Toḍalatantra

Toḍalatantra, Prathamaḥ paṭalaḥ

śrīdevy uvāca

brūhi me jagatāṃ nātha sarvavidyāmaya prabho
mahāvidyāsu sarvāsu pūjyāsu bhuvanatraye // ToT_1.1

etāsāṃ dakṣiṇe bhāge nānārūpaṃ pinākadhṛk
pṛthak pṛthak mahādeva kathayasva mayi prabho // ToT_1.2

śrīśiva uvāca

śṛṇu cārvaṅgi subhage kālikāyāśca bhairavam
mahākālaṃ dakṣiṇāyā dakṣabhāge prapūjayet // ToT_1.3

mahākālena vai sārdhaṃ dakṣiṇā ramate sadā
tārāyā dakṣiṇe bhāge akṣobhyaṃ paripūjayet // ToT_1.4

samudramathane devi kālakūṭaṃ samutthitam
sarve devāḥ sadārāśca mahākṣobham avāpnuyuḥ // ToT_1.5

kṣobhādirahitaṃ yasmāt pītaṃ hālāhalaṃ viṣam
ata eva maheśāni akṣobhyaḥ parikīrtitaḥ // ToT_1.6

tena sārdhaṃ mahāmāyā tāriṇī ramate sadā
mahātripurasundaryā dakṣiṇe pūjayecchivam // ToT_1.7

pañcavaktraṃ trinetraṃ ca prativaktre sureśvari
tena sārdhaṃ mahādevī sadā kāmakutūhalā // ToT_1.8

ata eva maheśāni pañcamīti prakīrtitā
śrīmadbhuvanasundaryā dakṣiṇe tryambakaṃ yajet // ToT_1.9

svarge martye ca pātāle yā cādyā bhuvaneśvarī
etāsu ramate yena tryambakastena kathyate // ToT_1.10

saśaktiśca samākhyātaḥ sarvatantraprapūjitaḥ
bhairavyā dakṣiṇe bhāge dakṣiṇāmūrtisaṃjñakam // ToT_1.11

pūjayet parayatnena pañcavaktraṃ tameva hi
chinnamastādakṣiṇāṃśe kabandhaṃ pūjayecchivam // ToT_1.12

kabandhapūjanāddevi sarvasiddhīśvaro bhavet
dhūmāvatī mahāvidyā vidhavārūpadhāriṇī // ToT_1.13

vagalāyā dakṣabhāge ekavaktraṃ prapūjayet
mahārudreti vikhyātaṃ jagatsaṃhārakārakam // ToT_1.14

mātaṃgīdakṣiṇāṃśe ca mataṃgaṃ pūjayecchivam
tameva dakṣiṇāmūrtiṃ jagadānandarūpakam // ToT_1.15

kamalāyā dakṣiṇāṃśe viṣṇurūpaṃ sadāśivam
pūjayet parameśāni sa siddho nātra saṃśayaḥ // ToT_1.16

pūjayedannapūrṇāyā dakṣiṇe brahmarūpakam
mahāmokṣapradaṃ devaṃ daśavaktraṃ maheśvaram // ToT_1.17

durgāyā dakṣiṇe deśe nāradaṃ paripūjayet
nākāraḥ sṛṣṭikartā ca dakāraḥ pālakaḥ sadā // ToT_1.18

rephaḥ saṃhārarūpatvān nāradaḥ parikīrtitaḥ
anyāsu sarvavidyāsu ṛṣir yaḥ parikīrtitaḥ // ToT_1.19

sa eva tasyā bhartā ca dakṣabhāge prapūjayet
śrīdevī uvāca yā cādyā paramā vidyā dvitīyā bhairavī parā
trailokyajananī nityā sā kathaṃ śavavāhanā // ToT_1.20

śrīśiva uvāca

yā cādyā parameśāni svayaṃ kālasvarūpiṇī
śrīśivasya hṛdambhoje sthitā saṃhārarūpiṇī // ToT_1.21

ata eva mahākālo jagatsaṃhārakārakaḥ
saṃhārarūpiṇī kālī yadā vyaktasvarūpiṇī // ToT_1.22

tadaiva sahasā devi śavarūpaḥ sadāśivaḥ
tatkṣaṇāc cañcalāpāṅgi sā devī śavavāhanā // ToT_1.23

śrīdevī uvāca

śavarūpo mahādeva mṛtadehaḥ sadāśivaḥ
mṛtadehaṃ mahādeva salilaṃ vā kathaṃ nahi // ToT_1.24

śrīśiva uvāca

yasmin vyaktā mahākālī śaktihīnaḥ sadāśivaḥ
śaktyā yukto yadā devi tadaiva śivarūpakaḥ
śaktihīnaḥ śavaḥ sākṣāt puruṣatvaṃ na muñcati // ToT_1.25

Toḍalatantra, Dvitīyaḥ paṭalaḥ

śrīśiva uvāca

śṛṇu devi pravakṣyāmi yogasāraṃ samāsataḥ
ūrdhvamūlam adhaḥśākhaṃ vṛkṣākāraṃ kalevaram // ToT_2.1

brahmāṇḍe yāni tīrthāni tāni santi kalevare
bṛhadbrahmāṇḍaṃ yadrūpaṃ tadrūpaṃ kṣudrarūpakam // ToT_2.2

brahmāṇḍe vartate tīrthaṃ sārdhakoṭitrayātmakam
dvisaptatisahasrāṇi prakāśaṃ vīravandite // ToT_2.3

caturdaśaṃ tu tanmadhye tanmadhye tritayaṃ śubham
tanmadhye parameśāni mahādhīrā ca muktidā // ToT_2.4

vāsukī yā mahāmāyā bhujagākārarūpiṇī
sārdhatrivalayākārā pātālatalavāsinī // ToT_2.5

saptasvargaṃ pareśāni krameṇa śṛṇu sādaram
bhūrlokaṃ ca bhuvarlokaṃ svarlokaṃ mahasaṃ tathā // ToT_2.6

janalokaṃ tapaścaiva satyalokaṃ varānane
saptasvargamidaṃ bhadre pātālaṃ śṛṇu yatnataḥ // ToT_2.7

atalaṃ vitalaṃ caiva sutalaṃ ca talātalam
mahātalaṃ ca pātālaṃ rasātalamataḥ param // ToT_2.8

rasātalācca satyāntaṃ mahādhīrā pratiṣṭhitā
merumadhyasthitā nāḍī mahādhīrā ca muktidā // ToT_2.9

satyaloke mahāviṣṇuṃ śivaṃ brahmāṇḍasaṃjñakam
tasya saṃdarśanārthāya vāsukī vyākulā sadā // ToT_2.10

svargaṣaṭkaṃ bhedayitvā utthitā vāsukī yadā
sarvāḥ samudragāminya ūrdhvasrotā bhavanti hi // ToT_2.11

evaṃ krameṇa deveśi śarīre nāḍayaḥ sthitāḥ
iḍā ca piṅgalā caiva suṣumṇā madhyavartinī // ToT_2.12

nāḍīdvayena deveśi samīraṃ pūrayed yadi
tatastu prāṇamantreṇa kuṇḍalī ca kramaṃ caret // ToT_2.13

sahasrāre mahāpadme nitye cāvyayapaṅkaje
trāsayuktā kuṇḍalinī praviśennityamandiram // ToT_2.14

sarvāḥ pātālagāminya ūrdhvasrotā bhavanti hi
etasmin samaye devi varṇamālāṃ vicintayet // ToT_2.15

aṣṭottaraśataṃ mūlamantraṃ jñānena saṃjapet
ānayettena mārgeṇa mūlādhāre punaḥ sudhīḥ // ToT_2.16

ṣaṭcakradevatāstatra saṃtarpyāmṛtadhārayā
athānyat sampravakṣyāmi yonimudrāsanaṃ priye // ToT_2.17

upaviśyāsane mantrī prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ
jānudvayaṃ karābhyāṃ ca prakuryād dṛḍhabandhanam // ToT_2.18

ṛjukāyena deveśi ājānu nāsikāṃ nayet
prāṇamantreṇa deveśi samīraṃ bahuyatnataḥ // ToT_2.19

pūrayet parameśāni kiṃcid vāyuṃ na recayet
ṛjukāyaṃ pareśāni viparītaṃ prayatnataḥ // ToT_2.20

pūrvoktenaiva vidhinā aṣṭottaraśataṃ japet
ṣaṭcakradevatāstatra saṃtarpyāmṛtadhārayā // ToT_2.21

ānayettena mārgeṇa mūlādhāre varānane
aśeṣarogaśamanaṃ yonimudrāsanaṃ priye // ToT_2.22

bahu kiṃ kathyate devi mahāvyādhivināśanam
bahu kiṃ kathyate devi mantracaitanyakāraṇam // ToT_2.23

ātmasākṣātkarī mudrā mahāmokṣapradāyinī
śatavaktraṃ yadi bhavet tadā vaktuṃ na śakyate // ToT_2.24

pañcavaktreṇa deveśi kiṃ mayā kathyate'dhunā
kuṣṭharogaviśiṣṭo'pi sa bhavet kāmarūpakaḥ // ToT_2.25

