śriyaḥ kurūṇām adhipasya pālanīṃ prajāsu vṛttiṃ yam ayuṅkta veditum
sa varṇiliṅgī viditaḥ samāyayau yudhiṣṭhiraṃ dvaitavane vanecaraḥ //
Note: śriyaḥ kurūṇām adhipasya pālanīṃ prajāsu vṛttiṃ yam ayuṅkta veditum
sa varṇiliṅgī viditaḥ samāyayau yudhiṣṭhiraṃ dvaitavane vanecaraḥ //
kṛtapraṇāmasya mahīṃ mahībhuje jitāṃ sapatnena nivedayiṣyataḥ
na vivyathe tasya mano na hi priyaṃ pravaktum icchanti mṛṣā hitaiṣiṇaḥ //
Note: kṛtapraṇāmasya mahīṃ mahībhuje jitāṃ sapatnena nivedayiṣyataḥ
na vivyathe tasya mano na hi priyaṃ pravaktum icchanti mṛṣā hitaiṣiṇaḥ //
dviṣāṃ vighātāya vidhātum icchato rahasy anujñām adhigamya bhūbhṛtaḥ
sa sauṣṭhavaudāryaviśeṣaśālinīṃ viniścitārthām iti vācam ādadhe //
Note: dviṣāṃ vighātāya vidhātum icchato rahasy anujñām adhigamya bhūbhṛtaḥ
sa sauṣṭhavaudāryaviśeṣaśālinīṃ viniścitārthām iti vācam ādadhe //
kriyāsu yuktair nṛpa cāracakṣuṣo na vañcanīyāḥ prabhavo 'nujīvibhiḥ
ato 'rhasi kṣantum asādhu sādhu vā hitaṃ manohāri ca durlabhaṃ vacaḥ //
Note: kriyāsu yuktair nṛpa cāracakṣuṣo na vañcanīyāḥ prabhavo 'nujīvibhiḥ
ato 'rhasi kṣantum asādhu sādhu vā hitaṃ manohāri ca durlabhaṃ vacaḥ //
sa kiṃsakhā sādhu na śāsti yo 'dhipaṃ hitān na yaḥ saṃśṛṇute sa kiṃprabhuḥ
sadānukūleṣu hi kurvate ratiṃ nṛpeṣv amātyeṣu ca sarvasampadaḥ //
Note: sa kiṃsakhā sādhu na śāsti yo 'dhipaṃ hitān na yaḥ saṃśṛṇute sa kiṃprabhuḥ
sada ānukūleṣu hi kurvate ratiṃ nṛpeṣv amātyeṣu ca sarvasampadaḥ //
nisargadurbodham abodhaviklavāḥ kva bhūpatīnāṃ caritaṃ kva jantavaḥ
tavānubhāvo 'yam abodhi yan mayā nigūḍhatattvaṃ nayavartma vidviṣām //
Note: nisargadurbodham abodhaviklavāḥ kva bhūpatīnāṃ caritaṃ kva jantavaḥ
tava anubhāvo 'yam abodhi yan mayā nigūḍhatattvaṃ nayavartma vidviṣām //
viśaṅkamāno bhavataḥ parābhavaṃ nṛpāsanastho 'pi vanādhivāsinaḥ
durodaracchadmajitāṃ samīhate nayena jetuṃ jagatīṃ suyodhanaḥ //
Note: viśaṅkamāno bhavataḥ parābhavaṃ nṛpāsanastho 'pi vanādhivāsinaḥ
durodaracchadmajitāṃ samīhate nayena jetuṃ jagatīṃ suyodhanaḥ //
tathāpi jihmaḥ sa bhavajjigīṣayā tanoti śubhraṃ guṇasampadā yaśaḥ
samunnayan bhūtim anāryasaṃgamād varaṃ virodho 'pi samaṃ mahātmabhiḥ //
Note: tatha āpi jihmaḥ sa bhavajjigīṣayā tanoti śubhraṃ guṇasampadā yaśaḥ
samunnayan bhūtim anāryasaṃgamād varaṃ virodho 'pi samaṃ mahātmabhiḥ //
kṛtāriṣaḍvargajayena mānavīm agamyarūpāṃ padavīṃ prapitsunā
vibhajya naktaṃdinam astatandriṇā vitanyate tena nayena pauruṣam //
Note: kṛtāriṣaḍvargajayena mānavīm agamyarūpāṃ padavīṃ prapitsunā
vibhajya naktaṃdinam astatandriṇā vitanyate tena nayena pauruṣam //
sakhīn iva prītiyujo 'nujīvinaḥ samānamānān suhṛdaś ca bandhubhiḥ
sa santataṃ darśayate gatasmayaḥ kṛtādhipatyām iva sādhu bandhutām //
Note: sakhīn iva prītiyujo 'nujīvinaḥ samānamānān suhṛdaś ca bandhubhiḥ
sa santataṃ darśayate gatasmayaḥ kṛtādhipatyām iva sādhu bandhutām //
asaktam ārādhayato yathāyathaṃ vibhajya bhaktyā samapakṣapātayā
guṇānurāgād iva sakhyam īyivān na bādhate 'sya trigaṇaḥ parasparam //
Note: asaktam ārādhayato yathāyathaṃ vibhajya bhaktyā samapakṣapātayā
guṇānurāgād iva sakhyam īyivān na bādhate 'sya trigaṇaḥ parasparam //
niratyayaṃ sāma na dānavarjitaṃ na bhūri dānaṃ virahayya satkriyām
