prathamaḥ sargaḥ
pracaṇḍasūryaḥ spṛhaṇīyacandramāḥ
sadāvagāhakṣatavārisaṃcayaḥ
dināntaramyo 'bhyupaśāntamanmatho
nidāghakālo 'yamupāgataḥ priye
//
niśāḥ śaśāṅkakṣatanīlarājayaḥ
kvacidvicitraṃ jalayantramandiram
maṇiprakārāḥ sarasaṃ ca candanaṃ
śucau priye yānti janasya sevyatām
//
suvāsitaṃ harmyatalaṃ manoharaṃ
priyāmukhocchvāsavikampitaṃ madhu
sutantrigītaṃ madanasya dīpanaṃ
śucau niśīthe 'nubhavanti kāminaḥ
//
nitambabimbaiḥ sadukūlamekhalaiḥ
stanaiḥ sahārābharaṇaiḥ sacandanaiḥ
śiroruhaiḥ snānakaṣāyavāsitaiḥ
striyo nidāghaṃ śamayanti kāminām
//
nitāntalākṣārasarāgarañjitair
nitambinīnāṃ caraṇaiḥ sanūpuraiḥ
pade pade haṃsarutānukāribhir
janasya cittaṃ kriyate samanmatham
//
payodharāścandanapaṅkacarcitās
tuṣāragaurārpitahāraśekharāḥ
nitambadeśāśca sahemamekhalāḥ
prakurvate kasya mano na sotsukam
//
samudgatasvedacitāṅgasaṃdhayo
vimucya vāsāṃsi gurūṇi sāmpratam
staneṣu tanvaṃśukamunnatastanā
niveśayanti pramadāḥ sayauvanāḥ
//
sacandanāmbuvyajanodbhavānilaiḥ
sahārayaṣṭistanamaṇḍalārpaṇaiḥ
savallakīkākaligītanisvanair
vibodhyate supta ivādya manmathaḥ
//
siteṣu harmyeṣu niśāsu yoṣitāṃ
sukhaprasuptāni mukhāni candramāḥ
vilokya nūnaṃ bhṛśamutsukaściraṃ
niśākṣaye yāti hriyeva pāṇḍutām
//
asahyavātoddhatareṇumaṇḍalā
pracaṇḍasūryātapatāpitā mahī
na śakyate draṣṭumapi pravāsibhiḥ
priyāviyogānaladagdhamānasaiḥ
//
mṛgāḥ pracaṇḍātapatāpitā bhṛśaṃ
tṛṣā mahatyā pariśuṣkatālavaḥ
vanāntare toyamiti pradhāvitā
nirīkṣya bhinnāñjanasaṃnibhaṃ nabhaḥ
//
savibhramaiḥ sasmitajihmavīkṣitair
vilāsavatyo manasi pravāsinām
anaṅgasaṃdīpanamāśu kurvate
yathā pradoṣāḥ śaśicārubhūṣaṇāḥ
//
ravermayūkhair abhitāpito bhṛśaṃ
vidahyamānaḥ pathi taptapāṃsubhiḥ
avāṅmukho jihmagatiḥ śvasanmuhuḥ
phaṇī mayūrasya tale niṣīdati
//
tṛṣā mahatyā hatavikramodyamaḥ
śvasanmuhur dūravidāritānanaḥ
na hantyadūre 'pi gajānmṛgeśvaro
vilolajihvaścalitāgrakesaraḥ
//
viśuṣkakaṇṭhodgatasīkarāmbhaso
gabhastibhir bhānumato 'nutāpitāḥ
pravṛddhatṛṣṇopahatā jalārthino
na dantinaḥ kesariṇo 'pi bibhyati
//
hutāgnikalpaiḥ saviturgabhastibhiḥ
kalāpinaḥ klāntaśarīracetasaḥ
na bhoginaṃ ghnanti samīpavartinaṃ
kalāpacakreṣu niveśitānanam
//
sabhadramustaṃ pariśuṣkakardamaṃ
saraḥ khanann āyatapotṛmaṇḍalaiḥ
ravermayūkhairabhitāpito bhṛśaṃ
varāhayūtho viśatīva bhūtalam
//
vivasvatā tīkṣṇatarāṃśumālinā
sapaṅkatoyāt saraso 'bhitāpitaḥ
utplutya bhekastṛṣitasya bhoginaḥ
phaṇātapatrasya tale niṣīdati
//
samuddhṛtāśeṣamṛṇālajālakaṃ
vipannamīnaṃ drutabhītasārasam
parasparotpīḍanasaṃhatairgajaiḥ
kṛtaṃ saraḥ sāndravimardakardamam
//
raviprabhodbhinnaśiromaṇiprabho
vilolajihvādvayalīḍhamārutaḥ
viṣāgnisūryātapatāpitaḥ phaṇī
na hanti maṇḍūkakulaṃ tṛṣākulaḥ
//
saphenalālāvṛtavaktrasampuṭaṃ
viniḥsṛtālohitajihvamunmukham
tṛṣākulaṃ niḥsṛtamadrigahvarād
avekṣamāṇaṃ mahiṣīkulaṃ jalam
//
paṭutaradavadāhocchuṣkasasya prarohāḥ