Toḍalatantra, Tṛtīyaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

devadeva mahādeva saṃsārārṇavatāraka
baddhayoniṃ mahāmudrāṃ kathayasva dayānidhe // ToT_3.1

śrīśiva uvāca

śṛṇu devi pravakṣyāmi baddhayoniṃ samāsataḥ
upaviśyāsane mantrī prāṅmukho vāpyudaṅmukhaḥ // ToT_3.2

gudacchidre maheśāni svaliṅgāgraṃ niveśayet
śrotre caiva tathā netre nāsāyāṃ ca tato mukhe // ToT_3.3

aṅguṣṭhādi maheśāni krameṇa yojayet sudhīḥ
nāsikāyāṃ mukhe caiva samīraṃ bahuyatnataḥ // ToT_3.4

pūrayet parameśāni kiṃcid api na recayet
śabdapratyakṣatāṃ kṛtvā varṇamālāṃ vicintayet // ToT_3.5

aṣṭottaraśataṃ mūlamantraṃ tu prajapet sudhīḥ
so 'haṃmantreṇa deveśi ānayettena vartmanā // ToT_3.6

ṣaṭcakradevatāstatra saṃtarpyāmṛtadhārayā
kṛte phalaṃ maheśāni kathayiṣyāmi te 'naghe // ToT_3.7

śrīpārvatī uvāca

vada īśāna sarvajña sarvatattvavidāṃ vara
mantramārgeṇa deveśa kālikāyāḥ sudurlabham // ToT_3.8

śrīśiva uvāca

śṛṇu devi sadānande kālikāmantramuttamam
yasyāḥ prasaṅgamātreṇa jīvanmukto bhavennaraḥ // ToT_3.9

śivādyaṃ bindunādāḍhyaṃ vāmanetrāgnisaṃyutam
siddhavidyā tv iyaṃ bhadre vidyārājñī sudurlabhā // ToT_3.10

idaṃ bījatrayaṃ cādyaṃ gaganaṃ bindubhūṣitam
vāmaśravaṇasaṃyuktaṃ dvaṃdvaṃ cāparakaṃ śṛṇu // ToT_3.11

īśānaṃ vahnisaṃyuktaṃ vāmanetrendusaṃyutam
dvitīyaṃ parameśāni sambodhanapadaṃ tataḥ // ToT_3.12

punar bījatrayaṃ kūrcaṃ māyādvaṃdvaṃ ca ṭhadvayam
dvāviṃśatyakṣaraṃ mantraṃ vidyārājñī sudurlabhā // ToT_3.13

vāgbhavādyā mahāvidyā śrīkālī devatā smṛtā
praṇavādyā mahāvidyā devatā siddhikālikā // ToT_3.14

nijabījadvayaṃ kūrcaṃ bījaikaṃ parameśvari
tryakṣarī paramā vidyā cāmuṇḍā kālikā smṛtā // ToT_3.15

etasyāḥ sadṛśī vidyā siddhidā nāsti sundari
yathā ṣaḍakṣarī vidyā tathā vidyā ca tryakṣarī // ToT_3.16

nijabījatrayaṃ bhadre śmaśānakālikā tataḥ
punar bījatrayaṃ bhadre vahnikāntāṃ samuccaret // ToT_3.17

caturdaśākṣarī vidyā triṣu lokeṣu pūjitā
dakṣiṇākālikā siddhakālikā guhyakālikā // ToT_3.18

śrīkālikā bhadrakālī cāmuṇḍākālikā parā
śmaśānakālikā devi mahākālīti cāṣṭadhā // ToT_3.19

nijabījaṃ maheśāni sambodhanapadaṃ tataḥ
punaśca kālikābījaṃ tato vahnivadhūṃ nyaset // ToT_3.20

iti cāṣṭavidhaṃ mantraṃ sarvatantreṣu gopitam
śrīdevī uvāca śrutaṃ mahākālikāyā mantraṃ paramagopanam // ToT_3.21

tārāyā mantrarājaṃ tu śrotumicchāmi sāmpratam
yasyāḥ prasaṅgamātreṇa bhavābdhau na nimajjati // ToT_3.22

tanmantraṃ vada īśāna yadi sneho'sti māṃ prati
śrīśiva uvāca candrabījaṃ samuccārya ādyaṃ vahnisamāgatam // ToT_3.23

vāmanetrendusaṃyuktaṃ mantrarājamimaṃ priye
ekākṣarī mahāvidyā triṣu lokeṣu pūjitā // ToT_3.24

īśānabindusaṃyuktaṃ vāmakarṇavibhūṣitam
ekākṣarī mahāvidyā mantrarājadvitīyakam // ToT_3.25

śiraṃ bindusamārūḍhaṃ vāmanetrendusaṃyutam
ādyabījaṃ dvitīyaṃ ca astramantraṃ samuccaret // ToT_3.26

praṇavādyā yadā vidyā sogratārā prakīrtitā
vidyā caikajaṭā proktā mahāmokṣapradāyinī // ToT_3.27

tārāstrarahitā tryarṇā mahānīlasarasvatī
vāgbhavādyā yadā vidyā vāgīśatvapradāyinī // ToT_3.28

śrībījādyā mahāvidyā sadā lakṣmīpradāyinī
māyādyā paramā vidyā sadā siddhipradāyinī // ToT_3.29

kūrcabījādikā caiṣā śabdarāśiprakāśinī
gaganādyā mahāvidyā nirvāṇamokṣadāyinī // ToT_3.30

prāsādādyā mahāvidyā śivasāyujyadāyinī
prāṇabījādikā caiṣā vāñchāsiddhipradāyinī // ToT_3.31

kālikādyā mahāvidyā muktidā siddhidā sadā
kālikāyāśca tārāyā ārādhanam ihocyate // ToT_3.32

prātarutthāya mantrajñaḥ sahasrāre guruṃ yajet
ṣaṭcakraṃ bhedayitvā tu cāṣṭottaraśataṃ japet // ToT_3.33

tataḥ praṇamya vidhivat snānakarma samārabhet
adyetyādi samuccārya sauramāsaṃ samuccaret // ToT_3.34

devatāprītaye paścāt snāpayecchuddhavāriṇā
oṃkāraṃ ca samuccārya gaṅge ceti samuccaret // ToT_3.35

yamuneti tataḥ paścād godāvari sarasvati
narmadeti samuccārya sindhukāverisaṃyutam // ToT_3.36

asmin jale ca saṃnidhiṃ kuru śabdamatho vadet
ānayedaṅkuśākhyena ravisaṃyuktamaṇḍalāt // ToT_3.37

mudrācatuṣṭayaṃ devi darśayed bahuyatnataḥ
rudrasaṃkhyaṃ japenmantram ācchādya mīnamudrayā // ToT_3.38

sūryāyābhimukhaṃ toyaṃ niḥkṣipya ravisaṃkhyayā
mūlamantraṃ samuccārya kṣālayeccaraṇadvayam // ToT_3.39

caraṇānniḥsṛte toye trir nimajya japenmanum
mūlamantraṃ trir japtvā tu mudrayā kumbhasaṃjñayā // ToT_3.40

jalādutthāya deveśi tilakaṃ kulavartmataḥ
ātmavidyāśivais tattvair ācāmet payasā tataḥ // ToT_3.41

vahnijāyānvitā mantrā vijñeyāḥ praṇavādikāḥ
gaṅge cetyādinā devi tīrthamāvāhanaṃ caret // ToT_3.42

mūlena darbhayā bhūmau trivāraṃ nikṣipet sudhīḥ
tajjalena saptavāram ātmābhiṣekamācaret // ToT_3.43

aṅganyāsaṃ tataḥ kṛtvā vāmahaste sureśvari
gaganaṃ vāyubījaṃ ca varuṇaṃ bhūmibījakam // ToT_3.44

vahnibījaṃ binduyuktaṃ trivāraṃ japamācaret
anena manunā devi tajjalaṃ cābhimantritam // ToT_3.45

mūlamantraṃ samuccārya saptadhā tattvamudrayā
abhiṣecanamātreṇa mucyate sarvapātakaiḥ // ToT_3.46

śeṣaṃ jalaṃ maheśāni dakṣahaste samānayet
iḍayā pūrayettoyaṃ kṣālayed dehamadhyagam // ToT_3.47

tataḥ piṅgalayā devi tattoyaṃ tu virecayet
kṛṣṇavarṇaṃ tadudakaṃ pāparūpaṃ vicintayet // ToT_3.48

purato vajrapāṣāṇe phaṭkāreṇa vinikṣipet
hastaṃ prakṣālya cācamya prāṇāyāmapuraḥsaram // ToT_3.49

tarpayet kuladevaṃ ca sūryāyārghyaṃ nivedayet
devatārghyaṃ tataḥ paścād gāyatrīṃ paramākṣarīm // ToT_3.50

praṇavaṃ ca samuddhṛtya kālikāyai tato vadet
vidmahe iti saṃlikhya śmaśānaṃ ca samuddharet // ToT_3.51

vāsinīṃ ṅeyutāṃ devi dhīmahīti tato vadet
tanno ghore maheśāni prajapettu pracodayāt // ToT_3.52

gāyatrīṃ prapaṭhed dhīmān trivāraṃ jalamutkṣipet
tato japenmahāmantraṃ gāyatrīṃ paramākṣarīm // ToT_3.53

aṅganyāsaṃ tataḥ kṛtvā ācamya parameśvari
iṣṭadevīṃ maheśāni dhyātvā tu parimaṇḍale // ToT_3.54

oṃ tārāyai vidmahe iti mahogrāyai tato vadet
dhīmahīti tataḥ paścāt tato devi pracodayāt // ToT_3.55

prāṇāyāmaṃ tataḥ kṛtvā cāṣṭottaraśataṃ japet
sūtrākāreṇa deveśi pūjāvidhirihocyate // ToT_3.56

svastivācanasaṃkalpaṃ ghaṭaṃ saṃsthāpya yatnataḥ
mantreṇācamanaṃ kāryaṃ sāmānyārghyaṃ tato nyaset // ToT_3.57

tajjalair dvāram abhyukṣya dvārapūjāṃ samācaret
trividhaṃ vighnam utsārya bhūtāpasaraṇaṃ tataḥ // ToT_3.58

