Prathamaḥ paṭalaḥ
yasmin sarvaṃ yataḥ sarvaṃ
yaḥ sarvaṃ sarvataśca yaḥ
yaśca sarvamayo nityaṃ
tasmai sarvātmane namaḥ
//
kailāsaśikhare ramye
nānāratnavibhūṣite
nānādrumalatākīrṇe
guptasambandhavarjite
//
devadevaṃ sukhāsīnaṃ
nīlakaṇṭhaṃ trilocanam
praṇamya śirasā devī
pārvatī paripṛcchati
//
devadeva mahādeva
kāla kāmāṅgadāhaka
kulakaulamahākaula
siddhakaulādināśana
//
tvatprasādācchrutaṃ sarvam
aśeṣamavadhāritam
yadi te 'ham anugrāhyā
yadyahaṃ tava vallabhā
//
sūcitā sarvatantreṣu
yā punarna prakāśitā
jīvanmuktiriyaṃ nātha
kīdṛśī vaktumarhasi
//
sādhu sādhu mahābhāge
sādhu parvatanandini
sādhu pṛṣṭaṃ tvayā devi
bhaktānāṃ hitakāmyayā
//
ajarāmaradehasya
śivatādātmyavedanam
jīvanmuktirmahādevi
devānāmapi durlabhā
//
piṇḍapāte ca yo mokṣaḥ
sa ca mokṣo nirarthakaḥ
piṇḍe tu patite devi
gardabho 'pi vimucyate
//
yadi muktirbhagakṣobhe
kiṃ na muñcanti gardabhāḥ
ajāśca vṛṣabhāścaiva
kiṃna muktā gaṇāmbike
//
tasmāt saṃrakṣayet piṇḍaṃ
rasaiścaiva rasāyanaiḥ
śukramūtrapurīṣāṇāṃ
yadi muktirniṣevaṇāt
//
kiṃna muktā mahādevi
śvānaśūkarajātayaḥ
ṣaḍdarśane 'pi muktistu
darśitā piṇḍapātane
//
karāmalakavat sāpi
pratyakṣaṃ nopalabhyate
akathyamapi deveśi
sadbhāvaṃ kathayāmi te
//
śūnyapāpo mantrayājī
na piṇḍaṃ dhārayet kvacit
devānāmapi deveśi
durlabhaṃ piṇḍadhāraṇam
//
kiṃ punarmānuṣāṇāṃ tu
dharaṇītalavāsinām
dharme naṣṭe kuto dharmaḥ
dharme naṣṭe kutaḥ kriyā
//
kriyānaṣṭe kuto yogaḥ
yoge naṣṭe kuto gatiḥ
gatinaṣṭe kuto mokṣo
mokṣe naṣṭe na kiṃcana
//
jīvanmuktisvarūpaṃ tu
devadeva śrutaṃ mayā
tatpratyupāyaṃ me brūhi
yadyasti karuṇā mayi
//
karmayogena deveśi
prāpyate piṇḍadhāraṇam
rasaśca pavanaśceti
karmayogo dvidhā mataḥ
//
mūrchito harati vyādhiṃ
mṛto jīvayati svayam
baddhaḥ khecaratāṃ kuryāt
raso vāyuśca bhairavi
//
jñānānmokṣaḥ sureśāni
jñānaṃ pavanadhāraṇāt
tatra devi sthiraṃ piṇḍaṃ
yatra sthairye rasaḥ prabhuḥ
//
acirājjāyate devi
śarīram ajarāmaram
manasaśca yathā dhyānaṃ
rasayogādavāpyate
//
satyaṃ sa labhate devi
jñānaṃ vijñānapūrvakam
tasya mantrāśca sidhyanti
yo 'śnāti mṛtasūtakam
//
yāvanna śaktipātastu
na yāvat pāśakṛntanam
tāvattasya kuto buddhiḥ
jāyate mṛtasūtake
//
madyamāṃsaratā nityaṃ
bhagaliṅgeṣu ye ratāḥ
teṣāṃ vinaṣṭabuddhīnāṃ
rasajñānaṃ sudurlabham
//
kulaśāsanahīnānāṃ
saddarśanam akāṅkṣiṇām
na sidhyati raso devi
pibanti mṛgatṛṣṇikām
//
gomāṃsaṃ bhakṣayedyastu
pibedamaravāruṇīm
kulīnaṃ tamahaṃ manye
rasajñamapare 'dhamāḥ
//
na garbhaḥ sampradāyārthe
raso garbho vidhīyate
tenāyaṃ labhate siddhiṃ
na siddhiḥ sūtakaṃ vinā
//
yāvanna harabījaṃ tu
bhakṣayet pāradaṃ rasam
tāvattasya kuto muktiḥ
kutaḥ piṇḍasya dhāraṇam
//
madyamāṃsaratāprajñā
mohitāḥ śivamāyayā
jalpanti ca vayaṃ muktā
yāsyāmaḥ śivamandiram
//
piṇḍadhāraṇayoge ca
nispṛhā mandabuddhayaḥ
khaṇḍajñānena deveśi
rañjitaṃ sacarācaram
//
svadehe khecaratvaṃ ca
śivatvaṃ yena labhyate
tādṛśe tu rasajñāne
nityābhyāsaṃ kuru priye
//
avatāraṃ rasendrasya
māhātmyaṃ tu sureśvara
śrotumicchāmi deveśa
vaktumarhasi tattvataḥ
//
sādhu pṛṣṭaṃ mahābhāge
guhyādguhyataraṃ tvayā
anugrahakaraṃ dhyānaṃ
lokānāmupakārakam
//
tvaṃ mātā sarvabhūtānāṃ
pitā cāhaṃ sanātanaḥ
dvayośca yo raso devi
mahāmaithunasambhavaḥ
//
svairataḥ sambhavāddevi
pāradaḥ kīrtito mahaḥ
pārado gadito yaśca
parārthaṃ sādhakottamaiḥ
//
sūto 'yaṃ matsamo devi
mama pratyaṅgasambhavaḥ
mama deharaso yasmāt
rasastenāyamucyate
//
darśanāt sparśanāt tasya
bhakṣaṇāt smaraṇādapi
pūjanācca pradānācca
dṛśyate ṣaḍvidhaṃ phalam
//
kedārādīni liṅgāni
pṛthivyā yāni kāni ca
tāni dṛṣṭvā tu yatpuṇyaṃ
tatpuṇyaṃ rasadarśanāt
//
candanāgurukarpūra
kuṅkumāntargato rasaḥ
mūrchitaḥ śivapūjāyāṃ
śivasāṃnidhyasiddhaye
//
bhakṣaṇāt parameśāni
hanti pāpatrayaṃ rasaḥ
tathā tāpatrayaṃ hanti
rogān doṣatrayodbhavān
//
durlabhaṃ brahmaniṣṇātaiḥ
prāpyate paramaṃ padam
hṛdvyomakarṇikāntaḥstha
rasendrasya maheśvari
//
smaraṇānmucyate pāpaiḥ
sadyo janmāntarārjitaiḥ
//
svayaṃbhūliṅgasāhasraiḥ
yatphalaṃ samyagarcanāt
tatphalaṃ koṭiguṇitaṃ
rasaliṅgārcanādbhavet
//
adhamaḥ khagavādastu
vilavādastu madhyamaḥ
uttamo mantravādastu
rasavādo mahottamaḥ
//
mantratantraparijñāne
rasayogasya dūṣakāḥ
prayānti narakaṃ sarve
chittvā sukṛtasaṃcayam
//
rasavidyā parā vidyā
trailokye 'pi sudurlabhā
bhuktimuktikarī yasmāt
tasmāddeyā guṇānvitaiḥ
//
astīti bhāṣate kaścit
kaścinnāstīti bhāṣate
āstike tu bhavetsiddhiḥ
tasya sidhyati bhūtale
//
nāstikenānubhāvena
nāsti nāstīti yo vadet
tasya nāsti priye siddhir
janmakoṭiśatairapi
//
brahmajñānena mukto 'sau
pāpī yo rasanindakaḥ
nāhaṃ trātā bhave tasya
janmakoṭiśatairapi
//
śvāno 'yaṃ jāyate devi
yāvat janmasahasrakam
trikoṭijanmalakṣāṇi
mārjāro jāyate rasāt
rāsabho lakṣajanmāni
lakṣajanmāni vāyasaḥ
//
kṛmiko lakṣajanmāni
kukkuṭo janmalakṣakam
gṛdhrako lakṣajanmāni
yaḥ pāpī rasanindakaḥ
//
ālāpaṃ gātrasaṃsparśaṃ
yaḥ kuryād rasanindakaiḥ
yāvajjanmasahasraṃ tu
sa bhavedduḥkhapīḍitaḥ
//
rasavīryavipāke ca
sūtakastvamṛtopamaḥ
tena janmajarāvyādhīn
harate sūtakaḥ priye
//
gurumārādhayet pūrvaṃ
viśuddhenāntarātmanā
sampradāyaṃ prayacchanti
gurau tuṣṭe marīcayaḥ
//
gurusevāṃ vinā karma
yaḥ kuryān mūḍhacetanaḥ
sa yāti niṣphalaṃ karma
svapnalabdhaṃ dhanaṃ yathā
//
yaḥ karma kurute dṛṣṭaṃ
tasya lābhaḥ pade pade
kārayed rasavādaṃ tu
tuṣṭena guruṇā priye
//
siddhyupāyopadeśo 'yam
ubhayorbhogamokṣadaḥ
rasārṇavaṃ mahātantram
idaṃ paramadurlabham
//
gopyaṃ guruprasādena
labdhaṃ syāt phalasiddhaye
labdhvātra rasakarmāṇi
nāhaṃkāraṃ samācaret
//
anujñātaśca guruṇā
labdhvā cājñāṃ rasāṅkuśīm
bhairavīṃ tanum āśritya
sādhayedrasabhairavam
//
evamuktā rasotpattiḥ
māhātmyaṃ ca sureśvari
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
Dvitīyaḥ paṭalaḥ [Dīkṣāvidhāna]
rasopadeśadātā ca
kathaṃ syādvada me prabho
śiṣyaścaiva kathaṃ deva
rasānuṣṭhānatatparaḥ
//
nispṛho nirahaṃkāro
lobhamāyāvivarjitaḥ
kulamārgarato nityaṃ
gurupūjārataśca yaḥ
//
dāntaḥ śiṣyopadeśajñaḥ
śaktimān gatamatsaraḥ
dharmajñaḥ satyavāk dakṣaḥ
śīlavān guṇavān śuciḥ
//
anekarasaśāstrajño
rasamaṇḍapakovidaḥ
rasadīkṣāvidhānajño
yantrauṣadhimahārasān
//
rāgasaṃkhyāṃ bījakalāṃ
dvaṃdvamelāpanaṃ viḍam
rañjanaṃ sāraṇaṃ tailaṃ
dalāni krāmaṇāni ca
//
varṇotkarṣaṃ mṛdutvaṃ ca
jāraṇāṃ bālabaddhayoḥ
khecarīṃ bhūcarīṃ caiva
yo vetti sa gururmataḥ
//
deśakālakriyābhijño
dayādākṣiṇyasaṃyutaḥ
lobhamāyāvinirmukto
mantrānuṣṭhānatatparaḥ
//
sāmudralakṣaṇopeto
gambhīro guruvatsalaḥ
devāgniyoginīcakra
kulapūjārataḥ sadā
śiṣyo vinītastantrajñaḥ
satyavādī dṛḍhavrataḥ
//
ye narāḥ kumbhakuddāla
dhvajaśaṅkhādilāñchitaiḥ
karairadhiṣṭhitā devi
yojyās te nidhisādhane
//
balavanto mahāsattvāḥ
kṛṣṇaraktavilocanāḥ
vakraghoṇāḥ sadā krūrāḥ
praśastā bilasādhane
//
nirmāṃsamūrdhapiṇḍīkān
raktakeśān gatālasān
kaṭhinān uṣṇapādāṃśca
dhātuvāde niyojayet
//
ādau parīkṣayeddevi
sādhakān susamāhitān
brāhmaṇān kṣatriyān vaiśyān
śūdrāṃścānukrameṇa tu
//
jitendriyāḥ kleśasahā
nityodyamasamanvitāḥ
śūrāśca kṛtavidyāśca
praśastāḥ sādhakāḥ priye
//
rasadīkṣāvihīnā ye
proktalakṣaṇavarjitāḥ
viplāvakāḥ pāparatāḥ
varjayettān prayatnataḥ
//
duścāriṇī durācārā
niṣṭhurā kalahapriyā
bahvāśinī ca duścittā
koṭarākṣī ca nirdayā
rasanindākarī yā ca
tāṃ nārīṃ parivarjayet
//
īdṛśībhir varārohe
sampūrṇaṃ kṣitimaṇḍalam
na tādṛśī bhavennārī
yādṛśī rasabandhakī
//
kākiṇī kīkaṇī nārī
tathaiva kāñcikācinī
kṛṣṇapakṣe ṛtumatī
sā nārī kākiṇī smṛtā
//
ubhayapakṣe ṛtumatī
sā nārī kīkaṇī matā
//
śuklapakṣe ṛtumatī
sā nārī kāñcikācinī
//
navayauvanasampannā
surūpā cāruhāsinī
sūkṣmakeśā tu yā nārī
kṣīrāhārapriyā sadā
//
priyālāpakarī nityaṃ
śivaśāstrakathāpriyā
padmākāraṃ mukhaṃ yasyā
dṛṣṭirindīvarākṛtiḥ
//
daśanā vajrasadṛśāḥ
pravālasadṛśo 'dharaḥ
yasyāḥ payodharau devi
tuṅgapīnau samāv ubhau
//
aśvatthapattrasadṛśī
yonī yasyā bhagaḥ samaḥ
yatpādau māṃsalau snigdhau
vartulāvartaromakau
//
śyāmā ca madhye kṣāmā ca
tanvī bhaktiparā śive
padminī sā tu vijñeyā
prasannā mṛgalocanā
//
pūrṇimāyāmamāyāṃ vā
pakṣe pakṣe rajasvalā
ṣaḍbhedā kākiṇī nāmnā
pūrvaproktā rasapradā
//
yasya tuṣṭo mahādevas
tasya siddho rasāyane
tayaiva devadeveśi
rasakarmāṇi kārayet
//
tasya hi nirmalā buddhir
niścitā rasasādhane
tasmādguruśca śiṣyaśca
pūrvoktaḥ siddhibhāgbhavet
//
īdṛśairlakṣaṇaiḥ nārīṃ
kutaḥ prāpnoti sādhakaḥ
yatra rūpaṃ mahādeva
lakṣaṇaṃ nātra vidyate
//
lakṣaṇaṃ vidyate yatra
bhāvanā nātra vidyate
athavā rūpahīnāyā
rūpaṃ kena pravartate
//
lakṣaṇatritayaṃ kutra
tvayā dṛṣṭaṃ maheśvara
tadetajjāyate yena
tamupāyaṃ vada prabho
//
śṛṇu devi paraṃ guhyaṃ
yatsurairapi durlabham
pituḥ sadāśivājjātaṃ
janma yaccaṇḍikodare
//
tāsāṃ buddhirbhaveddevi
nirmalā rasasādhane
dāpayettvaritāmantraṃ
japettaṃ darpavarjitā
//
lakṣamantraṃ japedyā tu
jāyate sā sulakṣaṇā
baddhvā tu khecarīṃ mudrāṃ
japet pheṭkārabhairavīm
//
mameyaṃ caṇḍikā mātā
janma ca tripurāntakāt
kālikāhaṃ samudbhūtā
smīdṛśaṃ saṃsmarettu sā
//
bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyaṃ ca
trailokye kathayettu sā
sahāyāstādṛśāstasya
yādṛśī bhavitavyatā
//
devadeva mahādeva
samastajñānabhājana
rasadīkṣāṃ tu pṛcchāmi
sādhakānāṃ hitāya vai
//
śṛṇu bhairavi yadbhāvam
apūrvaṃ varṇayāmi te
rasadīkṣāvidhānaṃ tu
tasmānnigaditaṃ śṛṇu
//
yatra rājā nayaparo
balavān dharmatatparaḥ
mantrī ca dharmatattvajño
bhaktiśraddhāsamanvitaḥ
//
tatredaṃ kārayet karma
rasabandhaṃ rasāyanam
janā māheśvarā yatra
tatra sthāne tu kārayet
//
kārayedvijane sthāne
paśuryatra na vidyate
sugupte suṣame sthāne
sarvabādhāvivarjite
//
prākāraparikhopete
kapāṭārgalarakṣite
ekānte nirmale hṛdye
nānāpuṣpadrumānvite
//
haṃsakāraṇḍavākīrṇe
cakravākopaśobhite
divyauṣadhigaṇopete
sajale śyāmaśādvale
//
kumudotpalakahlāra
kadalīṣaṇḍamaṇḍite
citrite bhavanodyāne
kārayet parameśvari
//
tanmadhye devadeveśi
mattavāraṇasaṃyutam
vātāyanasamopetam
ūrdhvanirgāmidhūmakam
//
raktapatākāsaṃyuktaṃ
sajjopakaraṇaṃ tathā
pravibhaktauṣadhituṣā
kāṣṭhāraṇyotpalālayam
//
samālikhitadigdevaṃ
samarcitavināyakam
pratiṣṭhitam umeśābhyāṃ
lokapālaiśca rakṣitam
//
nirmāpayedekatalaṃ
dvitalaṃ vāpi maṇḍapam
atha pakṣe site devi
candratārābalānvite
//
puṇye tithau muhūrte ca
lagne saumyagrahekṣite
snātaḥ śuklāmbaradharaḥ
śuklamālyānulepanaḥ
//
madhusarpirdadhikṣīra
tilaiḥ saṃpūjya bālikāḥ
kapilāgomayālipte
hiraṇyakalaśāvṛte
//
yavasiddhārthakāstīrṇe
gandhamālyopaśobhite
tatreṣṭikābhiḥ racite
karapīṭhe sureśvari
//
śilāpaṭṭaṃ samutkīrya
śilāpaṭṭārgalaṃ priye
nyāsaṃ rasāṅkuśenaiva
kṛtvāṅgulihṛdādiṣu
//
rasaliṅgaṃ nyasettatra
hemnā ca sahitaṃ priye
oṃ hrīṃ śrīṃ sūtarājasya
mūlamantra udāhṛtaḥ
//
tasmin rasāṅkuśīṃ devīṃ
mūlenāvāhayetpriye
caturasre tu dikpālān
pūjayitvā bahiḥ kramāt
//
nandinaṃ ca mahākālaṃ
bhṛṅgirīṭaṃ mahābalam
kumbhakarṇaṃ ca sugrīvaṃ
bhṛṅgīkaṃ ca dṛḍhāyudham
//
dvāre caturdhā vinyasya
pūjayeddakṣavāmayoḥ
śukraṃ pūrve 'bhisaṃpūjya
skandamāgneyagocare
//
dakṣiṇasyāṃ tato rudraṃ
pavanaṃ nairṛte tathā
śivaṃ paścimabhāge tu
pāvakaṃ vāyave nyaset
umāmuttarabhāge tu
vyāpakaṃ ceśagocare
//
lepikā kṣepikā caiva
kṣārikā rañjikā tathā
lohaṭī bandhakārī ca
bhūcarī mṛtyunāśinī
//
vibhūtiḥ khecarī caiva
daśa dūtyaḥ krameṇa ca
pūjyāstvaṣṭadale padme
ūrdhvādhastu daleṣu ca
//
mākṣiko vimalaḥ śailaś
capalo rasakastathā
sasyako gandhatālau ca
pūrvādikramayogataḥ
//
aṣṭādaśabhujā rudrāḥ
pañcavaktrās tryambakāḥ
candrārdhaśobhimukuṭā
nīlagrīvā vṛṣadhvajāḥ
//
svasvavarṇadharāḥ sarve
'pyaṣṭavidyeśvarāstathā
pūjanīyā maheśāni
dvitīye 'ṣṭadalāmbuje
//
karṇikāyāṃ tu pūrvādi
pūrvaṃ śakticatuṣṭayam
mālinī hemaśaktiśca
parā śaktirbalā smṛtā
aparā vajraśaktiśca
kāntijñeyaṃ parāparam
//
madhye tāsāṃ ca śaktīnāṃ
sarvajñaṃ rasabhairavam
śuddhasphaṭikasaṃkāśaṃ
pañcavaktraṃ tryambakam
//
jvalatpiṅgogranetraṃ ca
jvalajjihvānanaṃ tathā
jvaladbhruvaṃ jvalatkeśaṃ
duṣprekṣyaṃ pretaviṣṭaram
//
jaṭāmukuṭasaṃyuktaṃ
candrārdhakṛtaśikharam
vyāghracarmadharaṃ nāgo
pavītaṃ vṛṣabhadhvajam
//
aṣṭādaśabhujaṃ devam
īṣatprahasitānanam
dvātriṃśārṇena manunā
pūjayet sakalaṃ śivam
//
raseśvarasya mantraṃ ca
kathyamānaṃ nibodha me
//
oṃ hrīṃ krīṃ raseśvarāya mahākālāya mahābalāyāghorabhairavāya vajravīra krodhakaṅkāla kṣlauḥ kṣlaḥ ||
tasyotsaṅge mahādevīṃ
ratnābharaṇabhūṣaṇām
uttaptahemarucirāṃ
pītavastrāṃ trilocanām
//
śvetacāmarayormadhye
muktācchattreṇa śobhitām
aṅkuśaṃ cākṣamālāṃ ca
dadhatīṃ dakṣahastayoḥ
//
pāśābhaye ca vāmābhyāṃ
candrārdhakṛtaśekharām
rasāṅkuśīṃ mahādevīṃ
nīlagrīvāṃ kṛpāmayīm
//
pūjayedrasasiddhyarthaṃ
vidyayā pañcabījayā
vāgbhavaṃ bhuvaneśīṃ ca
śrībījaṃ ca sureśvari
//
mādanaṃ śaktibījaṃ ca
vidyā paramadurlabhā
dhūpadīpaistu naivedyaiḥ
puṣpatāmbūlacandanaiḥ
//
śāntipāṭhasya nirghoṣaiḥ
stotramaṅgalanisvanaiḥ
ghaṇṭāṭaṅkārasaṃyuktaiḥ
pūjāṃ kṛtvā yathāvidhi
//
aghoreṇa baliṃ dadyāt
sarvavighnopaśāntaye
bhūtebhyo yakṣarakṣabhyo
piśācebhyaśca yatnataḥ
//
aghoramantrasaṃyuktam
oṃkārādinamo 'ntakam
sarvakarmākaraṃ devi
vighnopadravanāśanam
//
yathāśakti japitvā tu
vidyāmeva rasāṅkuśīm
kuṇḍaṃ vidhāya deveśi
yonicakraṃ samekhalam
//
tatrājyatilasaṃyuktaṃ
homaṃ kṛtvā krameṇa tu
kalaśaṃ sthāpayeddevi
payaḥpūrṇaṃ phalānvitam
//
pañcaratnasamopetaṃ
vāsobhiḥ pariveṣṭitam
tatrāṣṭādaśavidyābhir
abhimantrya pṛthak pṛthak
//
gandhapuṣpādibhiḥ pūrṇaṃ
pallavair upaśobhitam
arghyapātraṃ ca saṃpūjya
vardhanyābhyukṣya sādhakam
//
śatamaṣṭottaraṃ caivam
arghyapātrodakena tu
abhiṣicya vidhānena
kumbhatoyena mantravit
//
vidyāmupadiśeddevi
pāṭhayedrasasādhakam
kumāroyoginīyogi
sādhakāṃśca yathocitaiḥ
//
tarpayedannapānaiśca
jāgaraṃ tatra kārayet
evaṃvihitadīkṣastu
sādhakaḥ kṣuranāyike
//
mahābhūtamayīṃ tatra
varṇapañcakasaṃyutām
pañcabījātmikāṃ vidyāṃ
prāṇāyāmātmasūtrake
//
mudrāṃ rasāṅkuśīṃ baddhvā
lakṣamekaṃ japetpriye
tasya sidhyati deveśi
nirvighnaṃ rasabhairavaḥ
//
praṇavādinamo 'ntastu
tarpaṇānte japaḥ paraḥ
ahiṃsā candanaṃ satyaṃ
puṣpam asteyadhūpanam
//
brahmacaryaṃ mahādīpam
apratigrahaghaṇṭikām
pāyasānnaṃ maheśāni
sarvabhūtadayātmakam
//
saṃgūhyārādhayed devīṃ
sa bhavetsiddhibhājanam
sahasraṃ vā śataṃ vāpi
trisaṃdhyaṃ saṃjapedimām
//
asyā ājñāprasādena
jāyate khecaro rasaḥ
divyauṣadhyaśca tasyaiva
sidhyanti suravandite
//
anaṅkuśaṃ samāruhya
vane mattagajaṃ yathā
tathā rasāṅkuśābhijño
rasendraṃ prāpya sīdati
//
vidyayā saha mantavyaṃ
guroḥ satsampradāyinaḥ
rasaprayogajātaṃ tu
sarvataḥ siddhimicchatā
//
atha praśnāvatārāya
pūrvoktaṃ rasabhairavam
samāhitamanā dhyāyet
tadālīnaṃ samācaret
//
anāhate brahmarandhre
manaḥ kṛtvā nirāmaye
karanyāsaṃ purā kṛtvā
aṅganyāsamanantaram
yathāśakti japenmantraṃ
rasendrasya samāhitaḥ
//
catuṣkoṇaṃ punaḥ kṛtvā
madhye ṣaṭkoṇamaṇḍalam
hastamātraṃ dvihastaṃ vā
taṇḍulairvimalairlikhet
//
sugandhairlepite sthāne
pūjayeccandanādibhiḥ
//
karṇikāyāṃ nyaseddevi
pūrvoktaṃ rasabhairavam
ṣaṭkoṇe devatāṣaṭkaṃ
mahākālādi vinyaset
//
mahākālaṃ mahābalam
aghoraṃ vajravīrakam
nyaset krodhaṃ ca kaṅkālaṃ
mālāmantraiḥ samarcayet
//
oṃ hrīṃ krauṃ kṣlaiṃ kṣlaṃ hrīṃ hrīṃ hrīṃ hrūḥ huṃ phaṭ raseśvarāya mahākālabhairavāya raudrarūpāya kṛṣṇapiṅgalalocanāya | avatara 2 avatāraya 2 jalpa 2 jalpaya 2 śubhāśubhaṃ kathaya 2 kathāpaya 2 mahārakṣāṃ kuru 2 rasasiddhiṃ dehi | iti mālāmantrāḥ | oṃ mahākālabhairavāya hṛdayāya namaḥ | oṃ mahābalabhairavāya śirase svāhā | oṃ aghorabhairavāya śikhāyai vauṣaṭ | oṃ vajravīrabhairavāya kavacāya hum | oṃ krodhabhairavāya netrāya vauṣaṭ | oṃ kaṅkālabhairavāya astrāya phaṭ | sarvatra svāhāntam | evamaṅganyāsāḥ | evamaṅgulīnyāsān kuryādādau | ete ṣaḍaṅge pūjane ca mūlamantrāḥ |
evaṃ nyāsākṣaraḥ kuṭaiḥ
gandhapuṣpaiḥ samarcayet
pūrṇakumbhaṃ nyasenmadhye
śarāvaṃ taṇḍulaiḥ saha
//
tasyopari ghṛtadīpaṃ
vartīṃ mantraiśca mantrayet
//
samānīya kumārīṃ tu
kumāraṃ vā suśobhanam
ekadvitricatuḥpañca
yathālābhaṃ samānayet
gandhapuṣpairdhūpadīpaiḥ
naivedyena ca pūjayet
//
ekaikasyā nyasenmantraṃ
hṛdayādyāśca devatāḥ
//
tato nirīkṣya taddīpaṃ
sarvāstatra kumārikāḥ
paśyanti devatā dīpe
kumārāśca śubhāśubham
siddhiṃ vāpyathavāsiddhiṃ
kathayanti kumārikāḥ
//
praśnāvatāraṃ jñātveti
rasakarmaṇi saṃcaret
//
yaḥ purā devadeveśi
rasendre bhāvitātmavān
saptajanma mṛto jāto
na tyajed rasabhāvanam
//
evaṃ śubhāśubhaṃ jñātvā
devatānugrahānvitaḥ
maṇḍape pūrvavaddevīm
arcayitvā rasāṅkuśīm
//
ācāryamapi saṃpūjya
dhūpasrakcandanādibhiḥ
aghoreṇa baliṃ dattvā
tataḥ karma samācaret
//
oṣadhyo maṇḍape prācyāṃ
rasasvedo 'gnigocare
dakṣiṇasyāṃ lohamāro
nairṛtyāṃ peṣaṇādikam
//
drutikriyā tu vāruṇyāṃ
vāyavye dhamanaṃ priye
varṇotkarṣastu kauberyām
aiśānyāṃ rasavedhanam
//
āsanaṃ tu gurormadhye
niveśya suranāyike
niyāmanādikaṃ karma
krāmaṇāntaṃ varānane
rasāṅkuśena mantreṇa
kartavyaṃ sādhakena tu
//
yaḥ purā devadeveśi
varṇito rasabhairavaḥ
sadyojātaṃ tasya jānu
vāmadevaṃ tu guhyakam
//
aghoraṃ hṛdayaṃ tasya
vaktraṃ tatpuruṣaṃ smṛtam
yāvad bhrūmadhyam īśānam
ardhacandraṃ lalāṭakam
//
bindur deveśi tasyordhve
bindorūrdhve sthito nadaḥ
lalāṭaśirasormadhye
śaktistatraiva saṃsthitā
//
vyāpinī brahmarandhrasthā
tasyordhve tūnmanā bhavet
unmanā unmanībhāvam
unmanāpadamavyayam