paruṣapavanavegotkṣiptasaṃśuṣkaparṇāḥ
dinakaraparitāpakṣīṇatoyāḥ samantād
vidadhati bhayamuccair vīkṣyamāṇā vanāntāḥ
//
śvasiti vihagavargaḥ śīrṇaparṇadrumasthaḥ
kapikulamupayāti klāntamadrer nikuñjam
bhramati gavayayūthaḥ sarvatastoyamicchañ
śarabhakulamajihmaṃ proddharatyambu kūpāt
//
vikacanavakusumbhasvacchasindūrabhāsā
prabalapavanavegodbhūtavegena tūrṇam
taṭaviṭapalatāgrāliṅganavyākulena
diśi diśi paridagdhā bhūmayaḥ pāvakena
//
jvalati pavanavṛddhaḥ parvatānāṃ darīṣu
sphuṭati paṭuninādaiḥ śuṣkavaṃśasthalīṣu
prasarati tṛṇamadhye labdhavṛddhiḥ kṣaṇena
glapayati mṛgavargaṃ prāntalagno davāgniḥ
//
bahutara iva jātaḥ śālmalīnāṃ vaneṣu
sphurati kanakagauraḥ koṭareṣu drumāṇām
pariṇatadalaśākhānutpatanprāṃśuvṛkṣān
bhramati pavanadhūtaḥ sarvato 'gnirvanānte
//
gajagavayamṛgendrā vahnisaṃtaptadehāḥ
suhṛda iva sametā dvaṃdvabhāvaṃ vihāya
hutavahaparikhedād āśu nirgatya kakṣād
vipulapulinadeśāṃ nimnagāṃ saṃviśanti
//
kamalavanacitāmbuḥ pāṭalāmodaramyaḥ
sukhasalilaniṣekaḥ sevyacandrāṃśuhāraḥ
vrajatu tava nidāghaḥ kāminībhiḥ sameto
niśi sulalitagīte harmyapṛṣṭhe sukhena
//
dvitīyaḥ sargaḥ
sasīkarāmbhodharamattakuñjaras
taḍitpatāko 'śaniśabdamardalaḥ
samāgato rājavad uddhatadyutir
ghanāgamaḥ kāmijanapriyaḥ priye
//
nitāntanīlotpalapattrakāntibhiḥ
kvacit prabhinnāñjanarāśisaṃnibhaiḥ
kvacitsagarbhapramadāstanaprabhaiḥ
samācitaṃ vyoma ghanaiḥ samantataḥ
//
tṛṣākulaiścātakapakṣiṇāṃ kulaiḥ
prayācitās toyabharāvalambinaḥ
prayānti mandaṃ bahudhāravarṣiṇo
balāhakāḥ śrotramanoharasvanāḥ
//
balāhakāścāśaniśabdamardalāḥ
surendracāpaṃ dadhatastaḍidguṇam
sutīkṣṇadhārāpatanograsāyakais
tudanti cetaḥ prasabhaṃ pravāsinām
//
prabhinnavaiḍūryanibhais tṛṇāṅkuraiḥ
samācitā protthitakandalīdalaiḥ
vibhāti śukletararatnabhūṣitā
varāṅganeva kṣitirindragopakaiḥ
//
sadā manojñaṃ svanadutsavotsukaṃ
vikīrṇavistīrṇakalāpiśobhitam
sasaṃbhramāliṅganacumbanākulaṃ
pravṛttanṛtyaṃ kulamadya barhiṇām
//
nipātayantyaḥ paritastaṭadrumān
pravṛddhavegaiḥ salilair anirmalaiḥ
striyaḥ suduṣṭā iva jātivibhramāḥ
prayānti nadyastvaritaṃ payonidhim
//
tṛṇotkarair udgatakomalāṅkuraiś
citāni nīlair hariṇīmukhakṣataiḥ
vanāni vaindhyāni haranti mānasaṃ
vibhūṣitānyudgatapallavair drumaiḥ
//
vilolanetrotpalaśobhitānanair
mṛgaiḥ samantādupajātasādhvasaiḥ
samācitā saikatinī vanasthalī
samutsukatvaṃ prakaroti cetasaḥ
//
abhīkṣṇamuccair dhvanatā payomucā
ghanāndhakārīkṛtaśarvarīṣvapi
taḍitprabhādarśitamārgabhūmayaḥ
prayānti rāgādabhisārikāḥ striyaḥ
//
payodharair bhīmagabhīranisvanais
taḍidbhir udvejitacetaso bhṛśam
kṛtāparādhānapi yoṣitaḥ priyān
pariṣvajante śayane nirantaram
//
vilocanendīvaravāribindubhir
niṣiktabimbādharacārupallavāḥ
nirastamālyābharaṇānulepanāḥ
sthitā nirāśāḥ pramadāḥ pravāsinām
//
vipāṇḍuraṃ kīṭarajastṛṇānvitaṃ
bhujaṃgavad vakragatiprasarpitam
sasādhvasairbhekakulair nirīkṣitaṃ
