //
LiP_1,100.35
ariṣṭaneminaṃ vīro bahuputraṃ munīśvaram
munim aṅgirasaṃ caiva kṛṣṇāśvaṃ ca mahābalaḥ //
LiP_1,100.36
jaghāna mūrdhni pādena dakṣaṃ caiva yaśasvinam
cicheda ca śirastasya dadāhāgnau dvijottamāḥ //
LiP_1,100.37
sarasvatyāś ca nāsāgraṃ devamātustathaiva ca
nikṛtya karajāgreṇa vīrabhadraḥ pratāpavān //
LiP_1,100.38
tasthau śriyā vṛto madhye pretasthāne yathā bhavaḥ
etasminneva kāle tu bhagavānpadmasaṃbhavaḥ //
LiP_1,100.39
bhadramāha mahātejāḥ prārthayanpraṇataḥ prabhuḥ
alaṃ krodhena vai bhadra naṣṭāścaiva divaukasaḥ //
LiP_1,100.40
prasīda kṣamyatāṃ sarvaṃ romajaiḥ saha suvrata
so 'pi bhadraḥ prabhāveṇa brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,100.41
śamaṃ jagāma śanakaiḥ śāntastasthau tadājñayā
devo 'pi tatra bhagavān antarikṣe vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,100.42
sagaṇaḥ sarvadaḥ śarvaḥ sarvalokamaheśvaraḥ
prārthitaścaiva devena brahmaṇā bhagavān bhavaḥ //
LiP_1,100.43
hatānāṃ ca tadā teṣāṃ pradadau pūrvavattanum
indrasya ca śirastasya viṣṇoścaiva mahātmanaḥ //
LiP_1,100.44
dakṣasya ca munīndrasya tathānyeṣāṃ maheśvaraḥ
vāgīśyāścaiva nāsāgraṃ devamātustathaiva ca //
LiP_1,100.45
naṣṭānāṃ jīvitaṃ caiva varāṇi vividhāni ca
dakṣasya dhvastavaktrasya śirasā bhagavānprabhuḥ //
LiP_1,100.46
kalpayāmāsa vai vaktraṃ līlayā ca mahān bhavaḥ
dakṣo 'pi labdhasaṃjñaś ca samutthāya kṛtāñjaliḥ //
LiP_1,100.47
tuṣṭāva devadeveśaṃ śaṅkaraṃ vṛṣabhadhvajam
stutastena mahātejāḥ pradāya vividhānvarān //
LiP_1,100.48
gāṇapatyaṃ dadau tasmai dakṣāyākliṣṭakarmaṇe
devāś ca sarve deveśaṃ tuṣṭuvuḥ parameśvaram //
LiP_1,100.49
nārāyaṇaś ca bhagavān tuṣṭāva ca kṛtāñjaliḥ
brahmā ca munayaḥ sarve pṛthakpṛthagajodbhavam //
LiP_1,100.50
tuṣṭuvur devadeveśaṃ nīlakaṇṭhaṃ vṛṣadhvajam
tān devān anugṛhyaiva bhavo 'pyantaradhīyata //
LiP_1,100.51
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivakṛddakṣayajñavidhvaṃsano nāma śatatamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ himavataḥ putrī babhūvāṃbā satī śubhā
kathaṃ vā devadeveśam avāpa patimīśvaram //
LiP_1,101.1
sā menātanum āśritya svecchayaiva varāṅganā
tadā haimavatī jajñe tapasā ca dvijottamāḥ //
LiP_1,101.2
jātakarmādikāḥ sarvāś cakāra ca girīśvaraḥ
dvādaśe ca tadā varṣe pūrṇe haimavatī śubhā //
LiP_1,101.3
tapastepe tayā sārdham anujā ca śubhānanā
anyā ca devī hyanujā sarvaloke namaskṛtā //
LiP_1,101.4
ṛṣayaś ca tadā sarve sarvalokamaheśvarīm
tuṣṭuvus tapasā devīṃ samāvṛtya samantataḥ //
LiP_1,101.5
jyeṣṭhā hyaparṇā hyanujā caikaparṇā śubhānanā
tṛtīyā ca varārohā tathā caivaikapāṭalā //
LiP_1,101.6
tapasā ca mahādevyāḥ pārvatyāḥ parameśvaraḥ
vaśīkṛto mahādevaḥ sarvabhūtapatirbhavaḥ //
LiP_1,101.7
etasminneva kāle tu tārako nāma dānavaḥ
tārātmajo mahātejā babhūva ditinandanaḥ //
LiP_1,101.8
tasya putrāstrayaścāpi tārakākṣo mahāsuraḥ
vidyunmālī ca bhagavān kamalākṣaś ca vīryavān //
LiP_1,101.9
pitāmahas tathā caiṣāṃ tāro nāma mahābalaḥ
tapasā labdhavīryaś ca prasādādbrahmaṇaḥ prabhoḥ //
LiP_1,101.10
so 'pi tāro mahātejās trailokyaṃ sacarācaram
vijitya samare pūrvaṃ viṣṇuṃ ca jitavān asau //
LiP_1,101.11
tayoḥ samabhavadyuddhaṃ sughoraṃ romaharṣaṇam
divyaṃ varṣasahasraṃ tu divārātram aviśramam //
LiP_1,101.12
sarathaṃ viṣṇumādāya cikṣepa śatayojanam
tāreṇa vijitaḥ saṃkhye dudrāva garuḍadhvajaḥ //
LiP_1,101.13
tāro varāñchataguṇaṃ labdhvā śataguṇaṃ balam
pitāmahājjagatsarvam avāpa ditinandanaḥ //
LiP_1,101.14
devendrapramukhāñjitvā devāndeveśvareśvaraḥ
vārayāmāsa tair devān sarvalokeṣu māyayā //
LiP_1,101.15
devatāś ca sahendreṇa tārakādbhayapīḍitāḥ
na śāntiṃ lebhire śūrāḥ śaraṇaṃ vā bhayārditāḥ //
LiP_1,101.16
tadāmarapatiḥ śrīmān saṃnipatyāmaraprabhuḥ
uvācāṅgirasaṃ devo devānāmapi saṃnidhau //
LiP_1,101.17
bhagavaṃstārako nāma tārajo dānavottamaḥ
tena saṃnihatā yuddhe vatsā gopatinā yathā //
LiP_1,101.18
bhayāttasmānmahābhāga bṛhadyuddhe bṛhaspate
aniketā bhramantyete śakuntā iva pañjare //
LiP_1,101.19
asmākaṃ yāny amoghāni āyudhāny aṅgiro vara
tāni moghāni jāyante prabhāvādamaradviṣaḥ //
LiP_1,101.20
daśavarṣasahasrāṇi dviguṇāni bṛhaspate
viṣṇunā yodhito yuddhe tenāpi na ca sūditaḥ //
LiP_1,101.21
yastenānirjito yuddhe viṣṇunā prabhaviṣṇunā
kathamasmadvidhastasya sthāsyate samare 'grataḥ //
LiP_1,101.22
evam uktas tu śakreṇa jīvaḥ sārdhaṃ surādhipaiḥ
sahasrākṣeṇa ca vibhuṃ samprāpyāha kuśadhvajam //
LiP_1,101.23
so 'pi tasya mukhācchrutvā praṇayātpraṇatārtihā
devairaśeṣaiḥ sendraistu jīvamāha pitāmahaḥ //
LiP_1,101.24
jāne vo 'rtiṃ surendrāṇāṃ tathāpi śṛṇu sāṃpratam
vinindya dakṣaṃ yā devī satī rudrāṅgasaṃbhavā //
LiP_1,101.25
umā haimavatī jajñe sarvalokanamaskṛtā
tasyāścaiveha rūpeṇa yūyaṃ devāḥ surottamāḥ //
LiP_1,101.26
vibhoryatadhvamākraṣṭuṃ rudrasyāsya mano mahat
tayoryogena sambhūtaḥ skandaḥ śaktidharaḥ prabhuḥ //
LiP_1,101.27
ṣaḍāsyo dvādaśabhujaḥ senānīḥ pāvakiḥ prabhuḥ
svāheyaḥ kārtikeyaś ca gāṅgeyaḥ śaradhāmajaḥ //
LiP_1,101.28
devaḥ śākho viśākhaś ca naigameśaś ca vīryavān
senāpatiḥ kumārākhyaḥ sarvalokanamaskṛtaḥ //
LiP_1,101.29
līlayaiva mahāsenaḥ prabalaṃ tārakāsuram
bālo 'pi vinihatyaiko devān saṃtārayiṣyati //
LiP_1,101.30
evam uktas tadā tena brahmaṇā parameṣṭhinā
bṛhaspatis tathā sendrair devair devaṃ praṇamya tam //
LiP_1,101.31
meroḥ śikharamāsādya smaraṃ sasmāra suvrataḥ
smaraṇāddevadevasya smaro 'pi saha bhāryayā //
LiP_1,101.32
ratyā samaṃ samāgamya namaskṛtya kṛtāñjaliḥ
saśakramāha taṃ jīvaṃ jagajjīvo dvijottamāḥ //
LiP_1,101.33
smṛto yadbhavatā jīva samprāpto 'haṃ tavāntikam
brūhi yanme vidhātavyaṃ tamāha surapūjitaḥ //
LiP_1,101.34
tam āha bhagavāñchakraḥ saṃbhāvya makaradhvajam
śaṅkareṇāṃbikāmadya saṃyojaya yathāsukham //
LiP_1,101.35
tayā sa ramate yena bhagavān vṛṣabhadhvajaḥ
tena mārgeṇa mārgasva patnyā ratyānayā saha //
LiP_1,101.36
so 'pi tuṣṭo mahādevaḥ pradāsyati śubhāṃ gatim
viprayuktastayā pūrvaṃ labdhvā tāṃ girijāmumām //
LiP_1,101.37
evamukto namaskṛtya devadevaṃ śacīpatim
devadevāśramaṃ gantuṃ matiṃ cakre tayā saha //
LiP_1,101.38
gatvā tadāśraye śaṃbhoḥ saha ratyā mahābalaḥ
vasaṃtena sahāyena devaṃ yoktumanā bhavat //
LiP_1,101.39
tataḥ samprekṣya madanaṃ hasan devas triyaṃbakaḥ
nayanena tṛtīyena sāvajñaṃ tam avaikṣata //
LiP_1,101.40
tato 'sya netrajo vahnir madanaṃ pārśvataḥ sthitam
adahattatkṣaṇādeva lalāpa karuṇaṃ ratiḥ //
LiP_1,101.41
ratyāḥ pralāpamākarṇya devadevo vṛṣadhvajaḥ
kṛpayā parayā prāha kāmapatnīṃ nirīkṣya ca //
LiP_1,101.42
amūrto 'pi dhruvaṃ bhadre kāryaṃ sarvaṃ patistava
ratikāle dhruve bhadre kariṣyati na saṃśayaḥ //
LiP_1,101.43
yadā viṣṇuś ca bhavitā vāsudevo mahāyaśāḥ
śāpādbhṛgormahātejāḥ sarvalokahitāya vai //
LiP_1,101.44
tadā tasya suto yaś ca sa patiste bhaviṣyati
sā praṇamya tadā rudraṃ kāmapatnī śucismitā //
LiP_1,101.45
jagāma madanaṃ labdhvā vasaṃtena samanvitā // LiP_1,101.46
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge madanadāho nāmaikādhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
tapasā ca mahādevyāḥ pārvatyā vṛṣabhadhvaja
prītiś ca bhagavāñcharvo vacanādbrahmaṇastadā //
LiP_1,102.1
hitāya cāśramāṇāṃ ca krīḍārthaṃ bhagavānbhavaḥ
tadā haimavatīṃ devīm upayeme yathāvidhi //
LiP_1,102.2
jagāma sa svayaṃ brahmā marīcyādyairmaharṣibhiḥ
tapovanaṃ mahādevyāḥ pārvatyāḥ padmasaṃbhavaḥ //
LiP_1,102.3
pradakṣiṇīkṛtya ca tāṃ devīṃ sa jagato 'raṇīm
kim arthaṃ tapasā lokān saṃtāpayasi śailaje //
LiP_1,102.4
tvayā sṛṣṭaṃ jagatsarvaṃ mātastvaṃ mā vināśaya
tvaṃ hi saṃdhārayellokān imān sarvān svatejasā //
LiP_1,102.5
sarvadeveśvaraḥ śrīmān sarvalokapatirbhavaḥ
yasya vai devadevasya vayaṃ kiṅkaravādinaḥ //
LiP_1,102.6
sa evaṃ parameśānaḥ svayaṃ ca varayiṣyati
varade yena sṛṣṭāsi na vinā yastvayāṃbike //
LiP_1,102.7
vartate nātra saṃdehas tava bharttā bhaviṣyati
ityuktvā tāṃ namaskṛtya muhuḥ samprekṣya pārvatīm //
LiP_1,102.8
gate pitāmahe devo bhagavān parameśvaraḥ
jagāmānugrahaṃ kartuṃ dvijarūpeṇa cāśramam //
LiP_1,102.9
sā ca dṛṣṭvā mahādevaṃ dvijarūpeṇa saṃsthitam
pratibhādyaiḥ prabhuṃ jñātvā nanāma vṛṣabhadhvajam //
LiP_1,102.10
sampūjya varadaṃ devaṃ brāhmaṇacchadmanāgatam
tuṣṭāva parameśānaṃ pārvatī parameśvaram //
LiP_1,102.11
anugṛhya tadā devīm uvāca prahasanniva
kuladharmāśrayaṃ rakṣan bhūdharasya mahātmanaḥ //
LiP_1,102.12
krīḍārthaṃ ca satāṃ madhye sarvadevapatirbhavaḥ
svayaṃvare mahādevī tava divyasuśobhane //
LiP_1,102.13
āsthāya rūpaṃ yatsaumyaṃ sameṣye 'haṃ saha tvayā
ityuktvā tāṃ samālokya devo divyena cakṣuṣā //
LiP_1,102.14
jagāmeṣṭaṃ tadā divyaṃ svapuraṃ prayayau ca sā
dṛṣṭvā hṛṣṭastadā devīṃ menayā tuhinācalaḥ //
LiP_1,102.15
āliṅgyāghrāya sampūjya putrīṃ sākṣāttapasvinīm
duhiturdevadevena na jānannabhimantritam //
LiP_1,102.16
svayaṃvaraṃ tadā devyāḥ sarvalokeṣvaghoṣayat
atha brahmā ca bhagavān viṣṇuḥ sākṣājjanārdanaḥ //
LiP_1,102.17
śakraś ca bhagavān vahnir bhāskaro bhaga eva ca
tvaṣṭāryamā vivasvāṃś ca yamo varuṇa eva ca //
LiP_1,102.18
vāyuḥ somastatheśāno rudrāś ca munayas tathā
aśvinau dvādaśādityā gandharvā garuḍas tathā //
LiP_1,102.19
yakṣāḥ siddhāstathā sādhyā daityāḥ kiṃpuruṣoragāḥ
samudrāś ca nadā vedā mantrāḥ stotrādayaḥ kṣaṇāḥ //
LiP_1,102.20
nāgāś ca parvatāḥ sarve yajñāḥ sūryādayo grahāḥ
trayastriṃśacca devānāṃ trayaś ca triśataṃ tathā //
LiP_1,102.21
trayaś ca trisahasraṃ ca tathānye bahavaḥ surā
jagmur girīndraputryāstu svayaṃvaramanuttamam //
LiP_1,102.22
atha śailasutā devī haimamāruhya śobhanam
vimānaṃ sarvatobhadraṃ sarvaratnair alaṃkṛtam //
LiP_1,102.23
apsarobhiḥ pranṛttābhiḥ sarvābharaṇabhūṣitaiḥ
gandharvasiddhairvividhaiḥ kinnaraiś ca suśobhanaiḥ //
LiP_1,102.24
bandibhiḥ stūyamānā ca sthitā śailasutā tadā
sitātapatraṃ ratnāṃśumiśritaṃ cāvahattathā //
LiP_1,102.25
mālinī giriputryāstu saṃdhyā pūrṇendumaṇḍalam
cāmarāsaktahastābhir divyastrībhiś ca saṃvṛtā //
LiP_1,102.26
mālāṃ gṛhya jayā tasthau suradrumasamudbhavām
vijayā vyajanaṃ gṛhya sthitā devyāḥ samīpagā //
LiP_1,102.27
mālāṃ pragṛhya devyāṃ tu sthitāyāṃ devasaṃsadi
śiśurbhūtvā mahādevaḥ krīḍārthaṃ vṛṣabhadhvajaḥ //
LiP_1,102.28
utsaṅgatalasaṃsupto babhūva bhagavānbhavaḥ
atha dṛṣṭvā śiśuṃ devās tasyā utsaṃgavarttinam //
LiP_1,102.29
ko 'yam atreti saṃmantrya cukṣubhuś ca samāgatāḥ
vajramāhārayattasya bāhum udyamya vṛtrahā //
LiP_1,102.30
sa bāhurudyamastasya tathaiva samupasthitaḥ
stambhitaḥ śiśurūpeṇa devadevena līlayā //
LiP_1,102.31
vajraṃ kṣeptuṃ na śaśāka bāhuṃ cālayituṃ tathā
vahniḥ śaktiṃ tathā kṣeptuṃ na śaśāka tathā sthitaḥ //
LiP_1,102.32
yamo 'pi daṇḍaṃ khaḍgaṃ ca nirṛtirmunipuṅgavāḥ
varuṇo nāgapāśaṃ ca dhvajayaṣṭiṃ samīraṇaḥ //
LiP_1,102.33
somo gadāṃ dhaneśaś ca daṇḍaṃ daṇḍabhṛtāṃ varaḥ
īśānaś ca tathā śūlaṃ tīvramudyamya saṃsthitaḥ //
LiP_1,102.34
rudrāś ca śūlamādityā muśalaṃ vasavas tathā
mudgaraṃ stambhitāḥ sarve devenāśu divaukasaḥ //
LiP_1,102.35
stambhitā devadevena tathānye ca divaukasaḥ
śiraḥ prakampayan viṣṇuś cakram udyamya saṃsthitaḥ //
LiP_1,102.36
tasyāpi śiraso bālaḥ sthiratvaṃ pracakāra ha
cakraṃ kṣeptuṃ na śaśāka bāhūṃścālayituṃ na ca //
LiP_1,102.37
pūṣā dantān daśan dantair bālamaikṣata mohitaḥ
tasyāpi daśanāḥ petur dṛṣṭamātrasya śaṃbhunā //
LiP_1,102.38
balaṃ tejaś ca yogaṃ ca tathaivāstambhayad vibhuḥ
atha teṣu sthiteṣveva manyumatsu sureṣvapi //
LiP_1,102.39
brahmā paramasaṃvigno dhyānamāsthāya śaṅkaram
bubudhe devamīśānam umotsaṃge tamāsthitam //
LiP_1,102.40
sa buddhvā devamīśānaṃ śīghram utthāya vismitaḥ
vavande caraṇau śaṃbhor astuvacca pitāmahaḥ //
LiP_1,102.41
buddhistvaṃ sarvalokānām ahaṅkāras tvam īśvaraḥ
bhūtānāmindriyāṇāṃ ca tvameveśa pravarttakaḥ //
LiP_1,102.42
tavāhaṃ dakṣiṇāddhastāt sṛṣṭaḥ pūrvaṃ purātanaḥ
vāmahastān mahābāho devo nārāyaṇaḥ prabhuḥ //
LiP_1,102.43
iyaṃ ca prakṛtirdevī sadā te sṛṣṭikāraṇa
patnīrūpaṃ samāsthāya jagatkāraṇamāgatā //
LiP_1,102.44
namastubhyaṃ mahādeva mahādevyai namonamaḥ
prasādāttava deveśa niyogācca mayā prajāḥ //
LiP_1,102.45
devādyāstu imāḥ sṛṣṭā mūḍhāstvadyogamohitāḥ
kuru prasādameteṣāṃ yathāpūrvaṃ bhavantvime //
LiP_1,102.46
vijñāpyaivaṃ tadā brahmā devadevaṃ maheśvaram
saṃstambhitāṃstadā tena bhagavān āha padmajaḥ //
LiP_1,102.47
mūḍhāstha devatāḥ sarvā naiva budhyata śaṅkaram
devadevam ihāyāntaṃ sarvadevanamaskṛtam //
LiP_1,102.48
gacchadhvaṃ śaraṇaṃ śīghraṃ devāḥ śakrapurogamāḥ
sanārāyaṇakāḥ sarve munibhiḥ śaṅkaraṃ prabhum //
LiP_1,102.49
sārdhaṃ mayaiva deveśaṃ paramātmānamīśvaram
anayā haimavatyā ca prakṛtyā saha sattamam //
LiP_1,102.50
tatra te stambhitāstena tathaiva surasattamāḥ
praṇemur manasā sarve sanārāyaṇakāḥ prabhum //
LiP_1,102.51
atha teṣāṃ prasanno bhūd devadevastriyaṃbakaḥ
yathāpūrvaṃ cakārāśu vacanādbrahmaṇaḥ prabhuḥ //
LiP_1,102.52
tata evaṃ prasanne tu sarvadevanivāraṇam
vapuścakāra deveśo divyaṃ paramamadbhutam //
LiP_1,102.53
tejasā tasya devāste sendracandradivākarāḥ
sabrahmakāḥ sasādhyāś ca sanārāyaṇakās tathā //
LiP_1,102.54
sayamāś ca sarudrāś ca cakṣuraprārthayan vibhum
tebhyaś ca paramaṃ cakṣuḥ sarvadṛṣṭau ca śaktimat //
LiP_1,102.55
dadāvaṃbāpatiḥ śarvo bhavānyāś ca calasya ca
labdhvā cakṣustadā devā indraviṣṇupurogamāḥ //
LiP_1,102.56
sabrahmakaḥ saśakrāś ca tamapaśyanmaheśvaram
brahmādyā nemire tūrṇaṃ bhavānī ca girīśvaraḥ //
LiP_1,102.57
munayaś ca mahādevaṃ gaṇeśāḥ śivasaṃmatāḥ
sasarjuḥ puṣpavṛṣṭiṃ ca khecarāḥ siddhacāraṇāḥ //
LiP_1,102.58
devadundubhayo nedus tuṣṭuvurmunayaḥ prabhum
jagurgandharvamukhyāś ca nanṛtuścāpsarogaṇāḥ //
LiP_1,102.59
mumuhurgaṇapāḥ sarve mumodāṃbā ca pārvatī
tasya devī tadā hṛṣṭā samakṣaṃ tridivaukasām //
LiP_1,102.60
pādayoḥ sthāpayāmāsa mālāṃ divyāṃ sugandhinīm
sādhu sādhviti samprocya tayā tatraiva cārcitam //
LiP_1,102.61
saha devyā namaścakruḥ śirobhir bhūtalāśritaiḥ
sarve sabrahmakā devāḥ sayakṣoragarākṣasāḥ //
LiP_1,102.62
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge umāsvayaṃvaro nāma dvyadhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
atha brahmā mahādevam abhivandya kṛtāñjaliḥ
udvāhaḥ kriyatāṃ deva ityuvāca maheśvaram //
LiP_1,103.1
tasya tadvacanaṃ śrutvā brahmaṇaḥ parameṣṭhinaḥ
yatheṣṭamiti lokeśaṃ prāha bhūtapatiḥ prabhuḥ //
LiP_1,103.2
udvāhārthaṃ maheśasya tatkṣaṇādeva suvratāḥ
brahmaṇā kalpitaṃ divyaṃ puraṃ ratnamayaṃ śubham //
LiP_1,103.3
athāditirditiḥ sākṣād danuḥ kadruḥ sukālikā
pulomā surasā caiva siṃhikā vinatā tathā //
LiP_1,103.4
siddhirmāyā kriyā durgā devī sākṣātsudhā svadhā
sāvitrī vedamātā ca rajanī dakṣiṇā dyutiḥ //
LiP_1,103.5
svāhā svāhāmatir buddhir ṛddhir vṛddhiḥ sarasvatī
rākā kuhūḥ sinīvālī devī anumatī tathā //
LiP_1,103.6
dharaṇī dhāraṇī celā śacī nārāyaṇī tathā
etāścānyāś ca devānāṃ mātaraḥ patnayas tathā //
LiP_1,103.7
udvāhaḥ śaṅkarasyeti jagmuḥ sarvā mudānvitāḥ
uragā garuḍā yakṣā gandharvāḥ kinnarā gaṇāḥ //
LiP_1,103.8
sāgarā girayo meghā māsāḥ saṃvatsarās tathā
vedā mantrās tathā yajñāḥ stomā dharmāś ca sarvaśaḥ //
LiP_1,103.9
huṅkāraḥ praṇavaścaiva pratihārāḥ sahasraśaḥ
koṭirapsaraso divyās tāsāṃ ca paricārikāḥ //
LiP_1,103.10
yāś ca sarveṣu dvīpeṣu devalokeṣu nimnagāḥ
tāś ca strīvigrahāḥ sarvāḥ saṃjagmurhṛṣṭamānasāḥ //
LiP_1,103.11
gaṇapāś ca mahābhāgāḥ sarvalokanamaskṛtāḥ
udvāhaḥ śaṅkarasyeti tatrājagmurmudānvitāḥ //
LiP_1,103.12
abhyayuḥ śaṅkhavarṇāś ca gaṇakoṭyo gaṇeśvarāḥ
daśabhiḥ kekarākṣaś ca vidyuto 'ṣṭābhir eva ca //
LiP_1,103.13
catuḥṣaṣṭyā viśākhāś ca navabhiḥ pārayātrikaḥ
ṣaḍbhiḥ sarvāntakaḥ śrīmān tathaiva vikṛtānanaḥ //
LiP_1,103.14
jvālākeśo dvādaśabhiḥ koṭibhir gaṇapuṅgavaḥ
saptabhiḥ samadaḥ śrīmān dundubho 'ṣṭābhir eva ca //
LiP_1,103.15
pañcabhiś ca kapālīśaḥ ṣaḍbhiḥ saṃdārakaḥ śubhaḥ
koṭikoṭibhir eveha gaṇḍakaḥ kuṃbhakas tathā //
LiP_1,103.16
viṣṭambho 'ṣṭābhir eveha gaṇapaḥ sarvasattamaḥ
pippalaś ca sahasreṇa saṃnādaś ca tathā dvijāḥ //
LiP_1,103.17
āveṣṭanas tathāṣṭābhiḥ saptabhiścandratāpanaḥ
mahākeśaḥ sahasreṇa koṭīnāṃ gaṇapo vṛtaḥ //
LiP_1,103.18
