Ālambanaparīkṣāvṛttiḥ (Āpv) ācāryadiṅnāgakṛtā
namaḥ sarvabuddhabodhisattvebhyaḥ
ye cakṣurādijñānasyālambanaṃ bāhyārtho 'stītīcchanti / nanu te kalpayanti paramāṇun; tatkāraṇātvāt[jñānasya] / saṃghātaṃ vā tadābhajñānasya jāyamānatvāt / tatra tāvat
yadyapīndriyavijñaptergrāhyāṃśaḥ(=aṇavaḥ) kāraṇaṃ bhavet /
atadābhatayā tasyā nākṣavadviṣayaḥ sa tu(aṇavaḥ) // Āv_1 //
viṣaya iti / jñānena svarūpa meva nirdhāryate / tadākāratayā jāyamānatvāt / yadyapyaṇavaḥ tatkāraṇam / tathāpi na tādṛśāḥ akṣavat / evañca nāṇavastāvadālambanam / saṃghātastu tadābhatve 'pi[jñānamya nālambanam / yataḥ]
yadābhāsā na tasmātsā
yo 'rthaḥ svāvabhāsivijñaptimutpādayati sahyālambanaṃ yujyate / yataḥ sa eva hyutpattipratyaya ucyate / saṃghātastu naivam /
dravyābhāvād dvicandravat /
indriyavaikalyāt dvicandradarśanasya tadābhatve 'pi na tasya viṣayo 'sti / tadvat saṃghātaḥ dravyato 'sattvena akāraṇātvāt nālambanam /
evaṃ bāhyadūyañcaiva na yuktaṃ matigocaraḥ // Āv_2 //
aṇuḥ kalāpaśceti bāhyo 'rthaḥ nālambanam, ekāṅgavaikalyāt // tatra sādhanaṃ sañcitākāramicchanti kila kecana /
sarvo 'rtho bahvākāraḥ ataḥ tatra kenacidākāreṇa pratyakṣa ipyate / paramāṇuṣvapyasti sañcitābhajñānotpattikāraṇabhāvaḥ /
aṇvākāro na vijñapterarthaḥ kaṭhinatādivat // Āv_3 //
yathā kaṭhinatādi vidyamānamapi na cākṣuṣabuddhiviṣayaḥ / evamanutvamapi //
bhaveddhaṭaśarāvādestathā sati samā matiḥ /
ghaṭaśarāvādiparamāṇuṣu bahuṣvapi na ko 'pi viśeṣo 'sti /
ākārabhedādbhedaśceta
yadi manyase grīvādyākāraḥ viśeṣakriyā yena buddherviśeṣaṇamupādhirbhavet / iti / ayamupādhirdhaṭādāvasti /
nāsti tu dravyasatyaṇau // Āv_4 //
pramāṇabhedābhāvāt saḥ
paramāṇuṣu dravyāntareṣvapi pārimaṇḍalye bhedo nāsti /
adravye 'sti tataḥ sa hi /
ākārabhedaḥ saṃvṛtisatsvevāsti na tu paramāṇuṣu / ghaṭādayaśca saṃvṛtisanta eva //
aṇunāṃ parihāre hi tadābhajñānaviplavāt // Āv_5 //
dravyasatsu apanītasambandhiṣvapi[nīla-] varṇādivat svabuddhirna tyajyate / tathā sati indriyabuddhīnāṃ viṣayo bahirnāstītyupapadyate //
yadantarheyarūpaṃ tu bahirvadavabhāsate /
so 'rthaḥ
vāhyārthe 'vidyamāne antassadeva vahirvadavabhāsanamālambanapratyayaḥ /
vijñānarūpatvāttatpratyayatayāpi ca // Āv_6 //
antarvijñāna marthatayāvabhāsate tato utpadyate ceti dharmatādvayaviśiṣṭamityataḥ antassadevālambanapratyayaḥ //
yadi tāvadevamavabhāsa eva vedyate / kathaṃ tadekadeśaḥ sahajātaḥ pratyayaḥ /
ekāṃśaḥ pratyayo 'vītāt,
sahabhūto 'pi avyabhicārāt anyajātasya pratyayo bhavatī // naiyāyikāstu evamāhuḥ / krameṇa jāyamānayorhetuhetumatoḥ bhavābhāvatadvattā lakṣaṇa miti // athavā
śaktyarpaṇāt krameṇa [vā] /
krameṇāpi so 'rthāvabhāsaḥ svānurūpakāryotpattaye śaktiṃ vijñānadhārāṃ karotītyavirodhaḥ // yadi tarhi svarūpamevālambanapratyayaḥ / kathaṃ tat[rūpaṃ] cakṣuścopādāya cakṣurvijñānamutpadyate // [iti] /
sahakārivaśādyaddhi śaktirūpaṃ [tat] indriyam // Āv_7 //
indriyaṃ svakāryāt śaktirūpamevānumīyate na tu bhautikam /
sā cāviruddhā vijñapteḥ
śaktistu vijñāne vāstu / anirdeśye svasya rūpe vāstu kāryotpattau na viśeṣaḥ /
evaṃ viṣayarūpakam /
pravartete 'nādikālaṃ śaktiścānyonyahetuke // Āv_8 //
cakṣurākhyāṃ śaktimantaḥ rūpañcopādāya vijñānamarthāvabhāsi ālambanādavibhaktamutpadyate / idaṃ dvayamapi anādikālamanyonyahetukam / kadācit vijñānasya śaktiparipākāt viṣayākāratā bhavati / kadācicca tadākāraśaktiḥ / vijñānaṃ sā ca ubhayamanyatvenānanyatvena ca yatheṣṭamucyatām / evamantarālambanaṃ dharmatādvayaviśiṣṭatvāt viṣayatayā upapadyate //
ityācāryadiṅnāgakṛtā ālambanaparīkṣāvṛttiḥ samāptā