prayāti nimnābhimukhaṃ navodakam
//
vipattrapuṣpāṃ nalinīṃ samutsukā
vihāya bhṛṅgāḥ śrutihārinisvanāḥ
patanti mūḍhāḥ śikhināṃ pranṛtyatāṃ
kalāpacakreṣu navotpalāśayā
//
vanadvipānāṃ navavāridasvanair
madānvitānāṃ dhvanatāṃ muhurmuhuḥ
kapoladeśā vimalotpalaprabhāḥ
sabhṛṅgayūthair madavāribhiś citāḥ
//
sitotpalābhāmbudacumbitopalāḥ
samācitāḥ prasravaṇaiḥ samantataḥ
pravṛttanṛtyaiḥ śikhibhiḥ samākulāḥ
samutsukatvaṃ janayanti bhūdharāḥ
//
kadambasarjārjunaketakīvanaṃ
vikampayaṃstatkusumādhivāsitaḥ
sasīkarāmbhodharasaṅgaśītalaḥ
samīraṇaḥ kaṃ na karoti sotsukam
//
śiroruhaiḥ śroṇitaṭāvalambibhiḥ
kṛtāvataṃsaiḥ kusumaiḥ sugandhibhiḥ
stanaiḥ sahārairvadanaiḥ sasīdhubhiḥ
striyo ratiṃ saṃjanayanti kāminām
//
vahanti varṣanti nadanti bhānti
vyāyanti nṛtyanti samāśrayanti
nadyo ghanā mattagajā vanāntāḥ
priyāvihīnāḥ śikhinaḥ plavaṃgāḥ
//
taḍillatāśakradhanurvibhūṣitāḥ
payodharāstoyabharāvalambinaḥ
striyaśca kāñcīmaṇikuṇḍalojjvalā
haranti ceto yugapatpravāsinām
//
mālāḥ kadambanavakesaraketakībhir
āyojitāḥ śirasi bibhrati yoṣito 'dya
karṇāntareṣu kakubhadrumamañjarībhir
icchānukūlaracitān avataṃsakāṃśca
//
kālāgurupracaracandanacarcitāṅgyaḥ
puṣpāvataṃsasurabhīkṛtakeśapāśāḥ
śrutvā dhvaniṃ jalamucāṃ tvaritaṃ pradoṣe
śayyāgṛhaṃ gurugṛhātpraviśanti nāryaḥ
//
kuvalayadalanīlair unnatais toyanamrair
mṛdupavanavidhūtair mandamandaṃ caladbhiḥ
apahṛtamiva cetastoyadaiḥ sendracāpaiḥ
pathikajanavadhūnāṃ tadviyogākulānām
//
mudita iva kadambairjātapuṣpaiḥ samantāt
pavanacalitaśākhaiḥ śākhibhirnṛtyatīva
hasitamiva vidhatte sūcibhiḥ ketakīnāṃ
navasalilaniṣekacchinnatāpo vanāntaḥ
//
śirasi bakulamālāṃ mālatībhiḥ sametāṃ
vikasitanavapuṣpairyūthikākuḍmalaiśca
vikacanavakadambaiḥ karṇapūraṃ vadhūnāṃ
racayati jaladaughaḥ kāntavatkāla eṣaḥ
//
dadhati varakucāgrairunnatair hārayaṣṭiṃ
pratanusitadukūlānyāyataiḥ śroṇibimbaiḥ
navajalakaṇasekādudgatāṃ romarājīṃ
lalitavalivibhaṅgairmadhyadeśaiśca nāryaḥ
//
navajalakaṇasaṅgācchītatāmādadhānaḥ
kusumabharanatānāṃ lāsakaḥ pādapānām
janitaruciragandhaḥ ketakīnāṃ rajobhiḥ
pariharati nabhasvān proṣitānāṃ manāṃsi
//
jalabharanamitānām āśrayo 'smākam uccair
ayamiti jalasekaistoyadāstoyanamrāḥ
atiśayaparuṣābhir grīṣmavahneḥ śikhābhiḥ
samupajanitatāpaṃ hlādayantīva vindhyam
//
bahuguṇaramaṇīyaḥ kāminīcittahārī
taruviṭapalatānāṃ bāndhavo nirvikāraḥ
jaladasamaya eṣa prāṇināṃ prāṇabhūto
diśatu tava hitāni prāyaśo vāñchitāni
//
tṛtīyaḥ sargaḥ
kāśāṃśukā vikacapadmamanojñavaktrā
sonmādahaṃsaravanūpuranādaramyā
āpakvaśālirucirānatagātrayaṣṭiḥ
prāptā śarannavavadhūriva rūparamyā
//
kāśair mahī śiśiradīdhitinā rajanyo
haṃsairjalāni saritāṃ kumudaiḥ sarāṃsi
saptacchadaiḥ kusumabhāranatairvanāntāḥ
śuklīkṛtānyupavanāni ca mālatībhiḥ
//
cañcanmanojñaśapharīrasanākalāpāḥ
paryantasaṃsthitasitāṇḍajapaṅktihārāḥ
nadyo viśālapulināntanitambabimbā
mandaṃ prayānti samadāḥ pramadā ivādya
