sarveṣāmapi muktyarthaṃ
muktimārgasya darśanam
deveśa jñānamācāraṃ
kṛpayā kathayasva me
//
jñānācārau varārohe
kathayāmi tavādhunā
praviśanti yato mokṣaṃ
jñānino dhvastakalmaṣam
//
yeṣāṃ bodhena saṃjātaṃ
kālajñānaṃ varānane
na teṣāṃ jāyate bodhaḥ
śāstrakoṭiśatairapi
//
ato hi nirbhayo vidvān
niḥśaṅko vigataspṛhaḥ
jñānotsāhaparo bhūyāt
śraddaddhāno nirākulaḥ
//
nirmamaḥ karuṇopetaḥ
sarvabhūtābhayapradaḥ
bhajet kālottaraṃ devi
mumukṣuryogatatparaḥ
//
sa brahmā sa śivo viṣṇuḥ
sa indraḥ sa ṣaḍānanaḥ
sa guruḥ sarvadevāśca
sa yogī sa tapodhanaḥ
//
paṇḍitaḥ sa mahābhāgaḥ
kṛtārthaḥ paramārthataḥ
caladvāyusamaṃ cittaṃ
dhriyate yena niścalam
//
sa upāyo mimokṣasya
sadupāttaguṇastu saḥ
sā prajñā tadiha sthairyaṃ
tatpuṇyaṃ vyavasāyinām
//
tadeva tīrthaṃ dānaṃ ca
sa tapaśca na saṃśayaḥ
yenopāyena badhyeta
vāyubhiścalanaṃ manaḥ
//
citte calati saṃsāro
niścalo mokṣa eva tu
tasmāccittaṃ sthiraṃ kuryāt
prajñayā parayā budhaḥ
//
ekāntikaṃ sukhaṃ yatra
tathāivātyantikaṃ bhavet
niṣkarmaṇi pare tattve
ko na rajyeta paṇḍitaḥ
//
nivṛtto viṣayajñānāt
niṣkalajñānatatparaḥ
anicchannapi medhāvī
labhate mokṣamakṣayam
//
asmitākalayā yuktaṃ
caitanyaṃ sakalaṃ smṛtam
asmitārahitaṃ cetaś
caitanyaṃ śaktirucyate
//
tathā prakāśitaṃ viśvaṃ
śaktidhyānamudāhṛtam
sarvālambavinirmuktaṃ
niṣkalaṃ jñānamucyate
//
ahamaṃśena yacchūnyaṃ
cinmātrālokamadvayam
muktibījaṃ tadākhyātaṃ
parayogapravartakam
//
cakrāṇi nāḍayaḥ padma
devatābījamaṇḍalam
rūpamityādikaṃ kiñcid
dhyeyaṃ naiva kadācana
//
kuhakaṃ mantrajālaṃ ca
prāṇāyāmādi dhāraṇam
sarvametanna kartavyaṃ
mokṣamakṣayamicchatā
//
nātra pūjā namaskāro
na japo dhyānameva ca
kevalaṃ jñānamityuktaṃ
veditavyaṃ na kiñcana
//
bahirāhitacittānāṃ
jāyante bandhahetavaḥ
bahiścittaṃ nivāryaiva
vindan loke na sīdati
//
nātra kiñcidbahirnāntaṃ
na madhyaṃ nāpyadhaḥ kvacit
sarvākāraṃ nirākāraṃ
svasaṃvedyaṃ virājate
//
yadyadālokya yo jantuḥ
kurute karmasañcayam
tadgatirjāyate yasmān
nirālokaṃ tu cintayet
//
heturnāsti phalaṃ nāsti
nāsti karma svabhāvataḥ
asadbhūtamidaṃ sarvaṃ
nāsti loko na laukikaḥ
//
nirālambamidaṃ sarvaṃ
nirālambaprakāśitam
nirālambamidaṃ kṛtvā
nirālambo bhaviṣyati
//
vyomākāraṃ mahāśūnyaṃ
vyāpakaṃ yo na bhāvayet
saṃsārī sa bhavelloke
bījakośakrimiryathā
//
jñānotpattinimittaṃ tu
kriyāścaryāḥ prakīrtitāḥ
yogaṃ sālambanaṃ tyaktvā
niṣprapañcaṃ vicintayet
//
pātālāt śaktiparyantaṃ
sarvametadabhīpsitam
bhagnaṃ yaiḥ śūnyamantreṇa
te smṛtāḥ śūnyavedinaḥ
//
viṣaye lolupaṃ cittaṃ
markaṭādapi cañcalam
sarvaśūnyapade sthitvā
tato nirvāṇameṣyati
//
sarvatattvādyasambhinnaṃ
dehād bhinnaṃ tathaiva ca
ahamasmādyasambhinnaṃ
caitanyaṃ sarvatomukham
//
ākāśamiva sarvaṃ tu
sabāhyābhyantaraṃ priye
parānandamarūpaṃ tu
paśyannānandabhāgbhavet
//
nirindhano yathā vahniḥ
