prathamaḥ sargaḥ
atha mālyavataḥ prasthe kākutsthasya viyoginaḥ /
durnivārāśrusaṃvego jagāma jaladāgamaḥ //
atha mālyavataḥ prasthe kākutsthasya viyoginaḥ /
durnivārāśrusaṃvego jagāma jaladāgamaḥ //
śaśāma vṛṣṭir meghānām utsaṅge tasya bhūbhṛtaḥ /
virarāma na rāmasya dhārāsantatir aśruṇaḥ //
śaśāma vṛṣṭir meghānām utsaṅge tasya bhūbhṛtaḥ /
virarāma na rāmasya dhārāsantatir aśruṇaḥ //
itas tataḥ pariṇatiṃ bheje barhiṇakūjitam /
hā priye rājaputrīti na rāmaparidevitam //
itas tataḥ pariṇatiṃ bheje barhiṇakūjitam /
hā priye rājaputri iti na rāmaparidevitam //
kāpy abhikhyā virajasoḥ sūryācandramasor abhūt /
dāśarathyos tathaivāsīd ayogopahatā ruciḥ //
ka āpy abhikhyā virajasoḥ sūryācandramasor abhūt /
dāśarathyos tatha aivā asīd ayogopahatā ruciḥ //
nirmalendu nabho reje vikacābjaṃ babhau saraḥ /
paraṃ paryaśruvadanau mamlaturbhrātarāvubhau //
nirmalendu nabho reje vikacābjaṃ babhau saraḥ /
paraṃ paryaśruvadanau mamlaturbhrātarāvubhau //
smartavyakalikājālaṃ jajñe kuṭajakānanam /
āsīt tathaiva tu mano rāmasyotkalikākulam //
smartavyakalikājālaṃ jajñe kuṭajakānanam /
āsīt tatha aiva tu mano rāmasya utkalikākulam //
prapede punar udbhedaḥ śucinā kacchaketakaiḥ /
upakriyāyāḥ sadṛśaṃ nārebhe ravisūnunā //
prapede punar udbhedaḥ śucinā kacchaketakaiḥ /
upakriyāyāḥ sadṛśaṃ nā arebhe ravisūnunā //
ākṛṣṭamālatīgandhaḥ siṣeve rāghavaṃ marut /
ānītamaithilīvārtas tam ārtaṃ na tu mārutiḥ //
ākṛṣṭamālatīgandhaḥ siṣeve rāghavaṃ marut /
ānītamaithilīvārtas tam ārtaṃ na tu mārutiḥ //
rāmāya pūrāpagamavyaktoddeśāś cakāśire /
āste 'smāsu na sīteti śaṃsantya iva nimnagāḥ //
rāmāya pūrāpagamavyaktoddeśāś cakāśire /
āste 'smāsu na sīta īti śaṃsantya iva nimnagāḥ //
yadārdraviraho rāmaḥ prāpitaḥ prāṇasaṃśayam /
nūnaṃ tenānutāpena jagmur jaladarājayaḥ //
yadārdraviraho rāmaḥ prāpitaḥ prāṇasaṃśayam /
nūnaṃ tena anutāpena jagmur jaladarājayaḥ //
dyaur muktameghāvaraṇā savitarkonmukhaṃ muhuḥ /
yayāce sārasarutair vicāram iva rāghavam //
dyaur muktameghāvaraṇā savitarkonmukhaṃ muhuḥ /
yayāce sārasarutair vicāram iva rāghavam //
diśo dadṛśire tena stenaṃ taṃ parimārgatā /
mārgadānāparādhinyo gatā dūraṃ bhayād iva //
diśo dadṛśire tena stenaṃ taṃ parimārgatā /
mārgadānāparādhinyo gatā dūraṃ bhayād iva //
tasyākṛtiviśeṣasya viśeṣāt kaṣṭam īdṛśam /
kacchāḥ kāśacchalād ūhur itīva palitāgamam //
tasyā akṛtiviśeṣasya viśeṣāt kaṣṭam īdṛśam /
kacchāḥ kāśacchalād ūhur iti iva palitāgamam //
paśyantyā iva kaṣṭāṃ tām avasthāṃ maithilīpateḥ /
śuṣkapaṅkacayavyājād vidadre hṛdayaṃ bhuvaḥ //
paśyantyā iva kaṣṭāṃ tām avasthāṃ maithilīpateḥ /
śuṣkapaṅkacayavyājād vidadre hṛdayaṃ bhuvaḥ //
vṛṣṭivicchedajātena tānavenāsamāptinā /
prapedire jaladharās tasya sabrahmacāritām //
vṛṣṭivicchedajātena tānavena asamāptinā /
prapedire jaladharās tasya sabrahmacāritām //
yayau virahasaṃvartaḥ padminīrājahaṃsayoḥ /
apāraduḥkhārṇavayor na sītārāmabhadrayoḥ //
yayau virahasaṃvartaḥ padminīrājahaṃsayoḥ /
apāraduḥkhārṇavayor na sītārāmabhadrayoḥ //
śāntanirjharajhātkāradhārāḥ śikhariṇo babhuḥ /
rāmasya viśadālāpaśuśrūṣānibhṛtā iva //
śāntanirjharajhātkāradhārāḥ śikhariṇo babhuḥ /
rāmasya viśadālāpaśuśrūṣānibhṛtā iva //
tasya cakruś camatkāraṃ vyatītasamayā api /
smitābhamukulodbhedāḥ kadambavanarājayaḥ //
tasya cakruś camatkāraṃ vyatītasamayā api /
smitābhamukulodbhedāḥ kadambavanarājayaḥ //
adṛśyanta puras tena khelāḥ khañjanapaṅktayaḥ /
asmaryanta ca niśvasya priyānayanavibhramāḥ //
adṛśyanta puras tena khelāḥ khañjanapaṅktayaḥ /
asmaryanta ca niśvasya priyānayanavibhramāḥ //
abravīd atha kālajñas tatkālapratipattaye /
praṇamya lakṣmaṇo rāmaṃ rāmāvirahaniḥsaham //
abravīd atha kālajñas tatkālapratipattaye /
praṇamya lakṣmaṇo rāmaṃ rāmāvirahaniḥsaham //
jātaṃ vibhātam amalaṃ paśya prāvṛṇṇiśā gatā /
utsāhakamalasyāyaṃ vikāsāvasaras tava //
jātaṃ vibhātam amalaṃ paśya prāvṛṇṇiśā gatā /
utsāhakamalasya ayaṃ vikāsāvasaras tava //
ucchrayaṃ tīrataravo raver ūrjam abhīṣavaḥ /
madaṃ gopatayo gṛhṇanty abhiyogaṃ jigīṣavaḥ //
ucchrayaṃ tīrataravo raver ūrjam abhīṣavaḥ /
madaṃ gopatayo gṛhṇanty abhiyogaṃ jigīṣavaḥ //
prasīda dīyatāṃ karṇaḥ kūjadbhiḥ kurarair amī /
prārthayantīva saṃcāraṃ taṭāḥ kardamadurgatāḥ //
prasīda dīyatāṃ karṇaḥ kūjadbhiḥ kurarair amī /
prārthayanti iva saṃcāraṃ taṭāḥ kardamadurgatāḥ //
bhuvi bhāsvadabhīṣūṇāṃ tvadiṣūṇāṃ ca śatruṣu /
ayaṃ sampatituṃ kālaḥ sa duṣkālo 'tivāhitaḥ //
bhuvi bhāsvadabhīṣūṇāṃ tvadiṣūṇāṃ ca śatruṣu /
ayaṃ sampatituṃ kālaḥ sa duṣkālo 'tivāhitaḥ //
sudūronnataparyantās tīryante saṃkramair iva /
analpagādhāḥ saritas tarubhiḥ pūrapātitaiḥ //
sudūronnataparyantās tīryante saṃkramair iva /
analpagādhāḥ saritas tarubhiḥ pūrapātitaiḥ //
āviṣkṛtaviśuddhibhyāṃ nadyaḥ sumahilā iva /
kulābhyām iva kūlābhyām āpatsv api cakāsati //
āviṣkṛtaviśuddhibhyāṃ nadyaḥ sumahilā iva /
kulābhyām iva kūlābhyām āpatsv api cakāsati //
jalajānāṃ sumanasāṃ vayasāṃ jalasevinām /
asya pratijalādhāraṃ sāmagryam avalokyate //
jalajānāṃ sumanasāṃ vayasāṃ jalasevinām /
asya pratijalādhāraṃ sāmagryam avalokyate //
yuyutsārabhasotkhātasaritkhātakarodhasaḥ /
kukudmanto madakalāḥ kalayanti jaganty adhaḥ //
yuyutsārabhasotkhātasaritkhātakarodhasaḥ /
kukudmanto madakalāḥ kalayanti jaganty adhaḥ //
viśveśa kuru viśvāsam āvartante na te ghanāḥ /
amī śyāmalayanty āśāḥ śukāḥ śālivanonmukhāḥ //
viśveśa kuru viśvāsam āvartante na te ghanāḥ /
amī śyāmalayanty āśāḥ śukāḥ śālivanonmukhāḥ //
mṛgāḥ samprati śāleyaṃ sampannaṃ sampatanty amī /
sāketam adhitiṣṭhantam arthinas tvām ivonmukhāḥ //
mṛgāḥ samprati śāleyaṃ sampannaṃ sampatanty amī /
sāketam adhitiṣṭhantam arthinas tvām iva unmukhāḥ //
kāryadig gṛhyatāṃ kāpi kim ārya sthīyate vṛthā /
evam evāyam asmākam iṣṭo 'pi kim upaiṣyati //
kāryadig gṛhyatāṃ ka āpi kim ārya sthīyate vṛthā /
evam eva ayam asmākam iṣṭo 'pi kim upaiṣyati //
vijayāya bhavāsīno mayy arpitavapurbharaḥ /
mūrcchānuvalanavyastaḥ prastaras tyajyatām ayam //
vijayāya bhavāsīno mayy arpitavapurbharaḥ /
mūrcchānuvalanavyastaḥ prastaras tyajyatām ayam //
pratīṣṭopatyakāsāladalāgrajalabindavaḥ /
sāryantāṃ kṣaṇam uddhūya sthagitāṃsataṭā jaṭāḥ //
pratīṣṭopatyakāsāladalāgrajalabindavaḥ /
sāryantāṃ kṣaṇam uddhūya sthagitāṃsataṭā jaṭāḥ //
muhūrtaṃ kriyatām ārya kapolavirahī karaḥ /
vyuṣito valkalagranthir aṃsād unmocyatām ayam //
muhūrtaṃ kriyatām ārya kapolavirahī karaḥ /
vyuṣito valkalagranthir aṃsād unmocyatām ayam //
ito vitatya dīyantām iṣavaḥ klinnayantraṇāḥ /
nirmuktārdrajaraccailam ādattām āyataṃ dhanuḥ //
ito vitatya dīyantām iṣavaḥ klinnayantraṇāḥ /
nirmuktārdrajaraccailam ādattām āyataṃ dhanuḥ //
ito 'vatīryatāṃ prāsthād asvāsthyam idam ujjhyatām /
jahīṣubhir daśagrīvaṃ daśadigvedhaśodhitaiḥ //
ito 'vatīryatāṃ prāsthād asvāsthyam idam ujjhyatām /
jahi iṣubhir daśagrīvaṃ daśadigvedhaśodhitaiḥ //
ṛjur ādīyatāṃ panthāḥ kāryakanthā garīyasī /
utsāryatām idaṃ dūraṃ tamaḥ kiṃkāryatāmayam //
ṛjur ādīyatāṃ panthāḥ kāryakanthā garīyasī /
utsāryatām idaṃ dūraṃ tamaḥ kiṃkāryatāmayam //
āryāyāḥ śivam evāsti śatrur nihata eva te /
alaṃ dattvāvasādāya trailokyaśaraṇaṃ vapuḥ //
āryāyāḥ śivam eva asti śatrur nihata eva te /
alaṃ dattva āvasādāya trailokyaśaraṇaṃ vapuḥ //
rākṣasāpaśadaḥ ko 'sau tvayi sajyaśarāsane /
anena te 'vasādena dūram āropitaḥ punaḥ //
rākṣasāpaśadaḥ ko 'sau tvayi sajyaśarāsane /
anena te 'vasādena dūram āropitaḥ punaḥ //
aśruvegaiḥ pramīlābhir vilāpair akhilaḥ sa te /
āmṛṣṭadehayātrasya māsaḥ prauṣṭhapado gataḥ //
aśruvegaiḥ pramīlābhir vilāpair akhilaḥ sa te /
āmṛṣṭadehayātrasya māsaḥ prauṣṭhapado gataḥ //
kriyatām adhunotsāhaś cintyatāṃ nidhanaṃ dviṣaḥ /
kaḥ svabāhusahāyānāṃ mahatām ātmanigrahaḥ //
kriyatām adhuna ūtsāhaś cintyatāṃ nidhanaṃ dviṣaḥ /
kaḥ svabāhusahāyānāṃ mahatām ātmanigrahaḥ //
bhadraṃ bhādrapadacchedacchinnābhrājinarajjave /
tubhyaṃ puruṣanāgāya nirvighnatarase 'dhunā //
bhadraṃ bhādrapadacchedacchinnābhrājinarajjave /
tubhyaṃ puruṣanāgāya nirvighnatarase 'dhunā //
prasīda kuru bhūyo 'pi dehayātrāṃ yathā tathā /
anullaṅghitavijñaptir lakṣmaṇo 'varajeṣu te //
prasīda kuru bhūyo 'pi dehayātrāṃ yathā tathā /
anullaṅghitavijñaptir lakṣmaṇo 'varajeṣu te //
agādhaṃ dhairyam āryasya triṣu lokeṣu gīyate /
janamātrocitaḥ ko 'yam ākalpakaparigrahaḥ //
agādhaṃ dhairyam āryasya triṣu lokeṣu gīyate /
janamātrocitaḥ ko 'yam ākalpakaparigrahaḥ //
aropaśamitodagrajāmadagnyāgnitejasaḥ /
pratīcchati śarāsāraṃ tavārya ruṣitasya kaḥ //
aropaśamitodagrajāmadagnyāgnitejasaḥ /
pratīcchati śarāsāraṃ tavā arya ruṣitasya kaḥ //
svakṛtyabhārasannyāsī yāvad itthaṃ viṣīdasi /
tāvad antakadaṃṣṭrāṇām arātir atithir na te //
svakṛtyabhārasannyāsī yāvad itthaṃ viṣīdasi /
tāvad antakadaṃṣṭrāṇām arātir atithir na te //
ātatāyī sa vijñāto jīvaty āryeti ca śrutam /
prāpto yātrāsahaḥ kālaḥ kālakṣepasya ko guṇaḥ //
ātatāyī sa vijñāto jīvaty ārya īti ca śrutam /
prāpto yātrāsahaḥ kālaḥ kālakṣepasya ko guṇaḥ //
na jñāyate paraṃ vyaktam arer māyāvinaḥ padam /
tanmārgaṇaṃ ca suhṛdā sugrīveṇa pratiśrutam //
na jñāyate paraṃ vyaktam arer māyāvinaḥ padam /
tanmārgaṇaṃ ca suhṛdā sugrīveṇa pratiśrutam //
diṅmukhāhūtavikhyātakapiyūthaḥ kapīśvaraḥ /
kṣaṇān nūnam asav āryapādamūle patiṣyati //
diṅmukhāhūtavikhyātakapiyūthaḥ kapīśvaraḥ /
kṣaṇān nūnam asav āryapādamūle patiṣyati //
śālipiṅgamahīpṛṣṭhaspardhayeva bhaviṣyati /
raṃhasviharisaṃghātasampātakapilaṃ nabhaḥ //
śālipiṅgamahīpṛṣṭhaspardhaya īva bhaviṣyati /
raṃhasviharisaṃghātasampātakapilaṃ nabhaḥ //
teṣām āroṣarucirair acirān mukhamaṇḍalaiḥ /
drakṣyate taruṇādityaśatacchannam ivāmbaram //
teṣām āroṣarucirair acirān mukhamaṇḍalaiḥ /
drakṣyate taruṇādityaśatacchannam iva ambaram //
aho dīptir aho kāntir aho śīlam aho balam /
aho śaktir aho bhaktir aho prajñā hanūmataḥ //