//
vyoma kvacidrajataśaṅkhamṛṇālagaurais
tyaktāmbubhirlaghutayā śataśaḥ prayātaiḥ
saṃlakṣyate pavanavegacalaiḥ payodai
rājeva cāmaraśatair upavījyamānaḥ
//
bhinnāñjanapracayakānti nabho manojñaṃ
bandhūkapuṣparajasāruṇitā ca bhūmiḥ
vaprāśca pakvakalamāvṛtabhūmibhāgāḥ
protkaṇṭhayanti na mano bhuvi kasya yūnaḥ
//
mandānilākulitacārutarāgraśākhaḥ
puṣpodgamapracayakomalapallavāgraḥ
mattadvirephaparipītamadhuprasekaś
cittaṃ vidārayati kasya na kovidāraḥ
//
tārāgaṇapravarabhūṣaṇamudvahantī
meghāvarodhaparimuktaśaśāṅkavaktrā
jyotsnādukūlamamalaṃ rajanī dadhānā
vṛddhiṃ prayātyanudinaṃ pramadeva bālā
//
kāraṇḍavānanavighaṭṭitavīcimālāḥ
kādambasārasakulākulatīradeśāḥ
kurvanti haṃsavirutaiḥ parito janasya
prītiṃ saroruharajo 'ruṇitās taṭinyaḥ
//
netrotsavo hṛdayahārimarīcimālaḥ
prahlādakaḥ śiśirasīkaravārivarṣī
patyurviyogaviṣadagdhaśarakṣatānāṃ
candro dahatyatitarāṃ tanumaṅganānām
//
ākampayan phalabharānataśālijālān
yānartayaṃs taruvarān kusumāvanamrān
utphullapaṅkajavanāṃ nalinīṃ vidhunvan
nyūnāṃ manaścalayati prasabhaṃ nabhasvān
//
sonmādahaṃsamithunairupaśobhitāni
svacchapraphullakamalotpalabhūṣitāni
mandaprabhātapavanodgatavīcimālāny
utkaṇṭhayanti sahasā hṛdayaṃ sarāṃsi
//
naṣṭaṃ dhanurbalabhido jaladodareṣu
saudāminī sphurati nādya viyatpatākā
dhunvanti pakṣapavanairna nabho balākāḥ
paśyanti nonnatamukhā gaganaṃ mayūrāḥ
//
nṛtyaprayogarahitāñśikhino vihāya
haṃsānupaiti madano madhurapragītān
muktvā kadambakuṭajārjunasarjanīpān
saptacchadānupagatā kusumodgamaśrīḥ
//
śephālikākusumagandhamanoharāṇi
svasthasthitāṇḍajakulapratināditāni
paryantasaṃsthitamṛgīnayanotpalāni
protkaṇṭhayantyupavanāni manāṃsi puṃsām
//
kahlārapadmakumudāni muhurvidhunvaṃs
tatsaṃgamādadhikaśītalatāmupetaḥ
utkaṇṭhayatyatitarāṃ pavanaḥ prabhāte
pattrāntalagnatuhināmbuvidhūyamānaḥ
//
sampannaśālinicayāvṛtabhūtalāni
svasthasthitapracuragokulaśobhitāni
haṃsaiḥ sasārasakulaiḥ pratināditāni
sīmāntarāṇi janayanti nṛṇāṃ pramodam
//
haṃsairjitā sulalitā gatiraṅganānām
ambhoruhair vikasitairmukhacandrakāntiḥ
nīlotpalairmadakalāni vilocanāni
bhrūvibhramāśca rucirās tanubhis taraṃgaiḥ
//
śyāmā latāḥ kusumabhāranatapravālāḥ
strīṇāṃ haranti dhṛtabhūṣaṇabāhukāntim
dantāvabhāsaviśadasmitacandrakāntiṃ
kaṅkelipuṣparucirā navamālatī ca
//
keśānnitāntaghananīlavikuñcitāgrān
āpūrayanti vanitā navamālatībhiḥ
karṇeṣu ca pravarakāñcanakuṇḍaleṣu
nīlotpalāni vividhāni niveśayanti
//
hāraiḥ sacandanarasaiḥ stanamaṇḍalāni
śroṇītaṭaṃ suvipulaṃ rasanākalāpaiḥ
pādāmbujāni kalanūpuraśekharaiśca
nāryaḥ prahṛṣṭamanaso 'dya vibhūṣayanti
//
sphuṭakumudacitānāṃ rājahaṃsāśritānāṃ
marakatamaṇibhāsā vāriṇā bhūṣitānām
śriyamatiśayarūpāṃ vyoma toyāśayānāṃ
vahati vigatameghaṃ candratārāvakīrṇam
//
śaradi kumudasaṅgādvāyavo vānti śītā
vigatajaladavṛndā digvibhāgā manojñāḥ
vigatakaluṣamambhaḥ śyānapaṅkā dharitrī
