aṣṭāvakragītā kathaṃ jñānam avāpto 'ti kathaṃ muktir bhaviṣyati vairāgyaṃ ca kathaṃ prāptam etad brūhi mama prabho // kathaṃ jñānam avāpto 'ti kathaṃ muktir bhaviṣyati vairāgyaṃ ca kathaṃ prāptam etad brūhi mama prabho // muktim icchasi cet tāta viṣayān viṣavat tyaja kṣamārjavadayātoṣa satyaṃ pīyūṣavad bhaja // muktim icchasi cet tāta viṣayān viṣavat tyaja kṣamārjavadayātoṣa satyaṃ pīyūṣavad bhaja // na pṛthvī na jalaṃ nāgnir na vāyur dyaur na vā bhavān eṣāṃ sākṣiṇam ātmānaṃ cidrūpaṃ viddhi muktaye // na pṛthvī na jalaṃ nāgnir na vāyur dyaur na vā bhavān eṣāṃ sākṣiṇam ātmānaṃ cid-rūpaṃ viddhi muktaye // yadi dehaṃ pṛthak kṛtya citi viśrāmya tiṣṭhasi adhunaiva sukhī śānto bandhamukto bhaviṣyasi // yadi dehaṃ pṛthak kṛtya citi viśrāmya tiṣṭhasi adhunaiva sukhī śānto bandha-mukto bhaviṣyasi // na tvaṃ viprādiko varṇo nāśramī nākṣagocaraḥ asaṅgo 'si nirākāro viśvasākṣī sukhī bhava // na tvaṃ viprādiko varṇo nāśramī nākṣa-gocaraḥ asaṅgo 'si nirākāro viśva-sākṣī sukhī bhava // dharmādharmau sukhaṃ duḥkhaṃ mānasāni na te vibho na kartāsi na bhoktāsi mukta evāsi sarvadā // dharmādharmau sukhaṃ duḥkhaṃ mānasāni na te vibho na kartāsi na bhoktāsi mukta evāsi sarvadā // eko draṣṭāsi sarvasya muktaprāyo 'si sarvadā ayam eva hi te bandho draṣṭāraṃ paśyasītaram // eko draṣṭāsi sarvasya mukta-prāyo 'si sarvadā ayam eva hi te bandho draṣṭāraṃ paśyasītaram // ahaṃ kartety ahaṃmāna mahākṛṣṇāhidaṃśitaḥ nāhaṃ karteti viśvāsā mṛtaṃ pītvā sukhī bhava // ahaṃ kartety ahaṃ-māna mahā-kṛṣṇāhi-daṃśitaḥ nāhaṃ karteti viśvāsā -mṛtaṃ pītvā sukhī bhava // eko viśuddhabodho 'ham iti niścayavahninā prajvālyājñānagahanaṃ vītasokaḥ sukhī bhava // eko viśuddha-bodho 'ham iti niścaya-vahninā prajvālyājñāna-gahanaṃ vīta-sokaḥ sukhī bhava // yatra viśvam idaṃ bhāti kalpitaṃ rajjusarpavat ānandaparamānandaḥ sa bodhas tvaṃ sukhaṃ cara // yatra viśvam idaṃ bhāti kalpitaṃ rajju-sarpavat ānanda-paramānandaḥ sa bodhas tvaṃ sukhaṃ cara // muktābhimānī mukto hi baddho baddhābhimāny api kiṃ vadantīha satye 'yaṃ yā matiḥ sā gatir bhavet // muktābhimānī mukto hi baddho baddhābhimāny api kiṃ vadantīha satye 'yaṃ yā matiḥ sā gatir bhavet // ātmā sākṣī vibhuḥ pūrṇa eko muktaś cid akriyaḥ asaṅgo nispṛhaḥ śānto bhramāt saṃsāravān iva // ātmā sākṣī vibhuḥ pūrṇa eko muktaś cid akriyaḥ asaṅgo nispṛhaḥ śānto bhramāt saṃsāravān iva // kūṭasthaṃ bodham advaitam ātmānaṃ paribhāvaya ābhāso 'haṃ bhramaṃ muktvā bhāvaṃ bāhyam athāntaraṃ // kūṭasthaṃ bodham advaitam ātmānaṃ paribhāvaya ābhāso 'haṃ bhramaṃ muktvā bhāvaṃ bāhyam athāntaraṃ // dehābhimānapāśena ciraṃ baddho 'si putraka bodho 'haṃ jñānakhaḍgena tan niṣkṛtya sukhī bhava // dehābhimāna-pāśena ciraṃ baddho 'si putraka bodho 'haṃ jñāna-khaḍgena tan niṣkṛtya sukhī bhava // niḥsaṅgo niṣkriyo 'si tvaṃ svaprakāśo nirañjanaḥ ayam eva hi te bandhaḥ samādhim anutiṣṭhasi // niḥsaṅgo niṣkriyo 'si tvaṃ sva-prakāśo nirañjanaḥ ayam eva hi te bandhaḥ samādhim anutiṣṭhasi // tvayā vyāptam idaṃ viśvaṃ tvayi protaṃ yathārthataḥ śudddhabuddhasvarūpas tvaṃ, mā gamaḥ kṣudracittatām // tvayā vyāptam idaṃ viśvaṃ tvayi protaṃ yathārthataḥ śudddha-buddha-svarūpas tvaṃ, mā gamaḥ kṣudra-cittatām // nirapekṣo nirvikāro nirbharaḥ śītalāśayaḥ agādhabuddhir akṣubdho bhava cinmātravāsanaḥ // nirapekṣo nirvikāro nirbharaḥ śītalāśayaḥ agādha-buddhir akṣubdho bhava cin-mātra-vāsanaḥ // sākāram anṛtaṃ viddhi nirākāraṃ tu niścalam etattattvopadeśena na punarbhavasambhavaḥ // sākāram anṛtaṃ viddhi nirākāraṃ tu niścalam etat-tattvopadeśena na punar-bhava-sambhavaḥ // yathaivādarśam adhyasthe rūpe 'ntaḥ paritas tu saḥ tathaivāsmin śarīre 'ntaḥ paritaḥ parameśvaraḥ // yathaivādarśam adhyasthe rūpe 'ntaḥ paritas tu saḥ tathaivāsmin śarīre 'ntaḥ paritaḥ parameśvaraḥ // ekaṃ sarvagataṃ vyoma bahir antar yathā ghaṭe nityaṃ nirantaraṃ brahma sarvabhūtagaṇe tathā // ekaṃ sarva-gataṃ vyoma bahir antar yathā ghaṭe nityaṃ nirantaraṃ brahma sarva-bhūta-gaṇe tathā // aho nirañjanaḥ śānto bodho 'haṃ prakṛteḥ paraḥ etāvantam ahaṃ kālaṃ mohenaiva viḍambitaḥ // aho nirañjanaḥ śānto bodho 'haṃ prakṛteḥ paraḥ etāvantam ahaṃ kālaṃ mohenaiva viḍambitaḥ // yathā prakāśayāmy eko deham enaṃ tathā jagat ato mama jagat sarvam athavā na ca kiṃcana // yathā prakāśayāmy eko deham enaṃ tathā jagat ato mama jagat sarvam athavā na ca kiṃcana // saśarīram aho viśvaṃ parityajya mayādhunā kutaścit kauśalād eva paramātmā vilokyate // saśarīram aho viśvaṃ parityajya mayādhunā kutaścit kauśalād eva paramātmā vilokyate // yathā na toyato bhinnās taraṅgāḥ phenabudbudāḥ ātmano na tathā bhinnaṃ viśvam ātmavinirgatam // yathā na toyato bhinnās taraṅgāḥ phena-budbudāḥ ātmano na tathā bhinnaṃ viśvam ātma-vinirgatam // tantumātro bhaved eva paṭo yadvad vicāritaḥ ātmatanmatram evedaṃ tadvad viśvaṃ vicāritam // tantu-mātro bhaved eva paṭo yadvad vicāritaḥ ātma-tanmatram evedaṃ tadvad viśvaṃ vicāritam // yathaivekṣurase kḷptā tena vyāptaiva śarkarā tathā viśvaṃ mayi kḷptaṃ mayā vyāptaṃ nirantaram // yathaivekṣu-rase kḷptā tena vyāptaiva śarkarā tathā viśvaṃ mayi kḷptaṃ mayā vyāptaṃ nirantaram // ātmājñānāj jagad bhāti ātmajñānān na bhāsate rajjvajñānād ahir bhāti tajjñānād bhāsate na hi // ātmājñānāj jagad bhāti ātma-jñānān na bhāsate rajjvajñānād ahir bhāti taj-jñānād bhāsate na hi // prakāśo me nijaṃ rūpaṃ nātirikto 'smy ahaṃ tataḥ yadā prakāśate viśvaṃ tadāham bhāsa eva hi // prakāśo me nijaṃ rūpaṃ nātirikto 'smy ahaṃ tataḥ yadā prakāśate viśvaṃ tadāham bhāsa eva hi // aho vikalpitaṃ viśvam ajñānān mayi bhāsate rūpyaṃ śuktau phaṇī rajjau vāri sūryakare yathā // aho vikalpitaṃ viśvam ajñānān mayi bhāsate rūpyaṃ śuktau phaṇī rajjau vāri sūryakare yathā // matto vinirgataṃ viśvaṃ mayy eva layam eṣyati mṛdi kumbho jale vīciḥ kanake kaṭakaṃ yathā // matto vinirgataṃ viśvaṃ mayy eva layam eṣyati mṛdi kumbho jale vīciḥ kanake kaṭakaṃ yathā // aho ahaṃ namo mahyaṃ, vināśo yasya nāsti me brahmādistambaparyantaṃ jagannāśe 'pi tiṣṭhataḥ // aho ahaṃ namo mahyaṃ, vināśo yasya nāsti me brahmādi-stamba-paryantaṃ jagannāśe 'pi tiṣṭhataḥ // aho ahaṃ namo mahyaṃ eko 'haṃ dehavān api kvacin na gantā nāgantā vyāpya viśvam avasthitaḥ // aho ahaṃ namo mahyaṃ eko 'haṃ dehavān api kvacin na gantā nāgantā vyāpya viśvam avasthitaḥ // aho ahaṃ namo mahyaṃ dakṣo nāstīha matsamaḥ asaṃspṛśya śarīreṇa yena viśvaṃ ciraṃ dhṛtam // aho ahaṃ namo mahyaṃ dakṣo nāstīha mat-samaḥ asaṃspṛśya śarīreṇa yena viśvaṃ ciraṃ dhṛtam // aho ahaṃ namo mahyaṃ yasya me nāsti kiṃcana athavā yasya me sarvaṃ yad vāṅmanasagocaram // aho ahaṃ namo mahyaṃ yasya me nāsti kiṃcana athavā yasya me sarvaṃ yad vāṅ-manasa-gocaram // jñānaṃ jñeyaṃ tathā jñātā tritayaṃ nāsti vāstavam ajñānād bhāti yatredaṃ so 'ham asmi nirañjanaḥ // jñānaṃ jñeyaṃ tathā jñātā tritayaṃ nāsti vāstavam ajñānād bhāti yatredaṃ so 'ham asmi nirañjanaḥ // dvaitamūlam aho duḥkhaṃ nānyat tasyāsti bheṣajam dṛśyam etan mṛṣā sarvaṃ eko 'haṃ cidraso 'malaḥ // dvaita-mūlam aho duḥkhaṃ nānyat tasyāsti bheṣajam dṛśyam etan mṛṣā sarvaṃ eko 'haṃ cid-raso 'malaḥ // bodhamātro 'ham ajñānād upadhiḥ kalpito mayā evaṃ vimṛśato nityaṃ nirvikalpe sthitir mama // bodha-mātro 'ham ajñānād upadhiḥ kalpito mayā evaṃ vimṛśato nityaṃ nirvikalpe sthitir mama // na me bandho 'sti mokṣo vā