śrī-jayadeva-gosvāmi-viracitaṃ gīta-govinda-kāvyam
śrī-gīta-govinda-kāvyam (1) prathamaḥ sargaḥ sāmoda-dāmodaraḥ
meghair meduraṃ ambaraṃ vana-bhuvaḥ śyāmās tamāla-drumair naktaṃ bhīrur ayaṃ tvam eva tad imaṃ rādhe gṛhaṃ prāpaya |
itthaṃ nanda-nideśataś calitayoḥ praty-adhva-kuñja-drumaṃ rādhā-mādhavayor jayanti yamunā-kūle rahaḥ-kelayaḥ || GG_1.1 ||
vāg-devatā-carita-citrita-citta-sadmā padmāvatī-caraṇa-cāraṇa-cakravartī |
śrī-vāsudeva-rati-keli-kathā-sametaṃ etaṃ karoti jayadeva-kaviḥ prabandhaṃ || GG_1.2 ||
yadi hari-smaraṇe sarasaṃ mano yadi vilāsa-kalāsu kutūhalaṃ |
madhura-komala-kānta-padāvalīṃ śṛṇu tadā jayadeva-sarasvatīm || GG_1.3 ||
vacaḥ pallavayaty umāpatidharaḥ sandarbha-śuddhiṃ girāṃ jānītejayadeva eva śaraṇaḥ ślāghyo durūha-druteḥ | NOTE: {durūhādbhuteḥ iti ni-pāthāntaraḥ | }
śṛṅgārottara-sat-prameya-racanair ācārya-govardhana-spardhī ko'pi na viśrutaḥ srutidharo dhoyī kavi-kṣmāpatiḥ || GG_1.4 ||
|| prathama-prabandhaḥ ||
mālava-gauḍa-rāgeṇa rūpaka-talena giyate | aṣṭāpadī |
pralaya-payodhijale dhṛtavān asi vedaṃ vihita-vahitra-caritram akhedam | keśava dhṛta-mīna-śarīra jaya jagadīśa hare [dhruva-padam] || GG_1.5 || (1.1)
kṣitir ativipulatare tava tiṣṭhati pṛṣṭhe dharaṇī-dharaṇa-kiṇa-cakra-gariṣṭhe | keśava dhṛta-kacchapa-rūpa jaya jagadīśa hare || GG_1.6 || (1.2)
vasati daśana-śikhare dharaṇī tava lagnā śaśini kalaṅka-kaleva nimagnā | keśava dhṛta-sūkara-rūpa jaya jagadīśa hare || GG_1.7 || (1.3)
tava kara-kamala-vare nakhaṃ adbhuta-śṛṅgaṃ dalita-hiraṇyakaśipu-tanu-bhṛṅgaṃ | keśava dhṛta-nara-hari-rūpa jaya jagad-īśa hare || GG_1.8 || (1.4)
chalayasi vikramaṇe balim adbhuta-vāmana pada-nakha-nīra-janita-jana-pāvana | keśava dhṛta-vāmana-rupa jaya jagad-īśa hare || GG_1.9 || (1.5)
kṣatrīya-rudhira-maye jagad apagata-pāpaṃ snapayasi payasi śamita-bhava-tāpam | keśava dhṛta-bhṛgu-pati-rūpa jaya jagad-īśa hare || GG_1.10 || (1.6)
vitarasi dikṣu raṇe dik-pati-kamanīyaṃ daśa-mukha-mauli-bali ramaṇīyam | keśava dhṛta-rāma-śarīra jaya jagad-īśa hare || GG_1.11 || (1.7) NOTE: {raghupati-rūpaṃ iti ha-saṃskaraṇa-pāṭhaḥ.}
vahasi vapuṣi viśade vasanaṃ jaladābhaṃ hala-hati-bhīti-milita-yamunābham | keśava dhṛta-hala-dhara-rūpa jaya jagad-īśa hare || GG_1.12 || (1.8)
nindasi yajña-vidher ahaha śruti-jātam sadaya-hṛdaya darśita-paśu-ghātam | keśava dhṛta-buddha-śarīra jaya jagad-īśa hare || GG_1.13 || (1.9)
mleccha-nivaha-nidhane kalayasi karavālaṃ dhūma-ketum iva kim api karālam | keśava dhṛta-kalki-śarīra jaya jagad-īśa hare || GG_1.14 || (10)
śrī-jayadeva-kaver idam uditam udāraṃ śṛṇu sukhadaṃ śubhadaṃ bhava-sāram | keśava dhṛta-daśa-vidha-rūpa jaya jagad-īśa hare || GG_1.15 || (11)
* * * * *
vedān uddharate jaganti vahate bhūgolam udbibhrate daityaṃ dārayate baliṃ chalayate kṣatra-kṣayaṃ kurvate | paulastyaṃ jayate halaṃ kalayate kāruṇyam ātanvate mlecchān mūrcchayate daśākṛti-kṛte kṛṣṇāya tubhyaṃ namaḥ || GG_1.16 || (5)
|| prabandhaḥ 2 ||
gurjarī-rāga-niḥsāra-tālābhyāṃgīyate |
śrita-kamalā-kuca-maṇḍala dhṛta-kuṇḍala e kalita-lalita-vana-māla jaya jaya deva hare || GG_1.17 ||[dhruva-padam]
dina-maṇi-maṇḍala-maṇḍana
bhava-khaṇḍana e
muni-jana-mānasa-haṃsa
jaya jaya deva hare || GG_1.18 ||
kāliya-viṣa-dhara-gañjana
jana-rañjana e
yadukula-nalina-dineśa
jaya jaya deva hare || GG_1.19 ||
madhu-mura-naraka-vināśana
garuḍāsana e |
sura-kula-keli-nidāna
jaya jaya deva hare || GG_1.20 ||
amala-kamala-dala-locana
bhava-mocana e
tribhuvana-bhuvana-nidhāna
jaya jaya deva hare || GG_1.21 ||
janaka-sutā-kṛta-bhūṣaṇa
jita-dūṣaṇa e
samara-śamita-daśa-kaṇṭha
jaya jaya deva hare || GG_1.22 ||
abhinava-jala-dhara-sundara
dhṛta-mandara e
śrī-mukha-candra-cakora
jaya jaya deva hare || GG_1.23 ||
tava caraṇaṃ praṇatā vayam NOTE: {caraṇe}
iti bhāvaya e
kuru kuśalaṃ praṇateṣu
jaya jaya deva hare || GG_1.24 ||
śrī-jayadeva-kaver idaṃ
kurute mudam e
maṅgalam ujjvala-gītaṃ
jaya jaya deva hare || GG_1.25 ||
* * * * *
padmā-payodhara-taṭī-parirambha-lagna-kāśmīra-mudritam uro madhusūdanasya |
vyaktānurāgam iva khelad-anaṅga-kheda-svedāmbu-pūram anupūrayatu priyaṃ vaḥ || GG_1.26 ||
vasante vāsantī-kusuma-sukumārair avayavair bhramantīṃ kāntāre bahu-vihita-kṛṣṇānusaraṇām |
amandaṃ kandarpa-jvara-janita-cintākulatayā valad-bādhāṃ rādhāṃ sarasam idam ūce sahacarī || GG_1.27 ||
NOTE: {calad iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
|| prabandhaḥ 3 ||
vasanta-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
lalita-lavaṅga-latā-pariśīlana-komala-malaya-samīre |
madhukara-nikara-karambita-kokila-kūjita-kuñja-kuṭīre || GG_1.28 ||
viharati harir iha sarasa-vasante nṛtyati yuvatī-janena samaṃ sakhi virahi-janasya durante ||dhr||
unmada-madana-manoratha-pathika-vadhū-jana-janita-vilāpe |
ali-kula-saṅkula-kusuma-samūha-nirākula-bakula-kalāpe || GG_1.29 ||
mṛga-mada-saurabha-rabhasa-vaśaṃvada-nava-dala-māla-tamāle |
yuva-jana-hṛdaya-vidāraṇa manasija-nakha-ruci-kiṃśuka-jāle || GG_1.30 ||
madana-mahīpati-kanaka-daṇḍa-ruci-keśara-kusuma-vikāśe |
milita-śili-mukha-pāṭala-paṭala-kṛta-smara-tūṇa-vilāse || GG_1.31 ||
vigalita-lajjita-jagad-avalokana-taruṇa-karuṇa-kṛta-hāse |
virahi-nikṛntana-kunta-mukhākṛti-ketaka-danturitāśe || GG_1.32 ||
mādhavikā-parimala-lalite nava-mālati-jāti-sugandhau | NOTE: {mālikayātisugandhau iti ni-pāṭhāntaraḥ.} muni-manasām api mohana-kārīṇi taruṇa||-karaṇa-bandhau || GG_1.33 ||
sphurad-atimukta-latā-parirambhana-mukulita-pulakita-cūte |
vṛndāvana-vīpine parīsara-parigata-yamunā-jala-pūte || GG_1.34 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam idam udayati hari-caraṇa-smṛti-sāram |
sarasa-vasanta-samaya-vana-varṇanam anugata-madana-vikāram || GG_1.35 ||
* * * * *
dara-vidalita-mallī-valli-cañcat-parāga-prakaṭita-paṭa-vāsair vāsayan kānanāni |
iha hi dahati cetaḥ ketakī-gandha-bandhuḥ prasarad-asama-bāṇa-prāṇavad gandhavāhaḥ || GG_1.36 ||
NOTE: {atra haridāsa-dāsasya prabodhānanda-ṭīkā-saṃvalita-saṃskaraṇe 48-saṅkhyaka-padyaṃ dṛśyate } unmīlan-madhu-gandha-lubdha-madhupa-vyādhūta-cūtāṅkura-krīḍat-kokila-kākalī-kalakalair udgīrṇa-karṇa-jvaraḥ | NOTE: {kala-ravair iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
nīyante pathikaiḥ kathaṃ katham api dhyānāvadhāna-kṣaṇa prāpta-prāṇa-samāgama-rasollāsair amī vāsarāḥ || GG_1.37 ||
aneka-nārī-parirambha-sambhrama-sphuraṇ-manohāri-vilāsa-lālasam |
murārim ārād upadarśayanty asau sakhī samakṣaṃ punar āha rādhikām || GG_1.38 ||
|| prabandhaḥ 4 ||