kuṇḍī dvādaśabhir vīras tathā parvatakaḥ śubhaḥ
kālaś ca kālakaścaiva mahākālaḥ śatena vai //
LiP_1,103.19
āgnikaḥ śatakoṭyā vai koṭyāgnimukha eva ca
ādityamūrdhā koṭyā ca tathā caiva dhanāvahaḥ //
LiP_1,103.20
saṃnāmaś ca śatenaiva kumudaḥ koṭibhis tathā
amoghaḥ kokilaścaiva koṭikoṭyā sumantrakaḥ //
LiP_1,103.21
kākapāṭo 'paraḥ ṣaṣṭyā ṣaṣṭyā saṃtānakaḥ prabhuḥ
mahābalaś ca navabhir madhupiṅgaś ca piṅgalaḥ //
LiP_1,103.22
nīlo navatyā deveśaḥ pūrṇabhadrastathaiva ca
koṭīnāṃ caiva saptatyā caturvaktro mahābalaḥ //
LiP_1,103.23
koṭikoṭisahasrāṇāṃ śatair viṃśatibhir vṛtāḥ
tatrājagmus tathā devās te sarve śaṅkaraṃ bhavam //
LiP_1,103.24
bhūtakoṭisahasreṇa pramathaḥ koṭibhistribhiḥ
vīrabhadraścatuḥṣaṣṭyā romajāścaiva koṭibhiḥ //
LiP_1,103.25
karaṇaścaiva viṃśatyā navatyā kevalaḥ śubhaḥ
pañcākṣaḥ śatamanyuś ca meghamanyus tathaiva ca //
LiP_1,103.26
kāṣṭhakūṭaś catuḥṣaṣṭyā sukeśo vṛṣabhas tathā
virūpākṣaś ca bhagavān catuḥṣaṣṭyā sanātanaḥ //
LiP_1,103.27
tāluketuḥ ṣaḍāsyaś ca pañcāsyaś ca sanātanaḥ
saṃvartakas tathā caitro lakulīśaḥ svayaṃ prabhuḥ //
LiP_1,103.28
lokāntakaś ca dīptāsyas tathā daityāntakaḥ prabhuḥ
mṛtyuhṛt kālahā kālo mṛtyuñjayakaras tathā //
LiP_1,103.29
viṣādo viṣadaścaiva vidyutaḥ kāntakaḥ prabhuḥ
devo bhṛṅgī riṭiḥ śrīmān devadevapriyas tathā //
LiP_1,103.30
aśanir bhāsakaś caiva catuḥṣaṣṭyā sahasrapāt
ete cānye ca gaṇapā asaṃkhyātā mahābalāḥ //
LiP_1,103.31
sarve sahasrahastāś ca jaṭāmukuṭadhāriṇaḥ
candrarekhāvataṃsāś ca nīlakaṇṭhās trilocanāḥ //
LiP_1,103.32
hārakuṇḍalakeyūramukuṭādyair alaṃkṛtāḥ
brahmendraviṣṇusaṃkāśā aṇimādiguṇairvṛtāḥ //
LiP_1,103.33
sūryakoṭipratīkāśās tatrājagmurgaṇeśvarāḥ
pātālacāriṇaścaiva sarvalokanivāsinaḥ //
LiP_1,103.34
tuṃbarurnārado hāhā hūhūścaiva tu sāmagāḥ
ratnānyādāya vādyāṃś ca tatrājagmustadā puram //
LiP_1,103.35
ṛṣayaḥ kṛtsnaśastatra devagītāstapodhanāḥ
puṇyān vaivāhikān mantrān ajapur hṛṣṭamānasāḥ //
LiP_1,103.36
tata evaṃ pravṛtte tu sarvataś ca samāgame
girijāṃ tām alaṃkṛtya svayameva śucismitām //
LiP_1,103.37
puraṃ praveśayāmāsa svayam ādāya keśavaḥ
sadasyāha ca deveśaṃ nārāyaṇamajo harim //
LiP_1,103.38
bhavānagre samutpanno bhavānyā saha daivataiḥ
vāmāṅgādasya rudrasya dakṣiṇāṅgādahaṃ prabho //
LiP_1,103.39
manmūrtistuhinādrīśo yajñārthaṃ sṛṣṭa eva hi
eṣā haimavatī jajñe māyayā parameṣṭhinaḥ //
LiP_1,103.40
śrautasmārtapravṛttyartham udvāhārtham ihāgataḥ
ato 'sau jagatāṃ dhātrī dhātā tava mamāpi ca //
LiP_1,103.41
asya devasya rudrasya mūrtibhir vihitaṃ jagat
kṣmābagnikhendusūryātmapavanātmā yato bhavaḥ //
LiP_1,103.42
tathāpi tasmai dātavyā vacanācca girermama
eṣā hy ajā śuklakṛṣṇā lohitā prakṛtirbhavān //
LiP_1,103.43
śreyo 'pi śailarājena saṃbandho 'yaṃ tavāpi ca
tava pādme samudbhūtaḥ kalpe nābhyaṃbujādaham //
LiP_1,103.44
madaṃśasyāsya śailasya mamāpi ca gururbhavān
sūta uvāca
bāḍham ityajam āhāsau devadevo janārdanaḥ //
LiP_1,103.45
devāś ca munayaḥ sarve devadevaś ca śaṅkaraḥ
tataścotthāya vidvānsaḥ padmanābhaḥ praṇamya tām //
LiP_1,103.46
pādau prakṣālya devasya karābhyāṃ kamalekṣaṇaḥ
abhyukṣad ātmano mūrdhni brahmaṇaś ca gires tathā //
LiP_1,103.47
tvadīyaiṣā vivāhārthaṃ menajā hyanujā mama
ityuktvā sodakaṃ dattvā devīṃ deveśvarāya tām //
LiP_1,103.48
svātmānamapi devāya sodakaṃ pradadau hariḥ
atha sarve muniśreṣṭhāḥ sarvavedārthapāragāḥ //
LiP_1,103.49
ūcurdātā gṛhītā ca phalaṃ dravyaṃ vicārataḥ
eṣa devo haro nūnaṃ māyayā hi tato jagat //
LiP_1,103.50
ityuktvā taṃ praṇemuś ca prītikaṇṭakitatvacaḥ
sasṛjuḥ puṣpavarṣāṇi khecarāḥ siddhacāraṇāḥ //
LiP_1,103.51
devadundubhayo nedur nanṛtuścāpsarogaṇāḥ
vedāś ca mūrtimantaste praṇemustaṃ maheśvaram //
LiP_1,103.52
brahmaṇā munibhiḥ sārdhaṃ devadevamumāpatim
devo 'pi devīmālokya salajjāṃ himaśailajām //
LiP_1,103.53
na tṛpyatyanavadyāṅgī sā ca devaṃ vṛṣadhvajam
varado 'smīti taṃ prāha hariṃ so 'pyāha śaṅkaram //
LiP_1,103.54
tvayi bhaktiḥ prasīdeti brahmākhyāṃ ca dadau tu saḥ
tatastu punarevāha brahmā vijñāpayanprabhum //
LiP_1,103.55
havirjuhomi vahnau tu upādhyāyapade sthitaḥ
dadāsi mama yadyājñāṃ kartavyo hyakṛto vidhiḥ //
LiP_1,103.56
tamāha śaṅkaro devaṃ devadevo jagatpatiḥ
yadyadiṣṭaṃ suraśreṣṭha tatkuruṣva yathepsitam //
LiP_1,103.57
kartāsmi vacanaṃ sarvaṃ devadeva pitāmaha
tataḥ praṇamya hṛṣṭātmā brahmā lokapitāmahaḥ //
LiP_1,103.58
hastaṃ devasya devyāś ca yuyoja paramaṃ prabhuḥ
jvalanaś ca svayaṃ tatra kṛtāñjalirupasthitaḥ //
LiP_1,103.59
śrautairetairmahāmantrair mūrtimadbhir upasthitaiḥ
yathoktavidhinā hutvā lājānapi yathākramam //
LiP_1,103.60
ānītānviṣṇunā viprān sampūjya vividhairvaraiḥ
triś ca taṃ jvalanaṃ devaṃ kārayitvā pradakṣiṇam //
LiP_1,103.61
muktvā hastasamāyogaṃ sahitaiḥ sarvadaivataiḥ
suraiś ca mānavaiḥ sarvaiḥ prahṛṣṭenāntarātmanā //
LiP_1,103.62
nanāma bhagavānbrahmā devadevamumāpatim
tataḥ pādyaṃ tayor dattvā śaṃbhorācamanaṃ tathā //
LiP_1,103.63
madhuparkaṃ tathā gāṃ ca praṇamya ca punaḥ śivam
atiṣṭhadbhagavānbrahmā devairindrapurogamaiḥ //
LiP_1,103.64
bhṛgvādyamunayaḥ sarve cākṣataistilataṇḍulaiḥ
sūryādayaḥ samabhyarcya tuṣṭuvurvṛṣabhadhvajam //
LiP_1,103.65
śivaḥ samāpya devoktaṃ vahnimāropya cātmani
tayā samāgato rudraḥ sarvalokahitāya vai //
LiP_1,103.66
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi bhavodvāhaṃ śucismitaḥ