vimalakiraṇacandraṃ vyoma tārāvicitram
//
karakamalamanojñāḥ kāntasaṃsaktahastā
vadanavijitacandrāḥ kāścidanyāstaruṇyaḥ
racitakusumagandhi prāyaśo yānti veśma
prabalamadanahetostyaktasaṃgītarāgāḥ
//
suratarasavilāsāḥ satsakhībhiḥ sametā
asamaśaravinodaṃ sūcayanti prakāmam
anupamamukharāgā rātrimadhye vinodaṃ
śaradi taruṇakāntāḥ sūcayanti pramodān
//
divasakaramayūkhair bādhyamānaṃ prabhāte
varayuvatimukhābhaṃ paṅkajaṃ jṛmbhate 'dya
kumudamapi gate 'staṃ līyate candrabimbe
hasitamiva vadhūnāṃ proṣiteṣu priyeṣu
//
asitanayanalakṣmīṃ lakṣayitvotpaleṣu
kvaṇitakanakakāñcīṃ mattahaṃsasvaneṣu
adhararuciraśobhāṃ bandhujīve priyāṇāṃ
pathikajana idānīṃ roditi bhrāntacittaḥ
//
strīṇāṃ vihāya vadaneṣu śaśāṅkalakṣmīṃ
kāmyaṃ ca haṃsavacanaṃ maṇinūpureṣu
bandhūkakāntimadhareṣu manohareṣu
kvāpi prayāti subhagā śaradāgamaśrīḥ
//
vikacakamalavaktrā phullanīlotpalākṣī
vikasitanavakāśaśvetavāso vasānā
kumudarucirakāntiḥ kāminīvonmadeyaṃ
pratidiśatu śaradvaścetasaḥ prītimagryām
//
caturthaḥ sargaḥ
navapravālodgamasasyaramyaḥ
praphullalodhraḥ paripakvaśāliḥ
vilīnapadmaḥ prapatattuṣāro
hemantakālaḥ samupāgato 'yam
//
manoharaiś candanarāgagaurais
tuṣārakundendunibhaiś ca hāraiḥ
vilāsinīnāṃ stanaśālinīnāṃ
nālaṃkriyante stanamaṇḍalāni
//
na bāhuyugmeṣu vilāsinīnāṃ
prayānti saṅgaṃ valayāṅgadāni
nitambabimbeṣu navaṃ dukūlaṃ
tanvaṃśukaṃ pīnapayodhareṣu
//
kāñcīguṇaiḥ kāñcanaratnacitrair
no bhūṣayanti pramadā nitambān
na nūpurairhaṃsarutaṃ bhajadbhiḥ
pādāmbujāny ambujakāntibhāñji
//
gātrāṇi kālīyakacarcitāni
sapattralekhāni mukhāmbujāni
śirāṃsi kālāgurudhūpitāni
kurvanti nāryaḥ suratotsavāya
//
ratiśramakṣāmavipāṇḍuvaktrāḥ
samprāptaharṣābhyudayās taruṇyaḥ
hasanti noccair daśanāgrabhinnān
prapīḍyamānān adharān avekṣya
//
pīnastanoraḥsthalabhāgaśobhām
āsādya tatpīḍanajātakhedaḥ
tṛṇāgralagnaistuhinaiḥ patadbhir
ākrandatīvoṣasi śītakālaḥ
//
prabhūtaśāliprasavaiścitāni
mṛgāṅganāyūthavibhūṣitāni
manoharakrauñcanināditāni
sīmāntarāṇy utsukayanti cetaḥ
//
praphullanīlotpalaśobhitāni
sonmādakādambavibhūṣitāni
prasannatoyāni suśītalāni
sarāṃsi cetāṃsi haranti puṃsām
//
mārgaṃ samīkṣyātinirastanīraṃ
pravāsakhinnaṃ patimudvahantyaḥ
avekṣyamāṇā hariṇekṣaṇākṣyaḥ
prabodhayantīva manorathāni
//
pākaṃ vrajantī himajātaśītair
ādhūyamānā satataṃ marudbhiḥ
priye priyaṅguḥ priyaviprayuktā
vipāṇḍutāṃ yāti vilāsinīva
//
puṣpāsavāmodasugandhivaktro
niḥśvāsavātaiḥ surabhīkṛtāṅgaḥ
parasparāṅgavyatiṣaṅgaśāyī
śete janaḥ kāmarasānuviddhaḥ
//
dantacchadaiḥ savraṇadantacihnaiḥ
stanaiśca pāṇyagrakṛtābhilekhaiḥ
saṃsūcyate nirdayamaṅganānāṃ
ratopabhogo navayauvanānām
//
kācidvibhūṣayati darpaṇasaktahastā
bālātapeṣu vanitā vadanāravindam
dantacchadaṃ priyatamena nipītasāraṃ
dantāgrabhinnam avakṛṣya nirīkṣate ca
//
anyā prakāmasurataśramakhinnadehā
rātriprajāgaravipāṭalanetrapadmā