āsanaṃ ca samabhyarcya gurudevaṃ namet sudhīḥ
karaśuddhiṃ ca tālaṃ ca trayaṃ digbandhanaṃ tataḥ // ToT_3.59

vahninā veṣṭanaṃ kāryaṃ bhūtaśuddhim athācaret
mātṛkāyāḥ ṣaḍaṅgaṃ ca kuryād āntaramātṛkām // ToT_3.60

mātṛkādhyānam uccārya bāhye tu mātṛkāṃ nyaset
pīṭhanyāsaṃ tataḥ kṛtvā prāṇāyāmaṃ samācaret // ToT_3.61

ṛṣyādikaṃ karāṅgaṃ ca varṇanyāsaṃ samācaret
ṣoḍhānyāsaṃ tato devi vyāpakaṃ tadanantaram // ToT_3.62

evaṃ samāhitamanās tattvanyāsaṃ samācaret
bījanyāsaṃ tato devi vyāpakaṃ vinyaset sudhīḥ // ToT_3.63

mūlena saptadhā dhyānaṃ mānasaiḥ pūjanaṃ caret
viśeṣārghyaṃ pīṭhapūjāṃ punardhyānaṃ sanetrakam // ToT_3.64

mudrādidarśanaṃ kāryam āvāhanaṣaḍaṅgakam
dhenvādikaṃ tataḥ prāṇapratiṣṭhāṃ mūlapūjanam // ToT_3.65

ājñāprārthanamaṅgāni kālyādīn paripūjayet
brāhmyādīnasitāṅgādīn mahākālaṃ prapūjayet // ToT_3.66

khaḍgādīn gurupaṅktiṃ ca punardevīṃ prapūjayet
balidānaṃ tato homaṃ prāṇāyāmaṃ tato japam // ToT_3.67

japaṃ samarpayeddhīmān prāṇāyāmaṃ tataścaret
etasmin samaye devi kāraṇādīn samāharet // ToT_3.68

arghyaṃ dattvā maheśāni cātmānaṃ ca samarpayet
stutiṃ ca kavacaṃ smṛtvā cāṣṭāṅgaṃ praṇamet sudhīḥ // ToT_3.69

śivo'ham iti saṃcintya saṃhāreṇa visarjayet
aiśānyāṃ maṇḍalaṃ kṛtvā cāṇḍālyucchiṣṭapūrvikām // ToT_3.70

arghyaṃ saṃdhārya śirasi candanaṃ tu lalāṭake
naivedyaṃ kiṃcit svīkṛtya viharecca nijecchayā // ToT_3.71

saṃkṣepapūjāmathavā kuryānmantrī samāhitaḥ
ādau ṛṣyādikaṃ nyāsaṃ karaśuddhistataḥ param // ToT_3.72

aṅgulīvyāpakanyāsau hṛdādinyāsa eva ca
tālatrayaṃ ca digbandhaḥ prāṇāyāmastataḥ param // ToT_3.73

dhyānaṃ mānasayāgaṃ ca arghyasthāpanameva ca
pīṭhapūjāṃ punardhyānaṃ tataścāvāhanaṃ caret // ToT_3.74

jīvanyāsaṃ tataḥ kṛtvā pūjayet paradevatām
aṅgapūjāṃ ca kālyādīn brāhmyādīṃścāṣṭabhairavān // ToT_3.75

mahākālaṃ pūjayitvā gurupaṅktiṃ yajettataḥ
khaḍgādīn pūjayitvā tu punardevīṃ prapūjayet // ToT_3.76

prāṇāyāmaṃ tataḥ kṛtvā pūjayet sādhakāgraṇīḥ
devyā haste japaphalaṃ samarpaṇamathācaret // ToT_3.77

prāṇāyāmaṃ tataḥ kṛtvā cāṣṭāṅgaṃ praṇamet sudhīḥ
stutiṃ ca kavacaṃ smṛtvā viśeṣārghyaṃ pradāpayet // ToT_3.78

ātmasamarpaṇaṃ kṛtvā saṃhāreṇa visarjayet
aiśānyāṃ maṇḍalaṃ kṛtvā cāṇḍālyucchiṣṭapūrvikām
naivedyaṃ kiṃcit svīkṛtya viharecca nijecchayā // ToT_3.79

Toḍalatantra, Caturthaḥ paṭalaḥ

devī uvāca

śrutā pūjā kālikāyās tārāyā vada sāmpratam
yasyāḥ prasaṅgamātreṇa vācaś cittāyate nṛṇām // ToT_4.1

īśvara uvāca

śṛṇu cārvaṅgi subhage tārāyāḥ pūjanaṃ mahat
mantreṇācamanaṃ kṛtvā gurudevaṃ namettataḥ // ToT_4.2

jalaṃ saṃśodhya hastau ca pādau ca kṣālayettataḥ
mantreṇācamanaṃ kṛtvā tataḥ pīṭhaṃ vicintayet // ToT_4.3

śikhāṃ baddhvā tato devi trividhaṃ vighnanāśanam
bhūmyāsanaṃ ca saṃśodhya vastre granthiṃ vidhāya ca // ToT_4.4

kāyavākśodhanaṃ kṛtvā tataḥ puṣpaviśodhanam
yantraṃ kṛtvā sādhakendraḥ sāmānyārghyaṃ ca vinyaset // ToT_4.5

dvārapālāṃśca saṃpūjya pīṭhapūjāṃ samārabhet
pīṭhaśaktīśca lakṣmyādyās tataḥ pīṭhamanuṃ japet // ToT_4.6

bhūtaśuddhiṃ pravakṣyāmi viśeṣamiha yadbhavet
kūrcayuktena haṃsena pūrakeṇa sureśvari // ToT_4.7

kuṇḍalyā saha cātmānaṃ caturviṃśatibījakam
tatra līnāni deveśi paramātmani sādhakaḥ // ToT_4.8

māyayā saṃdahet pāpaṃ puruṣaṃ kajjalaprabham
kumbhakena varārohe bhasma kuryād vicakṣaṇaḥ // ToT_4.9

vadhūbījena deveśi bhasmanā saha recayet
pūrakeṇa tu kūrcena lalāṭe'mṛtasaṃcayam // ToT_4.10

cintayet parameśāni kumbhakenāmṛtāmbudhim
āṃ hrīṃ kroṃ vahnibījāntaṃ hṛdi caikādaśaṃ japet // ToT_4.11

tatastu cintayed dhīmān oṃkārād raktapaṅkajam
tasyopari punardhyāyet huṃkāraṃ nīlasaṃnibham // ToT_4.12

tasyopari punar dhyāyed bījabhūṣitakartṛkām
tasyopari paraṃ binduṃ śivarūpaṃ ca avyayam // ToT_4.13

vālukāyāḥ sahasraikabhāgaṃ binduṃ sudurlabham
bindumadhye maṇidvīpaṃ śatayojanavistṛtam // ToT_4.14

bindumadhye paraṃ jyotir budbudākāramaṇḍalam
yathaiva budbude devi pratibimbaṃ prapaśyati // ToT_4.15

tathā nirīkṣaṇaṃ kāryaṃ prakuryājjñānacakṣuṣā
maṇidvīpaṃ tu tanmadhye suvarṇavālukāmayam // ToT_4.16

parito bhāvayenmantrī parikhāto manoharam
madhye kalpadrumaṃ dhyāyed ātmānaṃ tāriṇīmayam // ToT_4.17

udyadādityasaṃkāśaṃ jyotirmaṇḍalamuttamam
caturdvārasamāyuktaṃ hemaprākārabhūṣitam // ToT_4.18

bahucāmaraghaṇṭādidevakanyāsuśobhitam
mandavāyusamāyuktaṃ gandhadhūpair alaṃkṛtam // ToT_4.19

tanmadhye vedikāṃ dhyāyen nānāratnopaśobhitām
suvarṇasūtraracitaṃ cintayecchattram uttamam // ToT_4.20

tadadhaścintayenmantrī ratnasiṃhāsanaṃ priye
tatra devīṃ cintayecca yathoktadhyānayogataḥ // ToT_4.21

yogasāre yathoktaistu upacāraiḥ prapūjayet
prāṇāyāmaṃ tataḥ kṛtvā ṛṣyādinyāsamācaret // ToT_4.22

varṇanyāsaṃ tataḥ kṛtvā karāṅganyāsamācaret
tālatrayaṃ choṭikābhir daśadigbandhanaṃ caret // ToT_4.23