//
tasyordhve paramaṃ satyaṃ
vyomasthāyi parātparam
śūnyaṃ śūnyaṃ punaḥ śūnyaṃ
triśūnyaṃ ca nirāmayam
//
nabhaśca gaganaṃ vyoma
khamākāśaṃ ca kevalam
niṣkalaṃ nirmalaṃ nityaṃ
nistaraṅgaṃ nirāmayam
//
niṣprapañcaṃ nirādhāraṃ
nirguṇaṃ guṇagocaram
evaṃrūpaṃ sadā dhyāyet
svadehe rasabhairavam
//
yadā ca niścalaṃ dhyāyet
yadā ca niścalaṃ manaḥ
vahnimadhye tadā sūto
badhyate niścalastathā
//
yadā ca calati dhyānaṃ
raso vahnau na tiṣṭhati
//
maṇḍalasya bahiḥ rātrau
surāmatsyāmiṣādibhiḥ
arcayed yakṣagandharvān
piśācān rākṣasāṃstathā
//
kriyākaraṇavighnāśca
phalavighnāśca koṭiśaḥ
sambhavanti tathā tattac
chāntyai ca vaṭukeśvaram
arcānugrahaṣaṭkaṃ ca
sampūjyādau samācaret
//
karmānte ca punarbālam
aṣṭāṣṭakamanugraham
sampūjya viniyuñjyāt tat
siddhadravyaṃ tu siddhidam
//
siddhastu nāśayedvādaṃ
taddeśaṃ tu parityajet
bhramenmādhukarīṃ bhikṣāṃ
susiddhe tu mahārase
//
pramādādutthito vighno
rasabandhe kṛte sati
rasaśāntirvidhātavyā
rasakṣobhaṃ na kārayet
//
rasaṃ na darśayeddevi
nārīhaste na pātayet
nāryai guhyaṃ na vaktavyaṃ
dravyaṃ tābhyo hi gopayet
//
paradravyair na kartavyaṃ
paradārānna saṃspṛśet
parānnaṃ naiva bhuñjīta
parāṃścaiva na viśvaset
//
na deyaṃ duṣṭabuddhīnāṃ
goṣṭhīrūpeṇa yācake
//
aṣṭamyāṃ paurṇamāsyāṃ ca
amāvāsyāṃ yugādiṣu
ayane viṣuve caiva
caturdaśyāṃ viśeṣataḥ
rasotsavaṃ prakurvīta
yathāvittānusārataḥ
//
evaṃ rasotsavaṃ devi
yaḥ kuryādbhaktisaṃyutaḥ
brahmahatyādipāpāni
naśyanti vividhāni ca
//
anena vidhinā yatra
pūjāṃ kurvanti sādhakāḥ
na tatra rogadaurgatyaṃ
netayaḥ prabhavanti ca
//
evaṃvidhāṃ rase pūjāṃ
pratiṣṭhāpya yathāvidhi
paścātkarma vidhātavyam
ātmanaḥ śubhamicchatām
//
anyathā kurute yastu
tasya siddhirna jāyate
apāyaḥ pāpaśaṅkā ca
buddhibhaṅgo hi jāyate
//
avajñā rogajātaṃ ca
saṃdehaśca pade pade
ālasyādgurulobhācca
parasya kathanena ca
utpannamapi vijñānaṃ
haranti kulakāḥ priye
//
dīkṣito rasakarmāṇi
mantranyāsavidācaret
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotum icchasi
//
Tṛtīyaḥ paṭalaḥ [Mantranyāsāḥ]
bhagavan devadeveśa
lokanātha jagatpate
mantranyāsaṃ samācakṣva
rasakarmopakārakam
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
mantramūrtiṃ rasāṅkuśīm
pañcamaṃ tu gṛhaṃ devi
durlabhaṃ devadānavaiḥ
//
catvāraḥ pradhānagṛhāḥ
haṃsagṛhaṃ tu pañcamam
yatra siddhir makārādiḥ
tiṣṭhate pañcame gṛhe
//
liṅgāśrayaṃ yathā rūpaṃ
liṅgimāyā tu liṅginī
gaganena tu sā jñeyā
bhagarekhā tu pañcame
//
praṇavaṃ pūrvam uccārya
bījaṃ śabdamanuttaram
hrīṃkāraṃ caiva krīṃkāraṃ
haṃsabuddhimanantaram
//
kālapāśaṃ mahāmantraṃ
gṛhṇīyāt sādhakeśvaraḥ
mahārambhe tu tanmantraṃ
pratīhāraṃ rasāṅkuśīm
//
lakṣamekaṃ japettasya
mahāsiddhiḥ pravartate
bālavatsapurīṣaṃ tu
tataḥ kenaiva grāhayet
//
citāgnibhasma tenaiva
grāhayet parameśvari
kṣetraṃ taduttamaṃ sthānaṃ
rasendrastatra tiṣṭhati
//
mārjanyā mārjayetsthānaṃ
kubjikākhyā tu khecarī
dvātriṃśadakṣarā devi
pañcanādeṣu saṃsthitā
//
tataḥ siddhāśca catvāraḥ
puruṣāṣṭādaśa smṛtāḥ
arthapañcakasaṃyuktā
dhyānaṃ syāt pañcakaṃ punaḥ
//
yoginīṣaṭkasaṃyuktaṃ
saptaviṃśatkramānvitam
ekāśītipadairyuktaṃ
pañcāvaraṇasaṃyutam
//
anena kramayogena
mārjanīṃ paripūjayet
anena mārjayet kṣetraṃ
rasendro yatra tiṣṭhati
//
upalepaṃ tu tatraiva
caṇḍaghaṇṭāṃ tu kārayet
pūrve gṛhe tu sā devī
caṇḍaghaṇṭā vyavasthitā
//
caṇḍabhairavikā devī
saṃsthitā dakṣiṇe gṛhe
gomayaṃ tena gṛhṇīyāl
lepanārthaṃ varānane
//
caṇḍakāpālinī devī
saṃsthitā cottare gṛhe
gṛhītvā codakaṃ tena
lepayedbhūmimaṇḍalam
//
saptadaśākṣarāṃ kālīṃ
khallapāṣāṇato nyaset
dvātriṃśadakṣaraṃ ghoraṃ
mardake tu niyojayet
//
gṛhṇīyāt kāñjikāṃ devi
kālapāśena mantritaḥ
evaṃ sukarmasaṃyogaṃ
kurute khecarīkulam
//
aṣṭāśītisahasrāṇi
yāḥ sthitā divyakhecarī
tāḥ sarvāḥ kiṃkarāstasya
auṣadhaṃ peṣayanti tāḥ
//
tāsāṃ sarvaṃ tu mantraikaṃ
caturakṣarasaṃyutam
so 'haṃ haṃsaḥ |
sā vidyā khecarīṇāṃ tu
nāmnāṃ tu kulakhecarī
//
rājikāṃ saindhavaṃ nyasya
sā vidyā kulakhecarī
mantrayet kāñjikāṃ tatra
mantrarājo rasāṅkuśī
//
astravidyāṃ japettatra
yā jñātā pūrvabhārgave
guḍeṣṭakāṃ tu saṃmardya
priye tanmarditaṃ rasam
//
kā kathā mantrarājasya
na vākyaṃ triśirasya ca
ṣaḍaṅgaṃ yojayet tāṃ tu
tvaritaṃ dhārayet tataḥ
//
ḍāmarākhyaṃ mahāmantraṃ
dhamanīṣu niyojayet
cintāmaṇimahāvidyāṃ
kavaceṣu niyojayet
//
caṇḍikāyā mahāmantraṃ
taṃ tu pātre niyojayet
navavidyāṃ varārohe
vinyasettuṣagomaye
//
tripurābhairavīṃ devīṃ
rājikākāñjike nyaset
guḍasya kālarātris tu
nyastavyā vīravandite
//
trikūṭākṣaṃ trinetraṃ tu
analasya tu vinyaset
udake vinyaseddevi
caturaśīticaṇḍikāḥ
//
kṣetrapālamaghorāstraṃ
nyastavyaṃ koṣṭhake priye
mahāpāśupatāstraṃ tu
mūṣāyāṃ ca niyojayet
//
etanmantragaṇaṃ devi
rasasthāne niyojayet
tadā tu sidhyate tasya
sādhakasya phalaṃ priye
//
rasāṅkuśaṃ mahāmantraṃ
japettu hṛdayāntare
anye ye yoginīmantrāḥ
sarvānnārīśca jāpayet
//
aprakāśaṃ tu tenaiva
mantrarājaṃ rasāṅkuśam
aprakāśaṃ ca nārīṇāṃ
rakṣayetpraṇavaṃ tathā
mahāsamayavibhraṃśaṃ
nārīṇāṃ hṛdayaṃ yathā
//
kubjikādyāstu ye mantrā
mayā te saṃprakāśitāḥ
trailokyaṃ kṣobhitāste tu
na manyante mama priye
//
rasāṅkuśena jñānena
trailokyaṃ vaśyatāṃ vrajet
//
mantranyāsamiti jñātvā
yantramūṣāgnimānavit
kurvāṇo rasakarmāṇi
siddhiṃ prāpnoti sādhakaḥ
//
Caturthaḥ paṭalaḥ [Yantramūṣāgnivarṇanaḥ]
yantramūṣāgnimānāni
na jñātvā mantravedyapi
kiṃ karoti mahādeva
tāni me vaktumarhasi
//
rasoparasalohāni
vasanaṃ kāñjikam viḍam
dhamanīlohayantrāṇi
khallapāṣāṇamardakam
//
koṣṭhikā vakranālaṃ ca
gomayaṃ sāramindhanam
mṛnmayāni ca yantrāṇi
musalolūkhalāni ca
//
saṇḍasīpaṭṭasaṃdaṃśaṃ
mṛtpātrāyaḥkaṭorakam
pratimānāni ca tulā
chedanāni kaṣopalam
//
vaṃśanāḍīlohanāḍīm
ūṣāṅgārāṃs tathauṣadhīḥ
snehāmlalavaṇakṣāra
viṣāṇyupaviṣāṇi ca
//
evaṃ saṃgūhya sambhāraṃ
karmayogaṃ samācaret
//
dravadravyeṇa bhāṇḍasya
pūritārdhodarasya ca
mukhe tiryakkṛte bhāṇḍe
rasaṃ sūtreṇa lambitam
taṃ svedayet talagataṃ
dolāyantramiti smṛtam
//
lohamūṣādvayaṃ kṛtvā
dvādaśāṅgulamānataḥ
īṣac chidrānvitām ekāṃ
tatra gandhakasaṃyutām
//
mūṣāyāṃ rasayuktāyām
anyasyāṃ tāṃ praveśayet
toyaṃ syāt sūtakasyādhaḥ
ūrdhvādho vahnidīpanam
//
rasonakarasaṃ bhadre
yatnato vastragālitam
dāpayetpracuraṃ yatnāt
āplāvya rasagandhakau
//
sthālikāyāṃ nidhāyordhvaṃ
sthālīm anyāṃ dṛḍhāṃ kuru
saṃdhiṃ vilepayedyatnāt
mṛdā vastreṇa caiva hi
//
sthālyantare kapotākhyaṃ
puṭaṃ karṣāgninā sadā
yantrasyādhaḥ karīṣāgniṃ
dadyāttīvrāgnimeva vā
//
evaṃ tu tridinaṃ kuryāt
tato yantraṃ vimocayet
taptodake taptacullyāṃ
na kuryācchītale kriyām
//
na tatra kṣīyate sūto
na ca gacchati kutracit
anena kramayogena
kuryādgandhakajāraṇam
//
ūrdhvaṃ vahniradhaścāpo
madhye tu rasasaṃgrahaḥ
mūṣāyantramidaṃ devi
jārayedgaganādikam
//
garbhayantraṃ pravakṣyāmi
piṣṭikābhasmakāraṇam
caturaṅguladīrghāṃ tu
mūṣikāṃ mṛnmayīṃ dṛḍhām
//
tryaṅgulāṃ madhyavistāre
vartulaṃ kārayenmukham
lohasya viṃśatirbhāgā
eko bhāgastu gugguloḥ
//
suślakṣṇaṃ peṣayitvā tu
toyaṃ dadyāt punaḥ punaḥ
mūṣālepaṃ tataḥ kuryāt
tale piṣṭīṃ ca nikṣipet
//
tuṣakarṣāgninā bhūmau
mṛdusvedaṃ tu kārayet
ahorātraṃ trirātraṃ vā
rasendro bhasmatāṃ vrajet
//
jāraṇe māraṇe caiva
rasarājasya rañjane
yantramekaṃ paraṃ marma
yatrauṣadhyo mahābalam
//
auṣadhīrahitaścāyaṃ
haṭhādyantreṇa badhyate
sarvatra sūtako yāti
muktvā bhūdharalakṣaṇam
//
devatābhiḥ samākṛṣṭo
loṣṭastho 'pi hi gacchati
tasmādyantrabalaṃ caikaṃ
na vilaṅghyaṃ vijānatā
//
mantrauṣadhisamāyogāt
susiddhaṃ kurute hy ayam
mantro 'ghoro 'tra japtavyo
japānte pūjayedrasam
//
ekānte tu kriyā kāryā
dṛṣṭānyairviphalā bhavet
//
gandhakasya kṣayo nāsti
na rasasya kṣayo bhavet
kṣayo yantrasya vijñeyaḥ
yantre vikriyate kriyā
alābhe kāntalohasya
yantraṃ lohena kārayet
//
vahnilakṣyam avijñāya
rasasyārdhakṣayo bhavet
yantrakṣayavidhijñasya
caturthāṃśakṣayo bhavet
//
dvimāsena dvitīyāṃśaṃ
tṛtīyāṃśaṃ tribhirbhavet
mahāgniṃ sahate hy eṣa
sārito yatra tiṣṭhati
//
kharparaṃ sikatāpūrṇaṃ
kṛtvā tasyopari nyaset
aparaṃ kharparaṃ tatra
śanairmṛdvagninā pacet
//
pañcakṣāraistathā mūtrair
lavaṇaiśca viḍaṃ tataḥ
haṃsapākaḥ sa vijñāto
yantratantrārthakovidaiḥ
//
kṛṣṇā raktā ca pītā ca
śuklavarṇā ca mṛttikā
ādyā śreṣṭhā kaniṣṭhāntyā
madhyamā madhyamā matā
//
dagdhadhānyatuṣopetā
mṛttikā koṣṭhikāvidhau
vakranālakṛtā vāpi
śasyate surasundari
//
gārā dagdhā tuṣā dagdhā
dagdhā valmīkamṛttikā
ajāśvānāṃ malaṃ dagdhaṃ
yāvattat kṛṣṇatāṃ gatam
//
vāsakasya ca pattrāṇi
valmīkasya mṛdā saha
peṣayedvahnitoyena
yāvattat ślakṣṇatāṃ gatam
//
mardayettena badhnīyāt
vakranālaṃ ca koṣṭhikām
//
gārā dagdhā tuṣā dagdhā
dagdhā valmīkamṛttikā
cīramaṅgārakaḥ kiṭṭaṃ
vajreṇāpi na bhidyate
//
dagdhāṅgārasya ṣaḍbhāgā
bhāgaikā kṛṣṇamṛttikā
cīramaṅgārakaḥ kiṭṭaṃ
vajramūṣā prakīrtitā
//
tuṣaṃ vastrasamaṃ dagdhāṃ
mṛttikā caturaṃśikā
kupīpāṣāṇasaṃyuktā
varamūṣā prakīrtitā
//
prakāśā cāndhamūṣā ca
mūṣā tu dvividhā smṛtā
//
prakāśamūṣā deveśi
śarāvākārasaṃyutā
dravyanirvāhaṇe sā ca
vādikaiḥ supraśasyate
//
andhamūṣā tu kartavyā
gostanākārasaṃnibhā
pidhānakasamāyuktā
kiṃcid unnatamastakā
//
pattralepe tathā raṅge
dvaṃdvamelāpake tathā
saiva chidrānvitā mandā
gambhīrā sāraṇocitā
//
tilabhasma dvir aṃśaṃ tu
iṣṭakāṃśasamanvitam
bhasmamūṣā tu vijñeyā
tārāsaṃśodhane hitā
//
mokṣakṣārasya bhāgau dvau
iṣṭakāṃśasamanvitau
mṛdbhāgās tāraśuddhyartham
uttamā varavarṇini
//
raktavargeṇa sammiśrā
raktavargapariplutā
raktavargakṛtālepā
sarvaśuddhiṣu śobhanā
//
śuklavargeṇa sammiśrā
śuklavargapariplutā
śuklavargakṛtālepā
śuklaśuddhiṣu śobhanā
//
viḍavargeṇa sammiśrā
dhṛtimicchati jāraṇe
nirvāhaṇaṃ prakurvīta
raktavargapraliptayā
//
viṣaṭaṅkaṇaguñjābhiḥ
mūṣālepaṃ tu kārayet
prakāśāyāṃ prakurvīta
yadi vāṅgāralepanam
//
tasyāṃ vinyasya mūṣāyāṃ
dravyamāvartayedbudhaḥ
lepo varṇapuṭaṃ devi
raktamṛtsindhubhūkhagaiḥ
//
āvartamāne kanake
pītā tāre sitā prabhā
śulve nīlanibhā tīkṣṇe
kṛṣṇavarṇā sureśvari
//
vaṅge jvālā kapotābhā
nāge malinadhūmakā
śaile tu dhūsarā devi
āyase kapilaprabhā
//
ayaskānte dhūmravarṇā
sasyake lohitā bhavet
vajre nānāvidhā jvālā
khasattve pāṇḍuraprabhā
//
na visphuliṅgo na ca budbudaśca
yadā na rekhāpaṭalaṃ na śabdaḥ
mūṣāgataṃ ratnasamaṃ sthiraṃ ca
tadā viśuddhaṃ pravadanti loham
//
pratīvāpaḥ purā yojyo
niṣekastadanantaram
chādanaṃ tu pratīvāpaḥ
niṣekaṃ majjanaṃ viduḥ
abhiṣekaṃ tadicchanti
snapanaṃ kriyate tu yat
//
vāpo niṣekaḥ snapanaṃ
drute nirmalatāṃ gate
uṣṇenaiva hi vāñchanti
śītalaṃ na ca vāñchati
//
śukladīptiḥ saśabdaśca
yadā vaiśvānaro bhavet
lohāvartaḥ sa vijñeyaḥ
sattvaṃ patati nirmalam
//
ṣoḍaśāṅgulavistīrṇaṃ
hastamātrāyataṃ śubham
dhātusattvanipātārthaṃ
koṣṭhakaṃ varavarṇini
//
vaṃśakhādiramādhūka
badarīdārusambhavaḥ
paripūrṇaṃ dṛḍhāṅgāraiḥ
dhamedvātena koṣṭhakam
bhastrayā jvālamārgeṇa
jvālayecca hutāśanam
//
pravitatamukhabhāgaṃ saṃvṛtāntaḥpradeśaṃ
sthalaracitacirāntarjālakaṃ koṣṭhakaṃ syāt
bakagalasamamānaṃ vaṅkanālaṃ vidheyaṃ
śuṣiranalinikā syānmṛnmayī dīrghavṛttā
//
mṛnmaye lohapātre vā
ayaskāntamaye 'thavā
pāṣāṇe sphaṭike vātha
muktāśailamaye 'thavā
//
sudṛḍho mardakaḥ kāryaḥ
caturaṅgulakocchrayaḥ
sa ca lohamayaḥ śailo
hy ayaskāntamayo 'thavā
//
aghorāstrābhidhānena
mahāpāśupatena vā
mantreṇa racayecchuddhiṃ
bhūmiṃ tenaiva śodhayet
//
indhanāni ca sarvāṇi
dravyāṇi ca viśeṣataḥ
dāhakaṃ jvālayettena
khallaṃ tenaiva śodhayet
//
rasaṃ viśodhayettena
vinyaset divase śubhe
khallopari nyasitvā ca
śivamūrtimanusmaret
//
devatānugrahaṃ prāpya
yantramūṣāgnimānavit
deveśi rasasiddhyarthaṃ
jānīyāt oṣadhīrapi
//
yantramūṣāgnimānāni
varṇitāni sureśvari
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
Pañcamaḥ paṭalaḥ [Oṣadhinirṇaya]
niyāmanādikaṃ karma
krāmaṇāntaṃ sureśvara
yayā sampadyate hy eṣām
oṣadhīṃ vaktumarhasi
//
sarpākṣo vahnikarkoṭī
kañcukī jalabindujā
śatāvarī bhṛṅgarājaḥ
śarapuṅkhā punarnavā
//
maṇḍūkaparṇī matsyākṣī
brahmadaṇḍī śikhaṇḍinī
anantā kākajaṅghā ca
kākamācī kapotikā
//
viṣṇukrāntā sahacarā
sahādevī mahābalā
balā nāgabalā kṛṣṇā
cakramardaḥ kuruṅgiṇī
//
pāṭhā cāmalakī nīlī
jvālinī padmacāriṇī
phaṇitrijihvā gojihvā
kokilākṣo ghanadhvaniḥ
//
ākhuparṇī triparṇī ca
dviparṇī caikaparṇikā
tittiḍī kṣīriṇī rāsnā
meṣaśṛṅgī ca kukkuṭī
//
kṛṣṇaparṇī ca tulasī
śvetā ca girikarṇikā
etā niyāmakauṣadhyaḥ
puṣpamūladalānvitāḥ
dolāsvedaḥ prakartavyo
mūlenānena suvrate
//
caṇḍālī rākṣasī vyāghrī
khaḍgārī gajakarṇikā
śaṅkhapuṣpyagnidhamanī
lāṅgalī bālamocakā
//
raktasnuhī raktaśṛṅgī
raktikā nīlacitrakaḥ
śṛgālajihvā bṛhatī
vajrā cakrī ca rājikā
//
ekavīrā narakasā
rudantī brahmacāriṇī
uccaṭā māninīkandā
kumārī raktacitrakaḥ
//
lakṣmīḥ śākhoṭakaścaiva
kañcukī meṣaśṛṅgikā
himāvatī somalatā
modā vyāghranakhī śamī
//
kāñcanī vanarājī ca
kākamācī ca keśinī
ajamārī koṭarākṣī
hanūmatyaṅganāyikā
//
narajīvā hemapuṣpī
kākamuṇḍī ca kālikā
toyavallī gajārī ca
haṃsāṅghrī kuhukaṃvikā
tāmbūlī sūryabhaktā ca
rasanirjīvakārikāḥ
//
kaṭutumbī ca gosandhī
devadālīndravāruṇī
vākucī brahmabījāni
kārpāsaṃ kṛṣṇajīrakam
//
kaṅgunī kṛṣṇakanakaṃ
śvetārkaṃ ca pipīlijam
dantinī yavaciñcā ca
karkoṭī kāravallikā
//
gojihvā kākajaṅghā ca
mahākālī ca śambarī
śvetaguñjā sitāṅkolaḥ
paṭolī bilvameva ca
ekaikamoṣadhībījaṃ
mārayedrasabhairavam
//
raktasnuhī somalatā
rudantī raktacitrakaḥ
śākhoṭakī dagdharuhā
modinī vṛddhadārukaḥ
//
triśūlī kṛṣṇamārjārī
cakrikā kṣīrakukkuṭī
devadālī śaṅkhapuṣpī
kākamācī hanūmatī
//
nīlajyotis tṛṇajyotir
utkaṭā hemavallarī
tridaṇḍī brahmadaṇḍī ca
cakrāṅkī sthalapadminī
//
nāgajihvā nāgakarṇī
vīrā vartulaparṇikā
arkapattrī vaṃśapattrī
tāmraparṇī tatheśvarī
indurī devadeveśi
rasabandhakarāḥ priye
//
tīvragandharasasparśair
dravyaiḥ sthāvarajaṅgamaiḥ
mriyate badhyate caiva
rasaḥ svedanamardanāt
//
sūryāvartaśca kadalī
vandhyā kośātakī tathā
vajrakandodakakaṇā
kākamācī ca śigrukaḥ
//
devadālī ca deveśi
drāvikāḥ parikīrtitāḥ
doṣān haranti yogina
dhātūnāṃ pāradasya ca
//
kākamācī ghanaravaḥ
kāsamardaḥ kṛtāñjaliḥ
varāhakarṇī saṭirī
haṃsadāvī śatāvarī
//
tāmbūlī nāginī brahmī
haṃsapādī ca lakṣaṇā
arjunī kṣīranālī ca
kāravello 'rkapattrikā
vyāghrī cavī kuravakaḥ
krāmikāḥ suravandite
//
brahmadaṇḍaḥ sudaṇḍaśca
lohadaṇḍastṛtīyakaḥ
ete rasāyane yogyā
brahmaviṣṇumaheśvarāḥ
//
bhūpāṭalī ca kaumārī
siṃhavallī ca śūkarī
hemaparṇī paṭolī ca
nāgavallī ca bhṛṅgarāṭ
ityaṣṭa mūlikāḥ proktāḥ
pañcaratnaṃ śṛṇu priye
//
mantrasiddhāsanā devī
tathā kaṅkālakhecarī
indirā ca kṣamāpālī
pañcamī tu niśācarī
pañcaratnamidaṃ devi
rasaśodhanajāraṇe
//
rasasya bandhane śastam
ekaikaṃ suravandite
rasāṅkuśena gṛhṇīyāt
pañcaratnāni suvrate
dadāti khecarīṃ siddhiṃ
rasabhairavasaṃgame
//
trikṣāraṃ ṭaṅkaṇakṣāro
yavakṣāraśca sarjikā
tilāpāmārgakadalī
palāśaśigrumocikāḥ
mūlakārdrakaciñcāśca
vṛkṣakṣārāḥ prakīrtitāḥ
//
amlavetasajambīra
luṅgāmlacaṇakāmlakam
nāraṅgaṃ tintiṇīkaṃ ca
cāṅgeryamlagaṇottamāḥ
//
sāmudraṃ saindhavaṃ caiva
cūlikālavaṇaṃ tathā
sauvarcalaṃ ca kācaṃ ca
lavaṇāḥ pañca kīrtitāḥ
//
saktukaṃ kālakūṭaṃ ca
sitamustā tathaiva ca
śṛṅgī kṛṣṇaviṣaṃ caiva
pañcaite tu mahāviṣāḥ
//
snuhyarkonmattakaṃ caiva
karavīraṃ ca lāṅgalī
pañcaivopaviṣā mukhyāḥ
tailāni hy uttamāni vai
kusumbhakaṅguṇīnaktā
tilasarṣapajāni tu
//
hastyaśvachāganārīṇāṃ
mūtraṃ gavyaṃ ca pañcamam
//
pittaṃ pañcavidhaṃ matsya
gavāśvanarabarhijam
//
vasā pañcavidhā matsya
meṣāhinarabarhijā
//
kapotacāṣagṛdhrāṇāṃ
śikhikukkuṭayośca viṭ
//
mañjiṣṭhā kuṅkumaṃ lākṣā
khadiraścāsanaṃ tathā
raktavargastu deveśi
pītavargamataḥ śṛṇu
kusumbhaṃ kiṃśukaṃ rātrī
pataṃgo madayantikā
//
śuklavargaḥ sudhākūrma
śaṅkhaśuktivarāṭikāḥ
//
guñjāṭaṅkaṇamadhvājya
guḍā drāvaṇapañcakam
//
kācaṭaṅkaṇasauvīraṃ
śodhanatritayaṃ priye
//
sarve malaharāḥ kṣārāḥ
sarve cāmlāḥ prabodhakāḥ
viṣāṇi ca tamoghnāni
snehā mārdavakārakāḥ
//
ityoṣadhigaṇāḥ proktāḥ
siddhidā rasasaṃgame
kriyāṃ kurvanti tadyogāt
śaktayaśca mahārasāḥ
//
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
Ṣaṣṭhaḥ paṭalaḥ [Abhrakādilakṣaṇasaṃskāranirṇaya]
devadeva mahādeva
śaktīnāṃ lakṣaṇaṃ katham
rasakarmaṇi yogyatve
saṃskāras tasya kathyatām
//
kadācidgirijā devī
haraṃ dṛṣṭvā manoharam
mumoca yattadā vīryaṃ
tajjātaṃ śubhamabhrakam
pītaṃ kṛṣṇaṃ tathā śuklaṃ
raktaṃ bhūmeśca saṃgamāt
//
abhrakaṃ kāntapāṣāṇaṃ
vajraṃ vaikrāntakaṃ śṛṇu
//
pinākaṃ darduraṃ nāgaṃ
vajraṃ cābhraṃ caturvidham
pināke 'gniṃ praviṣṭe tu
śabdaś ciṭiciṭir bhavet
//
dardure 'gniṃ praviṣṭe tu
śabdaḥ kukkuṭavadbhavet
agniṃ praviṣṭaṃ nāgaṃ tu
phūtkāraṃ devi muñcati
//
agniṃ praviṣṭaṃ vajraṃ tu
vajravattiṣṭhati priye
//
kuṣṭhapradaṃ pinākābhraṃ
darduraṃ maraṇapradam
nāgaṃ dehagataṃ nityaṃ
vyādhiṃ kuryād bhagaṃdaram
//
rase rasāyane caiva
yojyaṃ vajrābhrakaṃ priye
anekavarṇabhedena
taccaturvidhamabhrakam
//
raktaṃ pītaṃ ca hemārthe
kṛṣṇaṃ hemaśarīrayoḥ
tārakarmaṇi śuklaṃ ca
kācakiṭṭaṃ sadā tyajet
//
ekapattraṃ kṛtaṃ pūrvam
abhrakaṃ suranāyike
agastyapuṣpatoyena
kumudānāṃ rasena ca
//
kapitindukajambīra
meghanādapunarnavaiḥ
yavaciñcāranālāmla
karavīrāruṇotpalaiḥ
//
vanasūraṇabhūdhātrī
bhiṇḍīmūlāmlavetasaiḥ
meṣaśṛṅgīśaśavasā
śṛṅgatailaśamīrasaiḥ
//
vajravallīkṣīrakanda
