Vimanavatthu
Input by the Sri Lanka Tripitaka Project
[CPD Classification 2.5.6]
[PTS Vol Vv - ] [\z Vv /] [\f I /]
[PTS Page 001] [\q 1/]
[BJT Vol Vv - ] [\z Vv /] [\w I /]
[BJT Page 002] [\x 2/]
Suttantapiṭake
Vimānavatthupāḷi
THIS GRETIL TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
Text converted to Unicode (UTF-8).
(This file is to be used with a UTF-8 font and your browser's VIEW configuration
set to UTF-8.)
| description: | multibyte sequence: |
| long a | ā |
| long A | Ā |
| long i | ī |
| long I | Ī |
| long u | ū |
| long U | Ū |
| vocalic r | ṛ |
| vocalic R | Ṛ |
| long vocalic r | ṝ |
| vocalic l | ḷ |
| vocalic L | Ḷ |
| long vocalic l | ḹ |
| velar n | ṅ |
| velar N | Ṅ |
| palatal n | ñ |
| palatal N | Ñ |
| retroflex t | ṭ |
| retroflex T | Ṭ |
| retroflex d | ḍ |
| retroflex D | Ḍ |
| retroflex n | ṇ |
| retroflex N | Ṇ |
| palatal s | ś |
| palatal S | Ś |
| retroflex s | ṣ |
| retroflex S | Ṣ |
| anusvara | ṃ |
| visarga | ḥ |
| long e | ē |
| long o | ō |
| l underbar | ḻ |
| r underbar | ṟ |
| n underbar | ṉ |
| k underbar | ḵ |
| t underbar | ṯ |
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order
to facilitate word search.
For a comprehensive list of GRETIL encodings and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf
For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm
Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa.
1. Pīṭhavaggo
1. 1
1. Pīṭhaṃ te sovaṇṇamayaṃ uḷāraṃ
Manojavaṃ gacchati yena kāmaṃ,
Alaṅkate mālyadhare1 suvatthe
Obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.
2. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
3. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
4. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
5. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Abbhāgatānāsanakaṃ2 adāsiṃ,
Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ
Yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.
6. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
7. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Paṭhamapīṭhavimānaṃ.
1. 2
[PTS Page 002] [\q 2/]
8. Pīṭhaṃ te vephariyamayaṃ uḷāraṃ
Manojavaṃ gacchati yena kāmaṃ,
Alaṅkate mālyadhare suvatthe
Obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.
1. Malyadhare - sīmu.
2. Abbhāgatānaṃ āsanakaṃ - sīmu.
[BJT Page 4] [\x 4/]
9. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
10. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
11. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
12. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Abbhāgatānāsanakaṃ adāsiṃ,
Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ
Yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.
13. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
14. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenambhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiyapīṭhavimānaṃ.
1. 3
15. Pīṭhaṃ te sovaṇṇamayaṃ uḷāraṃ
Manojavaṃ gacchati yena kāmaṃ,
Alaṅkate mālyadhare suvatthe
Obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ
16. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
17. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
18. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
[BJT Page 6] [\x 6/]
[PTS Page 003] [\q 3/]
19. Appassa kammassa phalaṃ mamedaṃ1
Yenamhi2 evaṃ jalitānubhāvā,
Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke
20. Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ vippasannamanāvilaṃ,
Tassa adāsahaṃ piṭhaṃ pasannā sehi pāṇihi
21. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
22. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbādisā pabhāsatīti.
Tatiyapīṭhavimānaṃ.
1. 4
23. Pīṭhaṃ te vephariyamayaṃ uḷāraṃ
Manojavaṃ gacchati yena kāmaṃ,
Alaṅkate mālyadhare suvatthe
Obhāsasi vijjurivabbhakūṭaṃ.
24. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
25. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
26. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
27. Appassa kammassa phalaṃ mamedaṃ
Yenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Ayaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke.
28. Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ vippasannamanāvilaṃ,
Tassa adāsahaṃ pīṭhaṃ pasannā sehi pāṇāhi.
1. Mametaṃ - katthavi
2. Tenamhi - katthavi
[BJT Page 8] [\x 8/]
29. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
30. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Catutthapīṭhavimānaṃ.
1. 5
[PTS Page 004] [\q 4/]
31. Kuñjaro te varārogo nānā ratanakappano,
Ruciro thāmavā javasampanno1 ākāsamhi samīhati.
32. Padumī padumapattakkhī2 padumuppalajutindharo, 3
Padumacuṇṇābhikiṇṇaṅgo soṇṇapokkharamālavā4
33. Padumānusaṭaṃ maggaṃ padumapattavibhūsitaṃ,
hītaṃ vaggumanugghāti mitaṃ gacchati vāraṇo
34. Tassa pakkamamānassa soṇṇakaṃsā ratissarā,
Tesaṃ sūyyati nigghoso turiye pañcaṅgike yathā
35. Tassa nāgassa khandhasmiṃ sucivatthā alaṅkatā,
Mahantaṃ accharāsaṅghaṃ vaṇṇena atirocasi5
36. Dānassa te idaṃ phalaṃ atho sīlassa vā pana,
Atho añjalikammassa taṃ me akkhāhi pucchitāti.
37. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti.
38. Disvāna guṇasampannaṃ jhāyiṃ jhānarataṃ sataṃ,
Adāsiṃ pupphābhikiṇṇaṃ āsanaṃ dussasanthataṃ.
39. Upaḍḍhapadumamālāhaṃ āsanassa samantato,
Abbhokirissaṃ pattehi pasannā sehi pāṇīhi.
1. Thāmasampanno - katthavi
2. Padamapattakkhī - machasaṃ.
3. Padamuppalajutindharo - machasaṃ.
4. Soṇṇapokkharamālamā - machasaṃ.
5. Atirocati - katthacī
[BJT Page 10] [\x 10/]
40. Tassa kammassa kusalassa1 idaṃ me īdisaṃ phalaṃ,
Sakkāro garukāro ca devānaṃ apacitā ahaṃ.
41. Yo ce sammāvimuttānaṃ sattānaṃ brahmacārinaṃ,
Pasanno āsanaṃ dajjā evaṃ nando yathā ahaṃ.
42. Tasmāhi atthakāmena mahantambhikaṅkhatā,
Āsanaṃ dātabbaṃ hoti sarīranti madhārinanti.
Kuñjaravimānaṃ.
1. 6
43. Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ nārī āruyha tiṭṭhasi,
Ogāhasi pokkharaṇiṃ padumaṃ chindasi pāṇinā.
44. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
45. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti,
46. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalantī.
47. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke,
Disvāna bhikkhū tasite kilante
Uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
48. Yo ve kilantāna pipāsitānaṃ
Uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti,
Sītodakā tassa bhavanti najjo
Pahūtamālyā bahupuṇḍarīkā.
49. Tamāpagā anupariyanti sabbadā
Sītodīkā vālukasanthatā nadī,
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo
Uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
1. Kammakusalassa - machasaṃ.
[BJT Page 12] [\x 12/]
50. Taṃ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ
Vimānaseṭṭhaṃ bhūsasobhamānaṃ,
Tassīdha1 kammassa ayaṃ vipāko
Etādisaṃ katapuññā2 labhanti.
51. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
52. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Paṭhamanāvāvimānaṃ.
1. 7
53. Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ nārī āruyha tiṭṭhasi,
Ogāhasi pokkharaṇiṃ padumaṃ chindasi pāṇinā.
54. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
55. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
56. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
57. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke,
Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ
Uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
58. Yo ce kilantassa pipāsitassa
Uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti,
Sītodakā tassa bhavanti najjo
Pahūtamālyā bahupuṇḍarīkā.
59. Tamāpagā anupariyanti sabbadā
Sītodakā vālukasanthatā nadī,
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo
Uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
1. Tasseva - syā.
2. Puññakatā - machasaṃ.
[BJT Page 14] [\x 14/]
60. Taṃ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ
Vimānaseṭṭhaṃ bhusasobhamānaṃ,
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko
Etādisaṃ katapuññā labhanti.
61. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
62. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ, *
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiyanāvāvimānaṃ.
1. 8
63. Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ nārī āruyha tiṭṭhasi,
Ogāhasi pokkharaṇiṃ padumaṃ chindasi pāṇinā.
64. Kūṭāgārā nivesā te vibhattā bhāgaso mitā,
Daddallamānā ābhanti samantā caturo disā.
65. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
66. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 005] [\q 5/]
67. Sā devatā attamanā sambuddheneva pucchitā
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti.
[PTS Page 007] [\q 7/]
68. Ahaṃmanussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke,
Disvāna bhikkhū tasite kilante
Uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
69. Yo ve kilantāna pipāsitānaṃ
Uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti,
Sītodakā tassa bhavanti najjo
Pahūtamālyā bahu puṇḍarīkā.
* Ettha dissate marammachaṭṭha saṅgīti potthake ''akkhāmi te buddha mahānubhāva
manussabhūtā yamakāsi puññāpi pādantidvayaṃ.
[BJT Page 16] [\x 16/]
70. Tamāpagā anupariyanti sabbadā
Sītodakā vālukasanthatā nadī,
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo
Uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
71. Taṃ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ
Vimānaseṭṭhaṃ bhusasobhamānaṃ,
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko
Etādisaṃ katapuññā labhanti.
72. Kūṭāgārā nivesā me vibhattā bhāgaso mitā,
Daddallamānā ābhanti samantā caturo disā.
73. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
74. Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsati,
Etassa kammassa phalaṃ mamedaṃ
Atthāya buddho udakaṃ apāyīti1.
Tatiyanāvā vimānaṃ.
1. 9
75. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā.
76. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
77. Kena tvaṃ vimalobhāsā atirocasi devate2,
Kena te sabbagattehi sabbā obhāsare3 disā.
78. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 006] [\q 6/]
79. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
1. Apāsīti - sī, syā, [PTS.]
2. Devatā - machasaṃ.
3. Obhāsate - machasaṃ.
[BJT Page 18] [\x 18/]
[PTS Page 008] [\q 8/]
80. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Pūrimāya jātiyā manussaloke,
Tamandhakāramhi timīsikāyaṃ
Padīpakālamhi adaṃ padīpaṃ1
81. Yo andhakāramhi timīsikāyaṃ
Padīpakālamhi dadāti dīpaṃ,
Uppajjati jotirasaṃ vimānaṃ
Pahūtamālyaṃ bahupuṇḍarīkaṃ.
82. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
83. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
84. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dīpavimānaṃ.
1. 10
85. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
86. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
87. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
88. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā.
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
89. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke.
Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ vippasannamanāvilaṃ
1. Adāya dīpaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 20] [\x 20/]
90. Āsajja dānaṃ adāsiṃ akāmā tiladakkhiṇaṃ
Dakkhiṇeyyassa buddhassa pasannā sehi pāṇihi.
91. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
92. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 009] [\q 9/]
Tiladakkhiṇāvimānaṃ.
1. 11
93. Koñcā mayūrā diviyā ca haṃsā
Vaggussarā kokilā sampatanti,
Pupphābhikiṇṇaṃ rammamidaṃ vimānaṃ
Anekacittaṃ naranārisevitaṃ.
94. Tatthacchasi devi mahānubhāve
Iddhi1 vikubbantī anekarūpā,
Imā ca te accharāyo samantato
Naccanti gāyanti pamodayanti2.
95. Devidadhipattāsi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
96. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
97. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Patibbatā nāññamanā3 ahosiṃ,
Mātāva puttaṃ anurakkhamānā
Kuddhapahaṃ4 nappharusaṃ avocaṃ.
98. Sacce ṭhitā mosavajjaṃ pahāya
Dāne ratā saṅgahitattabhāvā,
Annaṃ ca pānaṃ ca pasannacittā
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
1. Iddhiṃ - katthaci
2. Pamodayanti ca - machasaṃ.
3. Patibbatā naññamanā - machasaṃ.
4. Kuddhāpihaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 22] [\x 22/]
99. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
100. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Patibbatāvimānaṃ.
1. 12
101. Vepharīyatthambhaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ
Vimānamāruyha anekacittaṃ
Tatthacchasi devi mahānubhāve
Uccāvacā iddhivikubbamānā
Imā ca te accharāyo samantato
Naccanti gāyanti pamodayanti1
[PTS Page 010] [\q 10/]
102. Deviddhipattāsi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
103. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
104. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Upāsikā cakkhumato abhosiṃ
Pāṇātipātā viratā ahosiṃ
Loke adinnaṃ parīvajjayissaṃ
105. Amajjapā no ca2 musā abhāsiṃ3
Sakena sāmināva4 ahosiṃ tuṭṭhā
Annañca pānañca pasannacittā
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
106. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
107. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti
Dutiya patibbatāvimānaṃ.
1. Pamodayanti ca - machasaṃ,
2. Nāpi - syā.
3. Abhāṇiṃ - machasaṃ.
4. Sāmitā - machasaṃ.
[BJT Page 24] [\x 24/]
01. 13
108. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
109. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
110. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
111. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
112. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Suṇisā ahosiṃ sasurassa gehe1
Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ vippasannamanāvilaṃ
113. Tassa adāsahaṃ pūvaṃ pasannā sehi pāṇihi
Bhāgaḍḍhabhāgaṃ datvāna modāmi nandane vane
[PTS Page 011] [\q 11/]
114. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
115. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Suṇisāvimānaṃ.
[BJT Page 24] [\x 24/]
1. 14
116. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
117. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
1. Ghare, - syā.
[BJT Page 26] [\x 26/]
118. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
119. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
120. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Suṇisā ahosiṃ sasurassa gehe
Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ vippasannamanāvilaṃ
121. Tassa adāsahaṃ pūvaṃ pasannā sehi pāṇihi
Bhāgaḍḍhabhāgaṃ datvāna modāmi nandane vane
122. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
123. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiya suṇisāvimānaṃ.
1. 15
124. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
125. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
126. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
127. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
[BJT Page 28] [\x 28/]
[PTS Page 012] [\q 12/]
128. Issā ca maccheramatho paḷāso,
Nāhosi mayhaṃ gharamāvasantiyā
Akkodhanā bhattuvasānuvattinī
Uposathe niccahamappamattā.
129. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī,
Pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ
130. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saṃyamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ1
131. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
132. Pañca sikkhaṃ pade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino.
133. Sāhaṃ sakena sīlena yasasā ca yasassinī,
Anubhomi sakaṃ puññaṃ sukhitā camhi anāmayā.
134. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
135. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Mama ca bhante vacanena bhagavato pāde sirasā vandeyyāsi, uttarā nāma bhante upāsikā
bhagavato pāde sirasā vandatīti anacchariyaṃ kho panetaṃ bhante yaṃ maṃ bhagavā
aññatarasmiṃ sāmaññaphale vyākareyya. Taṃ bhagavā sakadāmiphale viyākāsīti.
Uttarāvimānaṃ.
1. 16
136. Yuttā ca te parama alaṅkatā hayā
Adhomukhā aghasigamā balī javā
Abhinimmitā pañcarathā satā ca te
Anventi taṃ sārathicoditā hayā.
137. Sā tiṭṭhasi rathavare alaṅkatā
Obhāsayaṃ jalamiva jotipāvako
Pucchāmi taṃ varatanu2 anomadassane
Kasmā nu kāyā anadhivaraṃ upāgamīti.
1. Āvasāmimaṃ - sī.
2. Varacāru - katthavi.
[BJT Page 30] [\x 30/]
138. Kāmaggapattānaṃ yamāhunuttaraṃ1
Nimmāya nimmāya ramanti devatā
Tasmā kāyā accharā kāmavaṇṇīnī
Idhāgatā anadhivaraṃ namassitunti.
[PTS Page 013] [\q 13/]
139. Kiṃ tvaṃ pure sucaritamācarīdha
Kenacchasi tvaṃ amitayasā sukhedhitā
Iddhī ca te anadhivarā vihaṅgamā
Vaṇṇo ca te dasadisā virocati.
140. Devehi taṃ parivutā sakkatā casi
Kuto cutā sugatigatāsi devate
Kassa vā tvaṃ vacanakarānusāsaniṃ
Ācikkha me tvaṃ yadi buddhasāvikāti.
141. Nagantare nagaravare sumāpite
Paricārikā rājavarassa sirīmato
Nacce gīte paramasusikkhitā ahuṃ
Sirimāti maṃ rājagahe avedisuṃ. 2
142. Buddho ca me isinisabho vināyako
Adesayī samuyadadukkhaniccataṃ
Asaṅkhataṃ dukkhanirodhasassataṃ
Maggañcimaṃ akuṭilamañjasaṃ sivaṃ.
143. Sutvānahaṃ amatapadaṃ asaṅkhataṃ
Tathāgatassanadhivarassa sāsanaṃ
Sīlesavahaṃ paramasusaṃvutā ahuṃ
Dhamme ṭhitā naravarabuddhabhāsite. 3
144. Ñatvānahaṃ virajapadaṃ asaṅkhataṃ
Tathāgatena nadhivarena desitaṃ
Tatthevahaṃ samathasamādhimāphusiṃ
Sā yeva me paramaniyāmatā ahu.
145. Laddhānahaṃ amatavaraṃ visesanaṃ
Ekaṃsikā abhisamaye visesiya
Asaṃsayā bahujanapūjitā ahaṃ
Khiḍḍhāratiṃ4 paccanubhomanappakaṃ.
146. Evaṃ ahaṃ amatadassamhi devatā
Tathāgatassanadhivarassa sāvikā
Dhammaddasā paṭhamaphale patiṭṭhitā
Sotāpannā na ca pana matthiduggati.
1. Yamāhunuttārā - syā.
2. Avediṃsu - sīmu. Pa.
3. Naravarabuddhadesite - machasaṃ.
4. Khiḍḍaṃratiṃ - syā.
[BJT Page 32] [\x 32/]
147. Sā vandituṃ anadhivaraṃ upāgamiṃ
Pāsādike kusalarathe ca bhikkhavo
Namassituṃ samaṇasamāgamaṃ sivaṃ
Sagāravā sirimato dhammarājino.
[PTS Page 014] [\q 14/]
148. Disvā muniṃ muditamanamhi pīṇitā
Tathāgataṃ naravaradammasārathiṃ
Taṇhacchidaṃ kusalarataṃ vināyakaṃ
Vandāmahaṃ parahitānukampakanti.
Sirimāvimānaṃ.
1. 17
149. Idaṃ vimānaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ
Vephariyatthamhaṃ satataṃ sunimmitaṃ
Sovaṇṇarukkhehi1 samantamotthataṃ ṭhānaṃ mamaṃ kammavipākasambhavaṃ.
150. Patrūpapannā purimaccharā imā
Sataṃ sahassāni sakena kammunā
Tuvaṃsi ajjhapagatā yasassinī
Obhāsayaṃ tiṭṭhasi pubbadevatā.
151. Sasī adhiggayha yathā virocati
Nakkhattarājāriva tārakāgaṇaṃ
Tatheva tvaṃ accharāsaṅgamaṃ2 imaṃ
Daddallamānā yasasā virocasi.
152. Kuto nu āgamma anomadassane
Uppannā tvaṃ bhavanaṃ mamaṃ idaṃ
Brahmaṃva devā tidasā saindakā
Sabbe na tappāmase dassanena tanti. 3
153. Yametaṃ sakka anupucchase mamaṃ
Kuto vutā tvaṃ idha āgatāti4
Bārāṇasī nāma puratthi kāsinaṃ
Tattha pure ahosiṃ kesakārikā.
154. Buddhe ca dhamme ca pasannamānasā
Saṅgheca ekantagatā asaṃsayā
Akhaṇḍasikkhāpadā āgatapphalā
Sambodhidhamme niyatā anāmayāti.
1. Suvaṇṇarukkhehi - machasaṃ
2. Accharāsaṅganaṃ - machasaṃ
3. Dassanātanti - sī.
4. Āgatā tuvaṃ - syā.
Kuto vutāya āgatikava [PTS.]
[BJT Page 34] [\x 34/]
155. Tantyābhinandamase sāgatañca1 te
Dhammena ca tvaṃ yassā virocasi
Buddhe ca dhamme ca pasannamānase
Saṅghe ca ekantagate asaṃsaye
Akhaṇḍa sikkhāpade āgatapphale
Sambodhidhamme niyate anāmayeti.