śrāvayedvā dvijāñchuddhān vedavedāṅgapāragān //
LiP_1,103.67
sa labdhvā gāṇapatyaṃ ca bhavena saha modate
yatrāyaṃ kīrtyate viprais tāvadāste tadā bhavaḥ //
LiP_1,103.68
tasmāt sampūjya vidhivat kīrtayennānyathā dvijāḥ
udvāhe ca dvijendrāṇāṃ kṣatriyāṇāṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,103.69
kīrtanīyamidaṃ sarvaṃ bhavodvāhamanuttamam
kṛtodvāhastadā devyā haimavatyā vṛṣadhvajaḥ //
LiP_1,103.70
sagaṇo nandinā sārdhaṃ sarvadevagaṇairvṛtaḥ
purīṃ vārāṇasīṃ divyām ājagāma mahādyutiḥ //
LiP_1,103.71
avimukte sukhāsīnaṃ praṇamya vṛṣabhadhvajam
apṛcchatkṣetramāhātmyaṃ bhavānī harṣitānanā //
LiP_1,103.72
athāhārdhendutilakaḥ kṣetramāhātmyamuttamam
avimuktasya māhātmyaṃ vistarācchakyate nahi //
LiP_1,103.73
vaktuṃ mayā sureśāni ṛṣisaṃghābhipūjitam
kiṃ mayā varṇyate devī hy avimuktaphalodayaḥ //
LiP_1,103.74
pāpināṃ yatra muktiḥ syān mṛtānām ekajanmanā
anyatra tu kṛtaṃ pāpaṃ vārāṇasyāṃ vyapohati //
LiP_1,103.75
vārāṇasyāṃ kṛtaṃ pāpaṃ paiśācyanarakāvaham
kṛtvā pāpasahasrāṇi piśācatvaṃ varaṃ nṛṇām //
LiP_1,103.76
na tu śakrasahasratvaṃ svarge kāśīpurīṃ vinā
yatra triviṣṭapo devo yatra viśveśvaro vibhuḥ //
LiP_1,103.77
oṃkāreśaḥ kṛttivāsā mṛtānāṃ na punarbhavaḥ
uktvā kṣetrasya māhātmyaṃ saṃkṣepācchaśiśekharaḥ //
LiP_1,103.78
darśayāmāsa codyānaṃ parityajya gaṇeśvarān
tatraiva bhagavān jāto gajavaktro vināyakaḥ //
LiP_1,103.79
daityānāṃ vighnarūpārtham avighnāya divaukasām
etadvaḥ kathitaṃ sarvaṃ kathāsarvasvamuttamam //
LiP_1,103.80
yathāśrutaṃ mayā sarvaṃ prasādādvaḥ suśobhanam // LiP_1,103.81
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge pārvatīvivāhavarṇanaṃ nāma tryadhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
kathaṃ vināyako jāto gajavaktro gaṇeśvaraḥ
kathaṃ prabhāvastasyaivaṃ sūta vaktumihārhasi //
LiP_1,104.1
etasminnantare devāḥ sendropendrāḥ sametya te
dharmavighnaṃ tadā kartuṃ daityānāmabhavandvijāḥ //
LiP_1,104.2
asurā yātudhānāś ca rākṣasāḥ krūrakarmiṇaḥ
tāmasāś ca tathā cānye rājasāś ca tathā bhuvi //
LiP_1,104.3
avighnaṃ yajñadānādyaiḥ samabhyarcya maheśvaram
brahmāṇaṃ ca hariṃ viprā labdhepsitavarā yataḥ //
LiP_1,104.4
tato 'smākaṃ suraśreṣṭhāḥ sadā vijayasaṃbhavaḥ
teṣāṃ tatastu vighnārtham avighnāya divaukasām //
LiP_1,104.5
putrārthaṃ caiva nārīṇāṃ narāṇāṃ karmasiddhaye
vighneśaṃ śaṅkaraṃ sraṣṭuṃ gaṇapaṃ stotumarhatha //
LiP_1,104.6
ityuktvānyonyamanaghaṃ tuṣṭuvuḥ śivamīśvaram
namaḥ sarvātmane tubhyaṃ sarvajñāya pinākine //
LiP_1,104.7
anaghāya viriñcāya devyāḥ kāryārthadāyine
akāyāyārthakāyāya hareḥ kāyāpahāriṇe //
LiP_1,104.8
kāyāntasthāmṛtādhāramaṇḍalāvasthitāya te
kṛtādibhedakālāya kālavegāya te namaḥ //
LiP_1,104.9
kālāgnirudrarūpāya dharmādyaṣṭapadāya ca
kālīviśuddhadehāya kālikākāraṇāya te //
LiP_1,104.10
kālakaṇṭhāya mukhyāya vāhanāya varāya te
aṃbikāpataye tubhyaṃ hiraṇyapataye namaḥ //
LiP_1,104.11
hiraṇyaretase caiva namaḥ śarvāya śūline
kapāladaṇḍapāśāsicarmāṅkuśadharāya ca //
LiP_1,104.12
pataye haimavatyāś ca hemaśuklāya te namaḥ
pītaśuklāya rakṣārthaṃ surāṇāṃ kṛṣṇavartmane //
LiP_1,104.13
pañcamāya mahāpañcayajñināṃ phaladāya ca
pañcāsyaphaṇihārāya pañcākṣaramayāya te //
LiP_1,104.14
pañcadhā pañcakaivalyadevairarcitamūrtaye
pañcākṣaradṛśe tubhyaṃ parātparatarāya te //
LiP_1,104.15
ṣoḍaśasvaravajrāṅgavaktrāyākṣayarūpiṇe
kādipañcakahastāya cādihastāya te namaḥ //
LiP_1,104.16
ṭādipādāya rudrāya tādipādāya te namaḥ
pādimeṇḍhrāya yadyaṅgadhātusaptakadhāriṇe //
LiP_1,104.17
śāntātmarūpiṇe sākṣāt kṣadantakrodhine namaḥ
lavarephahalāṅgāya niraṅgāya ca te namaḥ //
LiP_1,104.18
sarveṣām eva bhūtānāṃ hṛdi niḥsvanakāriṇe
bhruvor ante sadā sadbhir dṛṣṭāyātyantabhānave //
LiP_1,104.19
bhānusomāgninetrāya paramātmasvarūpiṇe
guṇatrayoparisthāya tīrthapādāya te namaḥ //
LiP_1,104.20
tīrthatattvāya sārāya tasmādapi parāya te
ṛgyajuḥsāmavedāya oṃkārāya namo namaḥ //
LiP_1,104.21
oṅkāre trividhaṃ rūpam āsthāyoparivāsine
pītāya kṛṣṇavarṇāya raktāyātyantatejase //
LiP_1,104.22
sthānapañcakasaṃsthāya pañcadhāṇḍabahiḥ kramāt
brahmaṇe viṣṇave tubhyaṃ kumārāya namonamaḥ //
LiP_1,104.23
aṃbāyāḥ parameśāya sarvoparicarāya te
mūlasūkṣmasvarūpāya sthūlasūkṣmāya te namaḥ //
LiP_1,104.24
sarvasaṃkalpaśūnyāya sarvasmādrakṣitāya te
ādimadhyāntaśūnyāya citsaṃsthāya namonamaḥ //
LiP_1,104.25
yamāgnivāyurudrāṃbusomaśakraniśācaraiḥ
diṅmukhe diṅmukhe nityaṃ sagaṇaiḥ pūjitāya te //
LiP_1,104.26
sarveṣu sarvadā sarvamārge sampūjitāya te
rudrāya rudranīlāya kadrudrāya pracetase
maheśvarāya dhīrāya namaḥ sākṣācchivāya te //
LiP_1,104.27
makhamadanayamāgnidakṣayajñakṣapaṇavicitraviceṣṭitaṃ kṣamasva // LiP_1,104.28
sūta uvāca
yaḥ paṭhettu stavaṃ bhaktyā śakrāgnipramukhaiḥ suraiḥ
kīrtitaṃ śrāvayedvidvān sa yāti paramāṃ gatim //
LiP_1,104.29
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge devastutirnāma caturadhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
yadā sthitāḥ sureśvarāḥ praṇamya caivamīśvaram
tadāṃbikāpatir bhavaḥ pinākadhṛṅ maheśvaraḥ //
LiP_1,105.1
dadau nirīkṣaṇaṃ kṣaṇād bhavaḥ sa tānsurottamān
praṇemurādarāddharaṃ surā mudārdralocanāḥ //
LiP_1,105.2
bhavaḥ sudhāmṛtopamair nirīkṣaṇairnirīkṣaṇāt
tadāha bhadramastu vaḥ sureśvarān maheśvaraḥ //
LiP_1,105.3
varārthamīśa vīkṣyate surā gṛhaṃ gatāstvime