aho dīptir aho kāntir aho śīlam aho balam /
aho śaktir aho bhaktir aho prajñā hanūmataḥ //
pragalbhenāpramattena tenābhyantaramantriṇā /
nūnam asmatkṛte svaptuṃ sugrīvāya na dīyate //
pragalbhena apramattena tena abhyantaramantriṇā /
nūnam asmatkṛte svaptuṃ sugrīvāya na dīyate //
sa ca pratyupakārāya tvarayaty enam ādṛtaḥ /
dhruvaṃ buddhivayovṛddhaḥ sacivo jāmbavān api //
sa ca pratyupakārāya tvarayaty enam ādṛtaḥ /
dhruvaṃ buddhivayovṛddhaḥ sacivo jāmbavān api //
tad evaṃ hetunā kena vānarendro vilambate /
nāsau kṛtaghnasya bhaved guṇavadbhṛtyasaṃgrahaḥ //
tad evaṃ hetunā kena vānarendro vilambate /
na asau kṛtaghnasya bhaved guṇavadbhṛtyasaṃgrahaḥ //
āgantavyaṃ dhruvaṃ tena mārgitāryā pravṛttinā /
prapannaparakṛtyānām atyuṣṇo hi samudyamaḥ //
āgantavyaṃ dhruvaṃ tena mārgitā āryā pravṛttinā /
prapannaparakṛtyānām atyuṣṇo hi samudyamaḥ //
tvatprasādāptasambhogasukhasaṃmīlitena vā /
na tenāmūr dadṛśire diśaḥ proṣitakālikāḥ //
tvatprasādāptasambhogasukhasaṃmīlitena vā /
na tena amūr dadṛśire diśaḥ proṣitakālikāḥ //
kiyacciraṃ punar asau tasya na śrutim eṣyati /
krīḍātaṭākahaṃsānāṃ ninādo madamūrchitaḥ //
kiyacciraṃ punar asau tasya na śrutim eṣyati /
krīḍātaṭākahaṃsānāṃ ninādo madamūrchitaḥ //
uktaiḥ kim atha bhūyobhir adya śvo vāgamiṣyati /
paryutsukitakiṣkindhaḥ satyasandho harīśvaraḥ //
uktaiḥ kim atha bhūyobhir adya śvo vā āgamiṣyati /
paryutsukitakiṣkindhaḥ satyasandho harīśvaraḥ //
vyatireke 'pi yat kāryaṃ tadapyārya pradhāryatām /
gṛhyatāṃ kāryasiddhir nas tadvilambatiraskṛtā //
vyatireke 'pi yat kāryaṃ tadapyārya pradhāryatām /
gṛhyatāṃ kāryasiddhir nas tadvilambatiraskṛtā //
yas tathopakṛtaḥ pūrvam āryeṇāryākṛte 'dhunā /
sa śītalaḥ syād athavā paracittāni vetti kaḥ //
yas tatha ūpakṛtaḥ pūrvam āryeṇā aryākṛte 'dhunā /
sa śītalaḥ syād athavā paracittāni vetti kaḥ //
sa pratiśrutam arthaṃ naḥ sphīto vismṛtavān iva /
gatvāśu smāryatām ārya kāryataptasya kā kṣamā //
sa pratiśrutam arthaṃ naḥ sphīto vismṛtavān iva /
gatvā āśu smāryatām ārya kāryataptasya kā kṣamā //
tam ahaṃ bodhayiṣyāmi daṇḍagarbhābhir uktibhiḥ /
sāma saṃmīlayaty eva sukhasaktān pramādinaḥ //
tam ahaṃ bodhayiṣyāmi daṇḍagarbhābhir uktibhiḥ /
sāma saṃmīlayaty eva sukhasaktān pramādinaḥ //
prasīda jīyatāṃ mohaḥ ko 'ham ity avadhīyatām /
drutam uttīrṇa evāste vyasanābdhiḥ kiyān ayam //
prasīda jīyatāṃ mohaḥ ko 'ham ity avadhīyatām /
drutam uttīrṇa evā aste vyasanābdhiḥ kiyān ayam //
sūnṛtair iti saumitreḥ prītaḥ pīyūṣavarṣibhiḥ /
tam antarvedanāvegaṃ jigāyeva raghūdvahaḥ //
sūnṛtair iti saumitreḥ prītaḥ pīyūṣavarṣibhiḥ /
tam antarvedanāvegaṃ jigāya iva raghūdvahaḥ //
unmīlayāmāsa dṛśau diśaḥ kiṃcid alokata /
unnanāma ca talpāntān mocayan pakṣmalā jaṭāḥ //
unmīlayāmāsa dṛśau diśaḥ kiṃcid alokata /
unnanāma ca talpāntān mocayan pakṣmalā jaṭāḥ //
satvaraprahvasaumitricīrotsāritareṇuni /
śucini kvacid āsanne niṣasāda śilātale //
satvaraprahvasaumitricīrotsāritareṇuni /
śucini kvacid āsanne niṣasāda śilātale //
upaviṣṭas tadā rāmo na reje sītayā vinā /
dhvajo nirvaijayantīkaḥ paurandara ivocchritaḥ //
upaviṣṭas tadā rāmo na reje sītayā vinā /
dhvajo nirvaijayantīkaḥ paurandara iva ucchritaḥ //
anūpaviṣṭam anujaṃ danujārim ivādrijit /
pratyabhāṣata vātsalyagadgadāni padāni saḥ //
anūpaviṣṭam anujaṃ danujārim iva adrijit /
pratyabhāṣata vātsalyagadgadāni padāni saḥ //
ehy ehi priyasaṃlāpa hlādayāliṅgitena mām /
ruddhaṃ ruddham upaity aśru tvām apīkṣe na lakṣmaṇa //
ehy ehi priyasaṃlāpa hlādayā āliṅgitena mām /
ruddhaṃ ruddham upaity aśru tvām apī ikṣe na lakṣmaṇa //
hā vatsa bhavato 'pīyam avasthāṅgeṣu vartate /
dhriyatāṃ rāmahatakaḥ kleśayann ekabāndhavam //
hā vatsa bhavato 'pi iyam avastha āṅgeṣu vartate /
dhriyatāṃ rāmahatakaḥ kleśayann ekabāndhavam //
nāsti vatsa cikitsāsya vyādher vidhurajanmanaḥ /
yasya yāpanayā kṣīṇam idaṃ te sāntvanāmṛtam //
na asti vatsa cikitsa āsya vyādher vidhurajanmanaḥ /
yasya yāpanayā kṣīṇam idaṃ te sāntvanāmṛtam //
naikadurvāraghorādhighaṭṭanācalitā api /
tavāśvāsanayā vatsa na gacchanti mamāsavaḥ //
naikadurvāraghorādhighaṭṭanācalitā api /
tavā aśvāsanayā vatsa na gacchanti mama asavaḥ //
pitur naḥ priyamitrasya lūnapakṣasya maddviṣā /
saṃsmaran notsahe vatsa marmacchedaṃ jaṭāyuṣaḥ //
pitur naḥ priyamitrasya lūnapakṣasya maddviṣā /
saṃsmaran na utsahe vatsa marmacchedaṃ jaṭāyuṣaḥ //
tātasya tātamitrasya vatsavatsalayos tayoḥ /
aham eva gataḥ pāpo nidhanāya nimittatām //
tātasya tātamitrasya vatsavatsalayos tayoḥ /
aham eva gataḥ pāpo nidhanāya nimittatām //
priyāpahārajaḥ śāmyet samyag unmūlite ripau /
manyur dehāvadhir ayaṃ tātamitravipattibhūḥ //
priyāpahārajaḥ śāmyet samyag unmūlite ripau /
manyur dehāvadhir ayaṃ tātamitravipattibhūḥ //
nabhastalāt khagapatau patati cchinnapakṣatau /
ko 'paras tāṃ mama suhṛn mā bhaiṣīr ity abhāṣata //
nabhastalāt khagapatau patati cchinnapakṣatau /
ko 'paras tāṃ mama suhṛn mā bhaiṣīr ity abhāṣata //
syād vatsa rāmahatakāt klībaḥ kaḥ puruṣo 'paraḥ /
ekapatnīm anugatām arāter yo na rakṣati //
syād vatsa rāmahatakāt klībaḥ kaḥ puruṣo 'paraḥ /
ekapatnīm anugatām arāter yo na rakṣati //
tayā teṣu tapasvinyā sīdator āvayor api /
daṇḍakāraṇyakaṣṭeṣu mukhaṃ na vidhurīkṛtam //
tayā teṣu tapasvinyā sīdator āvayor api /
daṇḍakāraṇyakaṣṭeṣu mukhaṃ na vidhurīkṛtam //
videharājasya sutā snuṣā daśarathasya sā /
hatarāmasya jāyeti bhramati sma vane vane //
videharājasya sutā snuṣā daśarathasya sā /
hatarāmasya jāya īti bhramati sma vane vane //
svam apy apuṣṇatā kāyam api jāyām arakṣatā /
mayā samaḥ śrutaḥ ko 'pi jātaḥ klībo raghoḥ kule //
svam apy apuṣṇatā kāyam api jāyām arakṣatā /
mayā samaḥ śrutaḥ ko 'pi jātaḥ klībo raghoḥ kule //
tvaṃ kevalaṃ na subhrātā tathā vilapatā muhuḥ /
tiryañco 'pi mayāmuṣmin vane lakṣmaṇa roditāḥ //
tvaṃ kevalaṃ na subhrātā tathā vilapatā muhuḥ /
tiryañco 'pi maya āmuṣmin vane lakṣmaṇa roditāḥ //
dikṣu sannaddhameghāsu mama ghorādhisākṣiṇām /
avahan nirjharanibhān nagānām aśrunimnagāḥ //
dikṣu sannaddhameghāsu mama ghorādhisākṣiṇām /
avahan nirjharanibhān nagānām aśrunimnagāḥ //
ārād ākarṇitasnigdhanavābdaninadair api /
matkāruṇyād araṇye 'pi nānṛtyata kalāpibhiḥ //
ārād ākarṇitasnigdhanavābdaninadair api /
matkāruṇyād araṇye 'pi na anṛtyata kalāpibhiḥ //
satyam eṣyati sugrīvaḥ satyaṃ jīvati jānakī /
tvadvaco na viparyeti bhrātar brūhi punaḥ punaḥ //
satyam eṣyati sugrīvaḥ satyaṃ jīvati jānakī /
tvadvaco na viparyeti bhrātar brūhi punaḥ punaḥ //
tvadvākyaśīkarair ebhir niruddhabahirudgamaḥ /
mamāntar leḍhi marmāṇi sītāvirahamurmuraḥ //
tvadvākyaśīkarair ebhir niruddhabahirudgamaḥ /
mama antar leḍhi marmāṇi sītāvirahamurmuraḥ //
tasmād api dahaty uccair ayaṃ mām aparaḥ śikhī /
yad vanaukasi nirvaire mukto vālini mārgaṇaḥ //
tasmād api dahaty uccair ayaṃ mām aparaḥ śikhī /
yad vanaukasi nirvaire mukto vālini mārgaṇaḥ //
gurvī punaś ca lajjeyam uttamarṇair ivādhunā /
mārgitavyo yad asmābhiḥ plavagāḥ pratyupakriyām //
gurvī punaś ca lajja īyam uttamarṇair iva adhunā /
mārgitavyo yad asmābhiḥ plavagāḥ pratyupakriyām //
nāsti pratyupakārāśā tatra naś capale kapau /
yenātilaghunottuṅgo laṅghitaḥ satyapādapaḥ //
na asti pratyupakārāśā tatra naś capale kapau /
yena atilaghuna ūttuṅgo laṅghitaḥ satyapādapaḥ //
uttiṣṭha vatsa gacchāvaḥ sādhayāmo 'nyato 'dhunā /
navaiśvaryasukhavyagraḥ sugrīvo nāgam iṣyati //
uttiṣṭha vatsa gacchāvaḥ sādhayāmo 'nyato 'dhunā /
navaiśvaryasukhavyagraḥ sugrīvo nāgam iṣyati //
tapasvī ramatām evaṃ cirād dāraiḥ samāgataḥ /
sa pīḍyamānaḥ praṇayād virasaḥ kiṃ kariṣyati //
tapasvī ramatām evaṃ cirād dāraiḥ samāgataḥ /
sa pīḍyamānaḥ praṇayād virasaḥ kiṃ kariṣyati //
kiṃ ca vatsa daśāsāmyāj jātāḥ smaḥ suhṛdaḥ purā /
tasyādhunā tu vistīrṇavibhavāndhasya ke vayam //
kiṃ ca vatsa daśāsāmyāj jātāḥ smaḥ suhṛdaḥ purā /
tasya adhunā tu vistīrṇavibhavāndhasya ke vayam //
gṛhītasādhuvartmāpi sadyaḥ samprāpya sampadam /
patati skhalito 'tīva pramattaḥ prahate pathi //
gṛhītasādhuvartma āpi sadyaḥ samprāpya sampadam /
patati skhalito 'tīva pramattaḥ prahate pathi //
sa vatsa viralo jantur vipatkālapratiśrutam /
sadyaḥ sampanmado yasya na vilumpati cetasi //
sa vatsa viralo jantur vipatkālapratiśrutam /
sadyaḥ sampanmado yasya na vilumpati cetasi //
astu sādhur asādhur vā na vicāryaḥ sa me 'dhunā /
vatsa notsahate cetas tatra dogdhum upakriyām //
astu sādhur asādhur vā na vicāryaḥ sa me 'dhunā /
vatsa na utsahate cetas tatra dogdhum upakriyām //
asāv anāgataḥ śreyān āgacchan vatsa vāryatām /
praveśayanti suhṛdaṃ na dhīrāḥ svārthasaṃkaṭe //
asāv anāgataḥ śreyān āgacchan vatsa vāryatām /
praveśayanti suhṛdaṃ na dhīrāḥ svārthasaṃkaṭe //
kartavyopakṛtiḥ sadbhir yatra tatra vipadgate /
avimṛśya kṛto 'smābhiḥ sa punaḥ kṛpaṇaḥ paṇaḥ //
kartavya ūpakṛtiḥ sadbhir yatra tatra vipadgate /
avimṛśya kṛto 'smābhiḥ sa punaḥ kṛpaṇaḥ paṇaḥ //
kiṃ kṣiptam acalaprāntād antaḥsuptaśivāśatam /
nirdeśapuruṣeṇeva kaṅkālaṃ dundubher mayā //
kiṃ kṣiptam acalaprāntād antaḥsuptaśivāśatam /
nirdeśapuruṣeṇa iva kaṅkālaṃ dundubher mayā //
kasyārthasya kṛte viddhāḥ sapta sālās tapasvinaḥ /
sa mā pratyetu vaidheyaḥ kiṃ na sādhitam anyataḥ //
kasya arthasya kṛte viddhāḥ sapta sālās tapasvinaḥ /
sa mā pratyetu vaidheyaḥ kiṃ na sādhitam anyataḥ //
akṣātraṃ kṣatriyayuvā ko nu rāma iva kṣipet /
viśikhaṃ vālini vyagre sugrīvasya paśoḥ kṛte //
akṣātraṃ kṣatriyayuvā ko nu rāma iva kṣipet /
viśikhaṃ vālini vyagre sugrīvasya paśoḥ kṛte //
na parityajyate mārgas tāvan nirvācyakardamaḥ /
yāvat pihitakaṣṭāya kāryāyātmā na dīyate //
na parityajyate mārgas tāvan nirvācyakardamaḥ /
yāvat pihitakaṣṭāya kāryāyā atmā na dīyate //
iṣvaikayā mayā viddho bāliśena valīmukhaḥ /
anuddhārāḥ śarās tena ropitā mayi vāṅmayāḥ //