srastāṃsadeśalalitākulakeśapāśā
nidrāṃ prayāti mṛdusūryakarābhitaptā
//
nirmālyadāma paribhuktamanojñagandhaṃ
mūrdhno 'panīya ghananīlaśiroruhāntāḥ
pīnonnatastanabharānatagātrayaṣṭyaḥ
kurvanti keśaracanāmaparāstaruṇyaḥ
//
anyā priyeṇa paribhuktamavekṣya gātraṃ
harṣānvitā viracitādharacāruśobhā
kūrpāsakaṃ paridadhāti nakhakṣatāṅgī
vyālambinīlalalitālakakuñcitākṣī
//
anyāściraṃ suratakelipariśrameṇa
khedaṃ gatāḥ praśithilīkṛtagātrayaṣṭyaḥ
saṃhṛṣyamāṇapulakorupayodharāntā
abhyañjanaṃ vidadhati pramadāḥ suśobhāḥ
//
bahuguṇaramaṇīyo yoṣitāṃ cittahārī
pariṇatabahuśālivyākulagrāmasīmā
vinipatitatuṣāraḥ krauñcanādopagītaḥ
pradiśatu himayuktaḥ kāla eṣaḥ sukhaṃ vaḥ
//
pañcamaḥ sargaḥ
prarūḍhaśālīkṣucayāvṛtakṣitiṃ
kvacitsthitakrauñcaninādarājitam
prakāmakāmaṃ pramadājanapriyaṃ
varoru kālaṃ śiśirāhvayaṃ śṛṇu
//
niruddhavātāyanamandirodaraṃ
hutāśano bhānumato gabhastayaḥ
gurūṇi vāsāṃsyabalāḥ sayauvanāḥ
prayānti kāle 'tra janasya sevyatām
//
na candanaṃ candramarīciśītalaṃ
na harmyapṛṣṭhaṃ śaradindunirmalam
na vāyavaḥ sāndratuṣāraśītalā
janasya cittaṃ ramayanti sāmpratam
//
tuṣārasaṃghātanipātaśītalāḥ
śaśāṅkabhābhiḥ śiśirīkṛtāḥ punaḥ
vipāṇḍutārāgaṇacārubhūṣaṇā
janasya sevyā na bhavanti rātrayaḥ
//
gṛhītatāmbūlavilepanasrajaḥ
puṣpāsavāmoditavaktrapaṅkajāḥ
prakāmakālāgurudhūpavāsitaṃ
viśanti śayyāgṛhamutsukāḥ striyaḥ
//
kṛtāparādhānbahuśo 'bhitarjitān
savepathūn sādhvasaluptacetasaḥ
nirīkṣya bhartṝn suratābhilāṣiṇaḥ
striyo 'parādhānsamadā visasmaruḥ
//
prakāmakāmair yuvabhiḥ sunirdayaṃ
niśāsu dīrghāsvabhirāmitāściram
bhramanti mandaṃ śramakheditoravaḥ
kṣapāvasāne navayauvanāḥ striyaḥ
//
manojñakūrpāsakapīḍitastanāḥ
sarāgakauśeyakabhūṣitoravaḥ
niveśitāntaḥ kusumaiḥ śiroruhair
vibhūṣayantīva himāgamaṃ striyaḥ
//
payodharaiḥ kuṅkumarāgapiñjaraiḥ
sukhopasevyairnavayauvanoṣmabhiḥ
vilāsinībhiḥ paripīḍitorasaḥ
svapanti śītaṃ paribhūya kāminaḥ
//
sugandhiniḥśvāsavikampitotpalaṃ
manoharaṃ kāmaratiprabodhakam
niśāsu hṛṣṭā saha kāmibhiḥ striyaḥ
pibanti madyaṃ madanīyamuttamam
//
apagatamadarāgā yoṣidekā prabhāte
kṛtanibiḍakucāgrā patyurāliṅganena
priyatamaparibhuktaṃ vīkṣamāṇā svadehaṃ
vrajati śayanavāsādvāsamanyaṃ hasantī
//
agurusurabhidhūpāmoditaṃ keśapāśaṃ
galitakusumamālaṃ kuñcitāgraṃ vahantī
tyajati gurunitambā nimnanābhiḥ sumadhyā
uṣasi śayanamanyā kāminī cāruśobhām
//
kanakakamalakāntaiś cārutāmrādharoṣṭhaiḥ
śravaṇataṭaniṣaktaiḥ pāṭalopāntanetraiḥ
uṣasi vadanabimbairaṃsasaṃsaktakeśaiḥ
śriya iva gṛhamadhye saṃsthitā yoṣito 'dya
//
pṛthujaghanabharārtāḥ kiṃcidānamramadhyāḥ
stanabharaparikhedānmandamandaṃ vrajantyaḥ
suratasamayaveṣaṃ naiśamāśu prahāya
dadhati divasayogyaṃ veśamanyāstaruṇyaḥ
//
nakhapadacitabhāgān vīkṣamāṇāḥ stanāntān
adharakisalayāgraṃ dantabhinnaṃ spṛśantyaḥ
abhimatarataveṣaṃ nandayantyastaruṇyaḥ
saviturudayakāle bhūṣayantyānanāni
//
pracuraguḍavikāraḥ svāduśālīkṣuramyaḥ