pravartate tasya viśeṣaśālinī guṇānurodhena vinā na satkriyā //
Note: niratyayaṃ sāma na dānavarjitaṃ na bhūri dānaṃ virahayya satkriyām
pravartate tasya viśeṣaśālinī guṇānurodhena vinā na satkriyā //
vasūni vāñchan na vaśī na manyunā svadharma ity eva nivṛttakāraṇaḥ
gurūpadiṣṭena ripau sute 'pi vā nihanti daṇḍena sa dharmaviplavam //
Note: vasūni vāñchan na vaśī na manyunā svadharma ity eva nivṛttakāraṇaḥ
gurūpadiṣṭena ripau sute 'pi vā nihanti daṇḍena sa dharmaviplavam //
vidhāya rakṣān paritaḥ paretarān aśaṅkitākāram upaiti śaṅkitaḥ
kriyāpavargeṣv anujīvisātkṛtāḥ kṛtajñatām asya vadanti sampadaḥ //
Note: vidhāya rakṣān paritaḥ paretarān aśaṅkitākāram upaiti śaṅkitaḥ
kriyāpavargeṣv anujīvisātkṛtāḥ kṛtajñatām asya vadanti sampadaḥ //
anārataṃ tena padeṣu lambhitā vibhajya samyag viniyogasatkriyām
phalanty upāyāḥ paribṛṃhitāyatīr upetya saṃgharṣam ivārthasampadaḥ //
Note: anārataṃ tena padeṣu lambhitā vibhajya samyag viniyogasatkriyām
phalanty upāyāḥ paribṛṃhitāyatīr upetya saṃgharṣam iva arthasampadaḥ //
anekarājanyarathāśvasaṃkulaṃ tadīyam āsthānaniketanājiram
nayaty ayugmacchadagandhir ārdratāṃ bhṛśaṃ nṛpopāyanadantināṃ madaḥ //
Note: anekarājanyarathāśvasaṃkulaṃ tadīyam āsthānaniketanājiram
nayaty ayugmacchadagandhir ārdratāṃ bhṛśaṃ nṛpopāyanadantināṃ madaḥ //
sukhena labhyā dadhataḥ kṛṣīvalair akṛṣṭapacyā iva sasyasampadaḥ
vitanvati kṣemam adevamātṛkāś cirāya tasmin kuravaś cakāsati //
Note: sukhena labhyā dadhataḥ kṛṣīvalair akṛṣṭapacyā iva sasyasampadaḥ
vitanvati kṣemam adevamātṛkāś cirāya tasmin kuravaś cakāsati //
mahaujaso mānadhanā dhanārcitā dhanurbhṛtaḥ saṃyati labdhakīrtayaḥ
na saṃhatās tasya na bhedavṛttayaḥ priyāṇi vāñchanty asubhiḥ samīhitum //
Note: mahaujaso mānadhanā dhanārcitā dhanurbhṛtaḥ saṃyati labdhakīrtayaḥ
na saṃhatās tasya na bhedavṛttayaḥ priyāṇi vāñchanty asubhiḥ samīhitum //
udārakīrter udayaṃ dayāvataḥ praśāntabādhaṃ diśato 'bhirakṣayā
svayaṃ pradugdhe 'sya guṇair upasnutā vasūpamānasya vasūni medinī //
Note: udārakīrter udayaṃ dayāvataḥ praśāntabādhaṃ diśato 'bhirakṣayā
svayaṃ pradugdhe 'sya guṇair upasnutā vasūpamānasya vasūni medinī //
mahībhujāṃ saccaritaiś caraiḥ kriyāḥ sa veda niḥśesam aśeṣitakriyaḥ
mahodayais tasya hitānubandhibhiḥ pratīyate dhātur ivehitaṃ phalaiḥ //
Note: mahībhujāṃ saccaritaiś caraiḥ kriyāḥ sa veda niḥśesam aśeṣitakriyaḥ
mahodayais tasya hitānubandhibhiḥ pratīyate dhātur ivā ihitaṃ phalaiḥ //
na tena sajyaṃ kvacid udyataṃ dhanur na vā kṛtaṃ kopavijihmam ānanam
guṇānurāgeṇa śirobhir uhyate narādhipair mālyam ivāsya śāsanam //
Note: na tena sajyaṃ kvacid udyataṃ dhanur na vā kṛtaṃ kopavijihmam ānanam
guṇānurāgeṇa śirobhir uhyate narādhipair mālyam iva asya śāsanam //
sa yauvarājye navayauvanoddhataṃ nidhāya duḥśāsanam iddhaśāsanaḥ
makheṣv akhinno 'numataḥ purodhasā dhinoti havyena hiraṇyaretasam //
Note: sa yauvarājye navayauvanoddhataṃ nidhāya duḥśāsanam iddhaśāsanaḥ
makheṣv akhinno 'numataḥ purodhasā dhinoti havyena hiraṇyaretasam //
pralīnabhūpālam api sthirāyati praśāsad āvāridhi maṇḍalaṃ bhuvaḥ
sa cintayaty eva bhiyas tvad eṣyatīr aho durantā balavadvirodhitā //
Note: pralīnabhūpālam api sthirāyati praśāsad āvāridhi maṇḍalaṃ bhuvaḥ