iṣva aikayā mayā viddho bāliśena valīmukhaḥ /
anuddhārāḥ śarās tena ropitā mayi vāṅmayāḥ //
anavāptavipatpāraḥ smariṣyāmi kiyanti vā /
vatsa kālocitaṃ śādhi na rāmaḥ kiṃcid īkṣate //
anavāptavipatpāraḥ smariṣyāmi kiyanti vā /
vatsa kālocitaṃ śādhi na rāmaḥ kiṃcid īkṣate //
avalambasva māṃ bhrātaḥ sītāsmaraṇanissaham /
dūraṃ punaḥ prabhavatā mano mohena lupyate //
avalambasva māṃ bhrātaḥ sītāsmaraṇanissaham /
dūraṃ punaḥ prabhavatā mano mohena lupyate //
sanāthobhayapārśvasya tvayā vatsa tayā ca me /
vaneṣu ca sataḥ kaṣṭam ajaniṣṭa na kiṃcana //
sanāthobhayapārśvasya tvayā vatsa tayā ca me /
vaneṣu ca sataḥ kaṣṭam ajaniṣṭa na kiṃcana //
hā bhīru hā priyatame hā madvirahakātare /
kvāsīty ardhoktinissaṃjño jagāma sa mahītalam //
hā bhīru hā priyatame hā madvirahakātare /
kva asi ity ardhoktinissaṃjño jagāma sa mahītalam //
mātaḥ kaikeyi tuṣṭāsi bhuṅkṣva rājyam akaṇṭakam /
vadann ity apatat tasya lakṣmaṇaś caraṇābjayoḥ //
mātaḥ kaikeyi tuṣṭa āsi bhuṅkṣva rājyam akaṇṭakam /
vadann ity apatat tasya lakṣmaṇaś caraṇābjayoḥ //
tatas tau sāśrunayanau mṛgair vidhuravīkṣitau /
nipetatur diva iva bhraṣṭau vidhuravī kṣitau //
tatas tau sāśrunayanau mṛgair vidhuravīkṣitau /
nipetatur diva iva bhraṣṭau vidhuravī kṣitau //
iti nipatitayos tayor dvayor daśarathanandanayor mahītale /
daśabhir api digaṅganāmukhair adhṛtivaśād iva tatyaje ruciḥ //
iti nipatitayos tayor dvayor daśarathanandanayor mahītale /
daśabhir api digaṅganāmukhair adhṛtivaśād iva tatyaje ruciḥ //
ete nikāmarasikasya jayanti pādāḥ śrīhāravarṣayuvarājamahītalendoḥ /
yair dvādaśārkakiraṇotkaradurnivāraḥ sṛṣṭo 'bhinandakumudasya mahāvikāsaḥ //
ete nikāmarasikasya jayanti pādāḥ śrīhāravarṣayuvarājamahītalendoḥ /
yair dvādaśārkakiraṇotkaradurnivāraḥ sṛṣṭo 'bhinandakumudasya mahāvikāsaḥ //
ity abhinandakṛtau rāmacarite mahākāvye prathamaḥ sargaḥ samāptaḥ |/
dvitīyaḥ sargaḥ
tām anīkṣitacarīm adhīratām ātmano 'tha viniyamya lakṣmaṇaḥ /
sāntvanārtham iti vācam abravīt tīvramanyurayamūḍham agrajam //
tām anīkṣitacarīm adhīratām ātmano 'tha viniyamya lakṣmaṇaḥ /
sāntvanārtham iti vācam abravīt tīvramanyurayamūḍham agrajam //
kāryam ārya pariśiṣṭam ucyatāṃ mucyatām idam ayogajaṃ tamaḥ /
rājatūdyamadivākarodayasmeram āśu mukhapaṅkajaṃ tava //
kāryam ārya pariśiṣṭam ucyatāṃ mucyatām idam ayogajaṃ tamaḥ /
rājatu udyamadivākarodayasmeram āśu mukhapaṅkajaṃ tava //
āsituṃ samaya eṣa nāvayor moham ittham avalambituṃ na ca /
utsahasva nanu hṛṣyatāṃ cirādiṣv adhīnam adhunābhikāṅkṣitam //
āsituṃ samaya eṣa nā avayor moham ittham avalambituṃ na ca /
utsahasva nanu hṛṣyatāṃ cirādiṣv adhīnam adhuna ābhikāṅkṣitam //
kevalaṃ phalabhujo na tasya nas taskarasya nilaye 'sti niścayaḥ /
abhyupaitu ravinandanaḥ kṣaṇād andhakāram idam apy apaiṣyati //
kevalaṃ phalabhujo na tasya nas taskarasya nilaye 'sti niścayaḥ /
abhyupaitu ravinandanaḥ kṣaṇād andhakāram idam apy apaiṣyati //
aurasān api sutān arīn iva ghnanti kāraṇavaśān mahībhujaḥ /
nigrahād anujavidviṣaḥ kapeḥ kiṃ pṛthagjana ivānutapyase //
aurasān api sutān arīn iva ghnanti kāraṇavaśān mahībhujaḥ /
nigrahād anujavidviṣaḥ kapeḥ kiṃ pṛthagjana iva anutapyase //
krīḍatāṃ mṛgavaneṣu dhanvināṃ jīvakoṭikadane 'pi kā kṣatiḥ /
khidyase kim aniśaṃ prayojanād ekavānaravadhaḥ kutaḥ kṛtaḥ //
krīḍatāṃ mṛgavaneṣu dhanvināṃ jīvakoṭikadane 'pi kā kṣatiḥ /
khidyase kim aniśaṃ prayojanād ekavānaravadhaḥ kutaḥ kṛtaḥ //
tasya ca pravayaso jaṭāyuṣaḥ svargiṇaḥ kim adhunānuśocyate /
yena jarjarakalevaravyayāt krītam indukiraṇojjvalaṃ yaśaḥ //
tasya ca pravayaso jaṭāyuṣaḥ svargiṇaḥ kim adhuna ānuśocyate /
yena jarjarakalevaravyayāt krītam indukiraṇojjvalaṃ yaśaḥ //
etad ekam ativāhyatām ahaḥ śvo na sa plavagarāṭpratīkṣyate /
tat prasīda parito vicīyatātmanaiva sanagārṇavāvaniḥ //
etad ekam ativāhyatām ahaḥ śvo na sa plavagarāṭpratīkṣyate /
tat prasīda parito vicīyatā ātmana aiva sanagārṇava āvaniḥ //
tat kabandhaśabarīhanūmatām āvayor ajani saṅgataṃ yathā /
iṣṭaśaṃsi vanaśailapānthayoḥ kiṃ tathānyad api nāpatet punaḥ //
tat kabandhaśabarīhanūmatām āvayor ajani saṅgataṃ yathā /
iṣṭaśaṃsi vanaśailapānthayoḥ kiṃ tatha ānyad api nā apatet punaḥ //
yatra yatra tava siddhir agrataḥ kaḥ kariṣyati na te samīhitam /
ujjvale kṛtavidāṃ na kevalaṃ tena vartmani durātmanā sthitam //
yatra yatra tava siddhir agrataḥ kaḥ kariṣyati na te samīhitam /
ujjvale kṛtavidāṃ na kevalaṃ tena vartmani durātmanā sthitam //
sambhavaty abhimaraḥ pure 'thavā tasya tīvram ayaśaḥ kim ucyate /
duḥkham utkhanati kaṇṭakāvalīr aṅgasandhiṣu navaḥ kileśvaraḥ //
sambhavaty abhimaraḥ pure 'thavā tasya tīvram ayaśaḥ kim ucyate /
duḥkham utkhanati kaṇṭakāvalīr aṅgasandhiṣu navaḥ kilā iśvaraḥ //
samprati prathamam ārya gṛhyatāṃ tatpravṛttim upalabdhum udyamaḥ /
marṣaṇīyaparilambadūṣaṇaḥ so 'dhunāpy akapaṭo ghaṭate cet //
samprati prathamam ārya gṛhyatāṃ tatpravṛttim upalabdhum udyamaḥ /
marṣaṇīyaparilambadūṣaṇaḥ so 'dhuna āpy akapaṭo ghaṭate cet //
muñca moham avatīryatām itaḥ sevyatām iyam anāvilā nadī /
eṣa gacchati javāj japāruṇo vāruṇīm aruṇasārathir diśam //
muñca moham avatīryatām itaḥ sevyatām iyam anāvilā nadī /
eṣa gacchati javāj japāruṇo vāruṇīm aruṇasārathir diśam //
unmimīla raghunandanaś cirāt tan niśamya vacanaṃ camatkṛtaḥ /
apy ayogavidhurā na śerate saṃmukhīnavidhayas tathāvidhāḥ //
unmimīla raghunandanaś cirāt tan niśamya vacanaṃ camatkṛtaḥ /
apy ayogavidhurā na śerate saṃmukhīnavidhayas tathāvidhāḥ //
muktamoham avalokya lakṣmaṇas taṃ mṛgāṅkam iva meghanirgatam /
ādade 'tha śaśikāntabhūdharasyandabinduśiśirāṃ sarasvatīm //
muktamoham avalokya lakṣmaṇas taṃ mṛgāṅkam iva meghanirgatam /
ādade 'tha śaśikāntabhūdharasyandabinduśiśirāṃ sarasvatīm //
eṣa paśya patito nabhastalād astaśailagahaneṣu naśyati /
sandhyayā caramadikpragalbhayā bhagnasāndrakarapañjaraḥ khagaḥ //
eṣa paśya patito nabhastalād astaśailagahaneṣu naśyati /
sandhyayā caramadikpragalbhayā bhagnasāndrakarapañjaraḥ khagaḥ //
śakyam arcitum anuccapāṇibhiḥ pāśapāṇinagarīnivāsibhiḥ /
sānurodha iva dūrabandhuro bandhujīvakusumāruṇo raviḥ //
śakyam arcitum anuccapāṇibhiḥ pāśapāṇinagarīnivāsibhiḥ /
sānurodha iva dūrabandhuro bandhujīvakusumāruṇo raviḥ //
eṣa muktakarapāṭavo ravir nāṭayaty anuguṇatvam appatau /
āpadi prakṛtir ujjhitā varaṃ nāśrayasya visadṛg viceṣṭitam //
eṣa muktakarapāṭavo ravir nāṭayaty anuguṇatvam appatau /
āpadi prakṛtir ujjhitā varaṃ nā aśrayasya visadṛg viceṣṭitam //
bimbamūlarucirā raver amī recayanti gaganaṃ gabhastayaḥ /
pūrayanti ca mahīṃ mahīruhām āyatāḥ pratiśarīrayaṣṭayaḥ //
bimbamūlarucirā raver amī recayanti gaganaṃ gabhastayaḥ /
pūrayanti ca mahīṃ mahīruhām āyatāḥ pratiśarīrayaṣṭayaḥ //
agrataḥ śikharaśākhisaṃhateś chāyayopacitayāpasāritaḥ /
pṛṣṭhato 'tinibhṛtaṃ mahībhṛtām ātapaḥ kaṭakam āśu nojjhati //
agrataḥ śikharaśākhisaṃhateś chāyaya ūpacitaya āpasāritaḥ /
pṛṣṭhato 'tinibhṛtaṃ mahībhṛtām ātapaḥ kaṭakam āśu na ujjhati //
svīkaroti śanakair anokahacchāyam adriśikharasthalīr api /
hīyate nijavapuṣy api kramād ātapasya mamatā tapasvinaḥ //
svīkaroti śanakair anokahacchāyam adriśikharasthalīr api /
hīyate nijavapuṣy api kramād ātapasya mamatā tapasvinaḥ //
appater diśi viceṣṭate ravir vyākulāḥ śakunayaḥ svananty amī /
dhvāntadṛṣṭiviṣadarśanād dine durnivāranidhane nimīlati //
appater diśi viceṣṭate ravir vyākulāḥ śakunayaḥ svananty amī /
dhvāntadṛṣṭiviṣadarśanād dine durnivāranidhane nimīlati //
kīryate kṛtaravaiḥ khagavrajair eṣa tallataṭacaityapādapaḥ /
sāyam adhvanikaṭe nirargalaḥ sajjanālaya iva pravāsibhiḥ //
kīryate kṛtaravaiḥ khagavrajair eṣa tallataṭacaityapādapaḥ /
sāyam adhvanikaṭe nirargalaḥ sajjanālaya iva pravāsibhiḥ //
yānti khinnajanasevyatām amī saumya sormiśucivālukācayāḥ /
prāntasuptakalahaṃsapaṅktayaḥ svairanīramaruto nadītaṭāḥ //
yānti khinnajanasevyatām amī saumya sormiśucivālukācayāḥ /
prāntasuptakalahaṃsapaṅktayaḥ svairanīramaruto nadītaṭāḥ //
dhik taṭāntavasatīn sitacchadān paśyataḥ kamalaṣaṇḍavaiśasam /
staumi taṃ divasam ārya kevalaṃ yo 'stam eti samam abjabandhunā //
dhik taṭāntavasatīn sitacchadān paśyataḥ kamalaṣaṇḍavaiśasam /
staumi taṃ divasam ārya kevalaṃ yo 'stam eti samam abjabandhunā //
dantamūlanihitaikasallakīpallavo 'lasavilokitānugaḥ /
eṣa muktagirikandaraḥ śanair vāri vāraṇapatiḥ pratiṣṭhate //
dantamūlanihitaikasallakīpallavo 'lasavilokitānugaḥ /
eṣa muktagirikandaraḥ śanair vāri vāraṇapatiḥ pratiṣṭhate //
śīlayanti kariṇaḥ svavāsitāvāri sairibhasamūharecitam /
mālatīvanavikāsavāsitā vānti palvalataṭāntavāyavaḥ //
śīlayanti kariṇaḥ svavāsitāvāri sairibhasamūharecitam /
mālatīvanavikāsavāsitā vānti palvalataṭāntavāyavaḥ //
saṃtyajanti masṛṇaṃ saraḥsarittallamūlasalilāni sairibhāḥ /
sambhajanti sahasā bhayadrutair īkṣitāḥ kurarasārasairibhāḥ //
saṃtyajanti masṛṇaṃ saraḥsarittallamūlasalilāni sairibhāḥ /
sambhajanti sahasā bhayadrutair īkṣitāḥ kurarasārasairibhāḥ //
saṃmukhīnaghanapatrabandhanāt paśya paṅkajavanād anāratam /
pītakośamakarandasaṃcayāḥ saṃcaranti madhupāḥ kumudvatīm //
saṃmukhīnaghanapatrabandhanāt paśya paṅkajavanād anāratam /
pītakośamakarandasaṃcayāḥ saṃcaranti madhupāḥ kumudvatīm //
nopanītamukhamudram ambujaṃ muktamudram atha naiva kairavam /
etadīkṣitaparasparaṃ punaḥ patriyugmam apanidravaiśasam //
na upanītamukhamudram ambujaṃ muktamudram atha na eva kairavam /
etadīkṣitaparasparaṃ punaḥ patriyugmam apanidravaiśasam //
rodhasaḥ pulinam abjinīṃ tatas tām atītya bhajate kumudvatīm /
tatra tapta iva gāhate payaḥ sāyam ārdraviraho vihaṅgamaḥ //
rodhasaḥ pulinam abjinīṃ tatas tām atītya bhajate kumudvatīm /
tatra tapta iva gāhate payaḥ sāyam ārdraviraho vihaṅgamaḥ //
svīkṛtaṃ na nalinair nimīlitaṃ na sphuṭaṃ kumudakuḍmalasmitam /
etadīkṣitaparasparaṃ paraṃ mūḍham ambhasi vihaṅgamadvayam //