rāmakarī-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
candana-carcita-nīla-kalevara-pīta-vasana-vana-mālī |
keli-calan-maṇi-kuṇḍala-maṇḍita-gaṇḍa-yuga-smita-śālī || GG_1.39 ||
harir iha mugdha-vadhū-nikare vilāsini vilāsati kelī-pare ||dhr||
pīna-payodhara-bhāra-bhareṇa hariṃ parirabhya sarāgam |
gopa-vadhūr anugāyati kācid udañcita-pañcama-rāgam || GG_1.40 ||
kāpi vilāsa-vilola-vilocana-khelana-janita-manojam |
dhyāyati mugdha-vadhūr adhikaṃ madhusūdana-vadana-sarojam || GG_1.41 ||
kāpi kapola-tale militā lapituṃ kim api śruti-mūle |
cāru cucumba nitambavatī dayitaṃ pulakair anukūle || GG_1.42 ||
keli-kalā-kutukena ca kācid amuṃ yamunā-jala-kūle |
mañjula-vañjula-kuñja-gataṃ vicakarṣa kareṇa dukūle || GG_1.43 ||
kara-tala-tāla-tarala-valayāvali-kalita-kalasvana-vaṃśe |
rāsa-rase saha-nṛtya-parā hariṇā yuvatī praśaśaṃse || GG_1.44 ||
śliṣyati kām api cumbati kām api kām api ramayati rāmām |
paśyati sa smita-cāru-tarām aparām anugacchati vāmām || GG_1.45 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam idam adbhuta-keśava-keli-rahasyam |
vṛndāvana-vipine lalitaṃ vitanotu śubhāni yaśasyam || GG_1.46 ||
NOTE: {valitam iti ca pāṭhaḥ.}
* * * * *
viśveṣām anurañjanena janayann ānandam indīvara-śreṇī-śyāmala-komalair upanayann aṅgair anaṅgotsavam |
svacchandaṃ vraja-sundarībhir abhitaḥ praty-aṅgam āliṅgitaḥ śṛṅgāraḥ sakhi mūrtimān iva madhau mugdho hariḥ krīḍati || GG_1.47 ||
nijotsaṅga-vasad-bhujaṅga-kavala-kleśād iveśācalaṃ prāleya-plavanecchayānusarati śrī-khaṇḍa-śailānilaḥ | NOTE: {adryotsaṅgaadyotsaṅga- iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
kiṃ ca snigdha-rasāla-mauli-mukulāny ālokya harṣodayād unmīlanti kuhūḥ kuhūr iti kalottālāḥ pikānāṃ giraḥ || GG_1.48 ||
NOTE: {ayaṃ ślokaḥ prabodhānandena na paṭhitaḥ }
rāsollāsa-bhareṇa vibhrama-bhṛtām ābhīra-vāma-bhruvām abhyarṇaṃ parirabhya nirbharam uraḥ premāndhayā rādhayā |
sādhu tvad-vadanaṃ sudhā-mayam iti vyāhṛtya gīta-stuti-vyājād udbhaṭa-cumbitaḥ smita-manohāri hariḥ pātu vaḥ || GG_1.49 ||
NOTE: {smṛta (?)}
|| iti śrī-gīta-govinde sāmoda-dāmodaro nāma prathamaḥ sargaḥ ||
(2)
dvitīyaḥ sargaḥ akleśa-keśavaḥ
viharati vane rādhā sādhāraṇa-praṇaye harau vigalita-nijotkarṣād īrṣyā-vaśena gatā'nyataḥ |
kvacid api latā-kuñje guñjan-madhu-vrata-maṇḍalī mukhara-śikhare līna dīnāpy uvāca rahaḥ sakhīm || GG_2.1 ||
|| prabandhaḥ 5 ||
gurjarī-rāgeṇa yati-tālena gīyate |
sañcarad-adhara-sudhā-madhura-dhvani-mukharita-mohana-vaṃśam | calita-dṛg-añcala-cañcala-mauli-kapola-vilola-vataṃsam | rāse harim iha vihita-vilāsaṃ smarati mano mama kṛta-parihāsam || dhru. || GG_2.2 ||
candraka-cāru-mayūra-śikhaṇḍaka-maṇḍala-valayita-keśam |
pracura-purandara-dhanur-anurañjita-medura-mudira-suveśam || GG_2.3 ||
gopa-kadamba-nitambavatī-mukha-cumbana-lambhita-lobham |
bandhujīva-madhurādhara-pallavam ullasita-smita-śobham || GG_2.4 ||
vipula-pulaka-bhuja-pallava-valayita-ballava-yuvati-sahasram |
kara-caraṇorasi maṇi-gaṇa-bhūṣaṇa-kiraṇa-vibhinna-tamisram || GG_2.5 ||
jalada-paṭala-calad-indu-vinindaka-candana-tilaka-lalāṭam |
pīna-payodhara-parisara-mardana-nirdaya-hṛdaya-kapāṭam || GG_2.6 ||
maṇi-maya-makara-manohara-kuṇḍala-maṇḍita-gaṇḍam udāram |
pīta-vasanam anugata-muni-manuja-surāsura-vara-parivāram || GG_2.7 ||
viśada-kadamba-tale militaṃ kali-kaluṣa-bhayaṃ śamayantam |
mām api kim api tarala-taraṅgad-anaṅga-dṛśā manasā ramayantam || GG_2.8 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam atisundara-mohana-madhu-ripu-rūpam |
hari-caraṇa-smaraṇaṃ prati samprati puṇyavatām anurūpam || GG_2.9 ||
* * * * *
gaṇayati guṇa-grāmaṃ bhāmaṃ bhrāmād api nehate vahati ca paritoṣaṃ doṣaṃ vimuñcati dūrataḥ | NOTE: {bhrāmam}
yuvatiṣu valat-tṛṣṇe kṛṣṇe vihāriṇi māṃ vinā punar api mano vāmaṃ kāmaṃ karoti karomi kim || GG_2.10 ||
|| prabandhaḥ 6 ||
mālava-gauḍa-rāgena ekatālī-tālena ca gīyate |
nibhṛta-nikuñja-gṛhaṃ gatayā niśi rahasi nilīya vasantam |
cakīta-vilokita-sakala-diśā rati-rabhasa-bhareṇa hasantam || GG_2.11 ||
sakhi he keśī-mathanam udāram ramaya mayā saha madana-manoratha-bhāvitayā sa-vikāram ||dhruvam ||
prathama-samāgama-lajjitayā paṭu-cāṭu-śatair anukūlam |
mṛdu-madhura-smita-bhāṣitayā śithilī-kṛta-jaghana-dukūlam || GG_2.12 ||
kīsala-śayana-niveśitayā ciram urasi mamaiva śayānam |
kṛta-parirambhaṇa-cumbanayā parirabhya kṛtādhara-pānam || GG_2.13 ||
alasa-nimīlita-locanayā pulakāvali-lalita-kapolam |
śrama-jala-sakala-kalevarayā vara-madana-madād atilolam || GG_2.14 ||
kokila-kala-rava-kūjitayā jita-manasija-tantra-vicāram |
ślatha-kusumākula-kuntalayā nakha-likhita-ghana-stana-bhāram || GG_2.15 ||
caraṇa-raṇita-maṇi-nūpurayā paripūrita-surata-vitānam |
mukhara-viśṛṅkhala-mekhalayā sa-kaca-graha-cumbana-dānam || GG_2.16 ||
rati-sukha-samaya-rasālasayā dara-mukulita-nayana-sarojam |
niḥsaha-nipatita-tanu-latayā madhusūdanam udita-manojam || GG_2.17 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam idam atiśaya-madhu-ripu-nidhuvana-śīlam |
sukham utkaṇṭhita-gopa-vadhū-kathitaṃ vitanotu salīlaṃ || GG_2.18 ||
* * * * *
hasta-srasta-vilāsa-vaṃśam anṛju-bhrū-vallimad-ballavī-vṛndotsāri-dṛganta-vīkṣitam atisvedārdra-gaṇḍa-sthalam |
mām udvīkṣya vilajjitaṃ smṛta-sudhā-mugdhānana-kānane govindaṃ vraja-sundarī-gaṇa-vṛtaṃ paśyāmi hṛṣyāmi ca || GG_2.19 ||
durāloka-stoka-stavaka-navakāśoka-latikā-vikāsaḥ kāsāropavana-pavano'pi vyathayati |
api bhrāmyad-bhṛṅgī-raṇita-ramaṇīyā na mukula-prasūtiś cūtānāṃ sakhi śikhariṇīyaṃ sukhayati || GG_2.20 ||
sakūta-smitam ākulākula-galad-dhammillam ullāsita-bhrū-vallīkam alīka-darśita-bhujā-mūlārdha-hasta-stanam |
gopīnāṃ nibhṛtaṃ nirīkṣya gamitākāṅkṣaś ciraṃ cintayann antar mugdha-manoharaṃ haratu vaḥ kleśaṃ navaḥ keśavaḥ || GG_2.21 ||
iti śrī-gīta-govinda-mahā-kāvye akleśa-keśavo nāma dvitīyaḥ sargaḥ ||2||
(3) tṛtīyaḥ sargaḥ mugdha-madhusūdanaḥ
kaṃsārir api saṃsāra-vāsanābaddha-śṛṅkhalām | NOTE: {vāsanābaddha- iti caitanya-caritāmṛtasya pāṭhaḥ.}
rādhām ādhāya hṛdaye tatyāja vraja-sundarīḥ || GG_3.1 ||
itas tatas tām anusṛtya rādhikām anaṅga-bāṇa-vraṇa-khinna-mānasaḥ |
kṛtānutāpaḥ sa kalinda-nandinī-taṭānta-kuñje viṣasāda mādhavaḥ || GG_3.2 ||
|| prabandhaḥ 7 ||
gurjarī-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
mām iyaṃ calitā vilokya vṛtaṃ vadhū-nicayena |
sāparādhatayā mayāpi na vāritā'tibhayena || GG_3.3 ||
hari hari hatādaratayā gatā sā kupiteva ||dhruva-padam ||