praṇamya cāha vākpatiḥ patiṃ nirīkṣya nirbhayaḥ //
LiP_1,105.4
suretarādibhiḥ sadā hy avighnamarthito bhavān
samastakarmasiddhaye surāpakārakāribhiḥ //
LiP_1,105.5
tataḥ prasīdatād bhavān suvighnakarmakāraṇam
surāpakārakāriṇām ihaiṣa eva no varaḥ //
LiP_1,105.6
tatastadā niśamya vai pinākadhṛk sureśvaraḥ
gaṇeśvaraṃ sureśvaraṃ vapurdadhāra saḥ śivaḥ //
LiP_1,105.7
gaṇeśvarāś ca tuṣṭuvuḥ sureśvarā maheśvaram
samastalokasaṃbhavaṃ bhavārttihāriṇaṃ śubham //
LiP_1,105.8
ibhānanāśritaṃ varaṃ triśūlapāśadhāriṇam
samastalokasaṃbhavaṃ gajānanaṃ tadāṃbikā //
LiP_1,105.9
daduḥ puṣpavarṣaṃ hi siddhā munīndrās tathā khecarā devasaṃghāstadānīm
tadā tuṣṭuvuścaikadantaṃ sureśāḥ praṇemurgaṇeśaṃ maheśaṃ vitandrāḥ //
LiP_1,105.10
tadā tayorvinirgataḥ subhairavaḥ sa mūrtimān
sthito nanarta bālakaḥ samastamaṅgalālayaḥ //
LiP_1,105.11
vicitravastrabhūṣaṇair alaṃkṛto gajānanaḥ
maheśvarasya putrako 'bhivandya tātam ambikām //
LiP_1,105.12
jātamātraṃ sutaṃ dṛṣṭvā cakāra bhagavānbhavaḥ
gajānanāya kṛtyāṃstu sarvānsarveśvaraḥ svayam //
LiP_1,105.13
ādāya ca karābhyāṃ ca susukhābhyāṃ bhavaḥ svayam
āliṅgyāghrāya mūrdhānaṃ mahādevo jagadguruḥ //
LiP_1,105.14
tavāvatāro daityānāṃ vināśāya mamātmaja
devānāmupakārārthaṃ dvijānāṃ brahmavādinām //
LiP_1,105.15
yajñaś ca dakṣiṇāhīnaḥ kṛto yena mahītale
tasya dharmasya vighnaṃ ca kuru svargapathe sthitaḥ //
LiP_1,105.16
adhyāpanaṃ cādhyayanaṃ vyākhyānaṃ karma eva ca
yo 'nyāyataḥ karotyasmin tasya prāṇānsadā hara //
LiP_1,105.17
varṇāccyutānāṃ nārīṇāṃ narāṇāṃ narapuṅgava
svadharmarahitānāṃ ca prāṇānapahara prabho //
LiP_1,105.18
yāḥ striyastvāṃ sadā kālaṃ puruṣāś ca vināyaka
yajanti tāsāṃ teṣāṃ ca tvatsāmyaṃ dātumarhasi //
LiP_1,105.19
tvaṃ bhaktān sarvayatnena rakṣa bālagaṇeśvara
yauvanasthāṃś ca vṛddhāṃś ca ihāmutra ca pūjitaḥ //
LiP_1,105.20
jagattraye 'tra sarvatra tvaṃ hi vighnagaṇeśvaraḥ
saṃpūjyo vandanīyaś ca bhaviṣyasi na saṃśayaḥ //
LiP_1,105.21
māṃ ca nārāyaṇaṃ vāpi brahmāṇam api putraka
yajanti yajñairvā viprair agre pūjyo bhaviṣyasi //
LiP_1,105.22
tvām anabhyarcya kalyāṇaṃ śrautaṃ smārtaṃ ca laukikam
kurute tasya kalyāṇam akalyāṇaṃ bhaviṣyati //
LiP_1,105.23
brāhmaṇaiḥ kṣatriyairvaiśyaiḥ śūdraiścaiva gajānana
sampūjya sarvasiddhyarthaṃ bhakṣyabhojyādibhiḥ śubhaiḥ //
LiP_1,105.24
tvāṃ gandhapuṣpadhūpādyair anabhyarcya jagattraye
devairapi tathānyaiś ca labdhavyaṃ nāsti kutracit //
LiP_1,105.25
abhyarcayanti ye lokā mānavāstu vināyakam
te cārcanīyāḥ śakrādyair bhaviṣyanti na saṃśayaḥ //
LiP_1,105.26
ajaṃ hariṃ ca māṃ vāpi śakramanyānsurānapi
vighnair bādhayasi tvāṃ cen nārcayanti phalārthinaḥ //
LiP_1,105.27
sasarja ca tadā vighnagaṇaṃ gaṇapatiḥ prabhuḥ
gaṇaiḥ sārdhaṃ namaskṛtvāpy atiṣṭhattasya cāgrataḥ //
LiP_1,105.28
tadā prabhṛti loke 'smin pūjayanti gaṇeśvaram
daityānāṃ dharmavighnaṃ ca cakārāsau gaṇeśvaraḥ //
LiP_1,105.29
etadvaḥ kathitaṃ sarvaṃ skandāgrajasamudbhavam
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi śrāvayedvā sukhībhavet //
LiP_1,105.30
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge vināyakotpattirnāma pañcādhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
nṛtyārambhaḥ kathaṃ śaṃbhoḥ kimarthaṃ vā yathātatham
vaktumarhasi cāsmākaṃ śrutaḥ skandāgrajodbhavaḥ //
LiP_1,106.1
dāruko 'surasambhūtas tapasā labdhavikramaḥ
sūdayāmāsa kālāgnir iva devāndvijottamān //
LiP_1,106.2
dārukeṇa tadā devās tāḍitāḥ pīḍitā bhṛśam
brahmāṇaṃ ca tatheśānaṃ kumāraṃ viṣṇumeva ca //
LiP_1,106.3
yamamindramanuprāpya strīvadhya iti cāsuraḥ
strīrūpadhāribhiḥ stutyair brahmādyairyudhi saṃsthitaiḥ //
LiP_1,106.4
bādhitāstena te sarve brahmāṇaṃ prāpya vai dvijāḥ
vijñāpya tasmai tatsarvaṃ tena sārdhamumāpatim //
LiP_1,106.5
samprāpya tuṣṭuvuḥ sarve pitāmahapurogamāḥ
brahmā prāpya ca deveśaṃ praṇamya bahudhā nataḥ //
LiP_1,106.6
dāruṇo bhagavāndāruḥ pūrvaṃ tena vinirjitāḥ
nihatya dārukaṃ daityaṃ strīvadhyaṃ trātumarhasi //
LiP_1,106.7
vijñaptiṃ brahmaṇaḥ śrutvā bhagavān bhaganetrahā
devīmuvāca deveśo girijāṃ prahasanniva //
LiP_1,106.8
bhavatīṃ prārthayāmyadya hitāya jagatāṃ śubhe
vadhārthaṃ dārukasyāsya strīvadhyasya varānane //
LiP_1,106.9
atha sā tasya vacanaṃ niśamya jagato 'raṇiḥ
viveśa dehe devasya deveśī janmatatparā //
LiP_1,106.10
ekenāṃśena deveśaṃ praviṣṭā devasattamam
na viveda tadā brahmā devāścendrapurogamāḥ //
LiP_1,106.11
girijāṃ pūrvavacchaṃbhor dṛṣṭvā pārśvasthitāṃ śubhām
māyayā mohitastasyāḥ sarvajño 'pi caturmukhaḥ //
LiP_1,106.12
sā praviṣṭā tanuṃ tasya devadevasya pārvatī
kaṇṭhasthena viṣeṇāsya tanuṃ cakre tadātmanaḥ //
LiP_1,106.13
tāṃ ca jñātvā tathābhūtāṃ tṛtīyenekṣaṇena vai
sasarja kālīṃ kāmāriḥ kālakaṇṭhīṃ kapardinīm //
LiP_1,106.14
jātā yadā kālimakālakaṇṭhī jātā tadānīṃ vipulā jayaśrīḥ
devetarāṇāmajayastvasiddhyā tuṣṭirbhavānyāḥ parameśvarasya //
LiP_1,106.15
jātāṃ tadānīṃ surasiddhasaṃghā dṛṣṭvā bhayād dudruvur agnikalpām
kālīṃ garālaṃkṛtakālakaṇṭhīm upendrapadmodbhavaśakramukhyāḥ //
LiP_1,106.16
tathaiva jātaṃ nayanaṃ lalāṭe sitāṃśulekhā ca śirasyudagrā
kaṇṭhe karālaṃ niśitaṃ triśūlaṃ kare karālaṃ ca vibhūṣaṇāni //
LiP_1,106.17
sārdhaṃ divyāṃbarā devyāḥ sarvābharaṇabhūṣitāḥ
siddhendrasiddhāś ca tathā piśācā jajñire punaḥ //
LiP_1,106.18
ājñayā dārukaṃ tasyāḥ pārvatyāḥ parameśvarī
dānavaṃ sūdayāmāsa sūdayantaṃ surādhipān //