ṣoḍhānyāsaṃ tataḥ kṛtvā vyāpakaṃ tadanantaram
viśeṣārghyaṃ ca saṃsthāpya pañcatattvaṃ viśodhayet // ToT_4.24

sudhādevīṃ samānīya pañcīkaraṇamācaret
kumbhe puṣpaṃ samādāya trikoṇe triḥ prapūjayet // ToT_4.25

vāmadehaṃ tridhā coktvā khecarīṃ daśadhā japet
tathā cānandagāyatrīm ṛcaṃ ca trir japet sudhīḥ // ToT_4.26

brahmaśāpaṃ śukraśāpaṃ kṛṣṇaśāpaṃ sureśvari
digjapānnāśayeddhīmān tato mantratrayaṃ japet // ToT_4.27

churikāṃ cāmṛtaṃ caiva prītisaṃrakṣaṇīṃ tathā
pāvamānaṃ ca trir japtvā śoṣaṇādīn samācaret // ToT_4.28

vāruṇaṃ trir japeddevi cāmṛtaṃ saptadhā japet
vidyātattve dhenumudrāṃ pradarśya mūlamaṣṭadhā // ToT_4.29

kuṇḍalinīṃ samutthāpya śivo'haṃ bhāvayettataḥ
māṃsaṃ mīnaṃ śodhayitvā mudrāśodhanamācaret // ToT_4.30

śaktiṃ ca kulapuṣpaṃ ca śodhayet sādhakottamaḥ
devān pitṝn ṛṣīṃścaiva tarpayediṣṭadevatām // ToT_4.31

śodhitaṃ dravyamādāya viśeṣārghye vinikṣipet
tato brahmamayaṃ dhyātvā pūjādhyānaṃ samācaret // ToT_4.32

nāsārandhrāt samānīya pīṭhe puṣpaṃ nidhāya ca
tataścāvāhanaṃ kṛtvā pañcamudrāḥ pradarśayet // ToT_4.33

ṣaḍaṅgena ca sampūjya punarmudrāṃ pradarśayet
jīvanyāsaṃ tataḥ kṛtvā upacāraiḥ prapūjayet // ToT_4.34

ṣaḍaṅgāni ca sampūjya akṣobhyaṃ pūjayedadhaḥ
gurupaṅktiṃ pūjayitvā daśamūleṣu pūjayet // ToT_4.35

mahāpūrvāṃś ca kālyādīn yajedvairocanādikān
punardevīṃ prapūjyātha baliṃ dadyādvicakṣaṇaḥ // ToT_4.36

prāṇāyāmaṃ tataḥ kṛtvā mantradhyānaṃ samācaret
japaṃ kṛtvā maheśāni devyā haste samarpayet // ToT_4.37

prāṇāyāmaṃ punaḥ kṛtvā tattvasvīkāramācaret
tasmai dattvā svayaṃ nītvā prajapet sādhakāgraṇīḥ // ToT_4.38

pītvā pītvā japitvā ca muktaḥ koṭijanaiḥ saha
pratipātre japenmantram aṣṭottaraśataṃ sudhīḥ // ToT_4.39

stutiṃ ca kavacaṃ smṛtvā cāṣṭāṅgaṃ praṇamet sudhīḥ
viśeṣārghyaṃ pradātavyam ātmānaṃ ca samarpayet // ToT_4.40

rudrarūpī svayaṃ bhūtvā saṃhāreṇa visarjayet
yonimudrāṃ tato baddhvā kṣamasveti visarjayet // ToT_4.41

aṅganyāsaṃ maheśāni prāṇāyāmaṃ tataḥ param
aiśānyāṃ maṇḍalaṃ kṛtvā nirmālyena prapūjayet // ToT_4.42

nirmālyavāsinīṃ ṅe'ntāṃ caṇḍeśvaryai namo namaḥ
nirmālyaṃ dhārayet śīrṣe candanaṃ ca lalāṭake // ToT_4.43

gurusthāne likhed yantraṃ vicared bhairavo yathā
saṃkṣepapūjanaṃ devi mānasaṃ tattvavarjitam // ToT_4.44

atroktamācaredatra nānyat saṃcārayet sudhīḥ
anyatsaṃcāraṇāddevi kruddhā bhavati tāriṇī // ToT_4.45

tattvajñānaṃ ca mānaṃ ca śaktimātre hi pārvati
ityetat kathitaṃ devi kimanyat śrotumicchasi // ToT_4.46

Toḍalatantra, Pañcamaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

tvatprasādānmahādeva pavitrāhaṃ na cānyathā
śambhunāthārcanaṃ deva śrotum icchāmi sāmpratam // ToT_5.1

śiva uvāca

śṛṇu pārvati vakṣyāmi yanmāṃ tvaṃ paripṛcchasi
nakulīśaṃ samuddhṛtya manusvaravibhūṣitam // ToT_5.2

bindunādakalāyuktaṃ prāsādākhyaṃ mahāmanum
asya mantrasya māhātmyam ūrdhvāmnāye mayoditam // ToT_5.3

namaskāraṃ samuddhṛtya vāntaṃ netravibhūṣitam
vāruṇaṃ mukhavṛttaṃ ca vāyuṃ lalāṭasaṃyutam // ToT_5.4

ayaṃ pañcākṣaro mantraḥ pañcāmnāyaphalapradaḥ
praṇavādi yadā devi tadā mantraṃ ṣaḍakṣaram // ToT_5.5

prāsādākhyaṃ samuddhṛtya ardhanārīśvarāya ca
punaḥ prāsādamuddhṛtya mantraṃ paramagopanam // ToT_5.6

evaṃ bahuvidhākāraṃ vigrahaṃ me nagātmaje
kaṇṭhe tu garalaṃ devi na kalau bhāvayet kvacit // ToT_5.7

yadīcchedātmano mṛtyuṃ yadi unmattam icchati
tadaiva sahasā devi nīlakaṇṭham upāsate // ToT_5.8

duradṛṣṭavaśād devi nīlakaṇṭhastavādikam
karoti kārayedvāpi mama hatyāṃ karoti saḥ // ToT_5.9

ata eva maheśāni sa pāpiṣṭho na cānyathā
niṣiddhācaraṇaṃ pāpaṃ karoti yadi pāmaraḥ // ToT_5.10

putradārādhanaṃ tasya nāśameti na saṃśayaḥ
kaṇṭhe tu garalaṃ devi yadi pūjāparo bhavet // ToT_5.11

ihaloke daridraḥ syān mṛte śūkaratāṃ vrajet
nīlakaṇṭhasya yanmantraṃ yadi kuryāt puraskriyām // ToT_5.12

pakṣāntare maheśāni tasya mṛtyurna cānyathā
śṛṇu devi pravakṣyāmi pārthivaṃ śivapūjanam // ToT_5.13

tatrādau parameśāni gurudevaṃ namet sudhīḥ
oṃ harāya namaskāraṃ mṛttikāmāharet sudhīḥ // ToT_5.14

maheśvarāya namaskāraṃ liṅgaṃ nirmāya yatnataḥ
śūlapāṇe ihoccārya susaṃpratiṣṭhito bhava // ToT_5.15

anena manunā devi jīvanyāso vidhīyate
śakāraṃ bindusaṃyuktaṃ dīrghamuktaṃ ṣaḍaṅgakam // ToT_5.16

tasya dhyānaṃ pravakṣyāmi śṛṇuṣva susamāhitā
oṃ dhyāyennityaṃ maheśaṃ rajatagirinibhaṃ cārucandrāvataṃsaṃ ratnākalpojjvalāṅgaṃ paraśumṛgavarābhītihastaṃ prasannam
padmāsīnaṃ samantāt stutam amaragaṇair vyāghrakṛttiṃ vasānaṃ viśvādyaṃ viśvabījaṃ nikhilabhayaharaṃ pañcavaktraṃ trinetram // ToT_5.17

puṣpaṃ śirasi saṃdhārya mānasaiḥ pūjanaṃ caret
punardhyātvā maheśāni śive puṣpaṃ nidhāya ca // ToT_5.18

pinākadhṛgiti coccārya ihāgaccha dvayaṃ vadet
iha tiṣṭha tato dvaṃdvaṃ saṃnidhehi dvayam iha // ToT_5.19

iha sanni tato ruddhasvaśabdaṃ ca tato vadet
yāvat pūjāṃ samuccārya tataścaivaṃ karomyaham // ToT_5.20

snānīyaṃ ca paśupatiṃ ṅeyuktaṃ ca namaścaret
vedādyaṃ yojayeddevi brāhmaṇaḥ sādhakottamaḥ // ToT_5.21

etat pādyaṃ maheśāni ṣaḍakṣaramanuṃ tataḥ
namaskāraṃ samuccārya sarvaṃ dadyād vicakṣaṇaḥ // ToT_5.22

pūjayitvā maheśāni cāṣṭamūrtiṃ prapūjayet
śarvo bhavastathā rudra ugro bhīmaḥ paśoḥ patiḥ // ToT_5.23

mahādevaṃ ca īśānaṃ ṅeyutaṃ kuru yatnataḥ
kṣitiṃ jalaṃ tathā cāgniṃ vāyuṃ cākāśameva ca // ToT_5.24

yajamānaṃ tathā somaṃ sūryaṃ ca mūrtinā saha
sarvatra ṅeyutaṃ kṛtvā pūjayet sādhakottamaḥ // ToT_5.25

praṇavādinamo'ntena vāmāvartena pūjayet
mūrtayo'ṣṭau śivasyaitāḥ pūrvādikramayogataḥ // ToT_5.26