kiṃ kariṣyati kiṃ vadiṣyati sā ciraṃ viraheṇa |
kiṃ dhanena janena kiṃ mama jīvitena gṛheṇa || GG_3.4 ||
cintayāmi tad-ānanaṃ kuṭila-bhru kopa-bhareṇa |
śona-padmam ivopari-bhramatākulaṃ bhramareṇa || GG_3.5 ||
tām ahaṃ hṛdi saṅgatām aniśaṃ bhṛśaṃ ramayāmi |
kiṃ vane'nusarāmi tām iha kiṃ vṛthā vilapāmi || GG_3.6 ||
tanvi khinnam asūyayā hṛdayaṃ tavākalayāmi |
tan na vedmi kuto gatāsi na tena te'nunayāmi || GG_3.7 ||
dṛśyase purato gatāgatam eva me vidadhāsi |
kiṃ pureva sasambhramaṃ parirambhaṇaṃ na dadāsi || GG_3.8 ||
kṣamyatām aparaṃ kadāpi tavedṛśaṃ na karomi |
dehi sundari darśanaṃ mama manmathena dunomi || GG_3.9 ||
varṇitaṃ jayadevakena harer idaṃ praṇatena | NOTE: {pravaṇena}
kindubilva-samudra-sambhava-rohiṇī-ramaṇena || GG_3.10 ||
* * * * *
hṛdi bisa-latā-hāro nāyaṃ bhujaṅgama-nāyakaḥ kuvalaya-dala-śreṇī kaṇṭhe na sā garala-dyutiḥ |
malayaja-rajo nedaṃ bhasma priyā-rahite mayi prahara na hara-bhrāntyā'naṅga krudhā kim u dhāvasi || GG_3.11 ||
pāṇau mā kuru cūta-sāyakam amuṃ mā cāpam āropaya kṛīḍā-nirjita-viśva mūrcchita-janāghātena kiṃ pauruṣam |
tasyā eva mṛgī-dṛśo manasija preṇkhat-katākṣāśuga-śreṇī-jarjaritaṃ manāg api mano nādyāpi sandhukṣate || GG_3.12 ||
bhrū-pallavaṃ dhanur apāṅga-taraṇgitāni bāṇā guṇaḥ śravaṇa-pālir iti smareṇa |
tasyām anaṅga-jaya-jaṅgama-devatāyām astrāṇi nirjita-jaganti kim arpitāni || GG_3.13 ||
bhrū-cāpe nihitaḥ kaṭākṣa-viśikho nirmātu marma-vyathāṃ śyāmātmā kuṭilaḥ karotu kabarī-bhāro'pi mārodyamam |
mohaṃ tāvad ayaṃ ca tanvi tanutāṃ bimba-dharo rāgavān sad-vṛttaḥ stana-maṇḍalas tava kathaṃ prāṇair mama krīḍati || GG_3.14 ||
tāni sparśa-sukhāni te ca taralāḥ snigdhā dṛśor vibhramās tad-vaktrāmbuja-saurabhaṃ sa ca sudhā-syandi girāṃ vakrimā |
sa bimbādhara-mādhurīti viṣayāsaṅge'pi cen mānasaṃ tasyāṃ lagna-samādhi hanta viraha-vyādhiḥ kathaṃ vardhate || GG_3.15 ||
tiryak-kaṇṭha-vilola-mauli-taralottaṃsasya vamśoccarad-gīti-sthāna-kṛtāvadhāna-lalanā-lakṣair na saṃlakṣitāḥ | NOTE: {dīpti iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
saṃmugdhe madhusūdanasya madhure rādhā-mukhendau sudhā-sāre kandalitāś ciraṃ dadatu vaḥ kṣemaṃ kaṭākṣormayaḥ || GG_3.16 ||
iti śrī-gīta-govinda-mahā-kāvye mugdha-madhusūdano nāma tṛtīyaḥ sargaḥ ||3||
(4)
caturthaḥ sargaḥ snigdha-madhusūdanaḥ
yamunā-tīra-vānīra-nikuñje mandaṃ āsthitaṃ |
prāha prema-bharodbhrāntaṃ mādhavaṃ rādhikā-sakhī || GG_4.1 ||
|| prabandhaḥ 8 ||
karṇāṭa-rāgaika-tālī-tālābhyāṃ gīyate |
nindati candanam indu-kiraṇam anu vindati khedam adhīram |
vyāla-nilaya-milanena garalam iva kalayati malaya-samīram || GG_4.2 ||
mādhava manasija-viśikha-bhayād iva bhāvanayā tvayi līnā |
sā virahe tava dīnā || dhruva-padam ||
avirala-nipatita-madana-śarād iva bhavad-avanāya vīśālam |
sva-hṛdaya-marmaṇi varma karoti sajala-nalinī-dala-jālam || GG_4.3 ||
kusuma-viśikha-śara-talpam analpa-vilāsa-kalā-kamaṇīyam |
vratam iva tava parirambha-sukhāya karoti kusuma-śayanīyam || GG_4.4 ||
vahati ca calita-vilocana-jaladhāram ānana-kamalam udāram |
vidhum iva vikaṭa-vidhuntuda-danta-dalana-galitāmṛta-dhāram || GG_4.5 ||
vilikhati rahasi kuraṅga-madena bhavantam asama-śara-bhūtam |
praṇamati makaram adho vinidhāya kare ca śaraṃ nava-cūtam || GG_4.6 ||
dhyāna-layena puraḥ parikalpya bhavantam atīva durāpam |
vilapati hasati viṣīdati roditi cañcati muñcati tāpam || GG_4.7 ||
prati-padam idam api nigadati mādhava tava caraṇe patitāham |
tvayi vimukhe mayi sapadi sudhā-nidhir api tanute tanu-dāham || GG_4.8 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam idam adhikaṃ yadi manasā naṭaṇīyam |
hari-virahākula-ballava-yuvati-sakhī-vacanaṃ paṭhanīyam || GG_4.9 ||
* * * * *
āvāso vipināyate priya-sakhī-mālāpi jālāyate tāpo'pi śvasitena dāva-dahana-jvāla-kalāpāyate |
sāpi tvad-viraheṇa hanta hariṇī-rūpāyate hā kathaṃ kandarpo'pi yamāyate viracayan śārdūla-vikrīḍitam || GG_4.10 ||
|| prabandhaḥ 9 ||
deśākhya-rāgaika-tālī-tālābhyāṃ gīyate |
stana-vinihitam api hāram udāram |
sa manute kṛśā-tanur iva bhāram || GG_4.11 ||
rādhikā tava virahe keśava || dhruvam ||
sa-rasa-masṛṇam api malayaja-paṅkam |
paśyati viṣam iva vapuṣi sa-śaṅkam || GG_4.12 ||
śvasita-pavanam anupama-pariṇāham |
madana-dahanam iva vahati sa-dāham || GG_4.13 ||
diśi diśi kirati sajala-kaṇa-jālam |
nayana-nalinam iva vigalita-nālam || GG_4.14 ||
tyajati na pāṇi-talena kapolam |
bāla-śaśinam iva sāyam alolam || GG_4.15 ||
nayana-viṣayam api kiśalaya-talpaṃ |
kalayati vihita-hutāśa-vikalpam || GG_4.16 ||
harir iti harir iti japati sa-kāmam |
viraha-vihita-maraṇeva nikāmaṃ || GG_4.17 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam iti gītam |
sukhayatu keśava-padam upanītam || GG_4.18 ||
* * * * *
sā romāñcati śītkaroti vilapaty utkampate tāmyati dhyāyaty udbhramati pramīlati pataty udyāti mūrcchaty api |
etāvaty atanu-jvare vara-tanur jīven na kiṃ te rasāt svar-vaidya-pratima prasīdasi yadi tyakto'nyathā hastakaḥ || GG_4.19 ||
smarāturaṃ daivata-vaidya-hṛdya tvad-aṅga-saṅgāmṛta-mātra-sādhyam |
nivṛtta-bādhāṃ kuruṣe na rādhām upendra-vajrād api dāruṇo'si || GG_4.20 ||
kandarpa-jvara-saṃjvarātura-tanor aścaryam asyāś ciraṃ cetaś candana-candramaḥ-kamalinī-cintāsu santāmyati |
kintu klānti-vaśena śītala-tanuṃ tvām ekam eva priyaṃ dhyāyantī rahasi sthitā katham api kṣīṇā kṣaṇaṃ prāṇiti || GG_4.21 ||
kṣaṇam api virahaḥ purā na sehe nayana-nimīlana-khinnayā yayā te |
śvasiti katham asau rasāla-śākhāṃ cira-viraheṇa vilokya puṣpitāgram || GG_4.22 ||
vṛṣṭi-vyākula-gokula-vana-rasād uddhṛtya govardhanaṃ bibhrad ballava-vallabhābhir adhikānandāc ciraṃ cumbitaḥ |
darpeṇeva tad-arpitādhara-taṭī-sindūra-mudrāṅkito bāhur gopa-tanos tanotu bhavatāṃ śreyāṃsi kaṃsa-dviṣaḥ || GG_4.23 ||
iti śrī-gīta-govinde snigdha-madhusūdano nāma caturthaḥ sargaḥ ||4||
(5) pañcamaḥ sargaḥ sākāṅkṣa-puṇḍarīkākṣaḥ
aham iha nivasāmi yāhi rādhām anunaya mad-vacanena cānayethāḥ |
iti madhu-rīpuṇā sakhī niyuktā svayam idam etya punar jagāda rādhām || GG_5.1 ||
|| prabandhaḥ 10 ||
deśīvarāḍi-rāgeṇa rūpaka-tālena gīyate |
vahati malaya-samīre madanam upanidhāya |
sphuṭati kusuma-nikare virahi-hṛdaya-dalanāya || GG_5.2 ||
tava virahe vana-mālī sakhi sīdati | dhruva-padam ||
dahati śiśira-mayūkhe maraṇam anukaroti |
patati madana-viśikhe vilapati vikalataro'ti || GG_5.3 ||
dhvanati madhupa-samūhe śravaṇam apidadhāti |
manasi kalita-virahe niśi nisi rujam upayāti || GG_5.4 ||
vasati vipina-vitāne tyajati lalita-dhāma |