bhrāntiḥ śāntā nirāśrayā aho mayi sthitaṃ viśvaṃ vastuto na mayi sthitam // na me bandho 'sti mokṣo vā bhrāntiḥ śāntā nirāśrayā aho mayi sthitaṃ viśvaṃ vastuto na mayi sthitam // saśarīram idaṃ viśvaṃ na kiṃcid iti niścitam śuddhacinmātra ātmā ca tat kasmin kalpanādhunā // sa-śarīram idaṃ viśvaṃ na kiṃcid iti niścitam śuddha-cin-mātra ātmā ca tat kasmin kalpanādhunā // śarīraṃ svarganarakau bandhamokṣau bhayaṃ tathā kalpanāmātram evaitat kiṃ me kāryaṃ cidātmanaḥ // śarīraṃ svarga-narakau bandha-mokṣau bhayaṃ tathā kalpanā-mātram evaitat kiṃ me kāryaṃ cidātmanaḥ // aho janasamūhe 'pi na dvaitaṃ paśyato mama araṇyam iva saṃvṛttaṃ kva ratiṃ karavāṇy aham // aho jana-samūhe 'pi na dvaitaṃ paśyato mama araṇyam iva saṃvṛttaṃ kva ratiṃ karavāṇy aham // nāham deho na me deho jīvo nāham, ahaṃ hi cit ayam eva hi me bandha āsīt yā jīvite spṛhā // nāham deho na me deho jīvo nāham, ahaṃ hi cit ayam eva hi me bandha āsīt yā jīvite spṛhā // aho bhuvanakallolair vicitrair drāk samutthitam mayy anantamahāmbhodhau cittavāte samudyate // aho bhuvana-kallolair vicitrair drāk samutthitam mayy ananta-mahāmbhodhau citta-vāte samudyate // mayy anantamahāmbhodhau cittavāte praśāmyati abhāgyāj jīvavaṇijo jagat poto vinaśvaraḥ // mayy ananta-mahāmbhodhau citta-vāte praśāmyati abhāgyāj jīva-vaṇijo jagat poto vinaśvaraḥ // mayy anantamahāmbhodhav āścaryaṃ jīvavīcayaḥ udyanti ghnanti khelanti praviśanti svabhāvataḥ // mayy ananta-mahāmbhodhav āścaryaṃ jīva-vīcayaḥ udyanti ghnanti khelanti praviśanti svabhāvataḥ // avināśinam ātmānam ekaṃ vijñāya tattvataḥ tavātmajñasya dhīrasya katham arthārjane ratiḥ // avināśinam ātmānam ekaṃ vijñāya tattvataḥ tavātma-jñasya dhīrasya katham arthārjane ratiḥ // ātmājñānād aho prītir viṣayabhramagocare śukter ajñānato lobho yathā rajatavibhrame // ātmājñānād aho prītir viṣaya-bhrama-gocare śukter ajñānato lobho yathā rajata-vibhrame // viśvaṃ sphurati yatredaṃ taraṅgā iva sāgare so 'ham asmīti vijñāya, kiṃ dīna iva dhāvasi // viśvaṃ sphurati yatredaṃ taraṅgā iva sāgare so 'ham asmīti vijñāya, kiṃ dīna iva dhāvasi // śrutvāpi śuddhacaitanyam ātmānam atisundaram upasthetyantasaṃsakto mālinyam adhigacchati // śrutvāpi śuddha-caitanyam ātmānam atisundaram upasthetyanta-saṃsakto mālinyam adhigacchati // sarvabhūteṣu cātmānaṃ sarvabhūtāni cātmani muner jānata āścaryaṃ mamatvam anuvartate // sarva-bhūteṣu cātmānaṃ sarva-bhūtāni cātmani muner jānata āścaryaṃ mamatvam anuvartate // āsthitaḥ paramādvaitaṃ mokṣārthe 'pi vyavasthitaḥ āścaryaṃ kāmavaśago vikalaḥ keliśikṣayā // āsthitaḥ paramādvaitaṃ mokṣārthe 'pi vyavasthitaḥ āścaryaṃ kāma-vaśago vikalaḥ keli-śikṣayā // udbhūtaṃ jñānadurmitram avadhāryātidurbalaḥ āścaryaṃ kāmam ākāṅkṣet kālam antam anuśritaḥ // udbhūtaṃ jñāna-durmitram avadhāryātidurbalaḥ āścaryaṃ kāmam ākāṅkṣet kālam antam anuśritaḥ // ihāmutra viraktasya nityānityavivekinaḥ āścaryaṃ mokṣakāmasya mokṣād eva vibhīṣikā // ihāmutra viraktasya nityānitya-vivekinaḥ āścaryaṃ mokṣa-kāmasya mokṣād eva vibhīṣikā // dhīras tu bhojyamāno 'pi pīḍyamāno 'pi sarvadā ātmānaṃ kevalaṃ paśyan na tuṣyati na kupyati // dhīras tu bhojyamāno 'pi pīḍyamāno 'pi sarvadā ātmānaṃ kevalaṃ paśyan na tuṣyati na kupyati // ceṣṭamānaṃ śarīraṃ svaṃ paśyaty anyaśarīravat saṃstave cāpi nindāyāṃ kathaṃ kṣubhyet mahāśayaḥ // ceṣṭamānaṃ śarīraṃ svaṃ paśyaty anya-śarīravat saṃstave cāpi nindāyāṃ kathaṃ kṣubhyet mahāśayaḥ // māyāmātram idaṃ viśvaṃ paśyan vigatakautukaḥ api sannihite mṛtyau kathaṃ trasyati dhīradhīḥ // māyā-mātram idaṃ viśvaṃ paśyan vigata-kautukaḥ api sannihite mṛtyau kathaṃ trasyati dhīradhīḥ // niḥspṛhaṃ mānasaṃ yasya nairāśye 'pi mahātmanaḥ tasyātmajñānatṛptasya tulanā kena jāyate // niḥspṛhaṃ mānasaṃ yasya nairāśye 'pi mahātmanaḥ tasyātma-jñāna-tṛptasya tulanā kena jāyate // svabhāvād eva jānāno dṛśyam etan na kiṃcana idaṃ grāhyam idaṃ tyājyaṃ sa kiṃ paśyati dhīradhīḥ // svabhāvād eva jānāno dṛśyam etan na kiṃcana idaṃ grāhyam idaṃ tyājyaṃ sa kiṃ paśyati dhīradhīḥ // antastyaktakaṣāyasya nirdvandvasya nirāśiṣaḥ yadṛcchayāgato bhogo na duḥkhāya na tuṣṭaye // antas-tyakta-kaṣāyasya nirdvandvasya nirāśiṣaḥ yad-ṛcchay-āgato bhogo na duḥkhāya na tuṣṭaye // hantātmajñasya dhīrasya khelato bhogalīlayā na hi saṃsāravāhīkair mūḍaiḥ saha samānatā // hantātma-jñasya dhīrasya khelato bhoga-līlayā na hi saṃsāra-vāhīkair mūḍaiḥ saha samānatā // yat padaṃ prepsavo dīnāḥ śakrādyāḥ sarvadevatāḥ aho tatra sthito yogī na harṣam upagacchati // yat padaṃ prepsavo dīnāḥ śakrādyāḥ sarva-devatāḥ aho tatra sthito yogī na harṣam upagacchati // tajjñasya puṇyapāpābhyāṃ sparśo hy antar na jāyate na hy ākāśasya dhūmena dṛśyamānāpi saṅgati // taj-jñasya puṇya-pāpābhyāṃ sparśo hy antar na jāyate na hy ākāśasya dhūmena dṛśyamānāpi saṅgati // ātmaivedaṃ jagat sarvaṃ jñātaṃ yena mahātmanā yadṛcchayā varttamānaṃ taṃ niṣeddhuṃ kṣameta kaḥ // ātmaivedaṃ jagat sarvaṃ jñātaṃ yena mahātmanā yad-ṛcchayā varttamānaṃ taṃ niṣeddhuṃ kṣameta kaḥ // ābrahmastambaparyante bhūtagrāme caturvidhe vijñasyaiva hi sāmarthyam icchānicchāvivarjane // ā-brahma-stamba-paryante bhūta-grāme catur-vidhe vijñasyaiva hi sāmarthyam icchānicchā-vivarjane // ātmānam advayaṃ kaścij jānāti jagad īśvaraṃ yad vetti tat sa kurute na bhayaṃ tasya kutracit // ātmānam advayaṃ kaścij jānāti jagad īśvaraṃ yad vetti tat sa kurute na bhayaṃ tasya kutracit // na te saṅgo 'sti kenāpi kiṃ śuddhas tyaktum icchasi saṅghātavilayaṃ kurvann evam eva layaṃ vraja // na te saṅgo 'sti kenāpi kiṃ śuddhas tyaktum icchasi saṅghāta-vilayaṃ kurvann evam eva layaṃ vraja // udeti bhavato viśvaṃ vāridher iva budbudaḥ iti jñatvaikam ātmānam evam eva layaṃ vraja // udeti bhavato viśvaṃ vāridher iva budbudaḥ iti jñatvaikam ātmānam evam eva layaṃ vraja // pratyakṣam apy avastutvād viśvaṃ nāsty amale tvayi rajjusarpa iva vyaktam evam eva layaṃ vraja // pratyakṣam apy avastutvād viśvaṃ nāsty amale tvayi rajju-sarpa iva vyaktam evam eva layaṃ vraja // samaduḥkhasukhaḥ pūrṇa āśānairāśyayoḥ samaḥ samajīvitamṛtyuḥ sann evam eva layaṃ vraja // sama-duḥkha-sukhaḥ pūrṇa āśā-nairāśyayoḥ samaḥ sama-jīvita-mṛtyuḥ sann evam eva layaṃ vraja // ākāśavad ananto 'haṃ ghaṭavat prakṛtaṃ jagat iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // ākāśavad ananto 'haṃ ghaṭavat prakṛtaṃ jagat iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // mahodadhir ivāhaṃ sa prapañco vīcisaṃnibhaḥ iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // mahodadhir ivāhaṃ sa prapañco vīci-saṃnibhaḥ iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // ahaṃ sa śuktisaṅkāśo rūpyavad viśvakalpanā iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // ahaṃ sa śukti-saṅkāśo rūpyavad viśva-kalpanā iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // ahaṃ vā sarvabhūteṣu sarvabhūtāny atho mayi iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // ahaṃ vā sarva-bhūteṣu sarva-bhūtāny atho mayi iti jñānaṃ tathaitasya na tyāgo na graho layaḥ // mayy anantamahāmbhodhau viśvapota itastataḥ bhramati svāntavātena na mamāsty asahiṣṇutā // mayy ananta-mahāmbhodhau viśva-pota itas-tataḥ bhramati svānta-vātena na mamāsty asahiṣṇutā // mayy anantamahāmbhodhau jagadvīciḥ svabhāvataḥ udetu vastam āyātu na me vṛddhir na ca kṣatiḥ // mayy ananta-mahāmbhodhau jagad-vīciḥ svabhāvataḥ udetu vastam āyātu na me vṛddhir na ca kṣatiḥ // mayy anantamahāmbhodhau viśvaṃ nāma vikalpanā atiśānto nirākāra etad evāham āsthitaḥ // mayy ananta-mahāmbhodhau viśvaṃ nāma vikalpanā atiśānto nirākāra etad evāham āsthitaḥ // nātmā bhāveṣu no bhāvas tatrānante niranjane ity asakto 'spṛhaḥ śānta etad evāham āstitaḥ // nātmā bhāveṣu no bhāvas tatrānante niranjane ity asakto 'spṛhaḥ śānta etad evāham āstitaḥ // aho cinmātram evāham indrajālopamaṃ jagat ato mama kathaṃ kutra heyopādeyakalpanā // aho cin-mātram evāham indra-jālopamaṃ jagat ato mama kathaṃ kutra heyopādeya-kalpanā // tadā bandho yadā cittaṃ kiṃcid vāñchati ṣocati kiṃcin muñcati gṛhṇāti kiṃcid dhṛṣyati kupyati // tadā bandho yadā cittaṃ kiṃcid vāñchati ṣocati kiṃcin muñcati gṛhṇāti kiṃcid dhṛṣyati kupyati // tadā muktir yadā cittaṃ na vāñchati na śocati na muñcati na gṛhṇāti na hṛṣyati na kupyati // tadā muktir yadā cittaṃ na vāñchati na śocati na muñcati na gṛhṇāti na hṛṣyati na kupyati // tadā bandho yadā cittaṃ saktaṃ kāsv api dṛṣṭiṣu tadā mokṣo yadā cittam asaktaṃ sarvadṛṣṭiṣu // tadā bandho yadā cittaṃ saktaṃ kāsv api dṛṣṭiṣu tadā mokṣo yadā cittam asaktaṃ sarva-dṛṣṭiṣu // yadā nāhaṃ tadā mokṣo yadāhaṃ bandhanaṃ tadā matveti helayā kiṃcit mā gṛhāṇa vimuñca mā // yadā nāhaṃ tadā mokṣo yadāhaṃ bandhanaṃ tadā matveti helayā kiṃcit mā gṛhāṇa vimuñca mā // kṛtākṛte ca dvandvāni kadā śāntāni kasya vā evaṃ jñātveha nirvedād bhava tyāgaparo 'vratī // kṛtākṛte ca dvandvāni kadā śāntāni kasya vā evaṃ jñātveha nirvedād bhava tyāga-paro 'vratī // kasyāpi tāta dhanyasya lokaceṣṭāvalokanāt jīvitecchā bubhukṣā ca bubhutsopaśamaḥ gatāḥ // kasyāpi tāta dhanyasya loka-ceṣṭāvalokanāt jīvitecchā bubhukṣā ca bubhutsopaśamaḥ gatāḥ // anityaṃ sarvam evedaṃ tāpatritayadūṣitam asāraṃ ninditaṃ heyam iti niścitya śāmyati // anityaṃ sarvam evedaṃ tāpa-tritaya-dūṣitam asāraṃ ninditaṃ heyam iti niścitya śāmyati // ko 'sau kālo vayaḥ kiṃ vā yatra dvandvāni no nṛṇām tāny upekṣya yathāprāpta vartī siddhim avāpnuyāt // ko 'sau kālo vayaḥ kiṃ vā yatra dvandvāni no nṛṇām tāny upekṣya yathā-prāpta vartī siddhim avāpnuyāt // nānā mataṃ maharṣīṣāṃ sādhūnāṃ yogināṃ tathā dṛṣṭvā nirvedam āpannaḥ ko na śāmyati mānavaḥ // nānā mataṃ maharṣīṣāṃ sādhūnāṃ yogināṃ tathā dṛṣṭvā nirvedam āpannaḥ ko na śāmyati mānavaḥ // kṛtvā mūrtiparijñānaṃ caitanyasya na kiṃ guruḥ nirvedasamatāyuktyā yas tārayati saṃsṛteḥ // kṛtvā mūrti-parijñānaṃ caitanyasya na kiṃ guruḥ nirveda-samatāyuktyā yas tārayati saṃsṛteḥ // paśya bhūtavikārāṃs tvaṃ bhūtamātrān yathārthataḥ tatkṣaṇād bandhanirmuktaḥ svarūpastho bhaviṣyasi // paśya bhūta-vikārāṃs tvaṃ bhūta-mātrān yathārthataḥ tat-kṣaṇād bandha-nirmuktaḥ sva-rūpa-stho bhaviṣyasi // vāsanā eva saṃsāra iti sarvā vimuñca tāḥ tattyāgo vāsanātyāgāt sthitir adya yathā tathā // vāsanā eva saṃsāra iti sarvā vimuñca tāḥ tat-tyāgo vāsanā-tyāgāt sthitir adya yathā tathā // vihāya vairiṇaṃ kāmam arthaṃ cānarthasaṅkulam dharmam apy etayor hetuṃ sarvatrānādaraṃ kuru // vihāya vairiṇaṃ kāmam arthaṃ cānartha-saṅkulam dharmam apy etayor hetuṃ sarvatrānādaraṃ kuru // svapnendrajālavat paśya dināni trīṇi pañca vā mitrakṣetradhanāgāra dāradāyādisampadaḥ // svapnendra-jālavat paśya dināni trīṇi pañca vā mitra-kṣetra-dhanāgāra dāra-dāyādi-sampadaḥ // yatra yatra bhavet tṛṣṇā, saṃsāraṃ viddhi tatra vai prauḍhavairāgyam āśritya vītatṛṣṇaḥ sukhī bhava // yatra yatra bhavet tṛṣṇā, saṃsāraṃ viddhi tatra vai prauḍha-vairāgyam āśritya vīta-tṛṣṇaḥ sukhī bhava // tṛṣṇāmātrātmako bandhas, tannāśo mokṣa ucyate bhavāsaṃsaktimātreṇa prāptituṣṭir muhurmuhuḥ // tṛṣṇā-mātrātmako bandhas, tan-nāśo mokṣa ucyate bhavāsaṃsakti-mātreṇa prāpti-tuṣṭir muhur-muhuḥ // tvam ekaś cetanaḥ śuddho jaḍaṃ viśvam asat tathā avidyāpi na kiṃcit sā kā bubhutsā tathāpi te // tvam ekaś cetanaḥ śuddho jaḍaṃ viśvam asat tathā avidyāpi na kiṃcit sā kā bubhutsā tathāpi te // rājyaṃ sutāḥ kalatrāṇi śarīrāṇi sukhāni ca saṃsaktasyāpi naṣṭāni tava janmani janmani // rājyaṃ sutāḥ kalatrāṇi śarīrāṇi sukhāni ca saṃsaktasyāpi naṣṭāni tava janmani janmani // alam arthena kāmena sukṛtenāpi karmaṇā ebhyaḥ saṃsārakāntāre na viśrāntam abhūn manaḥ // alam arthena kāmena sukṛtenāpi karmaṇā ebhyaḥ saṃsāra-kāntāre na viśrāntam abhūn manaḥ // kṛtaṃ na kati janmāni kāyena manasā girā duḥkham āyāsadaṃ karma tad adyāpy uparamyatām // kṛtaṃ na kati janmāni kāyena manasā girā duḥkham āyāsadaṃ karma tad adyāpy uparamyatām // bhāvābhāvavikāraś ca svabhāvād iti niścayī nirvikāro gatakleśaḥ sukhenaivopaśāmyati // bhāvābhāva-vikāraś ca sva-bhāvād iti niścayī nirvikāro gata-kleśaḥ sukhenaivopaśāmyati // īśvaraḥ sarvanirmātā nehānya iti niścayī antargalitasarvāśaḥ śāntaḥ kvāpi na sajjate // īśvaraḥ sarva-nirmātā nehānya iti niścayī antar-galita-sarvāśaḥ śāntaḥ kvāpi na sajjate // āpadaḥ sampadaḥ kāle daivād eveti niścayī tṛptaḥ svasthendriyo nityaṃ na vāñchati na śocati // āpadaḥ sampadaḥ kāle daivād eveti niścayī tṛptaḥ svasthendriyo nityaṃ na vāñchati na śocati // sukhaduḥkhe janmamṛtyū daivād eveti niścayī sādhyādarśī nirāyāsaḥ kurvann api na lipyate // sukha-duḥkhe janma-mṛtyū daivād eveti niścayī sādhyādarśī nirāyāsaḥ kurvann api na lipyate // cintayā jāyate duḥkhaṃ nānyatheheti niścayī tayā hīnaḥ sukhī śāntaḥ sarvatra galitaspṛhaḥ // cintayā jāyate duḥkhaṃ nānyatheheti niścayī tayā hīnaḥ sukhī śāntaḥ sarvatra galita-spṛhaḥ // nāhaṃ deho na me deho bodho 'ham iti niścayī kaivalyam iva saṃprāpto na smaraty akṛtaṃ kṛtam // nāhaṃ deho na me deho bodho 'ham iti niścayī kaivalyam iva saṃprāpto na smaraty akṛtaṃ kṛtam // ābrahmastambaparyantam aham eveti niścayī nirvikalpaḥ śuciḥ śāntaḥ prāptāprāptavinirvṛtaḥ // ā-brahma-stamba-paryantam aham eveti niścayī nirvikalpaḥ śuciḥ śāntaḥ prāptāprāpta-vinirvṛtaḥ // nānāścaryam idaṃ viśvaṃ na kiṃcid iti niścayī nirvāsanaḥ sphūrtimātro na kiṃcid iva śāmyati // nānāścaryam idaṃ viśvaṃ na kiṃcid iti niścayī nirvāsanaḥ sphūrti-mātro na kiṃcid iva śāmyati // kāyakṛtyāsahaḥ pūrvaṃ tato vāgvistarāsahaḥ atha cintāsahas tasmād evam evāham āsthitaḥ // kāya-kṛty-āsahaḥ pūrvaṃ tato vāg-vistarāsahaḥ atha cintāsahas tasmād evam evāham āsthitaḥ // prītyabhāvena śabdāder adṛśyatvena cātmanaḥ vikṣepaikāgrahṛdaya evam evāhaṃ āsthitaḥ // prīty-abhāvena śabdāder adṛśyatvena cātmanaḥ vikṣepaikāgra-hṛdaya evam evāhaṃ āsthitaḥ // samādhyāsādivikṣiptau vyavahāraḥ samādhaye evaṃ vilokya niyamam evam evāham āsthitaḥ // sam-ādhyās-ādi-vikṣiptau vyavahāraḥ samādhaye evaṃ vilokya niyamam evam evāham āsthitaḥ // heyopādeyavirahād evaṃ harṣaviṣādayoḥ abhāvād adya he brahmann evam evāham āsthitaḥ // heyopādeya-virahād evaṃ harṣa-viṣādayoḥ abhāvād adya he brahmann evam evāham āsthitaḥ // āśramānāśramaṃ dhyānaṃ cittasvīkṛtavarjanam vikalpaṃ mama vīkṣyaitair evam evāham āsthitaḥ // āśramānāśramaṃ dhyānaṃ cittas-vīkṛta-varjanam vikalpaṃ mama vīkṣyaitair evam evāham āsthitaḥ // karmānuṣṭhānam ajñānād yathaivoparamas tathā buddhvā saṃyag idaṃ tattvam evam evāham āsthitaḥ // karmānuṣṭhānam ajñānād yathaivoparamas tathā buddhvā saṃyag idaṃ tattvam evam evāham āsthitaḥ // acintyaṃ cintyamāno 'pi cintārūpaṃ bhajaty asau tyaktvā tadbhāvanaṃ tasmād evam evāham āsthitaḥ // acintyaṃ cintyamāno 'pi cintārūpaṃ bhajaty asau tyaktvā tad-bhāvanaṃ tasmād evam evāham āsthitaḥ // evam eva kṛtaṃ yena sa kṛtārtho bhaved asau evam eva svabhāvo yaḥ sa kṛtārtho bhaved asau // evam eva kṛtaṃ yena sa kṛtārtho bhaved asau evam eva svabhāvo yaḥ sa kṛtārtho bhaved asau // akiṃcanabhavaṃ svāsthyaṃ kaupīnatve 'pi durlabham tyāgādāne vihāyāsmād aham āse yathāsukham // akiṃcana-bhavaṃ svāsthyaṃ kaupīnatve 'pi durlabham tyāgādāne vihāyāsmād aham āse yathā-sukham // kutrāpi khedaḥ kāyasya, jihvā kutrāpi khidyate manaḥ kutrāpi tat tyaktvā puruṣārthe sthitaḥ sukham // kutrāpi khedaḥ kāyasya, jihvā kutrāpi khidyate manaḥ kutrāpi tat tyaktvā puruṣārthe sthitaḥ sukham // kṛtaṃ kim api naiva syād iti sañcintya tattvataḥ yadā yat kartum āyāti tat kṛtvāse yathāsukham // kṛtaṃ kim api naiva syād iti sañcintya tattvataḥ yadā yat kartum āyāti tat kṛtvāse yathā-sukham // karmanaiṣkarmyanirbandha bhāvā dehasthayoginaḥ saṃyogāyogavirahād aham āse yathāsukham // karma-naiṣkarmya-nirbandha bhāvā deha-stha-yoginaḥ saṃyogāyoga-virahād aham āse yathā-sukham // arthānarthau na me sthityā gatyā na śayanena vā tiṣṭhan gacchan svapan tasmād aham āse yathāsukham // arthānarthau na me sthityā gatyā na śayanena vā tiṣṭhan gacchan svapan tasmād aham āse yathā-sukham // svapato nāsti me hāniḥ siddhir yatnavato na vā nāśollāsau vihāyāsmād aham āse yathāsukham // svapato nāsti me hāniḥ siddhir yatnavato na vā nāśollāsau vihāyāsmād aham āse yathā-sukham // sukhādirūpā niyamaṃ bhāveṣv ālokya bhūriśaḥ śubhāśubhe vihāyāsmād aham āse yathāsukham // sukhādi-rūpā niyamaṃ bhāveṣv ālokya bhūriśaḥ śubhāśubhe vihāyāsmād aham āse yathā-sukham // prakṛtyā śūnyacitto yaḥ pramādād bhāvabhāvanaḥ nidrito bodhita iva kṣīṇasaṃsmaraṇo hi saḥ // prakṛtyā śūnya-citto yaḥ pramādād bhāva-bhāvanaḥ nidrito bodhita iva kṣīṇa-saṃsmaraṇo hi saḥ // kva dhanāni kva mitrāṇi kva me viṣayadasyavaḥ kva śāstraṃ kva ca vijñānaṃ yadā me galitā spṛhā // kva dhanāni kva mitrāṇi kva me viṣaya-dasyavaḥ kva śāstraṃ kva ca vijñānaṃ yadā me galitā spṛhā // vijñāte sākṣipuruṣe paramātmani ceśvare nairāśye bandhamokṣe ca na cintā muktaye mama // vijñāte sākṣi-puruṣe paramātmani ceśvare nairāśye bandha-mokṣe ca na cintā muktaye mama // antarvikalpaśūnyasya bahiḥ svacchandacāriṇaḥ bhrāntasyeva daśās tās tās tādṛśā eva jānate // antar-vikalpa-śūnyasya bahiḥ sva-cchanda-cāriṇaḥ bhrāntasyeva daśās tās tās tādṛśā eva jānate // yathātathopadeśena kṛtārthaḥ sattvabuddhimān ājīvam api jijñāsuḥ paras tatra vimuhyati // yathā-tathopadeśena kṛtārthaḥ sattva-buddhimān ājīvam api jijñāsuḥ paras tatra vimuhyati // mokṣo viṣayavairasyaṃ bandho vaiṣayiko rasaḥ etāvad eva vijñānaṃ yathecchasi tathā kuru // mokṣo viṣaya-vairasyaṃ bandho vaiṣayiko rasaḥ etāvad eva vijñānaṃ yathecchasi tathā kuru // vāgmiprājñamahodyogaṃ janaṃ mūkajaḍālasam karoti tattvabodho 'yam atas tyakto bubhukṣubhiḥ // vāgmi-prājña-mahodyogaṃ janaṃ mūka-jaḍālasam karoti tattva-bodho 'yam atas tyakto bubhukṣubhiḥ // na tvaṃ deho na te deho bhoktā kartā na vā bhavān cidrūpo 'si sadā sākṣī nirapekṣaḥ sukhaṃ cara // na tvaṃ deho na te deho bhoktā kartā na vā bhavān cid-rūpo 'si sadā sākṣī nirapekṣaḥ sukhaṃ cara // rāgadveṣau manodharmau na manas te kadācana nirvikalpo 'si bodhātmā nirvikāraḥ sukhaṃ cara // rāga-dveṣau mano-dharmau na manas te kadācana nirvikalpo 'si bodhātmā nirvikāraḥ sukhaṃ cara // sarvabhūteṣu cātmānaṃ sarvabhūtāni cātmani vijñāya nirahaṃkāro nirmamas tvaṃ sukhī bhava // sarva-bhūteṣu cātmānaṃ sarva-bhūtāni cātmani vijñāya nirahaṃ-kāro nirmamas tvaṃ sukhī bhava // viṣvaṃ sphurati yatredaṃ taraṅgā iva sāgare tat tvam eva na sandehaś cinmūrte vijvaro bhava // viṣvaṃ sphurati yatredaṃ taraṅgā iva sāgare tat tvam eva na sandehaś cin-mūrte vijvaro bhava // śraddhatsva tāta śraddhatsva nātra mohaṃ kuruṣva bhoḥ jñānasvarūpo bhagavān ātmā tvaṃ prakṛteḥ paraḥ // śraddhatsva tāta śraddhatsva nātra mohaṃ kuruṣva bhoḥ jñāna-svarūpo bhagavān ātmā tvaṃ prakṛteḥ paraḥ // guṇaiḥ saṃveṣṭito dehas tiṣṭhaty āyāti yāti ca ātmā na gantā nāgantā kim enam anuśocasi // guṇaiḥ saṃveṣṭito dehas tiṣṭhaty āyāti yāti ca ātmā na gantā nāgantā kim enam anuśocasi // dehas tiṣṭhatu kalpāntaṃ gacchatv adyaiva vā punaḥ kva vṛddhiḥ kva ca vā hānis tava cinmātrarūpiṇaḥ // dehas tiṣṭhatu kalpāntaṃ gacchatv adyaiva vā punaḥ kva vṛddhiḥ kva ca vā hānis tava cin-mātra-rūpiṇaḥ // tvayy anantamahāmbhodhau viśvavīciḥ svabhāvataḥ udetu vāstam āyātu na te vṛddhir na vā kṣatiḥ // tvayy ananta-mahāmbhodhau viśva-vīciḥ sva-bhāvataḥ udetu vāstam āyātu na te vṛddhir na vā kṣatiḥ // tāta cinmātrarūpo 'si na te bhinnam idaṃ jagat ataḥ kasya kathaṃ kutra heyopādeyakalpanā // tāta cin-mātra-rūpo 'si na te bhinnam idaṃ jagat ataḥ kasya kathaṃ kutra heyopādeya-kalpanā // ekasminn avyaye śānte cidākāśe 'male tvayi kuto janma kutaḥ karma kuto 'haṃkāra eva ca // ekasminn avyaye śānte cid-ākāśe 'male tvayi kuto janma kutaḥ karma kuto 'haṃkāra eva ca // yat tvaṃ paśyasi tatraikas tvam eva pratibhāsase kiṃ pṛthak bhāsate svarṇāt kaṭakāṅgadanūpuram // yat tvaṃ paśyasi tatraikas tvam eva pratibhāsase kiṃ pṛthak bhāsate svarṇāt kaṭakāṅgada-nūpuram // ayaṃ so 'ham ayam nāhaṃ vibhāgam iti santyaja sarvam ātmeti niścitya niḥsaṅkalpaḥ sukhī bhava // ayaṃ so 'ham ayam nāhaṃ vibhāgam iti santyaja sarvam ātmeti niścitya niḥsaṅkalpaḥ sukhī bhava // tavaivājñānato viśvaṃ tvam ekaḥ paramārthataḥ tvatto 'nyo nāsti saṃsārī nāsaṃsārī ca kaścana // tavaivājñānato viśvaṃ tvam ekaḥ param-ārthataḥ tvatto 'nyo nāsti saṃsārī nāsaṃsārī ca kaścana // bhrāntimātram idaṃ viśvaṃ na kiṃcid iti niścayī nirvāsanaḥ sphūrtimātro na kiṃcid iva śāmyati // bhrānti-mātram idaṃ viśvaṃ na kiṃcid iti niścayī nirvāsanaḥ sphūrti-mātro na kiṃcid iva śāmyati // eka eva bhavāmbhodhāv āsīd asti bhaviṣyati na te bandho 'sti mokṣo vā kṛtakṛtyaḥ sukhaṃ cara // eka eva bhavāmbhodhāv āsīd asti bhaviṣyati na te bandho 'sti mokṣo vā kṛta-kṛtyaḥ sukhaṃ cara // mā saṅkalpavikalpābhyāṃ cittaṃ kṣobhaya cinmaya upaśāmya sukhaṃ tiṣṭha svātmany ānandavigrahe // mā saṅkalpa-vikalpābhyāṃ cittaṃ kṣobhaya cin-maya upaśāmya sukhaṃ tiṣṭha svātmany ānanda-vigrahe // tyajaiva dhyānaṃ sarvatra mā kiṃcid dhṛdi dhāraya ātmā tvaṃ mukta evāsi kiṃ vimṛśya kariṣyasi // tyajaiva dhyānaṃ sarvatra mā kiṃcid dhṛdi dhāraya ātmā tvaṃ mukta evāsi kiṃ vimṛśya kariṣyasi // ācakṣva śṛṇu vā tāta nānāśāstrāṇyanekaśaḥ tathāpi na tava svāsthyaṃ sarvavismaraṇād ṛte // ācakṣva śṛṇu vā tāta nānā-śāstrāṇy-anekaśaḥ tathāpi na tava svāsthyaṃ sarva-vismaraṇād ṛte // bhogaṃ karma samādhiṃ vā kuru vijña tathāpi te cittaṃ nirastasarvāśam atyarthaṃ rocayiṣyati // bhogaṃ karma samādhiṃ vā kuru vijña tathāpi te cittaṃ nirasta-sarvāśam atyarthaṃ rocayiṣyati // āyāsāt sakalo duḥkhī nainaṃ jānāti kaścana anenaivopadeśena dhanyaḥ prāpnoti nirvṛtim // āyāsāt sakalo duḥkhī nainaṃ jānāti kaścana anenaivopadeśena dhanyaḥ prāpnoti nirvṛtim // vyāpāre khidyate yas tu nimeṣonmeṣayor api tasyālasyadhurīṇasya sukhaṃ nānyasya kasyacit // vyāpāre khidyate yas tu nimeṣonmeṣayor api tasyālasyadhurīṇasya sukhaṃ nānyasya kasyacit // idaṃ kṛtam idaṃ neti dvandvair muktaṃ yadā manaḥ dharmārthakāmamokṣeṣu nirapekṣaṃ tadā bhavet // idaṃ kṛtam idaṃ neti dvandvair muktaṃ yadā manaḥ dharmārtha-kāma-mokṣeṣu nirapekṣaṃ tadā bhavet // virakto viṣayadveṣṭā rāgī viṣayalolupaḥ grahamokṣavihīnas tu na virakto na rāgavān // virakto viṣaya-dveṣṭā rāgī viṣaya-lolupaḥ graha-mokṣa-vihīnas tu na virakto na rāgavān // heyopādeyatā tāvat saṃsāraviṭapāṅkuraḥ spṛhā jīvati yāvad vai nirvicāradaśāspadam // heyopādeyatā tāvat saṃsāra-viṭapāṅkuraḥ spṛhā jīvati yāvad vai nirvicāradaśāspadam // pravṛttau jāyate rāgo nirvṛttau dveṣa eva hi nirdvandvo bālavad dhīmān evam eva vyavasthitaḥ // pravṛttau jāyate rāgo nirvṛttau dveṣa eva hi nirdvandvo bālavad dhīmān evam eva vyava-sthitaḥ // hātum icchati saṃsāraṃ rāgī duḥkhajihāsayā vītarāgo hi nirduḥkhas tasminn api na khidyati // hātum icchati saṃsāraṃ rāgī duḥkha-jihāsayā vīta-rāgo hi nirduḥkhas tasminn api na khidyati // yasyābhimāno mokṣe 'pi dehe 'pi mamatā tathā na ca jñānī na vā yogī kevalaṃ duḥkhabhāg asau // yasyābhimāno mokṣe 'pi dehe 'pi mamatā tathā na ca jñānī na vā yogī kevalaṃ duḥkhabhāg asau // haro yady upadeṣṭā te hariḥ kamalajo 'pi vā tathāpi na tava svāsthyaṃ sarvavismaraṇād ṛte // haro yady upadeṣṭā te hariḥ kamala-jo 'pi vā tathāpi na tava svāsthyaṃ sarva-vismaraṇād ṛte // tena jñānaphalaṃ prāptaṃ yogābhyāsaphalaṃ tathā tṛptaḥ svacchendriyo nityam ekākī ramate tu yaḥ // tena jñāna-phalaṃ prāptaṃ yogābhyāsa-phalaṃ tathā tṛptaḥ svacchendriyo nityam ekākī ramate tu yaḥ // na kadācij jagaty asmiṃs tattvajño hanta khidyati yata ekena tenedaṃ pūrṇaṃ brahmāṇḍamaṇḍalam // na kadācij jagaty asmiṃs tattva-jño hanta khidyati yata ekena tenedaṃ pūrṇaṃ brahmāṇḍa-maṇḍalam // na jātu viṣayāḥ ke 'pi svārāmaṃ harṣayanty amī sallakīpallavaprītam ivebhaṃ nimbapallavāḥ // na jātu viṣayāḥ ke 'pi svārāmaṃ harṣayanty amī sallakī-pallava-prītam ivebhaṃ nimba-pallavāḥ // yas tu bhogeṣu bhukteṣu na bhavaty adhivāsitaḥ abhukteṣu nirākāṅkṣī tādṛśo bhavadurlabhaḥ // yas tu bhogeṣu bhukteṣu na bhavaty adhivāsitaḥ abhukteṣu nirākāṅkṣī tādṛśo bhava-durlabhaḥ // bubhukṣur iha saṃsāre mumukṣur api dṛśyate bhogamokṣanirākāṅkṣī viralo hi mahāśāyaḥ // bubhukṣur iha saṃsāre mumukṣur api dṛśyate bhoga-mokṣa-nirākāṅkṣī viralo hi mahāśāyaḥ // dharmārthakāmamokṣeṣu jīvite maraṇe tathā kasyāpy udāracittasya heyopādeyatā na hi // dharmārtha-kāma-mokṣeṣu jīvite maraṇe tathā kasyāpy udāra-cittasya heyopādeyatā na hi // vāñchā na viśvavilaye na dveṣas tasya ca sthitau yathā jīvikayā tasmād dhanya āste yathā sukhaṃ // vāñchā na viśva-vilaye na dveṣas tasya ca sthitau yathā jīvikayā tasmād dhanya āste yathā sukhaṃ // kṛtārtho 'nena jñānenety evaṃ galitadhīḥ kṛtī paśyan śṛṇvan spṛśan jighrann aśnann aste yathā sukhaṃ // kṛtārtho 'nena jñānenety evaṃ galita-dhīḥ kṛtī paśyan śṛṇvan spṛśan jighrann aśnann aste yathā sukhaṃ // śūnyā dṛṣṭir vṛthā ceṣṭā vikalānīndriyāṇi ca na spṛhā na viraktir vā kṣīṇasaṃsārasāgare // śūnyā dṛṣṭir vṛthā ceṣṭā vikalānīndriyāṇi ca na spṛhā na viraktir vā kṣīṇa-saṃsāra-sāgare // na jagarti na nidrāti nonmīlati na mīlati aho paradaśā kvāpi vartate muktacetasaḥ // na jagarti na nidrāti nonmīlati na mīlati aho para-daśā kvāpi vartate mukta-cetasaḥ // sarvatra dṛśyate svasthaḥ sarvatra vimalāśayaḥ samastavāsanā mukto muktaḥ sarvatra rājate // sarvatra dṛśyate sva-sthaḥ sarvatra vimalāśayaḥ samasta-vāsanā mukto muktaḥ sarvatra rājate // paśyan śṛṇvan spṛśan jighrann aśnan gṛhṇan vadanvrajan īhitānīhitair mukto mukta eva mahāśayaḥ // paśyan śṛṇvan spṛśan jighrann aśnan gṛhṇan vadanvrajan īhitānīhitair mukto mukta eva mahāśayaḥ // na nindati na ca stauti na hṛṣyati na kupyati na dadāti na gṛhṇāti muktaḥ sarvatra nīrasaḥ // na nindati na ca stauti na hṛṣyati na kupyati na dadāti na gṛhṇāti muktaḥ sarvatra nīrasaḥ // sānurāgāṃ striyaṃ dṛṣṭvā mṛtyuṃ vā samupasthitam avihvalamanāḥ svastho mukta eva mahāśayaḥ // sānurāgāṃ striyaṃ dṛṣṭvā mṛtyuṃ vā samupasthitam avihvala-manāḥ sva-stho mukta eva mahāśayaḥ // sukhe duḥkhe nare nāryāṃ saṃpatsu ca vipatsu ca viśeṣo naiva dhīrasya sarvatra samadarśinaḥ // sukhe duḥkhe nare nāryāṃ saṃpatsu ca vipatsu ca viśeṣo naiva dhīrasya sarvatra sama-darśinaḥ // na hiṃsā naiva kāruṇyaṃ nauddhatyaṃ na ca dīnatā nāścaryaṃ naiva ca kṣobhaḥ kṣīṇasaṃsaraṇe nare // na hiṃsā naiva kāruṇyaṃ nauddhatyaṃ na ca dīnatā nāścaryaṃ naiva ca kṣobhaḥ kṣīṇa-saṃsaraṇe nare // na mukto viṣayadveṣṭā na vā viṣayalolupaḥ asaṃsaktamanā nityaṃ prāptāprāptam upāśnute // na mukto viṣaya-dveṣṭā na vā viṣaya-lolupaḥ asaṃsakta-manā nityaṃ prāptāprāptam upāśnute // samādhānāsamādhāna hitāhitavikalpanāḥ śūnyacitto na jānāti kaivalyam iva saṃsthitaḥ // samādhānāsamādhāna hitāhita-vikalpanāḥ śūnya-citto na jānāti kaivalyam iva saṃsthitaḥ // nirmamo nirahaṃkāro na kiṃcid iti niścitaḥ antargalitasarvāśaḥ kurvann api karoti na // nirmamo nirahaṃkāro na kiṃcid iti niścitaḥ antar-galita-sarvāśaḥ kurvann api karoti na // manaḥprakāśasammoha svapnajāḍyavivarjitaḥ daśāṃ kām api saṃprāpto bhaved galitamānasaḥ // manaḥ-prakāśa-sammoha svapna-jāḍya-vivarjitaḥ daśāṃ kām api saṃprāpto bhaved galita-mānasaḥ // yasya bodhodaye tāvat svapnavad bhavati bhramaḥ tasmai sukhaikarūpāya namaḥ śāntāya tejase // yasya bodhodaye tāvat svapnavad bhavati bhramaḥ tasmai sukhaika-rūpāya namaḥ śāntāya tejase // arjayitvākhilān arthān bhogān āpnoti puṣkalān na hi sarvaparityāgam antareṇa sukhī bhavet // arjayitvākhilān arthān bhogān āpnoti puṣkalān na hi sarva-parityāgam antareṇa sukhī bhavet // kartavyaduḥkhamārtaṇḍa jvālād agdhāntarātmanaḥ kutaḥ praśamapīyūṣa dhārāsāram ṛte sukham // kartavya-duḥkha-mārtaṇḍa jvālād agdhāntarātmanaḥ kutaḥ praśama-pīyūṣa dhārāsāram ṛte sukham // bhavo 'yaṃ bhāvanāmātro na kiṃcit paramarthataḥ nāsty abhāvaḥ svabhāvanāṃ bhāvābhāvavibhāvinām // bhavo 'yaṃ bhāvanā-mātro na kiṃcit param-arthataḥ nāsty abhāvaḥ sva-bhāvanāṃ bhāvābhāva-vibhāvinām // na dūraṃ na ca saṅkocāl labdham evātmanaḥ padam nirvikalpaṃ nirāyāsaṃ nirvikāraṃ nirañjanam // na dūraṃ na ca saṅkocāl labdham evātmanaḥ padam nirvikalpaṃ nirāyāsaṃ nirvikāraṃ nirañjanam // vyāmohamātraviratau svarūpādānamātrataḥ vītaśokā virājante nirāvaraṇadṛṣṭayaḥ // vyāmoha-mātra-viratau svarūpādāna-mātrataḥ vītaśokā virājante nirāvaraṇa-dṛṣṭayaḥ // samastaṃ kalpanāmātram ātmā muktaḥ sanātanaḥ iti vijñāya dhīro hi kim abhyasyati bālavat // samastaṃ kalpanā-mātram ātmā muktaḥ sanātanaḥ iti vijñāya dhīro hi kim abhyasyati bālavat // ātmā brahmeti niścitya bhāvābhāvau ca kalpitau niṣkāmaḥ kiṃ vijānāti kiṃ brūte ca karoti kiṃ // ātmā brahmeti niścitya bhāvābhāvau ca kalpitau niṣkāmaḥ kiṃ vijānāti kiṃ brūte ca karoti kiṃ // ayaṃ so 'ham ayaṃ nāham iti kṣīṇā vikalpanāḥ sarvam ātmeti niścitya tūṣṇībhūtasya yoginaḥ // ayaṃ so 'ham ayaṃ nāham iti kṣīṇā vikalpanāḥ sarvam ātmeti niścitya tūṣṇī-bhūtasya yoginaḥ // na vikṣepo na caikāgryaṃ nātibodho na mūḍhatā na sukhaṃ na ca vā duḥkham upaśāntasya yoginaḥ // na vikṣepo na caikāgryaṃ nātibodho na mūḍhatā na sukhaṃ na ca vā duḥkham upaśāntasya yoginaḥ // svārājye bhaikṣavṛttau ca lābhālābhe jane vane nirvikalpasvabhāvasya na viṣeso 'sti yoginaḥ // svārājye bhaikṣa-vṛttau ca lābhālābhe jane vane nirvikalpa-svabhāvasya na viṣeso 'sti yoginaḥ // kva dharmaḥ kva ca vā kāmaḥ kva cārthaḥ kva vivekitā idaṃ kṛtam idaṃ neti dvandvair muktasya yoginaḥ // kva dharmaḥ kva ca vā kāmaḥ kva cārthaḥ kva vivekitā idaṃ kṛtam idaṃ neti dvandvair muktasya yoginaḥ // kṛtyaṃ kim api naivāsti na kāpi hṛdi rañjanā yathājīvanam eveha jīvanmuktasya yoginaḥ // kṛtyaṃ kim api naivāsti na kāpi hṛdi rañjanā yathā-jīvanam eveha jīvan-muktasya yoginaḥ // kva mohaḥ kva ca vā viśvaṃ kva tad dhyānaṃ kva muktatā sarvasaṅkalpasīmāyāṃ viśrāntasya mahātmanaḥ // kva mohaḥ kva ca vā viśvaṃ kva tad dhyānaṃ kva muktatā sarva-saṅkalpa-sīmāyāṃ viśrāntasya mahātmanaḥ // yena viśvam idaṃ dṛṣṭaṃ sa nāstīti karotu vai nirvāsanaḥ kiṃ kurute paśyann api na paśyati // yena viśvam idaṃ dṛṣṭaṃ sa nāstīti karotu vai nirvāsanaḥ kiṃ kurute paśyann api na paśyati // yena dṛṣṭaṃ paraṃ brahma so 'haṃ brahmeti cintayet kiṃ cintayati niścinto dvitīyaṃ yo na paśyati // yena dṛṣṭaṃ paraṃ brahma so 'haṃ brahmeti cintayet kiṃ cintayati niścinto dvitīyaṃ yo na paśyati // dṛṣṭo yenātmavikṣepo nirodhaṃ kurute tv asau udāras tu na vikṣiptaḥ sādhyābhāvāt karoti kim // dṛṣṭo yenātma-vikṣepo nirodhaṃ kurute tv asau udāras tu na vikṣiptaḥ sādhyābhāvāt karoti kim // dhīro lokaviparyasto varttamāno 'pi lokavat na samādhiṃ na vikṣepaṃ na lepaṃ svasya paśyati // dhīro loka-viparyasto varttamāno 'pi lokavat na samādhiṃ na vikṣepaṃ na lepaṃ svasya paśyati // bhāvābhāvavihīno yas tṛpto nirvāsano budhaḥ naiva kiṃcit kṛtaṃ tena lokadṛṣṭyā vikurvatā // bhāvābhāva-vihīno yas tṛpto nirvāsano budhaḥ naiva kiṃcit kṛtaṃ tena loka-dṛṣṭyā vikurvatā // pravṛttau vā nirvṛttau vā naiva dhīrasya durgrahaḥ yadā yat kartum āyāti tatkṛtvā tiṣṭhataḥ sukham // pravṛttau vā nirvṛttau vā naiva dhīrasya durgrahaḥ yadā yat kartum āyāti tatkṛtvā tiṣṭhataḥ sukham // nirvāsano nirālambaḥ svacchando muktabandhanaḥ kṣiptaḥ saṃskāravātena ceṣṭate śuṣkaparṇavat // nirvāsano nirālambaḥ svacchando mukta-bandhanaḥ kṣiptaḥ saṃskāra-vātena ceṣṭate śuṣka-parṇavat // asaṃsārasya tu kvāpi na harṣo na viṣāditā sa śītalamanā nityaṃ videha iva rājate // asaṃsārasya tu kvāpi na harṣo na viṣāditā sa śītala-manā nityaṃ videha iva rājate // kutrāpi na jihāsāsti nāśo vāpi na kutracit ātmārāmasya dhīrasya śītalācchatarātmanaḥ // kutrāpi na jihāsāsti nāśo vāpi na kutracit ātmārāmasya dhīrasya śītalācchatarātmanaḥ // prakṛtyā śūnyacittasya kurvato 'sya yadṛcchayā prākṛtasyeva dhīrasya na māno nāvamānatā // prakṛtyā śūnya-cittasya kurvato 'sya yad-ṛcchayā prākṛtasyeva dhīrasya na māno nāvamānatā // kṛtaṃ dehena karmedaṃ na mayā śuddharūpiṇā iti cintānurodhī yaḥ kurvann api karoti na // kṛtaṃ dehena karmedaṃ na mayā śuddha-rūpiṇā iti cintānurodhī yaḥ kurvann api karoti na // atadvādīva kurute na bhaved api bāliśaḥ jīvanmuktaḥ sukhī śrīmān saṃsarann api śobhate // atad-vādīva kurute na bhaved api bāliśaḥ jīvan-muktaḥ sukhī śrīmān saṃsarann api śobhate // nānāvicārasuśrānto dhīro viśrāntim āgataḥ na kalpate na jānāti na śṛṇoti na paśyati // nānā-vicāra-suśrānto dhīro viśrāntim āgataḥ na kalpate na jānāti na śṛṇoti na paśyati // asamādher avikṣepān na mumukṣur na cetaraḥ niścitya kalpitaṃ paśyan brahmaivāste mahāśayaḥ // asamādher avikṣepān na mumukṣur na cetaraḥ niścitya kalpitaṃ paśyan brahmaivāste mahāśayaḥ // yasyāntaḥ syād ahaṅkāro na karoti karoti saḥ nirahaṅkāradhīreṇa na kiṃcid akṛtaṃ kṛtam // yasyāntaḥ syād ahaṅkāro na karoti karoti saḥ nirahaṅkāra-dhīreṇa na kiṃcid akṛtaṃ kṛtam // nodvignaṃ na ca santuṣṭam akartṛ spandavarjitam nirāśaṃ gatasandehaṃ cittaṃ muktasya rājate // nodvignaṃ na ca santuṣṭam akartṛ spanda-varjitam nirāśaṃ gata-sandehaṃ cittaṃ muktasya rājate // nirdhyātuṃ ceṣṭituṃ vāpi yac cittaṃ na pravarttate nirnimittam idaṃ kin tu nirdhyāyati viceṣṭate // nirdhyātuṃ ceṣṭituṃ vāpi yac cittaṃ na pravarttate nirnimittam idaṃ kin tu nirdhyāyati viceṣṭate // tattvaṃ yathārtham ākarṇya mandaḥ prāpnoti mūḍhatām atha vāyāti saṅkocam amūḍhaḥ ko 'pi mūḍhavat // tattvaṃ yathārtham ākarṇya mandaḥ prāpnoti mūḍhatām atha vāyāti saṅkocam amūḍhaḥ ko 'pi mūḍhavat // ekāgratā nirodho vā mūḍhair abhyasyate bhṛśam dhīrāḥ kṛtyaṃ na paśyanti suptavat svapade sthitāḥ // ekāgratā nirodho vā mūḍhair abhyasyate bhṛśam dhīrāḥ kṛtyaṃ na paśyanti suptavat sva-pade sthitāḥ // aprayatnāt prayatnād vā mūḍho nāpnoti nirvṛtim tattvaniścayamātreṇa prājño bhavati nirvṛtaḥ // aprayatnāt prayatnād vā mūḍho nāpnoti nirvṛtim tattva-niścaya-mātreṇa prājño bhavati nirvṛtaḥ // śuddhaṃ buddhaṃ priyaṃ pūrṇaṃ niṣprapañcaṃ nirāmayam ātmānaṃ taṃ na jānanti tatrābhyāsaparā janāḥ // śuddhaṃ buddhaṃ priyaṃ pūrṇaṃ niṣprapañcaṃ nirāmayam ātmānaṃ taṃ na jānanti tatrābhyāsa-parā janāḥ // nāpnoti karmaṇā mokṣaṃ vimūḍho 'bhyāsarūpiṇā dhanyo vijñānamātreṇa muktas tiṣṭhaty avikriyaḥ // nāpnoti karmaṇā mokṣaṃ vimūḍho 'bhyāsa-rūpiṇā dhanyo vijñāna-mātreṇa muktas tiṣṭhaty avikriyaḥ // mūḍho nāpnoti tad brahma yato bhavitum icchati anicchann api dhīro hi parabrahmasvarūpabhāk // mūḍho nāpnoti tad brahma yato bhavitum icchati anicchann api dhīro hi para-brahma-svarūpa-bhāk // nirādhārā grahavyagrā mūḍhāḥ saṃsārapoṣakāḥ etasyānarthamūlasya mūlacchedaḥ kṛto budhaiḥ // nirādhārā grahavya-grā mūḍhāḥ saṃsāra-poṣakāḥ etasyānartha-mūlasya mūla-cchedaḥ kṛto budhaiḥ // na śāntiṃ labhate mūḍho yataḥ śamitum icchati dhīras tattvaṃ viniścitya sarvadā śāntamānasaḥ // na śāntiṃ labhate mūḍho yataḥ śamitum icchati dhīras tattvaṃ viniścitya sarvadā śānta-mānasaḥ // kvātmano darśanaṃ tasya yad dṛṣṭam avalambate dhīrās taṃ taṃ na paśyanti paśyanty ātmānam avyayam // kvātmano darśanaṃ tasya yad dṛṣṭam avalambate dhīrās taṃ taṃ na paśyanti paśyanty ātmānam avyayam // kva nirodho vimūḍhasya yo nirbandhaṃ karoti vai svārāmasyaiva dhīrasya sarvadāsāv akṛtrimaḥ // kva nirodho vimūḍhasya yo nirbandhaṃ karoti vai svārāmasyaiva dhīrasya sarvadāsāv akṛtrimaḥ // bhāvasya bhāvakaḥ kaścin na kiṃcid bhāvako 'paraḥ ubhayābhāvakaḥ kaścid evam eva nirākulaḥ // bhāvasya bhāvakaḥ kaścin na kiṃcid bhāvako 'paraḥ ubhayābhāvakaḥ kaścid evam eva nirākulaḥ // śuddham advayam ātmānaṃ bhāvayanti kubuddhayaḥ na tu jānanti saṃmohād yāvajjīvam anirvṛtāḥ // śuddham advayam ātmānaṃ bhāvayanti ku-buddhayaḥ na tu jānanti saṃmohād yāvaj-jīvam anirvṛtāḥ // mumukṣor buddhir ālambam antareṇa na vidyate nirālambaiva niṣkāmā buddhir muktasya sarvadā // mumukṣor buddhir ālambam antareṇa na vidyate nirālambaiva niṣkāmā buddhir muktasya sarvadā // viṣayadvīpino vīkṣya cakitāḥ śaraṇārthinaḥ viśanti jhaṭiti kroḍaṃ nirodhaikāgryasiddhaye // viṣaya-dvīpino vīkṣya cakitāḥ śaraṇārthinaḥ viśanti jhaṭiti kroḍaṃ nirodhaikāgrya-siddhaye // nirvāsanaṃ hariṃ dṛṣṭvā tūṣṇīṃ viṣayadantinaḥ palāyante na śaktās te sevante kṛtacāṭavaḥ // nirvāsanaṃ hariṃ dṛṣṭvā tūṣṇīṃ viṣaya-dantinaḥ palāyante na śaktās te sevante kṛta-cāṭavaḥ // na muktikārikāṃ dhatte niḥśaṅko yuktamānasaḥ paśyañ chṛṇvan spṛśañ jighrann aśnann āste yathāsukham // na mukti-kārikāṃ dhatte niḥśaṅko yukta-mānasaḥ paśyañ chṛṇvan spṛśañ jighrann aśnann āste yathā-sukham // vastuśravaṇamātreṇa śuddhabuddhir nirākulaḥ naivācāramanācāram audāsyaṃ vā prapaśyati // vastu-śravaṇa-mātreṇa śuddha-buddhir nirākulaḥ naivācāram-anācāram audāsyaṃ vā prapaśyati // yadā yat kartum āyāti tadā tatkurute ṛjuḥ śubhaṃ vāpy aśubhaṃ vāpi tasya ceṣṭā hi bālavat // yadā yat kartum āyāti tadā tat-kurute ṛjuḥ śubhaṃ vāpy aśubhaṃ vāpi tasya ceṣṭā hi bālavat // svātantryāt