sa cintayaty eva bhiyas tvad eṣyatīr aho durantā balavadvirodhitā //
kathāprasaṅgena janair udāhṛtād anusmṛtākhaṇḍalasūnuvikramaḥ
tavābhidhānād vyathate natānanaḥ sa duḥsahān mantrapadād ivoragaḥ //
Note: kathāprasaṅgena janair udāhṛtād anusmṛtākhaṇḍalasūnuvikramaḥ
tava abhidhānād vyathate natānanaḥ sa duḥsahān mantrapadād iva uragaḥ //
tad āśu kartuṃ tvayi jihmam udyate vidhīyatāṃ tatra vidheyam uttaram
parapraṇītāni vacāṃsi cinvatāṃ pravṛttisārāḥ khalu mādṛśāṃ dhiyaḥ //
Note: tad āśu kartuṃ tvayi jihmam udyate vidhīyatāṃ tatra vidheyam uttaram
parapraṇītāni vacāṃsi cinvatāṃ pravṛttisārāḥ khalu mādṛśāṃ dhiyaḥ //
itīrayitvā giram āttasatkriye gate 'tha patyau vanasaṃnivāsinām
praviśya kṛṣṇā sadanaṃ mahībhujā tad ācacakṣe 'nujasannidhau vacaḥ //
Note: itī irayitvā giram āttasatkriye gate 'tha patyau vanasaṃnivāsinām
praviśya kṛṣṇā sadanaṃ mahībhujā tad ācacakṣe 'nujasannidhau vacaḥ //
niśamya siddhiṃ dviṣatām apākṛtīs tatas tatastyā viniyantum akṣamā
nṛpasya manyuvyavasāyadīpinīr udājahāra drupadātmajā giraḥ //
Note: niśamya siddhiṃ dviṣatām apākṛtīs tatas tatastyā viniyantum akṣamā
nṛpasya manyuvyavasāyadīpinīr udājahāra drupadātmajā giraḥ //
bhavādṛśeṣu pramadājanoditaṃ bhavaty adhikṣepa ivānuśāsanam
tathāpi vaktuṃ vyavasāyayanti māṃ nirastanārīsamayā durādhayaḥ //
Note: bhavādṛśeṣu pramadājanoditaṃ bhavaty adhikṣepa iva anuśāsanam
tatha āpi vaktuṃ vyavasāyayanti māṃ nirastanārīsamayā durādhayaḥ //
akhaṇḍam ākhaṇḍalatulyadhāmabhiś ciraṃ dhṛtā bhūpatibhiḥ svavaṃśajaiḥ
tvayā svahastena mahī madacyutā mataṅgajena srag ivāpavarjitā //
Note: akhaṇḍam ākhaṇḍalatulyadhāmabhiś ciraṃ dhṛtā bhūpatibhiḥ svavaṃśajaiḥ
tvayā svahastena mahī madacyutā mataṅgajena srag iva apavarjitā //
vrajanti te mūḍhadhiyaḥ parābhavaṃ bhavanti māyāviṣu ye na māyinaḥ
praviśya hi ghnanti śaṭhās tathāvidhān asaṃvṛtāṅgān niśitā iveṣavaḥ //
Note: vrajanti te mūḍhadhiyaḥ parābhavaṃ bhavanti māyāviṣu ye na māyinaḥ
praviśya hi ghnanti śaṭhās tathāvidhān asaṃvṛtāṅgān niśitā iva iṣavaḥ //
guṇānuraktām anuraktasādhanaḥ kulābhimānī kulajāṃ narādhipaḥ
parais tvadanyaḥ ka ivāpahārayen manoramām ātmavadhūm iva śriyam //
Note: guṇānuraktām anuraktasādhanaḥ kulābhimānī kulajāṃ narādhipaḥ
parais tvadanyaḥ ka iva apahārayen manoramām ātmavadhūm iva śriyam //
bhavantam etarhi manasvigarhite vivartamānaṃ naradeva vartmani
kathaṃ na manyur jvalayaty udīritaḥ śamītaruṃ śuṣkam ivāgnir ucchikhaḥ //
Note: bhavantam etarhi manasvigarhite vivartamānaṃ naradeva vartmani
kathaṃ na manyur jvalayaty udīritaḥ śamītaruṃ śuṣkam iva agnir ucchikhaḥ //
avandhyakopasya nihantur āpadāṃ bhavanti vaśyāḥ svayam eva dehinaḥ
amarṣaśūnyena janasya jantunā na jātahārdena na vidviṣādaraḥ //
Note: avandhyakopasya nihantur āpadāṃ bhavanti vaśyāḥ svayam eva dehinaḥ
amarṣaśūnyena janasya jantunā na jātahārdena na vidviṣā ādaraḥ //
paribhramaṃl lohitacandanocitaḥ padātir antargiri reṇurūṣitaḥ
mahārathaḥ satyadhanasya mānasaṃ dunoti te kaccid ayaṃ vṛkodaraḥ //
Note: paribhramaṃl lohitacandanocitaḥ padātir antargiri reṇurūṣitaḥ
mahārathaḥ satyadhanasya mānasaṃ dunoti te kaccid ayaṃ vṛkodaraḥ //
vijitya yaḥ prājyam ayacchad uttarān kurūn akupyaṃ vasu vāsavopamaḥ
sa valkavāsāṃsi tavādhunāharan karoti manyuṃ na kathaṃ dhanaṃjayaḥ //
Note: vijitya yaḥ prājyam ayacchad uttarān kurūn akupyaṃ vasu vāsavopamaḥ
sa valkavāsāṃsi tava adhunā āharan karoti manyuṃ na kathaṃ dhanaṃjayaḥ //
vanāntaśayyākaṭhinīkṛtākṛtī kacācitau viṣvag ivāgajau gajau
kathaṃ tvam etau dhṛtisaṃyamau yamau vilokayann utsahase na bādhitum //
Note: vanāntaśayyākaṭhinīkṛtākṛtī kacācitau viṣvag iva agajau gajau
kathaṃ tvam etau dhṛtisaṃyamau yamau vilokayann utsahase na bādhitum //
imām ahaṃ veda na tāvakīṃ dhiyaṃ vicitrarūpāḥ khalu cittavṛttayaḥ
vicintayantyā bhavadāpadaṃ parāṃ rujanti cetaḥ prasabhaṃ mamādhayaḥ //
Note: imām ahaṃ veda na tāvakīṃ dhiyaṃ vicitrarūpāḥ khalu cittavṛttayaḥ
vicintayantyā bhavadāpadaṃ parāṃ rujanti cetaḥ prasabhaṃ mamā adhayaḥ //
purādhirūḍhaḥ śayanaṃ mahādhanaṃ vibodhyase yaḥ stutigītimaṅgalaiḥ
adabhradarbhām adhiśayya sa sthalīṃ jahāsi nidrām aśivaiḥ śivārutaiḥ //
Note: pura ādhirūḍhaḥ śayanaṃ mahādhanaṃ vibodhyase yaḥ stutigītimaṅgalaiḥ
adabhradarbhām adhiśayya sa sthalīṃ jahāsi nidrām aśivaiḥ śivārutaiḥ //
puropanītaṃ nṛpa rāmaṇīyakaṃ dvijātiśeṣeṇa yad etad andhasā
tad adya te vanyaphalāśinaḥ paraṃ paraiti kārśyaṃ yaśasā samaṃ vapuḥ //
Note: pura ūpanītaṃ nṛpa rāmaṇīyakaṃ dvijātiśeṣeṇa yad etad andhasā
tad adya te vanyaphalāśinaḥ paraṃ paraiti kārśyaṃ yaśasā samaṃ vapuḥ //
anārataṃ yau maṇipīṭhaśāyināv arañjayad rājaśiraḥsrajāṃ rajaḥ
niṣīdatas tau caraṇau vaneṣu te mṛgadvijālūnaśikheṣu barhiṣām //
Note: anārataṃ yau maṇipīṭhaśāyināv arañjayad rājaśiraḥsrajāṃ rajaḥ
niṣīdatas tau caraṇau vaneṣu te mṛgadvijālūnaśikheṣu barhiṣām //
dviṣannimittā yad iyaṃ daśā tataḥ samūlam unmūlayatīva me manaḥ
parair aparyāsitavīryasampadāṃ parābhavo 'py utsava eva māninām //
Note: dviṣannimittā yad iyaṃ daśā tataḥ samūlam unmūlayati iva me manaḥ
parair aparyāsitavīryasampadāṃ parābhavo 'py utsava eva māninām //
vihāya śāntiṃ nṛpa dhāma tat punaḥ prasīda saṃdhehi vadhāya vidviṣām
vrajanti śatrūn avadhūya niḥspṛhāḥ śamena siddhiṃ munayo na bhūbhṛtaḥ //
Note: vihāya śāntiṃ nṛpa dhāma tat punaḥ prasīda saṃdhehi vadhāya vidviṣām
vrajanti śatrūn avadhūya niḥspṛhāḥ śamena siddhiṃ munayo na bhūbhṛtaḥ //
puraḥsarā dhāmavatāṃ yaśodhanāḥ suduḥsahaṃ prāpya nikāram īdṛśam
bhavādṛśāś ced adhikurvate parān nirāśrayā hanta hatā manasvitā //
Note: puraḥsarā dhāmavatāṃ yaśodhanāḥ suduḥsahaṃ prāpya nikāram īdṛśam
bhavādṛśāś ced adhikurvate parān nirāśrayā hanta hatā manasvitā //
atha kṣamām eva nirastasādhanaś cirāya paryeṣi sukhasya sādhanam
vihāya lakṣmīpatilakṣma kārmukaṃ jaṭādharaḥ sañ juhudhīha pāvakam //
Note: atha kṣamām eva nirastasādhanaś cirāya paryeṣi sukhasya sādhanam
vihāya lakṣmīpatilakṣma kārmukaṃ jaṭādharaḥ sañ juhudhi iha pāvakam //
na samayaparirakṣaṇaṃ kṣamaṃ te nikṛtipareṣu pareṣu bhūridhāmnaḥ
ariṣu hi vijayārthinaḥ kṣitīśā vidadhati sopadhi saṃdhidūṣaṇāni //
Note: na samayaparirakṣaṇaṃ kṣamaṃ te nikṛtipareṣu pareṣu bhūridhāmnaḥ
ariṣu hi vijayārthinaḥ kṣitīśā vidadhati sopadhi saṃdhidūṣaṇāni //
vidhisamayaniyogād dīptisaṃhārajihmaṃ śithilabalam agādhe magnam āpatpayodhau
riputimiram udasyodīyamānaṃ dinādau dinakṛtam iva lakṣmīs tvāṃ samabhyetu bhūyaḥ //