LiP_1,106.19
saṃraṃbhātiprasaṃgād vai tasyāḥ sarvamidaṃ jagat
krodhāgninā ca viprendrāḥ saṃbabhūva tadāturam //
LiP_1,106.20
bhavo 'pi bālarūpeṇa śmaśāne pretasaṃkule
ruroda māyayā tasyāḥ krodhāgniṃ pātum īśvaraḥ //
LiP_1,106.21
taṃ dṛṣṭvā bālamīśānaṃ māyayā tasya mohitā
utthāpyāghrāya vakṣojaṃ stanaṃ sā pradadau dvijāḥ //
LiP_1,106.22
stanajena tadā sārdhaṃ kopamasyāḥ papau punaḥ
krodhenānena vai bālaḥ kṣetrāṇāṃ rakṣako 'bhavat //
LiP_1,106.23
mūrtayo 'ṣṭau ca tasyāpi kṣetrapālasya dhīmataḥ
evaṃ vai tena bālena kṛtā sā krodhamūrchitā //
LiP_1,106.24
kṛtamasyāḥ prasādārthaṃ devadevena tāṇḍavam
saṃdhyāyāṃ sarvabhūtendraiḥ pretaiḥ prītena śūlinā //
LiP_1,106.25
pītvā nṛtyāmṛtaṃ śaṃbhor ākaṇṭhaṃ parameśvarī
nanarta sā ca yoginyaḥ pretasthāne yathāsukham //
LiP_1,106.26
tatra sabrahmakā devāḥ sendropendrāḥ samantataḥ
praṇemustuṣṭuvuḥ kālīṃ punardevīṃ ca pārvatīm //
LiP_1,106.27
evaṃ saṃkṣepataḥ proktaṃ tāṇḍavaṃ śūlinaḥ prabhoḥ
yogānandena ca vibhos tāṇḍavaṃ ceti cāpare //
LiP_1,106.28
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge śivatāṇḍavakathanaṃ nāma ṣaḍadhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
puropamanyunā sūta gāṇapatyaṃ maheśvarāt
kṣīrārṇavaḥ kathaṃ labdho vaktumarhasi sāṃpratam //
LiP_1,107.1
evaṃ kālīm upālabhya gate deve triyaṃbake
upamanyuḥ samabhyarcya tapasā labdhavānphalam //
LiP_1,107.2
upamanyuriti khyāto muniś ca dvijasattamāḥ
kumāra iva tejasvī krīḍamāno yadṛcchayā //
LiP_1,107.3
kadācit kṣīram alpaṃ ca pītavān mātulāśrame
īrṣyayā mātulasuto hy apibat kṣīram uttamam //
LiP_1,107.4
pītvā sthitaṃ yathākāmaṃ dṛṣṭvā provāca mātaram
mātarmātarmahābhāge mama dehi tapasvini //
LiP_1,107.5
gavyaṃ kṣīram atisvādu nālpamuṣṇaṃ namāmyaham
sūta uvāca
upalālitaivaṃ putreṇa putram āliṅgya sādaram //
LiP_1,107.6
duḥkhitā vilalāpārtā smṛtvā nairdhanyamātmanaḥ
smṛtvā smṛtvā punaḥ kṣīram upamanyurapi dvijāḥ
dehi dehīti tāmāha rodamāno mahādyutiḥ //
LiP_1,107.7
uñchavṛttyārjitān bījān svayaṃ piṣṭvā ca sā tadā
bījapiṣṭaṃ tadāloḍya toyena kalabhāṣiṇī //
LiP_1,107.8
aihyehi mama putreti sāmapūrvaṃ tataḥ sutam
āliṅgyādāya duḥkhārtā pradadau kṛtrimaṃ payaḥ //
LiP_1,107.9
pītvā ca kṛtrimaṃ kṣīraṃ mātrā dattaṃ dvijottamāḥ
naitatkṣīramiti prāha mātaraṃ cātivihvalaḥ //
LiP_1,107.10
duḥkhitā sā tadā prāha samprekṣyāghrāya mūrdhani
saṃmārjya netre putrasya karābhyāṃ kamalāyate //
LiP_1,107.11
taṭinī ratnapūrṇāste svargapātālagocarāḥ
bhāgyahīnā na paśyanti bhaktihīnāś ca ye śive //
LiP_1,107.12
rājyaṃ svargaṃ ca mokṣaṃ ca bhojanaṃ kṣīrasaṃbhavam
na labhante priyāṇyeṣāṃ no tuṣyati sadā bhavaḥ //
LiP_1,107.13
bhavaprasādajaṃ sarvaṃ nānyadevaprasādajam
anyadeveṣu niratā duḥkhārtā vibhramanti ca //
LiP_1,107.14
kṣīraṃ tatra kuto 'smākaṃ mahādevo na pūjitaḥ
pūrvajanmani yaddattaṃ śivamudyamya vai suta //
LiP_1,107.15
tadeva labhyaṃ nānyattu viṣṇumudyamya vā prabhum
niśamya vacanaṃ mātur upamanyurmahādyutiḥ //
LiP_1,107.16
bālo 'pi mātaraṃ prāha praṇipatya tapasvinīm
tyaja śokaṃ mahābhāge mahādevo 'sti cetkvacit //
LiP_1,107.17
cirādvā hyacirādvāpi kṣīrodaṃ sādhayāmyaham
sūta uvāca
tāṃ praṇamyaivamuktvā sa tapaḥ kartuṃ pracakrame //
LiP_1,107.18
tamāha mātā suśubhaṃ kurviti sutarāṃ sutam
anujñātastayā tatra tapastepe sudustaram //
LiP_1,107.19
himavatparvataṃ prāpya vāyubhakṣaḥ samāhitaḥ
tapasā tasya viprasya vidhūpitamabhūjjagat //
LiP_1,107.20
praṇamyāhustu tatsarve haraye devasattamāḥ
śrutvā teṣāṃ tadā vākyaṃ bhagavānpuruṣottamaḥ //
LiP_1,107.21
kimidaṃ tviti saṃcintya jñātvā tatkāraṇaṃ ca saḥ
jagāma mandaraṃ tūrṇaṃ maheśvaradidṛkṣayā //
LiP_1,107.22
dṛṣṭvā devaṃ praṇamyaivaṃ provācedaṃ kṛtāñjaliḥ
bhagavan brāhmaṇaḥ kaścid upamanyuritiśrutaḥ //
LiP_1,107.23
kṣīrārthamadahatsarvaṃ tapasā taṃ nivāraya
etasminnantare devaḥ pinākī parameśvaraḥ
śakrarūpaṃ samāsthāya gantuṃ cakre matiṃ tadā //
LiP_1,107.24
atha jagāma munestu tapovanaṃ gajavareṇa sitena sadāśivaḥ
saha surāsurasiddhamahoragair amararājatanuṃ svayamāsthitaḥ //
LiP_1,107.25
vāmena śacyā sahitaṃ surendraṃ kareṇa cānyena sitātapatram // LiP_1,107.26
rarāja bhagavān somaḥ śakrarūpī sadāśivaḥ
sitātapatreṇa yathā candrabiṃbena mandaraḥ //
LiP_1,107.27
āsthāyaivaṃ hi śakrasya svarūpaṃ parameśvaraḥ
jagāmānugrahaṃ kartum upamanyos tadāśramam //
LiP_1,107.28
taṃ dṛṣṭvā parameśānaṃ śakrarūpadharaṃ śivam
praṇamya śirasā prāha munirmunivarāḥ svayam //
LiP_1,107.29
pāvitaścāśramaścāyaṃ mama deveśvaraḥ svayam
prāptaḥ śakro jagannātho bhagavānbhānunā prabhuḥ //
LiP_1,107.30
evamuktvā sthitaṃ vīkṣya kṛtāñjalipuṭaṃ dvijam
prāha gaṃbhīrayā vācā śakrarūpadharo haraḥ //
LiP_1,107.31
tuṣṭo 'smi te varaṃ brūhi tapasānena suvrata
dadāmi cepsitān sarvān dhaumyāgraja mahāmate //
LiP_1,107.32
evamuktastadā tena śakreṇa munisattamaḥ
varayāmi śive bhaktim ityuvāca kṛtāñjaliḥ //
LiP_1,107.33
tato niśamya vacanaṃ muneḥ kupitavatprabhuḥ
prāha savyagramīśānaḥ śakrarūpadharaḥ svayam //
LiP_1,107.34
māṃ na jānāsi devarṣe devarājānamīśvaram
trailokyādhipatiṃ śakraṃ sarvadevanamaskṛtam //
LiP_1,107.35
madbhakto bhava viprarṣe māmevārcaya sarvadā
dadāmi sarvaṃ bhadraṃ te tyaja rudraṃ ca nirguṇam //
LiP_1,107.36
tataḥ śakrasya vacanaṃ śrutvā śrotravidāraṇam
upamanyuridaṃ prāha japan pañcākṣaraṃ śubham //
LiP_1,107.37