Kesakārīvimānaṃ.
Pīṭhavaggo paṭhamo.
Tassuddānaṃ: -
Pañcapīṭhā tayo nāvā dīpatiladakkhiṇā duve
Pati dve suṇisā uttarā sirimā kesakārikā
Vaggo tena pavuccatīti.
[PTS Page 015] [\q 15/]
1. Svāgatañca - machasaṃ.
[BJT Page 36] [\x 36/]
2. Cittalatāvaggo
2. 1
[PTS Page 016. [\q 16/] ]
156. Api sakko'va devindo ramme cittalatā vane
Samantā anuppiyāsi nārīgaṇapurakkhatā
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
157. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
158. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
159. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
160. Ahaṃ manussesu manussabhūtā dāsī ahosiṃ parapessiyā kule
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino
Tassā me nikkhamo āsi sāsane tassa tādino.
161. Kāmaṃ bhijjatu'yaṃ kāyo neva atthettha santhanaṃ1
Sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ maggo sovatthiko sivo.
162. Akaṇṭako agahano uju sabbhi pavedito
Nikkhamassa phalaṃ passa yathidaṃ pāpuṇitthikā.
163. Āmantanikā raññomhi sakkassa vasavattino
Saṭṭhituriyasahassāni paṭibodhaṃ karonti me.
164. Ālambo gaggaro2 bhīmo sādhuvādī ca saṃsayo,
Pokkharo ca suphasso ca vīṇāmokkhā ca nāriyo.
165. Nandā ceva sunandā ca soṇadinnā sucimbhitā3
Alambusā missakesī ca puṇḍarīkātidāruṇī.
166. Eṇiphassā suphassā ca subhaddā muduvādinī,
Etā caññā ca seyyasā4 accharānaṃ pabodhikā.
1. Saṇaṭhanaṃ - machasaṃ.
2. Gaggamo - syā.
3. Sucimbhikā - syā.
4. Seyyāse - sīmu. Pa.
[BJT Page 38] [\x 38/]
167. Kāmaṃ kālenupāgantvā abhibhāsanti devatā,
Handa naccāma gāyāma handa taṃ ramayāmase.
168. Nayidaṃ akatapuññānaṃ katapuññānamevidaṃ
Asokaṃ nandānaṃ rammaṃ tidasanaṃ mahāvanaṃ.
169. Sukhaṃ akatapuññātaṃ idha natthi parattha ca,
Sukhañce katapuññānaṃ idha ceva paratthe ca.
170. Tesaṃ sahavyakāmānaṃ kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ
Katapuññā hi modanti sagge bhosasamaṅginoti.
Dāsīvimānaṃ.
2. 2
171. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārākā.
172. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
173. Pucchāmi taṃ mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
174. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
175. Kevaṭṭadvārā nikkhamma ahu mayhaṃ nivesanaṃ,
Tattha sañcaramānānaṃ sāvakānaṃ mahesinaṃ.
176. Odanaṃ kummāsaṃ sākaṃ1 loṇasovīrakañcahaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetaso.
177. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī,
Pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ
178. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ
1. Ḍākaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 40] [\x 40/]
179. Pāṇātipātā vīratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā
180. Pañcasikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino
181. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
182. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Mama ca bhante vacanena bhagavato pāde sirasā vandeyyāsi, lakhumā nāma bhante upāsikā
bhagavato pāde sirasā vandatīti. Anacchariyaṃ kho panekaṃ bhante yaṃ maṃ bhagavā
aññatarasmiṃ sāmaññaphale vyākareyya taṃ bhagavā sakadāgāmiphale vyākāsīti.
Lakhumāvimānaṃ.
2. 3
183. Piṇḍāya te carantassa tuṇhībhūtassa tiṭṭhato,
Daḷiddā kapaṇā nārī parāgāraṃ avassitā1
184. Yā te adāsi ācāmaṃ pasantā sehi pāṇihi,
Sā hitvā mānusaṃ dehaṃ kannu sā disataṃ gatā
185. Piṇḍāya me carantassa tuṇhībhūtassa tiṭṭhato,
Daḷiddā kapaṇā nārī parāgāraṃ avassitā
186. Yā me adāsi ācāmaṃ pasantā sehi pāṇihi,
Sā hitvā mānusaṃ dehaṃ vippamuttā ito cutā
187. Nimmāṇaratino nāma santi devā mahiddhikā,
Tattha sā sukhitā nārī modatācāmadāyikāti
188. Abho dānaṃ varākiyā kassape supatiṭṭhitaṃ,
Parābhatena dānena ijjhittha vata dakkhiṇā
189. Yā mahesittaṃ kāreyya cakkavattissa rājino
Nārī sabbaṅgakalyāṇī bhattu cānomadassikā
Etassācāmadānassa kalaṃ nāgghati soḷasiṃ.
1. Apassitā - machasaṃ
[BJT Page 42] [\x 42/]
190. Sataṃ nikkhā sataṃ assā sataṃ assatarīrathā
Sataṃ kaññā sahassāni āmuttamaṇīkuṇḍalā
Etassācāmadānassa kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ
191. Sataṃ hemavatā nāgā īsā dantā urūḷhavā
Suvaṇṇakacchā mātaṅgā hemakappanavāsasā1
Etassācāmadānassa kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ
192. Catunnampi2ca dīpānaṃ issaraṃ yodha kāraye,
Etassācāmadānassa kalaṃ nāgghati soḷasinti
Ācāmadāyikāvimānaṃ.
2. 4
193. Caṇḍālī vanda pādāni gotamassa yasassino,
Taveva3 anukampāya aṭṭhāsi isisattamo4
194. Abhippasādehi manaṃ arahattamhi tādinī5,
Khippaṃ pañjalikā vanda parittaṃ tava jīvitanti
195. Coditā bhāvitattena sarīrantimadhārinā,
Caṇḍālī vandi pādāni gotamassa yasassino
196. Tamenamavadhī gāvī caṇḍāliṃ pañjaliṃ ṭhitaṃ,
Namassamānaṃ sambuddhaṃ andhakāre pabhaṅkaranti
197. Khīṇāsavaṃ vigatarajaṃ anejaṃ
Ekaṃ araññamhi raho nisinnaṃ
Deviddhipattā upasaṅkamitvā
Vandāmi taṃ vīra mahānubhāvāti6
198. Suvaṇṇavaṇṇā jalitā mahāyasā
Vimānamoruyha anekacittā
Parivāritā accharānaṃ gaṇena7
Kā tvaṃ subhe devate vandase mamanti.
1. Hemakappanivāsasā - syā,
2. Catunnampi - machasaṃ.
3. Tameva - machasaṃ.
4. Isisuttamo - sīmu.
5. Tādine, - syā,
6. Mahānubhāvanti - machasaṃ, katthaci
7. Accharāsaṃgaṇena - machasaṃ.
[BJT Page 44] [\x 44/]
199. Ahaṃ bhadante1 caṇḍālī tayā vīrena pesitā,
Vandiṃ arahato pāde gotamassa yasassino
200. Sāhaṃ vanditva2 pādāni cutā caṇḍālayoniyā,
Vimānaṃ sabbato bhaddaṃ upapannambhi nandanaṃ3
201. Accharānaṃ satasahassaṃ purakkhatvāna4 tiṭṭhati,
Tāsāhaṃ pavarā seṭṭhā vaṇṇena yassa yutā.
202. Pahūtakatakalyāṇā sampajānā patissatā,
Muniṃ kāruṇikaṃ loke taṃ bhante vanditumāgatāti.
203. Idaṃ vatvāna caṇḍālī kataññū katavedinī,
Vanditvā arahato pāde tatthevantaradhāyathāti. 5
Caṇḍālīvimānaṃ.
2. 5
204. Nīlā pītā ca kāḷā ca mañjeṭṭhā6 atha lohitā,
Uccāvacānaṃ vaṇṇānaṃ kiñjakkhaparivāritā.
205. Mandāravānaṃ pupphānaṃ mālaṃ dhāresi muddhani,
Nayime aññesu kāyesu rukkhā santi sumedhase.
206. Kena kāyaṃ upapannā tāvatiṃsaṃ yasassinī,
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phala'nti
207. Bhadditthiti7 maṃ aññiṃsu kimbilāyaṃ upāsikā,
Saddhā sīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā.
208. Acchādanañca bhattañca senāsanaṃ padīpiyaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetasā
209. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī,
Pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
210. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ.
1. Bhaddante - machasaṃ.
2. Vanditvā - machasaṃ.
3. Nandane - machasaṃ
4. Purakkhitvā - syā,
5. Tatthevantaradhāyatīti - syā,
6. Mañjiṭṭhā - machasaṃ
Mañjiṭṭhā - [PTS]
7. Bhadditthikāti maṃ aññasu - machasaṃ.
[BJT Page 46] [\x 46/]
211. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
212. Pañca sikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato appamādavihāriṇī.
213. Bhikkhu cahaṃ paramahitānukampake
Abhojayaṃ tapassiyugaṃ mahāmuniṃ
Katāvāsā katakusalā tato cutā
Sayaṃpabhā anuvicarāmi nandanaṃ.
214. Aṭṭhaṅgikaṃ aparimitaṃ sukhāvahaṃ
Uposathaṃ sattamupāvasiṃ ahaṃ
Katāvāsā katakusalā tato cutā
Sayaṃpabhā anuvicarāmi nandananti.
[PTS Page 021] [\q 21/]
Bhadditthivimānaṃ.
2. 6
215. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
216. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
217. Kena tvaṃ vimalobhāsā atirocasi devate,
Kena te sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
218. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti.
219. *Sā devatā attamanā moggallānena pucchatā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassakammassidaṃ phalaṃ.
* Nāgatāpyayaṃ gāthā sīhalakkharavimānavatthumhi, tassaṃ aṭṭhakathāyaṃ āgatā, tasmā sā
idha pakkhittā.
[BJT Page 48] [\x 48/]
220. Soṇadinnāti maṃ aññiṃsu1 nālandāyaṃ upāsikā,
Saddhā sīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā.
221. Acchādanañca bhattañca senāsanaṃ padīpiyaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetasā
222. Cātuddasiṃ pañcadusiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī,
Pāṭihāriya pakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
223. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ.
224. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
225. Pañcasikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino.
226. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
227. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti.
Soṇadinnā vimānaṃ.
2. 7
228. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
229. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
230. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti.
231. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
1. Aññaṃsu, - machasaṃ.
[BJT Page 50] [\x 50/]
232. Uposathāti maṃ aññiṃsu sāketāyaṃ upāsikā,
Saddhā sīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā.
233. Acchādanaṃ ca bhattañca senāsanaṃ padīpiyaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetasā.
[PTS Page 021. [\q 21/] ]
234. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa
Aṭṭhami, pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
235. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ.
236. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
237. Pañca sikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino.
238. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
239. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
240. Abhikkhaṇaṃ nandanaṃ sutvā chando me udapajjatha1
Tattha cittaṃ paṇidhāya upapannamhi nandanaṃ.
241. Nākāsiṃ santhuvacanaṃ buddhassādiccabandhuno,
Hīne cittaṃ paṇidhāya sāmhi pacchānutāpinīti.
242. Kīva ciraṃ vimānasmiṃ idha vacchasuposathe,
Devate pucchitācikkha yadi jānāsi āyunoti.
243. Saṭṭhivassasahassāni tisso ca vassakoṭiyo
Idha ṭhatvā mahāmuni ito cutā gamissāmi
Manussānaṃ sahavyatanti.
244. Mā tvaṃ uposathe bhāyi sambuddhenāpi vyākatā
Sotāpannā visesayi pahīnā tava duggatīti.
Uposathā vimānaṃ.
1. Uppajjatha - sīmu, pa. Uppajjati - katthaci
[BJT Page 52] [\x 52/]
2. 8
245. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā.
246. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
247. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
248. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
249. Saddhāti maṃ aññiṃsu rājagahasmiṃ upāsikā,
Saddhāsīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā.
250. Acchādanañca bhattañca senāsanaṃ padīpiyaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetasā.
251. Cātuddasiṃ pañcasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhami,
Pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
252. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ.
253. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
254. Pañca sikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino.
255. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
256. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 022] [\q 22/]
Saddhāvimānaṃ. 1
1. Niddāvimānaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 54] [\x 54/]
2. 9
257. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā.
258. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
259. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
260. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
261. Sunandāti maṃ aññiṃsu1 rājagahasmiṃ upāsikā,
Saddhāsīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā.
262. Acchādanañca bhattañca senāsanaṃ padīpiyaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetasā.
263. Cātuddasiṃ pañcasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhami,
Pāṭihāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
264. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ.
265. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
266. Pañca sikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino.
267. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
268. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Sunandā vimānaṃ. 2
1. Suniddāti maṃ aññaṃsu - machasaṃ.
2. Suniddā vimānaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 56] [\x 56/]
2. 10
269. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā.
270. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
271. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
272. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
273. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke
Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ vippasannamanāvilaṃ
Tassa adāsahaṃ bhikkhaṃ pasannā sehi pāṇihi
274. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
275. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 023] [\q 23/]
Bhikkhādāyikā vimānaṃ.
2. 11
276. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā.
277. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
278. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
[BJT Page 58] [\x 58/]
279. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
280. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke
Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ vippasannamanāvilaṃ
Tassa adāsahaṃ bhikkhaṃ pasannā sehi pāṇihi
281. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
282. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiyabhikkhādāyikā vimānaṃ.
Cittalatāvaggo dutiyo
Tassuddānaṃ: -
Dāsī ceva lakhumā ca atha ācāmadāyikā
Caṇḍālī bhadditthi ceva1 soṇadinnā uposathā
Nandā ceva sunandā ca2 deva ca bhikkhāya dāyikā
Vaggo tena pavuccatīti.
Bhāṇavāraṃ paṭhamaṃ.
1. Bhadditthikā ca - syā
2. Niddāceva suniddā ca - machasaṃ.
[BJT Page 60] [\x 60/]
3. Pāricchattakavaggo
3. 1
[PTS Page 024] [\q 24/]
283. Uḷāro te yaso vaṇṇo sabbā obhāsate disā,
Nāriyo naccanti gāyanti devaputtā alaṅkatā.
284. Modenti parivārenti tava pūjāya devate,
Sovaṇṇāni vimānāni tavimāni sudassane.
285. Tuvaṃsi issarā tesaṃ sabbakāmasamiddhinī,
Abhijātā mahantāsi devakāye pamodasi,
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
286. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
287. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve,
Manussaloke kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā,
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
288. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
289. Ayaṃ manussesu masussabhūtā
Purimāya jātiyā manussaloke
Dussīlakule suṇisā ahosiṃ
Assaddhesu kadariyesu ahaṃ.
290. Saddhā sīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā,
Piṇḍāya caramānassa apūvaṃ te adāsahaṃ.
291. Tadāhaṃ sassuyācikkhiṃ samaṇo āgato idha,
Tassa adāsahaṃ pūvaṃ pasannā sehi pāṇihi.
292. Iti sā sassu paribhāsi avinītā1 tuvaṃ vadhū,
Na maṃ sampucchituṃ icchi samaṇassa dadāmahaṃ.
293. Tato me sassu kupitā pahāsi musalena maṃ,
Kūṭaṅgacchi avadhi maṃ nāsakkhiṃ jīvituṃ ciraṃ
1. Avinītāsi tvaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 62] [\x 62/]
294. Sā ahaṃ kāyassa bhedā vippamuttā tato cutā,
Devānaṃ tāvatiṃsānaṃ uppannā sahavyataṃ.
295. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
296. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Uḷāra vimānaṃ.
3. 2
297. Obhāsayitvā paṭhaviṃ sadevakaṃ
Atirocasi candimasūriyā viya
Siriyā ca vaṇṇena yasena tejasā
Brahmā ca deve tidase saindake. 1
298. Pucchāmi taṃ uppalamāladhāriṇī
Āveḷinī kañcanasannibhattave
Alaṅkate uttamavatthadhāriṇī
Kā tvaṃ suhe devate vandase mamaṃ.
[PTS Page 025] [\q 25/]
299. Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā
Manussabhūtā purimāya jātiyā
Dānaṃ suciṇṇaṃ atha sīlasaññamaṃ
Kenūpapannā sugatiṃ yasassinī.
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
300. Idāni bhante imameva gāmaṃ2
Piṇḍāya amhāka gharaṃ upāgami
Tato te ucchussa adāsi khaṇḍikaṃ
Pasannacittā atulāya pītiyā.
301. Sassu ca pacchā anuyuñjate mamaṃ
Kahannu3 ucchuṃ vadhuke avākirī4
Nacchaḍḍhitaṃ na ca pana khāditaṃ5 mayā
Santassa bhikkhussa sayaṃ adāsahaṃ.
1. Sabhindake - machasaṃ.
2. Gāme - syā.
3. Kahaṃ me - [PTS]
4. Avākarī - syā,
5. No pana khāditaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 64] [\x 64/]
302. Tuyhaṃ nacidaṃ1 issariyaṃ atho mama
Itissā sassū paribhāsate mamaṃ,
Pīṭhaṃ gahetvā pahāraṃ adāsi me
Tato cutā kālakatāmhi devatā.
303. Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā
Sukhañca kammaṃ anubhomi attanā,
Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ
Modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.
304. Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā
Sukhañca kammaṃ anubhomi attanā
Devindaguttā tidasehi rakkhitā
Sampapitā kāmaguṇehi pañcahi.
305. Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ
Mahāvipākā mama ucchudakkhiṇā,
Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ
Modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.
306. Etādisaṃ puñcaphalaṃ anappakaṃ
Mahājutīkā mama ucchudakkhiṇā,
Devindaguttā tidasehi rakkhitā
Sahassanetto iva nandane vane.
307. Tuvañca bhante anukampakaṃ viduṃ
Upecca vandiṃ kusalañca pucchisaṃ
Tato te ucchussa adāsiṃ khaṇḍikaṃ
Pasannacittā atulāya pītiyāti.
Ucchudāyikāvimānaṃ.
3. 3
[PTS Page 026] [\q 26/]
308. Pallaṅkaseṭṭhe maṇisoṇṇacitte
Pupphābhikiṇṇe sayane uḷāre
Tatthacchasi devi mahānubhāve
Uccāvacā iddhi vikubbamānā.
309. Imā ca te accharāyo samannato
Naccanti gāyanti pamodayanti
Deviddhipattāsi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
1. Tuyha nu idhaṃ - syā,
[BJT Page 66] [\x 66/]
310. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Aḍḍhe kule suṇisā ahosiṃ
Akkodhanā bhattuvasānuvattinī
Ahosiṃ appamattā uposathe.
311. Manussabhūtā daharāsa' pāpikā1
Pasannacittā patimābhirādhayiṃ
Divā ca ratto ca manāpacāriṇī
Ahaṃ pure sīlavatī ahosiṃ.
312. Pāṇātipātā viratā acorikā
Saṃsuddhakāyā sucibrahmacāriṇī
Amajjapā no ca musā abhāṇiṃ
Sikkhāpadesu paripūrakāriṇī.
313. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī
Pāṭihāriyapakkhañca pasannamanasā ahaṃ
Aṭṭhaṅgupetaṃ anudhammacāriṇī
Uposathaṃ pītimanā upāvasiṃ.
314. Imañcāriyaṭṭhaṅgavarehupetaṃ2
Samādiyitvā kusalaṃ sukhudrayaṃ
Patimhi kalyāṇi vasānuvattinī
Ahosiṃ pubbe sugatassa sāvikā
315. Etādisaṃ kusalaṃ jīvaloke
Kammaṃ karitvāna visesabhāginī
Kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ
Deviddhipattā sugatimhi āgatā.
316. Vimāna pāsādavare manorame
Parivāritā accharāsaṅgaṇena
Sayaṃpabhā devagaṇā ramenti maṃ
Dīghāyukiṃ devavimānamāgatanti.
[PTS Page 027] [\q 27/]
Pallaṅkavimānaṃ.
3. 4
317. Latā ca sajjā pavarā ca devatā
Accimukhī3 rājavarassa sirīmato
Sutā ca rañño vessavaṇassa dhītā
Rājīmatī dhammaguṇehi sobhatha.