maricaiḥ sumukhena ca
tridinaṃ svedayed devi
jāyate doṣavarjitam
//
dhānyābhrakaṃ purā kṛtvā
suślakṣṇaṃ navanītavat
triṃśatpalaṃ vyomarajaḥ
kṣudramatsyapaladvayam
//
tilacūrṇapalaṃ guñjā
tripalaṃ pādaṭaṅkaṇam
godhūmabaddhā tatpiṇḍī
pañcagavyena bhāvitā
//
dhamanāt koṣṭhikāyantre
bhastrābhyāṃ tīvravahninā
patatyabhrakasattvaṃ tu
sattvāni nikhilāni ca
//
svedanauṣadhiniryāsa
lolitaṃ puṭitaṃ muhuḥ
mṛtaṃ tu pañcanicula
puṭair bahulapotakam
//
piṇḍitaṃ vyoma niṣkledaṃ
dattvā sattvaṃ nirañjanam
umāphalaiśca puṣpaiśca
ṣaṣṭikāmlapariplutaiḥ
aumadaṇḍavimardena
gamanaṃ dravati sphuṭam
//
agnijāraṃ nave kumbhe
sthāpayitvā dharottaram
gaganaṃ dravati kṣipraṃ
muktāphalasamaprabham
//
śatadhā kañcukīcūrṇaṃ
kañcukīrasabhāvitam
drāvayedgaganaṃ devi
lohāni sakalāni ca
//
dhānyāmlake paryyuṣitaṃ
niculakṣāravāriṇi
sthitaṃ taddravatāṃ vāti
nirleparasasannibham
//
agastyapuṣpatoyena
piṣṭvā sūraṇakandake
koṣṭhabhūmigataṃ māsaṃ
jāyate rasasannibham
//
chāgamūtreṇa saṃsiktaṃ
kapitindukareṇunā
abhrakaṃ vāpitaṃ devi
jāyate jalasannibham
//
kākinīvījacūrṇena
ghṛṣṭamabhrakajaṃ rajaḥ
snuhikṣīreṇa saptāhaṃ
siktaṃ dhmātaṃ drutaṃ bhavet
//
apāmārgasya pañcāṅgam
abhrakaṃ ca supeṣitam
sthāpayenmṛnmaye pātre
tadbhavet salilaṃ yathā
//
ghṛṣṭamabhrakacūrṇaṃ tu
kapālīmaricaiḥ saha
śilayā vāpitaṃ bhūyo 'py
agastyarasasaṃyutam
//
mārjārapādīsvarasa
phalamūlāmlamarditam
mātuluṅgaphale nyastaṃ
vrīhimadhye nidhāpayet
taddravet pakṣamātreṇa
śilāsaindhavayojitam
//
ekapatrīkṛtaṃ sapta
dinaṃ munirase kṣipet
dārvīmaricasaṃmiśraṃ
maurvīrasapariplutam
//
sauvarccalayuto meghā
vajravallīrasaplutaḥ
śarāvasaṃpuṭe dhmāto
jāyate jalasannibhaḥ
//
vegāphalasya cūrṇena
samamabhrakajaṃ rajaḥ
bhāvitāṃ kuliśakṣīre
dhmātaṃ dravati tatkṣaṇāt
//
vajravallīrasaiḥ piṣṭvā
vyoma sauvarcalānvitam
śarāvasaṃṣuṭe paktvā
dravet salilasannibham
//
gomāṃsasaindhavārkaistu
munitoyayutaṃ punaḥ
kadalīkandakāntaḥsthaṃ
gomayāgnau tryahaṃ dravet
//
kṛṣṇābhrapatraṃ saṃgṛhya
pīlutailena lepayet
saptāhamātape taptam
āmle kṣiptvā dinatrayam
//
vajrārkacitrakakṣāraṃ
tumbīkṣārastathārjunaḥ
sarjakṣāro yavakṣāra
ṣṭaṅkaṇaścāṣṭamo bhavet
//
kṣīrakandarasaṃ caiva
vajrakandarasaṃ tathā
vṛhatītrayasaṃyuktaṃ
kṣāravargañca lepayet
//
kalkenānena liptaṃ tat
patrābhraṃ kāṃsyabhājane
dhamanāt sūryyatāpotthāt
tridinena drutaṃ bhavet
//
athavābhrakapatraṃ tu
kañcukokṣīramadhyagam
bhāvayecca tathā tena
yāvaccūrṇaṃ tato bhavet
//
grāhayedabhrapatrāṇi
nikṣipyāmle dinatrayam
lepayettena kalkena
kāṃsyapātre nidhāpayet
sūryyatāpena saptāhaṃ
drutiḥ sañjāyate kṣaṇāt
//
kākāṇḍīphalacūrṇena
drāvakaiḥ pañcabhistathā
abhrakasya yutaṃ cūrṇaṃ
dhmātaṃ mūṣāgataṃ dravat
//
bhrāmakaṃ cumbakaṃ caiva
karṣakaṃ drāvakaṃ tathā
evaṃ caturvidhaṃ kāntaṃ
romakāntañca pañcamam
//
ekadvitricatuḥpañca
sarbbatomukhameva tat
pītaṃ kṛṣṇaṃ tathā raktaṃ
trivarṇaṃ syāt pṛthak pṛthak
//
krameṇa devatāstatra
brahmaviṣṇumaheśvarāḥ
//
sparśavedhi bhavet pītaṃ
kṛṣṇaṃ śreṣṭhaṃ rasāyane
raktavarṇaṃ mahābhāge
rasabandhe praśasyate
//
bhrāmakaṃ tu kaniṣṭhaṃ syāt
cumbakaṃ madhyamaṃ priye
uttamaṃ karṣakaṃ devi
drāvakaṃ cottamottamam
//
bhrāmayellohajātaṃ tu
tatkāntaṃ bhrāmakaṃ priye
cumbayeccumbakaṃ kāntaṃ
karṣayet karṣakaṃ priye
//
yatsākṣāddrāvayellohaṃ
takrāntaṃ drāvakaṃ bhavet
tadromakāntaṃ sphuṭitāt
yathā romodgamo bhavet
//
kaniṣṭhaṃ syādekamukhaṃ
madhyaṃ dvitrimukhaṃ bhavet
catuḥpañcamukhaṃ śreṣṭham
uttamaṃ sarvatomukham
//
bhrāmakaṃ cumbakañcaiva
vyādhināśe praśasyate
rase rasāyane caiva
karṣakaṃ drāvakaṃ hitam
//
madonmattagajaḥ sūtaḥ
kāntamaṅkuśamucyate
kṣetraṃ khātvā grahītavyaṃ
tatprayatnena bhūyasā
//
mārutātapavikṣiptaṃ
varjayet surasundari
bahiḥsthitaṃ tvayaskāntaṃ
chāgaraktena bhāvayet
//
chāgaraktapraliptena
vāsasā pariveṣṭayet
chāgacarmaparīveṣṭya
vinyaset pūrvvavat kṣitau
//
uddhṛtaṃ saptabhirmāsaiḥ
toyakumbhe vinikṣipet
//
raktapuṣpaiḥ sadā pūjyaṃ
raktamālyānulepanaiḥ
pūjitaṃ madyamāṃsaiśca
yojyaṃ rasarasāyane
//
saṃskṛtaṃ chāgaraktena
bhrāmakaṃ cumbakaṃ bhavet
anena kramayogena
drāvakaṃ bhavati priye
//
sūtalohasya vakṣyāmi
saṃskāramatisaukhyadam
jīvadehe praveśe ca
dehasaukhyabalapradam
//
kāntalohaṃ vinā sūto
dehe na krāmati kvacit
vedhayedvyāpayecchīghraṃ
tailabindurivāmbhasi
//
na sūtena vinā kānto
na kāntaḥ sūtavarjitaḥ
kāntasūtasamāyuktaḥ
prayogo dehadhārakaḥ
//
yavakṣārantu saṃgṛhya
snigdhabhāṇḍe nidhāpayet
maricābhrakacūrṇena
piṇḍībandhantu kārayet
kāntalohaṃ draveddhmātaṃ
nātra kāryā vicāraṇā
//
triṃśaccumbakakāntaṃ ca
piṣṭvā tu triphalāmbhasā
tenaiva kṣālanaṃ kāryyaṃ
pañcaniṣkaṃ tu ṭaṅkaṇam
//
jīrṇavastre vinikṣipya
madhusarpiryutaṃ puṭet
saṃsthāpya māsaparyyantaṃ
tatra śuddhirbhavetpriye
//
sināḍikāyā mūlaṃ tu
daśaniṣkamitaṃ yutam
phalatrayakaṣāyana
khalle tu parimardayet
//
trimūṣāsu samaṃ sthāpyam
aṣṭāṅgulamitāsu ca
mūṣakālepanaṃ kāryyaṃ
tanmūlaṃ niṣkamātrakam
//
śivapañcamukhīkāryyā
mūṣāṃ prati samaṃ tataḥ
yantrahaste susaṃbadhya
khoṭakaṃ ca śilātale
//
tailena miśritaṃ kṛtvā
kāntanāgaṃ labhettataḥ
abhrakakramayogena
drutipātañca sādhayet
//
surāsurairmathyamāne
kṣīrode mandarādriṇā
pītaṃ tadamṛtaṃ devair
amaratvam upāgatam
//
pibatāṃ bindavo devi
patitā bhūmimaṇḍale
śuṣkāste vajratāṃ yātā
nānāvarṇā mahābalāḥ
//
bindavaḥ ke 'pi sañjātāḥ
sasyakā vimalāstathā
brāhmaṇāḥ kṣattriyā vaiśvāḥ
śudrāścaivamanekadhā
//
śvetā raktāstathā pītā
kṛṣṇāścaiva caturvidhāḥ
puruṣāśca striyaścaiva
napuṃsakam anukramāt
//
vṛttāḥ phalakasaṃpūrṇās
tejasvanto mahattarāḥ
puruṣāste niboddhavyā
rekhābinduvivarjitāḥ
//
rekhābindusamāyuktāḥ
khaṇḍāścaiva tu yoṣitaḥ
trikoṇāḥ pattalā dīrghāḥ
vijñeyāste napuṃsakāḥ
//
sattvavanto balopetā
lohe krāmaṇaśīlinaḥ
rasabandhakarāḥ śīghraṃ
puṃvajrāḥ suravandite
//
śarīrakāntijananāḥ
strīvajrāḥ svalpaśaktayaḥ
napuṃsakāḥ sattvahīnāḥ
kaṣṭaṃ lohe kramanti ca
//
kṣatriyāḥ sarvakāryyeṣu
varjyāśca rasakarmaṇi
uttamā madhyamāścaiva
kaniṣṭhāḥ parikīrtitāḥ
//
sthūlātisthūlamadhyāśca
sūkṣmāḥ sūkṣmatarāḥ priye
āsphoṭadāhabhedaiśca
nirvyaṅgā nirupadravāḥ
vīryyavantaśca te jyeṣṭhā
nirmalā balavattarāḥ
//
rasāyane bhaved vipro hy
aṇimādiguṇapradaḥ
kṣatriyo mṛtyunāśārtho
valīpalitarogahā
//
dravyakāro tathā vaiśyaḥ
śarīraṃ dṛḍhatāṃ nayet
vyādhipraśamanaṃ śūdro
vayaḥstambhaṃ karoti ca
//
klībe klīvāḥ striyaḥ strīṇāṃ
sarbbeṣāṃ puruṣā hitāḥ
//
yathā jātistathotsāhaṃ
yathā sattvaṃ tathā guṇān
yathā rucistathā śīlaṃ
yathā śīlaṃ tathā varam
yathā varastathā varṇaṃ
kurvanti kuliśāḥ priye
//
śyāmā śamī ghanaravo
vaṣābhūnmattakodravāḥ
ākhukarṇī munitaruḥ
kulatthaṃ cāmlavetasam
//
meṣaśṛṅgī raso 'pyeṣāṃ
kandasya sūraṇasya tu
śodhayettridinaṃ vajraṃ
śuddhimeti sureśvari
//
meṣaśṛṅgaṃ bhujaṅgāsthi
kūrmapṛṣṭhaṃ śilājatu
snukkīlālarasaṃ stanyaṃ
kāntapāṣāṇameva ca
//
vajrakaṃ cāpi vaikrāntaṃ
tanmadhye prakṣipet priye
tīvrānale puṭaṃ dattvā
puṭāntaṃ yāvadāgatam
//
kulatthaṃ kodravaṃ cāpi
hayamūtreṇa peṣayet
taptaṃ nipecayet pīṭhe
yāvattadbhasmatāṃ gatam
//
eṣa kāpāliko yogo
vajramāraṇa uttamaḥ
//
mākṣikaṃ meṣaśṛṅgaṃ ca
śilāgandhakaṭaṅkaṇam
vaikrāntaṃ tālakaṃ cāpi
vajrīkṣīrapariplutam
//
lepaṃ mūṣodare dattvā
samāvarttaṃ tu kārayet
mriyante hīrakāstatra
dvandve samyaṅmilanti ca
//
gandhakaṃ ca śilādhātuṃ
bhrāmakasya mukhaṃ tathā
śaśakasya ca dantāṃśca
vetasāmlena peṣayat
//
anena siddhakalkena
mūṣālepaṃ tu kārayet
andhamūṣāgataṃ dhmātaṃ
vajraṃ tu mriyate kṣaṇāt
//
tenaiva militaṃ vajraṃ
tārahemni na saṃśayaḥ
//
tālakaṃ gandhakaṃ kāntaṃ
tāpyaṃ karpūraṭaṅkaṇam
ciñcāsthi meṣaśṛṅgaṃ ca
strīrajaḥparipeṣitam
mūṣālepagataṃ dhmātaṃ
vajraṃ tu mriyate kṣaṇāt
//
śarapuṅkhasya pañcāṅgaṃ
peṣyaṃ strīrajasā tataḥ
peṭārībījam athavā
saṃpeṣyaṃ taṇḍulāmbhasā
//
peṣyaṃ trikarṣakārpāsa
mūlaṃ vā taṇḍulāmbhasā
āraktarākāmūlaṃ vā
strīstanyena tu peṣitam
//
peṣayedvajrakandaṃ vā
vajrīkṣīreṇa suvrate
tatkalkapuṭitaṃ dhmātaṃ
vajraṃ caiva mṛtaṃ bhavet
//
mahānadīśvetaśuktyāṃ
dinamekantu bhāvitam
kṣīreṇottaravāruṇyāḥ
kalkenānena suvrate
//
tālena meṣaśṛṅgyā ca
vajravallyā ca veṣṭitam
andhamūṣāgataṃ dhmātaṃ
vajraṃ tu mriyate kṣaṇāt
//
kāntasya piṣṭikāmadhye
vajraṃ devi vinikṣipet
peṣayedgandhatailena
mriyate vajram īśvari
//
kulatthāmbhasi kāsīsa
saurāṣṭrītālakānvite
apāmārgakṣārayute
vajraṃ siktaṃ mṛtaṃ bhavet
//
amṛtākandatimira
bījatvakkṣīraveṣṭitam
meṣaśṛṅgagataṃ vajraṃ
mṛlliptaṃ mriyate puṭaiḥ
//
peṭārī haṃsapādī ca
vajravallī ca sūraṇam
aśvatthasyāṅkurā devi
sarve strīstanyapeṣitāḥ
//
anena siddhakalkena
veṣṭitaṃ bṛhatīphale
kṣiptaṃ bahirmṛdā liptaṃ
mriyate saptabhiḥ puṭaiḥ
//
śvetendurekhāpuṣpāmbu
gandhakatrayamākṣikaiḥ
veṣṭitaṃ kuliśaṃ devi
puṭapākāt mṛtaṃ bhavet
//
aśvatthabadarībhiṇḍī
mākṣīkaṃ karkaṭāsthi ca
snuhīkṣīreṇa saṃpeṣya
puṭādvipro mṛto bhavet
//
karavīrārkadugdhena
meṣaśṛṅgaṃ sahiṅgulam
udumbarasamāyuktaṃ
puṭāt kṣatriyamāraṇam
//
bālā cātibalā caiva
gandhakaṃ karkaṭāsthi ca
kṣīreṇottaravāruṇyāḥ
puṭanādvaiśyamāraṇam
//
kaṇḍūlasūraṇenaiva
śilayā laśunena ca
nyagrodhaśaṅkhadugdhena
śūdro 'pi mriyate kṣaṇāt
//
sthūlā bahusthūlapuṭaiḥ
naśyanti phalakādayaḥ
susvinnā iva jāyante
mṛdutvamupajāyate
//
piṣṭvāmalakapañcāṅgaṃ
gaurābhām indravāruṇīm
anena veṣṭitaṃ vajraṃ
mriyate saptabhiḥ puṭaiḥ
//
mātṛvāhakajīvasya
madhye vajraṃ vinikṣipet
dolāsvede tryahaṃ devi
guṇapattrasamaṃ bhavet
//
eraṇḍavṛkṣamadhye tu
vajraṃ devi vinikṣipet
ekamāse gate devi
guṇapattrasamaṃ bhavet
//
kāntasya piṣṭikāmadhye
vajraṃ devi vinikṣipet
kārpāsanimbapattraṃ ca
badarīpattrasaṃyutam
//
ekatra peṣayettattu
kāntagolakaveṣṭitam
bāhye tāmbūlapattreṇa
sthāpayejjānumadhyataḥ
//
yāmadvayena tadvajraṃ
jāyate mṛdu niścitam
tatkṣaṇānmriyate vajraṃ
tāre hemni na saṃśayaḥ
//
jambīraphalamadhyasthaṃ
vastrapoṭalikāgatam
kvāthayet kodravakvāthe
krameṇānena tu tryaham
tadvajraṃ jāyate khoṭaṃ
hemnā milati tatkṣaṇāt
//
nāgavallyā praliptaṃ tu
tatpattreṇaiva veṣṭitam
jānumadhye sthitaṃ yāmaṃ
mṛdu saṃjāyate dhruvam
//
mūle vajralatāyāstu
mṛdu vajraṃ vinikṣipet
puṭaṃ dadyāt prayatnena
bhasmībhavati tatkṣaṇāt
//
sukhādbandhakaraṃ hy āśu
sattvaṃ muñcati tatkṣaṇāt
sarvamṛtyupraśamanāḥ
sarvasiddhikarāś ca te
//
asthiśṛṅkhalamadhyasthaṃ
kṛtvā vajraṃ virandhritam
jalabhāṇḍe tu tat svinnaṃ
saptāhaṃ dravatāṃ vrajet
//
kṣāratrayaṃ rāmaṭhaṃ ca
caṇakāmlāmlavetasam
kṣiptvā jvālāmukhīkṣīraṃ
sthalakumbhīrasena ca
//
etaistu marditaṃ vajraṃ
snuhyarkapayasā tathā
dolāyāṃ svedayeddevi
jāyate rasavad yathā
//
athavāpyabhrakaṃ svinnaṃ
mauktikaṃ ca pravālakam
mākṣikaṃ nīlapuṣpaṃ ca
pītaṃ marakataṃ mahat
vaiḍūryasphaṭikādīni
dravanti salilaṃ yathā
//
lohajātaṃ tathā dhmātam
agnivarṇaṃ tu dṛśyate
vāpitaṃ sakṛd ekena
mṛtaṃ jalasamaṃ bhavet
//
muktāphalaṃ tu saptāhaṃ
vetasāmlena bhāvitam
jambīrodaramadhyasthaṃ
dhānyarāśau nidhāpayet
puṭapākena taccūrṇaṃ
jāyate salilaṃ yathā
//
śṛṇu devi mahābhāge
vaikrāntākhyaṃ mahārasam
//
daityendro mahiṣaḥ siddho
haradehasamudbhavaḥ
durgā bhagavatī devī
taṃ śūlena vyamardayat
//
tasya raktaṃ tu patitaṃ
yatra yatra sthitaṃ bhuvi
tatra tatra tu vaikrānto
vajrākāro mahārasaḥ
//
vindhyasya dakṣiṇe cāsti
uttare nāsti sarvathā
vikṛntayati lohāni
tena vaikrāntakaḥ smṛtaḥ
//
śvetaḥ pītastathā rakto
nīlaḥ pārāvataprabhaḥ
mayūravālasadṛśaś
cānyo marakataprabhaḥ
//
dehasiddhikaraḥ kṛṣṇaḥ
pīte pītaḥ site sitaḥ
sarvārthasiddhido raktaḥ
tathā marakataprabhaḥ
śeṣe dve niṣphale varjye
vaikrāntamiti saptadhā
//
yatra kṣetre sthitaṃ devi
vaikrāntaṃ tatra bhairavam
vināyakaṃ ca sampūjya
gṛhṇīyāt sādhakottamaḥ
//
vaikrāntaṃ cūrṇitaṃ sūkṣmaṃ
surāsuranamaskṛtam
vyāghrīkandasya madhyasthaṃ
dhamayitvā puṭe sthitam
//
aśvamūtreṇa mṛdvagnau
svedayet saptavāsarāt
chāyāśuṣkaṃ tataḥ kuryād
idaṃ vaikrāntamuttamam
//
athavā lavaṇakṣāra
mūtrāmlakṛṣṇatailakaiḥ
kulatthakodravakvāthe
svedayet sapta vāsarān
//
vandhyācūrṇaṃ tu vaikrāntaṃ
samāṃśena tu cūrṇayet
ajāmūtreṇa saṃbhāvya
chāyāśuṣkaṃ tu kārayet
andhanāle dhamitvā tu
mūṣāsattvaṃ tu jāyate
//
mokṣamoraṭapālāśa
kṣāragomūtrabhāvitam
vajrakandaśiphākalka
lākṣāṭaṅkaṇasaṃyutam
//
vaikrāntasambhavaṃ cūrṇaṃ
meṣaśṛṅgīdravānvitam
piṇḍitaṃ mūkamūṣāyāṃ
dhmātaṃ sattvaṃ vimuñcati
//
vaikrāntaṃ vajrakandaṃ ca
peṣayed vajravāriṇā
māhiṣe navanīte ca
sakṣaudraṃ piṇḍitaṃ tataḥ
śodhayitvā dhamet sattvam
indragopasamaṃ patet
//
ketakīsvarasaḥ kāṅkṣī
maṇimatthaṃ sakhecaram
svedanājjāyate devi
vaikrāntaṃ rasasaṃnibham
//
suvarṇaṃ rajataṃ tāmraṃ
kāntalohasya vā rajaḥ
anena svedavidhinā
dravanti salilaṃ yathā
//
ityuktamabhrakādīnāṃ
caturṇāṃ lakṣaṇādikam
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotum icchasi
//
iti śrīpārvatīparameśvarasaṃvāde rasārṇave rasasaṃhitāyām abhrakādilakṣaṇasaṃskāranirṇayo nāma ṣaṣṭhaḥ paṭalaḥ
7 [Mahārasoparasalohalakṣaṇasaṃskāraratnadrāvaṇamāraṇanirṇayaḥ]
saha lakṣaṇasaṃskārair
ājñāpaya mahārasān
anyacca tādṛśaṃ deva
rasavidyopakārakam
//
mākṣiko vimalaḥ śailaś
capalo rasakastathā
sasyako daradaścaiva
srotoñjanam athāṣṭakam
aṣṭau mahārasāścaivam
etān prathamataḥ śṛṇu
//
kṛṣṇastu bhārataṃ śrutvā
yoganidrāmupāgataḥ
tasya pādatale viddhaṃ
vyādhena mṛgaśaṅkayā
//
ye tatra patitā bhūmau
kṣatādrudhirabindavaḥ
te nimbaphalasaṃsthānā
jātā vai mākṣikopalāḥ
//
mākṣiko dvividhastatra
pītaśuklavibhāgataḥ
vimalastrividho devi
śuklaḥ pītaśca lohitaḥ
//
tailāranālatakreṣu
gomūtre kadalīrase
kulatthakodravakvāthaiḥ
mākṣikaṃ vimalaṃ tathā
muhuḥ śūraṇakandasthaṃ
svedayedvaravarṇini
//
kṣārāmlalavaṇairaṇḍa
tailasarpiḥsamanvitam
puṭatrayaṃ pradātavyaṃ
taddvayaṃ śodhitaṃ bhavet
//
mākṣikaṃ cūrṇitaṃ stanya
snuhyarkakṣīrabhāvitam
sattvaṃ muñcati sudhmātaṃ
ṭaṅkakaṅkuṣṭhamoditam
//
kadalīkandatulasī
nāraṅgāmlapariplutam
saptasaptapuṭopetaṃ
pañcadrāvakasaṃyutam
strīstanyamoditaṃ dhmātaṃ
sattvaṃ muñcati mākṣikam
//
kṣaudragandharvatailābhyāṃ
gomūtreṇa ghṛtena ca
kadalīkandasāreṇa
bhāvitaṃ mākṣikaṃ muhuḥ
mūṣāyāṃ muñcati dhmātaṃ
sattvaṃ śulvanibhaṃ mṛdu
//
devadālīrasaṃ kṣiptvā
pādāṃśaṭaṅkaṇairyutam
prakaṭāṃ mūṣikāṃ kṛtvā
dhamet sattvam apekṣitam
//
kimatra citraṃ kadalīrasena
supācitaṃ sūraṇakandasampuṭe
vātāritailena puṭena tāpyaṃ
puṭena dagdhaṃ varaśuddhim eti
//
gomūtraiśca snuhikṣīraiḥ
bhāvyameraṇḍatailakaiḥ
mākṣikaṃ dinam ekaṃ tu
marditaṃ vaṭakīkṛtam
abhravaddhamayet sattvaṃ
sasyakasyāpyayaṃ vidhiḥ
//
tāpyam āvartakaṃ dhātu
mākṣikaṃ madhudhātukam
mākṣikaṃ tiktamadhuraṃ
mehārśaḥkṣayakuṣṭhanut
kaphapittaharaṃ balyaṃ
yogavāhi rasāyanam
//
jvarasaṃnipātadāridryāṇyapi yannāmakathanamātreṇa /
naśyanti yojanaśate kas tasmāllohavedhakaraḥ //
vimalaṃ śigrutoyena
kāṅkṣīkāsīsaṭaṅkaṇaiḥ
vajrakandasamāyuktaṃ
bhāvitaṃ kadalīrasaiḥ
//
mokṣakakṣārasaṃyuktaṃ
dhāmitaṃ mūkamūṣayā
sattvaṃ candrārkasaṃkāśaṃ
prayacchati na saṃśayaḥ
//
patito 'patitaśceti
dvividhaḥ śailā īśvari
granthāntare 'pi kīrtyo 'sau
kīrtito bahubhiḥ suraiḥ
//
nidāghe gharmasaṃtaptā
dhātusāraṃ dharādharāḥ
niryāsaṃ ca vimuñcanti
tacchilājatu kīrtitam
//
śilāvad dhātukaṃ dhmātaṃ
śailajaṃ girisānujam
jatvadrijaṃ giriḥ śailaḥ
proktastvayānukīrtitaḥ
//
kṣārāmlagojalairdhmātaṃ
śudhyate ca śilājatu
athavā goghṛtenāpi
triphaladvyārdrakadravaiḥ
lohapātre vinikṣipya
śodhayettattu yatnataḥ
//
śailaṃ vicūrṇayitvā tu
dhānyāmlopaviṣair viṣaiḥ
piṇḍaṃ baddhvā tu vidhivat
pātayeccapalaṃ yathā
//
gauraḥ śveto 'ruṇaḥ kṛṣṇaś
capalastu praśasyate
haimābhaścaiva tārābho
viśeṣādrasabandhakaḥ
//
śeṣau madhyau ca lākṣāvat
śīghradrāvau tu niṣphalau
vaṅgavaddravate vahnau
capalastena kīrtitaḥ
//
vastreṇa baddhvā capalaṃ
laṅghayedyadi sāgaram
vastraṃ ca veṣṭayet sadyaḥ
tenāsau capalaḥ smṛtaḥ
//
sārayet puṭapākena
capalaṃ girimastake
dehabandhaṃ karotyeva
viśeṣādrasabandhanam
//
capalaścapalāvedhaṃ
karoti ghanavaccalaḥ
capalo lekhanaḥ snigdho
dehalohakaro mataḥ
//
mṛttikāguḍapāṣāṇa
bhedato rasakastridhā
//
pītastu mṛttikākāro
mṛttikārasako varaḥ
guḍābho madhyamo jñeyaḥ
pāṣāṇābhaḥ kaniṣṭhakaḥ
//
kaṭukālābuniryāse
nāloḍya rasakaṃ pacet
śuddho doṣavinirmuktaḥ
pītavarṇastu jāyate
//
kimatra citraṃ rasakaṃ rasena
rajasvalāyāḥ kusumena bhāvitam
krameṇa kṛtvā uragena rañjitaṃ
karoti śulbaṃ tripuṭena kāñcanam
//
kṣīyate nāpi vahnisthaḥ
sattvarūpo mahābalaḥ
//
rasakaṃ cūrṇayitvā tu
baddhvā vastre vicakṣaṇaḥ
mūtre nidhāpayet strīṇāṃ
saptarātraṃ sureśvari
//
puṣpāṇāṃ raktapītānāṃ
rasaiḥ pattraiśca bhāvayet
//
kṣāraiḥ snehaistathā cāmlaiḥ
bhāvitaṃ rasakaṃ muhuḥ
ūrṇālākṣāniśāpathyā
bhūlatādhūmasaṃyutam
//
mūkamūṣāgataṃ dhmātaṃ
ṭaṅkaṇena samanvitam
sattvaṃ kuṭilasaṃkāśaṃ
muñcatyeva na saṃśayaḥ
//
gobhaddo rasakastutthaṃ
kṣitikiṭṭo rasodbhavaḥ
kharparo netrarogāriḥ
rītikṛttāmrarañjakaḥ
//
rasako rañjako rūkṣo
vātakṛt śleṣmanāśanaḥ
tridoṣaghnaṃ tu tatsattvaṃ
netradoṣavināśanam
//
kālakūṭaviṣaṃ pītvā
garuḍaḥ soḍhumakṣamaḥ
sudhāmapi tathāvāmat
bhukta āśīviṣāmṛte
svayaṃ vinirgate cañcvoḥ
sasyako 'bhūt sa kālikaḥ
//
ekadhā sasyakastasya
strīmūtre bhāvayedrajaḥ
śaśaśoṇitamadhye vā
dinamekaṃ nidhāpayet
//
tasya cūrṇaṃ maheśāni
pādasaubhāgyasaṃyutam
karañjatailamadhyasthaṃ
dinamekaṃ nidhāpayet
//
madhyasthamandhamūṣāyāḥ
dhamayet kokilātrayam