svīkṛtaṃ na nalinair nimīlitaṃ na sphuṭaṃ kumudakuḍmalasmitam /
etadīkṣitaparasparaṃ paraṃ mūḍham ambhasi vihaṅgamadvayam //
jarjaraṃ tyajati vāsaraplavaṃ na prasārayati mantharān karān /
ety adṛṣṭam avalambya kevalaṃ vyomavārinidhiśeṣam aṃśumān //
jarjaraṃ tyajati vāsaraplavaṃ na prasārayati mantharān karān /
ety adṛṣṭam avalambya kevalaṃ vyomavārinidhiśeṣam aṃśumān //
śrāvitāgamam iva dvijāravair dhvāntam oṃ iti jagat pratīcchati /
trātum ūṣmarahitaḥ kṣamo 'dhunā na svamaṇḍalam api prabhākaraḥ //
śrāvitāgamam iva dvijāravair dhvāntam oṃ iti jagat pratīcchati /
trātum ūṣmarahitaḥ kṣamo 'dhunā na svamaṇḍalam api prabhākaraḥ //
dṛśyatām udayati sma yādṛśas tādṛśas taraṇir astam īyate /
utsavavyasanayoḥ prabhur vidhir vikriyāsu mahatām anīśvaraḥ //
dṛśyatām udayati sma yādṛśas tādṛśas taraṇir astam īyate /
utsavavyasanayoḥ prabhur vidhir vikriyāsu mahatām anīśvaraḥ //
sphītam abjakulam īkṣyatām itas tallam ullasitahaṃsasārasam /
niścalācchaparimaṇḍalodakaprāntamantharamṛṇālakaṇṭakam //
sphītam abjakulam īkṣyatām itas tallam ullasitahaṃsasārasam /
niścalācchaparimaṇḍalodakaprāntamantharamṛṇālakaṇṭakam //
śīlayanty acalamekhalāsv amī śītalāsu ruravo nirudyamāḥ /
pūrvaśaṣpakabalānuvartinaḥ stokacañcalamukhāḥ sukhāsikām //
śīlayanty acalamekhalāsv amī śītalāsu ruravo nirudyamāḥ /
pūrvaśaṣpakabalānuvartinaḥ stokacañcalamukhāḥ sukhāsikām //
dīdhitīḥ paricitāḥ parityajaty abjinīr api ca nānurudhyate /
sandhyayā varuṇadigvadhūm anuprāpitaḥ kam api rāgam aṃśumān //
dīdhitīḥ paricitāḥ parityajaty abjinīr api ca na anurudhyate /
sandhyayā varuṇadigvadhūm anuprāpitaḥ kam api rāgam aṃśumān //
dyaū ravīndurahitāpi nirmalā bhūr avṛkṣasalilāpi śītalā /
antarālam avalambya śobhate vāsarakṣaṇadayoḥ kṣaṇaṃ jagat //
dyaū ravīndurahita āpi nirmalā bhūr avṛkṣasalila āpi śītalā /
antarālam avalambya śobhate vāsarakṣaṇadayoḥ kṣaṇaṃ jagat //
nirjharo 'yam iyam āpagā saraḥ palvalaṃ ca vimalaṃ vibhāty adaḥ /
yatra cittam iha paryupāsyatāṃ tatra tatrabhavatī pitṛprasūḥ //
nirjharo 'yam iyam āpagā saraḥ palvalaṃ ca vimalaṃ vibhāty adaḥ /
yatra cittam iha paryupāsyatāṃ tatra tatrabhavatī pitṛprasūḥ //
ity ubhau vyavahitāntaravyathau tau samāpya samayocitaṃ vidhim /
satkṛtiṃ dadhatur ānane mithaḥ prārthanāṃ kim api rāmalakṣmaṇau //
ity ubhau vyavahitāntaravyathau tau samāpya samayocitaṃ vidhim /
satkṛtiṃ dadhatur ānane mithaḥ prārthanāṃ kim api rāmalakṣmaṇau //
yatra vāti na kumudvatīmarut kaumudī bata na yatra vīkṣyate /
taṃ nirūpitasamantam añjasā bhejatuḥ parisaraṃ raghūdvahau //
yatra vāti na kumudvatīmarut kaumudī bata na yatra vīkṣyate /
taṃ nirūpitasamantam añjasā bhejatuḥ parisaraṃ raghūdvahau //
dṛṣṭipāṇitalappātaśodhitām uddhṛtasthagitakaṇṭakāvaṭām /
astṛṇān navatṛṇena medināṃ rāmabhadraśayanāya lakṣmaṇaḥ //
dṛṣṭipāṇitalappātaśodhitām uddhṛtasthagitakaṇṭakāvaṭām /
astṛṇān navatṛṇena medināṃ rāmabhadraśayanāya lakṣmaṇaḥ //
nirṇineja sahasā suṣupsataḥ pādapadmayugam agrajanmanaḥ /
svāṃśukoddhṛtajalaṃ karābjayoḥ kauśalāc ca samavāhayat punaḥ //
nirṇineja sahasā suṣupsataḥ pādapadmayugam agrajanmanaḥ /
svāṃśukoddhṛtajalaṃ karābjayoḥ kauśalāc ca samavāhayat punaḥ //
adhvajarjaritarājalakṣaṇaṃ lakṣmaṇaś caraṇam agrajanmanaḥ /
āmamarśa ciram aśru vartayan kevalopakaraṇena pāṇinā //
adhvajarjaritarājalakṣaṇaṃ lakṣmaṇaś caraṇam agrajanmanaḥ /
āmamarśa ciram aśru vartayan kevalopakaraṇena pāṇinā //
svairam agrakarajair vivṛtya ca vyākulāṃ samanayaj jaṭāṭavīm /
aṅgadeśam anayad vidhūya ca srastarātisṛtam añcalaṃ tvacaḥ //
svairam agrakarajair vivṛtya ca vyākulāṃ samanayaj jaṭāṭavīm /
aṅgadeśam anayad vidhūya ca srastarātisṛtam añcalaṃ tvacaḥ //
pārśvayor upadadhe maheṣudhī ādade śirasi pūjitaṃ dhanuḥ /
unmamārja dhutasaṃhṛtena ca svāñcalena punaruktam āstaram //
pārśvayor upadadhe maheṣudhī ādade śirasi pūjitaṃ dhanuḥ /
unmamārja dhutasaṃhṛtena ca svāñcalena punaruktam āstaram //
ity ajasram anujātasevayā jīyamānavanavāsayātanaḥ /
svaptukāma iva sālasendriyaḥ saṃviveśa raghunandanaḥ kṣaṇam //
ity ajasram anujātasevayā jīyamānavanavāsayātanaḥ /
svaptukāma iva sālasendriyaḥ saṃviveśa raghunandanaḥ kṣaṇam //
mīlitonmiṣitalocanaḥ śanair jāgarūkam avalokya so 'nujam /
uccavāmakarapaṅkajodaranyastamaulir avadan mitaṃ vacaḥ //
mīlitonmiṣitalocanaḥ śanair jāgarūkam avalokya so 'nujam /
uccavāmakarapaṅkajodaranyastamaulir avadan mitaṃ vacaḥ //
gaccha vatsa śayanīyam ātmanaḥ kliśyase kṛśataraḥ kiyac ciram /
nidrayā viśadatāṃ vraja kṣaṇaṃ na kṣamaḥ pratiniśīthajāgaraḥ //
gaccha vatsa śayanīyam ātmanaḥ kliśyase kṛśataraḥ kiyac ciram /
nidrayā viśadatāṃ vraja kṣaṇaṃ na kṣamaḥ pratiniśīthajāgaraḥ //
prātar asti bahu kṛtyam āvayor bhrātar ātmani kim asy atatparaḥ /
cintyatām uṣasi tasya saṃgatiḥ śītalasya kapicakravartinaḥ //
prātar asti bahu kṛtyam āvayor bhrātar ātmani kim asy atatparaḥ /
cintyatām uṣasi tasya saṃgatiḥ śītalasya kapicakravartinaḥ //
āspadādhigamagarvito 'stu vāpy astu vānuditabhūtivikriyaḥ /
āvayoḥ samayabaddhayoḥ puno niścayārtham adhigamya eva saḥ //
āspadādhigamagarvito 'stu va āpy astu va ānuditabhūtivikriyaḥ /
āvayoḥ samayabaddhayoḥ puno niścayārtham adhigamya eva saḥ //
tad vibhātu rajanī sukhena te yāsyataḥ plavagarājamandiram /
pakṣayor yad anurūpamuktayos tat tadaiva ca samarthayiṣyate //
tad vibhātu rajanī sukhena te yāsyataḥ plavagarājamandiram /
pakṣayor yad anurūpamuktayos tat tada aiva ca samarthayiṣyate //
ūcivān iti babhūva nirvacāḥ kuḍmalīkṛtavilocanotpalaḥ /
adhyaśeta caraṇāmbujāntikaṃ tasya joṣam anagho jaghanyajaḥ //
ūcivān iti babhūva nirvacāḥ kuḍmalīkṛtavilocanotpalaḥ /
adhyaśeta caraṇāmbujāntikaṃ tasya joṣam anagho jaghanyajaḥ //
tatra tatra ca śayānayoś cirād vīrayor vigatasādhvasā iva /
uddhatair dadur ulūkahuṃkṛtair andhakārajayaghoṣaṇāṃ drumāḥ //
tatra tatra ca śayānayoś cirād vīrayor vigatasādhvasā iva /
uddhatair dadur ulūkahuṃkṛtair andhakārajayaghoṣaṇāṃ drumāḥ //
vyātatoḍudaśanāpi mucyase na tvam arkacirasaṃstutādhunā /
ity ariṣṭaripukūjitais tamo dyāṃ bruvāṇam iva dūram udyayau //
vyātatoḍudaśana āpi mucyase na tvam arkacirasaṃstuta ādhunā /
ity ariṣṭaripukūjitais tamo dyāṃ bruvāṇam iva dūram udyayau //
kevalaṃ śakunayo na nīḍagāḥ śākhino 'pi śayitāḥ samantataḥ /
jajñire timirataskarāvalīlupyamānavibhavāś ca bhūbhṛtaḥ //
kevalaṃ śakunayo na nīḍagāḥ śākhino 'pi śayitāḥ samantataḥ /
jajñire timirataskarāvalīlupyamānavibhavāś ca bhūbhṛtaḥ //
na sthalī na pulinaṃ na sindhavo nācalā na taravaś cakāśire /
dūṣitadvitayavādam udbabhāv ekam eva timiraṃ vibhūtimat //
na sthalī na pulinaṃ na sindhavo na acalā na taravaś cakāśire /
dūṣitadvitayavādam udbabhāv ekam eva timiraṃ vibhūtimat //
tatra mugdhapṛṣatas tamoghane pārśvagām api mṛgīm ahārayat /
prāpa kokayuvatir yadṛcchayā patyur ādhitaralasya saṃgamam //
tatra mugdhapṛṣatas tamoghane pārśvagām api mṛgīm ahārayat /
prāpa kokayuvatir yadṛcchayā patyur ādhitaralasya saṃgamam //
vṛddham aṅkam anayac chiśubhramāc cumbati sma dayiteti yūthapam /
svīyam apy uditasaṃśayaḥ śanair aṅgam aṅgam amṛśad valīmukhaḥ //
vṛddham aṅkam anayac chiśubhramāc cumbati sma dayita īti yūthapam /
svīyam apy uditasaṃśayaḥ śanair aṅgam aṅgam amṛśad valīmukhaḥ //
sarvataḥ parigateva parvatair āciteva tarubhir nirantaram /
āpluteva salilair itas tataḥ śakyate sma cirasaṃstutāpi bhūḥ //
sarvataḥ parigata īva parvatair ācita īva tarubhir nirantaram /
āpluta īva salilair itas tataḥ śakyate sma cirasaṃstuta āpi bhūḥ //
dikṣu dakṣam avanāv anākulaṃ khe 'tikhelam aṭavīṣu bhīṣaṇam /
mattam adriṣu darīṣu durjayaṃ prādurāsa viṣame samaṃ tamaḥ //
dikṣu dakṣam avanāv anākulaṃ khe 'tikhelam aṭavīṣu bhīṣaṇam /
mattam adriṣu darīṣu durjayaṃ prādurāsa viṣame samaṃ tamaḥ //
bhejur aikyam iva tulyavaiśasāḥ sāyam eva malinair mukhair diśaḥ /
gṛhyamāṇaśikharā tamaścayair dyauḥ papāta vasudhāsakhītale //
bhejur aikyam iva tulyavaiśasāḥ sāyam eva malinair mukhair diśaḥ /
gṛhyamāṇaśikharā tamaścayair dyauḥ papāta vasudhāsakhītale //
pratyabhān na purato na pṛṣṭhataḥ pārśvayoś ca viśadaṃ na kiṃcana /
vyānaśe bhuvanam añjanācalaprasthapaṅktinibiḍaṃ niśātamaḥ //
pratyabhān na purato na pṛṣṭhataḥ pārśvayoś ca viśadaṃ na kiṃcana /
vyānaśe bhuvanam añjanācalaprasthapaṅktinibiḍaṃ niśātamaḥ //
na dvitīyam anubhūyate sma vastv antikād api tamas tiraskṛtam /
kevalātmaviṣayaṃ tadābhavaj jñānam ulbaparivāsinām iva //
na dvitīyam anubhūyate sma vastv antikād api tamas tiraskṛtam /
kevalātmaviṣayaṃ tada ābhavaj jñānam ulbaparivāsinām iva //
dūramiśritaparasparāṅgakair apy ayogajanitajvarair iva /
durlabhānanavilokanāmṛtair dūyate sma mithunair mitho bhṛśam //
dūramiśritaparasparāṅgakair apy ayogajanitajvarair iva /
durlabhānanavilokanāmṛtair dūyate sma mithunair mitho bhṛśam //
so 'tiśītahimaśīkaro marun nūnam ulmukacayān avākirat /
yac cukūja bhṛśam ārtikāhalaṃ cakravākayuvatis tapasvinī //
so 'tiśītahimaśīkaro marun nūnam ulmukacayān avākirat /
yac cukūja bhṛśam ārtikāhalaṃ cakravākayuvatis tapasvinī //
uccacāra na vanasthalīṣv asau marmaraḥ patitapatranisvanaḥ /
nāvirāsa karikṛṣṭasallakībhaṅgayonir asakṛc caṭatkṛtiḥ //
uccacāra na vanasthalīṣv asau marmaraḥ patitapatranisvanaḥ /
na avirāsa karikṛṣṭasallakībhaṅgayonir asakṛc caṭatkṛtiḥ //
tasthur āsthitamanuṣyamūrtayo yāmikā iva vidūrato 'drayaḥ /
prahvabālaviṭapāgrapāṇayas tau parītya taravaḥ siṣevire //
tasthur āsthitamanuṣyamūrtayo yāmikā iva vidūrato 'drayaḥ /
prahvabālaviṭapāgrapāṇayas tau parītya taravaḥ siṣevire //
drāṅ nidāgham anudadrajo 'dhunād viślathāṃ bṛhatikām asārayat /
pratyapadyata vanānilas tayor ekasannihitayāmikavratam //
drāṅ nidāgham anudadrajo 'dhunād viślathāṃ bṛhatikām asārayat /
pratyapadyata vanānilas tayor ekasannihitayāmikavratam //
sānujasya tamasi pramīlatas tasya bhāvimamatāhṛtā iva /