Note: vidhisamayaniyogād dīptisaṃhārajihmaṃ śithilabalam agādhe magnam āpatpayodhau
riputimiram udasya udīyamānaṃ dinādau dinakṛtam iva lakṣmīs tvāṃ samabhyetu bhūyaḥ //
vihitāṃ priyayā manaḥpriyām atha niścitya giraṃ garīyasīm
upapattimad ūrjitāśrayaṃ nṛpam ūce vacanaṃ vṛkodaraḥ //
Note: vihitāṃ priyayā manaḥpriyām atha niścitya giraṃ garīyasīm
upapattimad ūrjitāśrayaṃ nṛpam ūce vacanaṃ vṛkodaraḥ //
yad avocata vīkṣya māninī paritaḥ snehamayena cakṣuṣā
api vāgadhipasya durvacaṃ vacanaṃ tad vidadhīta vismayam //
Note: yad avocata vīkṣya māninī paritaḥ snehamayena cakṣuṣā
api vāgadhipasya durvacaṃ vacanaṃ tad vidadhīta vismayam //
viṣamo 'pi vigāhyate nayaḥ kṛtatīrthaḥ payasām ivāśayaḥ
sa tu tatra viśeṣadurlabhaḥ sad upanyasyati kṛtyavartma yaḥ //
Note: viṣamo 'pi vigāhyate nayaḥ kṛtatīrthaḥ payasām ivā aśayaḥ
sa tu tatra viśeṣadurlabhaḥ sad upanyasyati kṛtyavartma yaḥ //
pariṇāmasukhe garīyasi vyathake 'smin vacasi kṣataujasām
ativīryavatīva bheṣaje bahur alpīyasi dṛśyate guṇaḥ //
Note: pariṇāmasukhe garīyasi vyathake 'smin vacasi kṣataujasām
ativīryavati iva bheṣaje bahur alpīyasi dṛśyate guṇaḥ //
iyam iṣṭaguṇāya rocatāṃ rucirārthā bhavate 'pi bhāratī
nanu vaktṛviśeṣaniḥspṛhā guṇagṛhyā vacane vipaścitaḥ //
Note: iyam iṣṭaguṇāya rocatāṃ rucirārthā bhavate 'pi bhāratī
nanu vaktṛviśeṣaniḥspṛhā guṇagṛhyā vacane vipaścitaḥ //
catasṛṣv api te vivekinī nṛpa vidyāsu nirūḍhim āgatā
katham etya matir viparyayaṃ kariṇī paṅkam ivāvasīdati //
Note: catasṛṣv api te vivekinī nṛpa vidyāsu nirūḍhim āgatā
katham etya matir viparyayaṃ kariṇī paṅkam iva avasīdati //
vidhuraṃ kim ataḥ paraṃ parair avagītāṃ gamite daśām imām
avasīdati yat surair api tvayi sambhāvitavṛtti pauruṣam //
Note: vidhuraṃ kim ataḥ paraṃ parair avagītāṃ gamite daśām imām
avasīdati yat surair api tvayi sambhāvitavṛtti pauruṣam //
dviṣatām udayaḥ sumedhasā gurur asvantataraḥ sumarṣaṇaḥ
na mahān api bhūtim icchatā phalasampatpravaṇaḥ parikṣayaḥ //
Note: dviṣatām udayaḥ sumedhasā gurur asvantataraḥ sumarṣaṇaḥ
na mahān api bhūtim icchatā phalasampatpravaṇaḥ parikṣayaḥ //
acireṇa parasya bhūyasīṃ viparītāṃ vigaṇayya cātmanaḥ
kṣayayuktim upekṣate kṛtī kurute tatpratikāram anyathā //
Note: acireṇa parasya bhūyasīṃ viparītāṃ vigaṇayya cā atmanaḥ
kṣayayuktim upekṣate kṛtī kurute tatpratikāram anyathā //
anupālayatām udeṣyatīṃ prabhuśaktiṃ dviṣatām anīhayā
apayānty acirān mahībhujāṃ jananirvādabhayād iva śriyaḥ //
Note: anupālayatām udeṣyatīṃ prabhuśaktiṃ dviṣatām anīhayā
apayānty acirān mahībhujāṃ jananirvādabhayād iva śriyaḥ //
kṣayayuktam api svabhāvajaṃ dadhataṃ dhāma śivaṃ samṛddhaye
praṇamanty anapāyam utthitaṃ pratipaccandram iva prajā nṛpam //
Note: kṣayayuktam api svabhāvajaṃ dadhataṃ dhāma śivaṃ samṛddhaye
praṇamanty anapāyam utthitaṃ pratipaccandram iva prajā nṛpam //
prabhavaḥ khalu kośadaṇḍayoḥ kṛtapañcāṅgavinirṇayo nayaḥ
sa vidheyapadeṣu dakṣatāṃ niyatiṃ loka ivānurudhyate //
Note: prabhavaḥ khalu kośadaṇḍayoḥ kṛtapañcāṅgavinirṇayo nayaḥ
sa vidheyapadeṣu dakṣatāṃ niyatiṃ loka iva anurudhyate //
abhimānavato manasvinaḥ priyam uccaiḥ padam ārurukṣataḥ
vinipātanivartanakṣamaṃ matam ālambanam ātmapauruṣam //
Note: abhimānavato manasvinaḥ priyam uccaiḥ padam ārurukṣataḥ