indragopakasaṃkāśaṃ
sattvaṃ patati śobhanam
//
ekadhā sasyakastasmāt
dhmāto nipatito bhavet
kālikārahito raktaḥ
śikhikaṇṭhasamākṛtiḥ
//
sasyo mayūratutthaṃ syāt
vahnikṛt kālanāśanaḥ
rasāyane tu yogyaḥ syād
vayaḥstambhakaro bhavet
//
sasyakaḥ śuddhimāpnoti
raktavargeṇa bhāvitaḥ
//
daradastrividhaḥ proktaś
carmāraḥ śukatuṇḍakaḥ
haṃsapādastṛtīyaḥ syād
guṇavānuttarottaraḥ
//
cūrṇapāradabhedena
dvividho daradaḥ punaḥ
//
gomāṃse māhiṣe mūtre
dadhyamlatilatailayoḥ
ekaikaṃ tridinaṃ paktvā
śikhipittena bhāvayet
//
daradaṃ pātanāyantre
pātayet salilāśaye
sattvaṃ tu sūtasaṃkāśaṃ
jāyate nātra saṃśayaḥ
//
laghukandaraso mleccho
hiṅgulaṃ cūrṇapāradam
maṇirāgajamasyaiva
nāma carmāragandhikam
//
tiktoṣṇaṃ hiṅgulaṃ divyaṃ
rasagandhakasambhavam
lohakuṣṭhaharaṃ divya
balamedhāgnidīpanam
//
kimatra citraṃ daradaḥ subhāvitaḥ
kṣīreṇa meṣyā bahuśo 'mlavargaiḥ
sitaṃ suvarṇaṃ bahugharmatāpitaṃ
karoti sākṣādvarakuṅkumaprabham
//
valmīkaśikharākāraṃ
bhaṅge nīlotpaladyuti
ghṛṣṭaṃ tu gairikacchāyaṃ
srotojaṃ suravandite
//
gośakṛdrasamūtreṣu
ghṛtakṣaudravasāsu ca
bhāvitaṃ bahuśastacca
kṣipraṃ badhnāti sūtakam
//
evaṃ mahārasāḥ proktāḥ
śṛṇuṣvoparasān priye
//
gandhakastālakaḥ śilā
saurāṣṭrī khagagairikam
rājāvartaśca kaṅkuṣṭham
aṣṭā uparasāḥ smṛtāḥ
//
śvetadvīpe purā devi
sarvaratnavibhūṣite
sarvakāmamaye ramye
tīre kṣīrapayonidheḥ
//
vidyādharībhirmukhyābhir
aṅganābhiśca yoṣite
siddhāṅganābhistviṣṭābhis
tathaivāpsarasāṃ gaṇaiḥ
//
devāṅganābhiranyābhiḥ
krīḍitābhiḥ purā priye
gītanṛtyairvicitraiśca
vādyairnānāvidhaistathā
//
evaṃ saṃkrīḍamānāyās
tavābhūt prasṛtaṃ rajaḥ
tadrajo 'tīva suśroṇi
sugandhi sumanoharam
//
rajasaścātibāhulyāt
vāsaste raktatāṃ yayau
tatra tyaktvā tu tadvāsaḥ
susnātā kṣīrasāgare
//
vṛtā devāṅganābhistvaṃ
suraiścāpi puraṃ gatā
ūrmibhiste rajovastraṃ
nītaṃ madhye payonidheḥ
//
evaṃ te śoṇitaṃ bhadre
praviṣṭaṃ kṣīrasāgare
kṣīrābdhimathane caitad
amṛtena sahotthitam
nijagandhena tān sarvān
harṣayaddevadānavān
//
tato devagaṇairuktaṃ
gandhakākhyo bhavatvayam
//
rasasya bandhanārthāya
jāraṇāya bhavatvayam
ye guṇāḥ pārade proktās
te caivātra bhavantviti
//
iti devagaṇaiḥ prītaiḥ
purā proktaṃ sureśvari
tenāyaṃ gandhako nāma
vikhyātaḥ kṣitimaṇḍale
//
sa cāpi trividho devi
śukacañcunibho varaḥ
madhyamaḥ pītavarṇaḥ syāc
chuklavarṇo 'dhamaḥ priye
//
karañjairaṇḍatailena
drāvayitvājadugdhake
siñcedunmattaniryāse
trīnvārāṃstaṃ pṛthak pṛthak
//
jvālinībījacūrṇena
matsyapittaiśca bhāvayet
bhṛṅgāmbhasā vā saptāhaṃ
bhāvitaḥ kṣālito 'mbhasā
//
tāpito badarāṅgāraiḥ
ghṛtākte lohabhājane
āvartitaśca mṛdvagnau
ghṛtāktakarpaṭopari
//
kṣipraṃ bhṛṅgasya niryāse
kṣālito gandhako hitaḥ
//
gandhako hi svabhāvena
rasarūpaḥ svarūpataḥ
gandhakaṃ śodhayet kṣīre
śṛṅgaverarase tathā
//
rase ca bhṛṅgarājasya
nimbukasya rase tathā
śodhitaḥ saptavārāṇi
gandhako jāyate 'malaḥ
//
tālakaḥ paṭalaḥ piṇḍo
dvidhā tatrādya uttamaḥ
kuṣmāṇḍe tu śataṃ vārān
tālakaṃ svedayedbudhaḥ
//
snukkṣīrakaṭukālābu
rasayoḥ saptadhā pṛthak
tilasarṣapaśigrūṇi
lākṣā ca lavaṇaṃ guḍaḥ
ṭaṅkaṇaṃ ca yutairhyetaiḥ
tālakaṃ bhūdhare dravet
//
vyādhighātaphalakṣāraṃ
madhukuṣmāṇḍakaṃ tathā
dravaiḥ punarnavodbhūtaiḥ
saptāhaṃ mardayedbudhaḥ
//
dattvā pādāṃśakaṃ sarvaṃ
tataḥ pātanayantrake
dadyāt puṭaṃ gajākāraṃ
patet sattvaṃ sutālakāt
//
raktā śilā tu gomāṃse
luṅgāmlena vipācitā
tāṃ raktapītapuṣpāṇāṃ
rasaiḥ pittaiśca bhāvayet
//
sitā kṛṣṇā ca saurāṣṭrī
cūrṇakhaṇḍātmikā ca sā
//
gopittena śataṃ vārān
saurāṣṭrīṃ bhāvayettataḥ
dhamitvā pātayet sattvaṃ
krāmaṇaṃ cātiguhyakam
//
kāsīsaṃ trividhaṃ śuklaṃ
kṛṣṇaṃ pītamiti priye
//
kāsīsaṃ cūrṇayitvā tu
kāsamardarasena ca
rājakośātakītoyaiḥ
pittaiśca paribhāvayet
//
gairikaṃ trividhaṃ rakta
hemakevalabhedataḥ
raktavargarasakvātha
pittaistadbhāvayet pṛthak
//
anena kramayogena
gairikaṃ vimalaṃ dhamet
kramāt sitaṃ ca raktaṃ ca
sattvaṃ patati śobhanam
//
rājāvarto dvidhā devi
gulikācūrṇabhedataḥ
//
taccūrṇaṃ devadeveśi
mahiṣīkṣīrasaṃyutam
vipacedāyase pātre
goghṛtena vimiśritam
//
taccūrṇitaṃ sureśāni
kunaṭīghṛtamiśritam
saubhāgyapañcagavyena
piṇḍībaddhaṃ tu kārayet
dhamitaṃ khādirāṅgāraiḥ
sattvaṃ muñcati śobhanam
//
kaṅkuṣṭhaṃ vidrumacchāyaṃ
tacca sattvamayaṃ priye
//
sūryāvartodakakaṇā
vahniśigruśiphārasaiḥ
kadalīkandasāreṇa
vandhyākośātakīrasaiḥ
//
kākamācīdevadālī
vajrakandarasaistathā
ebhir vyastaiḥ samastairvā
kṣārāmlasnehasaindhavaiḥ
mahārasāścoparasāḥ
śuddhimāyānti bhāvitāḥ
//
lākṣālavaṇasaubhāgya
dhūmasārakaṭutrayam
śigrumūlamadhūcchiṣṭaṃ
pathyāgugguludhātavaḥ
//
sarjikāsarjaniryāsa
piṇyākorṇāsamanvitam
pārāvatamalakṣudra
matsyadrāvakapañcakam
//
tilasarṣapagodhūma
māṣaniṣpāvacikkasam
chāgakṣīreṇa saṃyuktaṃ
vajrapiṇḍī tu kīrtitā
//
anayā vajrapiṇḍyā tu
pañcamāhiṣayuktayā
mahārasā moditāstu
pañcagavyena bhāvitāḥ
//
koṣṭhe kharāgninā dhmātāḥ
sattvaṃ muñcanti suvrate
evaṃ śilābhyo jīvebhyo
mṛdbhyaḥ sattvaṃ prajāyate
//
evaṃ coparasāḥ proktāḥ
śṛṇu lohānyataḥ param
//
suvarṇaṃ rajataṃ tāmraṃ
tīkṣṇaṃ vaṅgaṃ bhujaṃgamam
lohaṃ tu ṣaḍvidhaṃ tacca
yathā pūrvaṃ tadakṣayam
//
tatrāditaḥ sureśāni
sāraṃ lohadvayaṃ smṛtam
sādhāraṇe tīkṣṇaśulve
vaṅganāgau tu pūtikau
//
rasajaṃ kṣetrajaṃ caiva
lohasaṃkarajaṃ tathā
trividhaṃ jāyate hema
caturthaṃ nopalabhyate
//
raktābhaṃ pītavarṇaṃ ca
dvividhaṃ devi kāñcanam
dāhe raktaṃ sitaṃ chede
nikaṣe kuṅkumaprabham
//
sagauravaṃ mṛdu snigdhaṃ
tāraśulvavivarjitam
hema ṣoḍaśavarṇāḍhyaṃ
śasyate dehalohayoḥ
//
mṛttikā mātuluṅgāmlaiḥ
pañcavāsarabhāvitā
sabhasmalavaṇā hema
śodhayet puṭapākataḥ
//
śuklaṃ ca tārakṛṣṇaṃ ca
dvividhaṃ rajataṃ priye
guru snigdhaṃ mṛdu śvetaṃ
tāramuttamamiṣyate
//
nāgena kṣārarājena
drāvitaṃ śuddhimicchati
tāraṃ trivāraṃ nikṣiptaṃ
piśācītailamadhyataḥ
//
tāmraṃ ca dvividhaṃ proktaṃ
raktaṃ kṛṣṇaṃ sureśvari
ghanaghātasahaṃ snigdhaṃ
raktapattraṃ mṛdūttamam
//
snuhyarkakṣīralavaṇa
kṣārāmlaparilepitam
tāmrapattraṃ ca nirguṇḍī
rasamadhye tu ḍhālayet
//
rohaṇaṃ vājaraṃ caiva
tṛtīyaṃ ca paḍālakam
iti tīkṣṇaṃ tridhā tacca
kāntalohamiti smṛtam
//
nīlaṃ kṛṣṇamiti snigdhaṃ
sūkṣmadhāramayaḥ śubham
guḍūcī haṃsapādī ca
naktamālaḥ phalatrayam
//
gopālakī gorasānāṃ
tumbururlohanighnakaḥ
eṣāṃ rase ḍhālayettat
giridoṣanivṛttaye
//
trapu ca dvividhaṃ jñeyaṃ
śvetakṛṣṇavibhedataḥ
śvetaṃ laghu mṛdu snigdham
uttamaṃ vaṅgamucyate
//
nāgastvekavidho devi
śīghradrāvī mṛdurguruḥ
//
mahiṣasyāsthicūrṇena
vāpāttanmūtrasecanāt
vaṅgaṃ śuddhaṃ bhavettadvat
nāgo nāgāsthimūtrataḥ
//
gaurīphalāni kṣurako
rajanītumburūṇi ca
kuberākṣasya bījāni
mallikāyāśca sundari
//
palāśaśuṣkāpāmārga
kṣārasnukkṣīrayogataḥ
saptadhā parivāpena
śodhayanti bhujaṃgamam
//
snuhīkṣīrasamāyogāt
vaṅgaṃ cāvāpayettataḥ
//
snuhyarkakṣīrahalinī
kañcukīkandacitrakaiḥ
guñjākarañjadhuttūra
hayagandhāṅghritālakaiḥ
//
naktamāleṅgudīśakra
vāruṇīmūlasaṃyutaiḥ
piṣṭairmāhiṣatakre tu
saptarātroṣitaistataḥ
niṣekaḥ sarvalohānāṃ
malaṃ hanti na saṃśayaḥ
//
devadālīphalarajaḥ
svarasairbhāvitaṃ muhuḥ
drāvayet kanakaṃ vāpāt
bhūyo na kaṭhinaṃ bhavet
//
akhilāni ca sattvāni
drāvayet tatprabhāvataḥ
//
samāṃśaṃ suragopasya
suradālyāśca yadrajaḥ
āvāpāt kurute devi
kanakaṃ jalasaṃnibham
//
maṇḍūkāsthivasāṭaṅka
hayalālendragopakaiḥ
prativāpena kanakaṃ
suciraṃ tiṣṭhati drutam
//
triḥsaptakṛtvo gomūtre
jvālinībhasma gālitam
śoṣayettasya vāpena
tīkṣṇaṃ mūṣāgataṃ dravet
//
triḥsaptakṛtvo nicula
bhasmanā bhāvitena tu
ketakyāstu rasaistīkṣṇam
āvāpāddravatāṃ vrajet
//
pakvadhātrīphalarasaiḥ
śaṅkhe saptāhabhāvitam
punaḥ kañcukitoyena
bhāvitaṃ saptavāsaram
//
śarāvayugalāntaḥsthaṃ
sudṛḍhaṃ paridhāmitam
tattīkṣṇacūrṇaṃ deveśi
rasarūpaṃ prajāyate
//
tālakaṃ gandhapāṣāṇa
śilāmākṣikagairikam
kāsīsaṃ khaṇḍasaurāṣṭrī
tutthamabhrakameva ca
//
śvaśṛgālatarakṣūṇāṃ
kukkuṭasya malaṃ tathā
mayūragṛdhramārjāra
viṣṭhā ca samabhāgakam
//
bhāvayettriḥ snuhīkṣīrair
devadālīrasena ca
tatkalkam aṣṭamāṃśena
lohapattrāṇi lepayet
//
dhamed drutaṃ bhavelloham
etaireva niṣecayet
aṅkolasya tu mūlāni
kāñjikena prapeṣayet
lohalepaṃ tato dadyāt
agnisthaṃ dhārayet priye
//
punarlepaṃ tato dadyāt
paricchinnārasena tu
matsyapittena deveśi
vahnisthaṃ dhārayet priye
//
punarlepaṃ prakurvīta
lāṅgalīkandasambhavam
tribhirlepairdrutaṃ lohaṃ
nirmalaṃ svacchavārivat
//
cūrṇitaṃ devi kūrmāsthi
meṣaśṛṅgaṃ śilājatu
kurute prativāpena
balavajjalavat sthiram
//
arkāpāmārgamusalī
niculaṃ citrakaṃ tathā
kadalī potakī dālī
kṣārameṣāṃ tu sādhayet
//
gālayenmāhiṣe mūtre
ṣaḍvārānsuravandite
āvāpāddrāvayedeta
dabhrasattvādijaṃ rajaḥ
//
dantīdanto viśeṣeṇa
drāvayet salilaṃ yathā
//
rasenottaravāruṇyāḥ
plutaṃ vaikrāntajaṃ rajaḥ
prativāpena lohāni
drāvayet salilopamam
//
ratnānāṃ drāvaṇaṃ vakṣye
gaganasya drutiṃ tathā
//
triphalā ca trikaṭukaṃ
trikṣāraṃ paṭupañcakam
balā cātibalā caiva
tṛtīyā ca mahābalā
//
aśvagandhā cavī nārī
bhūlatā mātṛvāhakaḥ
gopendramaṇḍalī caiva
ṣaḍbindurdvimukhī tathā
//
dhīrā sūraṇakandaśca
kañcukī ca punarnavā
snuhyarkonmattahalinī
pāṭhā cottaravāruṇī
//
ayaskānto gokṣuraśca
mṛdudūrvāmlavetasam
śilājatu ca sauvīraṃ
viṣagandhakaṭaṅkaṇam
//
pṛthagdaśapalaṃ sarvaṃ
sūkṣmacūrṇaṃ tu kārayet
kumbhadvayaṃ kulatthānāṃ
kāṣṭhena tiniśasya ca
//
kvāthayenmṛdutāpena
yāvat kumbhāvaśeṣitam
tena kvāthena taccūrṇaṃ
bhāvayedekaviṃśatim
//
ratnāni tena liptāni
tatkvāthasthaṃ dhamet punaḥ
ahorātreṇa tānyāśu
dravanti salilaṃ yathā
//
abhrakādīni lohāni
dravanti hy avicārataḥ
nirmalāni ca jāyante
harabījopamāni ca
//
milanti ca rasenāśu
vahnisthānyakṣayāṇi ca
tair drutaiḥ sparśamātreṇa
kṣaṇād badhyeta sūtakaḥ
//
lohānāṃ māraṇaṃ vakṣye
samāhitamanāḥ śṛṇu
snuhīkṣīreṇa sindūraṃ
kanakaṃ rajataṃ punaḥ
//
tenaiva mākṣikaṃ tāmram
ajākṣīreṇa gandhakam
stanyena hiṅgulaṃ tīkṣṇaṃ
vaṅgatālapalāśakam
//
nāgaṃ śilārkakṣīreṇa
svacchapattrīkṛtaṃ priye
mārayet puṭapākena
nirutthaṃ bhasma jāyate
//
na so 'sti lohamātaṃgo
yaṃ na gandhakakesarī
nihanyādgandhamātreṇa
yadvā mākṣikakesarī
//
rasībhavanti lohāni
mṛtāni suravandite
haranti rogān sakalān
rasayuktāni kiṃ punaḥ
śīlanānnāśayantyeva
valīpalitarugjarāḥ
//
vajramākṣikatīkṣṇābhraṃ
śasyate dehakarmaṇi
nāgaṃ vaṅgaṃ suvīraṃ ca
dravyakarmaṇi yojayet
//
paribālaṃ tu yallohaṃ
tathā ca malayodbhavam
etallohadvayaṃ devi
viśeṣāddeharakṣaṇam
//
rāgaṃ mahārasādīnāṃ
jñātvā bījāni sādhayet
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumarhasi
//
8 [Bījasādhana]
mahārasānāṃ lohānāṃ
ratnānāṃ ca sureśvara
rāgasaṃkhyāṃ tathā bīja
sādhanaṃ ca vada prabho
//
mahāraseṣu dviguṇas
tāmrarāgaḥ sureśvari
giridoṣe kṣayaṃ nīte
sūtakaṃ rañjayanti te
//
sasyakaścapalaś caiva
rājāvartaśca mākṣikaḥ
vimalo gairikaṃ caiṣām
ekaikaṃ dviguṇaṃ bhavet
//
bhrāmakādiṣu kānteṣvapy
ekadvitriguṇo hi saḥ
ekaikamabhrake caiva
śvetapītāruṇaḥ site
//
aṣṭādaśasahasrāṇi
sthitā rāgāśca gandhake
ayutaṃ darade devi
śilāyāṃ dvisahasrakam
//
rasake saptasāhasraṃ
kaṅkuṣṭhe tu catuṣṭayam
rasagarbhe prakāśante
jāraṇaṃ tu bhavedyadi
//
dvādaśāgraṃ śataṃ pañca
nāge rāgā vyavasthitāḥ
śatahīnaṃ sahasraṃ tu
vaṅge rāgā vyavasthitāḥ
//
rāgāṇāṃ śatapañcāśat
śulvamadhye vyavasthitāḥ
raktapītāśca śuklāśca
hemni rāgāśca ṣoḍaśa
//
rāgāḥ ṣaṣṭisahasrāṇi
śakranīle vyavasthitāḥ
mahānīle ca deveśi
te rāgā dviguṇāḥ sthitāḥ
//
māṇikye tu sureśāni
rāgā lakṣatrayodaśa
gajavārisamutpannaṃ
ratnaṃ muktāphalaṃ viduḥ
//
gaje trīṇi sahasrāṇi
ṣaṭsahasrāṇi vārije
navalakṣaṃ ca rāgāṇāṃ
padmarāge vyavasthitāḥ
//
bhedayet sarvalohāni
yacca kena na bhidyate
tadvajraṃ tasya deveśi
rāgaṃ lakṣadvayaṃ viduḥ
//
ṣoḍaśaiva sahasrāṇi
puṣparāge vyavasthitāḥ
pādonalakṣarāgāstu
proktā marakate priye
//
rāgasaṃkhyāṃ na jānāti
saṃkrāntasya rasasya tu
adhikaṃ mārayellohaṃ
hīnaṃ caiva prakāśayet
//
mānavendraḥ prakurvīta
yo hi jānāti pārvati
śatakoṭipramāṇena
rāgasaṃkhyāṃ prakalpayet
sparśanaṃ caivamālokya
śatakoṭistu vidhyate
//
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi
bījānāṃ sādhanaṃ priye
hematāravaśādbījaṃ
dvividhaṃ tāvadīśvari
//
pītāruṇairhemabījaṃ
tārabījaṃ sitairbhavet
kalpitaṃ rañjitaṃ pakvam
iti bhūyastridhā bhavet
//
kalpitaṃ dvividhaṃ tacca
śuddhamiśravibhedataḥ
//
rasoparasalohānāṃ
bījānāṃ kalpanaṃ pṛthak
śuddhaṃ miśraṃ tu saṃyogāt
yathālābhaṃ sureśvari
//
sattvamāvartitaṃ vyomni
śodhitaṃ kācaṭaṅkaṇaiḥ
ciñcāphalāmlanirguṇḍī
pattrakalkaniṣecanaiḥ
pakvaṃ niviḍitaṃ devi
rasapiṣṭikṣamaṃ bhavet
//
snehakṣārāmlavargaiśca
śilāyāśca puṭatrayāt
mṛtāhe dhūpanāyantre
dhūpagandhānulepanāt
vaṅgasyāpi vidhānena
tālakasya hatasya vā
//
tāpyahiṅgulayorvāpi
hate ca rasakasya vā
rasagarbhe dravet kṛṣṇaṃ
pattraṃ kanakatārayoḥ
//
saṃkarākhyaṃ tu durmelyaṃ
priye mṛdukharāhvayam
tataḥ saṃmṛditaṃ devi
dvaṃdvamelāpanaṃ drutam
bhavet samarasaṃ garbhe
rasarājasya ca dravet
//
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi
dvaṃdvamelāpanaṃ śṛṇu
//
varṣābhūkadalīkanda
kākamācīpunarnavāḥ
cūrṇaṃ narakapālaṃ ca
guñjāṭaṅkaṇasaṃyutam
kṣīratailena sudhmātaṃ
hemābhraṃ milati priye
//
anenaiva vidhānena
tārābhramapi melayet
//
vaṅgamāvartya deveśi
punaḥ sūtakayojitam
kadalīkandatoyena
mardayeṭṭaṅkaṇānvitam
andhamūṣāgataṃ dhmātaṃ
vaṅgābhraṃ milati kṣaṇāt
//
cūrṇaṃ narakapālasya
strīstanyaṃ vanaśigrukam
guñjāṭaṅkaṇasaṃyuktaṃ
vaṅgābhraṃ milati kṣaṇāt
//
abhrakaṃ cūrṇayitvā tu
kākamācīrasaplutam
kapitthatoyasaṃspṛṣṭaṃ
rasaṭaṅkaṇasaṃyutam
vaṅgapattrāntaranyastaṃ
dhmātaṃ vaṅgābhrakaṃ milet
//
āvartya kaṭutailena
bhasmāpāmārgajaṃ kṣipet
vaṅgābhraṃ haritālaṃ ca
nāgābhre tu manaḥśilāḥ
//
hemābhraṃ nāgatāpyena
tārābhraṃ vaṅgatālakāt
gandhakena tu śulvābhraṃ
tīkṣṇābhraṃ sindhuhiṅgulāt
vaṅgābhraṃ haritālena
nāgābhraṃ śilayā milet
//
lāṅgalī cāmarīkeśaṃ
kārpāsāsthikulatthakam
bhūlatā cāśmadalanī
strīstanyaṃ suragopakaḥ
//
etatpraliptamūṣāyāṃ
sudhmātāstīvravahninā
kāntābhraśailavimalā
milanti sakalān kṣaṇāt
//
latāchuchundarīmāṃsaṃ
viṣaṭaṅkaṇayojitam
mūṣālepena kurute
sarvadvaṃdveṣu melanam
//
abhrakaṃ surasā śṛṅgaṃ
maṇḍūkasya vasā viṣam
guñjāṭaṅkaṇayogena
sarvasattveṣu melanam
//
ṭaṅkaṇorṇāgirijatu
karṇākhyāmalakarkaṭaiḥ
milanti sarvadvaṃdvāni
strīstanyaparipeṣitaiḥ
//
dhātakīgugguluguḍa
sarjayāvakaṭaṅkaṇaiḥ
strīstanyapeṣitaiḥ sarvaṃ
dvaṃdvajaṃ tu rasāyane
//
khasattvaṃ sūkṣmacūrṇaṃ tu
pūrvakalkena saṃyutam
andhamūṣāgataṃ dhmātaṃ
saṃkaraṃ milati kṣaṇāt
//
vāpitaṃ tāpyarasaka
sasyakairdaradena ca
khasattvaṃ syānnibaddhaṃ ca
dṛḍhaṃ dhmātaṃ milettataḥ
//
rasoparasalohāni
sarvāṇyekatra dhāmayet
anyonyaṃ dvaṃdvatāṃ yānti
dravanti salilaṃ yathā
//
bījāni kalpitānyevaṃ
rañjitāni paraṃ śṛṇu
//
ghanaṃ mākṣikacūrṇena
śulvacūrṇena rañjitam
dvaṃdvitaṃ tāpyasattvena
rasarājasya rañjanam
//
āraktavallīgomūtraḥ
bahudhā paribhāvitaiḥ
kunaṭīgandhapāṣāṇair
hemamākṣikahiṅgulaiḥ
//
vāpitaṃ sevitaṃ rakta
gaṇaiḥ snehairmṛtaṃ tataḥ
rañjanaṃ rasarājasya
tīkṣṇatāmrau viśeṣataḥ
//
kevalaṃ vimalaṃ tāmraṃ
vāpitaṃ daradena ca
kurute triguṇaṃ jīrṇaṃ
lākṣābhaṃ nirmalaṃ rasam
//
rasakaṃ dviguṇaṃ dattvā
tāmraṃ sudhmātamīśvari
kṛṣṇābhrakasya cūrṇaṃ ca
raktavargair muhuḥ puṭaiḥ
//
tāpyena vā mṛtaṃ hema
triguṇena nivāpitam
bhāṇḍikāyāṃ tu rasakaṃ
tāpyasaindhavasaṃyutam
//
indragopanibhaṃ yāvat
sarvaṃ dviguṇajāraṇāt
drutaṃ hemanibhaṃ sūtaṃ
kurute nātra saṃśayaḥ
//
abhrakaṃ hema tāmraṃ ca
śilayā mākṣikeṇa ca
gairikeṇa ca mukhyena
rasakena ca rañjayet
//
bījāni rañjitānyevaṃ
pakvabījānyataḥ śṛṇu
//
mahārasānuparasān
tīkṣṇalohāni ca kṣipet
samāṃśaṃ samamākṣīkaṃ
gandhakāvāpayogataḥ
//
śataśo vāpayedetat
akṣīṇaṃ sāvaśeṣitam
samāṃśaṃ rasarājasya
garbhe dravati niścitam
//
tadetadviṣṭikāstambhe
jāraṇāyāṃ sureśvari
rañjane rasarājasya
sāraṇāyāṃ ca śasyate
//
tadeva śataśo rakta
gaṇaiḥ snehairniṣecitam
adhikaṃ śasyate teṣu
sahasrāṃśena vedhakṛt
//
nirvyūḍhaṃ nāgavaṅgābhyāṃ
kriyāyāṃ hematārayoḥ
khasattvaṃ raviṇā yojyaṃ
dvaṃdvitaṃ syādrasāyane
//
sasnehakṣārapañcāmlaiḥ
rasaistaistālakādibhiḥ
samadvitriguṇān tāmre
vāhayedvaṅgapannagān
//
raktasnehaniṣiktaṃ tad
rasākṛṣṭiriti smṛtam
//
mākṣikaṃ gandhapāṣāṇaṃ
haritālaṃ manaḥśilām
vaikrāntakaṃ kāntamukhyaṃ
sasyakaṃ vimalāñjanam
rasakaṃ vāpitaṃ śaśvac
cūrṇitaṃ hemni vāhayet
//
lohaparpaṭikātāpya
kaṅkuṣṭhavimalābhrakaiḥ
mṛtaśulvaśilāsattva
snuhyarkakṣīrahiṅgulaiḥ
nāgo nirjīvatāṃ yāti
puṭayogaiḥ punaḥ punaḥ
//
rasatālakaśaṅkhābhra
ciñcākṣāraistathā trapuḥ
mṛtaṃ nāgaṃ mṛtaṃ vaṅgaṃ
śulvaṃ tīkṣṇaṃ ca vā mṛtam
ekaikamuttame hemni
vāhayet suravandite
//
nirutthe pannage hemni
nirvyūḍhe śataśo gaṇe
gorocanānibhaṃ dhāma
bhāskare tārasaṃnibham
//
tīkṣṇābhrakaṃ ravisamaṃ
mākṣikaṃ dviguṇaṃ tathā
āvartitaṃ cūrṇitaṃ ca
māritaṃ saptabhiḥ puṭaiḥ
//
vyūḍhe śataguṇe hemni
tadbījaṃ jārayet samam
candrārkapattralepena
śatabhāgena vedhayet
//
ūrdhvādho mākṣikaṃ dattvā
śulvaṃ hemasamaṃ bhavet
evaṃ daśaguṇaṃ vyūḍhaṃ
bījaṃ kāraṇasaṃnibham
//
rasakābhraṃ kāntatāmre
bhāgavṛddhyā dhamettataḥ
mākṣikeṇa hataṃ tacca
bīje nirvāhayet priye
//
dvātriṃśadguṇitaṃ hemni
nāgaṃ tāpyaṃ hataṃ vahet
triṃśadguṇaśilāvāpaṃ
nāgabījamudāhṛtam
//
tāpyatālakavāpena
sattvaṃ pītābhrakasya tu
bīje nirvāhayed etat
yoṣāmṛṣṭasya vedhakam
//
nāgaḥ karoti mṛdutāṃ