318. Pañcettha nāriyo agamaṃsu nahāyituṃ
Sītodikaṃ uppaliniṃ sivaṃ nadiṃ
Tā tattha nahāyitva rametva devatā
Naccitva4 gāyitva5 sutā lataṃ bruvī.
1. Daharā apāpikā - machasaṃ.
2. Imañca ariyaṃ aṭṭhaṅga varehupetaṃ, - machasaṃ.
3. Accimatī - machasaṃ.
Acchimukhī - syā.
4. Naccitvā - machasaṃ.
5. Gāyitvā - machasaṃ.
[BJT Page 68] [\x 68/]
319. Pucchāmi taṃ uppalamāladhāriṇi
Āveḷinī kañcanasannibhattace
Timīratamabakkhi nabheva sobhane
Dīghāyukī kena kato yaso tava.
320. Kenāsi bhadde patino piyatarā
Visiṭṭhakalyāṇitarassu rūpato
Padakkhiṇā naccanagītavādite
Ācikkha ne tvaṃ naranāripucchitā ti.
321. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Uḷārabhoge kule suṇisā ahosiṃ
Akkodhānā bhattuvasānuvattinī
Uposathe appamattā ahosiṃ.
322. Manussabhūtā daharāsa'pāpikā
Pasannacittā patimābhirādhayiṃ
Sadevaraṃ sassasuraṃ sadāsakaṃ
Abhirādhayiṃ tamhi kato yaso mama.
323. Sāhaṃ tena kusalena kammunā
Catubbhi ṭhānehi visesamajjhagā
Āyuñca vaṇṇañca sukhaṃ balañca
Khiḍḍāratiṃ paccanubhomanappakaṃ.
324. Sutaṃ nu taṃ bhāsati yaṃ ayaṃ latā
Yaṃ no apucchimha akittayī no
Patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārinaṃ
Gatī ca tāsaṃ pavarā ca devatā.
325. Patīsu dhammaṃ pacarāma sabbā
Patibbatā yattha bhavanti itthiyo
Patīsu dhammā pacarittha sabbā
Lacchāmase bhāsati yaṃ ayaṃ latā.
[PTS Page 028] [\q 28/]
326. Sīho yathā pabbatasānu gocaro
Mahindharaṃ pabbatamāvasitvā
Pasayha hanatvā itare catuppade
Khudde mige khādati maṃsabhojano.
327. Tatheva saddhā idha ariyasāvikā
Bhattāraṃ nissāyaṃ patiṃ anubbatā
Kodhaṃ vadhitvā abhibhuyha maccharaṃ
Saggamhi sā modati dhammacārinīti.
Latāvimānaṃ.
[BJT Page 70] [\x 70/]
3. 5
328. Sattatantiṃ sumadhuraṃ rāmaṇeyyaṃ avācayiṃ,
So maṃ raṅgamhi avheti saraṇaṃ me hoti kosiyāti.
329. Ahaṃ te saraṇaṃ homi ahamācariyapūjako,
Na taṃ jayissati sisso sissamācariya jessasīti.
330. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
331. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
332. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve,
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
333. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
334. Vatthuttamadāyikā nārī
Pavarā hoti naresu nārīsu
Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ
Dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ.
335. Tassā me passa vimānaṃ
Accharā kāmavaṇṇinīhamasmi
Accharā sahassassāhaṃ1
Pavarā passa puññanaṃ2 vipākaṃ.
336. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
337. Akkhami te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
1. Accharāsahassāhaṃ pavarā - syā.
2. Puññassa - katthaci.
[BJT Page 72] [\x 72/]
[PTS Page 029] [\q 29/]
338. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
339. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
340. Kena tvaṃ vimalobhāsā atirocasi devate,
Kena te sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
341. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
. 0342. Pupphuttamadāyikā nārī
Pavarā hoti naresu nārīsu
Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ
Dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ
343. Tassā me passa vimānaṃ
Accharā kāmavaṇṇinīhamasmi
Accharā sahassassāhaṃ
Pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
344. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
345. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
346. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
347. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
348. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
349. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
. 0
350. Gandhuttamadāyikā nārī
Pavarā hoti naresu nārīsu
Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ
Dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ
351. Tassā me passa vimānaṃ
Accharā kāmavaṇṇinīhamasmi
Accharā sahassassāhaṃ
Pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
352. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
353. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
354. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
355. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
356. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
357. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
358. Phaluttamadāyikā nārī
Pavarā hoti naresu nārīsu
Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ
Dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ
359. Tassā me passa vimānaṃ
Accharā kāmavaṇṇinīhamasmi
Accharā sahassassāhaṃ
Pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
360. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
361. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
362. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
363. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
364. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
365. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
366. Pupphuttamadāyikā nārī
Pavarā hoti naresu nārīsu
Evaṃ piyarūpadāyikā manāpaṃ
Dibbaṃ sā labhate upecca ṭhānaṃ
367. Tassā me passa vimānaṃ
Accharā kāmavaṇṇinīhamasmi
Accharā sahassassāhaṃ
Pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
368. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
369. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
370. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
371. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
372. Tenāhaṃ vimalobhāsā atirocāmi devatā,
Tena me sabbagattehi sabbā obhāsare disā.
373. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
374-381. Gandhapañcaṅgulikaṃ ahamadāsiṃ
Kassapassa bhagavato thūpasmiṃ1 -pe-
Tassā mama passa vimānaṃ -pe-
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti.
382-389. Bhikkhū cahaṃ bhikkhunīyo ca
Addāsāsiṃ panthapaṭipanne
Tesāhaṃ dhammaṃ sutvāna
Ekūposathaṃ upavasissaṃ
Tassā me passa vimānaṃ -pe-
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti.
390-397. Udake ṭhitā udakamadāsiṃ
Bhikkhuno cittena vippasannena
Tassā me passa vimānaṃ -pe-
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti.
398-405. Sassuñcā'haṃ sasurañca
Caṇḍike kodhane ca pharuse ca
Anussūyikā sūpaṭṭhāsiṃ appamattā sakena sīlena -pe
406-413. Parakammakarī2 āsiṃ
Atthenātanditā dāsī
Sakkodhanā anatimānī3
Saṃvibhāginī sakassa bhāgassa -pe-
1. Thūpamhi - machasaṃ.
2. Parakammakārī - sīmu. Parakammakārinī - syā. 3. Anatimāninī - machasaṃ.
[BJT Page 74] [\x 74/]
414-421. Khīrodanaṃ ahamadāsiṃ
Bhikkhuno piṇḍāya carantassa
Evaṃ karitvā kammaṃ
Sugatiṃ uppajja modāmi -pe-
[PTS Page 030] [\q 30/]
422-609. Phāṇitaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Ucchukhaṇḍakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Timbarūsakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Kakkārikaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Eḷālukaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Vallīphalaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Phārusakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Hatthappatāpakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Sākamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ -pe-
Pupphakamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ -pe-
Mūlakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Nimbamuṭṭhiṃ ahamadāsiṃ -pe-
Ambakañjikaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Doṇinimmajjaniṃ ahamadāsiṃ -pe kāyabandhanaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Aṃsamaṭṭakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Āyogapaṭṭaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Vidhūpanaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Tālavaṇṭaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Morahatthaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Chattaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Upāhanaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Pūvaṃ ahamadāsiṃ -pe-
Modakaṃ ahamadāsiṃ -pe-
610. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
611. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
612. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
613. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
614. Sakkhaliraṃ ahamadāsiṃ
Bhikkhuno piṇḍāya carantassa
Evaṃ karitvā kammaṃ
Sugatiṃ upapajja modāmi.
[BJT Page 76] [\x 76/]
615. Tassā me passa vimānaṃ
Accharā kāmavaṇṇinīyasmi
Accharā sahassassāhaṃ
Pavarā passa puññānaṃ vipākaṃ.
. 0616. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
617. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 031] [\q 31/]
618. Svāgataṃ vata me ajja suppabhātaṃ suvuṭṭhitaṃ1
Yaṃ addasaṃ2 devatāso accharā kāmavaṇṇiyo
619. Imāhaṃ3 dhammaṃ sutvā4 kāhāmi kusalaṃ bahuṃ
Dānena samacarīyāyaṃ saññamena damena svāhaṃ tattha gamissāmi5 yattha gantvā na
socareti.
Guttila vimānaṃ pañcamaṃ.
3. 6
620. Daddallamānā vaṇṇena yassā ca yassasinī,
Sabbe deve tāvatiṃse vaṇṇena atirocasi.
621. Dassanaṃ nābhijānāmi idaṃ paṭhamadassanaṃ,
Kasmā kāyā nu āgamma nāmena bhāsase mamanti.
622. Ahaṃ bhadde subhaddasiṃ pubbe mānusake bhave,
Saha bhariyā ca te āsiṃ bhaginī ca kaṇiṭṭhikā.
623. Sā ahaṃ kāyassa bhedā vippamuttā tatocutā,
Nimmānaratīnaṃ devānaṃ upapannā sahavyatantī.
624. Pahūtakatakalyāṇā te deve yantī pāṇino,
Yesaṃ tvaṃ kittayissasi subhadde jātimattano.
625. Kathaṃ6 tvaṃ kena vaṇṇena kena vā anusāsitā,
Kīdiseneva dānena subbatena yasassinī.
626. Yasaṃ etādisaṃ pattā visesaṃ vipulamajjhagā,
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
1. Suhuṭṭhitaṃ - machasaṃ.
2. Addasāmi - machasaṃ.
Addasāsiṃ [PTS]
3. Tāsāhaṃ - syā.
4. Sutvāna - syā.
5. Tattheva gacchāmi - katthaci.
6. Atha - machasaṃ.
[BJT Page 78] [\x 78/]
627. Aṭṭheva piṇḍapātāni yaṃ dānaṃ addaṃ pure,
Dakkhiṇeyyassa saṅghassa pasannā sehi pāṇihi.
628. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
629. Akkhāmi te devi mahānubhāve
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
630. Ahaṃ tayā bahutare bhikkhū saññate brahmacārino1
Kappesiṃ annapānena pasannā sehi pāṇihi
Tayā bahutaraṃ datvā hīnakāyūpagā ahaṃ2
631. Kathaṃ tvaṃ appataraṃ datvā visesaṃ vipulamajjhagā,
Devate pucchitācikkha yassakammassidaṃ phalanti.
632. Manobhāvanīyo bhikkhu sandiṭṭho me pure ahu,
Tāhaṃ bhattena nimantesiṃ revataṃ attanaṭṭhamaṃ.
633. So me atthapurekkhāro anukampāya revato,
Saṅghe dehīti maṃ avoca3 tassāhaṃ vacanaṃ kariṃ.
634. Sā dakkhiṇā saṅghagatā appameyye patiṭṭhitā,
Puggalesu tayā dinnaṃ na taṃ tava pabhapphalanti.
635. Idānevāhaṃ jānāmi saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ
Sāhaṃ gantvā manussattaṃ vadaññū vītamaccharā
Saṅghe dānāni dassāmi4 appamattā punappunanti.
[PTS Page 032] [\q 32/]
636. Kā esā devatā bhadde tayā mantayate saha,
Sabbe deve tāvatiṃse vaṇṇena atirocatīti.
637. Manussabhūtā devinda pubbe mānusake bhave
Sahabhariyā ca me āsi bhaginī ca kaniṭṭhikā
Saṅghe dānāni datvāna katapuññā virocatīti.
1. Brahmacārayo - machasaṃ.
Brahmacāriye, - [PTS.]
2. Ahuṃ - katthaci,
3. Maṃvova - machasaṃ.
4. Dānaṃ dassāmihaṃ - syā,
[BJT Page 80] [\x 80/]
638. Dhammena pubbe bhaginī tayā bhadde virocati,
Yaṃ saṅghasmiṃ appameyye patiṭṭhāpesi dakkhiṇaṃ.
639. Pucchito hi mayā buddho gijjhakūṭamhi pabbate,
Vipākaṃ saṃvibhāgassa yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
640. Yajamānānaṃ manussānaṃ puññapekkhāna pāṇinaṃ,
Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
641. Taṃ me buddho viyākāsi cattāro ca phale ṭhitā,
Vipākaṃ saṃvibhāgassa yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
642. Cattāro ca paṭipannā cattāro ca phale ṭhitā,
Esa saṅghe ujubhūto paññasīlasamāhito.
643. Yajamānānaṃ manussānaṃ puññapekkhāna pāṇinaṃ,
Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ.
644. Eso hi saṅgho vipulo mahaggato
Esappameyyo uddhīva sāgaro
Etehi seṭṭhā naravīrasāvakā
Pabhaṅkarā dhammamudīrayanti1.
645. Tesaṃ sudinnaṃ suhutaṃ suyiṭṭhaṃ,
Ye saṅghamuddissa dadanti dānaṃ
Sā dakkhiṇā saṅghagatā patiṭṭhitā
Mahapphalā lokavidūhi vaṇṇitā.
646. Etādisaṃ yaññamanussarantā2
Ye vedajātā vicaranti loke
Vineyya maccheramalaṃ samūlaṃ
Aninditā saggamupentī ṭhānanti.
Daddalla vimānaṃ.
3. 7
647. Phalikarajatahemajālacchannaṃ
Vividhavicitratalamaddasaṃ surammaṃ
Vyamhaṃ sunimmitaṃ toraṇūpapannaṃ
Rucakupakiṇṇamidaṃ subhaṃ vimānaṃ.
[PTS Page 033] [\q 33/]
648. Bhāti ca dasasisā nabheva suriyo
Sarade tamonudo sahassaraṃsi
Tathā tapatimidaṃ tava vimānaṃ
Jalamiva dhūmasikho nise nabhagge.
1. Dhammakathaṃ udīrayanti - syā.
2. Puññamanussarantā - syā.
[BJT Page 82] [\x 82/]
649. Musatīva nayanaṃ sateratāva1
Ākāse ṭhapitamidaṃ manuññaṃ
Vīṇāmurajasammatālaghuṭṭhaṃ
Iddhaṃ indapuraṃ tathā tavedaṃ.
650. Paduma kumuduppala kuvalayaṃ
Yūdhika2 bandhukanojakā ca santi
Sālakusumuta pupphitā asokā
Vividha dumagga sugandha sevitamidaṃ.
651. Saḷala labuja bhujaka3 saññatā4
Kusakasuphullita latāvalambinīhi
Maṇijāla sadisā yasassinī
Rammā pokkharaṇī upaṭṭhitā te.
652. Udakaruhā ca yetthi pupphajātā
Thalajā ye ca santi rukkhajātā
Mānusakāmānusakā ca dibbā
Sabbe tuyhaṃ nivesanamhi jātā.
653. Kissa saṃyamadamassayaṃ5 vipāko
Kenāsi kammaphalenidhūpapannā
Yathā ca te adhigatamidaṃ vimānaṃ
Tadanupadaṃ avacāsu'ḷārapakhumeti. 6
654. Yathā ca me adhigatamidaṃ vimānaṃ
Koñcamayūracakora saṅghacaritaṃ
Dibbapilavahaṃsarājaciṇṇaṃ
Divijakāraṇḍava kokilābhinaditaṃ.
655. Nānā santānaka puppharukkhavividhā
Pāṭali jambu asoka rukkhavantaṃ
Yathā ca me adhigatamidaṃ vimānaṃ
Tante pavadissāmi7 suṇohi bhante.
656. Magadhavarapuratthimena
Nāḷakagāmo nāma atthi bhante
Tattha ahosiṃ pure suṇisā
Senasavatī8 tattha jāniṃsu mamaṃ.
1. Sateritā - syā.
2. Yodhika - machasaṃ.
Yothikā bhaṇḍikā nojakā - syā
3. Sujaka - si, syā,
4. Saṃyuttā - machasaṃ.
5. Simadamassayaṃ - sīmu.
6. Avacāsiḷārapamehāti - machasaṃ.
7. Pavedayāmi - machasaṃ.
8. Pevasatī iti - machasaṃ
[BJT Page 84] [\x 84/]
657. Sāhaṃ apacitatthadhammakusalaṃ
Devamanussapūjitaṃ mahantaṃ
Upatissaṃ nibbutaṃ appameyyaṃ
Mudītamanā kusumehi abbhokiriṃ1.
[PTS Page 034] [\q 34/]
658. Paramagatigatañca pūjayitvā
Antimadehadharaṃ isiṃ uḷāraṃ,
Pahāya mānusakaṃ samusasyaṃ
Tidasagatā idhamāvasāmi ṭhānanti.
Sesavatī vimānaṃ.
3. 8
659. Pītavatthe pītadhaje pītālaṅkārabhūsite,
Pītantarāhi vagguhi apiḷandhāva sohasi.
660. Kā kambukeyūradhare2 kañcanāveḷabhūsite,
Hemajālaka pacchanne3 nānāratanamālini.
661. Sovaṇṇamahā lohitaṅkamayā ca4
Muttāmayā vephariyamayā ca
Masāragallā saha lohitaṅkā
Pārāvatakkhīhi5 maṇīhi cittitā.
662. Koci koci ettha mayūrasussaro
Haṃsassarañño karavīkasussaro
Tesaṃ saro sūyati vaggurūpo
Pañcaṅgikaṃ turiyamivappavāditaṃ.
663. Ratho ca te suho vaggu nānāratanacittito6
Nānāvaṇṇābhi dhātūhi sucibhatto ca sobhati.
664. Tasmiṃ rathe kañcanabimbavaṇṇe
Yā tvaṃ ṭhitā7 bhāsasimaṃ padesaṃ
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
1. Abbhūkiriṃ - machasaṃ.
2. Kākambukāyūradhare - machasaṃ.
Kākambukāyūradhare - syā.
3. Hemajālakasañchanne - machasaṃ.
4. Lohitaggamayāca - machasaṃ.
5. Pārekakkhīhi - machasaṃ.
Pārāvaṭakkhīhi - aṭṭhakathā.
6. Nā nā ratana cittago - syā.
7. Yatthaṭṭhitā - sī.
[BJT Page 86] [\x 86/]
665. Sovaṇṇajālaṃ maṇisoṇṇacittitaṃ1
Muttācitaṃ hemajālena channaṃ2
Parinibbute gotame appameyye
Pasannacittā ahamābhiropayiṃ.
666. Tāhaṃ kammaṃ karitvāna kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ,
Apetasokā sukhitā sampamodāmanāmayā'ti.
Mallikā vimānaṃ.
3. 9
667. Kā nāma tvaṃ visālakkhi ramme cittalatāvane,
Samantā anupariyāsi nārīgaṇapurakkhatā. 3
668. Yadā devā tāvatiṃsā pavisanti imaṃ vanaṃ,
Sayoggā sarathā sabbe citrā hontī idhāgatā.
[PTS Page 035] [\q 35/]
669. Tuyhañca idha pattāya uyyāne vicarantiyā,
Kāye na dissati cittaṃ kenarūpaṃ tavedisaṃ
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
670. Yena kammena devinda rūpaṃ mayhaṃ gatī ca me,
Iddhi ca anubhāvo ca taṃ suṇohi purīndada.
671. Ahaṃ rājagahe ramme sunandānāmupāsikā,
Saddhā sīlena sampannā saṃvibhāgaratā sadā.
672. Acchādanañca bhattañca senāsanaṃ padīpiyaṃ,
Adāsiṃ ujubhūtesu vippasannena cetasā.
673. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yāca pakkhassa aṭṭhamī,
Pāṭihāriya pakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
674. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Saññamā saṃvibhāgā ca vimānaṃ āvasāmahaṃ
675. Pāṇātipātā viratā musāvādā ca saññatā,
Theyyā ca aticārā ca majjapānā ca ārakā.
676. Pañcasikkhāpade ratā ariyasaccāna kovidā,
Upāsikā cakkhumato gotamassa yasassino.
677. Tassā me ñātikulā dāsī4 sadā mālābhihāratī,
Tāhaṃ bhagavato thūpe sabbamevābhiropayiṃ.
1. Maṇisoṇṇacittaṃ - sī, syā.
2. Bhemajālakasañjannaṃ - syā.
3. Purakkhitā - syā.
4. Ñātikulaṃ āsi - syā.
[BJT Page 88] [\x 88/]
678. Uposathe cahaṃ gantvā mālāgandhavilepanaṃ,
Thūpasmiṃ abhiropesiṃ pasannā sehi pāṇihi.