luṭhati dharaṇi-śayane bahu vilapati tava nāma || GG_5.5 ||
bhaṇati kavi-jayadeve viraha-vilasitena |
manasi rabhasa-vibhave harir udayatu sukṛtena || GG_5.6 ||
* * * * *
pūrvaṃ yatra samaṃ tvayā rati-pater āsāditāḥ siddhayas tasminn eva nikuñja-manmatha-mahā-tīrthe punar mādhavaḥ |
dhyāyaṃs tvām aniśaṃ japann api tavaivālāpa-mantrāvaliṃ bhūyas tvat-kuca-kumbha-nirbhara-parīrambhāmṛtaṃ vāñchati || GG_5.7 ||
|| prabandhaḥ 11 ||
gurjarī-rāgeṇa ekatāli-tālena gīyate |
rati-sukha-sāre gatam abhisāre madana-manohara-veśam |
na kuru nitambini gamana-vilambanam anusara taṃ hṛdayeśam || GG_5.8 ||
dhīra-samīre yamunā-tīre vasati vane vana-mālī |
pīna-payodhara-parisara-mardana-cañcala-kara-yuga-śālī || dhruva||
NOTE: {This line does not seem to be in all versions. Prabodhananda does not comment on it.}
nāma-sametaṃ kṛta-saṅketaṃ vādayate mṛdu-veṇum |
bahu manute'tanu te tanu-saṅgata-pavana-calitam api reṇum || GG_5.9 ||
patati patatre vicalati patre śaṅkita-bhavad-upayānam |
racayati śayanaṃ sacakita-nayanaṃ paśyati tava panthānam || GG_5.10 ||
mukharam adhīraṃ tyaja mañjīraṃ ripum iva keli-sulolam |
cala sakhi kuñjaṃ satimira-puñjaṃ śīlaya nīla-nicolam || GG_5.11 ||
urasi murārer upahita-hāre ghana iva tarala-balāke |
taḍid iva pīte rati-viparīte rājasi sukṛta-vipāke || GG_5.12 ||
vigalita-vasanaṃ parihṛta-raśanaṃ ghaṭaya jaghanam apidhānam |
kiśalaya-śayane paṅkaja-nayane nidhim iva harṣa-nidhānam || GG_5.13 ||
harir abhimāṇī rajanir idānīm iyam api yāti virāmam |
kuru mama vacanaṃ satvara-racanaṃ pūraya madhu-ripu-kāmam || GG_5.14 ||
śrī-jayadeve kṛta-hari-seve bhaṇati parama-ramaṇīyam |
pramudita-hṛdayaṃ harim atisadayaṃ namata sukṛta-kamanīyaṃ || GG_5.15 ||
* * * * *
vikirati muhuḥ śvāsān āśāḥ puro muhur īkṣate praviśati muhuḥ kuñjaṃ gūñjan muhur bahu tāmyati |
racayati muhuḥ śayyāṃ paryākulaṃ muhur īkṣate madana-kadana-klāntaḥ kānte priyas tava vartate || GG_5.16 ||
tvad-vāmyena samaṃ samagram adhunā tigmāṃśur astaṃ gato govindasya manorathena ca samaṃ prāptaṃ tamaḥ sāndratām |
kokānāṃ karuṇa-svanena sadṛśī dīrgha-mad-abhyarthanā tan mugdhe viphalaṃ vilambanam asau ramyo'bhisāra-kṣaṇaḥ || GG_5.17 ||
āśleṣād anu cumbanād anu nakho-lekhād anu svāntaja-prodbodhād anu sambhramād anu ratārambhād anu prītayoḥ |
anyārthaṃ gatayor bhramān militayoḥ sambhāṣaṇair jānator dampatyor iha ko na ko na tamasi vrīḍā-vimiśro rasaḥ || GG_5.18 ||
sa-bhaya-cakitaṃ vinyasyantīṃ dṛśaṃ timire pathi pratitaru muhuḥ sthitvā mandaṃ padāni vitanvatīm |
katham api rahaḥ prāptām aṅgair anaṅga-taraṇgibhiḥ sumukhi subhagaḥ paśyan sa tvām upaitu kṛtārthatām || GG_5.19 ||
rādhā-mugdha-mukhāravinda-madhupas trailokya-mauli-sthalī nepathyocita-nīla-ratnam avanī-bhārāvatārāntakaḥ |
svacchandaṃ vraja-sundarī-jana-manas-toṣa-pradoṣodayaḥ kaṃsa-dhvaṃsana-dhūma-ketur avatu tvāṃ devakī-nandanaḥ || GG_5.20 ||
iti śrī-gīta-govinde'bhisārikā-varṇane sākāṅkṣa-puṇḍarīkākso nāma pañcamaḥ sargaḥ ||5||
(6)
ṣaṣṭhaḥ sargaḥ sotkaṇṭha-vaikuṇṭhaḥ NOTE: {dhanya-vaikuṇṭha-kuṅkumaḥ iti kvacit dṛśyate }
atha tāṃ gantum aśaktāṃ ciram anuraktāṃ latā-gṛhe dṛṣṭvā |
tac-caritaṃ govinde manasija-mande sakhī prāha || GG_6.1 ||
|| prabandhaḥ 12 ||
guṇakarī-rāgena rūpaka-tālena gīyate |
paśyati diśi diśi rahasi bhavantam |
tad-adhara-madhura-madhūni pibantam || GG_6.2 ||
nātha hare sīdati rādhā vāsa-gṛhe || dhru. ||
tvad-abhisaraṇa-rabhasena valantī |
patati padāni kiyantī calantī || GG_6.3 ||
vihita-viśada-bisa-kiśalaya-valayā |
jīvati param iha tava rati-kalayā || GG_6.4 ||
muhur avalokita-maṇḍana-līlā |
madhu-ripur aham iti bhāvana-śīlā || GG_6.5 ||
tvaritam upaiti na katham abhisāram |
harir iti vadati sakhīm anuvāram || GG_6.6 ||
śliṣyati cumbati jala-dhara-kalpam |
harir upagata iti timiram analpam || GG_6.7 ||
bhavati vilambini vigalita-lajjā |
vilapati roditi vāsaka-sajjā || GG_6.8 ||
śrī-jayadeva-kaver idam uditam |
rasika-janaṃ tanutām atimuditam || GG_6.9 ||
* * * * *
vipula-pulaka-pāliḥ sphīta-sīt-kāram antar-janita-jaḍimam-kāku-vyākulaṃ vyāharantī |
tava kitava vidhāyāmanda-kandarpa-cintāṃ rasa-jala-nidhi-magnā dhyāna-lagnā mṛgakṣī || GG_6.10 ||
aṅgeṣv ābharaṇaṃ karoti bahuśaḥ patre'pi sañcāriṇī prāptaṃ tvāṃ pariśaṅkate vitanute śayyāṃ ciraṃ dhyāyati |
ity ākalpa-vikalpa-talpa-racanā-saṅkalpa-līlā-śata-vyāsaktāpi vinā tvayā vara-tanur naiṣā niśāṃ neṣyati || GG_6.11 ||
kiṃ viśrāmyasi kṛṣṇa-bhogi-bhavane bhāṇḍīra-bhūmī-ruhi bhrātar yāsi na dṛṣṭi-gocaram itaḥ sānanda-nandāspadam |
rādhāyā vacanaṃ tad adhvaga-mukhān nandāntike gopato govindasya jayanti sāyam atithi-prāśastya-garbhā giraḥ || GG_6.12 ||
iti śrī-gīta-govinde'bhisārikā-varṇane dhanya-vaikuṇṭho nāma ṣaṣṭhaḥ sargaḥ ||6||
(7)
saptamaḥ sargaḥ nāgara-nārāyaṇaḥ
atrāntare ca kulaṭā-kula-vartma-ghāṭa-sañjāta-pātaka iva sphuṭa-lāñchana-śrīḥ | NOTE: {pāta- iti pāṭhāntaraḥ.}
vṛndāvanāntaram adīpayad aṃśu-jālair dik-sundarī-vadana-candana-bindur induḥ || GG_7.1 ||
prasarati śaśa-dhara-bimbe vihita-vilambe ca mādhave vidhurā |
viracita-vividha-vilāpaṃ saparitāpaṃ cakāroccaiḥ || GG_7.2 ||
|| prabandhaḥ 13 ||
mālava-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate | NOTE: {pratimaṇṭha-}
kathita-samaye'pi harir ahaha na yayau vanam |
mama viphalam idam amala-rūpam api yauvanam || GG_7.3 ||
yāmi he kam iha śaraṇaṃ sakhī-jana-vacana-vañcitā ||dhruva||||
yad-anugamanāya niśi gahanam api śīlitam |
tena mama hṛdayam idam asama-śara-kīlitam || GG_7.4 ||
mama maraṇam eva varam iti vitatha-ketanā | NOTE: {iha iti ni-pāṭhāntaraḥ.} NOTE: {ativitatha-cetaneti ṭīkā-dhṛta-pāṭhāntaraḥ.}
kim iha viṣahāmi virahānalam acetanā || GG_7.5 ||
mām ahaha vidhurayati madhura-madhu-yāminī |
kāpi harim anubhavati kṛta-sukṛta-kāminī || GG_7.6 ||
ahaha kalayāmi valayādi-maṇi-bhūṣaṇam |
hari-viraha-dahana-vahanena bahu-dūṣaṇam || GG_7.7 ||
kusuma-sukumāra-tanum atanu-śara-līlayā |
srag api hṛdi hanti mām ativiṣama-śilayā || GG_7.8 ||
aham iha nivasāmi na-gaṇita-vana-vetasā |
smarati madhusūdano mām api na cetasā || GG_7.9 ||
hari-caraṇa-śaraṇa-jayadeva-kavi-bhāratī |
vasatu hṛdi yuvatir iva komala-kalāvatī || GG_7.10 ||
* * * * *
tat kiṃ kām api kāminīm abhisṛtaḥ kiṃ vā kalā-kelibhir baddho bandhubhir andhakāriṇi vanābhyarṇe kim udbhrāmyati |
kāntaḥ klānta-manā manāg api pathi prasthātum evākṣamaḥ saṅketī-kṛta-mañju-vāñjula-latā-kuñje'pi yan nāgataḥ || GG_7.11 ||
athāgatāṃ mādhavam antareṇa sakhīm iyaṃ vīkṣya viṣāda-mūkām |