āgneyyāntāḥ prapūjyātha vidyāṃ liṅgiśivaṃ yajet
aṣṭottarasahasraṃ vā śataṃ vā prajapettataḥ // ToT_5.27

guhyātiguhyagoptā tvaṃ gṛhāṇāsmatkṛtaṃ japam
siddhirbhavatu me deva tvatprasādānmaheśvara // ToT_5.28

tatastoyaṃ samādāya japaṃ caiva samarpayet
mukhavādyaṃ tataḥ kṛtvā cāṣṭāṅgaṃ praṇamet sudhīḥ // ToT_5.29

saṃhāreṇa mahādeva kṣamasveti visarjayet
evaṃ pūjā prakartavyā śaktimantrān yajed yadi // ToT_5.30

prāsādādīn mahāmantrān yadi dīkṣāparo bhavet
śaktidīkṣā na kartavyā kadācidapi mohataḥ // ToT_5.31

sa śaiva iti vikhyātaḥ sarvatantreśvaro bhavet
athātaḥ sampravakṣyāmi sūtraṃ paramagopanam // ToT_5.32

haro maheśvaraścaiva śūlapāṇiḥ pinākadhṛk
paśupatiḥ śivaścaiva mahādeva iti kramāt // ToT_5.33

aṣṭamūrtis tato devi pūjayet sādhakottamaḥ
tato japenmaheśāni mukhavādyaṃ tataḥ param // ToT_5.34

etadanyanna kartavyaṃ śaktidīkṣāparo yadi
niṣiddhācaraṇāddevi pāpabhāg jāyate naraḥ // ToT_5.35

nyūnādhikaṃ mahādevi yadi pūjādikaṃ caret
sa guruṃ cāpi śiṣyaṃ ca śivahatyāṃ prayacchati // ToT_5.36

nyūnādhikaṃ maheśāni yadi caikākṣaraṃ bhavet
varṇasaṃkhyā maheśāni brahmahatyā bhaviṣyati // ToT_5.37

ata eva sa pāpiṣṭhaḥ satyaṃ satyaṃ sureśvari
evaṃ pūjāṃ vidhāyādau tataścānyaṃ prapūjayet // ToT_5.38

ādau śivaṃ pūjayitvā śaktipūjā tataḥ param
yat kiṃcid upacāraṃ hi tasya kiṃcinnivedayet // ToT_5.39

anyathā mūtravat sarvaṃ gaṅgātoyaṃ bhaved yadi
ata eva maheśāni ādau liṅgaṃ prapūjayet // ToT_5.40

śivasnānodakaṃ devi mūrdhni saṃdhārayed yadi
satyaṃ satyaṃ maheśāni śivatulyo na saṃśayaḥ // ToT_5.41

śivarūpī svayaṃ bhūtvā devīpūjāṃ samācaret
śaivavaiṣṇavadaurgārkagāṇapatyaindradīkṣitaḥ // ToT_5.42

ādau liṅgaṃ pūjayitvā yadi cānyat prapūjayet
tatphalaṃ koṭiguṇitaṃ satyaṃ satyaṃ na saṃśayaḥ // ToT_5.43

anyadevaṃ pūjayitvā śivaṃ paścād yajed yadi
tasya pūjāphalaṃ caiva bhujyate yakṣarākṣasaiḥ // ToT_5.44

iti te kathitaṃ kānte tantrāṇāṃ sāramuttamam
bahu kiṃ kathyate devi bhūyaḥ kiṃ śrotumicchasi // ToT_5.45

Toḍalatantra, ṣaṣṭhaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

śrutaṃ mahākālikāyā mantraṃ paramagopanam
saṃkṣepaṃ kathitaṃ nātha vāsanāṃ vada māṃ prati // ToT_6.1

śrīśiva uvāca

śṛṇu devi mahāmantravāsanāṃ sarvasiddhidām
yasyāḥ śravaṇamātreṇa mantrāḥ siddhā bhavanti hi // ToT_6.2

kakārasyordhvakoṇeṣu prāṇo vāyuḥ pratiṣṭhitaḥ
apāno vāyukoṇe ca samāno madhyadeśataḥ // ToT_6.3

udāno 'ṅkuśakoṇe ca mātrāyāṃ vyāna eva ca
bījaṃ tu kālikārūpaṃ prakāraṃ śṛṇu pārvati // ToT_6.4

kalābhāge jaṭājūṭaṃ keśaṃ ca parameśvari
bindumastakabhālaṃ tu nāsā netraṃ ca pārvati // ToT_6.5

śrotrayugmaṃ tathā vaktraṃ skandanād avyavasthitam
caturbāhuṃ tathā dehaṃ stanadvaṃdvaṃ kaṭidvayam // ToT_6.6

hṛdayaṃ jaṭharaṃ pādaṃ tathā sarvāṅguliḥ śive
brahmarūpaṃ kakāraṃ ca sarvāṅgaṃ tanusaṃśayaḥ // ToT_6.7

śakāraṃ kāmarūpaṃ ca yonirūpaṃ na cānyathā
candrasūryāgnirūpaṃ ca rephaṃ paramadurlabham // ToT_6.8

sarvāṅgadyotanaṃ tejo jagadānandarūpakam
bindunirvāṇadaṃ nādaṃ mahāmokṣapradaṃ sadā // ToT_6.9

sarvavighnaharaṃ devi kakāraṃ toyarūpakam
sarvapāpaharaṃ rephaṃ tasmād vahnirna cānyathā // ToT_6.10

īkāraṃ parameśāni śaktiṃ cāvyayarūpiṇīm
mahāmokṣapradā devī tasmānmāyā prakīrtitā // ToT_6.11

kakāraṃ brahmarūpaṃ ca makāraṃ viṣṇurūpakam
rephaḥ saṃhārarūpatvāc chivarūpo na cānyathā // ToT_6.12

brahmaviṣṇuśivaḥ sākṣāt kakāraṃ parameśvari
anuccāryaṃ tadeva syād vinā māyāyutaṃ śive // ToT_6.13

māyāyuktaṃ yadā devi tadā muktipradaṃ mahat
ata eva maheśāni māyāśaktirnigadyate // ToT_6.14

kakāraṃ dharmadaṃ devi īkāraścārthadāyakam
rakāraṃ kāmadaṃ kānte makāraṃ mokṣadāyakam // ToT_6.15

ekatroccāraṇāddevi nirvāṇamokṣadāyinī
māhātmyaṃ devadeveśi kiṃ vaktuṃ śakyate mayā // ToT_6.16

jihvākoṭisahasreṇa vaktrakoṭiśatena ca
janmāntarasahasreṇa varṇituṃ naiva śakyate // ToT_6.17

vidhivallakṣajāpena puraścaraṇam ucyate
etadrūpaṃ mahāmāyāṃ kūrcabījaṃ tu sundari // ToT_6.18

vāgbhavaṃ praṇavaṃ devi etadrūpaṃ na saṃśayaḥ
agnijāyā mahāvidyā etadrūpaṃ na saṃśayaḥ // ToT_6.19

drutasiddhipradā vidyā vahnijāyā parā manuḥ
sambodhanapadenaiva sadā saṃnidhikāriṇī // ToT_6.20

atha vakṣye mahāvidyāpuraścaraṇam uttamam
kathitaṃ mantrarājasya tripuraścaraṇaṃ śṛṇu // ToT_6.21

divā lakṣaṃ japenmantraṃ haviṣyāśī jitendriyaḥ
divyavīramate devi rātrau lakṣaṃ japet sudhīḥ // ToT_6.22

atha ṣaḍakṣarasyāsya śṛṇu devi puraskriyām
divyavīramatenaiva viṃśatyekena pārvati // ToT_6.23

tathā ca tryakṣaraṃ mantraṃ prajapet sādhakāgraṇīḥ
dhyānapūjādikaṃ sarvaṃ samānaṃ vīravandite // ToT_6.24

etasyāḥ sadṛśī vidyā phaladā nāsti yogini
sarvamantrasya caitanyaṃ śṛṇu pārvati sādaram // ToT_6.25

sahasrāre mahāpadme bindurūpaṃ paraṃ śivam
kuṇḍalinīṃ samutthāpya haṃsena manunā sudhīḥ // ToT_6.26

nāsāgre yā sthirā dṛṣṭir jāyate parameśvari
tadaiva mantracaitanyaṃ kuṇḍalīcakragaṃ bhavet // ToT_6.27

sahasrāre mahāpadme kuṇḍalyā sahitaṃ gurum
bhāvayet sarvamantrāṇāṃ caitanyaṃ jāyate priye // ToT_6.28

tadaiva prajapenmantraṃ siddhidaṃ nātra saṃśayaḥ
śrīdevī uvāca idānīṃ tāriṇīmantravāsanāṃ vada śaṃkara
kālikā mokṣadā nityā tāriṇī bhavavāridhau // ToT_6.29