manye śakrasya rūpeṇa nūnam atrāgataḥ svayam
kartuṃ daityādhamaḥ kaścid dharmavighnaṃ ca nānyathā //
LiP_1,107.38
tvayaiva kathitaṃ sarvaṃ bhavanindāratena vai
prasaṃgāddevadevasya nirguṇatvaṃ mahātmanaḥ //
LiP_1,107.39
bahunātra kimuktena mayādyānumitaṃ mahat
bhavāntarakṛtaṃ pāpaṃ śrutā nindā bhavasya tu //
LiP_1,107.40
śrutvā nindāṃ bhavasyātha tatkṣaṇādeva saṃtyajet
svadehaṃ taṃ nihatyāśu śivalokaṃ sa gacchati //
LiP_1,107.41
yo vācotpāṭayejjihvāṃ śivanindāratasya tu
triḥ saptakulamuddhṛtya śivalokaṃ sa gacchati //
LiP_1,107.42
āstāṃ tāvanmamecchāyāḥ kṣīraṃ prati surādhamam
nihatya tvāṃ śivāstreṇa tyajāmyetatkalevaram //
LiP_1,107.43
purā mātrā tu kathitaṃ tathyameva na saṃśayaḥ
pūrvajanmani cāsmābhir apūjita iti prabhuḥ //
LiP_1,107.44
evamuktvā tu taṃ devam upamanyurabhītavat
śakraṃ cakre matiṃ hantum atharvāstreṇa mantravit //
LiP_1,107.45
bhasmādhārānmahātejā bhasmamuṣṭiṃ pragṛhya ca
atharvāstraṃ tatastasmai sasarja ca nanāda ca //
LiP_1,107.46
dagdhuṃ svadeham āgneyīṃ dhyātvā vai dhāraṇāṃ tadā
atiṣṭhacca mahātejāḥ śuṣkendhanamivāvyayaḥ //
LiP_1,107.47
evaṃ vyavasite vipre bhagavānbhaganetrahā
vārayāmāsa saumyena dhāraṇāṃ tasya yoginaḥ //
LiP_1,107.48
atharvāstraṃ tadā tasya saṃhṛtaṃ candrakeṇa tu
kālāgnisadṛśaṃ cedaṃ niyogānnandinas tathā //
LiP_1,107.49
svarūpameva bhagavān āsthāya parameśvaraḥ
darśayāmāsa viprāya bālendukṛtaśekharam //
LiP_1,107.50
kṣīradhārāsahasraṃ ca kṣīrodārṇavameva ca
dadhyāderarṇavaṃ caiva ghṛtodārṇavameva ca //
LiP_1,107.51
phalārṇavaṃ ca bālasya bhakṣyabhojyārṇavaṃ tathā
apūpagirayaścaiva tathātiṣṭhan samantataḥ //
LiP_1,107.52
upamanyumuvāca sasmito bhagavānbandhujanaiḥ samāvṛtam
girijām avalokya sasmitāṃ saghṛṇaṃ prekṣyatu taṃ tadā ghṛṇī //
LiP_1,107.53
bhuṅkṣva bhogānyathākāmaṃ bāndhavaiḥ paśya vatsa me /*
upamanyo mahābhāga tavāṃbaiṣā hi pārvatī //
LiP_1,107.54
mayā putrīkṛto 'syadya dattaḥ kṣīrodadhis tathā
madhunaścārṇavaścaiva dadhnaścārṇava eva ca //
LiP_1,107.55
ājyodanārṇavaścaiva phalalehyārṇavas tathā
apūpagirayaścaiva bhakṣyabhojyārṇavaḥ punaḥ //
LiP_1,107.56
pitā tava mahādevaḥ pitā vai jagatāṃ mune
mātā tava mahābhāgā jaganmātā na saṃśayaḥ //
LiP_1,107.57
amaratvaṃ mayā dattaṃ gāṇapatyaṃ ca śāśvatam
varānvaraya dāsyāmi nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,107.58
evamuktvā mahādevaḥ karābhyāmupagṛhya tam
āghrāya mūrdhani vibhur dadau devyāstadā bhavaḥ //
LiP_1,107.59
devī tanayamālokya dadau tasmai girīndrajā
yogaiśvaryaṃ tadā tuṣṭā brahmavidyāṃ dvijottamāḥ //
LiP_1,107.60
so 'pi labdhvā varaṃ tasyāḥ kumāratvaṃ ca sarvadā
tuṣṭāva ca mahādevaṃ harṣagadgadayā girā //
LiP_1,107.61
varayāmāsa ca tadā vareṇyaṃ virajekṣaṇam
kṛtāñjalipuṭo bhūtvā praṇipatya punaḥ punaḥ //
LiP_1,107.62
prasīda devadeveśa tvayi cāvyabhicāriṇī
śraddhā caiva mahādeva sānnidhyaṃ caiva sarvadā //
LiP_1,107.63
evamuktastadā tena prahasanniva śaṅkaraḥ
dattvepsitaṃ hi viprāya tatraivāntaradhīyata //
LiP_1,107.64
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge upamanyucaritaṃ nāma saptādhikaśatatamo 'dhyāyaḥ
dṛṣṭo 'sau vāsudevena kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā
dhaumyāgrajastato labdhaṃ divyaṃ pāśupataṃ vratam //
LiP_1,108.1
kathaṃ labdhaṃ tadā jñānaṃ tasmātkṛṣṇena dhīmatā
vaktumarhasi tāṃ sūta kathāṃ pātakanāśinīm //
LiP_1,108.2
svecchayā hyavatīrṇo 'pi vāsudevaḥ sanātanaḥ
nindayanneva mānuṣyaṃ dehaśuddhiṃ cakāra saḥ //
LiP_1,108.3
putrārthaṃ bhagavāṃstatra tapastaptuṃ jagāma ca
āśramaṃ copamanyorvai dṛṣṭavāṃstatra taṃ munim //
LiP_1,108.4
namaścakāra taṃ dṛṣṭvā dhaumyāgrajamaho dvijāḥ
bahumānena vai kṛṣṇas triḥ kṛtvā vai pradakṣiṇam //
LiP_1,108.5
tasyāvalokanādeva muneḥ kṛṣṇasya dhīmataḥ
naṣṭameva malaṃ sarvaṃ kāyajaṃ karmmajaṃ tathā //
LiP_1,108.6
bhasmanoddhūlanaṃ kṛtvā upamanyurmahādyutiḥ
tamagniriti viprendrā vāyurityādibhiḥ kramāt //
LiP_1,108.7
divyaṃ pāśupataṃ jñānaṃ pradadau prītamānasaḥ
muneḥ prasādānmānyo 'sau kṛṣṇaḥ pāśupate dvijāḥ //
LiP_1,108.8
tapasā tvekavarṣānte dṛṣṭvā devaṃ maheśvaram
sāṃbaṃ sagaṇamavyagraṃ labdhavānputramātmanaḥ //
LiP_1,108.9
tadāprabhṛti taṃ kṛṣṇaṃ munayaḥ saṃśitavratāḥ
divyāḥ pāśupatāḥ sarve tasthuḥ saṃvṛtya sarvadā //
LiP_1,108.10
anyaṃ ca kathayiṣyāmi muktyarthaṃ prāṇināṃ sadā
sauvarṇīṃ mekhalāṃ kṛtvā ādhāraṃ daṇḍadhāraṇam //
LiP_1,108.11
sauvarṇaṃ piṇḍikaṃ cāpi vyajanaṃ daṇḍameva ca
naraiḥ striyātha vā kāryaṃ maṣībhājanalekhanīm //
LiP_1,108.12
kṣurāḥ kartarikā cāpi atha pātramathāpi vā
pāśupatāya dātavyaṃ bhasmoddhūlitavigrahaiḥ //
LiP_1,108.13
sauvarṇaṃ rājataṃ vāpi tāmraṃ vātha nivedayet
ātmavittānusāreṇa yoginaṃ pūjayedbudhaḥ //
LiP_1,108.14
te sarve pāpanirmuktāḥ samastakulasaṃyutāḥ
yānti rudrapadaṃ divyaṃ nātra kāryā vicāraṇā //
LiP_1,108.15
tasmādanena dānena gṛhastho mucyate bhavāt
yogināṃ saṃpradānena śivaḥ kṣipraṃ prasīdati //
LiP_1,108.16
rājyaṃ putraṃ dhanaṃ bhavyam aśvaṃ yānamathāpi vā
sarvasvaṃ vāpi dātavyaṃ yadīcchenmokṣamuttamam //
LiP_1,108.17
adhruveṇa śarīreṇa dhruvaṃ sādhyaṃ prayatnataḥ
bhavyaṃ pāśupataṃ nityaṃ saṃsārārṇavatārakam //
LiP_1,108.18
etadvaḥ kathitaṃ sarvaṃ saṃkṣepānna ca saṃśayaḥ
yaḥ paṭhecchṛṇuyādvāpi viṣṇulokaṃ sa gacchati //
LiP_1,108.19
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge 'ṣṭottaraśatatamo 'dhyāyaḥ