ujjvalāyataviṣāṇasūcitāś cakrire parikaraṃ mataṅgajāḥ //
sānujasya tamasi pramīlatas tasya bhāvimamatāhṛtā iva /
ujjvalāyataviṣāṇasūcitāś cakrire parikaraṃ mataṅgajāḥ //
dīpakṛtyam akarod upāntike niṣprakamparuciroṣadhīgaṇaḥ /
tenur adrivanamadhyasuptayor maṅgalāni vanadevatās tayoḥ //
dīpakṛtyam akarod upāntike niṣprakamparuciroṣadhīgaṇaḥ /
tenur adrivanamadhyasuptayor maṅgalāni vanadevatās tayoḥ //
ehi jānaki bhujāntaraṃ kharaḥ prastaro 'yam asi kiṃ parāṅmukhī /
matkapolam upadhāya supyatām aprasaktir iyatī kadā nu te //
ehi jānaki bhujāntaraṃ kharaḥ prastaro 'yam asi kiṃ parāṅmukhī /
matkapolam upadhāya supyatām aprasaktir iyatī kadā nu te //
kṣiptam aṃśukam idaṃ mayorasi prīyatāṃ tava nirānandaḥ stanaḥ /
nīvinodini kare kuru kṣamām āyatākṣi nudasīva kiṃ punaḥ //
kṣiptam aṃśukam idaṃ maya ūrasi prīyatāṃ tava nirānandaḥ stanaḥ /
nīvinodini kare kuru kṣamām āyatākṣi nudasi iva kiṃ punaḥ //
suptavākyam iti maithilīpater maithilīvirahadūyamānayā /
diksakhīnivahavāritāsrayā śuśruve vasudhayopasannayā //
suptavākyam iti maithilīpater maithilīvirahadūyamānayā /
diksakhīnivahavāritāsrayā śuśruve vasudhaya ūpasannayā //
mad bibheti virahī raghūdvaho mad vinā ca na jagat pramodate /
tat karomi kim itīva cintayan nojjagāma sahasā niśākaraḥ //
mad bibheti virahī raghūdvaho mad vinā ca na jagat pramodate /
tat karomi kim iti iva cintayan na ujjagāma sahasā niśākaraḥ //
na sma bhāti kim api sphuṭaṃ puraḥ kiṃcid īritakareṇa kevalam /
dṛśyate sma divi dūravartinā tarjyamānam iva kenacit tamaḥ //
na sma bhāti kim api sphuṭaṃ puraḥ kiṃcid īritakareṇa kevalam /
dṛśyate sma divi dūravartinā tarjyamānam iva kenacit tamaḥ //
jāyate sma ghanamālatīguṇaśreṇigarbhakabarīmanoharam /
meghavāhanadigaṅganāmukhe mugdhacandrakarakarburaṃ tamaḥ //
jāyate sma ghanamālatīguṇaśreṇigarbhakabarīmanoharam /
meghavāhanadigaṅganāmukhe mugdhacandrakarakarburaṃ tamaḥ //
sānurāgam upagūḍham agrimair aṃśubhiḥ śaśabhṛto davīyasaḥ /
unnanāma namucidviṣo diśi srastastaṃtamasabhāram ambaram //
sānurāgam upagūḍham agrimair aṃśubhiḥ śaśabhṛto davīyasaḥ /
unnanāma namucidviṣo diśi srastastaṃtamasabhāram ambaram //
ujjvalāgrakiraṇapraveśakaproktasatvarasamāgamo 'pi san /
prekṣyate sma janitotsukaś cirād vyomaraṅgamukhasaṃmukhaḥ śaśī //
ujjvalāgrakiraṇapraveśakaproktasatvarasamāgamo 'pi san /
prekṣyate sma janitotsukaś cirād vyomaraṅgamukhasaṃmukhaḥ śaśī //
audayena śaśino gabhastinā bhinnaśeṣatimiraṃ vyarājata /
mṛjyamānam iva śakradiṅmukhaṃ kuṅkumena mṛganābhoyogin //
audayena śaśino gabhastinā bhinnaśeṣatimiraṃ vyarājata /
mṛjyamānam iva śakradiṅmukhaṃ kuṅkumena mṛganābhoyogin //
taṃ babhāra na vidhur navodayaṃ kiṃ tu kuṅkumavilepanāruṇam /
ekam utsukavaśāt payodharaṃ vyācakāra haridigvilāsinī //
taṃ babhāra na vidhur navodayaṃ kiṃ tu kuṅkumavilepanāruṇam /
ekam utsukavaśāt payodharaṃ vyācakāra haridigvilāsinī //
āttajaitranijapuṣpadhanvano manmathasya bhuvanāni jeṣyataḥ /
unnanāma purataḥ śaśicchalāt pūrṇarukmakalaśaḥ payonidheḥ //
āttajaitranijapuṣpadhanvano manmathasya bhuvanāni jeṣyataḥ /
unnanāma purataḥ śaśicchalāt pūrṇarukmakalaśaḥ payonidheḥ //
diksarāgamukhasannidhāpitasphītacandracaṣakā śatakratoḥ /
kṣībabhāvam iva bibhratī babhau viślathācchatimirāṃśukoccayā //
diksarāgamukhasannidhāpitasphītacandracaṣakā śatakratoḥ /
kṣībabhāvam iva bibhratī babhau viślathācchatimirāṃśukoccayā //
nandayan bhuvanam unmukhaṃ cirān mandayan smaraviruddham udyamam /
krandayan virahiṇo vihaṅgamān sāndrayan pramadam indur udyayau //
nandayan bhuvanam unmukhaṃ cirān mandayan smaraviruddham udyamam /
krandayan virahiṇo vihaṅgamān sāndrayan pramadam indur udyayau //
locanālinivahaikapaṅkajaṃ cittahaṃsaśayanīyasaikatam /
ujjagāma ratikelimandiraṃ yāminīyuvatijīvitaṃ śaśī //
locanālinivahaikapaṅkajaṃ cittahaṃsaśayanīyasaikatam /
ujjagāma ratikelimandiraṃ yāminīyuvatijīvitaṃ śaśī //
āliliṅga rajanīm ahāsayad bidyamānamukulāṃ kumudvatīm /
agrahīd uḍuvadhūkarān karair dyāṃ prasādam anayat samaṃ śasśī //
āliliṅga rajanīm ahāsayad bidyamānamukulāṃ kumudvatīm /
agrahīd uḍuvadhūkarān karair dyāṃ prasādam anayat samaṃ śasśī //
ādade viyad alāñchanavrataṃ lāñchanaṃ nijam agūhad aṃśubhiḥ /
prāhiṇod apasṛtāsu kaumudīṃ dikṣu dakṣatanayāparigrahī //
ādade viyad alāñchanavrataṃ lāñchanaṃ nijam agūhad aṃśubhiḥ /
prāhiṇod apasṛtāsu kaumudīṃ dikṣu dakṣatanayāparigrahī //
vyāpya dūram atha nirmalaṃ viyad vītapaṅkam iva paṅkajākaram /
rejur agrakiraṇāḥ kṣapāpateḥ pūtakokanadakandakomalāḥ //
vyāpya dūram atha nirmalaṃ viyad vītapaṅkam iva paṅkajākaram /
rejur agrakiraṇāḥ kṣapāpateḥ pūtakokanadakandakomalāḥ //
khe kakupsu bhuvi ca kṣapāpateḥ petur ūḍhanicayā marīcayaḥ /
yatra tatra kuharāṇi kānicit kampamānam aviśan niśātamaḥ //
khe kakupsu bhuvi ca kṣapāpateḥ petur ūḍhanicayā marīcayaḥ /
yatra tatra kuharāṇi kānicit kampamānam aviśan niśātamaḥ //
kṣiptam indurucibhir vyalambata tryambakasya śikhinaś ca diṅmukhe /
tatra nunnam anubandhaniḥsahaṃ kāndiśīkam iva niṣṭhitaṃ tamaḥ //
kṣiptam indurucibhir vyalambata tryambakasya śikhinaś ca diṅmukhe /
tatra nunnam anubandhaniḥsahaṃ kāndiśīkam iva niṣṭhitaṃ tamaḥ //
kandarāṇi ca mahāmahībhṛtāṃ koṭarāṇi ca jaranmahīruhām /
adhyuvāsa kamalodarāṇi ca dhvāntam adhvagavadhūmukhāni ca //
kandarāṇi ca mahāmahībhṛtāṃ koṭarāṇi ca jaranmahīruhām /
adhyuvāsa kamalodarāṇi ca dhvāntam adhvagavadhūmukhāni ca //
svīcakāra karakoṭilālanālambitoḍutatimekhalāṃ divam /
rāgabhaṅgam atisaṃstavād gatāṃ devarājadiśam indur atyajat //
svīcakāra karakoṭilālanālambitoḍutatimekhalāṃ divam /
rāgabhaṅgam atisaṃstavād gatāṃ devarājadiśam indur atyajat //
ātatāna gaganāṅgaṇādhikair medinīm amṛtavarṣibhir vidhuḥ /
viprayuktajanadhūmaketubhiḥ ketakāgraśucibhir marīcibhiḥ //
ātatāna gaganāṅgaṇādhikair medinīm amṛtavarṣibhir vidhuḥ /
viprayuktajanadhūmaketubhiḥ ketakāgraśucibhir marīcibhiḥ //
saṃkucadbhir abhirāmatādhike sādhu candramasi puṣkaraiḥ kṛtam /
udyatā jayini kāminīmukhe tena sāhasam anuṣṭhitaṃ punaḥ //
saṃkucadbhir abhirāmatādhike sādhu candramasi puṣkaraiḥ kṛtam /
udyatā jayini kāminīmukhe tena sāhasam anuṣṭhitaṃ punaḥ //
uccakhāna ruṣam uccamaṇḍalaḥ khaṇḍanām agamayad viṣahyatām /
mānapaṅkam apanīya kāminīḥ kāntahastam anayan niśāpatiḥ //
uccakhāna ruṣam uccamaṇḍalaḥ khaṇḍanām agamayad viṣahyatām /
mānapaṅkam apanīya kāminīḥ kāntahastam anayan niśāpatiḥ //
vyaktavartmabilavāhinīvanagrāmagulmagahanādribhedayā /
saumyatādhikaviśeṣayājani jyotsnayā divasaniḥspṛho janaḥ //
vyaktavartmabilavāhinīvanagrāmagulmagahanādribhedayā /
saumyatādhikaviśeṣaya ājani jyotsnayā divasaniḥspṛho janaḥ //
pīyate sma kumudaṃ na locanaiś candrikā tapati rohitacchadam /
prādurāsa param utpibann aliḥ saurabhaṃ niravalambam ambuni //
pīyate sma kumudaṃ na locanaiś candrikā tapati rohitacchadam /
prādurāsa param utpibann aliḥ saurabhaṃ niravalambam ambuni //
ekikeva nijavṛndamadhyagāpy uccukūja sabhayā sitacchadī /
dantamūlam asakṛc ca saṃśayād āmamarśa kariṇaḥ kareṇukā //
ekika īva nijavṛndamadhyaga āpy uccukūja sabhayā sitacchadī /
dantamūlam asakṛc ca saṃśayād āmamarśa kariṇaḥ kareṇukā //
ketakīṣu kadalīṣu vālukāsv aśmasu sphuṭitakairave 'mbhasi /
lambhiteva laharīparamparām ullalāsa śaśikāntivāhinī //
ketakīṣu kadalīṣu vālukāsv aśmasu sphuṭitakairave 'mbhasi /
lambhita īva laharīparamparām ullalāsa śaśikāntivāhinī //
prāptasūkṣmaghanapallavāntaraiś citritāḥ śaśikarair itas tataḥ /
bibhrati sma tarumūlaśāyinaḥ śambarāḥ pṛṣatayūthavibhramam //
prāptasūkṣmaghanapallavāntaraiś citritāḥ śaśikarair itas tataḥ /
bibhrati sma tarumūlaśāyinaḥ śambarāḥ pṛṣatayūthavibhramam //
kṛcchralabdhanagaśṛṅgasandhayo dattamanmathajayābhisandhayaḥ /
maithilītaravadhūdurāsadaṃ rāghavāṅkam aviśac chaśitviṣaḥ //
kṛcchralabdhanagaśṛṅgasandhayo dattamanmathajayābhisandhayaḥ /
maithilītaravadhūdurāsadaṃ rāghavāṅkam aviśac chaśitviṣaḥ //
jāgarṣi kāśmari niṣīdasi kovidāra kutrāsi vatsa kṛtamāla tamāla paśya /
kiṃ vartate raghupater iti satvarābhir uktaṃ drumaugham avalokya vanasthalībhiḥ //
jāgarṣi kāśmari niṣīdasi kovidāra kutra asi vatsa kṛtamāla tamāla paśya /
kiṃ vartate raghupater iti satvarābhir uktaṃ drumaugham avalokya vanasthalībhiḥ //
anyonyadūrapariṣaktaviśālasāndraśākhāśatais tarubhir antarayāṃbabhūve /
udbhūtaghoravirahajvaralaṅghitasya candrātapaḥ sa khalu dāśarather apathyaḥ //
anyonyadūrapariṣaktaviśālasāndraśākhāśatais tarubhir antarayāṃbabhūve /
udbhūtaghoravirahajvaralaṅghitasya candrātapaḥ sa khalu dāśarather apathyaḥ //
kumudavanam ahetu tyaktanidraṃ tadāsīd gaganam uḍuvitānair dhig vṛthaiva praphullam /
ajani jagad adhīśasyāgṛhītes tadānīṃ vidhur api vidhavastrīyauvanodbhedaśocyaḥ //
kumudavanam ahetu tyaktanidraṃ tadā āsīd gaganam uḍuvitānair dhig vṛtha aiva praphullam /
ajani jagad adhīśasya agṛhītes tadānīṃ vidhur api vidhavastrīyauvanodbhedaśocyaḥ //
śvasiti janakaputrī satvaro bhānuputraḥ kapipatir upasannaṃ suprabhātaṃ taveti /
jagur iva raghunāthāyārdhabuddhāḥ svananto madhuram apararātre patriṇaḥ ke 'pi ke 'pi //
śvasiti janakaputrī satvaro bhānuputraḥ kapipatir upasannaṃ suprabhātaṃ tava iti /
jagur iva raghunāthāya ardhabuddhāḥ svananto madhuram apararātre patriṇaḥ ke 'pi ke 'pi //
ity abhinandakṛtau rāmacarite mahākāvye sandhyātamaścandrodayavarṇano nāma dvitīyaḥ sargaḥ samāptaḥ //
kavīnāṃ kiṃ dattair nṛpapaśubhir anyair avasare paraṃ pṛthvīpālaḥ kṣaṇam api sa karṇo vitaratu /
anāttaṃ tattvajñair api suvipulārthavyayabhiyā pratiṣṭhāṃ yenoccair jagati gamitaṃ rāmacaritam //
kavīnāṃ kiṃ dattair nṛpapaśubhir anyair avasare paraṃ pṛthvīpālaḥ kṣaṇam api sa karṇo vitaratu /
anāttaṃ tattvajñair api suvipulārthavyayabhiyā pratiṣṭhāṃ yena uccair jagati gamitaṃ rāmacaritam //
NB \msC\ reads here (instead of this verse?)