prabalasuratakelirjātakandarpadarpaḥ
priyajanarahitānāṃ citasaṃtāpahetuḥ
śiśirasamaya eṣa śreyase vo 'stu nityam
//
ṣaṣṭhaḥ sargaḥ [vasantavarṇana]
praphullacūtāṅkuratīkṣṇasāyako
dvirephamālāvilasaddhanurguṇaḥ
manāṃsi bhettuṃ surataprasaṅgināṃ
vasantayoddhā samupāgataḥ priye
//
drumāḥ sapuṣpāḥ salilaṃ sapadmaṃ
striyaḥ sakāmāḥ pavanaḥ sugandhiḥ
sukhāḥ pradoṣā divasāśca ramyāḥ
sarvaṃ priye cārutaraṃ vasante
//
īṣattuṣāraiḥ kṛtaśītaharmyaḥ
suvāsitaṃ cāruśiraśca campakaiḥ
kurvanti nāryo 'pi vasantakāle
stanaṃ sahāraṃ kusumairmanoharaiḥ
//
vāpījalānāṃ maṇimekhalānāṃ
śaśāṅkabhāsāṃ pramadājanānām
cūtadrumāṇāṃ kusumānvitānāṃ
dadāti saubhāgyamayaṃ vasantaḥ
//
kusumbharāgāruṇitair dukūlair
nitambabimbāni vilāsinīnām
tanvaṃśukaiḥ kuṅkumarāgagaurair
alaṃkriyante stanamaṇḍalāni
//
karṇeṣu yogyaṃ navakarṇikāraṃ
caleṣu nīleṣvalakeṣvaśokam
puṣpaṃ ca phullaṃ navamallikāyāḥ
prayānti kāntiṃ pramadājanānām
//
staneṣu hārāḥ sitacandanārdrā
bhujeṣu saṅgaṃ valayāṅgadāni
prayāntyanaṅgāturamānasānāṃ
nitambinīnāṃ jaghaneṣu kāñcyaḥ
//
sapattralekheṣu vilāsinīnāṃ
vaktreṣu hemāmburuhopameṣu
ratnāntare mauktikasaṅgaramyaḥ
svedāgamo vistaratāmupaiti
//
ucchvāsayantyaḥ ślathabandhanāni
gātrāṇi kandarpasamākulāni
samīpavartiṣvadhunā priyeṣu
samutsukā eva bhavanti nāryaḥ
//
tanūni pāṇḍūni madālasāni
muhurmuhur jṛmbhaṇatatparāṇi
aṅgānyanaṅgaḥ pramadājanasya
karoti lāvaṇyasasaṃbhramāṇi
//
chāyāṃ janaḥ samabhivāñchati pādapānāṃ
naktaṃ tathecchati punaḥ kiraṇaṃ sudhāṃśoḥ
harmyaṃ prayāti śayituṃ sukhaśītalaṃ ca
kāntāṃ ca gāḍhamupagūhati śītalatvāt
//
netreṣu lolo madirālaseṣu
gaṇḍeṣu pāṇḍuḥ kaṭhinaḥ staneṣu
madhyeṣu nimno jaghaneṣu pīnaḥ
strīṇāmanaṅgo bahudhā sthito 'dya
//
aṅgāni nidrālasavibhramāṇi
vākyāni kiṃcinmadirālasāni
bhrūkṣepajihmāni ca vīkṣitāni
cakāra kāmaḥ pramadājanānām
//
priyaṅgukālīyakakuṅkumāktaṃ
staneṣu gaureṣu vilāsinībhiḥ
ālipyate candanam aṅganābhir
madālasābhir mṛganābhiyuktam
//
gurūṇi vāsāṃsi vihāya tūrṇaṃ
tanūni lākṣārasarañjitāni
sugandhikālāgurudhūpitāni
dhatte janaḥ kāmamadālasāṅgaḥ
//
puṃskokilaś cūtarasāsavena
mattaḥ priyāṃ cumbati rāgahṛṣṭaḥ
kūjaddvirephāpyayam ambujasthaḥ
priyaṃ priyāyāḥ prakaroti cāṭu
//
tāmrapravālastabakāvanamrāś
cūtadrumāḥ puṣpitacāruśākhāḥ
kurvanti kāmaṃ pavanāvadhūtāḥ
paryutsukaṃ mānasamaṅganānām
//
āmūlato vidrumarāgatāmraṃ
sapallavāḥ puṣpacayaṃ dadhānāḥ
kurvantyaśokā hṛdayaṃ saśokaṃ
nirīkṣyamāṇā navayauvanānām
//
mattadvirephaparicumbitacārupuṣpā
mandānilākulitanamramṛdupravālāḥ
kurvanti kāmimanasāṃ sahasotsukatvaṃ
bālātimuktalatikāḥ samavekṣyamāṇāḥ
//
kāntāmukhadyutijuṣāmacirodgatānāṃ
śobhāṃ parāṃ kurabakadrumamañjarīṇām
dṛṣṭvā priye sahṛdayasya bhavenna kasya
kandarpabāṇapatanavyathitaṃ hi cetaḥ
//
ādīptavahnisadṛśair marutāvadhūtaiḥ
sarvatra kiṃśukavanaiḥ kusumāvanamraiḥ
sadyo vasantasamayena samāciteyaṃ