vinipātanivartanakṣamaṃ matam ālambanam ātmapauruṣam //
vipado 'bhibhavanty avikramaṃ rahayaty āpadupetam āyatiḥ
niyatā laghutā nirāyater agarīyān na padaṃ nṛpaśriyaḥ //
Note: vipado 'bhibhavanty avikramaṃ rahayaty āpadupetam āyatiḥ
niyatā laghutā nirāyater agarīyān na padaṃ nṛpaśriyaḥ //
tad alaṃ pratipakṣam unnater avalambya vyavasāyavandhyatām
nivasanti parākramāśrayā na viṣādena samaṃ samṛddhayaḥ //
Note: tad alaṃ pratipakṣam unnater avalambya vyavasāyavandhyatām
nivasanti parākramāśrayā na viṣādena samaṃ samṛddhayaḥ //
atha ced avadhiḥ pratīkṣyate katham āviṣkṛtajihmavṛttinā
dhṛtarāṣṭrasutena sutyajyāś ciram āsvādya narendrasampadaḥ //
Note: atha ced avadhiḥ pratīkṣyate katham āviṣkṛtajihmavṛttinā
dhṛtarāṣṭrasutena sutyajyāś ciram āsvādya narendrasampadaḥ //
dviṣatā vihitaṃ tvayāthavā yadi labdhā punar ātmanaḥ padam
jananātha tavānujanmanāṃ kṛtam āviṣkṛtapauruṣair bhujaiḥ //
Note: dviṣatā vihitaṃ tvaya āthavā yadi labdhā punar ātmanaḥ padam
jananātha tava anujanmanāṃ kṛtam āviṣkṛtapauruṣair bhujaiḥ //
madasiktamukhair mṛgādhipaḥ karibhir vartayati svayaṃ hataiḥ
laghayan khalu tejasā jagan na mahān icchati bhūtim anyataḥ //
Note: madasiktamukhair mṛgādhipaḥ karibhir vartayati svayaṃ hataiḥ
laghayan khalu tejasā jagan na mahān icchati bhūtim anyataḥ //
abhimānadhanasya gatvarair asubhiḥ sthāsnu yaśaś cicīṣataḥ
acirāṃśuvilāsacañcalā nanu lakṣmīḥ phalam ānuṣaṅgikam //
Note: abhimānadhanasya gatvarair asubhiḥ sthāsnu yaśaś cicīṣataḥ
acirāṃśuvilāsacañcalā nanu lakṣmīḥ phalam ānuṣaṅgikam //
jvalitaṃ na hiraṇyaretasaṃ cayam āskandati bhasmanāṃ janaḥ
abhibhūtibhayād asūn ataḥ sukham ujjhanti na dhāma māninaḥ //
Note: jvalitaṃ na hiraṇyaretasaṃ cayam āskandati bhasmanāṃ janaḥ
abhibhūtibhayād asūn ataḥ sukham ujjhanti na dhāma māninaḥ //
kim avekṣya phalaṃ payodharān dhvanataḥ prārthayate mṛgādhipaḥ
prakṛtiḥ khalu sā mahīyasaḥ sahate nānyasamunnatiṃ yayā //
Note: kim avekṣya phalaṃ payodharān dhvanataḥ prārthayate mṛgādhipaḥ
prakṛtiḥ khalu sā mahīyasaḥ sahate na anyasamunnatiṃ yayā //
kuru tan matim eva vikrame nṛpa nirdhūya tamaḥ pramādajam
dhruvam etad avehi vidviṣāṃ tvadanutsāhahatā vipattayaḥ //
Note: kuru tan matim eva vikrame nṛpa nirdhūya tamaḥ pramādajam
dhruvam etad avehi vidviṣāṃ tvadanutsāhahatā vipattayaḥ //
dviradān iva digvibhāvitāṃś caturas toyanidhīn ivāyataḥ
prasaheta raṇe tavānujān dviṣatāṃ kaḥ śatamanyutejasaḥ //
Note: dviradān iva digvibhāvitāṃś caturas toyanidhīn ivā ayataḥ
prasaheta raṇe tava anujān dviṣatāṃ kaḥ śatamanyutejasaḥ //
jvalatas tava jātavedasaḥ satataṃ vairikṛtasya cetasi
vidadhātu śamaṃ śivetarā ripunārīnayanāmbusantatiḥ //
Note: jvalatas tava jātavedasaḥ satataṃ vairikṛtasya cetasi
vidadhātu śamaṃ śivetarā ripunārīnayanāmbusantatiḥ //
iti darśitavikriyaṃ sutaṃ marutaḥ kopaparītamānasam
upasāntvayituṃ mahīpatir dviradaṃ duṣṭam ivopacakrame //
Note: iti darśitavikriyaṃ sutaṃ marutaḥ kopaparītamānasam
upasāntvayituṃ mahīpatir dviradaṃ duṣṭam iva upacakrame //
apavarjitaviplave śucay hṛdayagrāhiṇi maṅgalāspade
vimalā tava vistare girāṃ matir ādarśa ivābhidṛśyate //
Note: apavarjitaviplave śucay hṛdayagrāhiṇi maṅgalāspade