pālānvayāmbujavanaikavirocanāya tasmai namo 'stu yuvarājanareśvarāya /
koṭipradānaghaṭitojjvalakīrtimūrtir yenāmaratvapadavīṃ gamito 'bhinandaḥ //
pālānvayāmbujavanaikavirocanāya tasmai namo 'stu yuvarājanareśvarāya /
koṭipradānaghaṭitojjvalakīrtimūrtir yena amaratvapadavīṃ gamito 'bhinandaḥ //
tṛtīyaḥ sargaḥ
atha prabuddhaḥ prathamaṃ vibuddham āsīnam ādāya tadaṅghriyugmam /
prakāmanidrābhigamābhirāmo rāmaḥ sumitrāsutam ity uvāca //
atha prabuddhaḥ prathamaṃ vibuddham āsīnam ādāya tadaṅghriyugmam /
prakāmanidrābhigamābhirāmo rāmaḥ sumitrāsutam ity uvāca //
kim ittham eva kṣapito niśīthaḥ kaccin muhūrārdham asi prasuptaḥ /
asmin prasādāvasare dhiyāṃ ca pratiṣṭhitaś cetasi kas tavārthaḥ //
kim ittham eva kṣapito niśīthaḥ kaccin muhūrārdham asi prasuptaḥ /
asmin prasādāvasare dhiyāṃ ca pratiṣṭhitaś cetasi kas tava arthaḥ //
vanaukasas tasya naveśvarasya bhāvāvabodhāya punar vimṛśya /
yat prāptakālaṃ tad udāharāśu prasthānakālo 'yam atipraśastaḥ //
vanaukasas tasya naveśvarasya bhāvāvabodhāya punar vimṛśya /
yat prāptakālaṃ tad udāharā aśu prasthānakālo 'yam atipraśastaḥ //
svakāryalābhastimitaḥ kapiś cen na kaścid artho 'nusṛtena tena /
ripaūpetaṃ varam arthibhāvād vikārasaṃdehasahe na mitre //
svakāryalābhastimitaḥ kapiś cen na kaścid artho 'nusṛtena tena /
ripau upetaṃ varam arthibhāvād vikārasaṃdehasahe na mitre //
kāryāntarāśārahitena tena vyaktaṃ khalenādya vayaṃ nirastāḥ /
dattaḥ pradīrghāgrahaṇābhidhāno yenāyam ārād api no 'rdhacandraḥ //
kāryāntarāśārahitena tena vyaktaṃ khalena adya vayaṃ nirastāḥ /
dattaḥ pradīrghāgrahaṇābhidhāno yena ayam ārād api no 'rdhacandraḥ //
ruddhas tapasvī sa kathaṃ na kaiścin mohāndhakūpe nipatan madāndhaḥ /
kiṃ deśakās te 'pi hanūmadādyāḥ sadyaḥ padaṃ prāpya samaṃ vipannāḥ //
ruddhas tapasvī sa kathaṃ na kaiścin mohāndhakūpe nipatan madāndhaḥ /
kiṃ deśakās te 'pi hanūmadādyāḥ sadyaḥ padaṃ prāpya samaṃ vipannāḥ //
riṣṭaṃ na dṛṣṭaṃ pavamānasūnor na cāgnisūnor na ca vālisūnoḥ /
sarve 'pi kiṃkāraṇam ekadaiva pramītakalpāḥ kapidārakās te //
riṣṭaṃ na dṛṣṭaṃ pavamānasūnor na ca agnisūnor na ca vālisūnoḥ /
sarve 'pi kiṃkāraṇam ekada aiva pramītakalpāḥ kapidārakās te //
sa durnivāro harir adya śetām āsvāditaiśvaryamadhur madena /
kathaṃ punar jāgarakāla eva suptās tadāptā iti me vitarkaḥ //
sa durnivāro harir adya śetām āsvāditaiśvaryamadhur madena /
kathaṃ punar jāgarakāla eva suptās tadāptā iti me vitarkaḥ //
devāt prasūtena himetarāṃśor ūrjasvalais taiḥ sakhibhir vṛtena /
udāradehadyutināsmadarthe niranvayaṃ tena tamaḥ prapannam //
devāt prasūtena himetarāṃśor ūrjasvalais taiḥ sakhibhir vṛtena /
udāradehadyutina āsmadarthe niranvayaṃ tena tamaḥ prapannam //
aho mahan mohajam andhakāraṃ yenādya madhyesabham uddhureṇa /
utsārya tān mantrimaṇipradīpān plavaṅgarājaḥ prasabhaṃ gṛhītaḥ //
aho mahan mohajam andhakāraṃ yena adya madhyesabham uddhureṇa /
utsārya tān mantrimaṇipradīpān plavaṅgarājaḥ prasabhaṃ gṛhītaḥ //
lobhasya mohasya manobhavasya madasya cātiprasaro na ruddhaḥ /
ruddhaḥ paraṃ pūrṇamanorathena tenādya naḥ pratyupakāravegaḥ //
lobhasya mohasya manobhavasya madasya ca atiprasaro na ruddhaḥ /
ruddhaḥ paraṃ pūrṇamanorathena tena adya naḥ pratyupakāravegaḥ //
samrāṭpadasthasya padād apetāḥ samprītaye samprati mā sma bhūmaḥ /
dṛṣṭāstrasārā api tasya bhīroḥ kiṃ bhītaye vatsa vayaṃ na bhūtāḥ //
samrāṭpadasthasya padād apetāḥ samprītaye samprati mā sma bhūmaḥ /
dṛṣṭāstrasārā api tasya bhīroḥ kiṃ bhītaye vatsa vayaṃ na bhūtāḥ //
sthāne nirastaḥ sudhiyāgrajena sa tena māyāmasṛṇo durātmā /
mayā madāndhena punar vṛthaiva kroṣṭā mṛgendrasya pade 'bhiṣiktaḥ //
sthāne nirastaḥ sudhiya āgrajena sa tena māyāmasṛṇo durātmā /
mayā madāndhena punar vṛtha aiva kroṣṭā mṛgendrasya pade 'bhiṣiktaḥ //
nirveśaniryātanaśāṭhyanidrāṃ nīceṣu daṇḍaḥ paruṣo nihanti /
tathāpi dākṣiṇyavilambitavyam idaṃ dhanus taṃ prati māmakīnam //
nirveśaniryātanaśāṭhyanidrāṃ nīceṣu daṇḍaḥ paruṣo nihanti /
tatha āpi dākṣiṇyavilambitavyam idaṃ dhanus taṃ prati māmakīnam //
yāvan na viśrāmyati vegajanmā dikṣu dhvanir vālibhidaḥ śarasya /
tāvat punas taṅka iha trilokyām ākrāntakiṣkindham upakrameta //
yāvan na viśrāmyati vegajanmā dikṣu dhvanir vālibhidaḥ śarasya /
tāvat punas taṅka iha trilokyām ākrāntakiṣkindham upakrameta //
asmāsu nāvedayati sma garvāt kurvīta śeṣārivadhaṃ bhujābhyām /
vidhāya saurājyam asaūpeyād ity arthitā paśyati na pramāṇam //
asmāsu nā avedayati sma garvāt kurvīta śeṣārivadhaṃ bhujābhyām /
vidhāya saurājyam asau upeyād ity arthitā paśyati na pramāṇam //
tad eṣa me nirmalasargasargaḥ ṣaḍvargaruddho ripuvat sa heyaḥ /
nāsau niṣiddhas tava yānapakṣo mayā bata prāg asamāhitena //
tad eṣa me nirmalasargasargaḥ ṣaḍvargaruddho ripuvat sa heyaḥ /
na asau niṣiddhas tava yānapakṣo mayā bata prāg asamāhitena //
asaṃśayaṃ sa pratihārapālīsasambhramāveditasannikarṣam /
tvāṃ praty asūyāṃ hṛdayena dhāsyaty upasthitāntaḥpuraviprayogaḥ //
asaṃśayaṃ sa pratihārapālīsasambhramāveditasannikarṣam /
tvāṃ praty asūyāṃ hṛdayena dhāsyaty upasthitāntaḥpuraviprayogaḥ //
tadvaktram ārkes taruṇārkatāmraṃ tvatprītivākyair akṛtapramodam /
bhaviṣyati pratyupakārabhāranirvāhacintāgamasāndhakāram //
tadvaktram ārkes taruṇārkatāmraṃ tvatprītivākyair akṛtapramodam /
bhaviṣyati pratyupakārabhāranirvāhacintāgamasāndhakāram //
smariṣyati tvāṃ na sa bodhyamāno 'py ālokayiṣyaty athavā na pṛṣṭaḥ /
pratyeṣi kāntājanamadhyavartī sa cintayāsmadgatayādhunāste //
smariṣyati tvāṃ na sa bodhyamāno 'py ālokayiṣyaty athavā na pṛṣṭaḥ /
pratyeṣi kāntājanamadhyavartī sa cintaya āsmadgataya ādhunā āste //
āvāṃ yadaivādritaṭe niviṣṭau sa kālikāṃ vīkṣya purīṃ praviṣṭaḥ /
āmṛṣṭam āsīc capalena tena sauhārdam asmadviṣayaṃ tadaiva //
āvāṃ yada aiva adritaṭe niviṣṭau sa kālikāṃ vīkṣya purīṃ praviṣṭaḥ /
āmṛṣṭam āsīc capalena tena sauhārdam asmadviṣayaṃ tada aiva //
ahaḥsv amīṣu kṣaṇa eva nāsīd āsīn na saṃdeśaharo 'nurūpaḥ /
ityādi sa vyaktam alīkam eva tvatprītyupālambhapadeṣu vaktā //
ahaḥsv amīṣu kṣaṇa eva nā asīd āsīn na saṃdeśaharo 'nurūpaḥ /
ityādi sa vyaktam alīkam eva tvatprītyupālambhapadeṣu vaktā //
kṛtāvahelaḥ praṇayaprasannaṃ niruttaraḥ satvarakāryavādam /
prekṣiṣyate roṣalavānuraktaṃ valīmukhaḥ śuṣkamukho mukhaṃ te //
kṛtāvahelaḥ praṇayaprasannaṃ niruttaraḥ satvarakāryavādam /
prekṣiṣyate roṣalavānuraktaṃ valīmukhaḥ śuṣkamukho mukhaṃ te //
tasyāgamād yaḥ sahasā bhaviṣyaty arthasya tasyābhavanaṃ mamāstu /
bādhiṣyate vālivadhātiriktas tadveśmayātrānuśayaḥ sadā nau //
tasyā agamād yaḥ sahasā bhaviṣyaty arthasya tasya abhavanaṃ mama astu /
bādhiṣyate vālivadhātiriktas tadveśmayātrānuśayaḥ sadā nau //
sa prāktano nūnam anarthabhājā nītas talaṃ tena hitaiṣivargaḥ /
utthāpitair dūram asāv idānīṃ divāniśaṃ dīvyati durvidagdhaiḥ //
sa prāktano nūnam anarthabhājā nītas talaṃ tena hitaiṣivargaḥ /
utthāpitair dūram asāv idānīṃ divāniśaṃ dīvyati durvidagdhaiḥ //
akṣā mṛgākṣyo mṛgayā madhūni prekṣāś ca tasyādya haranti kālam /
na prāpnuvanti kṣaṇam āptavācaḥ sadādṛtāś cāraṇacāṭuvādāḥ //
akṣā mṛgākṣyo mṛgayā madhūni prekṣāś ca tasya adya haranti kālam /
na prāpnuvanti kṣaṇam āptavācaḥ sadādṛtāś cāraṇacāṭuvādāḥ //
vadanti bhītāḥ sacivā na kiṃcit kiṃ cintayāsmadgatayā viṭānām /
svayaṃ na sampraty anusaṃdadhāti pūrvāparaṃ kāmaparaḥ sa rājā //
vadanti bhītāḥ sacivā na kiṃcit kiṃ cintaya āsmadgatayā viṭānām /
svayaṃ na sampraty anusaṃdadhāti pūrvāparaṃ kāmaparaḥ sa rājā //
na sūrayo na sthavirā na dhīrāḥ puraḥsthitāḥ prāśnikatāṃ prayānti /
saṃtiṣṭhate saṃsadi saṃśayānaḥ pṛṣṭhopaviṣṭāsu vilāsinīṣu //
na sūrayo na sthavirā na dhīrāḥ puraḥsthitāḥ prāśnikatāṃ prayānti /
saṃtiṣṭhate saṃsadi saṃśayānaḥ pṛṣṭhopaviṣṭāsu vilāsinīṣu //
itthaṃgate tatra gatasya kena manyus tavodīrṇarayo nivāryaḥ /
vicāyamāṇo na guṇāya naḥ syād asau kapīnāṃ kadanānubandhaḥ //
itthaṃgate tatra gatasya kena manyus tava udīrṇarayo nivāryaḥ /
vicāyamāṇo na guṇāya naḥ syād asau kapīnāṃ kadanānubandhaḥ //
prapannaśāṭhyasya haṭhopanāmād āneṣyamāṇasya guṇaṃ na vīkṣe /
tathāvidhā hi dviṣatāṃ stavena kaṣanti karṇau param antikasthāḥ //
prapannaśāṭhyasya haṭhopanāmād āneṣyamāṇasya guṇaṃ na vīkṣe /
tathāvidhā hi dviṣatāṃ stavena kaṣanti karṇau param antikasthāḥ //
spṛṣ.o na ced vikriyayā kayāpi nopasthitaḥ kāryavaśād idānīm /
etu svayaṃ na kriyate vṛthaiva sa tvadbalātkāraniruddhaśobhaḥ //
spṛṣ.o na ced vikriyayā kaya āpi na upasthitaḥ kāryavaśād idānīm /
etu svayaṃ na kriyate vṛtha aiva sa tvadbalātkāraniruddhaśobhaḥ //
yathāvayos tātajaṭāyuṣoktam uktaṃ kabandhena yathā ca tena /
tathopayāsyaty acirād avaśyam āhūtacakro haricakravartī //
yathā āvayos tātajaṭāyuṣa ūktam uktaṃ kabandhena yathā ca tena /
tatha ūpayāsyaty acirād avaśyam āhūtacakro haricakravartī //
yat satyam ādityasamudbhavatvād udbhūtim eṣyanti guṇās tadīyāḥ /
tulāgrasampātavilambadoṣe tasmin visaṃvādam ahaṃ na śaṅke //
yat satyam ādityasamudbhavatvād udbhūtim eṣyanti guṇās tadīyāḥ /
tulāgrasampātavilambadoṣe tasmin visaṃvādam ahaṃ na śaṅke //
viropataptasya videśavāsād ājagmuṣas tasya nijādhivāsam /
iyanty ahāny utsukabandhuvargasaṃvargaṇavyagratayaiva yānti //
viropataptasya videśavāsād ājagmuṣas tasya nijādhivāsam /