nirvyūḍhastāṃ ca raktatām
vāpitaṃ pītatāṃ tīkṣṇaṃ
kāntasthāṃ kālikāṃ viṣam
//
hemabījamiti proktaṃ
tārabījamataḥ śṛṇu
//
tīkṣṇābhratāpyavimala
rasakaṃ samabhāgikam
vaṅgabhāgāstu catvāraḥ
sarvaṃ dhmātaṃ vicūrṇitam
//
puṭena nihataṃ kāryaṃ
vyūḍhaṃ tāraṃ tu vedhayet
dvātriṃśatsadguṇaṃ tāre
vaṅge tāpyaṃ hataṃ vahet
triṃśadguṇāt tālavāpāt
vaṅgabījamudāhṛtam
//
kuṭilaṃ vimalaṃ tīkṣṇaṃ
khasattvaṃ cāpi vāhayet
vaṅgābhraṃ tāpyasattvaṃ vā
tālamākṣikavāpataḥ
śuklapuṣpagaṇaiḥ sekaṃ
snehayuktaistu kārayet
//
uktāni tārabījāni
bījānāṃ rañjanaṃ śṛṇu
//
tīkṣṇamākṣikaśulvaṃ ca
nāgaṃ capalamāritam
sindūrasaṃnibhaṃ yāvat
tena bījāni rañjayet
//
nidhāya kharpare nāgaṃ
brahmabījadalaiḥ saha
dagdhamagnimadho dattvā
vahnivarṇaṃ yadā bhavet
//
vāsakena vibhītena
śākakiṃśukaśigrubhiḥ
koraṇḍakasya puṣpeṇa
bakulasyārjunasya ca
//
ahimāreṇa nāginyā
kumāryā nāgakanyayā
śilayā ca triguṇayā
kvathitenājavāriṇā
//
bhāvitaṃ kharparasthaṃ ca
plāvayitvā punaḥ punaḥ
saptabhirdivasaireva
māritaṃ suravandite
//
puṭayedgandhakenādāv
āmlaiśca tadanantaram
idaṃ dalānāṃ bījānāṃ
rasarājasya rañjane
udghāṭe krāmaṇe yojyaṃ
piṣṭīstambhe viśeṣataḥ
//
mañjiṣṭhākiṃśukarase
khadiraṃ raktacandanam
karavīraṃ devadāruṃ
saralaṃ rajanīdvayam
//
anyāni raktapuṣpāṇi
piṣṭvā lākṣārasena tu
tailaṃ vipācayeddevi
tena bījāni rañjayet
//
dviguṇe raktapuṣpāṇāṃ
raktapītagaṇasya ca
kvāthe caturguṇe kṣīre
tailamekaṃ sureśvari
//
jyotiṣmatīkarañjākhya
kaṭutumbīsamudbhavam
pāṭalīpippalīkāma
kākatuṇḍīrasānvitam
//
bhekaśūkarameṣāhi
matsyakūrmajalaukasām
vasayā caikayā yuktaṃ
ṣoḍaśāṃśaiḥ supeṣitaiḥ
//
bhūlatāmalamākṣīka
dvaṃdvamelāpanauṣadhaiḥ
pācitaṃ gālitaṃ caitat
sāraṇā tailamucyate
//
rasatulyaṃ yathā bījaṃ
gataṃ garbhadrutiṃ priye
vyāpakatvena sarve ca
samabhāgāstatheṣyate
//
pakvaṃ śreṣṭhaṃ samaṃ garbhe
yaddravedrañjayecca tam
//
evamuktāni bījāni
jārayedviḍayogataḥ
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
9 [Viḍakathana]
bījānāṃ kalanaṃ proktaṃ
viśeṣeṇa ca sādhanam
jāryante tāni yaiḥ sūte
tān viḍān vaktumarhasi
//
kāsīsaṃ saindhavaṃ kāṅkṣī
sauvīraṃ vyoṣagandhakam
sauvarcalaṃ sarjikā ca
mālatīnīrasambhavam
śigrumūlarasaiḥ sikto
viḍo 'yaṃ sarvajāraṇaḥ
//
nirdagdhaṃ śaṅkhacūrṇaṃ tu
ravikṣīraśataplutam
puṭitaṃ bahuśo devi
praśasto jāraṇāviḍaḥ
//
śataśo vā plutaṃ cūrṇaṃ
gandhakasya gavāṃ jalaiḥ
//
nirdagdhaṃ śaṅkhacūrṇaṃ tu
śigrumūlāmbubhāvitam
śataśo viṣasindhūttha
saṃyutaṃ vaḍavāmukham
//
ṭaṅkaṇaṃ śataśo devi
bhāvayet kiṃśukadravaiḥ
viḍo vahnimukhākhyo 'yaṃ
lohānāṃ jāraṇe priye
//
cūlikā gandhapāṣāṇaḥ
kāntasya ca mukhaṃ priye
ekaikameva paryāptaṃ
lauhacūrṇasya jāraṇe
//
gandhatālakasindhūtthaṃ
cūlīṭaṅkaṇabhūkhagam
kṣārairmūtraiśca vipaced
ayaṃ jvālāmukho viḍaḥ
//
ekaviṃśatiparyāyaṃ
devadālīdaladravaiḥ
bhāvito niculakṣāraḥ
sarvasattvāni jārayet
//
vāstukairaṇḍakadalī
devadālīpunarnavam
vāsā palāśaniculaṃ
tilakāñcanamākṣikam
//
sarvāṅgaṃ khaṇḍaśaśchinnaṃ
nātiśuṣkaṃ śilātale
dagdhakāṇḍais tilānāṃ tu
pañcāṅgaṃ mūlakasya ca
//
plāvayenmūtravargeṇa
jalaṃ tasmāt parisrutam
lohapātre pacedyantre
haṃsapāke 'gnimānavit
//
bāṣpāṇāṃ budbudānāṃ ca
bahūnāmudgamo yadā
tadā kāsīsasaurāṣṭrī
kṣāratrayakaṭutrayam
//
gandhakaṃ ca sitaṃ hiṅgu
lavaṇāni ca ṣaṭ tathā
eṣāṃ cūrṇaṃ kṣipedeṣa
lohasampuṭamadhyagaḥ
saptāhaṃ bhūgataḥ paścād
dhānyasthaḥ pravaro viḍaḥ
//
jambīrāmlena pacanaṃ
śigrumūladraveṇa ca
cūlikāgandhakāsiktau
dvau viḍau śataśaḥ kramāt
//
koṣātakīdalarasaiḥ
kṣārairvā niculodbhavaiḥ
devadālīśivābījaṃ
guñjāsaindhavaṭaṅkaṇam
bhāvayedamlavargeṇa
viḍo 'yaṃ hemajāraṇaḥ
//
mūlakārdrakacitrāṇāṃ
kṣārair gomūtragālitaiḥ
gandhakaḥ śataśo bhāvyo
viḍo 'yaṃ hemajāraṇe
//
haritālaśilākṣāro
lavaṇaṃ śaṅkhaśuktikā
haṃsapākavipakvo 'yaṃ
viḍaḥ syāddhemajāraṇe
//
evaṃ saṃgṛhya sambhārān
rasakarma samācaret
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
10 [Rasaśodhana]
rasasya lakṣaṇaṃ kiṃvā
rasakarma ca kīdṛśam
tanna jānāmi deveśa
vaktumarhasi tattvataḥ
//
prāgevoktā rasotpattis
tallakṣaṇam ataḥ śṛṇu
//
tasya nāmasahasrāṇi
ayutānyarbudāni ca
śakyate na mayā vaktuṃ
saṃkṣepāt kathyate śṛṇu
//
raso rasendraḥ sūtaśca
pāradaścātha miśrakaḥ
//
rasaṃ siddharasaṃ vidyāt
siddhakṣetrasamāśrayam
nāśayet sakalān rogān
valīpalitameva saḥ
//
dehalohakaraṃ śuddhaṃ
rasendramadhunā śṛṇu
śarīre hemni kartā ca
jāraṇe sāraṇāsu ca
//
īṣatpītaśca rūkṣāṅgo
doṣayuktaśca sūtakaḥ
//
yo bāhyābhyantare śveto
bahulaṃ kañcukāvṛtaḥ
taṃ vidyāt pāradaṃ devi
tārakarmaṇi yojayet
//
yathā kāñjikasaṃsparśāt
kṣīrabhāṇḍaṃ vinaśyati
tathā hema śarīraṃ ca
pāradena vinaśyati
//
mayūrapattrikābhāsaṃ
miśrakaṃ ca vidurbudhāḥ
dhūmravarṇaṃ rasaṃ dṛṣṭvā
viśeṣeṇopalabhyate
miśrakaṃ tu vijānīyād
udvāhakarmakārakam
//
evaṃ pañcavidhā devi
rasabhedā nirūpitāḥ
//
svedanaṃ mardanaṃ caiva
cāraṇaṃ jāraṇaṃ tathā
drāvaṇaṃ rañjanaṃ caiva
sāraṇaṃ krāmaṇaṃ kramāt
iti yo vetti tattvena
tasya sidhyati sūtakaḥ
//
tīvratvaṃ jāyate svedāt
amalatvaṃ ca mardanāt
cāraṇena balaṃ kuryāt
jāraṇādbandhanaṃ bhavet
//
ekatvaṃ drāvaṇāt tasya
raktatvaṃ raktakāñjanāt
vyāpitvaṃ sāraṇāt tasya
krāmitvaṃ krāmaṇāttathā
//
malago malarūpeṇa
tvarito haṃsago bhavet
malago malarūpeṇa
sadhūmo dhūmago bhavet
//
anyā jīvagatirdevi
jīvo 'ṇḍādiva niṣkramet
sa tāvajjīvayejjīvaṃ
tena jīvo rasaḥ smṛtaḥ
//
catuṣṭayī gatistasya
nipuṇena tu labhyate
catasro gatayo dṛśyā
adṛśyā pañcamī gatiḥ
//
mantradhyānādinā tasya
kṣīyate pañcamī gatiḥ
//
dhūmaściṭiciṭiścaiva
maṇḍūkaplutireva ca
akampaśca vikampaśca
pañcāvasthā rasasya tu
//
mathyamānasya kalkena
sambhaveddhi gatitrayam
jale gatirmalagatiḥ
punar haṃsagatistataḥ
//
hema dattvā tataḥ śuddhaṃ
tattu stambhen niyāmake
niyāmakagaṇauṣadhyā
rasaṃ dattvā vipācayet
//
niyamito na prayāti
tathā dhūmagatiṃ śive
//
kaṇikācālarahito
budbudaiścāpavarjitaḥ
niyamito bhavatyeṣa
cullikāgnisahastathā
//
aniyamya yadā sūtaṃ
jārayet kāñjikāśaye
jāyate niścitaṃ bhadre
tadā tasya gatitrayam
//
dolāsvedena cāvaśyaṃ
svedito hi dinatrayam
vasubhaṇṭādibhirdevi
rasarājo na hīyate
//
akṣīṇaṃ tu rasaṃ dṛṣṭvā
dadyādvyomādikaṃ tataḥ
svedanaṃ ca tataḥ karma
dīyamānasya mardanam
//
rasāliṅgita āhāraḥ
piṣṭiketyabhidhīyate
taddrutaṃ rasagarbhe tu
jāraṇaṃ parikīrtitam
//
jāraṇā tatsamākhyātā
tadevaṃ copalabhyate
jīrṇānte rañjanaṃ kāryaṃ
raktavargagaṇena ca
//
jīrṇaṃ jīrṇaṃ tu saṃraktaṃ
samahemnā tu sārayet
sāraṇāyantrayogena
badhyate sārito rasaḥ
//
sāritaḥ sāritaścaiva
yathā bhavati sūtakaḥ
krāmaṇena samāyuktaṃ
taṃ ca vedhe niyojayet
//
āroṭaḥ pārado brahmā
mūrchitastu janārdanaḥ
baddhastu rudrarūpaḥ syāt
karmayogabalādrasaḥ
//
śṛṇu devi pravakṣyāmi
karmayogasya vistaram
//
pāradasya trayo doṣā
viṣaṃ vahnirmalas tathā
viṣeṇa saviṣaṃ vidyāt
vahnau kuṣṭhī bhavennaraḥ
malenodararogī syāt
mriyate ca rasāyane
//
ṣaṭtruṭyaścaikalikṣā syāt
ṣaḍlikṣā yūka eva ca
ṣaḍyūkāstu rajaḥsaṃjñāḥ
kathitāstava suvrate
//
ṣaḍrajaḥ sarṣapaḥ sākṣāt
siddhārthaḥ sa ca kīrtitaḥ
ṣaṭsiddhārthāśca deveśi
yavastvekaḥ prakīrtitaḥ
//
ṣaḍyavairekaguñjā syāt
ṣaḍguñjāścaikamāṣakaḥ
māṣā dvādaśa tolaḥ syāt
aṣṭau tolāḥ palaṃ bhavet
//
dvātriṃśatpalakaṃ devi
śubhaṃ tu parikīrtitam
śubhasya tu sahasre dve
bhāra ekaḥ prakīrtitaḥ
//
dve sahasre palānāṃ tu
sahasraṃ śatameva vā
aṣṭāviṃśat palānāṃ tu
daśa pañcakameva vā
//
palārdhenaiva saṃskāraḥ
kartavyaḥ sūtakasya tu
//
mahābalā nāgabalā
meghanādā punarnavā
meṣaśṛṅgī ca tatsāraiḥ
navasārasamanvitam
pāradaṃ devadeveśi
svedayeddivasatrayam
//
girikarṇī ca mīnākṣī
sahadevī punarnavā
uragā triphalā kāntā
laghuparṇī śatāvarī
//
tuṣavarje tu dhānyāmle
sarvaṃ saṃkṣubhya nikṣipet
ekādaśaguṇe 'mle 'smin
ṣoḍaśāṃśairvimarditam
//
āsurīlavaṇavyoṣa
citrakārdrakamūlakaiḥ
dolāyāṃ svedayeddevi
tridinaṃ mṛdunāgninā
//
aṅkolastu viṣaṃ hanti
vahnimāragvadhaḥ priye
citrakastu malaṃ hanyāt
kumārī saptakañcukam
//
tasmād ebhiḥ samopetair
mardayet pātayedbudhaḥ
//
vidyādhareṇa yantreṇa
bhāvayeddoṣavarjitam
tatastriguṇavastrasthaṃ
taṃ rasaṃ devi gālitam
//
triphalāvahnimūlatvāt
gṛhakanyārasānvitam
nirudgāre tu pāṣāṇe
mardayet pātayet punaḥ
//
dhūmasāraguḍavyoṣa
rajanīsitasarṣapaiḥ
iṣṭikākāñjikorṇābhiḥ
tridinaṃ mardayettataḥ
//
nirmalo jāyate sūtaḥ
matprabhāvaṃ prakāśayet
//
vāsakena vibhītena
mardayet pātayet punaḥ
nāgavaṅgādikā doṣā
yānti nāśam upādhijāḥ
//
saptavāraṃ kākamācyā
gatadoṣaṃ vimardayet
pātayet saptavāraṃ ca
giridoṣaṃ tyajedrasaḥ
//
kṣetradoṣaṃ tyajeddevi
gokarṇarasamūrchitaḥ
//
kārpāsapattraniryāse
svinnas trikaṭukānvite
saptakañcukanirmuktaḥ
saptāhājjāyate rasaḥ
//
kākamācī jayā brāhmī
gāṅgerī raktacitrakaḥ
maṇḍūkī mudgaparṇī ca
śṛṅgaveraṃ rasāṅkuśaḥ
//
devadālī śaṅkhapuṣpī
kākajaṅghā śatāvarī
kumārī bhṛṅgarājaśca
nirguṇḍī grīṣmasundaraḥ
//
śūlinī śūrpaparṇī ca
gojihvā kṣīrakañcukaḥ
tadrasairmarditaḥ pātyaḥ
saptadhā nirmalo bhavet
//
tāmreṇa piṣṭikāṃ kṛtvā
pātayedūrdhvapātane
vaṅganāgau parityajya
śuddho bhavati sūtakaḥ
//
marditas triphalāśigru
rājikāpaṭucitrakaiḥ
ūrdhvabhāṇḍagataḥ pācyaḥ
pradīptair upalairadhaḥ
//
sṛṣṭyambujanirodhena
labdhaprāyo bhavedrasaḥ
karkoṭīkañcukībimbī
sarpākṣyambujasaṃyutam
//
rasaṃ niyāmake dadyāt
tejasvī nirmalo bhavet
evaṃ viśodhitaḥ sūto
bhadrāṣṭāṃśaviśoṣitaḥ
//
kṣudrāmlalavaṇakṣāra
bhūkhagoṣaṇaśigrubhiḥ
rājikāṭaṅkaṇayutair
āranāle dinatrayam
svedanāddīpito devi
grāsārthī jāyate rasaḥ
//
vyomasattvādibījāni
rasajāraṇaśodhane
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
11 [Bālajāraṇa]
lakṣaṇaṃ śodhanaṃ caiva
pāradasya śrutaṃ mayā
cāraṇaṃ jāraṇaṃ caiva
śrotumicchāmi bhairava
//
sarvapāpakṣaye jāte
prāpyate rasajāraṇā
tatprāptau prāptameva syād
vijñānaṃ muktikāraṇam
//
mokṣābhivyañjakaṃ devi
jāraṇaṃ sādhakasya tu
yāvanna jāryate sūtaḥ
tāvattu na ca nirvṛtiḥ
//
khallastu pīṭhikā devi
rasendro liṅgamucyate
mardanaṃ vandanaṃ tasya
grāsaḥ pūjā vidhīyate
//
yāvaddināni vahnistho
jāryate dhāryate rasaḥ
tāvadyugasahasrāṇi
śivaloke mahīyate
//
dinamekaṃ rasendrasya
yo dadāti hutāśanam
dravanti tasya pāpāni
kurvannapi na lipyate
//
jāraṇā dvividhā bāla
jāraṇā baddhajāraṇā
tatrādau parameśāni
vakṣyate bālajāraṇā
//
gaganaṃ jārayedādau
sarvasattvamataḥ param
tato mākṣikaśuddhaṃ ca
suvarṇaṃ tadanantaram
//
garbhasthaṃ drāvayitvā tu
tato bāhyadrutiṃ dravet
sitaṃ sitena dravyeṇa
raktaṃ raktena rañjayet
//
sāraṇaṃ krāmaṇaṃ jñātvā
tato vedhaṃ prayojayet
//
oṃ namo 'mṛtalohāya parāmṛtarasodbhavāya huṃ svāhā ||
sarvasattvopakārāya
bhagavan tvadanujñayā
jāraṇaṃ kartumicchāmi
grāsaṃ gṛhṇa mama prabho
//
kuruṣveti śivenoktaṃ
grāhyameva subuddhinā
//
śṛṇu devi pravakṣyāmi
vyomajāraṇam uttamam
pattrābhrajāraṇaṃ sattva
jāraṇaṃ ceti taddvidhā
//
nirmukhaṃ samukhaṃ caiva
vāsanāmukhameva ca
ekaikaṃ trividhaṃ tacca
tad vakṣyāmy ānupūrvaśaḥ
//
vaikrāntavajrasaṃsparśād
divyauṣadhibalena vā
nirmukho bhakṣayeddevi
kṣaṇena gaganaṃ rasaḥ
//
hemakarmaṇi hemaiva
tāre tāro mukhaṃ bhavet
//
taptakhallakṛtā piṣṭiḥ
ślakṣṇam alpālpamabhrakam
amlavetasajambīra
bījapūrāmlabhūkhagaiḥ
marditaṃ carate devi
seyaṃ samukhajāraṇā
//
kṣāratrayaṃ pañcapaṭu
kākṣīkāsīsagandhakam
mākṣikaṃ cāmlasaṃyuktaṃ
tāmrapātre tu jārayet
//
etaccābhiṣavād divyaṃ
kārayitvā vicakṣaṇaḥ
jāraṇārthaṃ ca bījānāṃ
vajrāṇāṃ ca viśeṣataḥ
//
tasminnāvartitaṃ nāgaṃ
vaṅgaṃ vā suravandite
niṣecayecchataṃ vāraṃ
na rasāyanakarmaṇi
//
anena sakalaṃ devi
cāraṇāvastu bhāvayet
kṣārāmle bhāvitaṃ vyoma
rajasā prathamena ca
//
sṛṣṭitrayodakakaṇā
tumburudravamarditam
carejjaredvā puṭitaṃ
yavaciñcārasena ca
//
śatāvarī gadā rambhā
meghanādā punarnavā
śigruko yavaciñcā ca
bhāvitaṃ tadrasaiḥ kramāt
//
mūlaṃ hilamucāyāstu
kauverīmūlameva ca
kadalīmusalīśigru
tāmbūlīvāṇapīlukam
//
alambuṣā balā kolam
āsphoṭaḥ kharamañjarī
tumburustiktaśākaṃ vāpy
eṣām ekarasena tu
rājikāvyoṣayuktena
tridinaṃ svinnamabhrakam
//
kāsīsatuvarīsindhu
ṭaṅkaṇakṣārasaṃyutaḥ
pūrvābhiṣavayogena
sūtakaścarati kṣaṇāt
//
golako bhavati kṣipraṃ
sarvasiddhipradāyakaḥ
//
gṛhītvā devi dhānyāmlam
amlavargeṇa saṃyutam
kvāthayitvābhrakaṃ tattu
snuhīkṣīreṇa mardayet
//
āraṇyagomayenaiva
kapotākhyaṃ puṭaṃ tataḥ
//
kadalīkandaniryāsair
mūlakandarasena ca
kākamācī ca mīnākṣī
apāmārgo munistathā
//
eraṇḍamārdrakaṃ caiva
meghanādā punarnavā
ekaikasya dravaireva
puṭaikaikaṃ pradāpayet
//
vajrīkṣīreṇa saṃyuktaṃ
dolāyantreṇa pācayet
chāyāśuṣkaṃ tataḥ kṛtvā
caṇakāmlena saṃyutam
//
navasāraṃ ca kāsīsaṃ
vacāṃ nimbaṃ tathaiva ca
abhrasya ṣoḍaśāṃśena
ekaikaṃ tatra nikṣipet
//
nidhāya tāmrapātre tu
gharṣayettacca suvrate
navavāraṃ tato devi
lohapātre tu jārayet
//
rasena saha deveśi
caṇakāmlena kāñjikam
mṛdvagninā tu niṣkvāthyaṃ
praharārdhena jāyeta
//
somavallīrasaiḥ piṣṭvā
vyoma sauvarcalānvitam
śanaiḥ śanairhaṃsapādyā
dāpayecca puṭatrayam
//
somavallīrasenaiva
saptavāraṃ ca dāpayet
pātayenmṛnmaye bhāṇḍe
rasena saha saṃyutam
//
mūlaṃ siteṣupuṅkhāyā
gavyakṣīreṇa gharṣayet
kalkena lepayet sūtaṃ
gaganaṃ ca tadūrdhvagam
//
tāpayedravitāpena
nirmukhaṃ grasate kṣaṇam
jāyate piṣṭikā śīghraṃ
nātra kāryā vicāraṇā
//
tilaparṇīrasenaiva
gaganaṃ bhāvayet priye
mardanājjāyate piṣṭī
nātra kāryā vicāraṇā
//
muṇḍīniryāsake nāgaṃ
bahuśastu niṣecayet
tenābhrakaṃ tu saṃplāvya
bhūyobhūyaḥ puṭe dahet
//
citrakārdrakamūlānām
ekaikena tu saptadhā
plāvitavyaṃ prayatnena
gandhakābhrakacūrṇakam
//
nāgaśuṇḍīrasastanya
rajoluṅgāmlabhāvitam
ṣoḍaśāṃśena tadvattaṃ
dolāyāṃ tu caredrasaḥ
//
catuḥṣaṣṭiguṇaṃ devi
dvātriṃśadguṇameva vā
athavā ṣoḍaśaguṇaṃ
tathāṣṭaguṇameva vā
caturguṇaṃ vā dviguṇaṃ
samaṃ vā cārayet priye
//
paramabhrakasattvasya
jāraṇaṃ śṛṇu pārvati
//
vyomasattvaṃ samāṃśena
tāpyasattvena saṃyutam
sa khalvevaṃ careddevi
garbhadrāvī bhavedrasaḥ
//
nāgābhraṃ devi vaṅgābhraṃ
tīkṣṇābhraṃ bhāskarābhrakam
tārābhraṃ devi hemābhraṃ
rasagarbheṇa jārayet
//
pūrvābhiṣekayogena
garbhe dravati mardanāt
//
catuḥṣaṣṭyaṃśakaḥ pūrvaḥ
dvātriṃśāṃśo dvitīyakaḥ
tṛtīyaḥ ṣoḍaśāṃśastu
caturtho 'ṣṭāṃśa eva ca
//
pañcamastu caturthāṃśaḥ
ṣaṣṭho dvyaṃśaḥ prakīrtitaḥ
grāso rasasya dātavyaḥ
sasattvasyābhrakasya ca
//
catuḥṣaṣṭyaṃśake grāse
daṇḍadhārī bhavedrasaḥ
jalaukāvaddvitīye ca
grāsayoge sureśvari
//
grāsena tu tṛtīyena
kākaviṣṭhāsamo bhavet
grāsena tu caturthena
dadhimaṇḍasamo bhavet
//
pañcame carite grāse
navanītasamo bhavet
ṣaṣṭhe tu golakākāraḥ
kramājjīrṇasya lakṣaṇam
//
kāñjikena niṣiktena
raktavyoma śataplutam
khallāntaścārayettacca
śulvavāsanayā saha
//
hema tāraṃ ca saṃghṛṣya
khalle tatra rasaṃ nyaset
kāñjīsahitakāsīsaṃ
sindhunā carate rasaḥ
//
hema sīsaṃ tu saṃghṛṣya
rasaṃ tatra pradāpayet
nāgahemayutaṃ vyoma
samajīrṇaṃ drutaṃ bhavet
abhrakoparasān kṣipraṃ
mukhenaiva caratyayam
//
tāraṃ vaṅgaṃ ca saṃghṛṣya
rasaṃ tatra pradāpayet
nāgahemayutaṃ vyoma
samajīrṇaṃ drutaṃ bhavet
mukhena carate vyoma
tārakarmaṇi śasyate
//
samukhaṃ nirmukhaṃ vāpi
yatnataścārayennabhaḥ
//
cāraṇāṃ trividhāmevaṃ
kṛtvā garbhadrutiṃ rase
jārayet svedayet piṇḍaṃ
pariṇāmakramais tribhiḥ
//
paṭvamlakṣāragomūtra
snuhīkṣīraiḥ pralepitam
bahiśca baddhaṃ vastreṇa
bhūyo grāsaṃ niveditam
kṣārāranālataileṣu
svedayenmṛdunāgninā
//
krameṇānena deveśi
jāryate divasais tribhiḥ
yantrād uddhṛtamātraṃ tu
lohapātre sthitaṃ rasam
//
koṣṇena kāñjikenādau
kṣālitaṃ vastragālitam
pātre sukhoṣṇahastena
yāvat śeṣaṃ vimardayet
//
caturguṇena vastreṇa
pīḍito nirmalaśca saḥ
//
gālanakriyayā grāse
sati niṣpeṣanirgate
sa bhaveddaṇḍadhārī ca
jīrṇagrāsastathā rasaḥ
//
ajīrṇe pācayet piṣṭīṃ
svedayenmardayettathā
vetasāmlaprayogeṇa
jīrṇe grāsaṃ tu dāpayet
//
iṣṭikāguḍadagdhorṇā
rājīsaindhavadhūmajaiḥ
ṣoḍaśāṃśaiḥ sa dhānyāmlaiḥ
mardyaḥ svedyaśca pāradaḥ
//
nirmalīkaraṇārthaṃ tu
grāse grāse punaḥ punaḥ
jīrṇābhro jīrṇabījo 'pi
rāgān gṛhṇāti nirmalaḥ
//
krameṇānena dolāyāṃ
cāryaṃ grāsacatuṣṭayam
tataḥ kacchapayantreṇa
jvālanaṃ bandhanaṃ kramāt
//
ūrdhvādhaś cāṣṭamāṃśena
viḍaṃ dattvāpi jārayet
samajīrṇābhrakaḥ sūtaḥ
śatavedhī bhavet priye
//
sahasravedhī dviguṇe
triguṇe 'yutavedhakaḥ
caturguṇe lakṣavedhī
sa bhavedbhūcaro rasaḥ
//
jīrṇe pañcaguṇe devi
brahmāyurjāyate rasaḥ
āyustu ṣaḍguṇe viṣṇoḥ
koṭivedhī bhavedrasaḥ
//
rasasya sarvadoṣāstu
ṣaḍguṇenābhrakena tu
jīrṇena nāśamāyānti
nātra kāryā vicāraṇā
//
rasarāje yadā jīrṇaṃ
ṣaḍguṇaṃ gaganaṃ priye
tadā grasati lohāni
tyajecca gatimātmanaḥ
//
dhūmaś ciṭiciṭiścaiva
maṇḍūkaplutireva ca
sakampaśca vikampaśca
pañcāvasthā rasasya tu
//
kapilo 'tha nirudgāri
vipluṣaś caiva muñcati
agnau tiṣṭhati niṣkampo
vyomajīrṇasya lakṣaṇam
//
samajīrṇo bhavedbālo
yauvanasthaścaturguṇam
vṛddhastu ṣaḍguṇaṃ jīrṇaḥ
kuryāt karma pṛthak pṛthak
//
bālastu pattralepena
kalkayogena yauvanaḥ
vṛddho vidhyati lohāni
jāritaḥ sārito 'thavā
//
kumārastu raso devi
na samartho rasāyane
yauvanastho raso devi
kṣamo dehasya rakṣaṇe
//
jarāvastho raso yaśca
dehe lohena saṃkramet
abhāve 'bhrakasattvasya
kāntasattvaṃ pradāpayet
//
kāntasya cāpyabhāve tu
tīkṣṇalohaṃ tu dāpayet
anena kramayogena
sarvasattvāni jārayet
//
eko 'pi hemasaṃyuktaś
cāmīkarakaraḥ kṣaṇāt
gandhakāt parato nāsti
raseṣūparaseṣu vā
//
pūrvoktayantrayogena
dvir aṣṭaguṇagandhakam