raktāṃśukā navavadhūriva bhāti bhūmiḥ
//
kiṃ kiṃśukaiḥ śukamukhacchavibhirna bhinnaṃ
kiṃ karṇikārakusumairna kṛtaṃ nu dagdham
yatkokilaḥ punarayaṃ madhurairvacobhir
yūnāṃ manaḥ suvadanānihitaṃ nihanti
//
puṃskokilaiḥ kalavacobhirupāttaharṣaiḥ
kūjadbhirunmadakalāni vacāṃsi bhṛṅgaiḥ
lajjānvitaṃ savinayaṃ hṛdayaṃ kṣaṇena
paryākulaṃ kulagṛhe 'pi kṛtaṃ vadhūnām
//
ākampayankusumitāḥ sahakāraśākhā
vistārayanparabhṛtasya vacāṃsi dikṣu
vāyur vivāti hṛdayāni harannarāṇāṃ
nīhārapātavigamātsubhago vasante
//
kundaiḥ savibhramavadhūhasitāvadātair
uddyotitānyupavanāni manoharāṇi
cittaṃ munerapi haranti nivṛttarāgaṃ
prāgeva rāgamalināni manāṃsi yūnām
//
ālambihemarasanāḥ stanasaktahārāḥ
kandarpadarpaśithilīkṛtagātrayaṣṭyaḥ
māse madhau madhurakokilabhṛṅganādair
nāryā haranti hṛdayaṃ prasabhaṃ narāṇām
//
nānāmanojñakusumadrumabhūṣitān tān
hṛṣṭānyapuṣṭaninadākulasānudeśān
śaileyajālapariṇaddhaśilātalāntān
dṛṣṭvā janaḥ kṣitibhṛto mudameti sarvaḥ
//
netre nimīlayati roditi yāti śokaṃ
ghrāṇaṃ kareṇa viruṇaddhi virauti coccaiḥ
kāntāviyogaparikheditacittavṛttir
dṛṣṭvādhvagaḥ kusumitānsahakāravṛkṣān
//
samadamadhukarāṇāṃ kokilānāṃ ca nādaiḥ
kusumitasahakāraiḥ karṇikāraiś ca ramyaḥ
iṣubhiriva sutīkṣṇairmānasaṃ māninīnāṃ
tudati kusumamāso manmathoddīpanāya
//
rucirakanakakāntīn muñcataḥ puṣparāśīn
mṛdupavanavidhūtānpuṣpitāṃścūtavṛkṣān
abhimukhamabhivīkṣya kṣāmadeho 'pi mārge
madanaśaranighātair mohameti pravāsī
//
parabhṛtakalagītair hlādibhiḥ sadvacāṃsi
smitadaśanamayūkhānkundapuṣpaprabhābhiḥ
karakisalayakāntiṃ pallavairvidrumābhair
upahasati vasantaḥ kāminīnāmidānīm
//
kanakakamalakāntairānanaiḥ pāṇḍugaṇḍair
uparinihitahāraiś candanārdraiḥ stanāntaiḥ
madajanitavilāsair dṛṣṭipātair munīndrān
stanabharanatanāryaḥ kāmayanti praśāntān
//
madhusurabhi mukhābjaṃ locane lodhratāmre
navakurabakapūrṇaḥ keśapāśo manojñaḥ
gurutarakucayugmaṃ śroṇibimbaṃ tathaiva
na bhavati kimidānīṃ yoṣitāṃ manmathāya
//
ākampitāni hṛdayāni manasvinīnāṃ
vātaiḥ praphullasahakārakṛtādhivāsaiḥ
utkūjitaiḥ parabhṛtasya madākulasya
śrotrapriyairmadhukarasya ca gītanādaiḥ
//
ramyaḥ pradoṣasamayaḥ sphuṭacandrabhāsaḥ
puṃskokilasya virutaṃ pavanaḥ sugandhiḥ
mattāliyūthavirutaṃ niśi sīdhupānaṃ
sarvaṃ rasāyanamidaṃ kusumāyudhasya
//
raktāśokavikalpitādharamadhur mattadvirephasvanaḥ
kundāpīḍaviśuddhadantanikaraḥ protphullapadmānanaḥ
cūtāmodasugandhimandapavanaḥ śṛṅgāradīkṣāguruḥ
kalpāntaṃ madanapriyo diśatu vaḥ puṣpāgamo maṅgalam
//
malayapavanaviddhaḥ kokilālāparamyaḥ
surabhimadhuniṣekāllabdhagandhaprabandhaḥ
vividhamadhupayūthair veṣṭyamānaḥ samantād
bhavatu tava vasantaḥ śreṣṭhakālaḥ sukhāya
//
āmrī mañjulamañjarī varaśaraḥ satkiṃśukaṃ yaddhanur
jyā yasyālikulaṃ kalaṅkarahitaṃ chattraṃ sitāṃśuḥ sitam
mattebho malayānilaḥ parabhṛtā yadbandino lokajit
so 'yaṃ vo vitarītarītu vitanurbhadraṃ vasantānvitaḥ
//