iyanty ahāny utsukabandhuvargasaṃvargaṇavyagrataya aiva yānti //
sa nūnam āyāsyati vānarendraḥ saṃdeśakārpaṇyam asaṃmataṃ me /
sarvasvabhūtaṃ visṛjanti vatsa kāryātipāte 'pi na dhairyam āryāḥ //
sa nūnam āyāsyati vānarendraḥ saṃdeśakārpaṇyam asaṃmataṃ me /
sarvasvabhūtaṃ visṛjanti vatsa kāryātipāte 'pi na dhairyam āryāḥ //
vyatītavighnaḥ suhṛdarthanighno na śītalaḥ sthāsyati kiṃ gatena /
sa tvaryamāṇas tvaramāṇa eva dhairyasya naḥ pāram avāpsyatīva //
vyatītavighnaḥ suhṛdarthanighno na śītalaḥ sthāsyati kiṃ gatena /
sa tvaryamāṇas tvaramāṇa eva dhairyasya naḥ pāram avāpsyati iva //
dhig astu māṃ taṃ prati vipratīpam āśaṅkitaṃ tad bahu yena yad vā /
svakāryadolāsu jano 'lpabhāgyaḥ prāṅ niścinoti vyatirekam eva //
dhig astu māṃ taṃ prati vipratīpam āśaṅkitaṃ tad bahu yena yad vā /
svakāryadolāsu jano 'lpabhāgyaḥ prāṅ niścinoti vyatirekam eva //
itthaṃ na māṃ pratyupapattim eti tatrādyapakṣadvitaye 'pi yātrā /
varaṃ visoḍhāni kiyanty apīha saṅkhyātakālābhyadhikāny ahāni //
itthaṃ na māṃ pratyupapattim eti tatrā adyapakṣadvitaye 'pi yātrā /
varaṃ visoḍhāni kiyanty api iha saṅkhyātakālābhyadhikāny ahāni //
svālocitaṃ vaktu bhavān idānīm ity anuṣṭheyam asaṃśayaṃ yat /
bālyāt prabhṛty eva tavottarā dhīr na pūrvapakṣe 'bhiniveśam eti //
svālocitaṃ vaktu bhavān idānīm ity anuṣṭheyam asaṃśayaṃ yat /
bālyāt prabhṛty eva tava uttarā dhīr na pūrvapakṣe 'bhiniveśam eti //
iti prasannāṃ giram agrajasya śrutvā cirād vītaviṣādapaṅkaḥ /
mukhaśriyaivojjvalayābhinandann idaṃ sumitrātanayo jagāda //
iti prasannāṃ giram agrajasya śrutvā cirād vītaviṣādapaṅkaḥ /
mukhaśriya aiva ujjvalaya ābhinandann idaṃ sumitrātanayo jagāda //
samarthitaṃ sādhu samastam eva kṛtī kapiḥ kiṃ bahunoditena /
pravyaktam apy etad adoṣadṛṣṭyā gṛhītam āryeṇa na yat tadāgaḥ //
samarthitaṃ sādhu samastam eva kṛtī kapiḥ kiṃ bahuna ūditena /
pravyaktam apy etad adoṣadṛṣṭyā gṛhītam āryeṇa na yat tadāgaḥ //
tasyorjitenātiraver avadyaṃ naivekṣate 'ntaḥkaraṇaṃ mamāpi /
ayaṃ punas tena kuto na jānāmy atikramaḥ kālakṛto na dṛṣṭaḥ //
tasyā urjitena atiraver avadyaṃ na evā ikṣate 'ntaḥkaraṇaṃ mama api /
ayaṃ punas tena kuto na jānāmy atikramaḥ kālakṛto na dṛṣṭaḥ //
visarjitā vā punarāgamāya samāpatanty adya na te nalādyāḥ /
samāharatiudyatavittavarṣo varṣāntarebhyaḥ pravarān harīn vā //
visarjitā vā punarāgamāya samāpatanty adya na te nalādyāḥ /
samāharatiudyatavittavarṣo varṣāntarebhyaḥ pravarān harīn vā //
aṣṭādaśadvīpakapīndramaulir maulān asau vālivadhapralīnān /
naikābhyupāyopahitān idānīm uta pratīcchaty atisatkriyābhiḥ //
aṣṭādaśadvīpakapīndramaulir maulān asau vālivadhapralīnān /
naikābhyupāyopahitān idānīm uta pratīcchaty atisatkriyābhiḥ //
aprāptasaṃtoṣam asaṃvibhaktasambhuktasarvasvam anuplaveṣu /
athādiśaty arpitasārakośaḥ prakāmapātheyaparigrahāya //
aprāptasaṃtoṣam asaṃvibhaktasambhuktasarvasvam anuplaveṣu /
athā adiśaty arpitasārakośaḥ prakāmapātheyaparigrahāya //
atho sa bhītāturabālavṛddhān vṛddhopasevī sanibhaṃ niyuṅkte /
yathāyathaṃ sadmani padmasaṃkhyāsametaśākhāmṛgayūthanāthaḥ //
atho sa bhītāturabālavṛddhān vṛddhopasevī sanibhaṃ niyuṅkte /
yathāyathaṃ sadmani padmasaṃkhyāsametaśākhāmṛgayūthanāthaḥ //
tad ittham utthānasamākulatvān na tvaryamāṇo 'pi sa dūṣaṇāya /
āryeṇa tatrāpy asamāgatasya chāyācyutiḥ kaiva nirūpitā me //
tad ittham utthānasamākulatvān na tvaryamāṇo 'pi sa dūṣaṇāya /
āryeṇa tatra apy asamāgatasya chāyācyutiḥ ka aiva nirūpitā me //
jñeyo 'sti naḥ pūrvam arer udantas tatas tadantāya vidheyam asti /
ity ākulatvān mama tāvad ārya kāryopataptiḥ kṣamate na dhairyam //
jñeyo 'sti naḥ pūrvam arer udantas tatas tadantāya vidheyam asti /
ity ākulatvān mama tāvad ārya kāryopataptiḥ kṣamate na dhairyam //
anarthibhāvād upacāravādād ākāragupteś ca parībhavanti /
yathātathārthapratipādanena prayānti mitrāṇi nirantaratvam //
anarthibhāvād upacāravādād ākāragupteś ca parībhavanti /
yathātathārthapratipādanena prayānti mitrāṇi nirantaratvam //
mithaḥ prasādaskhalanād upādher upaiti sakhyaṃ khalayoḥ khilatvam /
gṛhṇāti satpūruṣayor na doṣam audāryasaṃvādakṛtā tu maitrī //
mithaḥ prasādaskhalanād upādher upaiti sakhyaṃ khalayoḥ khilatvam /
gṛhṇāti satpūruṣayor na doṣam audāryasaṃvādakṛtā tu maitrī //
niryantraṇaṃ yatra na vartitavyaṃ na moditavyaṃ praṇayātivāde /
viśaṅkitānyonyabhayaṃ vidūrān namaskriyām arhati sauhṛdaṃ tat //
niryantraṇaṃ yatra na vartitavyaṃ na moditavyaṃ praṇayātivāde /
viśaṅkitānyonyabhayaṃ vidūrān namaskriyām arhati sauhṛdaṃ tat //
visrabdham ājñāpaya kiṃ karomi kathaṃ ghaṭena plavagādhirājaḥ /
yat kiṃcid ādiśya nibhena kiṃ māṃ niṣedhasi kleśam ivekṣamāṇaḥ //
visrabdham ājñāpaya kiṃ karomi kathaṃ ghaṭena plavagādhirājaḥ /
yat kiṃcid ādiśya nibhena kiṃ māṃ niṣedhasi kleśam ivā ikṣamāṇaḥ //
sthito 'smi tāvad dinam etad eṣyaty anyedyur ājñāṃ tava na pratīkṣe /
āryo 'nurodhān na yunakti yatra tatrāham ambāniyamāt svatantraḥ //
sthito 'smi tāvad dinam etad eṣyaty anyedyur ājñāṃ tava na pratīkṣe /
āryo 'nurodhān na yunakti yatra tatra aham ambāniyamāt svatantraḥ //
tad eṣa niṣkramya tathā karomi tatpūrvasaṅgaḥ plavago yathāśu /
taṃ vairisaṃhāramahopakāram āryāya niryātayituṃ yatena //
tad eṣa niṣkramya tathā karomi tatpūrvasaṅgaḥ plavago yathā āśu /
taṃ vairisaṃhāramahopakāram āryāya niryātayituṃ yatena //
dhik taṃ dhanuṣpāṇim anuplavaṃ māṃ mudhā manaḥparyuṣitāvalepam /
anvīkṣate yasya mamāvasādād āryaḥ sahāyāntaram antarajñaḥ //
dhik taṃ dhanuṣpāṇim anuplavaṃ māṃ mudhā manaḥparyuṣitāvalepam /
anvīkṣate yasya mama avasādād āryaḥ sahāyāntaram antarajñaḥ //
dhikśātatāṃ sannataparvatāṃ dhig dhik pātavegaṃ ca mamāśugānām /
alakṣitoddeśam api dviṣantaṃ nihatya nāyānti hi yat kṣaṇena //
dhikśātatāṃ sannataparvatāṃ dhig dhik pātavegaṃ ca mamā aśugānām /
alakṣitoddeśam api dviṣantaṃ nihatya nā ayānti hi yat kṣaṇena //
kharādirakṣaḥkadaneṣu dīrgham amī parijñātarasāḥ kim anyat /
asṛgbhujāṃ bhoktum asṛk tvarantāṃ bhūyo 'pi bhūcandra tavārdhacandrāḥ //
kharādirakṣaḥkadaneṣu dīrgham amī parijñātarasāḥ kim anyat /
asṛgbhujāṃ bhoktum asṛk tvarantāṃ bhūyo 'pi bhūcandra tava ardhacandrāḥ //
ātāṭakāsaṃjñapanāt prapannas tvayaiṣa varṇāśramarakṣaṇāya /
samāpyatāṃ śeṣanibarhaṇena kṣapācarāṇāṃ nidhanādhikāraḥ //
ātāṭakāsaṃjñapanāt prapannas tvaya aiṣa varṇāśramarakṣaṇāya /
samāpyatāṃ śeṣanibarhaṇena kṣapācarāṇāṃ nidhanādhikāraḥ //
uddhṛtya ghorāyudhavṛndavṛṣṭim anuṣṭhitām oghaśaravyayena /
sa rākṣasebhyo 'mbaragocarebhyas trātas tvayaikena makho maharṣeḥ //
uddhṛtya ghorāyudhavṛndavṛṣṭim anuṣṭhitām oghaśaravyayena /
sa rākṣasebhyo 'mbaragocarebhyas trātas tvaya aikena makho maharṣeḥ //
taṃ kālakalpaṃ kiyatā śrameṇa tathāvadhīr mārgarudhaṃ virādham /
āsan muhūrtāḥ kati ca ghnatas te sainyaṃ janasthānapateḥ svarasya //
taṃ kālakalpaṃ kiyatā śrameṇa tatha āvadhīr mārgarudhaṃ virādham /
āsan muhūrtāḥ kati ca ghnatas te sainyaṃ janasthānapateḥ svarasya //
āsīt kṣuraprasya kiyān vilambaḥ krūreṣu teṣu triśiraḥśiraḥsu /
katīṣavo dūṣaṇadehayātrānivāraṇārthaṃ ca raṇe visṛṣṭāḥ //
āsīt kṣuraprasya kiyān vilambaḥ krūreṣu teṣu triśiraḥśiraḥsu /
kati iṣavo dūṣaṇadehayātrānivāraṇārthaṃ ca raṇe visṛṣṭāḥ //
kasyāvalambād akarot parāsuṃ mārīcam uccāvacamāyam āryaḥ /
jñātā ca diksaṃjñapitas tvayaiva kṣapācarāṇām adhipaś ca so 'pi //
kasya avalambād akarot parāsuṃ mārīcam uccāvacamāyam āryaḥ /
jñātā ca diksaṃjñapitas tvaya aiva kṣapācarāṇām adhipaś ca so 'pi //
ity aprapañcoditakāraṇāni mithas tayos tathyaguṇagrahāṇi /
neduḥ stuvānā iva sūnṛtāni khagāḥ kulāyeṣu kṛtaikamatyāḥ //
ity aprapañcoditakāraṇāni mithas tayos tathyaguṇagrahāṇi /
neduḥ stuvānā iva sūnṛtāni khagāḥ kulāyeṣu kṛtaikamatyāḥ //
āropya sandhyāṃ diśi vajrapāṇeḥ paryasya candraṃ kakubhi pratīcyām /
utsaṅgitoḍuprakarā khagānām ādāya nidrāṃ rajanī jagāma //
āropya sandhyāṃ diśi vajrapāṇeḥ paryasya candraṃ kakubhi pratīcyām /
utsaṅgitoḍuprakarā khagānām ādāya nidrāṃ rajanī jagāma //
kaviś ca jīvaś ca sutaś ca bhūmeḥ sa dakṣiṇāśātilako muniś ca /
āsannasūryāṃśubhayadrutasya kṣaṇaṃ rarakṣur bhagaṇasya pṛṣṭham //
kaviś ca jīvaś ca sutaś ca bhūmeḥ sa dakṣiṇāśātilako muniś ca /
āsannasūryāṃśubhayadrutasya kṣaṇaṃ rarakṣur bhagaṇasya pṛṣṭham //
dig darśayāmāsa mukhaṃ sarāgaṃ na yāvad aindrī gaṇikeva mattā /
tāvad dvijeśo 'ṅkam iyāya sindhoḥ sandhyāsurāśīkarasekaśaṅkī //
dig darśayāmāsa mukhaṃ sarāgaṃ na yāvad aindrī gaṇika īva mattā /
tāvad dvijeśo 'ṅkam iyāya sindhoḥ sandhyāsurāśīkarasekaśaṅkī //
visarjitoḍuḥ kṣaṇam indur āsīd āsīd upānteṣv api nāndhakāram /
bhṛśaṃ diśīndrasya rarāja sandhyā sindūriṇīva graharājamudrā //
visarjitoḍuḥ kṣaṇam indur āsīd āsīd upānteṣv api na andhakāram /
bhṛśaṃ diśi indrasya rarāja sandhyā sindūriṇi īva graharājamudrā //
uccetum uccair uḍukuḍmalāni vyākurvatī rāgam atipragāḍham /
śākhām ivālambya diśaṃ maghonaḥ sandhyā viyad bhūruham āruroha //
uccetum uccair uḍukuḍmalāni vyākurvatī rāgam atipragāḍham /
śākhām ivā alambya diśaṃ maghonaḥ sandhyā viyad bhūruham āruroha //
śeṣoḍupuṣpastabakoccayāya saṃjātarāgātiśayeva sandhyā /
apy uccakaiḥ pūrvamahīdhramūrdhni sthitvā viyadbhūruham āruroha //
śeṣoḍupuṣpastabakoccayāya saṃjātarāgātiśaya īva sandhyā /