athavā dvādaśaguṇaṃ
ṣaḍguṇaṃ vāpi jārayet
//
mākṣikaṃ sattvamādāya
pādāṃśena tu jārayet
tato 'pi sarvasattvāni
drāvayet sūtagarbhataḥ
//
hemapāvakayoḥ sakhyaṃ
tathā kāñcanasūtayoḥ
vahnisūtakayor vairaṃ
tayormitreṇa mitratā
//
agniko yavaciñcā ca
vasuhaṭṭaśca rāgiṇī
dolāsvedena tat pakvaṃ
hemajāraṇamuttamam
//
palāśabhasmāpāmārgo
yavakṣāraśca kāñjikam
sauvarcalaṃ ca kāsīsaṃ
sāmudraṃ saindhavaṃ tathā
//
āsurī ṭaṅkaṇaścaiva
navasārastathaiva ca
karpūraścaiva mākṣīkaṃ
samabhāgāni kārayet
//
snuhyarkadugdhairdeveśi
mūṣālepaṃ tu kārayet
viḍacūrṇaṃ tato dattvā
kanakaṃ jārayet priye
//
śṛṇu devi pravakṣyāmi
bhūcarākhyaṃ tu jāraṇam
//
kṛṣṇaṃ pītaṃ raktamabhraṃ
śulve tīkṣṇe ca melayet
//
śulve tīkṣṇaṃ yadā cūrṇaṃ
dvāviṃśatiguṇaṃ priye
gandhanāgaṃ tato 'rdhaṃ tu
krameṇaiva tu melayet
//
hemnā tu saha dātavyaṃ
sūtakaikena ṣoḍaśa
gandhanāgaṃ yadā jīrṇaṃ
tadā baddho bhavedrasaḥ
hemni jīrṇe tato 'rdhena
mṛtalohena rañjayet
//
gandhakena hataṃ śulvaṃ
mākṣikaṃ daradāyasam
puṭena mārayecchuddhaṃ
hema dadyāt tu ṣaḍguṇam
//
sūtake hemabījaṃ ca
yadā jīrṇaṃ caturguṇam
baddharāgaṃ vijānīyāt
hemābho jāyate rasaḥ
//
sāraṇāyantramadhyasthaṃ
tenaiva saha sārayet
tribhāgasāritaṃ kṛtvā
punastatraiva jārayet
//
jāritaḥ sāritaścaiva
punarjāritasāritaḥ
saptaśṛṅkhalikāyogāt
koṭivedhī bhavedrasaḥ
//
bhūcarī jāraṇā proktā
khecarīṃ jāraṇāṃ śṛṇu
//
hīramukhyāni ratnāni
rasocchiṣṭāni kārayet
kaṭutumbasya bījāni
tasyārdhena tu dāpayet
//
mahājāraṇamityuktaṃ
kalkaṃ kuryādvicakṣaṇaḥ
vajramūṣāmukhe caiva
tanmadhye sthāpayedrasam
//
katakaṃ kanakaṃ caivam
ekīkṛtya ca mardayet
padmarāgaṃ prayatnena
rase grāsaṃ tu dāpayet
//
ekādaśaguṇaṃ yāvat
padmarāgaṃ tu sūtake
rāgajīrṇastu deveśi
liṅgākāro bhavedrasaḥ
//
rakṣitavyaṃ prayatnena
lokapālāṣṭakena ca
ṣaḍbhāgaṃ sūtakendrasya
teṣu sarveṣu dāpayet
//
bhakṣitavyaṃ prayatnena
natvā ca gurudevayoḥ
sarvasiddhānnamaskṛtya
devatāśca viśeṣataḥ
//
mūrchāṅgadāhaśca tato
jāyate nātra saṃśayaḥ
ātmānamutthitaṃ paśyet
divyatejomahābalam
//
śaṅkhakāhalanirghoṣaiḥ
siddhavidyādharaiḥ saha
icchayā vicarellokān
kāmarūpī vimānagaḥ
//
devāśca yatra līyante
siddhastatraiva līyate
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
jāraṇāyogamuttamam
//
sughṛṣṭaṃ pācitaṃ sūtaṃ
sarvadoṣojjhitaṃ tataḥ
śākapallavasāreṇa
viṣṇukrāntārasena ca
//
palāśapuṣpatoyena
bhāvitaṃ gandhakaṃ samam
samaṃ kṛṣṇābhrasattvaṃ ca
rasakaṃ cāṣṭakaṃ guṇam
//
tīkṣṇaśulvoragaṃ caiva
kūrmayantreṇa jārayet
kāñcanaṃ jārayet paścāt
viḍayogena pārvati
//
tataḥ siddhaṃ vijānīyāt
dvaidhaṃ śulvasya dāpayet
karmasaṃkhyāpramāṇena
nāgo bhavati kāñcanam
//
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi
jāraṇākramamuttamam
//
bījacūrṇāni tailena
bhāvayitvā punaḥ punaḥ
ṣoḍaśāṃśena tadgrāsam
aṅgulyā mardayecchanaiḥ
//
ārdrakādi tato yogād
dātavyaṃ ṣoḍaśāṃśataḥ
bhūrje dattvā tato deyaṃ
dolāyantre vinikṣipet
//
ahorātreṇa tadbījaṃ
sūtako grasati priye
tamuddhṛtya rasaṃ devi
khalle saṃmardayettataḥ
//
tato yantre vinikṣipya
divārātraṃ dṛḍhāgninā
taptaṃ samuddhṛtaṃ yantrāt
taptakhalle vimardayet
//
mardayitvābhrake piṇḍaṃ
kṣiptvā tatra puṭaṃ dadet
tato garbhe patatyāśu
jārayet tat sukhena tu
//
dolāyantre tato dattvā
ārdrapiṇḍena saṃyutam
tṛtīye divase sūto
jarate grasate tataḥ
//
samajīrṇaṃ tato yāvat
dolāyantre vicakṣaṇaḥ
paścāt kacchapayantreṇa
samajīrṇaṃ tu pārvati
taṃ grāsadvādaśāṃśena
kacchapena tu jārayet
//
prāgvadārdrakayogaṃ ca
garbhadrāvaṇameva ca
paścāttaṃ devi nikṣipya
puṭaṃ dadyādvicakṣaṇaḥ
//
aṣṭāṃśena tato grāsaṃ
garbhadrāvaṃ ca pūrvavat
kandodare sūraṇasya
taṃ vinikṣipya sūtakam
puṭettu jāritastāvat
yāvat kando na dahyate
//
pādāṃśena tu mūṣāyā
grāsaḥ sūte vidhīyate
pūrvavacca viḍaṃ dadyāt
garbhadrāvaṇameva ca
//
evaṃ caturguṇe jīrṇe
sūtako balavān bhavet
tataḥ śalākayā grāsān
agnistho grasate rasaḥ
//
tato ratnāni jāryāṇi
vakṣyamāṇakrameṇa tu
//
abhrakaṃ bhrāmakaṃ caiva
śaṅkhanābhiṃ tathaiva ca
rasānuparasān dattvā
mahājāraṇasaṃyutān
//
vajrakandaṃ vajralatā
meṣaśṛṅgyamṛtāyasam
kaṭutumbasya bījāni
mṛtalohāni pācayet
//
sarvāṇi samabhāgāni
śikhiśoṇitamātritam
tāvattaṃ mardayet prājño
yāvat karma dṛḍhaṃ bhavet
//
mūṣā vallākṛtiścaiva
kartavyā chādanaiḥ saha
tanmadhye sthāpayet sūtam
adhovātena dhāmayet
//
ādau tatraiva dātavyaṃ
vajramauṣadhalepitam
gṛhyate ko 'tra saṃdeho
yathā tīvre hutāśane
//
kuliśena puṭe dagdhe
karṣvagnau tena mardayet
yāvadekādaśaguṇaṃ
kuliśaṃ jārayet punaḥ
//
sudagdhaśaṅkhanābhiśca
mātuluṅgarasaplutaḥ
muktāphalaṃ tato deyaṃ
vajrajīrṇe tu sūtake
//
anena kramayogena
hy ekādaśaguṇaṃ bhavet
kevalaṃ śikhipittaṃ ca
nīlī niryāsamiśritam
//
nīlotpalāni liptāni
prakṣiptāni tu sūtake
rase kalpenmahārāgān
hīnarāgān parityajet
//
raktāni śikhipittaṃ ca
mahāratnasamanvitam
sadratnaṃ lepayettena
pradravet rasamadhyataḥ
//
rajanīṃ caiva kuṣṭhaṃ ca
brahmaniryāsabhāvitam
jāraṇaṃ puṣparāgasya
tenaiva saha dāpayet
//
bahuratneṣu jīrṇeṣu
bhṛṅgarāgeṣu suvrate
rasendro dṛśyate devi
nīlapītāruṇacchaviḥ
//
śuddhāni hemapattrāṇi
śatāṃśena tu lepayet
puṭena mārayedetad
indragopanibhaṃ bhavet
//
saṃsparśādvedhayetsarvam
idaṃ hema mṛtaṃ priye
tribhāgaṃ sūtakendrasya
tenaiva saha sārayet
//
mūṣāmadhyasthite tasmin
punastenaiva jārayet
dhūmavedhī bhaveddevi
punaḥ sāritajāritaḥ
//
anena kramayogena
yadi jīrṇā triśṛṅkhalā
vedhayennātra saṃdeho
giripātālabhūtalam
//
pārśvajyotiḥ pradṛśyeta
cordhvaṃ naiva tu dṛśyate
bhūcaraṃ taṃ vijānīyāt
rasendraṃ nātra saṃśayaḥ
//
tenāśrāntagatirdevi
yojanānāṃ śataṃ vrajet
divyatejā mahākāyo
divyadṛṣṭirmahābalaḥ
//
sarvarogavinirmukto
jīvedācandratārakam
tasya mūtrapurīṣaṃ tu
sarvalohāni vidhyati
//
samajīrṇena vajreṇa
hemnā ca sahitena ca
agnistho jārayellohān
bandhamāyāti sūtakaḥ
//
sārayettena bījena
sahasramapi vedhayet
sāritaṃ jārayet paścāt
lepyaṃ kṣepyaṃ sahasraśaḥ
//
sārayet tena bījena
lakṣavedhamavāpnuyāt
anena kramayogena
koṭivedhī bhavedrasaḥ
//
kevalaṃ tu yadā vajraṃ
samajīrṇaṃ tu jārayet
baddhaḥ sūtastadā jñeyo
niṣkampo nirupadravaḥ
//
agnistho jāyate sūtaḥ
śalākāṃ grasate kṣaṇāt
haṭhāgninā dhāmyamāno
grasate sarvamādarāt
//
carate jarate sūta
āyurdravyapradāyakaḥ
mūṣāsthaṃ dhamayet sūtaṃ
haṭhāgnau naiva kampate
//
jārayet sarvaratnāni
baddhaḥ khecaratāṃ nayet
iti lohe 'ṣṭaguṇite
jīrṇe syādrasabandhanam
//
lohāni sattvaṃ triguṇaṃ
dviguṇaṃ kanakaṃ tathā
dhūmāvalokavedhī syāt
bhavennirvāṇado rasaḥ
//
ādāv aṣṭaguṇaṃ jāryaṃ
vyomasattvaṃ mahārasam
samaṃ hemadaśāṃśena
vajraratnāni jārayet
//
sarvaṃ ca jārayedvajraṃ
tadāsau khecaro rasaḥ
bhramet pradakṣiṇāvartaḥ
koṭivedhī ca jāyate
//
same tu pannage jīrṇe
daśavedhī bhavedrasaḥ
dviguṇe śatavedhī syāt
triguṇe tu sahasrakam
//
caturguṇe 'yutaṃ devi
krameṇānena vardhayet
uttarottaravṛddhyātu
jārayet tatra pannagam
//
kuṭilaṃ pannagaṃ jāryaṃ
tatra saṃkhyākrameṇa tu
tadvādameti deveśi
koṭivedhī bhavedrasaḥ
//
ruruṇā dānavendreṇa
bhakṣito bhasmasūtakaḥ
jāritaṃ dvādaśaguṇaṃ
yatra tīkṣṇaṃ sureśvari
//
bhakṣayitvā palaikaṃ tu
dānavo baladarpitaḥ
jagadutpāṭitaṃ tena
kailāso 'pi ca cūrṇitaḥ
//
tatra mayā kṣaṇaṃ dhyātvā
dṛṣṭvā tanmāyayā kṛtam
jāritaṃ pannage sūtaṃ
samāṃśaṃ śilayā hatam
//
tena sūtena saṃliptaṃ
triśūlaṃ himaśailaje
tena śūlena nihato
dānavo baladarpitaḥ
//
hema śulvaṃ tathā tīkṣṇaṃ
vājaraṃ ca paḍālakam
rohaṇaṃ kāntalohaṃ ca
jārayettattvasaṃkhyayā
//
ekaike rasarājo 'yaṃ
baddhaḥ khecaratāṃ nayet
gandhanāge drute devi
jāraṇāṃ sukarāṃ śṛṇu
//
ādau saṃśodhitaṃ sūtaṃ
rajanīcūrṇasaṃyutam
mardayed yāvad ākṛṣṇaṃ
kṣālayeduṣṇakāñjikaiḥ
//
evaṃ muhurmuhurghṛṣṭo
gandhanāgo drutiṃ caret
//
nāgasya mūtre deveśi
vatsasya mahiṣasya vā
āvartyāvartya bhujagaṃ
sapta vārān niṣecayet
//
kṛtvā kaṇṭakavedhyāni
tasya pattrāṇi sundari
caturthāṃśapramāṇena
gandhakasya tu yojayet
//
prasārya lākṣāpaṭalaṃ
romāṇi tadanantaram
ūrdhvaṃ gandhakacūrṇaṃ ca
tato nāgadalaṃ tathā
//
gandhakaṃ naralomāni
lākṣāyāḥ paṭalaṃ kramāt
ūrdhvaṃ prasārya saṃsthāpya
sūtrairvartiṃ tu kārayet
//
karañjatailamadhye tu
daśarātraṃ nidhāpayet
dīptāgrabhāgāṃ tāṃ vartiṃ
saṇḍaśyā tu vidhārayet
//
tāṃ drutiṃ pātayetpātre
sauvīraṭaṅkaṇānvite
kācakūpyāśca madhye tu
tattailaṃ sthāpayet priye
//
kṛtvā gostanamūṣāyāṃ
liptāyāṃ śilayā rasam
catuḥṣaṣṭyādibhāgena
jñātvā devi balābalam
//
gandhanāgadrutiṃ dattvā
tāṃ mūṣāṃ suravandite
garte gomayasampūrṇe
vinyasya puṭapācanam
dadyāt karīṣatuṣayoḥ
prasṛtidvitayena ca
//
dadyādajīrṇaśaṅkāyāṃ
siṃhavallīrasasya tu
caturbindūn puṭe prāgvad
evaṃ pratidinaṃ bhavet
//
jāraṇātriguṇāt sūto
bhavejjambūphalaprabhaḥ
//
mākṣikaṃ sattvamalpālpaṃ
mṛtanāgasamanvitam
mūṣāgataṃ bhavedyāvat
kācaṃ dattvādharottaram
evaṃ dvādaśavārāṃstu
sudhmātaṃ rañjitaṃ bhavet
//
tena pakvaṃ bījacūrṇaṃ
pārade pādabhāgikam
marditaṃ caṇakāmlena
kṣaṇādgarbhadrutirbhavet
//
garbhadrutirna ceddevi
varṇikādvayagandhayoḥ
raktasindhūdbhavālarka
ṭaṅkaṇāśugapuṅkhataḥ
kalkena liptaṃ puṭitaṃ
bījaṃ garbhe drutaṃ bhavet
//
bīje pādārdhatulyāṃśe
jīrṇe vedhaṃ karoti saḥ
daśaṣoḍaśabhāgena
dvāviṃśāṃśena ca kramāt
//
saṃyojya triguṇāṃ rītiṃ
tāre tārāvaśeṣitaiḥ
tārāriṣṭamidaṃ liptvā
tena sūtena vedhayet
//
ataḥ paraṃ tu saṃskāraṃ
vakṣye nāgābhrajāraṇam
karavīrāruṇāṃ devi
cūrṇayitvā manaḥśilām
//
bhāvayedviṃśatiṃ vārān
yavaciñcārasena tu
tena kalkena saṃlipya
nāgapattraṃ prayatnataḥ
karṣvanalena vipacet
yāvattat cūrṇitaṃ bhavet
//
rasakasya ca bhāgāṃs trīn
bhāgaikaṃ daradasya ca
peṣayenmātuluṅgena
pādagandhaṃ śilāviṣam
//
kalkenānena liptāyāṃ
mūṣāyāṃ puṭapācitam
taṃ nāgaṃ dhamayedevaṃ
saptadhā hemavadbhavet
//
pītābhrakaṃ tv ekadalaṃ
liptāyāṃ maricena tu
mūṣāyāṃ dhmātamagnyābhaṃ
saubhāñjanarase kṣipet
//
pātayetpūrvavidhinā
tat sattvaṃ hemabhāsuram
//
pattraṃ rañjitanāgasya
sattvaṃ pītābhrakasya ca
strīstanyakācadhūmottha
guñjāyaskāntaṭaṅkaṇaiḥ
tutthena saṃyutenaitan
nāgābhraṃ dvaṃdvitaṃ bhavet
//
kiṃvāranālasiddhārtha
dhūmasāreṣṭakāguḍaiḥ
mardayettridinaṃ sūtaṃ
dolāyāṃ svedayet tryaham
//
punarnavāmeṣaśṛṅgī
sarpākṣīkalkasaṃyutam
athāsurī sindhuviṣaṃ
maricaiḥ paripeṣitaiḥ
dolāyantre punarapi
svedayeddivasatrayam
//
aṣṭamāṃśena nāgābhraṃ
cārayitvā sureśvari
śilābhāgadvayaṃ caikaṃ
sindhusauvarcalaṃ bhavet
//
ṭaṅkārdhaṃ viṣapādaṃ ca
viḍaḥ piṇḍāṣṭamāṃśataḥ
tridine kacchape jāryam
evaṃ jāryaṃ tu ṣaḍguṇam
//
śailaṃ tutthoragaṃ tāmraṃ
tīkṣṇaghoṣārakāñcanam
kramavṛddham idaṃ tutthaṃ
tāpyasattvanipātanāt
//
hemāvaśeṣaṃ tadbījaṃ
pādāṃśaṃ mātulāmbhasā
cārayedrasarājasya
jārayet kanakānvitaiḥ
//
tāpyasauvarcalaśilā
gandhakāsīsaṭaṅkaṇaiḥ
padmayantre niveśyātha
kīlaṃ dattvā sureśvari
//
dhameddinatrayaṃ mandaṃ
yāvadbījaṃ drutaṃ bhavet
tameva samajīrṇaṃ tu
vahnau niṣkampanaṃ rasam
//
tataḥ ṣaḍguṇabījena
sāraṇā kramayogataḥ
tārāriṣṭamahiṃ śulbaṃ
sahasrāṃśena vedhayet
//
viṣagandhakatāpyābhra
kākaviṣṭhā ghanadhvaniḥ
sahadevīvahniśikhā
kalkena kramate rasaḥ
//
mūrchito mṛtasūtaśca
jalūkābandha eva ca
caturtho mūrtibandhas tu
paṭṭabandhastu pañcamaḥ
bhasmasūtaśca khoṭaśca
saṃskārāt saptadhā rasaḥ
//
nāgavarṇaṃ bhavet sūtaṃ
vihāya ghanacāpalam
lakṣaṇaṃ dṛśyate yasya
mūrchitaṃ taṃ vadanti hi
//
ārdratvaṃ ca ghanatvaṃ ca
tejogauravacāpalam
yasyaitāni na dṛśyante
taṃ vidyānmṛtasūtakam
//
nānāvarṇaṃ tathā svacchaṃ
drutaṃ yonau jalūkavat
badhyate sūtakaṃ yacca
jalūkābandhalakṣaṇam
//
gurutvamaruṇatvaṃ ca
tejasā sūryasaṃnibham
śikhimadhye dhṛtaṃ tiṣṭhet
mūrtibandhasya lakṣaṇam
//
śalākājāraṇādvāpi
mūrtibandhatvamiṣyate
//
śvetaṃ pītaṃ guru tathā
mṛdu sikthakasaṃnibham
agnimadhye yadā tiṣṭhet
paṭṭabandhasya lakṣaṇam
//
kṛṣṇaṃ śvetaṃ tathā pītaṃ
nīlaṃ bhasmanibhaṃ tathā
capalatvaṃ yadā naṣṭaṃ
bhasmasūtasya lakṣaṇam
//
kukkuṭāṇḍanibhaṃ sūtaṃ
yadā lavaṇabhedi ca
āvartate rasastadvat
khoṭakasya ca lakṣaṇam
//
athavā chedane snigdhaṃ
raśminā mṛdunā dravet
akṣayaṃ kaṭhinaṃ śvetaṃ
khoṭabandhasya lakṣaṇam
//
khoṭādayastu ye pañca
vihāya jalukākṛti
haṭhāgnau dhāmitāḥ santi
na tiṣṭhatyeva mūrchitaḥ
//
taruṇādityasaṃkāśo
nānāvarṇaḥ sureśvari
vedhayeddehalohāni
rañjito rasabhairavaḥ
//
śodhanaṃ sūtakasyādau
grāsamānamataḥ param
jāraṇaṃ vyomasattvasya
sarvasattvasya jāraṇam
//
garbhabāhyadrutiḥ paścāt
suvarṇasya tu jāraṇam
divyauṣadhipuṭaḥ paścāt
ratnabandhamataḥ param
//
rañjanaṃ ca tato devi
jāraṇā cānusāraṇā
krāmaṇaṃ ca tato deyaṃ
sūtakasya vicakṣaṇaiḥ
//
evaṃ kramaṃ tu yo vetti
tasya siddhirna saṃśayaḥ
//
vedhakaṃ yastu jānāti
dehe lohe rasāyane
tasya janma jarā vyādhir
naśyatyeva na saṃśayaḥ
//
dehe tu pañcaratnāni
nāgaṃ vaṅgaṃ tathāyasam
krāmaṇaṃ rasarājasya
bheṣajaṃ vyādhināśanam
//
auṣadhaiḥ kramate sūto
yogaśaktikrameṇa tu
kramate vyādhisaṃghāte
grasate duṣṭamāmayam
//
tasya tu krāmaṇaṃ jñātvā
tato vaidyairupācaret
krāmaṇena vinā sūto
na kramet na ca vedhayet
dehalohāmayān sarvān
vṛthā syāt kevalaṃ śramaḥ
//
yasya rogasya yo yogas
tenaiva saha yojayet
rasendro harati vyādhīn
narakuñjaravājinām
//
āroṭo balamādhatte
mūrchito vyādhināśanaḥ
baddhena khecarīsiddhiḥ
māritenājarāmaraḥ
//
viśeṣādvyādhiśamano
gandhakena tu mūrchitaḥ
oṣadhyā ghātitaḥ sūto
yathā bhūyo na jīvati
//
sahi krāmati loheṣu
tena kuryādrasāyanam
tanmamācakṣva deveśi
kimanyacchrotumicchasi
//
12
oṣadhī kīdṛśī nātha
rasamūrchākarī śubhā
kena vā bhasmasūtaḥ syāt
kena vā khoṭabandhanam
//
śṛṇu bhairavi yatnena
rahasyaṃ rasabandhanam
brahmaviṣṇusurendrādyair
na jñātaṃ vīravandite
//
gaṅgāyamunayormadhye
prayogo nāma rākṣasaḥ
tasyāsanne varārohe
kṣaṇād badhyeta sūtakaḥ
//
niśācarasya pattrāṇi
gṛhṇīyāt sādhakottamaḥ
adho niṣpīḍitaṃ devi
raso bhavati cottamaḥ
//
rasaṃ saṃmardya tenaiva
dināni trīṇi vārttikaḥ
āroṭaṃ bandhayet kṣipraṃ
gaganaṃ tatra jārayet
//
tena pattrarasenaiva
sādhayedgaganaṃ punaḥ
saptadhā bhāvitaṃ tena
tryūṣaṇena sahaikataḥ
yantre vidyādhare devi
gaganaṃ tatra jārayet
//
māsamātreṇa deveśi
jīryate tat samaṃ same
samajīrṇe rase devi
śatavedhī bhavedrasaḥ
//
niśācararase devi
gandhakaṃ bhāvayettataḥ
bhāvayet saptavāraṃ tu
dvipadyāśca rasena tu
//
tārasya pattralepena
ardhārdhakāñcanottamam
gandhake samajīrṇe 'smin
śatavedhī raso bhavet
//
punastaṃ gandhakaṃ dattvā
pattralepe raviṃ haret
taṃ raviṃ tāramadhye tu
triguṇaṃ vāhayettataḥ
//
hemārdhe militaṃ hema
mātṛkāsamatāṃ vrajet
punastaṃ gandhakaṃ sākṣād
drāvayitvā drutaṃ kuru
//
rasendraṃ mardayettena
gatadehaṃ tu kārayet
lepamātreṇa tenaiva
kuṣṭhānaṣṭādaśa priye
arśo bhagaṃdaraṃ lūtāṃ
śirorogāṃśca nāśayet
//
niśācararase bhāvyaṃ
saptavāraṃ tu tālakam
tenaiva ghātayedvaṅgaṃ
vaṅgaṃ tāre tu nirvahet
//
taṃ tāraṃ jārayet sūte
tatsūtaṃ bandhanaṃ vrajet
lepamātreṇa tenaiva
catuḥṣaṣṭitamo bhavet
//
catuḥṣaṣṭitame bhāge
śulvavedhaṃ tu dāpayet
śulvaṃ tu dāpayettāre
tattāraṃ kāñcanaṃ bhavet
tattāraṃ jāyate śreṣṭhaṃ
dharmakāmārthamokṣadam
//
niśācarasya puṣpāṇi
sūkṣmacūrṇāni kārayet
palāni daśa cūrṇasya
rasairdhātryāstu bhāvayet
//
ghṛtena madhunāloḍya
navabhāṇḍe vinikṣipet
dhānyarāśau nidhātavyaṃ
trisaptāhaṃ sureśvari
//
tena bhakṣitamātreṇa
valīpalitavarjitaḥ
//
valkalaṃ sūkṣmacūrṇaṃ tu
madhunā sahitaṃ lihet
ardhamāsaprayogeṇa
pratyakṣo 'yaṃ bhavet priye
//
tasya mūtrapurīṣeṇa
śulvaṃ bhavati kāñcanam
māsamātraprayogeṇa
pannagaḥ kāñcanaṃ bhavet
//
grāhyaṃ tatphalatailaṃ vā
yantre pātālasaṃjñake
tena tailena deveśi
rasaṃ saṃkocayedbudhaḥ
//
tatkṣaṇājjāyate devi
paṭṭabaddho mahārasaḥ
//
kaṭukaṃ kaṅkaṇaṃ kāryaṃ
rasaliṅge varānane
saṃkocya māraṇaṃ tena
kartavyaṃ paramādbhutam
//
niśācararase kṣiptaṃ
saptavāraṃ tu bhāskaram
kālikārahitaṃ tena
jāyate kanakaprabham
//
tattāreṇa samaṃ bāhyaṃ
tena siktaṃ tu vāpitam
daśāṃśaṃ vedhayet sūtaṃ
daśa pītaṃ śatena ca
//
śataṃ vedhayate lakṣaṃ
sahasraṃ koṭivedhakam
daśāṃśaṃ koṭivedhi syāt
koṭivedhi samena ca
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
rasabandhaṃ sudurlabham
//
trailokyajananī yā syād
oṣadhī ajanāyikā
tasyāḥ samparkamātreṇa
baddhastiṣṭhati pāradaḥ
//
saptāhaṃ marditastasyā
mahauṣadhyā rasena saḥ
śatāṃśenaiva vedhena
kurute divyakāñcanam
//
dvisaptāhaṃ rase tasyā
mardanādvaravarṇini
lakṣavedhī rasaḥ sākṣād
aṣṭau lohāni kāñcanam
//
trisaptāhena deveśi
daśalakṣāṇi vidhyati
caturthe caiva saptāhe
koṭivedhī mahārasaḥ
//
svedatāpananighṛṣṭo
mahauṣadhyā rasena tu
dadāti khecarīṃ siddhim
anivāritagocaraḥ
//
kāmayet kāminīnāṃ tu
sahasraṃ divasāntare
naṣṭacchāyo hy adṛśyaśca
trailokyaṃ ca bhramedrasaiḥ
//
mahauṣadhyā rasenaiva
mṛtasaṃjīvanaṃ bhavet
anena ghātayet sūtaṃ
pañcāvasthaṃ kuru priye
//
mṛtasya dāpayennasyaṃ
hastapādau tu mardayet
tasya tu praviśejjīvo
mṛtasyāpi varānane
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
rasabandhaṃ sudurlabham
narasārarasenaiva
kṣaṇād badhyeta sūtakaḥ
//
narasārarasaṃ dattvā
dvipadīrajasā saha
dinānte bandhamāyāti
sarvalohāni rañjayet
//
narasārarasenaiva
jīrṇe ṣaḍguṇapannage
tāre tāmre 'pi vā devi
bhāvayettaṃ manaḥśilām
//
nirgandhā jāyate sā tu
ghātayettadrasāyanam
dvipadīrajasā sārdhaṃ
niḥsattvaḥ pannago bhavet
//
narasārarasenaiva
jīrṇe ṣaḍguṇapannage
tāre tāmre 'pi vā devi
koṭivedhī bhavedrasaḥ
//
narasārarasastanye