679. Tena kammena devinda rūpaṃ mayhaṃ gatī ca me,
Iddhi ca anubhāvo ca yaṃ mālaṃ abhiropayiṃ.
680. Yañca sīlavatī āsiṃ na taṃ tāva vipaccatī,
Āsā ca pana me devinda sakadāgāminī siyanti.
Visālakkhī vimānaṃ.
3. 10
681. Pāricchattake koviḷāre ramaṇīye manorame,
Dibbaṃ mālaṃ ganthamānā gāyantī sampamodasī.
682. Tassā te naccamānāya aṅgamaṅgehi sabbaso,
Dibbā saddā niccharanti savaṇīyā manoramā.
683. Tassā te naccamānāya aṅgamaṅgehi sabbaso,
Dibbā gandhā pavāyanti sucigandhā manoramā.
684. Vivattamānā kāyena yā veṇīsu piḷandhanā,
Tesaṃ sūyati nigghoso turiye pañcaṅgike yathā.
685. Vaṭaṃsakā vātadhūtā vātena sampakampitā,
Tesaṃ sūyati nigghoso turiye pañcaṅgike yathā.
686. Yāpi te sirasmiṃ mālā sucigandhā manoramā,
Vāti gandho disā sabbā rukkho mañjussako1 yathā.
[PTS Page 036] [\q 36/]
687. Ghāyase taṃ suciṃ gandhaṃ rūpaṃ passasi amānusaṃ,
Devate pucchiticikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
688. Pabhassaraṃ accimantaṃ vaṇṇagandhena saññutaṃ2,
Asokapupphamālāhaṃ buddhassa upanāmayiṃ.
689. Tāhaṃ kammaṃ karitvāna kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ,
Apetasokā sukhitā sampamodāmanāmayāti.
Pāricchattaka vimānaṃ.
Pāricchattakavaggo tatiyo.
Tassuddānaṃ: -
Uḷāraṃ3 ucchupallaṅkaṃ4 latā ca guttilena ca
Daddalla sesavatī mallī5 visālakkhi pāricchattako
Vaggo tena pavuccatīti.
1. Mañjusako - machasaṃ.
2. Saṃyutaṃ - machasaṃ.
3. Uḷāro - machasaṃ.
4. Ucchupallaṅko - machasaṃ.
5. Sesmallikā - machasaṃ.
[BJT Page 90] [\x 90/]
4. 1
[PTS Page 037] [\q 37/]
690. Mañjeṭṭhake1 vimānasmiṃ soṇṇa vāluka santhate,
Pañcaṅgikena turiyena ramasi suppavādite.
691. Tasmā vimānā oruyha nimmitā ratanāmayā,
Ogāhasi sālavanaṃ pupphitaṃ sabbakālikaṃ
692. Yassa yasseva sālassa mūle tiṭṭhasi devate,
So so muñcati pupphāni onamitvā dumuttamo
693. Vāteritaṃ sālavanaṃ ādhūtaṃ dijasevitaṃ,
Vāti gandho disā sabbā rukkho mañajūsako yathā
694. Ghāyase taṃ suciṃ gandhaṃ rūpaṃ passasi amānusaṃ,
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phalanti
695. Ahaṃ manussesu manussabhūtā dāsī ayirakule ahuṃ,
Buddhaṃ nisinnaṃ disvāna sālapupphehi okiriṃ
696. Vaṭaṃsakaṃ ca sukataṃ sālapupphamayaṃ ahaṃ,
Buddhassa upanāmesi pasannā sehi pāṇihi.
697. Tāhaṃ kammaṃ karitvāna kusalaṃ buddhavaṇṇitaṃ,
Apetasokā sukhitā sampamodāmanāmayāti.
Mañjeṭṭhaka vimānaṃ.
4. 2
698. Sabhassara varavaṇṇanibhe
Surattavattha nivāsane2
Mahiddhike candanaruciragatte
Kā tvaṃ subhe devate vandase mamaṃ
699. Pallaṅko ca te mahaggho
Nānāratanacittito ruciro
Yattha tvaṃ nisinnā virocasi
Devarājāriva3 nandane vane
700. Kiṃ tvaṃ pure sucaritamācari bhadde
Kissa kammassa vipākaṃ anubhosi devalokasmiṃ
Devate pucchitācikkha kissakammassidaṃ phalanti
1. Mañjiṭṭhake - machasaṃ.
2. Surattavatthavasane - machasaṃ.
3. Devarājāva - sī.
[BJT Page 92] [\x 92/]
701. Piṇḍāya te carantassa
Mālaṃ phāṇitañca addaṃ bhante
Tassa kammassidaṃ vipākaṃ
Anubhomi devalokasmiṃ
[PTS Page 038] [\q 38/]
702. Hoti ca me anutāpo
Aparaddhaṃ1 dukkatañca me bhante
Sāhaṃ dhammaṃ nāssosiṃ
Sudesitaṃ dhammarājena
703. Taṃ taṃ vadāmi bhaddante
Yassa me anukampiyo
Koci dhammesu taṃ samādapetha2
Sudesitaṃ dhammarājena
704. Yesaṃ atthi saddhā buddhe dhamme ca saṅgharatane ca,
Taṃ3 te maṃ ativirocanti āyunā yassā siriyā
705. Patāpena vaṇṇena uttarītarā
Aññe mahiddhikatarā mayā devāti
Pabhassara vimānaṃ.
4. 3
706. Alaṅkatā maṇikañcanācitaṃ
Suvaṇṇajāla cittaṃ4 mahantaṃ
Abhiruyha gajavaraṃ sukappitaṃ
Idhāgamā vehāsayaṃ5 antaḷikkhe
707. Nāgassa dantesu duvesu nimmitā
Acchodikā paduminiyo suphullā
Padumesu ca turiyagaṇā pabhijjare
Imā ca naccanti manoharāyo
708. Deviddhipattāsi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1. Aparādhaṃ - syā.
2. Samādapettha - syā.
3. Taṃ itipadaṃ marammachaṭṭhaṅgītipiṭake na dīssate.
4. Sovaṇṇajālacitaṃ - machasaṃ.
5. Vehāyasaṃ machasaṃ.
[BJT Page 94] [\x 94/]
709. Bārāṇasiyaṃ upasaṅkamitvā
Buddhassahaṃ vatthayugaṃ adāsiṃ
Pādāni vanditva chamā nisīdiṃ
Cittā cahaṃ añjalikaṃ akāsiṃ
710. Buddho ca me kañcanasannibhattavo
Adesayī samudayadukkhaniccataṃ
Asaṅkhataṃ dukkhanirodhasassataṃ
Maggaṃ adesesi1 yato vijāniyaṃ
711. Appāyukī kālakatā tato cutā
Upapannā tidasagaṇaṃ yassasinī
Sakkassāhaṃ2 aññatarā pajāpatī
Yasuttarā nāma disāsu vissutā'ti.
[PTS Page 039] [\q 39/]
Nāga vimānaṃ.
4. 4
712. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā
713. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
714. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
715. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phala'nti
716. Ahaṃ ca bārāṇasiyaṃ buddhassādiccabandhuno,
Adāsiṃ sukkhakummāsaṃ pasannā sehi3 pāṇihi
717. Sukkhāya aloṇikāya ca passa phalaṃ kumāmāsapiṇḍiyā,
Alomaṃ sukhitaṃ disvā ko puññaṃ na karissati
1. Adesasī - machasaṃ.
2. Sakkassahaṃ - machasaṃ.
3. Sakehi - [PTS.]
[BJT Page 96] [\x 96/]
718. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
719. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāve
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Alomā vimānaṃ1.
[BJT Page 96] [\x 96/]
4. 5
. 0720. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā
721. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
722. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
723. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
. 0
724. Ahaṃ andhakavindasmiṃ buddhassadiccabandhuno,
Adāsiṃ kolasampākaṃ kañjikaṃ2 teladhūpitaṃ
725. Pipphalyā lasunena ca missaṃ lāmañjakena ca,
Adāsiṃ ujubhūtasmiṃ3 vippasannena cetasā
726. Yā mahesittaṃ kāreyya cakkavattissa rājino
Nārī sabbaṅgakalyāṇī bhattucānomadassikā
Etassa kañjikadānassa kalaṃ nāgghati soḷasiṃ
727. Sataṃ nikkhā sataṃ assā sataṃ assatarī rathā
Sataṃ kaññāsahassāni āmuttamaṇikuṇḍalā
Etassa kañjikadānassa kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ
1. Aloma vimānaṃ - machasaṃ.
2. Kañjiyaṃ - katthaci
3. Ujubhūtesu - katthaci
[BJT Page 98] [\x 98/]
728. Sataṃ hemavatā nāgā īsā dantā urūḷhavā
Suvaṇṇakacchā mātaṅgā hemakappana vāsasā1
Etassa kañjikadānassa kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ
729. Catunnampi2 dīpānaṃ issaraṃ yodha kāraye,
Etassa kañjikadānassa kalaṃ nāgghati soḷasi'nti.
[PTS Page 040] [\q 40/]
Kañjikadāyikā vimānaṃ.
4. 6
730. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī3 disā sabbā osadhī viya tārakā
731. Tassā te naccamānāya aṅgamaṅgehi sabbaso,
Dibbā saddā niccharanti savaṇīyā manoramā
732. Tassa te naccamānāya aṅgamaṅgehi sabbaso,
Dibbā gandhā pavāyanti sucigandhā manoramā
733. Vivattamānā kāyena yā veṇīsu piḷandhanā,
Tesaṃ sūyati nigghoso turiye pañcaṅgike yathā
734. Vaṭaṃsakā vātadhūtā vātena sampakampitā,
Tesaṃ sūyati nigghoso turiye pañcaṅgike yathā
735. Yāpi te sirasmiṃ mālā sucigandhā manoramā,
Vāti gandho disā sabbā rukkho mañjusako yathā
736. Ghāyase taṃ suciṃ gandhaṃ rūpaṃ passasi amānusaṃ,
Devate pucchitācikkha kissa kammassidaṃ phala'nti
737. Sāvatthiyaṃ mayhaṃ sakhī bhadante
Saṅghassa kāresi mahāvihāraṃ
Tatthappasannā ahamanumodiṃ
Disvā agārañca piyañca metaṃ
738. Tāyeva me suddhanumodanāya
Laddhaṃ vimānaṃ abbhutaṃ dassaneyyaṃ
Samantato soḷasa yojanāni
Vehāsayaṃ gacchati iddhiyā mama
739. Kūṭāgārā nivesā me vibhattā bhāgaso mitā,
Daddallamānā ābhanti samantā satayojanaṃ
1. Hemakappa nivāsasā - [PTS]
2. Catunnampi ca - katthaci.
[BJT Page 100] [\x 100/]
740. Pokkharañño ca me ettha puthulomanisevitā,
Acchodikā vippasannā soṇṇavālukasanthatā
741. Nānāpadumasañchannā puṇḍarīkasamotatā,
Surabhī sampavāyantī manuññā māphateritā
742. Jambuyo panasā tālā nāḷikeravanāni ca,
Anto nivesane jātā nānā rukkhā aropimā
743. Nānā turiyasaṅghuṭṭhaṃ accharāgaṇaghositaṃ,
Yo'pi maṃ supine passe so'pi citto siyā naro
744. Etādisaṃ abbhutaṃ dassanīyaṃ1 vimānaṃ sabbato pabhaṃ,
Mama kammehi nibbattaṃ alaṃ puññāni kātaveti
[PTS Page 041] [\q 41/]
745. Tāyeva te suddhanumodanāya
Laddhaṃ vimānaṃ abbhutaṃ dassanīyaṃ
Yā ceva sā dānamadāsi nārī
Tassā gatiṃ brūhi kuhiṃ upapannā sā ti
746. Yā sā ahu mayhaṃ sakhī bhadante
Saṅghassa kāresi mahāvihāraṃ
Viññātadhammā sā adāsi dānaṃ
Uppannā2 nimmāṇaratīsu devesu
747. Pajāpatī tassa sunimmitassa
Acintiyo kammavipāko tassā
Yametaṃ pucchasi kuhiṃ upapannā sā'ti
Taṃ te viyākāsiṃ anaññathā ahaṃ
748. Tenahi aññepi3 samādapetha
Saṅghassa dānāni dadātha vittā
Dhammañca suṇātha pasannamānasā
Sudullabho laddho manussalābho
749. Yaṃ maggaṃ maggādhipantyadesayī4
Brahmassaro kañcana sannibhattavo
Saṅghassa dānāni dadātha vittā
Mahapphalā yattha bhavanti dakkhīṇā
1. Abbhūta dassaneyyaṃ - machasaṃ.
2. Uppannā - sīmu
3. Tenahaññepi - machasaṃ.
4. Maggādhipatī adesayī - machasaṃ.
[BJT Page 102] [\x 102/]
750. Ye puggalā aṭṭha sataṃ pasatthā
Cattāri etāni yugāni honti
Te dakkhiṇeyyā sugatassa sāvakā
Etesu dinnāni mahapphalāni
751. Cattaro ca paṭipannā cattāro ca phale ṭhitā,
Esa saṅgho ujubhūto paññāsīlasamāhito
752. Yajamānānaṃ manussānaṃ puññapekkhāna pāṇinaṃ,
Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ
753. Eso hi saṅgho vipulo mahaggato
Esappameyyo uddhīva sāgaro
Etehi seṭṭhā naravīrasāvakā
Pahaṅkarā dhammamudīrayanti
754. Tesaṃ sudinnaṃ suhutaṃ suyiṭṭhaṃ
Ye saṅghamuddissa dadanti dānaṃ
Sā dakkhīṇā saṅghagatā patiṭṭhitā
Pahapphalā lokavidūna vaṇṇitā
755. Etādisaṃ yaññamanussarannā
Ye vedajātā vicaranti loke
Vineyya maccheramalaṃ samūlaṃ
Aninditā saggamupenti ṭhānanti
[PTS Page 042] [\q 42/]
Vihāravimānaṃ.
Bhāṇavāraṃ dutiyaṃ.
4. 7
756. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā
757. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
758. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
[BJT Page 104] [\x 104/]
759. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
760. Indīvarānaṃ hatthakaṃ ahamadāsiṃ
Bhikkhuno piṇḍāya carantassa
Esikānaṃ unnatasmiṃ
Nagaravare paṇṇakate ramme
761. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
762. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti. (Indīvaradāyikā)
763. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā
763. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
764. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
766. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
767. Nīluppalahatthakaṃ ahamadāsiṃ
Bhikkhuno piṇḍāya carantassa
Esikānaṃ unnatasmiṃ
Nagaravare paṇṇakate ramme
768. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
769. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti. (Nīlluppaladāyikā)
770. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā
[BJT Page 106] [\x 106/]
771. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
772. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
773. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
774. Odātamūlakaṃ haritapattaṃ
Udakasmiṃ sare jātaṃ ahamadāsiṃ
Bhikkhuno piṇḍāya carantassa
Esikānaṃ unnatasmiṃ
Nagaravare paṇṇakate ramme
775. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
776. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti.
[PTS Page 043] [\q 43/]
(odātamūladāyikā)
777. Abhikkannena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsenti disā sabbā osadhī viya tārakā
778. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
779. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
780. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phala'nti
781. Ahaṃ sumanā sumanassa sumanamakuḷāni
Dantavaṇṇāni ahamadāsiṃ
Bhikkhuno piṇḍāya carantassa
Esikānaṃ unnatasmiṃ
Nagaravare paṇṇakate ramme
[BJT Page 108] [\x 108/]
782. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
783. Akkhāmi te bhikakhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti (suvanamakuḷadāyikā)
Caturitthivimānaṃ.
4. 8
784. Dibbaṃte ambavanaṃ rammaṃ pāsādettha mahallako,
Nānā turiyasaṅghuṭṭho accharāgaṇa ghosito
785. Padīpo cettha jalati niccaṃ sovaṇṇamayo mahā,
Dussaphalehi rukkhehi samantā parivārito
786. Kena te tādiso vaṇṇo te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
787. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti
788. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phala'nti
789. Ahaṃ manussesu manussabhūtā
Purīmāya jātiyā manussaloke vihāraṃ saṅghassa kāresiṃ ambehi parivāritaṃ
790. Pariyosite vihāre kārente niṭṭhīte mahe,
Ambe acchādayitvāna1 katvā dussamaye phale
792. Tena me ambavanaṃ rammaṃ pāsādettha mahallako,
Nānāturiya saṅghuṭṭho accharāgaṇa ghosito
1. Ambehi chadayitvāna - machasaṃ.
[BJT Page 110] [\x 110/]
793. Padīpo cettha jalati niccaṃ sovaṇṇamayo mayhaṃ,
Dussaphalehi rukkhehi samantā parivārito
794. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
795. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti
Ambavimānaṃ.
4. 9
[PTS Page 044] [\q 44/]
796. Pītavatthe pītadhaje pītālaṅkārabhūsite,
Pītacandanalittaṅge pītauppalamālini1
797. Pītapāsādasayane pītāsane pītabhājane,
Pītachatte pītarathe pītasse pītavījane.
798. Kiṃ kammamakarī bhadde pubbe mānusake bhave,
Devate pucchitācikkhi kissa kammassidaṃ phala'nti.
799. Kosātakī nāma latatthi bhante kittitā anabhijjhitā, 2
Tassā cattāri pupphāni thūpaṃ abhihariṃ ahaṃ.
800. Satthu sarīramuddissa vippasannena cetasā,
Nāssa maggaṃ avekkhissaṃ tadaggamanasā3 sati.
801. Tato maṃ avadhī gāvī thūpaṃ appattamānasaṃ,
Tañcāhaṃ abhisañceyyaṃ bhīyo nūna ito siyā.
802. Tena kammena devinda maghavā devakuñjara,
Pabhāya mānusaṃ dehaṃ tava sahavyatamāgatā, ti4
803. Idaṃ sutvā tidasādhipati maghavā devakuñjaro,
Tāvatiṃse pasādento mātaliṃ etadabravī, ti.
1. Pītuppalamadhārinī, - syā,
Pītuppalamālinī - [PTS.]
2. Titthikā anabhivacchitā - machasaṃ.
3. Tataggamanasā - ma cha saṃ.
Tadaṅgamanasā - syā,
4. Sahabyamāgatāni - machasaṃ.
[BJT Page 112] [\x 112/]
804. Passa mātali accheraṃ cittaṃ kammaphalaṃ idaṃ,
Appakampi kataṃ deyyaṃ puññaṃ hoti mahapphalaṃ
805. Natthi citte pasannamhi appikā1nāma dakkhiṇā,
Tathāgate vā sambuddhe athavā tassa sāvake.
806. Ehi mātali amhepi bhiyyo bhiyyo mahemase,
Tathāgatassa dhātuyo sukho puññānamuccayo.
807. Tiṭṭhante nibbute cāpi same citte samaṃ phalaṃ,
Cetopaṇidhihetūhi sattā gacchanti suggatiṃ.
808. Bahunnaṃ2 vata atthāya uppajjanti tathāgatā,
Yattha kāraṃ karitvāna saggaṃ gacchanti dāyakā, ti.
Pīta vimānaṃ.
4. 10
809. Obhāsayitvā paṭhaviṃ sadevakaṃ
Atirocasi candimasuriyā viya
Siriyā ca vaṇṇena yasena tejasā
Brahmā va deve tidase vandase mamaṃ
811. Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā
Manussabhūtā purimāya jātiyā
Dānaṃ suciṇṇaṃ atha sīlasaññamaṃ
Kenūpapannā sugatiṃ yasassinī.
Devate pucchitācikkha kissa kammasidaṃ phala'nti.
[PTS Page 045] [\q 45/]
812. Idāni bhante imameva gāmaṃ
Piṇḍāya amhāka gharaṃ upāgami
Tato te ucchussa adāsiṃ khaṇḍikaṃ
Pasannacittā atulāya pītiyā.
1. Appakā - machasaṃ.
2. Bahūnaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 114] [\x 114/]
813. Sassu ca pacchā anuyuñjate mamaṃ
Kahaṃ nu ucchu vadhake avākiri
Nacchaḍḍhitaṃ no pana khāditaṃ mayā
Santassa bhikkhussa sayaṃ adāsahaṃ.