svayameva praśāmyati
grāhyābhāvānmanastadvat
svayameva pralīyate
//
mohikā mūrcchikā māyā
svapnaśceti caturvidhaḥ
suṣuptirjāgṛtiścaiva
sarvametat parityajet
//
dehāt sūkṣmagatāt prāṇāc
cittād buddherahaṅkṛteḥ
sarvasmādbhinna evāhaṃ
cintayan labhate citam
//
sadābhibhūtaye cittaṃ
nidrayā smaraṇādinā
bodhayitvā prayatnena
kuryāt svasthaṃ punaḥ punaḥ
//
yadā sthiraṃ bhaveccittaṃ
cālayanna kathaṃcana
na kiñciccintayet tatra
sthirameva tu kārayet
//
āśrayālambanaṃ cittaṃ
tadvat kuryānnirāśrayam
cañcalaṃ niścalaṃ kuryāt
niścalaṃ na tu cālayet
//
sarvabhūtalaye jāte
yadyadvyoma sunirmalam
tattadrūpaṃ svakaṃ dhyāyed
vyāptaṃ caiva tu nirmalam
//
tadeva janmasāphalyaṃ
pāṇḍityamidameva hi
caladvāyusamaṃ cittaṃ
niścalaṃ dhriyate hi yat
//
naivordhvaṃ dhārayeccittaṃ
na madhyaṃ nāpyadhaḥ kvacit
antarbhāvavinirmuktaṃ
sadā kuryānnirāśrayam
//
nidrāyāṃ bodhayeccittaṃ
vikṣiptaṃ śamayet punaḥ
pakṣadvayaparityāge
samprāpte naiva cālayet
//
nirāśrayaṃ sadā cittaṃ
sarvālambanavarjitam
mano 'vasthāvinirmuktaṃ
vijñeyaṃ muktilakṣaṇam
//
sarvālambanaśūnyaṃ ca
dhārayitvā mano hṛdi
yajjñānaṃ jāyate spaṣṭaṃ
tadabhyāsaparo bhavet
//
ye dhyāyanti paraṃ śūnyaṃ
niṣkalaṃ niravasthitam
te yānti paramaṃ sthānaṃ
janmamṛtyuvivarjitam
//
devā devyastathā cānye
dharmādharmau ca tatphalam
āśrayāśrayivijñānaṃ
saṃsārasya ca bandhanam
//
āśrayo dvandvamityuktaṃ
dvandvatyāgāt parodayaḥ
jīvanmuktastadā yogī
dehatyāgād vimucyate
//
vairāgyeṇa vapustyāgo
na vai kāryo manīṣiṇā
ārambhataḥ kriyānāśe
svayameva vipatsyate
//
hṛtsaroje hyahaṃrūpā
yā citirnirmalācalā
ahaṅkāraparityāgāt
sā citirmokṣadāyinī
//
sarvopādhivinirmuktaṃ
cidrūpaṃ yannirantaram
tacchivo 'hamiti dhyātvā
sarvāsaktiṃ visarjayet
//
deśajātyādisambaddhān
varṇāśramasamanvitān
bhāvānetān parityajya
svabhāvaṃ bhāvayedbudhaḥ
//
ahameko na me kaścin
nāhamanyasya kasyacit
na taṃ paśyāmi yasyāhaṃ
taṃ na paśyāmi yo mama
//
ahameva paraṃ brahma
jagannātho maheśvaraḥ
iti syānniścito mukto
baddhaḥ syādanyathā pumān
//
aśarīraṃ yadātmānaṃ
paśyati jñānacakṣuṣā
tadā bhavati śāntātmā
sarvato vigataspṛhaḥ
//
yo 'sau sarveṣu śāstreṣu
paṭhyate hyaja īśvaraḥ
akāyo nirguṇo hyātmā
so 'hamasmi na saṃśayaḥ
//
vijñāptimātro hi sadā viśuddhaḥ
sarvatra yasmātsatataṃ vimuktaḥ
nādeyaheyo hyahamapratarkyas
tasmātsadā brahmamayo viśokaḥ
//
āmastakaṃ pādatalāvasānaṃ
sāntarbahiścarmapaṭāvanaddham
tatkṛtsnamevāmṛtarūpamanyac
cidrūpamātmānamananyasiddhim
//
īśo 'hamevāsya carācarasya
pitā ca mātā ca pitāmahaśca
dhyānaṃ samāsthāya padaṃ caturthaṃ
dhyāyanti māmeva vimuktikāmāḥ
//
brahmādibhirdevamanuṣyanāgair
gandharvayakṣāpsarasāṃ gaṇaiśca
yajñairanekairahameva pūjyo
māmeva sarve pratipūjayanti
//
tapobhirugrairvividhaiśca dānair
māmeva sarve pratipūjayanti