apy uccakaiḥ pūrvamahīdhramūrdhni sthitvā viyadbhūruham āruroha //
tad eve7dam
visṛjya pāṇḍucchadanaughatulyaṃ tārāgaṇaṃ vyomatarus tadānīm /
babhāra sandhyārucimañjarīṇāṃ jālāni bālādharakomalāni //
visṛjya pāṇḍucchadanaughatulyaṃ tārāgaṇaṃ vyomatarus tadānīm /
babhāra sandhyārucimañjarīṇāṃ jālāni bālādharakomalāni //
utsāritevābhrakareṇukumbhāj jambhāriyugyādhikṛtair marudbhiḥ /
tatāna sandhyeti samullasantī nabhoṅgaṇaṃ raṅgavikāradhūliḥ //
utsārita īva abhrakareṇukumbhāj jambhāriyugyādhikṛtair marudbhiḥ /
tatāna sandhya īti samullasantī nabhoṅgaṇaṃ raṅgavikāradhūliḥ //
saṃvittayas tattvavigāhaśubhrāḥ sāṃsārike rāga ivādhirūḍhe /
śanaiḥ śanair mlānaruco mamajjus tārāḥ prasarpaty aruṇe cireṇa //
saṃvittayas tattvavigāhaśubhrāḥ sāṃsārike rāga iva adhirūḍhe /
śanaiḥ śanair mlānaruco mamajjus tārāḥ prasarpaty aruṇe cireṇa //
kaiḥ śikṣitā vartayituṃ tadāsīd unmīlitaṃ tūlikayeva citram /
taraṅgavat tuṅgaśaradghanālīvisaṃsthule vyomani bālasandhyā //
kaiḥ śikṣitā vartayituṃ tadā āsīd unmīlitaṃ tūlikaya īva citram /
taraṅgavat tuṅgaśaradghanālīvisaṃsthule vyomani bālasandhyā //
pratyuptamātraṃ diśi devabhartur abhyaktakhaṇḍābhrataraṅgamālam /
babhau visarpaty ayasīva tailaṃ nabhastale bālapataṅgatejaḥ //
pratyuptamātraṃ diśi devabhartur abhyaktakhaṇḍābhrataraṅgamālam /
babhau visarpaty ayasi iva tailaṃ nabhastale bālapataṅgatejaḥ //
prasattinirvyūḍhasudhāmayūkhaṃ kham uṣṇaraśmāv api raktim ūhe /
bharaṃ pratīcchanti mahodayānāṃ pātrāṇi paryāyavaśaṃvadāni //
prasattinirvyūḍhasudhāmayūkhaṃ kham uṣṇaraśmāv api raktim ūhe /
bharaṃ pratīcchanti mahodayānāṃ pātrāṇi paryāyavaśaṃvadāni //
tāpiñchakalpaḥ kakubhi pratīcyām ācchādayāmāsa mṛgo mṛgāṅkam /
dūrādhirūḍhaṃ janam āpadīva prakāśamāno 'tiśayād avarṇaḥ //
tāpiñchakalpaḥ kakubhi pratīcyām ācchādayāmāsa mṛgo mṛgāṅkam /
dūrādhirūḍhaṃ janam āpadi iva prakāśamāno 'tiśayād avarṇaḥ //
pradīptasandhyāgni nadaddvijaughaṃ niraṃśukadhvastaparāṅmukhendu /
viyadviluptoḍukulaṃ tadābhūc cakrāntarākrāntapuropameyam //
pradīptasandhyāgni nadaddvijaughaṃ niraṃśukadhvastaparāṅmukhendu /
viyadviluptoḍukulaṃ tada ābhūc cakrāntarākrāntapuropameyam //
mithaḥ kṛtālokamahotsavānāṃ kṛtāravaḥ sārasadampatīnām /
na bālabhānoḥ kiraṇād abhaiṣīn nadīṣu nīhāramayo 'ndhakāraḥ //
mithaḥ kṛtālokamahotsavānāṃ kṛtāravaḥ sārasadampatīnām /
na bālabhānoḥ kiraṇād abhaiṣīn nadīṣu nīhāramayo 'ndhakāraḥ //
tatāra saṃtīrya himāndhakāraṃ tatā rasantī saritaḥ khagālī /
raktāravindasya rajobhir ārdrair aktā raviṃ vāriṇi vīkṣamāṇā //
tatāra saṃtīrya himāndhakāraṃ tatā rasantī saritaḥ khagālī /
raktāravindasya rajobhir ārdrair aktā raviṃ vāriṇi vīkṣamāṇā //
smaravyayaklāntavalatpulindīsarvāṅgasaṃvāhakalāvidagdhaḥ /
vilambya kośeṣu kuśeśayānāṃ sasāra kāsārataraṅgavātaḥ //
smaravyayaklāntavalatpulindīsarvāṅgasaṃvāhakalāvidagdhaḥ /
vilambya kośeṣu kuśeśayānāṃ sasāra kāsārataraṅgavātaḥ //
atītya śaityaṃ taṭavālukānāṃ koṣṇāsu sasnur munayo nadīṣu /
apām apūryanta ca nairjharīṇāṃ kuṭā girigrāmakuṭumbinībhiḥ //
atītya śaityaṃ taṭavālukānāṃ koṣṇāsu sasnur munayo nadīṣu /
apām apūryanta ca nairjharīṇāṃ kuṭā girigrāmakuṭumbinībhiḥ //
jātaprakāśāsu bahiḥsthalīṣu prakāmacārotsavajāgarūkaḥ /
ibho bhuvi praskhaladagrahastaḥ sasmāra śayyodarakuñjaśayyām //
jātaprakāśāsu bahiḥsthalīṣu prakāmacārotsavajāgarūkaḥ /
ibho bhuvi praskhaladagrahastaḥ sasmāra śayyodarakuñjaśayyām //
sametya jṛmbhānupadaṃ svayūthyair mithaḥ kṣaṇaṃ līḍhatuṣāralepāḥ /
pratasthire digvalayaṃ vilokya yathāyathaṃ kacchabhuvaḥ kuraṅgāḥ //
sametya jṛmbhānupadaṃ svayūthyair mithaḥ kṣaṇaṃ līḍhatuṣāralepāḥ /
pratasthire digvalayaṃ vilokya yathāyathaṃ kacchabhuvaḥ kuraṅgāḥ //
adṛśyatārāt taralaiḥ sthalīṣu vanecarāṇāṃ pṛtanā kuraṅgaiḥ /
papau raveḥ saṃjvalitograbhāsaṃ bhujaṅgam aughaḥ śritanākurandhraiḥ //
adṛśyatā arāt taralaiḥ sthalīṣu vanecarāṇāṃ pṛtanā kuraṅgaiḥ /
papau raveḥ saṃjvalitograbhāsaṃ bhujaṅgam aughaḥ śritanākurandhraiḥ //
sthalaṃ kuraṅgīnayanair anidrair unmuktamudrair jalajair jalaṃ ca /
vilolatārais taraladvirephair uvāha bhedaṃ na mithas tadānīm //
sthalaṃ kuraṅgīnayanair anidrair unmuktamudrair jalajair jalaṃ ca /
vilolatārais taraladvirephair uvāha bhedaṃ na mithas tadānīm //
jṛmbhābharād dūravisaṃgatānāṃ mudrāvilambena dalāvalīnām /
nirviśya niḥśeṣam aliḥ parāgam agād abaddhaḥ kumudākarebhyaḥ //
jṛmbhābharād dūravisaṃgatānāṃ mudrāvilambena dalāvalīnām /
nirviśya niḥśeṣam aliḥ parāgam agād abaddhaḥ kumudākarebhyaḥ //
viveśa gartaṃ gatam uttamohir uccaiḥ padaṃ santatam uttamo hi /
āsīn mahaḥ sampadi tuṅgatāyāṃ nabho na kaiścid gadituṃ gatāyām //
viveśa gartaṃ gatam uttamohir uccaiḥ padaṃ santatam uttamo hi /
āsīn mahaḥ sampadi tuṅgatāyāṃ nabho na kaiścid gadituṃ gatāyām //
naiḥsaṅgyam ālambyata kairaveṣu yaiḥ śāntimadbhiḥ śanakaī raveṣu /
saujanyam ambhojagṛhe sametaiś cirād dvirephair jagṛhe same taiḥ //
naiḥsaṅgyam ālambyata kairaveṣu yaiḥ śāntimadbhiḥ śanakaī raveṣu /
saujanyam ambhojagṛhe sametaiś cirād dvirephair jagṛhe same taiḥ //
reje 'ravindair aravindabandhoḥ saṃdarśane darśitaharṣavegaiḥ /
vidhor viṣehe virahaḥ kathaṃcin nidrāvalambāt kumudākareṇa //
reje 'ravindair aravindabandhoḥ saṃdarśane darśitaharṣavegaiḥ /
vidhor viṣehe virahaḥ kathaṃcin nidrāvalambāt kumudākareṇa //
ūhe jalair āhitakoparāgaḥ kṣobhād alnīnāṃ nalinīparāgaḥ /
vyasarjayad dyāṃ vivṛtāparāgaḥ śaśī cirād adhyuṣitāparāgaḥ //
ūhe jalair āhitakoparāgaḥ kṣobhād alnīnāṃ nalinīparāgaḥ /
vyasarjayad dyāṃ vivṛtāparāgaḥ śaśī cirād adhyuṣitāparāgaḥ //
yathā viluptoḍukadambakāyāṃ bālārkapādair divi dīpyate sma /
tathaiva suptākhilakairavāyāṃ raktāravindair abhitaḥ sarasyām //
yathā viluptoḍukadambakāyāṃ bālārkapādair divi dīpyate sma /
tatha aiva suptākhilakairavāyāṃ raktāravindair abhitaḥ sarasyām //
mukhena bhāti sma sahasrapatraṃ mitrodayālokavikasvareṇa /
mañjusvanānām alimārgaṇānāṃ svayaṃgrahāyaiav vimudrakośam //
mukhena bhāti sma sahasrapatraṃ mitrodayālokavikasvareṇa /
mañjusvanānām alimārgaṇānāṃ svayaṃgrahāya eav vimudrakośam //
ślathena kecid viviśur mukhena talena kecid dalasaṃhatīnām /
madhūtsukānāṃ madhupavrajānām abjeṣu na dvāraviniścayo 'bhūt //
ślathena kecid viviśur mukhena talena kecid dalasaṃhatīnām /
madhūtsukānāṃ madhupavrajānām abjeṣu na dvāraviniścayo 'bhūt //
luloṭha dhūlīṣu papau madhūni pakṣmāṇi līḍhāni punar lileha /
āgantave stokam api dvirephaḥ sthito dadau nāntaram abjamadhye //
luloṭha dhūlīṣu papau madhūni pakṣmāṇi līḍhāni punar lileha /
āgantave stokam api dvirephaḥ sthito dadau na antaram abjamadhye //
bheje vinidrāṃ nalinīṃ na kūlān na śīlayāmāsa navārkabhāsam /
priyāṃ pratīyāya tathaiva mūḍhāṃ khagaḥ svabodhāgamasābhyasūyaḥ //
bheje vinidrāṃ nalinīṃ na kūlān na śīlayāmāsa navārkabhāsam /
priyāṃ pratīyāya tatha aiva mūḍhāṃ khagaḥ svabodhāgamasābhyasūyaḥ //
bahūn asau patrarathas tapasvī cakāra cāṭūn upakaṇṭhalīnaḥ /
dṛśaṃ pramīlāpagamāt kaṣāyām unmīlayāmāsa cireṇa cakrī //
bahūn asau patrarathas tapasvī cakāra cāṭūn upakaṇṭhalīnaḥ /
dṛśaṃ pramīlāpagamāt kaṣāyām unmīlayāmāsa cireṇa cakrī //
pāraṃ tuṣārakṣaṇasāndhakāram api smarārtitvaritaḥ pavitrī /
śrutapriyāhnvānaravaḥ pratasthe sīmantayann abjavanaṃ vinidram //
pāraṃ tuṣārakṣaṇasāndhakāram api smarārtitvaritaḥ pavitrī /
śrutapriyāhnvānaravaḥ pratasthe sīmantayann abjavanaṃ vinidram //
jagāma bhañjanKamalāni kokaḥ kokīpariṣvaṅgamanorathotkaḥ /
sāpy utsukā tatkṣaṇam ājagāma vilokayantī vanam utpalānām //
jagāma bhañjanKamalāni kokaḥ kokīpariṣvaṅgamanorathotkaḥ /
sa āpy utsukā tatkṣaṇam ājagāma vilokayantī vanam utpalānām //
kurvāṇayoḥ sarasi padmavanāvanaddhe bhinnādhvanor vitatham eva gatāgatāni /
saṃvādidikpatitayoḥ patatoḥ kathaṃcid dvandvaṃ cirād ghaṭitam ardhapathe babhūva //
kurvāṇayoḥ sarasi padmavanāvanaddhe bhinnādhvanor vitatham eva gatāgatāni /
saṃvādidikpatitayoḥ patatoḥ kathaṃcid dvandvaṃ cirād ghaṭitam ardhapathe babhūva //
vyasmaryatām ṛtamarīcikarābhitāpaḥ prātaḥ patatrimithunais tapanaṃ vilokya /
jātyaiva śītalam athoṣṇam alaṃ na kiṃcic citrā gatir jagati jantudaśāvaśena //
vyasmaryatām ṛtamarīcikarābhitāpaḥ prātaḥ patatrimithunais tapanaṃ vilokya /
jātya aiva śītalam atha uṣṇam alaṃ na kiṃcic citrā gatir jagati jantudaśāvaśena //
kartavyanirṇayavirūḍhamanaḥprasādaśaṃsismitena mukhacandramasā virājan /
rāmaḥ prabhātapavanāhitavīcikampāṃ pampām iyāya sarasīṃ saha lakṣmaṇena //
kartavyanirṇayavirūḍhamanaḥprasādaśaṃsismitena mukhacandramasā virājan /
rāmaḥ prabhātapavanāhitavīcikampāṃ pampām iyāya sarasīṃ saha lakṣmaṇena //
pārśvasthāvarajasasambhramopanītapratyagrasphuṭitavilohitāravindaḥ /
susnātaḥ kṛtavidhir añjasopatasthe kākutsthaḥ kanakarasāvadātam arkam //
pārśvasthāvarajasasambhramopanītapratyagrasphuṭitavilohitāravindaḥ /
susnātaḥ kṛtavidhir añjasa ūpatasthe kākutsthaḥ kanakarasāvadātam arkam //
tau dīrghaṃ vidhivad upāsya pūrvasandhyāṃ pūṣṇīṣatprakaṭitaraśmibarbarīke /
āsātāṃ rahitamahīruhopakaṇṭhaūdvellastimitajaṭāvanau vanānte //
tau dīrghaṃ vidhivad upāsya pūrvasandhyāṃ pūṣṇīṣatprakaṭitaraśmibarbarīke /
āsātāṃ rahitamahīruhopakaṇṭhau udvellastimitajaṭāvanau vanānte //
ity abhinandakavikṛtau rāmacarite mahākāvye mantraviniścayapūrvakaprātaḥssandhyāvarṇano nāma tṛtīyaḥ sargaḥ samāptaḥ //