814. Tuyhaṃnavidaṃ issariyaṃ atho mama
Itissā1 sassu parihāsate mamaṃ
Leḍḍhuṃ gabhetvā pahāraṃ adāsi me
Tato vutā kālakatāmbhi devatā.
815. Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā
Sukhañca kammaṃ anubhomi attanā
Devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ
Modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi.
816. Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā
Sukhañca kammaṃ anubhomi attanā
Devinda guttā tidasehi rakkhitā
Sampapitā kāmaguṇehi pañcahi
817. Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ
Mahāvipākā mama ucchudakkhiṇā devehi saddhiṃ paricārayāmahaṃ
Modāmahaṃ kāmaguṇehi pañcahi. 818. Etādisaṃ puññaphalaṃ anappakaṃ
Mahājutīkā mama ucchudakkhiṇā devindaguttā tidasehi rakkhitā
Sahassanettoriva2 nandane vane.
819. Tuvañca bhante anukampakaṃ viduṃ
Upecca vandiṃ kusalañca pucchisaṃ
Tato te ucchussa adāsiṃ khaṇḍikaṃ
Pasannacittā atulāya pītiyāti.
Ucchu vimānaṃ.
4. 11
820. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Obhāsentī disā sabbā osadhī viya tārakā.
821. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
[PTS Page 046] [\q 46/]
1. Itissa - [PTS]
2. Sahassanettoviya - katthavi
[BJT Page 116] [\x 116/]
822. Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve,
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī'ti.
823. Sā devatā attamanā moggallānena pucchitā,
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
824. Ahaṃ manussesu manussabhutā
Disvāna samaṇe sīlavante
Pādāni vanditva manaṃ pāsādayiṃ
Cittāmahaṃ añjalikaṃ akāsiṃ.
825. Tena me tadiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
826. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūtā yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī'ti.
Candana vimānaṃ.
4. 12
827. Abhikkantena vaṇṇena yā tvaṃ tiṭṭhasi devate,
Hatthe pāde ca1 viggayha naccasi suppavādite.
828. Tassā te naccamānāya aṅgamaṅgehi sabbaso,
Dibbā saddā niccharantī savanīyā manoramā.
829. Tassā te naccamānāya aṅgamaṅgehi sabbaso,
Dibbā gandhā pavāyantī pucigandhā manoramā.
830. Vivattamānā kāyena yā veṇīsu piḷandhanā,
Tesaṃ sūyati nigghoso turiye pañcaṅgike yathā.
831. Vaṭaṃsakā vātadhūtā vātena sampakampitā,
Tesaṃ sūyati nigghoso turiye pañcaṅgiko yathā.
832. Yāpi te sirasmiṃ mālā sucigandhā manoramā,
Vāti gandho disā sabbā rukkho mañjusako yathā.
833. Ghāyase taṃ sucigandhaṃ rūpaṃ passasi amānusaṃ,
Devate pucchikācikkha kissa kammassidaṃ phalanti.
1. Hatthapāde ca - machasaṃ.
[BJT Page 118] [\x 118/]
834. Dāsī ahaṃ pure āsiṃ gayāyaṃ brāhmaṇassahaṃ,
Appapuññā alakkhikā rajjumālāti maṃ viduṃ1.
835. Akkosānaṃ vadhānaṃ ca tajjanāya ca ukkatā, 2
Kūṭaṃ gahetvā nikkhamma gacchiṃ3 udakahāriyā.
836. Vipathe kuṭaṃ nikkhipitvā vanasaṇḍaṃ upāgamiṃ,
Idhemāhaṃ marissāmi ko attho4 jīvitena me.
837. Daḷhaṃ pāsaṃ karitvāna āsumhitvāna5 pādape,
Tato disā vilokesiṃ ko nu kho vanamassito.
838. Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ sabbalokahitaṃ muniṃ,
Nisinnaṃ rukkhamūlasmiṃ jhāyattamakukobhayaṃ.
839. Tassā me ahu saṃvego abbhuto lomahaṃsano,
Ko nu kho vanamassito manusso udāhu devatā.
[PTS Page 047] [\q 47/]
840. Pāsādikaṃ pasādanīyaṃ vanā nibbānamāgataṃ,
Disvā mano me pasīdi nāyaṃ yādisa kīdiso.
841. Guttindriyo jhānarato abbhiggatamānaso,
Hito sabbassa dassanāya pupphaṃ odumbaraṃ yathā.
842. Bhayabheravo durāsado sīhova guhamassito,
Dullabhāyaṃ dassanāya pupphaṃ odumbaraṃ yathā.
843. So maṃ mudūhi vācāhi ālapitvā tathāgato,
Rajjumāleti maṃ avoca7 saraṇaṃ gaccha tathāgataṃ.
844. Tāhaṃ giraṃ suṇitvāna nelaṃ atthavatiṃ suciṃ,
Saṇhaṃ muduṃ ca magguṃ ca sabbasokā panūdanaṃ.
845. Kallacittaṃ ca maṃ ñatvā pasannaṃ suddhamānasaṃ,
Hito sabbassa lokassa anusāsi tathāgato.
846. Idaṃ dukkhanti maṃ avoca ayaṃ dukkhassa sambhavo,
Ayaṃ nirodho8 maggo ca añjaso amatogadho.
847. Anukampakassa kusalassa ovādamhi ahaṃ ṭhitā,
Ajjhagā amataṃ santiṃ nibbāna9 adamaccutaṃ.
1. Maṃ vidū - syā, [PTS]
2. Uggatā - machasaṃ.
3. Agacchiṃ - machasaṃ.
Āgacchiṃ - syā.
4. Kīvatthopi - syā.
5. Ālambitvāna - machasaṃ. 6. Buddho ayaṃ - machasaṃ.
7. Maṃ voca - machasaṃ.
8. Dukkhanirodho - machasaṃ.
Dukkhanirodho ca, - syā.
9. Nibbānaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 120] [\x 120/]
848. Sāhaṃ avaṭṭhitā pemā dassane avikampinī,
Mūlajātāya saddhāya dhītā buddhassa orasā.
849. Sāhaṃ ramāmi kīḷāmi modāmi akukobhayā,
Dibbaṃ mālaṃ dhārayāmi pivāmi madhumaddavaṃ.
850. Saṭṭhīṃ turiyasahassāni1 paṭibodhaṃ karonti me,
Āḷambo gaggaro hīmo sādhuvādī ca saṃsayo.
851. Pokkharo ca suphasso ca vīṇā mokkhā ca nāriyo,
Nandā ceva sunandā ca soṇadinnā suvimhitā.
852. Aḷambusā missakesī ca puṇḍarīkāticāruṇī, 2
Eṇiphassā suphassā ca subhaddā3 muduvādinī.
853. Etā ca caññā ca seyyasā accharānaṃ pabodhikā,
Tā maṃ kālenupāgantvā abhibhāsanti devatā.
854. Handa naccāma gāyāma handa taṃ ramayāmase
Nayidaṃ akatapuññānaṃ katapuññānamevidaṃ
Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ tidasānaṃ mahāvanaṃ
855. Sukhaṃ akatapuññānaṃ idha natthi parattha ca,
Sukhaṃ ca katapuññānaṃ idha ceva parattha ca.
856. Tesaṃ sahavyakāmānaṃ kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ,
Katapuññā hi modanti sagge bhogasamaṅgino.
857. Bahunnaṃ vata atthāya uppajjanti tathāgatā
Dakkhiṇeyyā manussānaṃ puññakkhettānamākarā
Yattha kāraṃ karitvāna sagge modanti dāyakāti.
Rajjumālā vimānaṃ.
Mañjeṭṭhaka vaggo catuttho.
Tassuddānaṃ: -
Mañjeṭṭhā pabhassarā nāgā alomā kañjikadāyikā
Vihāracaturitthambā pītucchu vandanarajjumālā
Vaggo tena pavuccatīti.
Itthivimānaṃ samattaṃ.
1. Saṭṭhituriyasahassāni - machasaṃ.
2. Puṇarīkātidāruṇī - machasaṃ.
3. Samasāddā - syā. [PTS.]
4. Seyyāse - sī.
[BJT Page 122] [\x 122/]
5. 1
[PTS Page 049] [\q 49/]
858. Ko me vandati pādāni iddhiyā yasasā jalaṃ,
Abhikkantena vaṇṇena sabbā obhāsayaṃ disāti.
859. Maṇḍukohaṃ pure āsiṃ udake vārigocaro,
Tava dhammaṃ suṇantassa avadhī vacchapālako.
860. Muhuttaṃ cittappāsādassa iddhiṃ passa yasañca me,
Anubhāvaṃ ca me passa vaṇṇaṃ passa jutiñca me.
861. Ye ca te dīghamaddhāna dhammaṃ assosuṃ gotama,
Pattā te acalaṭṭhānaṃ yattha gantvā na socareti.
Maṇḍukadevaputtavimānaṃ.
5. 2
862. Cirappavāsiṃ purisaṃ durato sotthimāgataṃ,
Ñātimittā suhajjā ca abhinandanti āgataṃ.
863. Tatheva katapuññampi asmā lokā paraṃ gataṃ,
Puññāni patigaṇhanti piyaṃ ñātiṃ va1 āgatanti.
864. Uṭṭhehi revate supāpadhamme
Apārutaṃ dvāraṃ2 adānasīle
Nessāma taṃ yattha thunanti duggatā
Samajjatā3 nerayikā dukhena.
865. Ivecca4 vatvāna yamassa dutā
Te dve yakkhā lohitakkhā brahantā
Paccekabāhāsu gahetvāna revataṃ
Pakkāmayuṃ devagaṇassa santiketi.
866. Ādiccavaṇṇaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ
Vyamhaṃ subhaṃ kañcanajālachannaṃ
Kassetamāṇikiṇṇajanaṃ vimānaṃ
Suriyassa raṃsīriva jotamānaṃ
867. Nārīgaṇā candanasāralittaṃ5
Ubhato vimānaṃ upasobhayanti
Taṃ dissati suriyasamānavaṇṇaṃ
Ko modati saggappatto vimāneti.
1. Ñātīva - machasaṃ.
2. Apāruka dvāre - machasaṃ.
Apāruka dvāraṃ - [PTS]
3. Samappitā - sī.
4. Icchevaṃ - syā,
5. Candanasārānulittā - syā.
[BJT Page 124] [\x 124/]
868. Bārāṇasiyaṃ nandiyo nāmāsi upāsako amaccharī dānapatī vadaññū
Tassetamākiṇṇajanaṃ vimānaṃ
Suriyassa raṃsīriva jotamānaṃ.
869. Nārīgaṇā candanasāralittā
Ubhato vimānaṃ upasobhayantī
Taṃ dissati suriyasamānavaṇṇaṃ
So modati saggappatto vimāneti.
870. Nandiyassāhaṃ bhariyā
Agārini sabbakulassa issarā
Bhattuvimāne ramissāmi dānahaṃ
Na patthaye nirayaṃ dassanāyāti.
871. Eso te nirayo supāpadhamme
Puññaṃ tayā akataṃ jīvaloke na hi maccharī rosako pāpadhammo
Saggūpagānaṃ labhati sahavyatantī.
872. Kinnu gūthañca muttañca asuci1 patidissati,
Duggandhaṃ kimidaṃ mīḷhaṃ kimetaṃ upavāyatīti.
873. Esa saṃsavako nāma gambhīro sataporiso,
Yattha vassasahassāni tuvaṃ paccasi revateti.
874. Kinnu kāyena vācāya manasā dukkataṃ kataṃ.
Kena saṃsavako laddho gambhīro sataporisoti.
875. Samaṇe brāhmaṇecāpi aññovāpi vaṇibbake,
Musāvādena vañacesi taṃ pāpaṃ pakataṃ tayā.
876. Tena saṃsavako laddho gambhīro sataporiso,
Tattha vassasahassāni tuvaṃ paccasi revate.
877. Hatthepi chindanti athopi pāde
Kaṇṇepi chindanti athopi nāsaṃ
Athopi kākoḷagaṇā samecca
Saṅgamma khādanti viphandamānanti.
878. Sādhu kho maṃ paṭinetha kāhāmi kusalaṃ bahuṃ
Dānena samacariyāya saññamena damena ca
Yaṃ katvā sukhitā honti na ca pacchānutappareti.
1. Asuciṃ - sīmu.
[BJT Page 126] [\x 126/]
879. Pure tuvaṃ pamajjitvā idāni paridevasi,
Sayaṃ katānaṃ kammānaṃ vipākaṃ anubhossasīti.
880. Ko devalokato manussalokaṃ,
Gantvāna puṭṭho me evaṃ vadeyya
Nikkhittadaṇḍesu dadātha dānaṃ
Acchādanaṃ sayana1mathannapānaṃ
Na hi maccharī rosako pāpadhammo
Saggupagānaṃ labhati sahavyataṃ.
[PTS Page 051] [\q 51/]
881. Sāhaṃ nūna ito gantvā yoniṃ laddhāna mānusiṃ
Vadaññu sīlasampannā kāhāmi kusalaṃ bahuṃ
Dānena samacariyāya saññamena damena ca.
882. Ārāmāni ca ropissaṃ dugge saṅkamanāti ca,
Papañca udapānañca vippasannena cetasā.
883. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī,
Pāṭibhāriyapakkhañca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.
884. Uposathaṃ upavasissaṃ sadā sīlesu saṃvutā,
Na ca dāne pamajjīssaṃ sāmaṃ diṭṭhamidaṃ mayāti.
885. Iccevaṃ vippalapantiṃ phandamānaṃ tato tato,
Khipiṃsu niraye ghore uddhapādaṃ avaṃsiranti.
886. Ahaṃ pure maccharinī ahosiṃ
Paribhāsikā samaṇabrāhmaṇānaṃ
Vitathena ca sāmikaṃ vañcayitvā
Paccāmahaṃ niraye ghorarūpeti.
Revatīvimānaṃ.
5. 3
887. Yo vadataṃ pavaro manujesu
Sakyamunī bhagavā katakicco
Pāragato balaviriyasamaṅgī
Taṃ sugataṃ saraṇatthamupehi.
888. Rāgavirāgamanejamasokaṃ
Dhammamasaṅkhatamappaṭikūlaṃ
Madhuramimaṃ paguṇaṃ suvibhattaṃ
Dhammamimaṃ saraṇatthamupehi
1. Seyya - machasaṃ.
[BJT Page 128] [\x 128/]
889. Yattha ca dinnamahapphalamāhu
Catusu sucīsu purisayugesu
Aṭṭha ca puggala dhammadasā te
Saṅghamimaṃ saraṇatthamupehīti.
890. Na tathā napati nabhasmiṃ1 suriyo
Cando ca na bhāsati na phusso
Yathā atulamidaṃ mahappabhāsaṃ
Ko nu tvaṃ mahiṃ upagā.
891. Chindati ca2 raṃsi pabhaṅkarassa
Sādhikaṃ3 vīsati yojanāni ābhā
Rattimpi ca yathā divaṃ karoti
Parisuddhaṃ vimalaṃ subhaṃ vimānaṃ.
[PTS Page 052] [\q 52/]
892. Bahu paduma vicitta puṇḍarīkaṃ
Vokiṇṇaṃ kusumehi nekacittaṃ
Arajavirajahemajālacchannaṃ
Ākāse napati yathāpi suriyo.
893. Rattambarapītavāsasāhi
Agarupiyaṅgucandanussadāhi
Kañcanatanusannibhattacāhi
Paripūraṃ gaganaṃva tārakāhi
894. Naranāriyo bahuketthanekavaṇṇā
Kusumavibhūsitā bharaṇettha sumanā
Anilapamuñcikā pavanti surabhiṃ
Tapanīyavitatā suvaṇṇanacchadanā4.
895. Kissa samadamassa5 ayaṃ vipāko
Kenāsi kammaphalenidhūpapanno
Yathā ca te adhigatamidaṃ vimānaṃ
Tadanupadaṃ avacāsi iṅgha puṭṭhoti
896. Yamidhapathe6 samecca māṇavena
Satthānusāsi anukampamāno
Tava ratanavarassa dhammaṃ sutvā
Karissāmīti ca bravittha chatto.
1. Nabhe - machasaṃ.
2. Chindati - machasaṃ,
3. Sādhika - machasaṃ,
4. Suvaṇṇachannā - machasaṃ.
5. Saṃyamassa - machasaṃ.
6. Sayamidhapathe - machasaṃ.
[K-6-08]
[BJT Page 130] [\x 130/]
897. Jinavarapavaraṃ1 upehi2 saraṇaṃ
Dhammañcāpi tatheva bhikkhusaṅghaṃ
Noti paṭhamaṃ avocāhaṃ3 bhante
Pacchā te vacanaṃ tathevakāsiṃ.
898. Mā ca pāṇavadhaṃ vividhaṃ carassu asuciṃ
Na hi pāṇesu asaññataṃ avaṇṇayiṃsu sappaññā
Noti padhamaṃ avocāhaṃ bhante
Pacchā te vacanaṃ tathevakāsiṃ.
899. Mā ca parajanassa rakkhitampi
Ādātabbamamaññidittha4 adinnaṃ
Noti paṭhamaṃ avocāhaṃ bhante
Pacchā te vacanaṃ tathevakāsiṃ.
900. Mā ca parajanassa rakkhitāyo
Paribhariyā agamā anariyametaṃ
Noti paṭhamaṃ avocāhaṃ bhante
Pacchā te vacanaṃ tathevakāsiṃ.
[PTS Page 053] [\q 53/]
901. Mā ca vitathaṃ aññathā abhāṇī
Nahi musāvādaṃ avaṇṇayiṃsu sappaññā
Noti paṭhamaṃ avocāhaṃ bhante
Pacchā te vacanaṃ tathevakāsiṃ.
902. Yena ca puriyassa apeti saññā
Taṃ majjaṃ parivajjayassu sabbaṃ
No ca paṭhamaṃ avocāhaṃ bhante
Pacchā te vacanaṃ tathevakāsiṃ.
903. Sāhaṃ idha pañcasikkhā karitvā
Paṭipajjitvā tathāgatassa dhamme
Dvepathamagamāsiṃ coramajjhe
Te maṃ tattha vadhiṃsu bhogahetu.
904. Ettakamiṃdaṃ anussarāmi kusalaṃ
Tato paraṃ na me vijjati aññaṃ
Tena sucaritena kammunāhaṃ
Uppanno5 tidivesu kāmakāmī.
905. Passa khaṇamuhuttaṃ saññamassa
Anudhammapaṭipattiyā vipākaṃ
Jalamiva yasasā samekkhamānā
Bahukā maṃ pihayanti hīnakammā.
1. Jita pavaraṃ - syā.
2. Upemi - bahūsu.
3. Ādātabbamamaññiko - machasaṃ.
5. Uppanno - bahūsu.
[BJT Page 132] [\x 132/]
906. Passa katipayāya desanāya
Sugatiṃ camhi gato sukhañca patto
Ye ca te satataṃ suṇanti dhammaṃ
Maññe te amataṃ phusanti khemaṃ
907. Appampi1 kataṃ kimācarema
Vipulaṃ hoti kathāgatassa dhamme
Passa katapuññatāya chatto
Obhāseti paṭhaviṃ yathāpi suriyo
908. Kimidaṃ kusalaṃ kimācarema
Iccekehi samecca mantayanti
Te mayaṃ punareva laddhamānusattaṃ
Paṭipannā vibharemu sīlavanto.
909. Bahukāro manukampako ca satthā
Iti me sati agamā divādivassa
Svāhaṃ upagatomhi saccanāmaṃ
Anukampassu punapi suṇoma2 dhammaṃ
910. Ye vidha3 pajahanti kāmarāgaṃ
Bhavarāgānusayaṃ pahāya mohaṃ
Na ca te puna upenti4 gabbhaseyyaṃ
Parinibbānagatā hi sītibhūtāti.
[PTS Page 054] [\q 54/]
Chattamāṇavakavimānaṃ.
5. 4
911. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthamhā rucakatthatā5 suhā.
912. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇachantā.
913. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
1. Appakampi - katthaci.
2. Suṇomu - machasaṃ.
3. Yedha - su. Syā. [PTS]
4. Punamupenti - machasaṃ.
5. Ruciratthatā - syā, rucikatthatā, [PTS]
[BJT Page 134] [\x 134/]
914. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
915. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
916. Satiṃ samuppādakaro1 dvāre kakkaṭako ṭhito,
Niṭṭhito jātārūpassa sobhati dasapādako.
917. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
918. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Kakkaṭakarasadāyakavimānaṃ.
5. 5
919. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthambhā rucakatthatā subhā.
920. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇachannā.
921. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
922. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
923. So devaputtā attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassakammassidaṃ phalaṃ.
1. Sati samuppādakaro - machasaṃ.
[BJT Page 136] [\x 136/]
924. Dibbaṃ mamaṃ vassasahassamāyu
Vācābhigītaṃ manasā pavantitaṃ
Ettāvatā ṭhassati puññakammo
Dibbehi kāmehi samaṅgibhūto.
925. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
926. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇeṇā ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dvārapālakavimānaṃ.
5. 6
927. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthambhā rucakatthatā subhā.
928. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇachattā.
929. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
930. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
931. So devaputto attamano moggallānena pucchito, pañhaṃ puṭṭho viyākāsi
yassakammassidaṃ phalaṃ
932. Kariṇīyāni puññāni paṇḍitena vijānatā,
Sammaggatesu buddhesi yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
[BJT Page 138] [\x 138/]
933. Atthāya vata me buddho araññā gāmamāgato,
Tattha cittaṃ pasādetvā tāvatisūpago ahaṃ1
934. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
935. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 055] [\q 55/]
karaṇīyavimānaṃ.
5. 7
936. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthamhā rucakatthatā subhā.
937. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇachattā.
938. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
939. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
940. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassakammassidaṃ phalaṃ.
941. Karaṇīyāni puññāni paṇḍitena vijānatā,
Sammaggatesu bhikkhūsū yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
1. Ahuṃ - sīmu.
[BJT Page 140] [\x 140/]
942. Atthāya vata me bhikkhu araññā gāmamāgato,
Ttha cittaṃ pasādetvā tāvatiṃsopago ahaṃ.
943. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
944. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhasatīti.
Dutiyakaraṇīyavimānaṃ.
5. 8
945. Uccamidaṃ maṇuthūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthamhā rucakatthatā subhā.
946. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇa chattā.
947. Kena te tādiso vaṇṇo
Kena te idhamijjhati
Uppajjanti ca bhogā
Ye keci manaso piyā.
948. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
949. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
950. Yaṃ dadāti na taṃ hoti
Yañceva dajjā tañceva seyyo
Sūci dinnā sucimeva seyyo.
[BJT Page 142] [\x 142/]
951. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
952. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Sūcīvimānaṃ.
5. 9
953. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthambhā rucakatthatā subhā.
954. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇa channā.
955. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
956. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
957. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti.
958. Ahaṃ manussesu manussabhūto.
Purimāya jātiyā manussaloke.
959. Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ vippasannamanāvilaṃ,
Tassa adāsahaṃ sūciṃ pasanno sehi pāṇihi.
[BJT Page 144] [\x 144/]
960. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
961. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiyasūcivimānaṃ.
5. 10
962. Susukkakhandhaṃ abhiruyhaṃ nāgaṃ
Akācitaṃ dantiṃ baliṃ mahājavaṃ
Abhiruyha gajavaraṃ1 sukappitaṃ
Idhāgamā vehāsayamantaḷikkhe.
[PTS Page 056] [\q 56/]
963. Nāgassa dantesu duvesu nimmitā
Acchodikā2 paduminiyo suphullā
Padumesu ca turiyagaṇā pavajjare
Imā ca naccanti manobharāyo.
964. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
965. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
966. Aṭṭheva muttapupphāni kassapassa mahesino3
Thūpasmiṃ abhiropesiṃ pasanno sehi pāṇihi.
967. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manāso piyā.
968. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pyāsatīti.
Nāgavimānaṃ.
1. Gajaṃvaraṃ - syā.
2. Acchodakā - machasaṃ.
3. Bhagavato - syā.
[BJT Page 146] [\x 146/]
5. 11
969. Mahantaṃ nāgaṃ abhiruyha sabbasetaṃ gajuttamaṃ
Vanāvanaṃ anupariyāsi nārīgaṇapurakkhato
Obhāsento disā sabbā osadhī viya kārakā.
970. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idha mijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā.
971. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
972. So devaputto attamano vaṅgīseneva pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
973. Ahaṃ manussesu manussabhūto.
Upāsako cakkhumato ahosiṃ
Pāṇātipātā virato ahosiṃ
Loke adinnaṃ parivajjayissaṃ.
974. Amajjapo no ca musā abhāṇiṃ
Sakena dārena ca tuṭṭho ahosiṃ.
Annaṃ ca pānaṃ ca pasannacitto
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
975. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idha mijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
976. Akkhāmi te bhikkhu manāhubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiyanāgavimānaṃ.
5. 12
977. Konu dibbena yānena sabbasetena hatthinā,
Turiyatāḷita nigghoso antaḷikkhe mahīyati.
978. Devatānusi gandhabbo ādu1 sakko purindado,
Ajānantā taṃ pucchāma kathaṃ jānemu taṃ mayanti.
[PTS Page 057] [\q 57/]
1. Adu - machasaṃ.
[BJT Page 148] [\x 148/]
979. Namhi devo na gandhabbo nāpi sakko purindado,
Sudhammā nāma ye devā tesaṃ aññataro ahanti.
980. Pucchāma devaṃ sudhammaṃ1 puthuṃ katvāna añjaliṃ,
Kiṃ katvā mānuse sudhammaṃ upapajjatīti.
981. Ucchāgāraṃ tiṇāgāraṃ vatthāgārañca yo dado,
Tiṇṇamaññataraṃ datvā sudhammaṃ upapajjatiti.
Tatiyanāgavimānaṃ
5. 13
982. Daḷahadhammā nisārassa dhanuṃ olubbha tiṭṭhasi,
Khattiyo nu si rājañño ādu luddo vane caroti. 2
983. Assakādhipassāhaṃ bhante putto vane caro,
Nāmaṃ me bhikkhu te brūmi sujāto iti maṃ viduṃ. 3
984. Mige gavesavānohaṃ ogāhanto brahāvanaṃ,
Migaṃ kañceva4 nāddakkhiṃ tañca disvā ṭhito ahanti.
985. Svāgataṃ te mahāpuñña atho te adurāgataṃ,
Etto udakamādāya pāde pakkhālayassu te.
986. Idampi pānīyaṃ sītaṃ ābhataṃ girigabbharā, rājaputta tato pitvā satthatasmiṃ
upāvisāti.
987. Kalyāṇī vata te vācā savaṇīyā mahāmuni,
Nelā catthavatī5 vaggu manatvā6 atthaṃca bhāsase7
988. Kā te rati vane viharato
Isinisabha vadehi puṭṭho
Tava vacanapathaṃ nisāmayitvā
Atthadhammapadaṃ samācaremaseti.
1. Devasudhammaṃ - syā.
2. Vanācaroti, - syā,
3. Vidū, - machasaṃ.
4. Migaṃgantveva - syā,
5. Nelā atthavatī, - machasaṃ
6. Mantā, - syā tra, ka.
7. Bhāsasi - machasaṃ.
[BJT Page 150] [\x 150/]
989. Ahiṃsā sabbapāṇīnaṃ kumāramhāka ruccati.
Theyyā ca aticārāva majjapānā ca ārati.
990. Ārati samacariyā ca bāhusaccaṃ kataññutā,
Diṭṭheva dhamme pāsaṃsā dhammā ete pasaṃsiyāti.
991. Santike maraṇaṃ tuyhaṃ oraṃ māsehi pañcahi,
Rājaputta vijānāhi attānaṃ parimocayāti.
992. Katamaṃ svāhaṃ janapadaṃ gantvā kiṃ kammaṃ kiñca porisaṃ,
Kāya vā pana vijjāya bhaveyyaṃ ajarāmaroti.
993. Na vijjate so padeso kammaṃ vijjāca porisaṃ,
Yattha gantvā bhave macco rājaputtājarāmaro.
994. Mahaddhanā mahābhogā raṭṭhavantopi khattiyā,
Pahūtadhanadhaññāse na tepi ajarāmarā. 1
[PTS Page 058] [\q 58/]
995] Yadi te sutā andhaka veṇhuputtā, 2
Surā virā vikkattappahārino.
Tepi āyukkhayaṃ pattā
Viddhastā sassatīsamā.
996. Khattiyā brāhmaṇā vessā suddā caṇḍālapukkusā,
Ye kecaññe ca jātiyā tepino ajarāmarā.
997. Ye mantaṃ parivattenti chaḷaṅgaṃ brahmacittītaṃ,
Ete caññe ca vijjāya tepi no ajarāmarā.
998. Isayo cāpi ye sattā saññatattā tapassino,
Sarīraṃ tepi kālena vijahanti tapassino.
999. Bhāvitattāpi arahatto katakiccā anāsavā,
Nikkhipanti imaṃ dehaṃ puññapāpaparikkhayāti.
1000. Subhāsitā atthavatī gāthāyo te mahāmuni,
Nijjhattomhi3 subhaṭṭhena tvañca me saraṇaṃ bhavāti.
1. Tepi no ajarāmarā - machasaṃ.
2. Veṇvu puttā - machasaṃ.
Aṇṇakaveṇṇa puttā - syā,
3. Nijjhuttomhi - machasaṃ.
[BJT Page 152] [\x 152/]
1001. Mā maṃ tvaṃ saraṇaṃ gaccha tameva saraṇaṃ vaja,
Sakyaputtaṃ mahā vīraṃ yamahaṃ saraṇaṃ gatoti.
1002. Katarasmiṃ so janapade satthā tumhāka mārisa,
Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ jinaṃ appaṭipuggalanti.
1003. Puratthimasmiṃ janapade okkākakulasambhavo.
Tatthāsi purisājañño so ca kho parinubbutoti.
1004. Sace hi buddho tiṭṭheyya satvā tumhāka mārisa,
Yojanāni sahassāni gaccheyyaṃ1 payirupāsituṃ.
1005. Yato ca kho2 parinibbuto satthā tumhāka mārisa,
Nibbūtampi3 mahāvīraṃ gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
1006. Upemi saraṇaṃ buddhaṃ dhammañcāpi anuttaraṃ,
Saṅghañca naradevassa gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
1007. Pāṇātipātā viramāmi khippaṃ
Loke adinnaṃ parivajjayāmi
Amajjapo nova musā bhaṇāmī
Sakena dārena ca homi tuṭṭhoti
1008. Sahassaraṃsīva yathā mahappabho
Disaṃ yathābhāti nabhe anukkamaṃ tathappakāro4 tavayaṃ5 mahāratho.
Samantato yojanasattamāyato.
1009. Suvaṇṇapaṭṭehi samantamottaṭo
Urassa muttahi maṇīhi cittito
Lekhā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca
Sobhenti veḷuriyamayā sunimmitā.
[PTS Page 059] [\q 59/]
1010. Sisañcidaṃ veḷuriyassa nimmitaṃ
Yugañcidaṃ lohitakāya cittitaṃ
Yuttā suvaṇṇassa ca rūpiyassa ca
Sobhanti assā ca pime manojavā6.
1. Gacche - syā, i,
Gaccheyyuṃ - machasaṃ.
2. Yato kho - [PTS]
3. Parinibbutaṃ - syā.
4. Tathāpakāro - machasaṃ.
5. Tvāyaṃ - machasaṃ.
6. Assā ca ime manojavā - machasaṃ.
[BJT Page 154] [\x 154/]
1011. So tiṭṭhasi hemarathe adhiṭṭhito
Devānamindova sahassavāhano
Pucchāmi tāhaṃ yasavanta kovidaṃ
Kathaṃ tayā laddho ayaṃ uḷāroti.
1012. Sujāto nāmahaṃ bhatte rājaputto pure ahuṃ,
Tvañca maṃ anukampāya saññamasmiṃ nivesayi.
1013. Khīṇāyukañca maṃ ñatvā sarīraṃ pādāsi satthuno,
Imaṃ sujāta pūjehi taṃ te atthāya hebhīti.
1014. Tāhaṃ gandhehi mālehi pūjayatvā samuyyuto,
Pahāya mānusaṃ dehaṃ upapannomhi nandanaṃ.
1015. Nandanopavane1 ramme nānādijagaṇāyute,
Ramāmi naccagītehi accharāhi purakkhatoti.
Cūḷarathavimānaṃ.
5. 14
1016. Sahassayuttaṃ hayavāhanaṃ subhaṃ
Āruyhi maṃ sandanaṃ nekacittaṃ
Uyyānabhūmiṃ abhito anukkamaṃ
Purindado bhūtapatīva vāsavo 1017. Sovaṇṇamayā te rathakubbarā ubho
Thalehi2 aṃsehi atīva saṅgatā3
Sujātagumbā naravīra niṭṭhitā
Virocati paṇṇaraseva cando.
1018. Suvaṇṇajālāvatato4 ratho ayaṃ
Bahūti nā nā ratanehi cittito
Sunanidighoso ca subhassaro ca virocati cāmarahattha bāhuhi
1019. Imā ca nābhyo manasābhinimmitā
Rathassa pādantara majjhabhūsitā
Imā ca nābheyyā5 satarāji cittitā
Sateratā vijjurivappabhāsare
1. Nandane ca vane, - machasaṃ.
Nandanā pavane, - syā.
2. Phalehi - machasaṃ. [PTS]
3. Saṅgato - sīmu.
4. Suvaṇṇajālā citto - katthaci.
5. Nahyo - [PTS]
[BJT Page 156] [\x 156/]
1020. Anekacittāvatato ratho ayaṃ
Puthū ca nemī ca sahassaraṃsiko
Tesaṃ saro sūyati1 vaggurūpo
Pañcaṅgikaṃ turiyamivappavāditaṃ
[PTS Page 060] [\q 60/]
1021. Sirasmiṃ cittaṃ maṇicandakappitaṃ
Sadā visuddhaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ
Suvaṇṇarājīhi atīva saṅgataṃ
Veḷuriyarājīva atīva sobhati
1022. Ime ca vāḷī maṇicandakappitā
Ārohakambu sujavā bahupamā
Brahā mahantā balino mahājavā
Mano tavaññāya tatheva siṃsare
1023. Ime ca sabbe sahitā catukkamā
Mano tavaññāya tatheva siṃsare
Samaṃ vahanti mudukā anuddhatā
Amodamānā turagānamuttamā
1024. Dhunanti vagganti patanti2 cambare
Abbhuddhunantā sukate piḷandhane
Tesaṃ saro sūyati vaggurūpo
Pañcaṅgikaṃ turiyamivappavāditaṃ
1025. Rathassa ghoso apiḷandhanāna ca3
Khurassa nādo abhihiṃsanāya4 ca
Ghoso suvaggu samitassa sūyati
Gandhabbaturiyāni vicitrasaṃvane5
1026. Rathe ṭhitā tā migamandalocanā
Āḷārapamhā hasitā piyaṃvadā
Veḷuriyajālāvatatā tanucchavā
Sadeva gandhabba suraggapūjitā
1027. Tā rattarattambara pītavāsasā
Visālanettā abhirattalocanā
Kule sujātā sutanu sucimhitā
Rathe ṭhītā pañjalikā upaṭṭhitā
1. Suyyati - machasaṃ.
2. Pavatatanti [PTS.]
3. Apiḷandhanānica - sīmu
4. Abhisaṃsanāmaca - [PTS]
Abhihesanāyava - katthaci.
5. Gandhabbaturiyāna ca citrasaṃvane - katthaci
[BJT Page 158] [\x 158/]
1028. Tā kambukeyūradharā suvāsasā
Sumajjhimā ūruthanūpapannā
Vaṭṭaṅguliyo sumukhā sudassanā
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā
1029. Aññā suveṇī susu missakesiyo
Samaṃ viśattatāhi pabhassarāhi ca
Anubbatā tā tava mānase ratā
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā
1030. Āveḷīniyo padumuppalacchadā
Alaṅkatā candanasāravāsitā1
Anubbatā tā tava mānase ratā
Rathe ṭhītā pañjalikā upaṭṭhitā
[PTS Page 061] [\q 61/]
1031. Tā māliniyo padumuppalacchadā
Alaṅkatā candanasāravāsitā
Anubbatā tā tava mānase ratā
Rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā
1032. Kaṇṭhesu te yāni piḷandhanāni
Hatthesu pādesu tatheva sīse
Ohāsayantī dasa sabbaso disā
Abbhuddayaṃ sāradikova bhānumā
1033. Vātassa vegena ca sampakampitā
Bhujesu mālā apiḷandhanāni ca
Muñcanti ghosaṃ ruciraṃ suciṃ subhaṃ
Sabbehi viññūhi sutabbarūpaṃ
1034. Uyyānabhūmyā ca duvaddhato2 ṭhitā
Rathā ca nāgā turiyāni cassaro
Tameva devinda pamodayanti
Vīṇā yathā pokkharapattabāhuhi
1035. Imāsu vīṇāsu bahūsi vaggusu
Manuññarūpāsu yadayerītaṃ pati3
Pavajjamānāsu atīva accharā
Bhamanti kaññā padumesu sikkhitā
1. Candanasāracositā - syā [PTS.]
2. Duhatthato - [PTS.]
3. Pītiṃ - machasaṃ
Hadayeritaṃpitaṃ - syā
[BJT Page 160] [\x 160/]
1036. Yadā ca gītāni ca vāditāni ca
Naccāni cemāni1 samenti ekato
Athettha naccanti athettha accharā
Obhāyasayanti ubhato varitthiyo
1037. So modasi turiyagaṇappabodhano
Mahīyamāno vajirāvudhoriva2
Imāsu vīṇāsu bahusū vaggusu
Manuññarūpāsu hadayeritaṃ pati
1038. Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā
Manussabhūto purimāya jātiyā
Uposathaṃ kaṃ3 tuvaṃ upāvasi
Kaṃ dhammacariyaṃ vatamābhirocayi4
1039. Nayidaṃ appassa5 katassa kammuno
Pubbe suciṇṇassa uposathassa vā
Iddhānubhāvo vipulo ayaṃ tava
Yaṃ devasaṅghaṃ abhirocase bhusaṃ
[PTS Page 062] [\q 62/]
1040. Dānassa te idaṃ phalaṃ atho sīlassa vā pana,
Atho añjalikammassa taṃ me akkhāhi pucchitoti
1041. So devaputto attamano moggallānena pucchito, pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa
kammassidaṃ phalaṃ
1042. Jitindiyaṃ buddhamanomanikkamaṃ
Naruttamaṃ kassapamaggapuggalaṃ
Avāpuraṃ taṃ amatassa dvāraṃ
Devātidevaṃ satapuññalakkhaṇaṃ
1043. Tamaddasaṃ kuñjaramoghatitiṇṇaṃ
Suvaṇṇasiṅgīnadabimbasādisaṃ
Disvāna taṃ khippamahuṃ sucīmano
Tameva disvāna subhāsitaddhajaṃ
1044. Tambhannapānaṃ6 athavāpi cīvaraṃ
Suciṃ paṇītaṃ rasasā upetaṃ
Pupphābhikiṇṇamhi sake nivesane
Patiṭṭhapesiṃ sa asaṅgamānaso
1. Naccāni vimāni - machasaṃ.
2. Vajirāvudhova - sīmu.
3. Kiṃva - syā
4. Abhirādadhayi - katthaci
5. Nayidamappassa - machasaṃ.
6. Namannapānaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 162] [\x 162/]
1045. Tamannapānena ca cīvarena ca
Khajjena bhojjena ca sāyanena ca
Sattappayitvā dvipadānamuttamaṃ
So saggaso devapure ramāmahaṃ
1046. Etenupāyena imaṃ niraggaḷaṃ
Yaññaṃ yajitvā tividhaṃ visuddhaṃ
Pahāyahaṃ mānusakaṃ samussayaṃ
Indūpamo1 devapure ramāmahaṃ
1047. Āyuñca vaṇṇañca sukhaṃ balañca
Paṇītarūpaṃ abhikaṅkhatā muni
Annañca pānañca bahuṃ susaṅkhatā
Patiṭṭhapetabbamasaṅgamānase
1048. Nayimasmiṃ loke parasmiṃ2 vā pana
Buddhena seṭṭhova samova vijjati āhuneyyataṃ paramāhutiṃ gato
Puññatthikānaṃ vipulaphale ṭhitanti
Mahārathavimānaṃ.