viśaṅkamānā ramitaṃ kayāpi janārdanaṃ dṛṣṭavad etad āha || GG_7.12 ||
|| prabandhaḥ 14 ||
vasanta-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
smara-samarocita-viracita-veśā |
galita-kusuma-dara-vilulita-keśā || GG_7.13 ||
kāpi madhuripuṇā vilasati yuvatir adhika-guṇā ||dhruva||||
hari-parirambhana-calita-vikārā | NOTE: {valita iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
kuca-kalaśopari taralita-hārā || GG_7.14 ||
vicalad-alaka-lalitānana-candrā |
tad-adhara-pāna-rabhasa-kṛta-tandrā || GG_7.15 ||
cañcala-kuṇḍala-dalita-kapolā |
mukharita-raśana-jaghana-gati-lolā || GG_7.16 ||
dayita-vilokita-lajjita-hasitā |
bahu-vidha-kūjita-rati-rasa-rasitā || GG_7.17 ||
vipula-pulaka-pṛthu-vepathu-bhaṅgā |
śvasita-nimīlita-vikasad-anaṅgā || GG_7.18 ||
śrama-jala-kaṇa-bhara-subhaga-śarīrā |
paripatitorasi rati-raṇa-dhīrā || GG_7.19 ||
śrī-jayadeva-bhaṇita-hari-ramitam |
kali-kaluṣaṃ janayatu pariśamitam || GG_7.20 ||
* * * * *
viraha-pāṇḍu-murāri-mukhāmbuja-dyutir ayaṃ tirayann api vedanām |
vidhur atīva tanoti mano-bhuvaḥ suhṛd aye hṛdaye madana-vyathām || GG_7.21 ||
|| prabandhaḥ 15 ||
gurjarī-rāgaika-tāli-tālena gīyate |
samudita-madane ramaṇī-vadane cumbana-valitādhare |
mṛga-mada-tilakaṃ likhati sapulakaṃ mṛgam iva rajanī-kare || GG_7.22 ||
ramate yamunā-pulina-vane vijayī murārir adhunā ||dhruva||||
ghana-caya-rucire racayati cikure taralita-taruṇānane |
kurubaka-kusumaṃ capalā suṣamaṃ rati-pati-mṛga-kānane || GG_7.23 ||
ghaṭayati sughane kuca-yuga-gagaṇe mṛga-mada-ruci-rūṣite |
maṇi-saram amalaṃ tāraka-paṭalaṃ nakha-pada-śaśi-bhūṣite || GG_7.24 ||
jita-bisa-śakale mṛdu-bhuja-yugale kara-tala-nalinī-dale |
marakata-valayaṃ madhukara-nicayaṃ vitarati hima-śītale || GG_7.25 ||
rati-gṛha-jaghane vipulāpaghane manasija-kanakāsane |
maṇi-maya-raśanaṃ toraṇa-hasanaṃ vikirati kṛta-vāsane || GG_7.26 ||
caraṇa-kiśalaye kamalā-nilaye nakha-maṇi-gaṇa-pūjite |
bahir-apavaraṇaṃ yāvaka-bharaṇaṃ janayati hṛdi yojite || GG_7.27 ||
ramayati subhṛśaṃ kam api sudṛśaṃ khala-haladhara-sodare |
kim aphalam avasaṃ ciram iha virasaṃ vada sakhi viṭapodare || GG_7.28 ||
iha rasa-bhaṇane kṛta-hari-guṇane madhuripu-pada-sevake |
kali-yuga-caritaṃ na vasatu duritaṃ kavi-nṛpa-jayadevake || GG_7.29 ||
NOTE: {racitam iti kvacit dṛśyate.}
* * * * *
nāyātaḥ sakhi nirdayo yadi śaṭhas tvaṃ dūti kiṃ dūyase svacchandaṃ bahu-vallabhaḥ sa ramate kiṃ tatra te dūṣaṇam |
paśyādya priya-saṅgamāya dayitasyākṛṣyamāṇaṃ guṇair utkaṇṭhārti-bharād iva sphuṭad idaṃ cetaḥ svayam yāsyati || GG_7.30 ||
|| prabandhaḥ 16 ||
deśavarāḍi-rāgeṇa rūpaka-tālena gīyate |
anila-tarala-kuvalaya-nayanena |
tapati na sā kiśalaya-śayanena || GG_7.31 ||
sakhi yā ramitā vana-mālinā ||dhruva-padam ||
vikasita-sarasija-lalita-mukhena |
sphuṭati na sā manasija-viśikhena || GG_7.32 ||
amṛta-madhura-mṛdu-tara-vacanena |
jvalati na sā malayaja-pavanena || GG_7.33 ||
sthala-jala-ruha-ruci-kara-caraṇena |
luṭhati na sā hima-kara-kiraṇena || GG_7.34 ||
sajala-jalada-samudaya-rucireṇa |
dalati na sā hṛdi cira-viraheṇa || GG_7.35 ||
NOTE: {viraha-bhareṇa iti haridāsa-saṃskaraṇe }
kanaka-nikaṣa-ruci-śuci-vasanena |
śvasiti na sā parijana-hasanena || GG_7.36 ||
sakala-bhuvana-jana-vara-taruṇena |
vahati na sā rujam atikaruṇena || GG_7.37 ||
śrī-jayadeva-bhaṇita-vacanena |
praviśatu harir api hṛdayam anena || GG_7.38 ||
* * * * *
mano-bhavānandana candanānila prasīda re dakṣiṇa muñca vāmatām |
kṣaṇaṃ jagat-prāṇa nidāya mādhavaṃ puro mama prāṇa-haro bhaviṣyasi || GG_7.39 ||
NOTE: {nidhāya iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
ripur iva sakhi-saṃvāso'yaṃ śikhīva himānilo viṣam iva sudhā-raśmir yasmin dunoti mano-gate |
hṛdayam adaye tasmin naivaṃ punar valate balāt kuvalaya-dṛśāṃ vāmaḥ kāmo nikāma-niraṇkuśaḥ || GG_7.40 ||
bādhāṃ vidhehi malayānila pañca-bāṇa prāṇān gṛhāṇa na gṛhaṃ punar āśrayiṣye |
kiṃ te kṛtānta-bhagini kṣamayā taraṅgair aṅgāni siñca mama śāmyatu deha-dāhaḥ || GG_7.41 ||
prātar nīla-nicolam acyutam uraḥ saṃvīta-pītāṃśukaṃ rādhāyāś cakitaṃ vilokya hasati svairaṃ sakhi-maṇḍale |
vrīḍā-cañcalam añcalaṃ nayanayor ādhāya rādhānane svādu-smera-mukho'yam astu jagad-ānandāya nandātmajaḥ || GG_7.42 ||
iti śrī-gīta-govinda-mahākāvye vipralabdhā-varṇane nāgara-nārāyaṇo nāma saptamaḥ sargaḥ ||7||
(8) aṣṭamaḥ sargaḥ vilakṣa-lakṣmīpatiḥ
atha katham api yāminīṃ vinīya smara-śara-jarjaritāpi sā prabhāte |
anunaya-vacanaṃ vadantam agre praṇatam api priyaṃ āha sābhyasūyam || GG_8.1 ||
|| prabandhaḥ 17 ||
bhairavi-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
rajani-janita-guru-jāgara-rāga-kaṣāyitam alasa-nimeṣam |
vahati nayanam anurāgam iva sphuṭam udita-rasābhiniveśam || GG_8.2 ||
hari hari yāhi mādhava yāhi keśava mā vada kaitava-vādam |
tām anusara sarasīruha-locana yā tava harati viṣādam || dhru. ||
kajjala-malina-vilocana-cumbana-viracita-nīlima-rūpam |
daśana-vasanam aruṇ aṃ tava krsṇa tanoti tanor anurūpam || GG_8.3 ||
vapur anuharati tava smara-saṅgara-khara-nakhara-kṣata-rekham |
marakata-śakala-kalita-kala-dhauta-liper iva rati-jaya-lekham || GG_8.4 ||
caraṇa-kamala-galad-alaktaka-siktam idaṃ tava hṛdayam udāram |
darsayatīva bahir madana-druma-nava-kiśalaya-parivāram || GG_8.5 ||
daśana-padaṃ bhavad-adhara-gataṃ mama janayati cetasi khedam |
kathayati katham adhunāpi mayā saha tava vapur etad abhedam || GG_8.6 ||
bahir iva malinataraṃ tava kṛṣṇa mano'pi bhaviṣyati nūnam |
katham atha vañcayase janam anugatam asama-śara-jvara-dūnam || GG_8.7 ||
bhramati bhavān abalā-kavalāya vaneṣu kim atra vicitram |
prathayati pūtanikaiva vadhū-vadha-nirdaya-bāla-caritram || GG_8.8 ||
śrī-jayadeva-bhaṇita-rati-vañcita-khaṇḍita-yuvati-vilāpam |
śṛṇuta sudhā-madhuraṃ vibudhā vibudhālayato'pi durāpam || GG_8.9 ||
* * * * *
tavedaṃ paśyantyāḥ prasarad-anurāgaṃ bahir iva priyā-pādālakta-cchuritam aruṇa-cchāya-hṛdayam | NOTE: {dyoti-}
mamādya prakhyāta-praṇaya-bhara-bhaṅgena kitava tvad-ālokaḥ śokād api kim api lajjāṃ janayati || GG_8.10 ||
antar-mohana-mauli-ghūrṇana-calan-mandāra-visraṃśana-stambhākarṣaṇa-dṛṣṭi-harṣaṇa-mahā-mantraḥ kuraṅgī-dṛśām | NOTE: {vibhraṃśana} NOTE: {dṛpti}
dṛpyad-dānava-dūyamāna-diviṣad-durvāra-duḥkhāpadāṃ bhraṃśaḥ kaṃsa-ripor vyapohayatu vaḥ śreyāṃsi vaṃśī-ravaḥ || GG_8.11 ||
NOTE: {vyapolayatu vaḥ śreyāṃsi iti ni-pāṭhaḥ.}
iti śrī-śrī-gīta-govinde mahā-kāvye khaṇḍitā-varṇane vilakṣa-lakṣmīpatir nāma aṣṭamaḥ sargaḥ ||8||
(9)
navamaḥ sargaḥ mugdha-mukundaḥ