sukham āpnoti svātantryāl labhate param svātantryān nirvṛtiṃ gacchet svātantryāt paramaṃ padam // svā-tantryāt sukham āpnoti svā-tantryāl labhate param svā-tantryān nirvṛtiṃ gacchet svā-tantryāt paramaṃ padam // akartṛtvam abhoktṛtvaṃ svātmano manyate yadā tadā kṣīṇā bhavanty eva samastāś cittavṛttayaḥ // akartṛtvam abhoktṛtvaṃ svātmano manyate yadā tadā kṣīṇā bhavanty eva samastāś citta-vṛttayaḥ // ucchṛṅkhalāpy akṛtikā sthitir dhīrasya rājate na tu saspṛhacittasya śāntir mūḍhasya kṛtrimā // ucchṛṅkhalāpy akṛtikā sthitir dhīrasya rājate na tu saspṛha-cittasya śāntir mūḍhasya kṛtrimā // vilasanti mahābhogair viśanti girigahvarān nirastakalpanā dhīrā abaddhā muktabuddhayaḥ // vilasanti mahābhogair viśanti giri-gahvarān nirasta-kalpanā dhīrā abaddhā mukta-buddhayaḥ // śrotriyaṃ devatāṃ tīrtham aṅganāṃ bhūpatiṃ priyam dṛṣṭvā sampūjya dhīrasya na kāpi hṛdi vāsanā // śrotriyaṃ devatāṃ tīrtham aṅganāṃ bhūpatiṃ priyam dṛṣṭvā sampūjya dhīrasya na kāpi hṛdi vāsanā // bhṛtyaiḥ putraiḥ kalatraiś ca dauhitraiś cāpi gotrajaiḥ vihasya dhikkṛto yogī na yāti vikṛtiṃ manāk // bhṛtyaiḥ putraiḥ kalatraiś ca dauhitraiś cāpi gotrajaiḥ vihasya dhik-kṛto yogī na yāti vikṛtiṃ manāk // santuṣṭo 'pi na santuṣṭaḥ khinno 'pi na ca khidyate tasyāścaryadaśāṃ tāṃ tāṃ tādṛśā eva jānate // santuṣṭo 'pi na santuṣṭaḥ khinno 'pi na ca khidyate tasyāścarya-daśāṃ tāṃ tāṃ tādṛśā eva jānate // kartavyataiva saṃsāro na tāṃ paśyanti sūrayaḥ śūnyākārā nirākārā nirvikārā nirāmayāḥ // kartavyataiva saṃsāro na tāṃ paśyanti sūrayaḥ śūnyākārā nirākārā nirvikārā nirāmayāḥ // akurvann api saṃkṣobhād vyagraḥ sarvatra mūḍhadhīḥ kurvann api tu kṛtyāni kuśalo hi nirākulaḥ // akurvann api saṃkṣobhād vyagraḥ sarvatra mūḍhadhīḥ kurvann api tu kṛtyāni kuśalo hi nirākulaḥ // sukham āste sukhaṃ śete sukham āyāti yāti ca sukhaṃ vakti sukhaṃ bhuṅkte vyavahāre 'pi śāntadhīḥ // sukham āste sukhaṃ śete sukham āyāti yāti ca sukhaṃ vakti sukhaṃ bhuṅkte vyavahāre 'pi śāntadhīḥ // svabhāvād yasya naivārtir lokavad vyavahāriṇaḥ mahāhrada ivākṣobhyo gatakleśaḥ suśobhate // svabhāvād yasya naivārtir lokavad vyavahāriṇaḥ mahā-hrada ivākṣobhyo gata-kleśaḥ suśobhate // nivṛttir api mūḍhasya pravṛttir upajāyate pravṛttir api dhīrasya nivṛttiphalabhāginī // nivṛttir api mūḍhasya pravṛttir upajāyate pravṛttir api dhīrasya nivṛtti-phalabhāginī // parigraheṣu vairāgyaṃ prāyo mūḍhasya dṛśyate dehe vigalitāśasya kva rāgaḥ kva virāgatā // parigraheṣu vairāgyaṃ prāyo mūḍhasya dṛśyate dehe vigalitāśasya kva rāgaḥ kva virāgatā // bhāvanābhāvanāsaktā dṛṣṭir mūḍhasya sarvadā bhāvyabhāvanayā sā tu svasthasyādṛṣṭirūpiṇī // bhāvanābhāvanā-saktā dṛṣṭir mūḍhasya sarvadā bhāvya-bhāvanayā sā tu svasthasyādṛṣṭi-rūpiṇī // sarvārambheṣu niṣkāmo yaś cared bālavan muniḥ na lepas tasya śuddhasya kriyamāṇe 'pi karmaṇi // sarvārambheṣu niṣkāmo yaś cared bālavan muniḥ na lepas tasya śuddhasya kriyamāṇe 'pi karmaṇi // sa eva dhanya ātmajñaḥ sarvabhāveṣu yaḥ samaḥ paśyan śṛṇvan spṛśan jighrann aśnan nistarṣamānasaḥ // sa eva dhanya ātma-jñaḥ sarva-bhāveṣu yaḥ samaḥ paśyan śṛṇvan spṛśan jighrann aśnan nistarṣa-mānasaḥ // kva saṃsāraḥ kva cābhāsaḥ kva sādhyaṃ kva ca sādhanam ākāśasyeva dhīrasya nirvikalpasya sarvadā // kva saṃsāraḥ kva cābhāsaḥ kva sādhyaṃ kva ca sādhanam ākāśasyeva dhīrasya nirvikalpasya sarvadā // sa jayaty arthasaṃnyāsī pūrṇasvarasavigrahaḥ akṛtrimo 'navacchinne samādhir yasya vartate // sa jayaty artha-saṃnyāsī pūrṇa-svarasa-vigrahaḥ akṛtrimo 'navacchinne samādhir yasya vartate // bahunātra kim uktena jñātatattvo mahāśayaḥ bhogamokṣanirākāṅkṣī sadā sarvatra nīrasaḥ // bahunātra kim uktena jñāta-tattvo mahāśayaḥ bhoga-mokṣa-nirākāṅkṣī sadā sarvatra nīrasaḥ // mahadādi jagaddvaitaṃ nāmamātravijṛmbhitam vihāya śuddhabodhasya kiṃ kṛtyam avaśiṣyate // mahad-ādi jagad-dvaitaṃ nāma-mātra-vijṛmbhitam vihāya śuddha-bodhasya kiṃ kṛtyam avaśiṣyate // bhramabhūtam idaṃ sarvaṃ kiṃcin nāstīti niścayī alakṣyasphuraṇaḥ śuddhaḥ svabhāvenaiva śāmyati // bhrama-bhūtam idaṃ sarvaṃ kiṃcin nāstīti niścayī alakṣya-sphuraṇaḥ śuddhaḥ svabhāvenaiva śāmyati // śuddhasphuraṇarūpasya dṛśyabhāvam apaśyataḥ kva vidhiḥ kva ca vairāgyaṃ kva tyāgaḥ kva śamo 'pi vā // śuddha-sphuraṇa-rūpasya dṛśya-bhāvam apaśyataḥ kva vidhiḥ kva ca vairāgyaṃ kva tyāgaḥ kva śamo 'pi vā // sphurato 'nantarūpeṇa prakṛtiṃ ca na paśyataḥ kva bandhaḥ kva ca vā mokṣaḥ kva harṣaḥ kva viṣāditā // sphurato 'nanta-rūpeṇa prakṛtiṃ ca na paśyataḥ kva bandhaḥ kva ca vā mokṣaḥ kva harṣaḥ kva viṣāditā // buddhiparyantasaṃsāre māyāmātraṃ vivartate nirmamo nirahaṅkāro niṣkāmaḥ śobhate budhaḥ // buddhi-paryanta-saṃsāre māyā-mātraṃ vivartate nirmamo nirahaṅkāro niṣkāmaḥ śobhate budhaḥ // akṣayaṃ gatasantāpam ātmānaṃ paśyato muneḥ kva vidyā ca kva vā viśvaṃ kva deho 'haṃ mameti vā // akṣayaṃ gata-santāpam ātmānaṃ paśyato muneḥ kva vidyā ca kva vā viśvaṃ kva deho 'haṃ mameti vā // nirodhādīni karmāṇi jahāti jaḍadhīr yadi manorathān pralāpāṃś ca kartum āpnoty atatkṣaṇāt // nirodhādīni karmāṇi jahāti jaḍadhīr yadi mano-rathān pralāpāṃś ca kartum āpnoty atatkṣaṇāt // mandaḥ śrutvāpi tadvastu na jahāti vimūḍhatām nirvikalpo bahiryatnād antarviṣayalālasaḥ // mandaḥ śrutvāpi tad-vastu na jahāti vimūḍhatām nirvikalpo bahir-yatnād antar-viṣaya-lālasaḥ // jñānād galitakarmā yo lokadṛṣṭyāpi karmakṛt nāpnoty avasaraṃ kartuṃ vaktum eva na kiṃcana // jñānād galita-karmā yo loka-dṛṣṭyāpi karma-kṛt nāpnoty avasaraṃ kartuṃ vaktum eva na kiṃcana // kva tamaḥ kva prakāśo vā hānaṃ kva ca na kiṃcana nirvikārasya dhīrasya nirātaṅkasya sarvadā // kva tamaḥ kva prakāśo vā hānaṃ kva ca na kiṃcana nirvikārasya dhīrasya nirātaṅkasya sarvadā // kva dhairyaṃ kva vivekitvaṃ kva nirātaṅkatāpi vā anirvācyasvabhāvasya niḥsvabhāvasya yoginaḥ // kva dhairyaṃ kva vivekitvaṃ kva nirātaṅkatāpi vā anirvācya-svabhāvasya niḥsvabhāvasya yoginaḥ // na svargo naiva narako jīvanmuktir na caiva hi bahunātra kim uktena yogadṛṣṭyā na kiṃcana // na svargo naiva narako jīvan-muktir na caiva hi bahunātra kim uktena yoga-dṛṣṭyā na kiṃcana // naiva prārthayate lābhaṃ nālābhenānuśocati dhīrasya śītalaṃ cittam amṛtenaiva pūritam // naiva prārthayate lābhaṃ nālābhenānuśocati dhīrasya śītalaṃ cittam amṛtenaiva pūritam // na śāntaṃ stauti niṣkāmo na duṣṭam api nindati samaduḥkhasukhas tṛptaḥ kiṃcit kṛtyaṃ na paśyati // na śāntaṃ stauti niṣkāmo na duṣṭam api nindati sama-duḥkha-sukhas tṛptaḥ kiṃcit kṛtyaṃ na paśyati // dhīro na dveṣṭi saṃsāram ātmānaṃ na didṛkṣati harṣāmarṣavinirmukto na mṛto na ca jīvati // dhīro na dveṣṭi saṃsāram ātmānaṃ na didṛkṣati harṣāmarṣa-vinirmukto na mṛto na ca jīvati // niḥsnehaḥ putradārādau niṣkāmo viṣayeṣu ca niścintaḥ svaśarīre 'pi nirāśaḥ śobhate budhaḥ // niḥsnehaḥ putra-dārādau niṣkāmo viṣayeṣu ca niścintaḥ svaśarīre 'pi nirāśaḥ śobhate budhaḥ // tuṣṭiḥ sarvatra dhīrasya yathāpatitavartinaḥ svacchandaṃ carato deśān yatrāstamitaśāyinaḥ // tuṣṭiḥ sarvatra dhīrasya yathā-patita-vartinaḥ svacchandaṃ carato deśān yatrāstamita-śāyinaḥ // patatūdetu vā deho nāsya cintā mahātmanaḥ svabhāvabhūmiviśrānti vismṛtāśeṣasaṃsṛteḥ // patatūdetu vā deho nāsya cintā mahātmanaḥ svabhāva-bhūmi-viśrānti vismṛtāśeṣa-saṃsṛteḥ // akiṃcanaḥ kāmacāro nirdvandvaś chinnasaṃśayaḥ asaktaḥ sarvabhāveṣu