vimalā tava vistare girāṃ matir ādarśa iva abhidṛśyate //
sphuṭatā na padair apākṛtā na ca na svīkṛtam arthagauravam
racitā pṛthagarthatā girāṃ na ca sāmarthyam apohitaṃ kvacit //
Note: sphuṭatā na padair apākṛtā na ca na svīkṛtam arthagauravam
racitā pṛthagarthatā girāṃ na ca sāmarthyam apohitaṃ kvacit //
upapattir udāhṛtā balād anumānena na cāgamaḥ kṣataḥ
idam īdṛg anīdṛgāśayaḥ prasabhaṃ vaktum upakrameta kaḥ //
Note: upapattir udāhṛtā balād anumānena na cā agamaḥ kṣataḥ
idam īdṛg anīdṛgāśayaḥ prasabhaṃ vaktum upakrameta kaḥ //
avitṛptatayā tathāpi me hṛdayaṃ nirṇayam eva dhāvati
avasāyayituṃ kṣamāḥ sukhaṃ na vidheyeṣu viśeṣasampadaḥ //
Note: avitṛptatayā tatha āpi me hṛdayaṃ nirṇayam eva dhāvati
avasāyayituṃ kṣamāḥ sukhaṃ na vidheyeṣu viśeṣasampadaḥ //
sahasā vidadhīta na kriyām avivekaḥ param āpadāṃ padam
vṛṇate hi vimṛśyakāriṇaṃ guṇalubdhāḥ svayam eva sampadaḥ //
Note: sahasā vidadhīta na kriyām avivekaḥ param āpadāṃ padam
vṛṇate hi vimṛśyakāriṇaṃ guṇalubdhāḥ svayam eva sampadaḥ //
abhivarṣati yo 'nupālayan vidhibījāni vivekavāriṇā
sa sadā phalaśālinīṃ kriyāṃ śaradaṃ loka ivādhitiṣṭhati //
Note: abhivarṣati yo 'nupālayan vidhibījāni vivekavāriṇā
sa sadā phalaśālinīṃ kriyāṃ śaradaṃ loka iva adhitiṣṭhati //
śuci bhūṣayati śrutaṃ vapuḥ praśamas tasya bhavaty alaṃkriyā
praśamābharaṇaṃ parākramaḥ sa nayāpāditasiddhibhūṣaṇaḥ //
Note: śuci bhūṣayati śrutaṃ vapuḥ praśamas tasya bhavaty alaṃkriyā
praśamābharaṇaṃ parākramaḥ sa nayāpāditasiddhibhūṣaṇaḥ //
matibhedatamastirohite gahane kṛtyavidhau vivekinām
sukṛtaḥ pariśuddha āgamaḥ kurute dīpa ivārthadarśanam //
Note: matibhedatamastirohite gahane kṛtyavidhau vivekinām
sukṛtaḥ pariśuddha āgamaḥ kurute dīpa iva arthadarśanam //
spṛhaṇīyaguṇair mahātmabhiś carite vartmani yacchatāṃ manaḥ
vidhihetur ahetur āgasāṃ vinipāto 'pi samaḥ samunnateḥ //
Note: spṛhaṇīyaguṇair mahātmabhiś carite vartmani yacchatāṃ manaḥ
vidhihetur ahetur āgasāṃ vinipāto 'pi samaḥ samunnateḥ //
śivam aupayikaṃ garīyasīṃ phalaniṣpattim adūṣitāyatim
vigaṇayya nayanti pauruṣaṃ vijitakrodharayā jigīṣavaḥ //
Note: śivam aupayikaṃ garīyasīṃ phalaniṣpattim adūṣitāyatim
vigaṇayya nayanti pauruṣaṃ vijitakrodharayā jigīṣavaḥ //
apaneyam udetum icchatā timiraṃ roṣamayaṃ dhiyā puraḥ
avibhidya niśākṛtaṃ tamaḥ prabhayā nāṃśumatāpy udīyate //
Note: apaneyam udetum icchatā timiraṃ roṣamayaṃ dhiyā puraḥ
avibhidya niśākṛtaṃ tamaḥ prabhayā na aṃśumata āpy udīyate //
balavān api kopajanmanas tamaso nābhibhavaṃ ruṇaddhi yaḥ
kṣayapakṣa ivaindavīḥ kalāḥ sakalā hanti sa śaktisampadaḥ //
Note: balavān api kopajanmanas tamaso na abhibhavaṃ ruṇaddhi yaḥ
kṣayapakṣa ivā endavīḥ kalāḥ sakalā hanti sa śaktisampadaḥ //
samavṛttir upaiti mārdavaṃ samaye yaś ca tanoti tigmatām
adhitiṣṭhati lokam ojasā sa vivasvān iva medinīpatiḥ //
Note: samavṛttir upaiti mārdavaṃ samaye yaś ca tanoti tigmatām
adhitiṣṭhati lokam ojasā sa vivasvān iva medinīpatiḥ //
kva cirāya parigrahaḥ śriyāṃ kva ca duṣṭendriyavājivaśyatā
śaradabhracalāś calendriyair asurakṣā hi bahucchalāḥ śriyaḥ //
Note: kva cirāya parigrahaḥ śriyāṃ kva ca duṣṭendriyavājivaśyatā
śaradabhracalāś calendriyair asurakṣā hi bahucchalāḥ śriyaḥ //
kim asāmayikaṃ vitanvatā manasaḥ kṣobham upāttaraṃhasaḥ