śrīśaṃkara uvāca

kalākeśaṃ maheśāni bindumastakamīritam
nādaṃ ca vaktraṃ bhālaṃ ca nāsāṃ netraṃ ca pārvati // ToT_6.30

bhujacatuṣṭayaṃ dehaṃ stanadvaṃdvaṃ ca vakṣasam
makāreṇa tu deveśi pṛṣṭhaṃ caiva kaṭidvayam // ToT_6.31

takāreṇa yonideśaṃ gudaṃ pādadvayaṃ tathā
sarvāṅgulīr nakhaṃ caiva bhāvayet sādhakottamaḥ // ToT_6.32

candrasūryātmakaṃ rephaṃ vahnibījaṃ na cānyathā
sarvā nāḍyastathā jyotī romaṃ ca bhūṣaṇādikam // ToT_6.33

śakāraṃ ca mahāmāyā śaktirūpaprakāśinī
mūrdhādipādaparyantaṃ śaktibījaṃ sudurlabham // ToT_6.34

asya mantrasya māhātmyaṃ kiṃ mayā kathyate'dhunā
aśvamedhasahasrāṇi vājapeyaśatāni ca // ToT_6.35

kāśyāditīrthaṃ deveśi sārdhakoṭibhuvātmakam
pūrṇāṃ śasyena deveśi saptadvīpāṃ vasuṃdharām // ToT_6.36

merutulyasuvarṇaṃ tu brāhmaṇe vedapārage
sadakṣiṇaṃ vrataṃ sarvaṃ caturvedasuvistaram // ToT_6.37

gāṃ caiva bhūmisaṃsthaṃ ca hastyaśvaṃ ca tathaiva ca
balidānaṃ maheśāni pitṛyajñaṃ tathaiva ca // ToT_6.38

vihitaṃ ca mahāpuṇyaṃ yaduktaṃ śāstravedibhiḥ
sakṛjjapānmaheśāni kalāṃ nārhanti ṣoḍaśīm // ToT_6.39

ekoccāreṇa deveśi kiṃ punarbrahma kevalam
sṛṣṭisthitilayādīnāṃ kartāro nātra saṃśayaḥ // ToT_6.40

saguṇaṃ nirguṇaṃ sākṣāt nirākāraṃ ca mūrtimat
vaikharīyaṃ mahāvidyā varṇāśritā suniścalā // ToT_6.41

yato nirakṣaraṃ vastu atastārā prakīrtitā
brahmavidyāsvarūpeyaṃ bhogamokṣaphalapradā // ToT_6.42

janmakoṭisahasreṇa varṇituṃ naiva śakyate
pañcavaktreṇa deveśi kiṃ mayā kathyate'dhunā // ToT_6.43

ekākṣarī mahāvidyā triṣu lokeṣu pūjitā
ekākṣarīvihīno yo mantraṃ gṛhṇāti pārvati // ToT_6.44

kalpakoṭisahasreṇa tasya siddhirna jāyate
sakāro viṣṇurūpaśca takāraśca prajāpatiḥ // ToT_6.45

rephaḥ saṃhārarūpatvāc chivaḥ sākṣānna saṃśayaḥ
yā cādyā paramā vidyā sā māyā paramā kalā // ToT_6.46

nirākāraṃ paraṃ jyotir binduṃ cāvyayasaṃjñakam
binduśabdena śūnyaṃ syāt tathā ca guṇasūcakam // ToT_6.47

binducakrāmṛtā devi plavantī cārdhamātrayā
ardhamātrākṛtirnādo vyāpako viśvapālakaḥ // ToT_6.48

yatheyaṃ vaikharī vidyā kūrcavidyā tathaiva ca
māhātmyaṃ caiva pūjāyāṃ bhedo nāsti sureśvari // ToT_6.49

satāraṃ ca tathā binduṃ māyā pañcākṣarī parā
vibhakte cākṣare caiva kriyate mūrtikalpanā // ToT_6.50

sārdhapañcākṣarī vidyā tāriṇī mūrtimat svayam
tadrūpaṃ pakṣirūpaṃ hi vāgbhavaśca haripriyām // ToT_6.51

praṇavaṃ kāmabījaṃ tu gaganaś ca śivaṃ śive
astrabījaṃ tadeva syād vahnijāyāṃ sureśvari // ToT_6.52

sambodhanapadenaiva sadā saṃnidhikāriṇī
pañcākṣareṇa deveśi tāriṇī kāmarūpiṇī // ToT_6.53

tathā pañcākṣaraṃ paśya brahmaviṣṇuśivātmakam
śaktirūpaṃ nirākāraṃ tathā pañcākṣareṇa tu // ToT_6.54

yathā pañcākṣarī vidyā tathā vidyā ṣaḍakṣarī
tathaiva ṣoḍaśī vidyā tathā vidyā ca vyakṣarī // ToT_6.55

tathaivāṣṭākṣarī vidyā tathā navākṣarī parā
māhātmyaṃ dhyānapūjāyāṃ bhedo nāsti sureśvari // ToT_6.56

atisnehena deveśi kiṃ mayā na prakāśitam
prāṇānte'pi paśoragre vaikharīṃ na prakāśayet // ToT_6.57

Toḍalatantra, Saptamaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

mahāyogamayī devī khecarī paramā kalā
yogajñānaṃ vinā siddhir nāsti satyaṃ sureśvara // ToT_7.1

brūhi me devadeveśa kṣudrabrahmāṇḍamadhyataḥ
kimādhāre sthitā nātha saptadvīpā vasuṃdharā // ToT_7.2

samudrasaptakaṃ nātha kimākāraṃ pratiṣṭhati
mūlādhāre mahīcakre saṃsthitā mānavādayaḥ // ToT_7.3

kṣudrarūpā janāḥ sarve kimākāreṇa saṃsthitāḥ
svakīyāṅgulimānena mārutaṃ kathaya prabho // ToT_7.4

śrīśiva uvāca

mūlādhāre sthitā devi saptadvīpā vasuṃdharā
valayākārarūpeṇa samudrāḥ sapta saṃsthitāḥ // ToT_7.5

jambudvīpaṃ madhyadeśe tadbāhye lavaṇāmbudhiḥ
śākadvīpaṃ maheśāni tadbāhye dadhisāgaraḥ // ToT_7.6

tadbāhye śālmalīdvīpaṃ sāgaro dugdhatadbahiḥ
tadbāhye pāṭalādvīpaṃ tadbāhye tu jalāntakaḥ // ToT_7.7

pṛthivyāṃ vartate devi yadrūpā mānavādayaḥ
tena rūpeṇa deveśi mūlādhāre tu jantavaḥ // ToT_7.8

ṣaṇṇavatyaṅgulaṃ devi mārutaṃ parikīrtitam
mārtaṇḍasthitimānaṃ tu adhikaṃ parikīrtitam // ToT_7.9

śrīdevī uvāca

kiyad bhuvaṃ tu brahmāṇḍaṃ vada bhūtalavāsinaḥ
aṅgulyekena kiṃ mānaṃ kathayasva dayānidhe // ToT_7.10

śrīśiva uvāca

aṅgulyekena deveśi sahasrābdaṃ prajāyate
ṣaṇṇavatisahasrābdaṃ bhaved bhūtalavāsinaḥ // ToT_7.11

pādāṅguṣṭhādigulphāntaṃ priye randhrasahasrakam
randhraṃ candrasahasrābdaṃ gulphādijānusaṃdhiṣu // ToT_7.12

jānvādigudaparyantaṃ mānaṃ viṃśasahasrakam
mūlādhārādiliṅgāntaṃ caturvarṣasahasrakam // ToT_7.13

liṅgādinābhiparyantaṃ bhavedṛṣisahasrakam
nābhyādihṛdayāntaṃ ca grahasaṃkhyasahasrakam // ToT_7.14

hṛdādikaṇṭhaparyantam ṛṣisaṃkhyasahasrakam
viśuddhādikamājñāntaṃ mānaṃ rudrasahasrakam // ToT_7.15

ājñācakrācchivāntaṃ vai diksahasraṃ sureśvari
sūryasaṃkhyāsahasraṃ tu samīraścādhikaḥ smṛtaḥ // ToT_7.16

śarīrasahakāreṇa hāso vṛddhiśca jāyate
ṣaḍguṇo ratikāle ca triguṇo bhojanādbahiḥ // ToT_7.17

dhamane cāṣṭadhā proktaḥ samīro vṛddhitāṃ gataḥ
sadguror upadeśena mantramārgeṇa pārvati // ToT_7.18

yadi caikāṅgulaṃ hrasvaṃ sahasrābdaṃ sa jīvati
evaṃ krameṇa deveśi samatā yadi vā bhavet // ToT_7.19

jitvā mṛtyuṃ maheśāni śambhuvad viharet kṣitau
ata eva maheśāni yonimudrā mayoditā // ToT_7.20

prāṇāyāmena deveśi tathaiva yonimudrayā
tathaivābhyāsayogena yadi vāyuḥ samo bhavet // ToT_7.21

jitvā mṛtyuṃ maheśāni khecaro jāyate'cirāt
pramāṇaṃ kathitaṃ sarvaṃ manuṣyasya priyaṃvade // ToT_7.22