tām atha manmatha-khinnāṃ rati-rasa-bhinnāṃ viṣāda-sampannām |
anucintita-hari-caritāṃ kalahāntaritām uvāca rahasi sakhī || GG_9.1 ||
|| prabandhaḥ 18 ||
gurjarī-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
harir abhisarati vahati madhu-pavane |
kim aparam adhika-sukhaṃ sakhi bhavane || GG_9.2 ||
mādhave mā kuru mānini mānam aye || dhruva-padam ||
tāla-phalād api gurum atisarasam |
kiṃ viphalī-kuruṣe kuca-kalaśam || GG_9.3 ||
kati na kathitam idam anupadam aciram |
mā parihara harim atīśaya-ruciram || GG_9.4 ||
kim iti viṣīdasi rodiṣi vikalā |
vihasati yuvatī-sabhā tava sakalā || GG_9.5 ||
sajala-nalinī-dala-śīlita-śayane | NOTE: {śītala-}
harim avalokaya saphalaya nayane || GG_9.6 ||
janayasi manasi kim iti guru-khedam |
śṛṇu mama vacanam anīhita-bhedam || GG_9.7 ||
harir upayātu vadatu bahu-madhuram |
kim iti karoṣi hṛdayam atividhuram || GG_9.8 ||
śrī-jayadeva-bhaṇitam atilalitaṃ |
sukhayatu rasika-janaṃ hari-caritaṃ || GG_9.9 ||
* * * * *
snigdhe yat paruṣāsi praṇamati stabdhāsi yad rāgiṇi dveṣa-sthāsi yad unmukhe vimukhatāṃ yātāsi tasmin priye |
tad yuktaṃ viparīta-kāriṇi tava śrīkhaṇḍa-carcā viṣaṃ śītāṃśus tapano himaṃ hutavahaḥ krīḍā-mudo yātanāḥ || GG_9.10 ||
sāndrānanda-purandarādi-diviṣad-vṛndair amandādarād ānamrair mukuṭendra-nīla-maṇibhiḥ sandarśitendindiram |
svacchandaṃ makaranda-sundara-galan-mandākinī-meduraṃ śrī-govinda-padāravindam aśubha-skandāya vandāmahe || GG_9.11 ||
(10)
daśamaḥ sargaḥ catura-catur-bhujaḥ
atrāntare'masṛṇa-roṣa-vaśām apāra-niḥśvāsa-niḥsaha-mukhīṃ sumukhīm upetya |
savrīḍam īkṣita-sakhī-vadanāṃ dinānte sānanda-gadgada-padaṃ harir ity uvaca || GG_10.1 ||
|| prabandhaḥ 19 ||
deśavarāḍi-rāgāṣṭātālī-tālābhyāṃ gīyate |
vadasi yadi kiñcid api danta-ruci-kaumudī harati dara-timiram atighoram |
sphurad-adhara-sīdhave tava vadana-candramā rocayatu locana-cakoraṃ || GG_10.2 ||
priye cāru-śīle muñca mayi mānam anidānaṃ |
sapadi madanānalo dahati mama mānasam
dehi mukha-kamala-madhu-pānaṃ ||dhruva-padaṃ ||
satyam evāsi yadi sudati mayi kopinī dehi khara-nakhara-śara-ghātam |
ghaṭaya bhuja-bandhanaṃ janaya rada-khaṇḍanaṃ yena vā bhavati sukha-jātaṃ || GG_10.3 ||
tvam asi mama bhūṣaṇaṃ tvam asi mama jīvanaṃ tvam asi mama bhava-jaladhi-ratnam |
bhavatu bhavatīha mayi satatam anurodhinī tatra mama hṛdayam atiyatnaṃ || GG_10.4 ||
nīla-nalinābham api tanvi tava locanaṃ dhārayati kokanada-rūpaṃ |
kusuma-śara-bāṇa-bhāvena yadi rañjayasi kṛṣṇam idam etad-anurūpam || GG_10.5 ||
sphuratu kuca-kumbhayor upari maṇi-mañjarī rañjayatu tava hṛdaya-deśam |
rasatu raśanāpi tava ghana-jaghana-maṇḍale ghoṣayatu manmatha-nideśam || GG_10.6 ||
sthala-kamala-gañjanaṃ mama hṛdaya-rañjanaṃ janita-rati-raṅga-parabhāgam |
bhaṇa masṛṇa-vāṇi karavāṇi caraṇa-dvayaṃ sarasa-lasad-alaktaka-rāgam || GG_10.7 ||
smara-garala-khaṇḍanaṃ mama śirasi maṇḍanaṃ dehi pada-pallavam udāram | NOTE: {dhehi iti ni-pāṭhaḥ.}
jvalati mayi dāruṇo madana-kadanāruṇo haratu tad-upāhita-vikāram || GG_10.8 ||
iti caṭula-cāṭu-paṭu-cāru mura-vairiṇo rādhikām adhi vacana-jātam |
jayatu jayadeva-kavi-bhāratī-bhūṣitaṃ māninī-jana-janita-śātam || GG_10.9 ||
NOTE: {jayati iti pātḥaḥ.} NOTE: {jayati padmāvatī-ramaṇa-jayadeva-kavi-bhāratī-bhaṇitam atiśātam iti ṭīkā-dhṛta-pāṭhāntaraḥ.}
* * * * *
parihara kṛtātaṅke śaṅkāṃ tvayā satataṃ ghana-stana-jaghanayākrānte svānte parānavakāśinī |
viśati vitanor anyo dhanyo na ko'pi mamāntaraṃ praṇayini parīrambhārambhe vidhehi vidheyatām || GG_10.10 ||
mugdhe vidhehi mayi nirdaya-danta-daṃśa-dor-valli-bandha-niviḍa-stana-pīḍanāni |
caṇḍi tvam eva mudam udvaha pañca-bāṇa-cāṇḍāla-kāṇḍa-dalanād asavaḥ prayāntu || GG_10.11 ||
NOTE: {prayānti}
śaśi-mukhi tava bhāti bhaṅgura-bhrūr yuva-jana-moha-karāla-kāla-sarpī |
tad-udita-bhaya-bhañjanāya yūnāṃ tvad-adhara-sīdhu-sudhaiva siddha-mantraḥ || GG_10.12 ||
vyathayati vṛthā maunaṃ tanvi prapañcaya pañcamaṃ taruṇi madhurālāpais tāpaṃ vinodaya dṛṣṭibhiḥ |
sumukhi vimukhī-bhāvaṃ tāvad vimuñca na muñca māṃ svayam atiśaya-snigdho mugdhe priyo'yam upasthitaḥ || GG_10.13 ||
bandhūka-dyuti-bāndhavo'yam adharaḥ snigdho madhūka-cchavir gaṇḍaś caṇḍi cakāsti nīla-nalina-śrī-mocanaṃ locanam |
nāsābhyeti tila-prasūna-padavīṃ kundābha-danti priye prāyas tvan-mukha-sevayā vijayate viśvaṃ sa puṣpāyudhaḥ || GG_10.14 ||
NOTE: {senayeti ṭīkā-dhṛta-pāṭhāntaraḥ.}
dṛśau tava madālase vadanam indu-sandīpanaṃ gatir jana-manoramā vijita-rambhaṃ ūru-dvayam | NOTE: {vidhuta- iti haridāsa-saṃskaraṇe.}
ratis tava kalāvatī rucira-citra-lekhe bhruvāv aho vibudha-yauvataṃ vahasi tanvi pṛthvī-gatā || GG_10.15 ||
sa prītiṃ tanutāṃ hariḥ kuvalayāpīḍena sārdhaṃ raṇe rādhā-pīna-payodhara-smaraṇa-kṛt-kumbhena sambhedavān | NOTE: {prītiṃ vas tanutāṃ iti haridāsa-saṃskaraṇe.}
yatra svidyati mīlati kṣaṇam api kṣipraṃ tad-ālokana-vyāmohena jitaṃ jitaṃ jitam abhūt kaṃsasya kolāhalaḥ || GG_10.16 ||
NOTE: {yatra svidyati mīlati kṣaṇam atha kṣipte dvipe tat-kṣaṇāt kaṃsasyālam abhūj jitaṃ jitaṃ jitam iti vyāmoha-kolāhalaḥ || iti haridāsa-saṃskaraṇa-pāṭhaḥ.}
(11)
ekādaśaḥ sargaḥ sānanda-dāmodaraḥ NOTE: {sāmoda- iti kvacit, sānanda-govinda iti haridāsa-saṃskaraṇe.}
suciram anunayena prīṇayitvā mṛgākṣīṃ gatavati kṛtaveśe keśave kuñja-śayyām |
racita-rucira-bhūṣāṃ dṛṣṭi-moṣe pradoṣe sphurati niravasādāṃ kāpi rādhāṃ jagāda || GG_11.1 ||
|| prabandhaḥ 20 ||
vasanta-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
viracita-cāṭu-vacana-racanaṃ caraṇe racita-praṇipātam |
samprati mañjula-vañjula-sīmani keli-śayanam anuyātaṃ || GG_11.2 ||
mugdhe madhu-mathanam anugatam anusara rādhike ||dhruva||||
ghana-jaghana-stana-bhāra-bhare dara-manthara-caraṇa-vihāram |
mukharita-maṇi-mañjīram upaihi vidhehi marāla-vikāram || GG_11.3 ||
NOTE: {nikāram iti.}
śṛṇu ramaṇīyataraṃ taruṇī-jana-mohana-madhupa-virāvam | NOTE: {ramaṇī-} NOTE: {madhuripu-rāvam}
kusuma-śarāsana-śāsana-vandini pika-nikare bhaja bhāvam || GG_11.4 ||
anila-tarala-kiśalaya-nikareṇa kareṇa latā-nikurambam |
preraṇam iva karabhoru karoti gatiṃ prati muñca vilambam || GG_11.5 ||
sphuritam anaṅga-taraṅga-vaśād iva sūcita-hari-parirambham |
pṛccha manohara-hāra-vimala-jala-dhāram amuṃ kuca-kumbham || GG_11.6 ||
adhigatam akhila-sakhībhir idaṃ tava vapur api rati-raṇa-sajjam |
caṇḍi rasita-raśanā-rava-ḍiṇḍimam abhisara sarasam alajjam || GG_11.7 ||
smara-śara-subhaga-nakhena sakhīm avalambya kareṇa salīlam |
cala valaya-kvaṇitair avabodhaya harim api nija-gati-śīlaṃ || GG_11.8 ||