Mahārathavaggo pañcamo.
Tassuddānaṃ: -
Maṇḍuko revatī chatto kakkaṭo dvārapālako
Dve karaṇīyā dve sūci tayo nāgā ca dve rathā
Purisānaṃ paṭhamo vaggo pavuccatī ti.
Bhāṇavāro tatiyo.
1. Indassamo - syā,
2. Nayimasmiṃ vā loke parasmiṃ - katthaci
[BJT Page 164] [\x 164/]
6. Pāyāsi vaggo
6. 1
[PTS Page 063] [\q 63/]
1049. Yathā vanaṃ cittalataṃ pabhāsati
Uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1050. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1051. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃphalanti
1052. Ahañca bhariyā ca manussaloke
Opānabhūtā gharamāvasimbha
Annañca pānañca pasannacittā
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adamha
1053. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1054. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā sabhāsatīti
Agāriyavimānaṃ.
6. 2
1055. Yathā vanaṃ cittalataṃ pabhāsati
Uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1056. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
[BJT Page 168] [\x 168/]
1057. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1058. Ahañca bhariyā ca manussaloke
Opānabhūtā gharamāvasimbha
Annañca pānañca pasannacittā
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adamha
1059. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1060. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā sabhāsatīti
[PTS Page 064] [\q 64/]
Dutiya agāriyavimānaṃ.
6. 3
1061. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato soḷasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthamhā rucakatthatā subhā
1062. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Aṭṭhaṭṭhakā sikkhasitā sādhurūpā
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā
Naccanti gāyanti pamodayantī
1063. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1064. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1065. Phaladāyī phalaṃ vipulaṃ labhati
Dadamujjugatesu1 pasannamānaso
So hi modati2 saggagato tidive
Anubhoti ca puññaphalaṃ vipulaṃ
Tathevāhaṃ1 mahāmuni adāsiṃ caturo phale
1. Dadamujugatesu - machasaṃ.
2. Pamodati - machasaṃ.
3. Tavevāhaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 168] [\x 168/]
1066. Tasmāhi phalaṃ alameva dātuṃ
Niccaṃ manussena sukhatthikena
Dibbāni vā patthayatā sukhāni
manussasobhaggatamicchatā vā
1067. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1068. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Phaladāyakavimānaṃ
6. 4
1069. Cando yathā vigatavalāhake nabhe
Obhāsayaṃ gacchati antaḷikkhe
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1070. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
[PTS Page 065] [\q 65/]
1071. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1072. Ahañca bhariyā ca manussaloke
Upassayaṃ arahato adamha
Annañca pānañca pasannacittā
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adamha
1073. Tena me tādiso vaṇṇo
Tena me idhamijjhati
Uppajjanti ca me bhogā
Ye keci manaso piyā
1074. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti
Paṭhamaupassayadāyakavimānaṃ.
[BJT Page 170] [\x 170/]
6. 5
1075. Suriyo yathā vigatavalāhake nabhe
Obhāsayaṃ gacchati antaḷikkhe
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1060. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1077. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1078. Ahañca bhariyā ca manussaloke
Upassayaṃ arahato adamha
Annañca pānañca pasannacittā
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adamha
1079. Tena me tādiso vaṇṇo
Tena me idhamijjhati
Uppajjanti ca me bhogā
Ye keci manaso piyā
1080. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti
Dutiya upassayadāyakavimānaṃ.
6. 6
1081. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā subhā
Veḷuriyatthambhā rucakatthatā subhā
1082. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1083. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
[BJT Page 172] [\x 172/]
1084. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ
Ekāhaṃ bhikkhuṃ paṭipādayissaṃ
Samaṅgibhattena tadā akāsiṃ 1085. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1086. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānibhāvo vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti
Bhikkhādāyakavimānaṃ.
6. 7
1087. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato soḷasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthambhā rucakatthatā subhā
1088. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā
Dibbā ca kaññā tidasavarā uḷārā
Naccanti gāyanti pamodayanti
1089. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
[PTS Page 066] [\q 66/]
1090. So devaputtā attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
1091. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Ahosiṃ yavapālako
Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ
Vippasannamanāvilaṃ
1092. Tassa adāsahaṃ bhāgaṃ pasanno sehi pāṇihi,
Kummāsapiṇḍaṃ datvāna modāmi nandane vane
[BJT Page 174] [\x 174/]
1093. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1091. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti
Yavapālakavimānaṃ.
6. 8
1095. Alaṅkato malyadharo suvattho
Sukuṇḍalī kappitakesamassu
Āmuttahatthābharaṇo yasassī
Dibbe vimānamhi yathāsi1 candimā
1096. Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā
Naccanti gāyanti pamodayanti
1097. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1098. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1099. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Disvāna samaṇe sīlavante
Sampannavijjācaraṇe yasassī
Bahussute taṇhakkhayūpapanne
Annañca pānañca pasannacitto
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
1100. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1101. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Paṭhamakuṇḍalivimānaṃ
1. Yathāpi - machasaṃ,
[BJT Page 176] [\x 176/]
6. 9
1102. Alaṅkato malyadharo suvattho
Sukuṇḍalī kappitakesamassu
Āmuttahatthābharaṇo yasassī
Dibbe vimānamhi yathāsi candimā
[PTS Page 067] [\q 67/]
1103. Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā
Naccanti gāyanti pamodayanti
1104. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1105. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1106. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Disvāna samaṇe sīlavante
Sampannavijjācaraṇe yasassī
Bahussute sīlavatūpapanne1
Annañca pānañca pasannacitto
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
1170. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1108. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Dutiya paṭhamakuṇḍalivimānaṃ.
1. Sīlavante pasanne - sīmu
Taṇhakkhayūpapanne - syā
[BJT Page 178] [\x 178/]
6. 10
1109. Yā devarājassa sabhā sudhammā
Yatthacchati devasaṅgho samaggo
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1110. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1111. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1112. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Rañño pāyāsissa ahosiṃ māṇavo
Laddhā dhanaṃ saṃvibhāgaṃ akāsiṃ
Piyā ca me sīlavanto ahesuṃ annañca pānañca pasannacitto
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
1113. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1114. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
[PTS Page 068] [\q 68/]
Uttaravimānaṃ1.
Pāyāsi vaggo chaṭṭho.
Tassuddānaṃ: -
Dve agārino phaladāyī dve upassayadāyī bhikkhādāyi
Yavapālako ceva dve kuṇḍalino pāyāsīti
Purisānaṃ dutiyo vaggo pavuccatīti.
1. Pāyāsa vimānaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 180] [\x 180/]
7. Sunikkhittavaggo
7. 1
[PTS Page 069] [\q 69/]
1115. Yathā vanaṃ cittalataṃ pabhāsati
Uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ
Tadūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1116. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1117. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalanti
1118. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Daḷiddo atāṇo kapaṇo kammakaro ahosiṃ
Jiṇṇo ca mātāpitaro abhariṃ1
Piyā ca me sīlavanto ahesuṃ annañca pānañca pasannacitto
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
1119. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1120. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Cittalatāvimānaṃ
7. 2
1121. Yathā vanaṃ nandanaṃ cittalataṃ2 pabhāsati
Uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ
Tadūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ
Obhāsayaṃ tiṭṭhati antaḷikkhe
1122. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1. Abhāriṃ - machasaṃ.
2. Nandanaṃ - machasaṃ.
[BJT Page 182] [\x 182/]
1123. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
1124. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Daḷiddo atāṇo kapaṇo kammakaro ahosiṃ
Jiṇṇo ca mātāpitaro abhariṃ
Piyā ca me sīlavanto ahesuṃ annañca pānañca pasannacitto
Sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
1125. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā
1126. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Nandanavimānaṃ.
7. 3
1127. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samannato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthambhā rucakatthatā subhā
1128. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇa channā
[PTS Page 070] [\q 70/]
1129. Kena te tādiso vaṇṇo kena te idhamijjhati,
Uppajjanti ca te bhogā ye keci manaso piyā
1130. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti
1131. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
[BJT Page 184] [\x 184/]
1132. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Vivane pathe caṅkamanaṃ1 akāsiṃ
Ārāmarukkhāni ca ropayissaṃ
Piyā ca me sīlavanto ahesuṃ
Annaṃ ca pānaṃ ca pasannacitto sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ
1133. Tena me tādiso vaṇṇo
Tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā
Ye keci manaso piyā
1134. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamakāsi puññaṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Maṇithūṇavimānaṃ
7. 4
1135. Sovaṇṇamaye pabbatasmiṃ vimānaṃ sabbato pahaṃ
Hemajālakapacchannaṃ2 kiṅkīṇijāla3kappitaṃ
1136. Aṭṭhaṃsā sukatā thambhā sabbe veḷuriyāmayā
Ekamekāya aṃsiyā ratanā satta nimmitā
1137. Veḷuriyasuvaṇṇassa phaḷikā rūpiyassa ca
Masāragallamuttāhi lohitaṅkamaṇīhi ca
1138. Citrā manoramā bhūmi na tatthuddhaṃsatī rajo
Gopāṇasīgaṇā pītā kūṭaṃ dhārenti nimmitā
1139. Sopānāni ca cattāri nimmitā caturo disā
Nānā ratanagabbhehi ādiccova virocati
1140. Vediyā4 catasso tattha vibhattā bhāgaso mitā,
Daddallamānā ābhanti samantā caturo disā
1141. Tasmiṃ vimāne pavare devaputto mahappabho
Atirocati vaṇṇena udayantova bhānumā5
1. Saṃkamanaṃ - machasaṃ.
2. Hemajāla paṭicchannaṃ - machasaṃ.
3. Kiṃkiṇikajāla - [P. T. S]
Kiṃkaṇikajāla - syā. 4. Vedikā, - [P. T. S]
5. Bhāṇumā - machasaṃ, sīmu.
[BJT Page 188] [\x 188/]
1152. Gimhānaṃ pacchime māse patapante1 divākare2
Paresaṃ bhatako poso ambārāmamasiñcati3
1153. Atha tenāgamā bhikkhu sāriputtoti vissuto
Kilantarūpo kāyena akilannova cetasā
1154. Tañca disvāna āyantaṃ avocaṃ ambasiñcako,
Sādhu taṃ bhante nahāpeyyaṃ yaṃ mamassa sukhāvahaṃ
1155. Tassa me anukampāya nikkhipi pattacīvaraṃ
Nisīdi rukkhamūlasmiṃ chāyāya ekacīvaro
1156. Tañca acchena vārinā pasannamānaso naro
Nahāpayī rukkhamūlasmiṃ chāyāya ekacīvaraṃ
1157. Ambo ca sitto samaṇo ca nahāpito
Mayā ca puññaṃ pasutaṃ anappakaṃ
Iti so pītiyā kāyaṃ sabbaṃ pharati attano
1158. Tadeva ettakaṃ kammaṃ akāsiṃ tāya jātiyā
Pahāya mānusaṃ dehaṃ upapannonamhi nandanaṃ
1159. Nandane pavane ramme nānādijagaṇāyute
Ramāmi naccagītehi accharāhi purakkhatoti.
Ambavimānaṃ.
7. 6
[PTS Page 072] [\q 72/]
1160. Disvāna devaṃ paṭipucchi bhikkhu
Ucce vimānamhi ciraṭṭhitike
Āmuttahatthābharaṇaṃ yasassiṃ4
Dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
1161. Alaṅkato mālabhārī5 suvattho
Sukuṇḍalī kappitakesamassu
Āmuttahatthābharaṇo yasassī
Dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
1. Patāpante - syā.
2. Divaṃkare - machasaṃ, syā.
3. Asiñcatha - pu.
4. Āvuttahatthobharaṇe yassasi - syā.
5. Malyadhare - machasaṃ.
[BJT Page 190] [\x 190/]
1162. Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā
Naccanti gāyanti pamodayanti
1163. Deviddhipattosi mahānubhāvo
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
1164. So devaputto attamano moggallānena pucchito
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ
1165. Ahaṃ manussesu manussabhūto
Saṅgamma rakkhissaṃ paresaṃ dhenuyo
Tato ca āgā samaṇo mamantike
Gāvo ca māse agamaṃsu khādituṃ
1166. Dvayajja kiccaṃ ubhayañca kāriyaṃ
Iccevahaṃ bhante tadā vicintayiṃ
Tato ca saññaṃ paṭiladdha yoniso
Dadāmi bhanteti khipiṃ anantakaṃ
1167. So māsakhettaṃ turito avāsariṃ
Purā ayaṃ bhañjati1 yassidaṃ dhanaṃ
Tato ca kaṇho urago mahāviso
Adaṃsi pāde turitassa me sato
1168. Svāhaṃ aṭṭomhi dukkhena pīḷito
Bhikkhu ca taṃ sāmaṃ muñcitvā nantakaṃ2
Ahāsi kummāsaṃ mamānukampayā3
Tato cuto kālakatomhi devatā
1169. Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā
Sukhañca kammaṃ anubhomi attanā
Tayā hi bhante anukampito bhusaṃ
Kataññutāya abhivādayāmi taṃ
[PTS Page 073] [\q 73/]
1. Bhuñjati - sīmu.
2. Muñcitvā ananatakā - syā.
3. Mamānukampiyā - ika.
Manānukampāya - syā.
[BJT Page 192] [\x 192/]
1170. Sadevake loke samārake ca
Añño munī natthi tayānukampako
Tayā hi bhante anukampito bhusaṃ
Kataññutāyā abhivādayāmi taṃ
1171. Imasmiṃ loke parasmiṃ vā pana
Añño munī natthi tayānukampako
Tayā hi bhante anukampito bhusaṃ
Kataññutāya abhivādayāmi tanti.
Gopāla vimānaṃ.
7. 7
1172. Puṇṇamāse yathā cando nakkhattaparivārito,
Samantā anupariyāti tārakādhipati sasī.
1173. Tathūpamaṃ idaṃ vyamhaṃ dibbaṃ devapurambhi ca.
Atirocati vaṇṇena udayantova raṃsimā.
1174. Veḷuriyasuvaṇṇassa phalikā rūpiyassa ca.
Masāragallamuttāhi lohitaṅkamaṇīhi ca.
1175. Citrā manoramā bhūmi veḷuriyassa satthatā,
Kūṭāgārā subhā rammā pāsādo te sumupito.
1176. Rammā ca te pokkharaṇī puthulomanisevitā,
Acchodikā vippasannā soṇṇavālukasanthatā.
1177. Nānāpaduma sañchannā puṇḍarīkasamotatā1
Surabhiṃ sampavāyanti manuññā māḷuteritā.
1178. Tassā te ubhato passe vanagumbā sumāpitā,
Upetā puppharukkhehi phalarukkhehi cūhayaṃ.
1179. Sovaṇṇapāde pallaṅke muduke colasanthate, 2
Nisinnaṃ devarājaṃva upatiṭṭhanti accharā.
1180. Sabbābharaṇasañchannā nānāmālā vibhūsasitā, ramanti taṃ mahiddhikaṃ vasavattīva
modasi.
1181. Bherisaṅkhamudiṅgāhi vīṇāhi paṇavehi ca,
Ramasi ratisampanno naccagīte suvādite.
1. Puṇḍarīka samogatā - syā,
2. Goṇakatthate, - machasaṃ.
[BJT Page 194] [\x 194/]
1182. Dibbā te vividhā rūpā dibbā saddā atho rasā,
Gandhā ca te adhippetā phoṭṭhabbā ca manoramā.
1183. Tasmiṃ vimāne pavare devaputta mahappabho,
Atirocasi vaṇṇena udayantova bhānumā.
1184. Dānassa te idaṃ phalaṃ atho sīlassa vā pana,
Atho añjalikammassa taṃ me akkhāhi pucchitoti.
[PTS Page 074] [\q 74/]
1185. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
1186. Ahaṃ kapilavatthusmiṃ sākiyānaṃ puruttame,
Suddhodanassa puttassa kanthako sahajo ahaṃ.
1187. Satthiṃ ākoṭayitvāna vaha sammāti ca bravī,
Ahaṃ lokaṃ tārayissaṃ patto sambodhimuttamaṃ.
1188. Satthiṃ ākoṭayitvāna vaha sammāti ca bravī,
Ahaṃ lokaṃ tārayissaṃ patto sambodhimuttamaṃ.
1189. Taṃ me giraṃ suṇantassa hāso me vipulo ahu,
Udaggacitto sumano abhisaṃsiṃ2 tadā ahaṃ.
1190. Abhirūḷahañca maṃ ñatvā sakyaputtaṃ mahāyasaṃ,
Udaggacitto mudito vahissaṃ purisuttamaṃ
1191. Paresaṃ vijitaṃ gantvā uggatasmiṃ divākare,
Mamaṃ channañca ohāya anapekkho so apakkami.
1192. Tassa tambanakhe pāde jivhāya parilehisaṃ, gacchantañca mahāvīraṃ rudamāno
udikkhisaṃ.
1193. Adassanenahaṃ tassa sakyaputtassa sirīmato,
Alatthaṃ garukābādhaṃ khippaṃ me maraṇaṃ ahu.
1194. Tasseva anubhāvena vimānaṃ āvasāmidaṃ,
Sabbakāmaguṇopetaṃ dibbaṃ devapuramhi ca
1195. Yañca me ahuvā hāso saddaṃ sutvāna bodhiyā,
Teneva kusalamūlena phusissaṃ āsavakkhayaṃ.
1. Jālitambanakkhehi - machasaṃ.
2. Abhisīsiṃ - machasaṃ.
[BJT Page 196] [\x 196/]
1196. Sace hi bhante gaccheyyāsi satthu buddhassa santike,
Mamā pi naṃ vacanena sirasā vajjāsi vandanaṃ.
1197. Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ jinaṃ appaṭipuggalaṃ,
Dullaśaṃ dassanaṃ hoti lokanāthāna tādinanti.
1198. So kataññu katavedī satthāraṃ upasaṅkami,
Sutvā giraṃ cakkhumato dhammacakkhuṃ visodhayi.
1199. Visodhetvā diṭṭhigataṃ vicikicchaṃ vatāni ca
Vanditvā satthuno pāde tatthevantaradhāyathāti.
Kanthaka vimānaṃ.
7. 8
1200. Anekavaṇṇaṃ darasokanāsanaṃ
Vimānamāruyha anekacittaṃ
Parivārino accharāsaṃgaṇena
Sunimmito bhūtapatīva modasi.
1201. Samassamo natthi kutopanuttaro,
Yasena puññena ca iddhiyā ca.
[PTS Page 075] [\q 75/]
1202. Sabbe ca devā tidasagaṇā samecca
Taṃ taṃ namassanti sasiṃva devā
Imā ca te accharāyo samannato
Naccanti gāyanti pamodayanti.
1203. Deviddhipattosi mahānubhāvo manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
1204. So devaputto attamano moggallānena puccito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
1205. Ahaṃ bhadante ahuvāsiṃ1 pubbe
Sumedhanāmassa jinassa sāvako
Puthujjano anavabodhohamasmiṃ2
So sattavassāni paribbajissahaṃ. 3
1. Ahuvāsi, - machasaṃ.
2. Anānubodho hamaṃsmi, - machasaṃ.
3. Pabbajissaṃ - sya,
Pabbajissāhaṃ [PTS]
[BJT Page 198] [\x 198/]
1206. Svāhaṃ sumedhassa jinassa satthuno
Parinibbutassoghatiṇṇassa tādino
Ratanuccayaṃ hemajālena channaṃ
Vanditvā thūpasmiṃ manaṃ pasādayiṃ.
1207. Na māsi dānaṃ na ca matthi dātuṃ
Pare ca kho tattha samādapesiṃ
Pūjetha naṃ pūjanīyassa dhātuṃ
Evaṃ kira saggamito gamissatha.
1208. Tadeva kammaṃ kusalaṃ kataṃ mayā sukhañca dibbaṃ anubhomi attanā
Modāmahaṃ tidasagaṇassa majjhe
Na tassa puññassa khayampi ajjhaganti. 1
Aneka vaṇṇa vimānaṃ.