bhāvanāḥ saptadhā pṛthak
rasendraṃ dāpayedgrāsaṃ
yantre vidyādharāhvaye
//
jīryate gaganaṃ devi
nirmukhaṃ ca varānane
narasārarasenaiva
kīṭamārīrasena ca
drāvayedgaganaṃ devi
tīkṣṇaṃ lohaṃ ca pannagam
//
narasārarasenaiva
hanūmatyā rasena ca
jāyate kāñcanaṃ divyaṃ
niṣekād bhāskarapriye
//
narasārarase dattvā
mañjiṣṭhāraktacandanam
svarase mardayet paścāt
pannagaṃ devi secayet
//
tatkṣaṇāt kāñcanaṃ divyaṃ
saptavāraṃ niṣecitam
ravighṛṣṭaṃ tu taṃ devi
pannagaṃ triguṇaṃ priye
//
tacchulvaṃ hemasaṃkāśaṃ
tārapañcāṃśayojitam
aṣṭamāṃśayutaṃ hema
hemakarmaṇi cauṣadham
//
narasārarase bhāvyaṃ
saptavāraṃ tu hiṅgulam
tenaiva ghātayettīkṣṇaṃ
bhasmībhūtatvamādiśet
//
tadbhasma tāmrapiṣṭaṃ tu
triguṇaṃ tena nirvahet
//
tacchulvaṃ hemasaṃkāśaṃ
tāramaṣṭāṃśayojitam
tārahema samāṃśaṃ tu
dviguṇaṃ pittalaṃ bhavet
//
narasārarase bhāvyaṃ
rasakaṃ saptavārataḥ
taṃ rasaṃ rasakaṃ caiva
tīkṣṇaṃ lohaṃ ca pannagam
//
narasārarasenaiva
tenaivaikatra mardayet
tatkṣaṇājjāyate bandho
rasasya rasakasya ca
//
tīkṣṇaṃ nāgaṃ tathā śulvaṃ
rasakena tu rañjayet
samastaṃ jāyate hema
kūṣmāṇḍakusumaprabham
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
rasabandhaṃ sudurlabham
//
kaṅkālakhecarī nāma
oṣadhī parameśvari
tasyāstailaṃ tu saṃgṛhya
māghakhecarisaṃyutam
bhāvayet dinamekaṃ tu
pātre bhāskaranirmite
//
dvitīye vāsare prāpte
vajraratnaṃ tu ghātayet
anale dhāmayettat tu
sutaptajvalanaprabham
//
kaṅkālakhecarītaile
vajraratnaṃ niṣecayet
daśavāraṃ niṣiktaṃ tu
bhasmākāraṃ hi jāyate
//
taddhemapakvabījaṃ tu
tena bhasmasamaṃ kuru
tribhāgaṃ ṭaṅkaṇaṃ dattvā
andhamūṣāgataṃ dhamet
tatkṣaṇānmilati dvaṃdvaṃ
vajraratnaṃ ca kāñcanam
//
candrahema varārohe
samaṃ jārayate yadi
koṭivedhī raso devi
lohānyaṣṭau ca vidhyati
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
rasabandhaṃ sudurlabham
//
sabījā cauṣadhī grāhyā
kācid gulmalatā priye
mantrasiṃhāsanī nāma
dvitīyā devi khecarī
pātālayantre tattailaṃ
gṛhṇīyāttāmrabhājane
//
tasya tailasya madhye tu
prakṣipet khecarīrasam
medinīyantramadhye tu
sthāpayettu varānane
//
pūrvauṣadhyā tu taddevi
gaganaṃ medinītale
rasagrāsaṃ tato dattvā
mardanādgolakaṃ kuru
//
baddhvā poṭalikāṃ tena
gaganaṃ tena jārayet
same tu gagane jīrṇe
baddhastiṣṭhati sūtakaḥ
//
bhastrāphūtkārayuktena
dhāmyamānena naśyati
kākaviṣṭhāsamaṃ rūpaṃ
samajīrṇasya jāyate
//
dviguṇe gagane jīrṇe
aṣṭau lohāni saṃharet
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
rasabandhaṃ sudurlabham
//
śivadehāt samutpannā
oṣadhī turasiṃhanī
jārayedgandhakaṃ sā tu
jārayet sāpi tālakam
//
kāñcanaṃ jārayet sāpi
rasendraṃ sā ca baddhayet
pravālaṃ jārayet sā tu
gaganaṃ drāvayet tathā
vajraṃ ca ghātayet sā tu
sarvasattvaṃ ca pātayet
//
jārayetsarvalohāni
sattvānyapi ca pācayet
harīṃdarīrase nyasya
gośṛṅge tu varānane
dhānyarāśau nidhātavyaṃ
mṛtaṃ tiṣṭhati sūtakam
//
divyauṣadhyā rasenaiva
rasendraḥ suravandite
same tu kanake jīrṇe
daśakoṭīstu vedhayet
//
pañcame lakṣakoṭistu
ṣaḍguṇe sparśavedhakaḥ
saptame dhūmavedhī syāt
aṣṭame tv avalokataḥ
navame śabdavedhī syād
ata ūrdhvaṃ na vidyate
//
bhramanti paśavo mūḍhāḥ
kulauṣadhivivarjitāḥ
tṛṇauṣadhirasānāṃ ca
naiva siddhiḥ prajāyate
//
tasmāt sarvaprayatnena
jñātavyā tu kulauṣadhī
//
divyauṣadhī catuḥṣaṣṭiḥ
kulamadhye vyavasthitā
naiva jānanti mūḍhāste
devamohena mohitāḥ
//
adivyāstu tṛṇauṣadhyo
jāyante girigahvare
//
tṛṇauṣadhyā rase sūtaṃ
naiva baddhaṃ kadācana
akṣayaṃ ca varārohe
vahnimadhye na tiṣṭhati
//
na khoṭo na ca vā bhasma
naiva dravyaṃ karoti saḥ
kiṃ tat dravyaṃ prakurvīta
dhāmyamāno na tiṣṭhati
//
pattre pāke kaṭe chede
naiva tiṣṭhati kāñcane
na vedhaṃ ca śatād ūrdhvaṃ
karoti sa rasaḥ priye
//
yāvanna baddhamekaṃ tu
vikrītaṃ tattu kāñcanam
dharmārthakāmamokṣārthaṃ
naiva dadyāttu tat priye
//
nirjīvatvaṃ gataḥ sūtaḥ
kathaṃ jīvaṃ dadāti ca
nirjīvena tu nirjīvaḥ
kathaṃ jīvati śaṃkara
//
divyauṣadhyā yadā devi
rasendro mūrchito bhavet
kālikārahitaḥ sūtas
tadā bhavati pārvati
//
parasya harate kālaṃ
kālikārahito rasaḥ
aṣṭānāṃ caiva lohānāṃ
malaṃ śamayati kṣaṇāt
//
mahāmūrchāgataṃ sūtaṃ
ko vāpi kathayenmṛtam
divyauṣadhyā rasenaiva
jāyate naṣṭacetanaḥ
//
pañcabhūtātmakaḥ sūtas
tiṣṭhatyeva sadāśivaḥ
//
punaranyaṃ pravakṣyāmi
rasabandhanamīśvari
//
kṣmāpālena hataṃ vajram
anenaiva tu kāñcanam
vajrabhasma hemabhasma
tadvai ekatra bandhayet
//
niśācararase jāryaṃ
narajīvena jārayet
taṃ sūtaṃ mārayedbhadre
gajāridivyakauṣadhī
//
bhakṣitaḥ sa raso yena
so 'pi sākṣāt sadāśivaḥ
bhakṣite tolakaikena
sparśavedhī bhavennaraḥ
//
prasvedāttasya gātrasya
rasarājaśca vedhyate
prasvedādapi mūtreṇa
aṣṭau lohāni kāñcanam
//
lakṣavarṣasahasrāṇi
sa jīvet sādhakottamaḥ
prajāpatiḥ kṛṣṇatejāḥ
kṣaṇādbadhnāti sūtakam
//
gajārisparśanāddevi
kṣmāpālena ca badhyate
//
vajravallīrasenaiva
bhāvitaṃ gaganaṃ priye
jārayedvālukāyantre
khoṭo bhavati tatkṣaṇāt
//
mṛtagolakamāṣaikaṃ
māṣaikaṃ hemagolakam
ekīkṛtya tu saṃmardya
luṅgāmlena dinatrayam
karṣaikaṃ nāgapattrāṇi
rasakalkena lepayet
//
veṣṭayedvṛścikālyā ca
tatpiṇḍaṃ lepayet tataḥ
mārayet pannagaṃ devi
śakragopanibhaṃ bhavet
//
karṣaikaṃ tārapattrāṇi
mṛtanāgena lepayet
vṛścikālyā ca tatpattraṃ
lepitaṃ veṣṭayettataḥ
//
tattāraṃ mriyate devi
sindūrāruṇasaṃnibham
sahasrāṃśena tenaiva
śulbavedhaṃ pradāpayet
//
jāyate kanakaṃ divyaṃ
devābharaṇabhūṣaṇam
//
kṣīrayuktā bahuphalā
granthiyuktā ca pārvati
nāmnā caṭulaparṇīti
śasyate rasabandhane
//
ekavīrākandarase
mūkamūṣāgataṃ rasam
dhamenmukhānilairbaddho
bhakṣaṇāya praśasyate
//
raktakañcukikandaṃ tu
strīstanyena tu peṣitam
mūṣāyāṃ pūrvayogena
kurute rasabandhanam
//
vṛścikāpattrikābījaṃ
nārīkṣīrasamanvitam
dhamayet pūrvavat sūtaṃ
bhakṣaṇārthāya vārttikaḥ
//
vajrakandaṃ samādāya
rasamadhye vinikṣipet
gajendrākhyaṃ puṭaṃ dattvā
saptadhā baddhatāṃ nayet
//
bhakṣayet taṃ rasaṃ prājñaḥ
ṣaṇmāsādamaro bhavet
//
lāṅgalīkandamādāya
karkoṭīkandameva ca
rasaṃ tanmadhyagaṃ kṛtvā
svedayenmardayetpunaḥ
//
mriyate nātra saṃdeho
dhmātastīvrānalena tu
śukacañcugataṃ sūtaṃ
puṭayeddhāmayettataḥ
//
śatāṃśaṃ vedhakartāyaṃ
dehasiddhikaro bhavet
//
haṃsapādīrasaṃ sūtaṃ
śūkakandodare kṣipet
gajendrapuṭanaṃ dadyāt
mriyate nātra saṃśayaḥ
//
haṃsāṅghriṃ śukatuṇḍīṃ ca
gṛhītvā mardayed rasam
krauñcapādodare dattvā
tato dadyāt puṭatrayam
//
mriyate nātra saṃdeho
lakṣavedhī mahārasaḥ
//
tṛṇajyotiriti khyātā
śṛṇu divyauṣadhī priye
niśāsu prajvalennityaṃ
nāhni jvalati pārvati
tasyā mūle tu nikṣiptaṃ
kṣīraṃ raktaṃ bhavet priye
//
tanmūlarasagandhābhrair
mātuluṅgāmlapeṣitaiḥ
śulbapattraṃ viliptaṃ tu
bhaveddhema puṭatrayāt
//
tanmūlacūrṇasaṃyukto
rasarājaḥ sureśvari
mātuluṅgarase ghṛṣṭam
abhrakaṃ carati kṣaṇāt
//
athoccaṭīṃ pravakṣyāmi
rasabandhakarīṃ priye
ekameva bhavennālaṃ
tasya roma tu veṣṭanam
//
tasyāgre ca bhavet puṣpaṃ
śukatuṇḍasya saṃnibham
tatpattrāṇi ca deveśi
śukapicchanibhāni ca
tatkandaṃ kuṣṭhasaṃsthānaṃ
kṣīraṃ sindūrasaṃnibham
//
jalaṃ sravenmadhūcchiṣṭaṃ
tatsamādāya pārvati
vedhayet sarvalohāni
kāñcanāni bhavanti ca
//
rasatālakatutthāni
mardayeduccaṭīrasaiḥ
ātape mriyate tapto
raso divyauṣadhībalāt
//
vedhayet sapta lohāni
lakṣāṃśena varānane
//
atha raktasnuhīkalpaṃ
vakṣyāmi surasundari
snuhīkṣīreṇa śulbasya
pattralepaṃ tu kārayet
//
kṣīreṇa tāpayedbhūyaḥ
saptavāraṃ varānane
āvartitaṃ bhaved yāvaj
jāmbūnadasamaprabham
//
athātastilatailena
pācayecca dinatrayam
tathā śulvasya pattrāṇi
vedhyaṃ jāmbunadaṃ bhavet
//
rasaṃ raktasnuhīkṣīraṃ
kunaṭīṃ gandhakābhrakam
daradaṃ caiva lohāni
sahasrāṃśena vedhayet
//
snuhīkṣīraṃ samādāya
niśārdhaṃ hema cobhayam
kunaṭīṃ gandhacūrṇaṃ ca
sarvamekatra mardayet
//
anenaiva prakāreṇa
niśārdhaṃ hema śodhayet
guṭikākṛtya tenaiva
nāgaṃ vidhyati tatkṣaṇāt
//
athātaḥ sthalapadminyā
divyauṣadhyā vidhiṃ śṛṇu
//
padminīsadṛśī pattraiḥ
puṣpairapi ca tādṛśī
bhaṅge caiva bhavet kṣīraṃ
raktavarṇaṃ suśobhanam
//
ākramya vāmapādena
paśyedgaganamaṇḍalam
paśyecca tārakāyuktaṃ
grahanakṣatramaṇḍalam
lakṣayojanato devi
sā jñeyā sthalapadminī
//
tasyāḥ pañcāṅgamādāya
haragaurīsamanvitam
manaḥśilātālayuktaṃ
mākṣikeṇa samanvitam
//
mardayet saptarātraṃ tu
tena śulvaṃ ca vedhayet
sahasrāṃśena deveśi
viddhaṃ bhavati kāñcanam
//
tasyāḥ pañcāṅgamādāya
pūrvoktavidhinā priye
cārayet sūtarājaṃ tu
mūkamūṣāgataṃ dhamet
//
mriyate mūṣikāmadhye
saṃkocena na saṃśayaḥ
tenaiva sarvalohāni
sahasrāṃśena vedhayet
//
athātaḥ sampravakṣyāmi
kumudinyā vidhiṃ priye
bhittvā kāśmīripāṣāṇe
pūrṇimāyāṃ tu kārayet
//
tasyāḥ pañcāṅgam ādāya
bhāvayettu manaḥśilām
kharpare dhārayitvā tu
bhāvayettu punaḥ punaḥ
//
kharpare drāvitaṃ nāgaṃ
tatkalkena yutaṃ kuru
kāśmīradravatulyaṃ hi
jāyate kanakaṃ dhruvam
//
citrakasya yathā grāhyaṃ
kathayāmi samāsataḥ
//
citrakastrividho jñeyo
raktaḥ kṛṣṇo rasāyane
śuklo vyādhipraśamane
śreṣṭho madhyaḥ kanīyasaḥ
//
kṛṣṇaṃ raktaṃ sitaṃ vāpi
hemante noddharedbudhaḥ
//
kṛṣṇacitrakamutpāṭya
gobhir nāghrātamīśvari
kṣīramadhyasthitaṃ kṣīraṃ
kṛṣṇavarṇaṃ bhavet kṣaṇāt
//
tasya pañcāṅgacūrṇena
pāradaṃ saha mardayet
dhamecca mūkamūṣāyāṃ
khoṭo bhavati tatkṣaṇāt
//
raktāmbaradharo bhūtvā
raktamālyānulepanaḥ
kṛṣṇapakṣe tu pañcamyāṃ
raktaśālyodanena tu
baliṃ dattvā mahādevi
raktacitrakamuddharet
//
raktacitrakacūrṇena
vaṅgas tāpais tribhis tribhiḥ
sarvadoṣavinirmuktaḥ
stambhamāyāti tatkṣaṇāt
//
tanmūlaṃ sūtakaṃ cāmle
kaṅguṇītailasevanāt
ekaviṃśativāreṇa
śulvaṃ śuddhaṃ bhaviṣyati
//
raktacitrakabhallāta
tailaliptaṃ puṭena tu
candrārkapattraṃ deveśi
jāyate hema śobhanam
//
nāginīkandasūtendraṃ
raktacitrakasaṃyutam
pattralepapramāṇena
candrārkaṃ kāñcanaṃ bhavet
//
raktacitrakasaṃyukto
raso 'pi sarvado bhavet
//
jyotiṣmatītailavidhiṃ
vakṣyāmi śṛṇu pārvati
//
jyotiṣmatī nāma latā
yā ca kāñcanasaṃnibhā
vallīvitānabahulā
hemavarṇaphalā śubhā
//
āṣāḍhapūrvapakṣe tu
gṛhītvā bījamuttamam
tilavat kvāthayitvā tu
hastaiḥ pādairathāpi vā
tasya tailaṃ samādāya
kumbhe tāmramaye kṣipet
//
tāpayedbhūgataṃ kumbhaṃ
kramādūrdhvaṃ tuṣāgninā
ṣaṇmāse tu vyatikrānte
sa ghaṭaḥ kāñcanaṃ bhavet
//
taṃ tu hemamayaṃ kṛtvā
tailamākṣikamiśritam
prativāpe niṣiñcet tat
hema tāmrasamaṃ bhavet
//
tathāca śatavedhi syād
vidyāratnamanuttamam
//
dagdhārohāṃ pravakṣyāmi
rasabandhakarīṃ priye
sparśavedhe tu sā jñeyā
sarvakāryārthasādhinī
//
śastracchinnā mahādevi
dagdhā vā pāvakena tu
prarohati kṣaṇāddivyā
dagdhā chinnā mahauṣadhī
//
raktaṃ pītaṃ sitaṃ kṛṣṇaṃ
tasyāḥ puṣpaṃ prajāyate
caṇakasyeva pattrāṇi
suprasūtāni lakṣayet
//
sā sthitā gomatītīre
gaṅgāyām arbude girau
ujjayinyā dakṣiṇato
vanānteṣu ca dṛśyate
//
tasyāḥ kandarasaṃ divyaṃ
kṛṣṇarājisamanvitam
tāmbūlena samaṃ kṛtvā
guṭikāṃ kārayedbudhaḥ
//
sarveṣāmeva lohānāṃ
drutānāṃ vahnimadhyataḥ
sahasraṃ vedhayitvā tu
kāñcanaṃ kurute kṣaṇāt
//
tathaiva mriyate sūtaḥ
kāntahemābhrasaṃyutaḥ
kurute kāñcanaṃ divyaṃ
devābharaṇabhūṣaṇam
//
kaṭutumbīti vikhyātāṃ
devi divyauṣadhīṃ śṛṇu
//
tasyā bījāni saṃgṛhya
sūkṣmacūrṇāni kārayet
//
ekaviṃśativārāṃstu
bhāvyaṃ dhātrīrasena tu
payasā sahitenaiva
viśvabheṣajasaṃyutam
//
bījaṃ yantre vinikṣipya
tailaṃ saṃgṛhya paṇḍitaḥ
rasaṃ mūrchāpayet tena
cakramardena mardayet
//
gopittaṃ śikhipittaṃ ca
kāṅkṣīkāsīsasaṃyutam
tāratulyāni caitāni
sarveṣāṃ sūtakaḥ samaḥ
//
meṣaśṛṅge nidhātavyaṃ
māsamekaṃ nirantaram
lohadaṇḍena saṃsiktaṃ
sarvalohāni vedhayet
//
gandhakaṃ lohadaṇḍena
ekaviṃśatibhāvitam
yuktaṃ lohamanenaiva
jambīrarasasaṃyutam
//
sabījaṃ sūtakopetam
andhamūṣāniveśitam
bhūgataṃ māsamekaṃ tu
tāraṃ kāñcanatāṃ nayet
//
dalasya bhāgamekaṃ tu
tārapañcakameva ca
śulvasya pañcabhāgaṃ ca
bījasyaikaṃ ca yojayet
//
ete dvādaśa bhāgāḥ syuḥ
sarvaṃ taddhārayet kṣitau
sthānasyāsya niṣekaṃ tu
bhūdaṇḍena tu kārayet
//
pañcaviṃśaddinānte tu
jāyate kanakottamam
//
kṣīrakandavidhiṃ vakṣye
sarvasiddhikaraṃ param
caturvarṇavidhaṃ tatra
raktakandaḥ praśasyate
//
bhagnam etacchravet kṣīraṃ
raktavarṇaṃ suśobhanam
//
meghānāṃ tu ninādena
saṃjātairupaśobhitaiḥ
pattraiḥ snuhīsamaiḥ snigdhaiḥ
saptabhir hemasuprabhaiḥ
bandhanaṃ rasarājasya
sarvasattvavaśaṃkaram
//
tasya kṣīraṃ tu saṃgṛhya
tāraṃ nirvāpayedbudhaḥ
dhameddhavāgninā caiva
jāyate hema śobhanam
//
tintiṇīpattraniryāsair
īṣattāmrarajoyutam
mardayet pāradaṃ prājño
rasabandho bhaviṣyati
//
toyamadhye vinikṣipya
guṭikā vajravad bhavet
//
śākavṛkṣasya deveśi
niṣpīḍya rasamuttamam
raktacandanasaṃyuktaṃ
sarvalohāni jārayet
//
gandhapāṣāṇagandhena
āyase viniyojayet
milanti sarvalohāni
dravanti salilaṃ yathā
//
gandhakaṃ rasakaṃ tāpyaṃ
pāradaṃ raktacandanam
rudantyā rasasaṃyuktaṃ
tāramāyāti kāñcanam
//
śākavṛkṣasya niryāsaṃ
pattre tasya ca gālayet
śigrumūlasya cūrṇaṃ tu
tadrasena vimardayet
//
pralipya śulvapattrāṇi
puṭe kṣiptvā vipācayet
taddrutaṃ kāñcanaṃ divyaṃ
bhavellakṣaṇasaṃyutam
//
phalāni śākavṛkṣasya
paripakvāni saṃgṛhet
tadrasena yutaṃ prājñaḥ
saptarātraṃ tu bhāvayet
//
tadrasena samāyuktaṃ
mañjiṣṭhāmiśritaṃ tathā
lepayet tārapattrāṇi
dhmātaṃ bhavati kāñcanam
//
devadālyā mahauṣadhyā
vidhiṃ vakṣyāmi tatparam
sā śvetā vyādhināśe ca
kṛṣṇā pītā rasāyane
//
paurṇamāsyāṃ trayodaśyāṃ
rāhugraste divākare
athavā kṛṣṇapañcamyām
imāṃ vidhivaduddharet
//
devadālīphalaṃ devi
viṣṇukrāntā ca sūtakam
mūrchayed bandhayet kṣipraṃ
śulvaṃ hema karoti ca
//
devadālīphalaṃ mūlam
īśvarīrasa eva ca
toyena marditaṃ kṛtvā
vaṅgaṃ stambhayati kṣaṇāt
//
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi
śvetaguñjāvidhiṃ priye
//
kṛṣṇapakṣe caturdaśyām
aṣṭamyāṃ vā surārcite
kapāle mṛttikāṃ nyasya
secayet salilena tu
//
bījāni sitaguñjāyāḥ
puṣpayogena vāpayet
vakṣyamāṇena mantreṇa
kuryāt saṃgrahaṇaṃ tathā
//
namo bhagavati śvetavalli śvetaparvatavāsini sarvakāryāṇi kuru kuru apratihate namo namaḥ svāhā |
anena manunā proktā
siddhirbhavati nānyathā
ṣaṇmāsena tathā vallīṃ
mantrapūtena rakṣayet
//
śuddhaśulvaṃ tu saṃgṛhya
mūṣāmadhye tu saṃsthitam
tripañcapalasaṃkhyaṃ tu
karṣārdhasitaguñjayā
//
sahaikatra bhavettāraṃ
tasya gandhavivarjitam
brahmarītisamāyuktaṃ
guñjācūrṇaṃ sahaikataḥ
devānāṃ bhūṣaṇaṃ devi
jāyate hema śobhanam
//
candrodakena deveśi
vakṣyāmi rasabandhanam
//
śuklapakṣe pūrṇamāsyāṃ
dṛṣṭvā pūrṇendumaṇḍalam
nirgacchanti mahīṃ bhittvā
candratoyānyanekadhā
//
kānicinmṛttivarṇāni
rasena lavaṇāni tu
kāniciccandratulyāni
vyomabhāsāni kānicit
candravṛddhyābhivardheran
kṣīyeran tatkṣayeṇa tu
//
dṛṣṭvā candrodakaṃ mantrī
paurṇamāsyāṃ viśeṣataḥ
nirgacchati mahīṃ bhittvā
candravṛddhyā vivardhate
//
kṣetrabandhaṃ purā kṛtvā
devamabhyarcya śaṃkaram
caturdaśyāṃ ca tatkṣetraṃ
pūjayitvā vicakṣaṇaḥ
ahorātroṣito bhūtvā
baliṃ tatra nivedayet
//
pūrṇamāsyāṃ ca rātrau ca
gatvā tasya samīpataḥ
candrodakaṃ tu saṃgṛhya
mantrayuktaṃ sumantritam
āloḍya madhusarpirbhyāṃ
pibettattu samāhitaḥ
//
pītamātreṇa tenaiva
mūrchā bhavati tatkṣaṇāt
candrodaye tato dṛṣṭe
kṣīraṃ tasya tu dāpayet
saptarātraprayogeṇa
candravannirmalo bhavet
//
ekaviṃśatirātreṇa
jīvedbrahmadinatrayam
ekamāsaprayogeṇa
brahmāyuḥ sa bhavennaraḥ
//
candrodakena gaganaṃ
rasaṃ hema ca mardayet
mūṣāmadhyagataṃ dhmātaṃ
tatkṣaṇādguṭikā bhavet
//
ayaṃ ca sparśamātreṇa
lohānyaṣṭau ca vedhayet
//
tadrasena rasaṃ bhāvyaṃ
vajreṇa samajāritam
catuḥṣaṣṭyaṃśataḥ piṇḍe
dviguṇe tu sahasrakam
//
daśasaṃkalikābaddhaṃ
guñjāmātraṃ rasaṃ naraḥ
trilohaveṣṭitaṃ vaktre
dhṛtvā cādṛśyatāṃ vrajet
//
oṃ namo rudrāya daṃṣṭrotkaṭāya vighnanāśāya diśāṃ rakṣa rakṣa vidiśāṃ rakṣa rakṣa rudro vijñāpayati huṃ phaṭ svāhā | oṃ namo bhagavate rudrāya triśūlahastāya amṛtodbhavāya rakṣa rakṣa phaṭ svāhā |
athātaḥ sampravakṣyāmi
kartarīrasabandhanam
//
asurāṇāṃ samāyoge
krodhāviṣṭena cetasā
sudarśanaṃ mahācakraṃ
preritaṃ muravairiṇā
//
bhālapaṭṭāttatastasya
nipetuḥ svedabindavaḥ
te bhūmau patitā divyāḥ
saṃjātāḥ kartarīrasaḥ
//
rakṣārthaṃ sthāpitaṃ tatra
viṣṇunā ca sudarśanam
cakratulyaṃ bhramatyetad
āyudhāni nikṛntati
//
kurute garjitaṃ nādaṃ
dhūmaṃ jvālāṃ vimuñcati
kartarī dṛṣṭimātreṇa
tathānyā śabdakartarī
//
sā sparśakartarī chāyā
kartarī dhūmakartarī
sā jvālākartarī caiva
śaktirghorasya kartarī
//
lokānāṃ tu hitārthāya
ghoraśaktir vyavasthitā
rasarūpā mahāghorā
asiddhānāṃ tu chedinī
//
tasyāḥ kṣetraṃ yadā gacchet
aghorāstraṃ japettadā
punarghoraṃ nyasettatra
athāstraṃ vinyasedbudhaḥ
//
anulomavilomena
dehe 'dhiṣṭhāpya kartarīm
mudrayā mudrayettāṃ tu
aghorāstreṇa yojitām
//
dīpenārādhayettāṃ tu
stambhayeddhūpanena ca
viṣṭarāmudrayā tāṃ tu
sthānayogaṃ niyojayet
//
kañcukī tu śilā krāntā
kumārī vajrakandakam
yoṣidraktaṃ gavāṃ mūtraṃ
tilakaḥ sarvavaśyakṛt
//
athātaḥ sampravakṣyāmi
viṣodarasabandhanam
//
viṣodakaṃ viṣasamaṃ
ghṛtavacca ghṛtodakam
sitapītādivarṇāḍhyaṃ
tacca devi rasottamam
//
tatra gatvā vanoddeśe
smaredghorasahasrakam
keśāḥ kṣiptāḥ sphuṭantyasmin
ātmacchāyā na dṛśyate
//
tailaṃ ca golakākāraṃ
ghṛtaṃ caiva visarpati
gandhakasya haredgandhaṃ
lavaṇāmlaṃ ca jāyate
//
āptvā pālāśapattreṇa
kaṭukālābuke kṣipet
viṣodakaṃ gandhakaṃ ca
harabījaṃ ca tatsamam
//
ajākṣīreṇa piṣṭvā tu
śulvapattrāṇi lepayet
tat puṭena ca deveśi
sindūrāruṇasaṃnibham
śatāṃśenaiva deveśi