NOTE: {nigadita iti.}
śrī-jayadeva-bhaṇitam adharīkṛta-hāram udāsita-vāmam |
hari-vinihita-manasām adhitiṣṭhatu kaṇṭha-taṭīm avirāmam || GG_11.9 ||
* * * * *
sā māṃ drakṣyati vakṣyati smara-kathāṃ praty-aṅgam āliṅganaiḥ prītiṃ yāsyati raṃsyate sakhi samāgatyeti cintākulaḥ | NOTE: {sañcintayan iti haridāsa-pāṭhaḥ.}
sa tvāṃ paśyati vepate pulakayaty ānandati svidyati pratyudgacchati mūrcchati sthira-tamah-puñje nikuñje prīyaḥ || GG_11.10 ||
akṣṇor nikṣipad añjanaṃ śravaṇayos tāpiñcha-gucchāvalīṃ mūrdhni śyāma-saroja-dāma kucayoḥ kastūrikā-patrakam |
dhūrtānām abhisāra-sambhrama-jūṣāṃ viṣvaṅ-nikuñje sakhi dhvāntaṃ nīla-nicola-cāru sudṛśāṃ praty-aṅgam aliṅgati || GG_11.11 ||
NOTE: {abhisāra-satvara-hṛdāṃ iti haridāsa-saṃskaraṇa-pāthaḥ.}
kāśmīra-gaura-vapuṣām abhisārikāṇāṃ ābaddha-rekham abhito ruci-mañjarībhiḥ |
etat tamāla-dala-nīlatamaṃ tamisraṃ tat-prema-hema-nikaṣopalatāṃ tanoti || GG_11.12 ||
hārāvalī-tarala-kāñcana-kāñci-dāma-keyūra-kaṅkaṇa-maṇi-dyuti-dīpitasya | NOTE: {mañjīra iti haridāsasya pāṭhaḥ.}
dvāre nikuñja-nilayasya hariṃ nirīkṣya vrīḍāvatīm atha sakhīṃ īyam ity uvaca || GG_11.13 ||
|| prabandhaḥ 21 ||
varāḍi-rāga-rūpaka-tālābhyāṃ gīyate |
mañjutara-kuñja-tala-keli-sadane |
vilasa rati-rabhasa-hasita-vadane || GG_11.14 ||
praviśa rādhe mādhava-samīpam iha || dhruva-padaṃ ||
NOTE: {haridāsasya saṃskaraṇe, ḥpraviśa rādheḥ ity-ādi dhruva-padaṃ pratiślokasya prathama-dvitīya-caraṇayor madhye gīyate.}
nava-lasad-aśoka-dala-śayana-sāre | NOTE: {bhavad- iti ni-pāṭhaḥ.}
vilasa kuca-kalaśa-tarala-hāre || GG_11.15 ||
kusuma-caya-racita-śuci-vāsa-gehe |
vilasa kusuma-sukumāra-dehe || GG_11.16 ||
mṛdu-cala-malaya-pavana-surabhi-śīte | NOTE: {mṛdu-cala-malaya- iti haridāsa-pāṭhāntaraḥ.}
vilasa madana-śara-nikara-bhīte || GG_11.17 ||
NOTE: {kusuma-śara iti, madana-rasa iti vā ni-pāṭhāntaraḥ.} NOTE: {vilasa rati-valita-lalita-gīte iti haridāsa-pāṭhaḥ. tatra pāthāntare rasa-valita- iti ca. }
vitata-bahu-valli-nava-pallava-ghane |
vilasa ciram alasa-pīna-jaghane || GG_11.18 ||
madhu-mudita-madhupa-kula-kalita-rāve |
vilasa madana-rasa-sarasa-bhāve || GG_11.19 ||
NOTE: {rabhasa-rasa- haridāsasya pāṭhaḥ.}
madhuratara-pika-nikara-ninada-mukhare |
vilasa daśana-ruci-rucira-śikhare || GG_11.20 ||
vihita-padmāvatī-sukha-samāje |
kuru murāre maṅgala-śatāni |
bhaṇati jayadeva-kavi-rāja-rāje || GG_11.21 ||
* * * * *
tvāṃ cittena ciraṃ vahann ayam atiśrānto bhṛśaṃ tāpitaḥ kandarpeṇa ca pātum icchati sudhā-sambādha-bimbādharam |
asyāṅkaṃ tad alaṅkuru kṣaṇam iha bhrū-kṣepa-lakṣmī-lava-krīte dāsa ivopasevita-padāmbhoje kutaḥ sambhramaḥ || GG_11.22 ||
sā sa-sādhvasa-sānandaṃ govinde lola-locanā |
siñjānā mañju-mañjīraṃ praviveśa niveśanam || GG_11.23 ||
NOTE: {praviveśābhiveśanam iti haridāsasya pāṭhaḥ.}
|| prabandhaḥ 22 ||
varāḍi-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
rādhā-vadana-vilokana-vikasita-vividha-vikāra-vibhaṅgam |
jala-nidhim iva vidhu-maṇḍala-darśana-taralita-tuṅga-taraṅgam || GG_11.24 ||
harim eka-rasaṃ ciram abhilaṣita-vilāsam |
sā dadarśa guru-harṣa-vaśaṃvada-vadanam anaṅga-nivāsaṃ || [dhru.]
hāram amalatara-tāram urasi dadhataṃ parilambya vidūram | NOTE: {parirabhya iti ni-pāṭhāntaraḥ.}
sphuṭatara-phena-kadamba-karambitam iva yamunā-jala-pūram || GG_11.25 ||
śyāmala-mṛdula-kalevara-maṇḍalam adhigata-gaura-dukūlam |
nīla-nalinam iva pita-parāga-paṭala-bhara-valayita-mūlam || GG_11.26 ||
tarala-dṛg-añcala-calana-manohara-vadana-janita-rati-rāgam |
sphuṭa-kamalodara-khelita-khañjana-yugam iva śaradi taḍāgam || GG_11.27 ||
vadana-kamala-pariśīlana-milita-mihira-sama-kuṇḍala-śobham |
smita-ruci-rucira-samullasitādhara-pallava-kṛta-rati-lobham || GG_11.28 ||
śaśi-kiraṇa-cchuritodara-jaladhara-sundara-sakusuma-keśam |
timirodita-vidhu-maṇḍala-nirmala-malayaja-tilaka-niveśam || GG_11.29 ||
vīpula-pulaka-bhara-danturitaṃ rati-keli-kalābhir adhīraṃ |
maṇi-gaṇa-kiraṇa-samūha-samujjvala-bhūṣaṇa-subhaga-śarīram || GG_11.30 ||
śrī-jayadeva-bhaṇita-vibhava-dviguṇīkṛta-bhūṣaṇa-bhāram |
praṇamata hṛdi vinidhāya hariṃ suciraṃ sukṛtodaya-sāram || GG_11.31 ||
* * * * *
atikramyāpāṅgaṃ śravaṇa-patha-paryanta-gamana-prayāsenevākṣṇos taralatara-tāraṃ gamitayoḥ | NOTE: {patitayoḥ iti haridāsa-dāsasya pāṭhaḥ.}
idānīṃ rādhāyāḥ priyatama-samāloka-samaye papāta svedāmbu-prasara iva harṣāśru-nikaraḥ || GG_11.32 ||
NOTE: {samāyāta- iti ni-pāṭhaḥ.}
bhajantyās talpāntaṃ kṛta-kapaṭa-kaṇḍūti-pihita-smitaṃ yāte gehād bahir avahitālī-parijane |
priyāsyaṃ paśyantyāḥ smara-paravaśākūta-subhagaṃ salajjā lajjāpi vyagamad iva dūraṃ mṛga-dṛśaḥ || GG_11.33 ||
sānandaṃ nanda-sūnur diśatu mitaparaṃ saṃmadaṃ manda-mandaṃ rādhām ādhāya bāhvor vivaram anu drḍhaṃ pīḍayan prīti-yogāt | NOTE: {haridāsa-dāsa-saṃskaraṇe ayaṃ śloko nāsti.}
tuṅgau tasyā urojāv atanu-varatanor nirgatau mā sma bhūtāṃ pṛṣṭhaṃ nirbhidya tasmād bahir iti valita-grīvam ālokayan vaḥ || GG_11.34 ||
jaya-śrī-vinyastair mahita iva mandāra-kusumaiḥ svayaṃ sindūreṇa dvipa-raṇa-mudā mudrita iva |
bhujāpīḍa-krīḍā-hata-kuvalayāpīḍa-kariṇaḥ prakīrṇāsṛg-bindur jayati bhuja-daṇḍo murajitaḥ || GG_11.35 ||
saundaryaika-nidher anaṅga-lalanā-lāvaṇya-līlā-juṣo rādhāyā hṛdi palvale manasija-krīḍaika-raṅga-sthale | NOTE: {haridāsa-dāsa-saṃskaraṇe ayaṃ śloko nāsti.}
ramyoroja-saroja-khelana-rasitvād ātmanaḥ khyāpayan dhyātur mānasa-rāja-haṃsa-nibhatāṃ deyān mukundo mudam || GG_11.36 ||
(12)
dvādaśaḥ sargaḥ suprīta-pītāmbaraḥ
gatavati sakhī-vṛnde'manda-trapā-bhara-nirbhara-smara-paravaśākūta-sphīta-smita-snapitādharam |
sarasa-manasaṃ dṛṣṭvā rādhāṃ muhur nava-pallava-prasava-śayane nikṣiptākṣīm uvāca hariḥ priyām || GG_12.1 ||
|| prabandhaḥ 23 ||
vibhāsa-rāgaikatāli-tālābhyāṃ gīyate |
kiśalaya-śayana-tale kuru kāmini caraṇa-nalina-viniveśam |
tava pada-pallava-vairi-parābhavam idam anubhavatu suveśaṃ || GG_12.2 ||
kṣaṇam adhunā nārāyaṇam anugatam anusara rādhike || dhruva ||
kara-kamalena karomi caraṇam aham āgamitāsi vidūram |
kṣaṇam upakuru śayanopari mām iva nūpuram anugati-śūram || GG_12.3 ||
vadana-sudhā-nidhi-galitam amṛtam iva racaya vacanam anukūlam |
viraham ivāpanayāmi payodhara-rodhakam urasi dukūlaṃ || GG_12.4 ||
priya-parirambhaṇa-rabhasa-valitam iva pulakitam atiduravāpam |
mad-urasi kuca-kalaśaṃ viniveśaya śoṣaya manasija-tāpam || GG_12.5 ||
adhara-sudhā-rasam upanaya bhāmini jīvaya mṛtam iva dāsam |
tvayi vinihita-manasaṃ virahānala-dagdha-vapuṣam avilāsam || GG_12.6 ||