bhūtāni cāhaṃ sthirajaṅgamāni
yāvanti cānyānyahameva tāni
//
na sthūlasūkṣmo na ca śūnyarūpo
jñānaikarūpo jagadekabandhuḥ
nirantaro nirmala īśvaro 'haṃ
svapnādyavasthācyutiniṣprapañcaḥ
//
anādivijñānamajaṃ purāṇaṃ
guhāśayaṃ niṣkalamaprapañcam
nirañjanaṃ niṣpratimaṃ nirīśam
adṛśyamagrāhyamacintyarūpam
//
sanātanaṃ brahma nirantaraṃ yat
pade pade so 'hamiti prapaśyet
yo bhāvatastiṣṭhati niṣprakampaḥ
sa brahmabhūto 'mṛtatāmupaiti
//
jñānamevaṃ varārohe
kathitaṃ mokṣasiddhaye
ācāraṃ kathyamānaṃ tu
sāmprataṃ śṛṇu taṃ mayā
//
na snānaṃ na japaḥ pūjā
homo naiva ca sādhanam
agnikāryādikāryaṃ ca
naitasyāsti maheśvari
//
niyamo 'pi na tasyāsti
kṣetrapīṭhe ca sevanam
nārcanaṃ pitṛkāryādi
tīrthayātrā vratāni ca
//
dharmādharmaphalaṃ nāsti
na tithirlaukikakriyā
santyajetsarvakarmāṇi
lokācāraṃ ca sarvaśaḥ
//
samayācāraniḥśeṣān
kṛtyajātaṃ tu bandhanam
saṃkalpaṃ ca vikalpaṃ ca
ye cānye kuladharmikāḥ
//
siddhīśca vividhākārāḥ
pātālādi rasāyanam
pratyakṣeṇāpi labhyeran
naiva gṛhṇīta sādhakaḥ
//
sarve te paśubandhāḥ syur
adhomārgapradāyakāḥ
etairnāsti parā muktiś
cidrūpaṃ vyāpakaṃ vinā
//
yena kena viśeṣeṇa
sarvāvastho 'pi yogadhṛk
kṣetrapīṭhe ca sandehād
varjayedyadi kautukam
//
kṛmikīṭapataṅgāśca
tathā devi vanaspatīn
na nāśayed budho jīvān
paramārthamatiryataḥ
//
na mūlotpāṭanaṃ kuryāt
pattracchedaṃ vivarjayet
bhūtapīḍāṃ na kurvīta
puṣpāṇāṃ ca nikṛntanam
//
svayaṃpatitapuṣpaistu
kartavyaṃ śivapūjanam
māraṇoccāṭanādīni
vidveṣastambhane tathā
//
jvarabhūtagrahāveśa
vaśyākarṣaṇamohanam
na kuryāt kṣudrakarmāṇi
kāṣṭhapāṣāṇapūjanam
//
samo 'mitre ca mitre ca
samo loṣṭe ca kāñcane
abhilāṣo na kartavya
indriyārthe kadācana
//
ātmārāmo bhavedyogī
nirbhayo vigataspṛhaḥ
samanindāpraśaṃsaśca
sarvabhūtasamastathā
//
samadṛṣṭistu kartavyā
yathātmani tathā pare
vivādaṃ lokagoṣṭhīṃ ca
kalahāśca vivarjayet
//
śāstragoṣṭhīṃ na kurvīta
kubhāṣitasubhāṣitān
//
īrṣyāṃ paiśunyadambhe ca
rāgaṃ mātsaryameva ca
kāmakrodhau bhayaṃ śokaṃ
tyajetsarvaṃ śanaiḥ śanaiḥ
//
sarvadvandvavinirmuktaḥ
santataṃ janavarjitaḥ
anenaiva śarīreṇa
sarvajñaḥ san prakāśate
//
jñānenaiva yathā mokṣas
tathā siddhirnirarthikā
tathāpi bhogamicchantaḥ
siddhimicchanti sādhakāḥ
//
aṇimādiguṇāvāptir
jāyatāṃ vā na jāyatām
tathāpi mucyate dehī
patiṃ vijñāya nirmalam
//
pañcabhūtātmako dehaḥ
śivastatraiva tiṣṭhati
śivādyavaniparyanto
loko 'yaṃ śaṅkarātmakaḥ
//
īdṛśaṃ jñāninaṃ dṛṣṭvā
pūjayanti ca ye narāḥ
gandhaṃ puṣpaṃ phalaṃ dhūpaṃ
snānaṃ vastraṃ ca bhojanam
//
nivedayanti ye kecid
vāṅmanaḥkāyakarmabhiḥ
tathaiva te vimucyante
muktimārgābhikāṅkṣiṇaḥ
//
stutinindākarāstasya
puṇyapāpe samāpnuyuḥ
yajjñānācaraṇaṃ pṛṣṭaṃ
tat sarvaṃ kathitaṃ mayā
kālajñānaṃ varārohe
kimanyat paripṛcchasi
//
iti devīkālottarāgamaḥ parisamāptaḥ