kevalo ramate budhaḥ // akiṃcanaḥ kāma-cāro nirdvandvaś chinna-saṃśayaḥ asaktaḥ sarva-bhāveṣu kevalo ramate budhaḥ // nirmamaḥ śobhate dhīraḥ samaloṣṭāśmakāñcanaḥ subhinnahṛdayagranthir vinirdhūtarajastamaḥ // nirmamaḥ śobhate dhīraḥ sama-loṣṭāśma-kāñcanaḥ subhinna-hṛdaya-granthir vinirdhūta-rajas-tamaḥ // sarvatrānavadhānasya na kiṃcid vāsanā hṛdi muktātmano vitṛptasya tulanā kena jāyate // sarvatrānavadhānasya na kiṃcid vāsanā hṛdi muktātmano vitṛptasya tulanā kena jāyate // jānann api na jānāti paśyann api na paśyati bruvann api na ca brūte ko 'nyo nirvāsanād ṛte // jānann api na jānāti paśyann api na paśyati bruvann api na ca brūte ko 'nyo nirvāsanād ṛte // bhikṣur vā bhūpatir vāpi yo niṣkāmaḥ sa śobhate bhāveṣu galitā yasya śobhanāśobhanā matiḥ // bhikṣur vā bhūpatir vāpi yo niṣkāmaḥ sa śobhate bhāveṣu galitā yasya śobhanāśobhanā matiḥ // kva svācchandyaṃ kva saṅkocaḥ kva vā tattvaviniścayaḥ nirvyājārjavabhūtasya caritārthasya yoginaḥ // kva svācchandyaṃ kva saṅkocaḥ kva vā tattva-viniścayaḥ nirvyājārjava-bhūtasya caritārthasya yoginaḥ // ātmaviśrāntitṛptena nirāśena gatārtinā antar yad anubhūyeta tat kathaṃ kasya kathyate // ātma-viśrānti-tṛptena nirāśena gatārtinā antar yad anubhūyeta tat kathaṃ kasya kathyate // supto 'pi na suṣuptau ca svapne 'pi śayito na ca jāgare 'pi na jāgarti dhīras tṛptaḥ pade pade // supto 'pi na suṣuptau ca svapne 'pi śayito na ca jāgare 'pi na jāgarti dhīras tṛptaḥ pade pade // jñaḥ sacinto 'pi niścintaḥ sendriyo 'pi nirindriyaḥ sabuddhir api nirbuddhiḥ sāhaṅkāro 'nahaṃkṛtiḥ // jñaḥ sacinto 'pi niścintaḥ sendriyo 'pi nirindriyaḥ sabuddhir api nirbuddhiḥ sāhaṅkāro 'nahaṃkṛtiḥ // na sukhī na ca vā duḥkhī na virakto na saṅgavān na mumukṣur na vā mukto na kiṃcin na ca kiṃcana // na sukhī na ca vā duḥkhī na virakto na saṅgavān na mumukṣur na vā mukto na kiṃcin na ca kiṃcana // vikṣepe 'pi na vikṣiptaḥ samādhau na samādhimān jāḍye 'pi na jaḍo dhanyaḥ pāṇḍitye 'pi na paṇḍitaḥ // vikṣepe 'pi na vikṣiptaḥ samādhau na samādhimān jāḍye 'pi na jaḍo dhanyaḥ pāṇḍitye 'pi na paṇḍitaḥ // mukto yathāsthitisvasthaḥ kṛtakartavyanirvṛtaḥ samaḥ sarvatra vaitṛṣṇyān na smaraty akṛtaṃ kṛtam // mukto yathā-sthiti-svasthaḥ kṛta-kartavya-nirvṛtaḥ samaḥ sarvatra vaitṛṣṇyān na smaraty akṛtaṃ kṛtam // na prīyate vandyamāno nindyamāno na kupyati naivodvijati maraṇe jīvane nābhinandati // na prīyate vandyamāno nindyamāno na kupyati naivodvijati maraṇe jīvane nābhinandati // na dhāvati janākīrṇaṃ nāraṇyam upaśāntadhīḥ yathātathā yatratatra sama evāvatiṣṭhate // na dhāvati janākīrṇaṃ nāraṇyam upaśānta-dhīḥ yathā-tathā yatra-tatra sama evāvatiṣṭhate // tattvavijñānasandaṃśam ādāya hṛdayodarāt nānāvidhaparāmarśa śalyoddhāraḥ kṛto mayā // tattva-vijñāna-sandaṃśam ādāya hṛdayodarāt nānā-vidha-parāmarśa śalyoddhāraḥ kṛto mayā // kva dharmaḥ kva ca vā kāmaḥ kva cārthaḥ kva vivekitā kva dvaitaṃ kva ca vādvaitaṃ svamahimni sthitasya me // kva dharmaḥ kva ca vā kāmaḥ kva cārthaḥ kva vivekitā kva dvaitaṃ kva ca vādvaitaṃ svamahimni sthitasya me // kva bhūtaṃ kva bhaviṣyad vā vartamānam api kva vā kva deśaḥ kva ca vā nityaṃ svamahimni sthitasya me // kva bhūtaṃ kva bhaviṣyad vā vartamānam api kva vā kva deśaḥ kva ca vā nityaṃ svamahimni sthitasya me // kva cātmā kva ca vānātmā kva śubhaṃ kvāsubhaṃ yathā kva cintā kva ca vācintā svamahimni sthitasya me // kva cātmā kva ca vānātmā kva śubhaṃ kvāsubhaṃ yathā kva cintā kva ca vācintā svamahimni sthitasya me // kva svapnaḥ kva suṣuptir vā kva ca jāgaraṇaṃ tathā kva turiyaṃ bhayaṃ vāpi svamahimni sthitasya me // kva svapnaḥ kva suṣuptir vā kva ca jāgaraṇaṃ tathā kva turiyaṃ bhayaṃ vāpi svamahimni sthitasya me // kva dūraṃ kva samīpaṃ vā bahyaṃ kvābhyantaraṃ kva vā kva sthūlaṃ kva ca vā sūkṣmaṃ svamahimni sthitasya me // kva dūraṃ kva samīpaṃ vā bahyaṃ kvābhyantaraṃ kva vā kva sthūlaṃ kva ca vā sūkṣmaṃ svamahimni sthitasya me // kva mṛtyurjīvitaṃ vā kva lokāḥ kvāsya kva laukikam kva layaḥ kva samādhir vā svamahimni sthitasya me // kva mṛtyur-jīvitaṃ vā kva lokāḥ kvāsya kva laukikam kva layaḥ kva samādhir vā svamahimni sthitasya me // alaṃ trivargakathayā yogasya kathayāpy alam alaṃ vijñānakathayā viśrāntasya mamātmani // alaṃ tri-varga-kathayā yogasya kathayāpy alam alaṃ vijñāna-kathayā viśrāntasya mamātmani // kva bhūtāni kva deho vā kvendriyāṇi kva vā manaḥ kva śūnyaṃ kva ca nairāśyaṃ matsvarūpe nirañjane // kva bhūtāni kva deho vā kvendriyāṇi kva vā manaḥ kva śūnyaṃ kva ca nairāśyaṃ mat-svarūpe nirañjane // kva śāstraṃ kvātmavijñānaṃ kva vā nirviṣayaṃ manaḥ kva tṛptiḥ kva vitṛṣṇatvaṃ gatadvandvasya me sadā // kva śāstraṃ kvātma-vijñānaṃ kva vā nirviṣayaṃ manaḥ kva tṛptiḥ kva vitṛṣṇatvaṃ gata-dvandvasya me sadā // kva vidyā kva ca vāvidyā kvāhaṃ kvedaṃ mama kva vā kva bandhaḥ kva ca vā mokṣaḥ svarūpasya kva rūpitā // kva vidyā kva ca vāvidyā kvāhaṃ kvedaṃ mama kva vā kva bandhaḥ kva ca vā mokṣaḥ svarūpasya kva rūpitā // kva prārabdhāni karmāṇi jīvanmuktir api kva vā kva tad videhakaivalyaṃ nirviśeṣasya sarvadā // kva prārabdhāni karmāṇi jīvan-muktir api kva vā kva tad videha-kaivalyaṃ nirviśeṣasya sarvadā // kva kartā kva ca vā bhoktā niṣkriyaṃ sphuraṇaṃ kva vā kvāparokṣaṃ phalaṃ vā kva niḥsvabhāvasya me sadā // kva kartā kva ca vā bhoktā niṣkriyaṃ sphuraṇaṃ kva vā kvāparokṣaṃ phalaṃ vā kva niḥsvabhāvasya me sadā // kva lokaḥ kva mumukṣur vā kva yogī jñānavān kva vā kva baddhaḥ kva ca vā muktaḥ svasvarūpe 'ham advaye // kva lokaḥ kva mumukṣur vā kva yogī jñānavān kva vā kva baddhaḥ kva ca vā muktaḥ sva-svarūpe 'ham advaye // kva sṛṣṭiḥ kva ca saṃhāraḥ kva sādhyaṃ kva ca sādhanam kva sādhakaḥ kva siddhir vā svasvarūpe 'ham advaye // kva sṛṣṭiḥ kva ca saṃhāraḥ kva sādhyaṃ kva ca sādhanam kva sādhakaḥ kva siddhir vā svasvarūpe 'ham advaye // kva pramātā pramāṇaṃ vā kva prameyaṃ kva ca pramā kva kiṃcit kva na kiṃcid vā sarvadā vimalasya me // kva pramātā pramāṇaṃ vā kva prameyaṃ kva ca pramā kva kiṃcit kva na kiṃcid vā sarvadā vimalasya me // kva vikṣepaḥ kva caikagryaṃ kva nirbodhaḥ kva mūḍhatā kva harṣaḥ kva viṣādo vā sarvadā niṣkriyasya me // kva vikṣepaḥ kva caikagryaṃ kva nirbodhaḥ kva mūḍhatā kva harṣaḥ kva viṣādo vā sarvadā niṣkriyasya me // kva caiṣa vyavahāro vā kva ca sā paramārthatā kva sukhaṃ kva ca vā dukhaṃ nirvimarśasya me sadā // kva caiṣa vyavahāro vā kva ca sā paramārthatā kva sukhaṃ kva ca vā dukhaṃ nirvimarśasya me sadā // kva māyā kva ca saṃsāraḥ kva prītir viratiḥ kva vā kva jīvaḥ kva ca tadbrahma sarvadā vimalasya me // kva māyā kva ca saṃsāraḥ kva prītir viratiḥ kva vā kva jīvaḥ kva ca tad-brahma sarvadā vimalasya me // kva pravṛttir nirvṛttir vā kva muktiḥ kva ca bandhanam kūṭasthanirvibhāgasya svasthasya mama sarvadā // kva pravṛttir nirvṛttir vā kva muktiḥ kva ca bandhanam kūṭastha-nirvibhāgasya svasthasya mama sarvadā // kvopadeśaḥ kva vā śāstraṃ kva śiṣyaḥ kva ca vā guruḥ kva cāsti puruṣārtho vā nirupādheḥ śivasya me // kvopadeśaḥ kva vā śāstraṃ kva śiṣyaḥ kva ca vā guruḥ kva cāsti puruṣārtho vā nirupādheḥ śivasya me // kva cāsti kva ca vā nāsti kvāsti caikaṃ kva ca dvayam bahunātra kim uktena kiṃcin nottiṣṭhate mama // kva cāsti kva ca vā nāsti kvāsti caikaṃ kva ca dvayam bahunātra kim uktena kiṃcin nottiṣṭhate mama //