śvāsocchvāsavikāsena kuṇḍalī gaganaṃ caret
śrīdevī uvāca idānīṃ pṛthivīmānaṃ vada me parameśvara // ToT_7.23

saptasvargasthito yo yo yā yā śaktiḥ sthitā sadā
tatsarvaṃ śrotumicchāmi yadi sneho'sti māṃ prati // ToT_7.24

śrīśiva uvāca

mūlādhāre mahīcakre saṃsthitā mānavādayaḥ
teṣāṃ mānena deveśi cārdhaṃ caiva dvisaptatiḥ // ToT_7.25

dviguṇaḥ parameśāni tadbāhye lavaṇāmbudhiḥ
evaṃ krameṇa deveśi dviguṇaṃ parikīrtitam // ToT_7.26

ḍākinīsahito brahmā mūlādhāre tu sundari
rākiṇīsahito viṣṇuḥ svādhiṣṭhāne vyavasthitaḥ // ToT_7.27

lākinīsahito rudro maṇipūre sureśvari
anāhate mahāpadme kākinīsahito haraḥ // ToT_7.28

viśuddhākhye vasennityā sākinī ca sadāśivaḥ
hākinī paraśivo devaś cājñācakre sureśvari // ToT_7.29

sahasrāre mahāpadme viśvarūpaḥ paraḥ śivaḥ
mahākuṇḍalinī tatra sthitā nityā sureśvari // ToT_7.30

śrīdevī uvāca

kutra mūle mahāpīṭhe vartate parameśvara
mūlādhārādadhobhāge pātālaṃ kīdṛśaṃ prabho // ToT_7.31

śrīśiva uvāca

mūlādhāre kāmarūpaṃ hṛdi jālaṃdharaṃ priye
pūrṇagirim adhobhāge uḍḍīyānaṃ tadūrdhvake // ToT_7.32

vārāṇasī bhruvormadhye jvalantī locanatraye
māyāvatī mukhavṛtte kaṇṭhe cāṣṭapurī tathā // ToT_7.33

nābhimūle maheśāni ayodhyāpurī saṃsthitā
kāñcīpīṭhaṃ kaṭīdeśe śrīhṛṭṭaṃ pṛṣṭhadeśake // ToT_7.34

mūlādhārāt śataṃ caiva atalaṃ parikīrtitam
sutalaṃ ca varṣaśataṃ talātalaśataṃ priye // ToT_7.35

ṛṣibāṇenduvarṣāntaṃ saṃsthitaṃ ca mahātalam
śatadvayāntaṃ pātālaṃ dviśataṃ vai rasātalam // ToT_7.36

mūlādhārācca deveśi dve'ṅgulī cāntike sthite
tayormadhye ca pātālās tiṣṭhanti parameśvari // ToT_7.37

iti te kathitaṃ kānte yogasāraṃ samāsataḥ
na vaktavyaṃ paśor agre prāṇānte'pi kadācana // ToT_7.38

Toḍalatantra, Aṣṭamaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

sārdhatrikoṭināḍīnām ālayaṃ ca kalevaram
krameṇa śrotum icchāmi tad vadasva mayi prabho // ToT_8.1

śrīśiva uvāca

lomni kūpe sapādārdhakoṭayaścaiva sundari
hastāsye ca tadā pāde 'gnilakṣanāḍayaḥ sthitāḥ // ToT_8.2

udare ca tathā pāyau pañcalakṣāḥ prakīrtitāḥ
hṛdādisarvagātreṣu navalakṣāḥ prakīrtitāḥ // ToT_8.3

atha pārśve tathā carme tathaiva sarvasaṃdhiṣu
rudrānnyūnaṃ sthitaṃ lakṣaṃ śarīre nāḍayaḥ priye // ToT_8.4

iḍā ca piṅgalā caiva suṣumnā citriṇī tathā
brahmanāḍī ca tanmadhye pañcanāḍyaḥ prakīrtitāḥ // ToT_8.5

kuhūś ca śaṅkhinī caiva gāndhārī hastijihvikā
nardinī ca tathā nidrā rudrasaṃkhyā vyavasthitā // ToT_8.6

etā nāḍyaḥ pareśāni suṣumnāyāḥ prajāyate
śrīdevī uvāca vedākṣivasurandhrāstu bāṇasaṃkhyajalāntakāḥ
kimādhāre padmamadhye saṃsthitāḥ parameśvara // ToT_8.7

śrīśiva uvāca

yogapadmasya māhātmyaṃ mayā vaktuṃ na śakyate
mūlādhāre padmamadhye laṃbījaṃ cātiśobhanam // ToT_8.8

laṃbījasya bindumadhye pṛthvīcakraṃ manoharam
valayākārarūpeṇa samudrāḥ saptakāḥ sthitāḥ // ToT_8.9

śrīdevī uvāca

bindumānaṃ mahādeva kathayasva mayi prabho
krameṇa yogapadmasya pramāṇaṃ vada śaṃkara // ToT_8.10

śrīśiva uvāca

paramāṇutribhāgaikabhāgaṃ binduṃ suvistaram
tanmadhye sāgarāḥ sarve saptadvīpā vasuṃdharā // ToT_8.11

avyayaṃ paramaṃ sūkṣmaṃ bindurūpaṃ paraṃ śivam
pramāṇaṃ cāsya devasya kiṃ vaktuṃ śakyate mayā // ToT_8.12

brahmalokaṃ pareśāni nādopari vicintayet
ḍākinīsahito brahmā tathaiva nivaset sadā // ToT_8.13

lakāraṃ pārthivaṃ bījaṃ śaktirūpaṃ sureśvari
pṛthvīcakrasya madhye tu svayambhūliṅgam adbhutam // ToT_8.14

sārdhatrivalayākārakuṇḍalyā veṣṭitaṃ sadā
liṅgacchidraṃ svavaktreṇa kuṇḍalyācchādya saṃsthitā // ToT_8.15

tenaiva vartate vāyur iḍāpiṅgalayoḥ sadā
sahasrāradarśanāya sadā jāgratsvarūpiṇī // ToT_8.16

yadaiva brahmamārgeṇa sahasrāre samutthitā
tadaiva parameśāni śvāsocchvāsavikāśanam // ToT_8.17

kesarasya tu madhye ca catuḥpattre sureśvari
anantarūpiṇī durgā śambhuś cānantarūpadhṛk // ToT_8.18

nānāsukhavilāsena sadā kāmena vartate
śrīdevī uvāca liṅgacchidraṃ samākṛṣya saṃsthitā kuṇḍalī katham // ToT_8.19

kathayasva sadānanda sarvajñastvaṃ sureśvara
śrīśiva uvāca liṅgamadhye mahattejo vahnirūpaṃ ca sundari // ToT_8.20

yat kiṃcid vāyuyogena brahmāṇḍo dahyate yataḥ
ataḥ sā kuṇḍalī devī mukhenācchādya saṃsthitā // ToT_8.21

tenaiva pārthive liṅge binduśaktiṃ niyojayet
binduśaktiṃ samutthāpya liṅgapūjā prakīrtitā // ToT_8.22

Toḍalatantra, Navamaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

tripurāyā mahāmantraṃ nityātantre śrutaṃ mayā
idānīṃ śrotum icchāmi navārṇasya ca vāsanām // ToT_9.1

śrīśiva uvāca

bhūmiś candraḥ śivo māyā śaktiḥ kṛśānusādanau
ardhacandraśca binduśca navārṇo merurucyate // ToT_9.2

bhūmibījajapādeva bhūpatir jāyate 'cirāt
candrabījajapādeva mahāsaundaryamāpnuyāt // ToT_9.3

śivabījajapād eva śivavadviharet kṣitau
ekatroccāraṇāt satyaṃ caturvargaphalapradam // ToT_9.4

śrīdevī uvāca

yattvayā kathitaṃ nātha yogajñānādikaṃ layam
yāvat kāmādi saṃdīpyo bhāvayogo na labhyate // ToT_9.5

ūrdhvaretā mahāyogī tadadhaḥ śaktiyogataḥ
brūhi me jagatāṃnātha kathaṃ dīrghāyuṣaṃ bhavet // ToT_9.6

śrīśiva uvāca

śṛṇu devi pravakṣyāmi yena dīrghāyuṣaṃ bhavet
śrutvā gopaya yatnena na prakāśyaṃ kadācana // ToT_9.7

pūjayet kālikāṃ devīṃ tāriṇīṃ vātha sundarīm
ṣoḍaśenopacāreṇa pañcatattvena pārvati // ToT_9.8

dinatrayaṃ pūjayitvā ṣaṭcakraṃ cintayedatha
tatastu parameśāni mālāmantraṃ samabhyaset // ToT_9.9