7. 9
1209. Alaṅkato vaṭṭakuṇḍalī
Mālādhārī haricandanussado
Bāhāpaggayha kandasi
Vanamajjhe kiṃ dukkhito tuvanti.
1210. Sovaṇṇamayo pabhassaro
Uppanno rathapañjaro mama
Tassa cakkayugaṃ na vindāmi
Tena dukkhena jahissaṃ2 jīvitanti.
1211. Sovaṇṇamayaṃ maṇimayaṃ
Lohitaṅkamayaṃ3 atha rūpiyāmayaṃ
Ācikkha me bhadda māṇava
Cakkayugaṃ paṭilābhayāmi4 teti.
[PTS Page 076] [\q 76/]
1212. So māṇavo tassa pāvadi
Candasuriyā ubhayettha dissare
Sovaṇṇamayo ratho mama
Tena cakkayugena sobhatīti.
1. Ajjhagunti, - machasaṃ.
Ajjhagāti, - [PTS.]
2. Jahāmi - machasaṃ,
Jahissāmi - syā - [PTS.]
3. Lohitakamayaṃ - machasaṃ.
Lohitaṅgamayaṃ - syā.
Lohamayaṃ - katthavi.
4. Paṭipādayāmi - machasaṃ.
[BJT Page 200] [\x 200/]
1213. Bālo kho tvampi māṇava
Yo tvaṃ patthayase apatthiyaṃ maññāmi tuvaṃ marissasi
Nahi tvaṃ lacchasi candasuriyeti.
1214. Gamanāgamanampi dissati
Vaṇṇadhātu ubhayattha vīthiyā
Peto pana kālakato na dissati
Konidha kandhataṃ bālyataroti.
1215. Saccaṃ kho vadesi māṇava
Ahameva kandataṃ bālyataro
Candaṃ viya dārako rudaṃ
Petaṃ kālakatābhipatthayanti.
1216. Ādittaṃ vata maṃ santaṃ ghatasittaṃva pāvakaṃ,
Vārinā viya osiñcaṃ sabbaṃ nibbāpaye daraṃ.
1217. Abbahī1 vata me sallaṃ sokaṃ hadayanissitaṃ,
Yo me sokaparetassa puttasokaṃ apānudi.
1218. Svāhaṃ abbūḷha sallosmi sītibhūtosmi nibbuto,
Na socāmi na rodāmi tava sutvāna māṇavāti.
1219. Devatānusi gandhabbo ādu sakko purindado,
Ko vā tvaṃ kassa vā putto kathaṃ jānemu taṃ mayanti.
1220. Yañca kandasi yañca rodasi
Puttaṃ āḷāhane sayaṃ dahitvā
Svāhaṃ kusalaṃ karitvā kammaṃ
Tidasānaṃ sahavyataṃ pattoti. 2
1221. Appaṃ vā bahuṃ vā nāddasāma
Dānaṃ dadantassa sake agāre
Uposathakammaṃ vā tādisaṃ
Kena kammena gatosi devalokanti.
1222. Ābādhikohaṃ dukkhito gilāno
Āturarūpomhi sake nivesane
Buddhaṃ vigatarajaṃ vitiṇṇakaṅkhaṃ
Addakkhiṃ sugataṃ anomapaññaṃ.
1. Abbūḷhaṃ - syā,
2. Gatoti - machasaṃ.
[BJT Page 202] [\x 202/]
[PTS Page 077] [\q 77/]
1223. Svāhaṃ muditamano pasannacitto
Añjaliṃ akariṃ tathāgatassa
Tāhaṃ kusalaṃ karitvāna kammaṃ
Tidasānaṃ sahavyataṃ pattoti.
1224. Acchariyaṃ vata abbhutaṃ
Añjalikammassa ayamīdiso vipāko
Ahampi muditamano pasannacitto
Ajjema buddhaṃ saraṇaṃ vajāmīti.
1225. Ajjava buddhaṃ saraṇaṃ vajāhi
Dhammañca saṅghañca pasannacitto
Tatheva sikkhāya padāni pañca
Akhaṇḍaphullāni samādiyassu.
1226. Pāṇātipātā viramassu khippaṃ
Loke adinnaṃ parivajjayassu
Amajjapo mā ca musā bhaṇāhi
Sakena dārena ca hohi tuṭṭhoti.
1227. Atthakāmosi me yakkha hitakāmosi devate,
Karomi tuyhaṃ vacanaṃ tvaṃsi ācariyo mamāti.
1228. Upemi saraṇaṃ buddhaṃ dhammañcāpi anuttaraṃ,
Saṅghañca naradevassa gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
1229. Pāṇātipātā viramāmi khippaṃ
Loke adinnaṃ parivajjayāmi
Amajjapo no ca musā bhaṇāmi
Sakena dārena ca homi tuṭṭhoti.
Maṭṭakuṇḍali vimānaṃ.
7. 10
1230. Suṇotha yakkhassa ca vāṇijāna naca
Samāgamo yattha tadā ahosi
Yathā kathaṃ itarītarena cāpī
Subhāsitaṃ kañca suṇātha sabbe.
1231. Yo so ahū rājā pāyāsi nāmo1
Bhummānaṃ sahavyagato yasassī
So modamānova sake vimāne
Amānuso mānuse ajjhabhāsīti.
1. Pāyāsi nāma - machasaṃ.
[BJT Page 204] [\x 204/]
1232. Vaṅke araññe amanussaṭṭhāne
Kantāre appodake appabhakkhe
Suduggame vaṇṇupathassa majjhe
Vaṅkaṃ bhayaṃ naṭṭhamanā manussā.
[PTS Page 078] [\q 78/]
1233.] Nayidha phalā mūnamayā ca santi
Upādānaṃ natthi kuto idha bhakkho
Aññataṃ paṃsūhi ca vālukāhi ca
Tattāhi1 uṇhāhi ca dāruṇāhi ca.
1234. Ujjaṅgalaṃ tattamivaṃ kapālaṃ
Anāyasaṃ paralokena tulyaṃ
Luddānamāvāsasamidaṃ purāṇaṃ
Bhumippadeso abhisattarūpo.
1235. Atha tumhe kena2 vaṇṇena
Kimāsamānā imaṃ padesaṃ hi
Anuppaviṭṭhā sahasā samecca
Lobhā bhayā athavā sampamūḷhāti.
1236. Magadhesu aṅgesu ca satthavāhā
Āropayitvā3 paṇiyaṃ puthunnaṃ
Te yāmase sindhusovīrabhūmiṃ
Dhanatthikā uddayaṃ patthayānā.
1237. Divā pipāsaṃ nadhivāsayantā
Yoggānukampañca samekkhamānā
Etena vegena āyāma sabbe
Rattiṃ maggaṃ paṭipannā vikāle.
1238. Te duppayātā aparaddhamaggā
Andhākulā vippanaṭṭhā araññe
Suduggame vaṇṇupathassa majjha
Disaṃ na jānāma pamūḷahacittā.
1239. Idañca disvāna adiṭṭhapubbaṃ
Vimānaseṭṭhañca tavañca yakkha
Tatuttariṃ jīvitamāsamānā
Disvā patītā sumanā udaggāti.
1. Tathāhi - machasaṃ.
2. Kenu - syā.
3. Āropayissaṃ - sīmu.
[BJT Page 206] [\x 206/]
1240. Pāraṃ samuddassa idañca vaṇṇuṃ1
Vettācaraṃ2 saṅkupathañca maggaṃ
Nadiyo pana pabbatānañca duggā
Puthuddisā gacchatha bhogahetu.
1241. Pakkhandiyāna vijitaṃ paresaṃ
Verajjake mānuse pekkhamānā
Yaṃ vo sutaṃ vā athavāpi diṭṭhaṃ
Accherakaṃ taṃ vo suṇoma tātāti.
1242. Itopi accherataraṃ kumāra
Na no sutaṃ vā athavāpi diṭṭhaṃ
Atītamānussakameva sabbaṃ
Disvā na tappāma anomavaṇṇaṃ
[PTS Page 079] [\q 79/]
1243. Vehāsayaṃ pokkharañño bhavanti
Pahūtamālyā3 bahu puṇḍarīkā
Dumā cime4 niccathalūpapannā
Atīva gandhā surabhiṃ pavāyanti.
1244. Veḷuriyatthambhā satamussitāse
Silāpavāḷassa ca āyataṃsā
Masāragallā sahalohitaṅkā
Thamhā cime5 jotirasāmayāse.
1245. Sahassatthamhaṃ atulānubhāvaṃ
Tesūpari sādhumidaṃ vimānaṃ
Ratanantaraṃ kañcanavedimissaṃ
Tapanīyapaṭṭehi ca sādhu channaṃ.
1246. Jambonaduttattamidaṃ sumaṭṭho
Pāsādasopāna phalupapanno
Daḷho ca vaggu sumukho susaṃgato6
Atīva nijjhānakhamo manuñño.
1247. Ratanantarasmiṃ bahu annapānaṃ
Parivārito accharāsaṃgaṇena
Murajja7 āḷambara turiyaghuṭṭho
Abhivanditosi thutivandanāya.
1. Imañcavaṇṇuṃ - machasaṃ, syā.
2. Vettaṃ paraṃ - syā.
3. Pahutamalyā - syā.
4. Dumā ca te - syā.
5. Thambhā ime - machasaṃ.
6. Daḷho ca maggu ca susaṃgapatā - machasaṃ.
7. Muraja - machasaṃ.
[BJT Page 208] [\x 208/]
1248. So modasi nārigaṇappabodhato
Vimānapāsādavare manorame
Acintiyo sabbaguṇūpapanno
Rājā yathā vessavaṇo nalinyā
1249. Devo nu āsi udavāsi yakkho
Udāhu devindo manussabhūto
Pucchanti taṃ vāṇijā satthavāhā
Ācikkha ko nāma tuvaṃsi yakkhāti.
1250. Serissako1 nāma ahampi yakkho
Kantāriyo vaṇṇupathamhi gutto
Imaṃ padesaṃ abhipālayāmi
Vācaṅkaro2 vessavaṇassa raññoti.
1251. Adhicca laddhaṃ pariṇāmajaṃ te
Sayaṃ kataṃ udāhu devehi dinnaṃ
Pucchanti taṃ vāṇijā satthavāhā
Kathaṃ tayā laddhamidaṃ manuññanti,
[PTS Page 080] [\q 80/]
1252. Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajaṃ me
Na sayaṃ kataṃ na hi devehi dinnaṃ
Sakehi kammehi apāpakehi
Puññehi me laddhamidaṃ manuññanti.
1253. Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ
Kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko
Pucchanti taṃ vāṇijā satthavāhā
Kathaṃ tayā laddhamidaṃ vimānanti.
1254. Mama3 pāyāsīti ahu samaññā
Rajjaṃ yadā kārayiṃ kosalānaṃ
Natthikadiṭṭhi kadariyo pāpadhammo
Ucchedavādī ca tadā ahosiṃ.
1255. Samaṇo ca kho āsi kumārakassapo
Bahussuto cittakathi uḷāro
So me tadā dhammakathaṃ akāsi4
Diṭṭhīvisūkāti vinodayī me.
1. Serīsako - machasaṃ.
2. Vacanakaro - machasaṃ.
3. Mamaṃ - machasaṃ.
4. Abhāsi - machasaṃ.
[BJT Page 210] [\x 210/]
1256. Tāhaṃ tassa dhammakathaṃ suṇitvā
Upāsakattaṃ paṭivedayissaṃ
Pāṇātipātā virato ahosiṃ
Loke adinnaṃ parivajjayissu.
Amajjapo no ca musā abhāṇiṃ
Sakena dārena ca ahosiṃ1 tuṭṭho.
1257. Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ
Tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko
Teheva kammehi apāpakehi
Puññehi me laddhamidaṃ vimānanti.
1258. Saccaṃ kirāhaṃsu narā sapaññā
Anaññathā vacanaṃ paṇḍitānaṃ
Yahiṃ yahiṃ gacchati puññakammo
Tahiṃ tahiṃ modati kāmakāmi.
1259. Yahiṃ yahiṃ sokapariddavo ca
Vadho ca bandho ca parikkileso
Tahiṃ tahiṃ gacchati pāpakammo
Na muccati duggatiyā kadāciti.
1260. Sammūḷharūpova jano ahosi
Asmiṃ muhutte kalalikatova
Janassimassa tuyhañca kumāra
Appaccayo kena nu kho ahosīti.
[PTS Page 081] [\q 81/]
1261. Ime sirīsūpavanā ca2 tātā
Dibbā3 gandhā surabhiṃ4 sampavanti
Te sampavāyanti imaṃ vimānaṃ
Divā ca ratto ca tamaṃ nihantvā.
1262. Imesaṃ ca kho vassasataccayena
Sipāṭikā phalati ekamekā
Mānussakaṃ vassasatā atītaṃ
Yadagge kāyamhi idhūpapanto.
1263. Disvānahaṃ vassasatāni pañca
Asmiṃ vimāne ṭhatvāna tātā
Āyukkhayā puññakhayā cavissaṃ
Teneva sokena pamucchitosmīti5.
1. Ahosi - machasaṃ.
2. Ime ca sirīyavanā - machasaṃ.
Imehi sirīsavanā ca - [PTS]
3. Dibbā ca - [PTS]
4. Surabhī - machasaṃ
5. Samucchitosmiti - [PTS]
[BJT Page 212] [\x 212/]
1264. Kathaṃ nu soceyya tathāvidho so
Laddhā vimānaṃ atulaṃ cirāya
Ye cāpi kho ittaramupapannā
Te nūna soveyyuṃ parittapuññāti.
1265. Anucchaviṃ ovadiyañca me taṃ
Yaṃ maṃ tumhe peyyavācaṃ vadetha
Tumhe ca kho tātā mayānuguttā
Yenicchakā tena paletha sotthinti.
1266. Gantvā mayaṃ sindhu sovīrabhūmiṃ
Dhanatthikā uddayaṃ patthayānā
Yathā payogā paripuṇṇacāgā
Kāhāma serissamahaṃ uḷāranti.
1267. Mā ceva serissamahaṃ akattha
Sabbañca vo bhavissati yaṃ vadetha
Pāpāni kammāni vivajjayātha
Dhammānuyogañca adhiṭṭhāhāthāti.
1268. Upāsako atthi imamhi saṅghe
Bahussuto sīlavatūpapanno
Saddho ca cāgī ca supesalo ca
Vicakkhaṇo santusito mutīmā.
1269. Sañjānamāno na musā bhaṇeyya
Parūpaghātāya na cetayeyya
Vebhūtikaṃ pesutaṃ no kareyya
Saṇhañca vācaṃ sakhilaṃ bhaṇeyya.
1270. Sagāravo sappatisso vinīto
Apāpako adhisīle visuddho
So mātaraṃ pitaraṃ cāpi cantu dhammena poseti ariyavutti.
[PTS Page 082] [\q 82/]
1271. Maññe so mātāpitunnaṃ kāraṇā
Bhogāni pariyesati na attahetu
Mātāpitunnañca yo accayena
Nekkhammapoṇo carissati brahmacariyaṃ.
1273. Uju avaṅko asaṭho amāyo
Na lesakappena ca vohāreyya
So tādiso sukkatakammakāri1
Dhamme ṭhito kinti labhetha dukkhaṃ.
1. Sukatakammakārī - machasaṃ.
Piṭava: 214
1273. Taṃ kāraṇā pātukatomhi attanā
Tasmā dhammaṃ passatha vāṇijāse
Aññatra tenīha bhasmi1 bhavetha
Andhākulā vippanaṭṭhā araññe
Taṃ khippamānena lahuṃ parena
Sukho bhave sappurisena saṅgamoti.
1274. Kiṃ nāma so kiñci karoti kammaṃ
Kiṃ nāmadheyyaṃ kiṃ pana tassa gottaṃ
Mayampi naṃ daṭṭhukāmamha yakkha
Yassānukampāya idhāgatosi
Lābhā hi tassa yassa tuvaṃ pihesīti.
1275. Yo kappako sambhava nāmadheyyo
Upāsako kocchaphalupajīvi2
Jānātha naṃ tumhākaṃ pesiyo so
Mā kho naṃ hīḷittha supesalo soti.
1276. Jānamase yaṃ tvaṃ vadesi yakkha
Na kho naṃ jānāma sa īdisoti
Mayampi taṃ pūjayissāma yakkha
Sutvā3 tuyhaṃ vacanaṃ uḷāranti.
1277. Ye kecimasmiṃ satthe manussā
Daharā mahantā athavāpi majjhimā
Sabbeva te ālambantu vimānaṃ
Passantu puññāna phalaṃ kadarīyāti.
1278. Te tattha sabbeva ahaṃ pureti
Taṃ kappakaṃ tattha purakkhipitvā4
Sabbeva te ālambiṃsu vimānaṃ
Masakkasāraṃ viya vāsavassa.
1279. Te tattha sabbeva ahaṃ pureti
Upāsakattaṃ paṭivedayiṃsu
Pāṇātipātā viratā ahesuṃ
Loke adinnaṃ parivajjayiṃsu.
[PTS Page 083] [\q 83/]
1280. Amajjā no ca musā bhaṇiṃsu
Sakena dārena ca ahesuṃ tuṭṭhā
Te tattha sabbeva ahaṃ pureti
Upāsakattaṃ paṭivedayitvā
Pakkāmi sattho anumodamāno
Yakkhiddhiyā anumato punappunaṃ.
1. Bhasmi - syā.
2. Kocchabhaṇḍupajīvi - si.
3. Sutvāna - machasaṃ.
4. Purakkhatvā - machasaṃ.
[BJT Page 216] [\x 216/]
1281. Gantvāna te sindhusovīrabhūmiṃ
Dhanatthikā uddayaṃ1 patthayānā
Yathā payogā paripuṇṇalābhā
Paccāgamuṃ pāṭaliputtamakkhataṃ.
1282. Gantvāna te saṅgharaṃ sotthivanto
Puttehi dārehi samaṅgibhūtā
Ānandi cittā2 sumanā patītā
Akaṃsu serissamahaṃ uḷāraṃ.
1283. Serīssakā te pariveṇaṃ māpayiṃsu
Etādisā sappurisāna sevanā
Mahatthikā dhammaguṇāna sevanā
Ekassa atthāya upāsakassa
Sabbeva sattā sukhitā3 ahesunti.
Serissakavimānaṃ.
7. 11
1284. Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ
Samantato dvādasa yojanāni
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā
Veḷuriyatthamhā rucakatthatā subhā
1285. Tatthacchasi pivasi khādasi ca
Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca
Nāriyo ca naccanti suvaṇṇachannā.
1286. Kena te tādiso vaṇṇo
Kena te idhamijjhati
Uppajjanti ca te bhogā
Ye keci manaso piyā
1287. Pucchāmi taṃ deva mahānubhāva
Manussabhūto kimakāsi puññaṃ
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
1. Udayaṃ - [PTS.]
2. Ānandacittā - syā
3. Sukhino - [PTS]
[BJT Page 218] [\x 218/]
[PTS Page 084] [\q 84/]
1288. So devaputto attamano moggallānena pucchito,
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi yassa kammassidaṃ phalaṃ.
1289. Dunnikkhittaṃ mālaṃ sunikkhipitvā
Patiṭṭhapetvā sugatassa thūpe
Mahiddhiko camhi mahānubhāvo
Dibbehi kāmehi samaṅgibhūto.
1290. Tena me tādiso vaṇṇo tena me idhamijjhati,
Uppajjanti ca me bhogā ye keci manaso piyā.
1291. Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva
Manussabhūto yamahaṃ akāsiṃ
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvo
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatīti.
Sunikkhittavimānaṃ.
Sunikkhittavaggo sattamo.
Tassuddānaṃ: -
Dve daḷiddā dve vihārā1 hatako gopālakanthakā2
Anekavaṇṇā maṭṭakuṇḍalī serissako sunikkhittaṃ
Purisānaṃ tatiyo vaggoti. 3
Bhāṇavāraṃ catutthaṃ.
Vimānavatthu niṭṭhitaṃ
1. Vana vihārā - machasaṃ.
2. Gopālakaṇḍako - machasaṃ.
3. Tatiyo vaggo pavuccatīti - machasaṃ.