sarvalohāni vedhayet
//
anena vidhinā devi
nāgaḥ sindūratāṃ vrajet
sahasrāṃśena tasyaivaṃ
tāraṃ vedhaṃ pradāpayet
//
raktaṃ pītaṃ tathā kṛṣṇam
uttarottarakāryakṛt
//
tripalaṃ kāntapātre vā
pātre 'lābumaye 'pi vā
gṛhītvā pūrvavat pattraiḥ
pālāśair veṣṭayedbahiḥ
//
sthāpayeddhānyarāśau tu
divasānekaviṃśatim
mahiṣīkṣīramadhye tu
bindumekaṃ tu sādhayet
//
pāyasaṃ bhakṣayedyastu
madhvājyena tu saṃyutam
yāvaccūrṇapalaṃ devi
jīvettadbindusaṃkhyayā
//
lāṅgalī gṛhadhūmaṃ ca
sindūraṃ rajanīdvayam
meṣaśṛṅgīṃ ca śṛṅgīṃ ca
kṛṣṇonmattaṃ ca mārakam
//
sabījaṃ sūtakaṃ caiva
viṣatoyena marditam
viṣatoyena medhāvī
saptavārāṃśca bhāvayet
//
athavā bhāvayettattu
yāvaccūrṇaṃ tu tadbhavet
tena nāgaṃ pratīvāpya
ṣoḍaśāṃśena sambhavet
//
mūṣākhye veṇuyantre ca
trivāramapi bhāvayet
dhūmaṃ pariharettasya
aṅgavyādhikaraṃ param
//
sthāpayennāgasindūraṃ
pātre 'lābumaye tataḥ
taccūrṇaṃ tu śatāṃśena
tārapattrāṇi vedhayet
//
viṣapānīyamādāya
yavāgau vartitaṃ śubham
niṣiktaṃ tacca varte 'yaṃ
tāraṃ bhavati śobhanam
//
viṣapānīyamādāya
prakṣipecca rasottame
kunaṭīgandhapāṣāṇa
viṣaṭaṅkaṇalāṅgalī
//
naṣṭapiṣṭīkṛtaṃ khalle
tārapattrāṇi lepayet
andhamūṣāgataṃ dhmātaṃ
nirbījaṃ kanakaṃ bhavet
//
oṃ śrīnīlakaṇṭhāya ṭha ṭhaḥ | asyāyutaṃ japet |
viṣatṛṇavidhiṃ vakṣye
samāhitamanāḥ śṛṇu
//
gandhamākṣīkadaradaṃ
kunaṭyā rasasaṃyutam
viṣatṛṇasamāyuktaṃ
mātuluṅgāmlamarditam
//
etat kalkaṃ palamātraṃ
cauṣadhyā lepanaṃ kuru
niryāse tu puṭaṃ kuryāt
trivāraṃ hema śobhanam
//
saṃjīvanījalasyātha
vidhiṃ vakṣyāmi pārvati
//
śukreṇārādhito devi
prāgahaṃ suravandite
dānavānāṃ hitārthāya
mṛtānāṃ devasaṃgare
//
mayā saṃjīvanī vidyā
dattā codakarūpiṇī
tayā saṃjīvitā daityā
ye mṛtā devasaṃgare
//
nikṣiptā martyaloke sā
samyak te kathayāmyaham
//
asti martye mahāpuṇyā
pavitrā dakṣiṇāpathe
nadī godāvarī nāma
prasiddhā jāhnavī yathā
//
dakṣiṇe ca taṭe tasyāḥ
kadalīnagaraṃ param
tasya dakṣiṇataḥ śailaḥ
sarvalokeṣu viśrutaḥ
//
nāmnā kṛṣṇagiriśceti
dṛśyate sarvamaṅgale
suprasiddhāmbikā nāma
grāmastasyāsti saṃnidhau
//
tatrāpyudakamālokya
parīkṣyeta surārcite
//
gṛhītvā śuṣkavaṃśaṃ tu
kṣipettoyasya madhyataḥ
jāyate haritaṃ snigdham
ahorātreṇa niścitam
muñcatyaṅkurapattrāṇi
dṛśyate tanmanoharam
//
balipuṣpopahāreṇa
tato devīṃ samarcayet
kṣetrādhipaṃ gaṇeśaṃca
caṇḍayonīśvaraṃ tathā
//
tasya mantraṃ pravakṣyāmi
triṣu lokeṣu durlabham
//
oṃ caṇḍāya pinākine śūlahastāya oṃ diśāṃ bandhaya vidiśāṃ bandhaya ṭhaṭhaḥ |
tilāṃśca taṇḍulāṃścaiva
mantreṇānena sarṣapān
saptābhimantritānkṛtvā
sādhako dikṣu nikṣipet
//
kaṭukālābuke toyaṃ
kṛtarakṣaṃ samāhitaḥ
gṛhītvā tatprayatnena
nijasthānaṃ samāśrayet
//
oṃ namo 'mṛte 'mṛtarūpiṇi amṛtaṃ me kuru kuru evaṃ rudra ājñāpayati svāhā |
saptābhimantritaṃ kṛtvā
mantreṇānena tajjalam
dinamekaṃ tathā sūtaṃ
svarṇamāṣadvayānvitam
mardayettena toyena
pibettattu vicakṣaṇaḥ
//
ekaviṃśatirātreṇa
kṣīrāhāro 'tha yatnataḥ
jīvet kalpāyutaṃ sāgraṃ
kāmarūpo mahābalaḥ
//
yojanānāṃ śataṃ gatvā
punareva nivartate
avadhyaḥ sarvabhūtānāṃ
svecchācāraḥ sa khecaraḥ
//
kanakaṃ pāradaṃ vyoma
samamekatra yojayet
mardayettena toyena
saptavāraṃ tu svedayet
//
sa rasaḥ sarvalohāni
ṣaṣṭyaṃśena tu vedhayet
//
athavā taṃ rasaṃ divyaṃ
madhunā saha bhakṣayet
māsamātraprayogeṇa
jīvedbrahmadināyutam
//
tasya mūtramalasvedaiḥ
śulvaṃ bhavati kāñcanam
//
nirvāte toyamādāya
añjalitritayaṃ pibet
pītamātre bhavenmūrchā
svāsthyaṃ syāt praharatrayāt
//
ekaviṃśaddinānyevaṃ
kṣīrāhāro bhavettataḥ
aṣṭavarṣākṛtiḥ prājñaḥ
kāmarūpo mahābalaḥ
//
paśyecchidrāṃ mahīṃ sarvāṃ
saptapātālasaṃyutām
avadhyo devadaityānāṃ
kalpāyuśca prajāyate
//
athavodakamādāya
pāradaṃ ca manaḥśilām
mardayet khallapāṣāṇe
naṣṭapiṣṭaṃ bhavettataḥ
//
svedayet saptarātraṃ tu
trilohena ca veṣṭayet
//
antardhānaṃ kṣaṇādgacchet
vidyādharapatirbhavet
siddhakanyāśatavṛto
yāvat kalpān caturdaśa
//
dineṣu teṣu sarveṣu
dadyācchālyodanaṃ ghṛtam
payasā ca samāyuktaṃ
nityamevaṃ tu kārayet
//
uṣṇodakavidhiṃ vakṣye
samāhitamanāḥ śṛṇu
paśyeduṣṇodakaṃ yatra
vāsaṃ tatraiva kārayet
//
asti godāvarī nāma
mahārāṣṭre 'tiviśrutā
tasyā uttarabhāge tu
sahyādriḥ puṇyaparvataḥ
//
tatra mātāpuraṃ nāma
prasiddhaṃ devatāgṛham
tasmāduttarato devi
kampākhyaṃ nagaraṃ param
//
tatra kampeśvaro devas
tatrāstyuṣṇodakaṃ dhruvam
praṇītākhyā nadī tatra
snātvā vai sādhakottamaḥ
paścāduṣṇodake kuṇḍe
vidhiṃ kuryād yathoditaḥ
//
śarvarīm uṣitastatra
dhanavāṃśca dine dine
bhakṣayenmāsamātraṃ tu
jīved varṣaśatāṣṭakam
//
varṣamekaṃ prayuñjīta
jīvedvarṣāyutaṃ sukhī
valīpalitanirmukto
bhogī caiva puraṃdaraḥ
//
varṣamekaṃ pibet toyaṃ
jīveccandrārkatārakam
tasya mūtrapurīṣeṇa
śulvaṃ bhavati kāñcanam
//
uṣṇodakaṃ ca kāsīsaṃ
gandhapāṣāṇasaṃyutam
caturthāṃśena rasakaṃ
daśabhāgaṃ vinikṣipet
//
śulvaṃ ca mardayet sarvaṃ
naṣṭapiṣṭaṃ kṣaṇena tu
tena lepitamātreṇa
śulvaṃ bhavati kāñcanam
//
niṣiktaṃ tena toyena
prativāpaṃ daded budhaḥ
śulvaṃ ca jāyate hema
taruṇādityavarcasam
//
tajjalena niṣiktaṃ ca
hema bījārthasaṃyutam
tāraṃ cānena mārgeṇa
niṣiktaṃ hematāṃ vrajet
//
uṣṇodakena bhallātaṃ
tilapiṣṭaṃ ca bhakṣayet
māsadvayaprayogeṇa
jīvedvarṣaśatatrayam
//
rasagandhāśmarasakaṃ
tutthaṃ daradamākṣikam
yāmamuṣṇāmbhasā ghṛṣṭaṃ
tārapattrāṇi lepayet
//
dvivāraṃ tu dhameddevi
syāccaturdaśavarṇakam
krameṇānena deveśi
śulvaṃ ṣoḍaśavarṇakam
//
ekaikaṃ hematārāṃśaṃ
dvaṃdvaṃ kāntābhrayoḥ pṛthak
uṣṇodakena saṃmardya
dhamanāt khoṭatāṃ vrajet
//
tanmukhe dhārayenmāsaṃ
vajrakāyo bhavennaraḥ
taccūrṇaṃ yavamātraṃ tu
bhakṣayenmadhusarpiṣā
yāvat palaṃ tasya malaiḥ
śulvaṃ bhavati kāñcanam
//
uṣṇodapācitān khādet
kulatthān kṣīrapo bhavet
snānamuṣṇāmbhasā kuryāt
varṣādvarṣaśatāyuṣam
//
kṣīramuṣṇodakaṃ kvāthaṃ
triphalāyāśca pācayet
pāyasaṃ kāntapātre tan
māsam ekaṃ tu bhakṣayet
bhuktvā jīvet kalpaśataṃ
vaiṣṇavāyur bhavennaraḥ
//
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi
śailodakavidhiṃ priye
kardamāpo mahīśailaṃ
śilaṃ ceti caturvidham
//
kānicit kṣaṇavedhīni
dinavedhīni kānicit
pakṣamāsādiṣaṇmāsa
vedhanāni mahītale
//
kṣiptaṃ yadā bhavet kāṣṭhaṃ
śailībhūtaṃ ca dṛśyate
bahirantaśca deveśi
vedhakaṃ tat prakīrtitam
//
hiṅgulaṃ haritālaṃ ca
gandhakaṃ ca manaḥśilā
eṣāṃ gandhāpahāraṃ yat
kurute tacca vedhakam
//
gandhakaṃ tālakaṃ caiva
toyapūrṇe ghaṭe kṣipet
yadā tadbudbudākāraṃ
tadā śailodakaṃ bhavet
anyathā veṣṭakaṃ devi
tadagrāhyaṃ nirarthakam
//
śrīśaile śrīvanaprānte
paryaṅkākhye śilātale
tatrasthaṃ kṣaṇavedhi syāt
nadībhagavatītaṭe
ekāhe vedhakaṃ tatra
gokarṇe tu dinatrayam
//
bhadrāṅge dinavedhi syāt
tristhalānte trivāsaram
dhāreśvare pākṣikaṃ syāt
varṣāpuryāṃ dinaikataḥ
//
brahmeśvare māsikaṃ syāt
vyāghrapuryāṃ tu vāsaram
aghoreśe māsikaṃ tu
siṃhadvīpe tathā punaḥ
dinamekaṃ brahmagirau
vindhye tu kṣaṇavedhakam
//
vāsaraṃ mālyavanteṣu
kṣaṇavedhi śilodakam
//
kiṣkindhyāparvate ramye
pampātīre tṛṇodakam
tasya paścimato devi
yojanadvitaye punaḥ
bhūśailamasti tatraiva
tridinaṃ vedhi parvate
//
sahyācale pure devyāḥ
kṣīrakṣetrasya saṃnidhau
śailodakaṃ koṭivedhi
durjadeśe 'pi vāsaram
lakṣavedhi nṛsiṃhasya
nagare gokulābhidhe
//
anyatra yatra tatrāpi
brahmaviṣṇuśivodbhavam
amṛtaṃ tatra tatrāpi
vajrīkaraṇam uttamam
//
tasyotpattiṃ pravakṣyāmi
yathā jānanti sādhakāḥ
//
mahīṃ samuddhṛtavato
varāhasya kalevarāt
yaḥ svedaḥ patitastasmāj
jātaṃ śailodakaṃ param
//
tanmukhe kṣaṇikaṃ jātaṃ
kroḍadeśe tu vāsaram
bāhubhyāṃ tryahavedhi syāt
māsavedhi tu pārśvayoḥ
ṣaṇmāsamaparāṅge ca
sarvaṃ samaphalaṃ bhavet
//
aghorāstreṇa tatkṣetra
rakṣāṃ kṛtvā diśāṃ balim
dattvā lakṣaṃ japitvā tu
gṛhṇīyādamṛtaṃ param
//
śaradgrīṣmavasanteṣu
hemante vā surārcite
āyase tāmrapātre vā
pātre 'lābumaye 'thavā
śailāmbupalamaṣṭau tu
palaṃ kṣīrasya nikṣipet
//
kṣīrāvaśeṣaṃ saṃkvāthya
trisaptāhaṃ pibennaraḥ
jīved varṣasahasraṃ tu
valīpalitavarjitaḥ
//
athavāṣṭapalaṃ kṣīraṃ
palaikenāmbunā yutam
kṣīrāvaśeṣaṃ seveta
pūrvoktaṃ labhate phalam
//
kulatthāṣṭaguṇaṃ vāri
pacedaṣṭāvaśeṣitam
caturguṇena tenājyaṃ
pācayeddhṛtaśeṣitam
//
lihyānmadhusamopetaṃ
trisaptāhaṃ bṛhaspatiḥ
māsena śāstrasampattiṃ
jñātvā devi balābalam
dvir aṣṭavarṣakākāraḥ
sahasrāyur na saṃśayaḥ
//
avaśiṣṭakulatthaṃ tu
pādāṃśaṃ madhusarpiṣā
bhakṣayed varṣam ekaṃ tu
māsenāyutajīvitaḥ
//
tatsiddhatailenābhyaṅgaṃ
mardanaṃ cāpi kārayet
māsamekaṃ tato mardyaṃ
dehasiddhiṃ karoti ca
//
pāmāvicarcikādadru
kuṣṭhāni sahasā jayet
valīpalitanirmuktaḥ
sahasrāyuśca jāyate
//
yaḥ pibet prātarutthāya
śailāmbuculukatrayam
ṣaṇmāsāt syāt sahasrāyur
valīpalitavarjitaḥ
//
athavā sūtakaṃ devi
vāriṇā saha mardayet
māsenaikena deveśi
naṣṭapiṣṭaṃ bhaviṣyati
//
māsamātraṃ samaśnīyāt
sa bhavedajarāmaraḥ
//
athavā taṃ rasaṃ hemnā
hemabhasma tato balī
mardayettena toyena
dhāmayet khadirāgninā
//
guṭikā sundarī nāma
sarvāyudhanivāraṇī
kartā hartā svayaṃ siddho
jīveccandrārkatārakam
//
kunaṭī cābhramākṣīkaṃ
hema tāraṃ tathaiva ca
tat sarvaṃ payasā kṣīrair
madyaṃ pācyaṃ dinatrayam
māsamātraprayogeṇa
valīpalitavarjitaḥ
//
atha tenodakenaiva
kṣīrārdhaṃ pāyasaṃ pacet
māsamātraprayogeṇa
valīpalitanāśanam
//
paktvā tenāmbhasā pathyāḥ
ṣaṣṭiṃ trīṇi śatāni ca
madhu saṃyojya bhāṇḍasthaṃ
bhūmau sarvaṃ nidhāpayet
//
dine dine tathaikaikaṃ
bhakṣayet prātarutthitaḥ
valīpalitanirmukto
jīvedvarṣasahasrakam
//
śailībhūtaṃ kulatthaṃ vā
bhakṣayenmadhusarpiṣā
ṣaṇmāsena prāśanena
jīvedvarṣasahasrakam
//
kūṣmāṇḍaṃ māritaṃ kṛtvā
yāni kāni phalāni ca
jale kṣiptāni lohāni
śailībhūtāni bhakṣayet
kṣīrāhāraśca jīrṇānte
vajrakāyo bhavennaraḥ
//
tenodakena saṃmardya
abhrakaṃ kvāthayet priye
kaṭutrayayutaṃ khādet
jīvedvarṣasahasrakam
//
athavā rasakarṣaikaṃ
tajjalena tu mardayet
iṅgudīphalamadhyasthaṃ
tacchailodakamadhyagam
kālena triguṇenaiva
kāṭhinyaṃ tasya jāyate
//
ṣaṇmāsaṃ tanmukhe dhāryaṃ
vajrakāyaṃ karoti ca
daśanāgasamaprāṇo
devaiḥ saha ca modate
//
gṛhītvā triphalāṃ tatra
śailavāriṇi nikṣipet
yadā bhavati tacchailaṃ
gṛhītvā cūrṇayet tataḥ
//
kāntajīrṇarasaṃ tena
sārdhaṃ ghṛtamadhuplutam
bhakṣayedvarṣamekaṃ tu
tataḥ kṣīrāśano bhavet
//
udayādityasaṃkāśo
medhāvī priyadarśanaḥ
nīlakuñcitakeśaśca
jīveccandrārkatārakam
//
pāradaṃ haritālaṃ ca
śilā mākṣikameva ca
daradaṃ ca viṣaṃ caiva
sarvamekatra kārayet
//
mardayet khallapāṣāṇe
mātuluṅgarasena ca
golakaṃ kārayitvā tu
vārimadhye nidhāpayet
//
tena tāraṃ ca śulvaṃ ca
kāñcanaṃ bhavati dhruvam
//
upayuñjīta māsaikaṃ
valīpalitavarjitaḥ
sahasraṃ jīvitaṃ tasya
mahābalaparākramaḥ
//
śailībhūtāṃ haridrāṃ tu
taccūrṇavāpamātrataḥ
hematvaṃ labhate nāgo
bālārkasadṛśaprabham
//
śailodake vinikṣipya
bhūśaile kardame 'pi vā
jñātvā kālapramāṇena
bandhayet pāradaṃ tataḥ
//
raktakṣārayutaṃ dhmātaṃ
suvarṇaṃ samasāritam
śatāṃśena tu lohānāṃ
sarveṣāṃ hemakārakam
//
dvitīyasāraṇāṃ prāpya
bhakṣayenmadhusarpiṣā
tatkālaṃ cittajātānām
ūrdhvaṃ bhavati cānilaḥ
//
kālajñānaṃ bhavettasya
jīvedayutapañcakam
//
dvitīyasāraṇāṃ prāpya
sahasrāṃśena vidhyati
taṃ khoṭaṃ dhārayedvaktre
divyatvaṃ labhate dhruvam
//
nicule kakubhe caiva
kiṃśuke madhuke 'pi vā
iṅgudīphalamadhye vā
rajanīdvayamadhyataḥ
//
pāradaṃ gandhakaṃ caiva
mardayet gulikākṛti
pācayeddinamekaṃ tu
hemnā saṃveṣṭya dhārayet
//
triphalāvyoṣakalkena
veṣṭayitvā prayatnataḥ
pādena kanakaṃ dattvā
pāradaṃ tatra yojayet
kṣipecchailāmbumadhyasthaṃ
gulikā vajravadbhavet
//
pūrvavat sāraṇā kāryā
pūrvavat siddhidā bhavet
dhāryamāṇā mukhe sā tu
sahasrāyuṣkarī bhavet
//
dvitīyasāraṇāyogād
ayutaṃ vedhayettu sā
dhāryamāṇā mukhe seyam
ayutāyuḥpradā bhavet
//
tṛtīyasāraṇāyogāj
jāyate lakṣavedhinī
taṃ khoṭaṃ dhārayedvaktre
lakṣāyurjāyate naraḥ
//
caturthīṃ sāraṇāṃ prāpya
koṭivedho na saṃśayaḥ
koṭyāyurjīvitaṃ tasya
khecaratvaṃ ca labhyate
//
pañcabhir daśakoṭiḥ syāt
ṣaḍbhiḥ koṭiśataṃ bhavet
yāvaccandrārkajīvitvam
anantabalavīryavān
//
dadāti saptamīṃ sāpi
sāraṇāṃ guṭikā parā
khecarī nāma vikhyātā
bhairaveṇa pracoditā
//
yastu tadrājikāmātraṃ
māsamekaṃ tu bhakṣayet
vajradehaḥ sa siddhaḥ syāt
divyastrījanavallabhaḥ
krīḍate khecarair bhogaiḥ
svecchayā śivatāṃ vrajet
//
nānāvidhaphalaṃ ca syāt
tadrasair bījatailataḥ
tadbaddhaṃ pāradaṃ caiva
guṭikāṃ śṛṇu sundari
//
śuddhabaddharasendrastu
gandhakaṃ tatra jārayet
triguṇe gandhake jīrṇe
tena hema tu kārayet
//
kārayedbhasma sūtaṃ tu
kāñcanaṃ tatra sūtakam
tadbhasma sūtake jāryaṃ
rasendrasya same samam
//
tena sūtakajīrṇena
vajraratnaṃ tu jārayet
tadvajraṃ jāyate bhasma
sindūrāruṇasaṃnibham
//
tadbhasma jārayate sūte
triguṇe tu surārcite
hāṭake sārayettaṃ tu
guṭikāṃ tena kārayet
//
trilohāveṣṭitaṃ taṃ tu
mukhe prakṣipya sādhakaḥ
naṣṭacchāyo bhavet so 'yam
adṛśyo devadānavaiḥ
//
tatkṣaṇādvedhayeddevi
sarvalohāni kāñcanam
bahuvarṣasahasrāṇi
nirvalīpalito bhavet
//
śūlinaṃ śaktisaṃyuktaṃ
ratnādiguṇabhūṣitam
vaktre kare ca bibhṛyāt
sarvāyudhanivāraṇāt
//
vyoma mākṣikasattvaṃ ca
tārāmātraṃ surāyudham
vaikrāntaṃ tālakaṃ sūtaṃ
ratnādiguṇabhūṣitam
//
guṭikā sā varārohe
madhuratrayasaṃyutā
vaktrasthā nāśayet sākṣāt
palitaṃ nātra saṃśayaḥ
śivaśaktiśca deveśi
ratnādiśivagā yathā
//
hema tāraṃ tathā bhānuṃ
samabhāgāni kārayet
strīrajo vyāghramadhyasthaṃ
padmasūtreṇa veṣṭayet
//
secayettat tathāveṣṭya
guhyasthāne nidhāpayet
raṇe rājakule dyūte
divye kāmye jayo bhavet
yanmukhe caiva tadgolaṃ
sa sarvarañjako bhavet
//
vaikrāntābhrakakāntaṃ tu
sasyakaṃ tu surāyudham
vibhītakādisambhūta
kāñcikasya samaṃ bhavet
//
rājāvartaṃ tataḥ sūte
yojayet pādayogataḥ
kumārīrasasaṃghṛṣṭā
kṛtaikā guṭikā śubhā
rogamṛtyujarā hanti
vaktrasthā nātra saṃśayaḥ
//
pañcatāraṃ varārohe
sūtakaṃ dvayameva ca
trayo gaganabhāgāḥ syur
ekaikaṃ hemakāntayoḥ
//
ardhaśulvavidhānena
guṭikāmarasundari
akṣayo hy ajaraścaiva
bhavettena mahābalaḥ
sarvarogavinirmukto
jīvedvaktre vidhāraṇāt
//
bhasmasūtapalaikaṃ ca
mṛtakāntapalaṃ tathā
mākṣikasya palaṃ caiva
śilājatupalaṃ punaḥ
//
palamekaṃ viḍaṅgasya
pathyācūrṇapalaṃ tathā
ekīkṛtyātha tat sarvaṃ
madhvājyena tu peṣayet
//
guṭikāḥ kārayeddevi
ṣaṣṭyadhikaśatatrayam
ekaikaṃ bhakṣayennityaṃ
varṣamekaṃ nirantaram
//
jīvedvarṣasahasrāṇi
rudratulyo mahābalaḥ
//
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi
rasabhasmarasāyanam
vijñeyaṃ niṣparīhāraṃ
sākṣāddivyauṣadhaṃ param
//
āmalakyādi kāntaṃ ca
pāradaṃ ca manaḥśilām
vākucīsaptabhāgaṃ ca
kṣīriṇīrasapeṣitam
meghanādarasopetaṃ
mūkamūṣāgataṃ puṭet
//
māṣaṃ trimāṣaṃ triguṇaṃ
bhakṣayettu krameṇa tu
varṣatrayaparaṃ devi
pādaniṣkārdhakaṃ kramāt
//
ṣaṭ saptāṣṭau ca varṣāṇi
kramān niṣkapramāṇataḥ
bhuñjīta sa ca divyānnaṃ
jarāvairūpyavarjitaḥ
//
kiṃcit kāñcanasaṃyuktaṃ
niṣkaṃ niṣkārdhameva ca
yo bhakṣayet tribhirvarṣaiḥ
sarvavyādhīn jayatyalam
//
aṣṭavarṣe sahasrāyuḥ
dvādaśe lakṣavedhakaḥ
ṣoḍaśe vatsare devi
divyarūpaḥ sa jāyate
//
śatapalam abhayānām akṣadhātryos tathaiva
kvathitajalaśatāṣṭau bhāgamaṣṭāvaśeṣam
ghṛtamadhusitayāḍhyaṃ vyoṣacitraṃ daśāṃśaṃ
rasaphalarasasiddhaṃ lohajīrṇaṃ mṛtaṃ ca
//
girijatusamamabhraṃ kāntabhṛṅgaṃ viḍaṅgaṃ
rasasahitasubhāvyaṃ taṇḍulairdivyamukhyaiḥ
ahimarakṛtakalkaṃ lohapātrasthamāṣaṃ
tridinatanususiddhaṃ kalkametadvariṣṭham
//
lihati śayanakāle vāmanetrāvasevī
ghananibiḍasumadhyo mattamātaṃgadarpaḥ
vigatasakaladoṣaḥ sarvadigdivyacakṣuḥ
madana iva sukāntiḥ kāminīnāṃ pravīraḥ
//
jaladalavavapuṣmān kuñcitānīlakeśaḥ
suragururiva śuddhaḥ satkaviścitrakārī
vṛṣabhagativiceṣṭaḥ snigdhagambhīraghoṣaḥ
suragaja iva loke śrāntihantāśu nityam
//
prabhavati khalu loke somatārārkajīvī
kamalasadanasuśrīr nyāyaśāstrādivettā
sujanasamayapātā dharmadīkṣānumātā
hariharamagabhīraḥ sūryasomābdhidhīraḥ
//
kāntahemaravicandramabhrakaṃ
golakaṃ nihitamiṅgudīphale
śailavārivarasiddhagolakaṃ
sundaraṃ hy amararañjakaṃ śubham
//
kāntahemaravicandram abhrakaṃ
vajraratnam ahirājagolakam
kṣiptam āmalakakāṣṭhakoṭare
bhūmiśailanihitaṃ samuddhṛtam
śailatāṃ gatamathāhitaṃ mukhe
vajrakāyakaram alpavāsaraiḥ
//
tālahemavaraśulbasūtakaiḥ
golakaṃ varaṇakāṣṭhayantritam
śailavārikṛtasundarīrasaṃ
khecarīti guṭikā nigadyate
//
śailāmbunikṣiptapalāśabījaṃ
śailīkṛtaṃ kṣaudraghṛtena khādet
triḥsaptarātraṃ dinamekamekaṃ
sahasrajīvī vijayī naraḥ syāt
//
sūtakaṃ cābhrakaṃ caiva
vajrīkṣīrasamanvitam
hāṭakena samāyuktaṃ
guṭikā khecarī bhavet
//
karañjaphalamadhyasthaṃ
sūtakaṃ tatra nikṣipet
ghṛtaśailāmbumadhyasthaṃ
sahasrāyuḥ prayacchati
//
tinduke dvisahasrāyuḥ
jambīre trisahasrakam
mātuluṅge ca nāraṅge
catuḥpañcasahasrakam
//
rambhāphale ṣaṭsahasraṃ
panase saptasaṃkhyakam
vibhītakaphale caiva
daśasāhasrasaṃkhyakam
//
nārikele mahābhāge
sahasrāṇi caturdaśa
triṃśatsahasraṃ padme ca
lakṣamāmalake punaḥ
//
abhrapattradrave kvātham
ahorātraṃ śilodake
tasmāttu coddhṛtaṃ sūtaṃ
mṛtyudāridryanāśanam
//
sāraṇākramayogena
navīnaṃ jāyate vapuḥ
rase rasāyane caiva
lakṣavedhī na saṃśayaḥ
//
kardamaṃ ca kumāryāśca
rasena kṛtagolakam
dhamanāt patate sattvaṃ
mukhe taddhārayennaraḥ
ṣaṇmāsena prayogeṇa
hy ajarāmaratāṃ vrajet
//
srotoñjanayutaṃ dhmātaṃ
sattvaṃ pāradamiśritam
taṃ khoṭaṃ dhārayedvaktre
adṛśyo bhavati dhruvam
//
yasya yo vidhirāmnāta
udakasya śivāgame
rasenaiva tu kāle tu
kuryādeva rasāyanam
//