ṣoḍaśī vā mahāpūrvā pattre cābhyāsamācaret
catuṣpattre cāṣṭavāraṃ ṣaṭpattre dvādaśaṃ japet // ToT_9.10

daśapattre viṃśatiṃ ca dvādaśe vedanetrakam
ṣoḍaśe daśasaṃkhyaṃ tu caturvāraṃ śruvo'ṣṭakam // ToT_9.11

kumbhakena japenmantraṃ mālāṣaṭke sureśvari
evaṃ krameṇa deveśi sthiramāyuryadā bhavet // ToT_9.12

prajapedakṣamālāyāṃ yena mṛtyuṃjayo bhavet
śrīdevī uvāca mūlacakrācchiro'ntā ca suṣumnā parikīrtitā
tadgarbhasthā ca yā śaktiḥ sā devī kuṇḍarūpikā // ToT_9.13

sadā kuṇḍalinī devī pañcāśadvarṇabhūṣitā
mālārūpā kathaṃ deva iti me saṃśayo hṛdi // ToT_9.14

śrīśiva uvāca

sahasrāre mahāpadme bījakośe śivālaye
haṃsena vāyuyogena pūrakeṇa samānayet // ToT_9.15

sahasrāraṃ tu samprāpya śivaṃ dṛṣṭvā tu kāminī
mālākāreṇa talliṅgaṃ saṃveṣṭya kuṇḍalī sadā // ToT_9.16

akārādilakārāntā kṣakāraṃ vaktrasaṃyutam
caramārṇaṃ sarandhraṃ ca nijapucchena kāminī // ToT_9.17

bhedayitvā svapucchena nāgapāśaṃ tadūrdhvake
etatkāraṇaṃ saṃvyāpya saṃsthitā kuṇḍalī yadā // ToT_9.18

tadaiva prajapenmantram amaratvaṃ sa vindati
recanāt kāminī devī praviśantī svaketanam // ToT_9.19

na tatra prajapenmantraṃ japānmṛtyumavāpnuyāt
recake chinnamālāyāṃ satyaṃ hi suravandite // ToT_9.20

chinne sūtre bhavenmṛtyuḥ puraiva kathitaṃ mayā
iti te kathitaṃ kānte yato mṛtyuṃjayo bhavet // ToT_9.21

athavā nijanāsāgre dṛṣṭimāropya yatnataḥ
vāyuṃ saṃdhārya yatnena ekoccāreṇa coccaret // ToT_9.22

mālāmantraṃ ṣoḍaśīṃ vā tathā cāṣṭādaśākṣarīm
sahasraṃ prajapenmantraṃ pratyahaṃ yadi pārvati // ToT_9.23

jitvā mṛtyuṃ jarāṃ rogaṃ dīrghakālaṃ sa jīvati
etadanyaṃ mahāyogaṃ bhogārthī nahi labhyate // ToT_9.24

athavā parameśāni ḍāmaroktavidhānataḥ
yajet kātyāyanīṃ devīṃ bhūtapūrvāṃ prayatnataḥ // ToT_9.25

tadā pañcasahasrābdaṃ niścitaṃ tu sa jīvati
iti te kathitaṃ sarvaṃ deharakṣaṇakāraṇam // ToT_9.26

na bhogī bhogamāpnoti yogī yogo na labhyate
etattattvena deveśi bhogo yogāyate dhruvam // ToT_9.27

śrīdevī uvāca

yanmālāyāṃ japenaiva kiṃ phalaṃ labhate naraḥ
pṛthak pṛthaṅ mahādeva pattramālāphalaṃ vada // ToT_9.28

śrīśiva uvāca

bhūmikāmī japen mantraṃ mūlādhāre catuṣṭaye
svādhiṣṭhāne japādeva mahendro jāyate'cirāt // ToT_9.29

maṇipūre japādeva bhavet svargasya bhājanam
anāhate mahāpadme japād brahmapuraṃ vrajet // ToT_9.30

viśuddhākhye japādeva viṣṇuloke vased dhruvam
ājñācakre ca japtavye śvetadvīpe vaset sadā // ToT_9.31

yanmālā parameśāni bāhyamālā prakīrtitā
antarmālā mahāmālā pañcāśadvarṇarūpiṇī // ToT_9.32

māhātmyaṃ tasya deveśi kiṃ vaktuṃ śakyate mayā
sahasrāre sthirībhūya yadi cāṣṭaśataṃ japet // ToT_9.33

tatphalāt koṭibhāgaikaṃ bhāgaṃ cānyena vidyate
pṛthivyāmavyayo deho bhavatyeva na saṃśayaḥ // ToT_9.34

yanmālāyāṃ japenmantram abhyāsārthaṃ hi pārvati
iti te kathitaṃ devi cirajīvī yathā bhavet // ToT_9.35

idānīṃ parameśāni bhūtakātyāyanīṃ śṛṇu
vedādyaṃ śabdabījaṃ ca mahāmāyāṃ tataḥ param // ToT_9.36

astrayugmaṃ vahnijāyā manuḥ saptākṣaraḥ paraḥ
śrīśivo'sya ṛṣiḥ prokto virāṭ chanda udāhṛtam // ToT_9.37

bhūtakātyāyanī devī dharmārthakāmadā sadā
praṇavena ṣaḍaṅgaṃ ca prāṇāyāmaṃ ca sundari // ToT_9.38

dhyānamasyāḥ pravakṣyāmi śṛṇu sundari sādaram
gauravarṇāṃ muktakeśīṃ sarvābharaṇabhūṣitām // ToT_9.39

paṭṭavastraparīdhānāṃ sadā ghūrṇitalocanām
vāmapāṇau raktapūrṇakharparaṃ dakṣiṇe kare // ToT_9.40

madyapūrṇasvarṇapātrāṃ grīvāyāṃ hārabhūṣitām
śaraccandrasamābhāsāṃ pādāṅgulivirājitām // ToT_9.41

evaṃ tāṃ varadāṃ nityāṃ bhāvayet siddhihetave
sāmānyārghyaṃ tato devi svavāme vinyasettataḥ // ToT_9.42

jīvanyāsādikaṃ kṛtvā pūjayet parameśvarīm
ṣoḍaśenopacāreṇa pañcatattvena sundari // ToT_9.43

yajettāṃ bahuyatnena gṛhamadhye dinatrayam
tato japenmahāmantraṃ gajāntakasahasrakam // ToT_9.44

tataśca pūjayed devīṃ śūnyāgāre dinatrayam
pratyahaṃ prajapenmantraṃ gajāntakasahasrakam // ToT_9.45

eva kṛte maheśāni yadi siddhirna jāyate
tataśca prajapenmantraṃ pitṛbhūmau dinatrayam // ToT_9.46

tataḥ siddhirbhaved devi satyaṃ satyaṃ hi supriye
tadvākyaṃ prārthanāvākyaṃ ḍāmarākhye mayoditam // ToT_9.47

Toḍalatantra, Daśamaḥ paṭalaḥ

śrīdevī uvāca

kākīcañcuṃ mahāmudrāṃ kathayasva dayānidhe
yena rūpeṇa deveśa dehāsanaparo bhavet // ToT_10.1

śrīśiva uvāca

anākulena deveśi jihvāṃ paramayatnataḥ
tālumūle nyaset paścāt tato vāyuṃ pibet śanaiḥ // ToT_10.2

dantairdantān samāpīḍya kākīcañcuṃ samabhyaset
bahuyonyuktavidhinā sarvakarmāṇi sādhayet // ToT_10.3

athātaḥ sampravakṣyāmi svalpayoniṃ śṛṇu priye
gudachidre dakṣagulphaṃ saṃdhau liṅgaṃ vinikṣipet // ToT_10.4

nābhirandhre'thavā gulphaṃ dhārayed vāmahastake
bahuyonyuktavidhinā cānyat sarvaṃ samāpayet // ToT_10.5

mudrā caitanyatantre ca māhātmyaṃ kathitaṃ mayā
yathā hemagirirdevi yathā vegavatī nadī // ToT_10.6

candrādikaṃ yathā devi cirajīvī tathā bhavet
śrīdevī uvāca daśāvatāraṃ deveśa brūhi me jagatāṃ guro // ToT_10.7

idānīṃ śrotumicchāmi kathayasva suvistarāt
kā vā devī kathaṃbhūtā vada me parameśvara // ToT_10.8

śrīśiva uvāca

tārā devī nīlarūpā vagalā kūrmamūrtikā
dhūmāvatī varāhaṃ syāt chinnamastā nṛsiṃhikā // ToT_10.9

bhuvaneśvarī vāmanaḥ syānmātaṃgī rāmamūrtikā
tripurā jāmadagnyaḥ syād balabhadrastu bhairavī // ToT_10.10

mahālakṣmīr bhavet buddho durgā syāt kalkirūpiṇī
svayaṃ bhagavatī kālī kṛṣṇamūrtiḥ samudbhavā // ToT_10.11

iti te kathitaṃ devy avatāraṃ daśamameva hi
etāsāṃ pūjanād devi mahādevasamo bhavet
āsāṃ dhyānādikaṃ sarvaṃ kathitaṃ me purā tava // ToT_10.12