śaśi-mukhi mukharaya maṇi-raśanā-guṇam anuguṇa-kaṇṭha-ninādam |
śruti-yugale pika-ruta-vikale mama śamaya cirād avasādam || GG_12.7 ||
mām ativiphala-ruṣā vikalī-kṛtam avalokitum adhunedam |
lajjitam iva nayanaṃ tava viramati visṛja vṛthā rati-khedam || GG_12.8 ||
NOTE: {sṛjasi iti ni-pāṭhaḥ.} NOTE: {mīlitaṃ lajjitam iva nayanaṃ tava virama visṛja rati-khedam iti tu haridāsa-dāsasya pāṭhaḥ.}
śrī-jayadeva-bhaṇitam idam anupada-nigadita-madhuripu-modam |
janayatu rasika-janeṣu manorama-rati-rasa-bhāva-vinodam || GG_12.9 ||
* * * * *
pratyūhaḥ pulakāṅkureṇa niviḍa-leśa-nimeṣeṇa ca krīḍākūta-vilokite'dhara-sudhā-pāne kathā-kelibhiḥ | NOTE: {narmabhiḥ iti haridāsa-dāsa-pāṭhaḥ.}
ānandādhigamena manmatha-kalā-yuddhe'pi yasminn abhūd udbhūtaḥ sa tayor babhūva suratārambhaḥ priyambhāvukaḥ || GG_12.10 ||
dorbhyāṃ saṃyamitaḥ payodhara-bhareṇāpīḍitaḥ pāṇijair āviddho daśanaiḥ kṣatādhara-puṭaḥ śroṇī-taṭenāhataḥ |
hastenānamitaḥ kace'dhara-madhu-syandena saṃmohitaḥ kāntaḥ kām api tṛptim āpa tad aho kāmasya vāmā gatiḥ || GG_12.11 ||
mārāṅke rati-keli-saṅkula-raṇārambhe tayā sāhasa-prāyaṃ kānta-jayāya kiṃcid upari prārambhi yat-sambhramāt | NOTE: {vāmāṅge iti ni-pāṭhaḥ. }
niṣpandā jaghana-sthalī śithilitā dor-vallir utkampitaṃ vakṣo mīlitam akṣi pauruṣa-rasaḥ strīṇāṃ kutaḥ sidhyati || GG_12.12 ||
tasyāḥ pāṭala-pāṇijāṅkitam uro nidrā-kaṣāye dṛśau nirdhautādhara-śonimā vilulita-srasta-srajo mūrdha-jaḥ | NOTE: {nirdhauto'dhara iti haridāsaḥ.} NOTE: {vilulitāḥ iti haridāsaḥ.}
kāñcī-dāma dara-ślathāñcalam iti prātar nikhātair dṛśor ebhiḥ kāma-śarais tad adbhutam abhūt patyur manaḥ kīlitaṃ || GG_12.13 ||
vyālolaḥ keśa-pāśas taralitam alakaiḥ sveda-mokṣau kapolau kliṣṭā bimbādhara-śrīḥ kuca-kalaśa-rucā hāritā hāra-yaṣṭiḥ | NOTE: {vyākośa iti ni-pāṭhaḥ.} NOTE: {lolau iti haridāsaḥ.} NOTE: {daṣṭā iti ca.}
kāñcī-kāntir hatāśā stana-jaghana-padaṃ pāṇinācchādya sadyaḥ paśyantī satrapā sā tad api vilulitā mugdha-kantir dhinoti || GG_12.14 ||
NOTE: {kāñcī kāñcid gatāśāṃ iti haridāsaḥ.} NOTE: {satrapaṃ māṃ iti haridāsaḥ.} NOTE: {vilulita-srag-dhareyaṃ iti haridāsaḥ.}
īṣan-mīlita-dṛṣṭi mugdha-vilasat-śītkāra-dhārā-vaśād avyaktākula-keli-kāku-vikasad-dantāṃśu-dhautādharam | NOTE: {mīlad-dṛṣṭi milat-kapola-pulakaṃ iti haridāsa-dāsa-pāṭhaḥ.}
śānta-stabdha-payodharaṃ bhṛśa-pariṣvaṅgāt kuraṅgī-dṛśo harṣotkarṣa-vimukta-niḥsaha-tanor dhanyo dhayaty ānanaṃ || GG_12.15 ||
NOTE: {śyāmottuṅga-payodharopari pariṣvaṅgī iti haridāsa-dāsa-pāṭhaḥ.}
atha sahasā suprītaṃ suratānte sā nitānta-khinnāṅgi | NOTE: {iti sahasā nigadantaṃ iti haridāsa-dhṛta-pāṭhāntaraḥ.}
rādhā jagāda sādaram idam ānandena govindam || GG_12.16 ||
|| prabandhaḥ 24 ||
rāmakari-rāga-yati-tālābhyāṃ gīyate |
kuru yadu-nandana candana-śiśiratareṇa kareṇa payodhare |
mṛga-mada-patrakam atra mano-bhava-maṅgala-kalaśa-sahodare || GG_12.17 ||
nijagāda sā yadu-nandane krīḍati hṛdaya-nandane ||dhruva||||
ali-kula-gañjanam añjanakaṃ rati-nāyaka-sāyaka-mocane | NOTE: {gañjana-sañjanakaṃ iti haridāsasya pāṭhaḥ.}
tvad-adhara-cumbana-lambita-kajjalam ujjvalaya priya locane || GG_12.18 ||
nayana-kuraṅga-taraṅga-vikasa-nirāsa-kare śruti-maṇḍale |
manasija-pāśa-vilāsa-dhare śubha-veśa niveśaya kuṇḍale || GG_12.19 ||
bhramara-cayaṃ racayantam upari ruciraṃ suciraṃ mama sammukhe |
jita-kamale vimale parikarmaya narma-janakam alakaṃ mukhe || GG_12.20 ||
mṛga-mada-rasa-valitaṃ lalitaṃ kuru tilakam alika-rajani-kare |
vihita-kalaṅka-kalaṃ kamalānana viśramita-śrama-sīkare || GG_12.21 ||
mama rucire cikure kuru mānada manasija-dhvaja-cāmare |
rati-galite lalite kusumāni śikhaṇḍi-śikhaṇḍaka-ḍāmare || GG_12.22 ||
sarasa-ghane jaghane mama śambara-dāraṇa-vāraṇa-kandare |
maṇi-raśanā-vasanābharaṇāni śubhāśaya vāsaya sundare || GG_12.23 ||
śrī-jayadeva-vacasi rucire sadayaṃ hṛdayaṃ kuru maṇḍane |
hari-caraṇa-smaraṇāmṛta-nirmita-kali-kaluṣa-jvara-khaṇḍane || GG_12.24 ||
* * * * *
racaya kucayoś citraṃ patraṃ kuruṣva kapolayor ghaṭaya jaghane kāñcīṃ mugdha-srajā kavarī-bharaṃ | NOTE: {patraṃ citraṃ iti haridāsaḥ.} NOTE: {kāñcīm añca srajā iti haridāsaḥ.}
kalaya valaya-śreṇīṃ pāṇau pade maṇi-nūpurāv iti nigaditaḥ prītaḥ pitāmbaro'pi tathākarot || GG_12.25 ||
paryaṅkī-kṛta-nāga-nāyaka-phaṇā-śreṇī-maṇīnāṃ gaṇe saṅkrānta-pratibimba-saṃvalanayā bibhrad-vibhu-prakriyām |
pādāmbho-ruha-dhāri-vāridhi-sutām akṣṇāṃ didṛkṣuḥ śataiḥ kāya-vyūham iva-carann apacitau bhūyo hariḥ pātu vaḥ || GG_12.26 ||
NOTE: {upacitī-bhūto iti haridāsaḥ.}
tvām aprāpya mayi svayaṃvara-parāṃ kṣīroda-tīrodare śaṅke sundari kālakūṭam apiban mūḍho mṛḍānī-patiḥ |
itthaṃ pūrva-kathābhir anya-manasā vikṣipya vakṣo'ñcalaṃ rādhāyāḥ stana-korakopari-milan-netro hariḥ pātu vaḥ || GG_12.27 ||
NOTE: {padmāyāḥ iti haridāsaḥ.}
yad gāndharva-kalāsu kauśalam anudhyānaṃ ca yad vaiṣṇavaṃ yac chṛṅgāra-viveka-tattva-racanā-kāvyeṣu līlāyitam |
tat sarvaṃ jayadeva-paṇḍita-kaveḥ kṛṣṇaika-tānātmanaḥ sānandāḥ pariśodhayantu sudhiyaḥ śrī-gīta-govindataḥ || GG_12.28 ||
NOTE: {This verse appears as number 26 in the Haridāsa edition.}
sādhūnāṃ svata eva saṃmatir iha syād eva bhaktyārthinām ālocya grathana-śramaṃ ca vidusām asmin bhaved ādaraḥ |
ye kecit para-kṛty-upaśruti-parās tān arthaye mat-kṛtiṃ bhūyo vīkṣya vadanto avadyam iha cet sā vāsanā sthāsyati || GG_12.29 ||
śrī-bhojadeva-prabhavasya rāmādevī-suta-śrī-jayadevakasya |
parāśarādi-priya-varga-kaṇṭhe śrī-gīta-govinda-kavitvam astu || GG_12.30 ||
NOTE: {bandhu iti ha-pāṭhaḥ.} NOTE: {This verse is the last in some editions. }
sādhvī mādhvīka cintā na bhavati bhavataḥ śarkare karkaśāsi drākṣe drakṣyanti ke tvām amṛta mṛtam asi kṣīra nīraṃ rasaste |
mākanda kranda kāntādhara dhara na tulāṃ gaccha yacchanti bhāvaṃ yāvac chṛṅgāra-sāraṃ śubham iva jayadevasya vaidagdhya-vācaḥ || GG_12.31 ||
NOTE: {This verse is not found in Narayana Maharaja's edition of Gīta-govinda, even though there is a Bāla-bodhinī ṭīkā for it.}
itthaṃ keli-tatir vihṛtya yamunā-kūle samaṃ rādhayā tad-romāvali-mauktikāvali-yuge veṇī-bhramaṃ bibhrati |
tatrāhlādi-kuca-prayāga-phalayor lipsāvator hastayor vyāpārāḥ puruṣottamasya dadatu sphītāṃ mudaṃ sampadaṃ || GG_12.32 ||
NOTE: {This verse does not seem to be in those editions that follow Bāla-bodhinī. It's in the Kulkarni and Nirnaya-sāgara editions.}
iti śrī-jayadeva kṛtau śrī-śrī-gīta-govinda-mahā-kāvye suprīta-pītāmbaro nāma dvādaśa sargaḥ
samāptam idaṃ kāvyam