kriyate patir uccakair apāṃ bhavatā dhīratayādharīkṛtaḥ //
Note: kim asāmayikaṃ vitanvatā manasaḥ kṣobham upāttaraṃhasaḥ
kriyate patir uccakair apāṃ bhavatā dhīrataya ādharīkṛtaḥ //
śrutam apy adhigamya ye ripūn vinayante sma na śarīrajanmanaḥ
janayanty acirāya sampadām ayaśas te khalu cāpalāśrayam //
Note: śrutam apy adhigamya ye ripūn vinayante sma na śarīrajanmanaḥ
janayanty acirāya sampadām ayaśas te khalu cāpalāśrayam //
atipātitakālasādhanā svaśarīrendriyavargatāpanī
janavan na bhavantam akṣamā nayasiddher apanetum arhati //
Note: atipātitakālasādhanā svaśarīrendriyavargatāpanī
janavan na bhavantam akṣamā nayasiddher apanetum arhati //
upakārakam āyater bhṛśaṃ prasavaḥ karmaphalasya bhūriṇaḥ
anapāyi nibarhaṇaṃ dviṣāṃ na titikṣāsamam asti sādhanam //
Note: upakārakam āyater bhṛśaṃ prasavaḥ karmaphalasya bhūriṇaḥ
anapāyi nibarhaṇaṃ dviṣāṃ na titikṣāsamam asti sādhanam //
praṇatipravaṇān vihāya naḥ sahajasnehanibaddhacetasaḥ
praṇamanti sadā suyodhanaṃ prathame mānabhṛtāṃ na vṛṣṇayaḥ //
Note: praṇatipravaṇān vihāya naḥ sahajasnehanibaddhacetasaḥ
praṇamanti sadā suyodhanaṃ prathame mānabhṛtāṃ na vṛṣṇayaḥ //
suhṛdaḥ sahajās tathetare matam eṣāṃ na vilaṅghayanti ye
vinayād iva yāpayanti te dhṛtarāṣṭrātmajam ātmasiddhaye //
Note: suhṛdaḥ sahajās tatha ītare matam eṣāṃ na vilaṅghayanti ye
vinayād iva yāpayanti te dhṛtarāṣṭrātmajam ātmasiddhaye //
abhiyoga imān mahībhujo bhavatā tasya tataḥ kṛtāvadheḥ
pravighāṭayitā samutpatan haridaśvaḥ kamalākarān iva //
Note: abhiyoga imān mahībhujo bhavatā tasya tataḥ kṛtāvadheḥ
pravighāṭayitā samutpatan haridaśvaḥ kamalākarān iva //
upajāpasahān vilaṅghayan sa vidhātā nṛpatīn madoddhataḥ
sahate na jano 'py adhaḥkriyāṃ kim u lokādhikadhāma rājakam //
Note: upajāpasahān vilaṅghayan sa vidhātā nṛpatīn madoddhataḥ
sahate na jano 'py adhaḥkriyāṃ kim u lokādhikadhāma rājakam //
asamāpitakṛtyasampadāṃ hatavegaṃ vinayena tāvatā
prabhavanty abhimānaśālināṃ madam uttambhayituṃ vibhūtayaḥ //
Note: asamāpitakṛtyasampadāṃ hatavegaṃ vinayena tāvatā
prabhavanty abhimānaśālināṃ madam uttambhayituṃ vibhūtayaḥ //
madamānasamuddhataṃ nṛpaṃ na viyuṅkte niyamena mūḍhatā
atimūḍha udasyate nayān nayahīnād aparajyate janaḥ //
Note: madamānasamuddhataṃ nṛpaṃ na viyuṅkte niyamena mūḍhatā
atimūḍha udasyate nayān nayahīnād aparajyate janaḥ //
aparāgasamīraṇeritaḥ kramaśīrṇākulamūlasantatiḥ
sukaras taruvat sahiṣṇunā ripur unmūlayituṃ mahān api //
Note: aparāgasamīraṇeritaḥ kramaśīrṇākulamūlasantatiḥ
sukaras taruvat sahiṣṇunā ripur unmūlayituṃ mahān api //
aṇur apy upahanti vigrahaḥ prabhum antaḥprakṛtiprakopajaḥ
akhilaṃ hi hinasti bhūdharaṃ taruśākhāntanigharṣajo 'nalaḥ //
Note: aṇur apy upahanti vigrahaḥ prabhum antaḥprakṛtiprakopajaḥ
akhilaṃ hi hinasti bhūdharaṃ taruśākhāntanigharṣajo 'nalaḥ //
matimān vinayapramāthinaḥ samupekṣeta samunnatiṃ dviṣaḥ
sujayaḥ khalu tādṛg antare vipadantā hy avinītasampadaḥ //
Note: matimān vinayapramāthinaḥ samupekṣeta samunnatiṃ dviṣaḥ
sujayaḥ khalu tādṛg antare vipadantā hy avinītasampadaḥ //
laghuvṛttitayā bhidāṃ gataṃ bahir antaś ca nṛpasya maṇḍalam
abhibhūya haraty anantaraḥ śithilaṃ kūlam ivāpagārayaḥ //
Note: laghuvṛttitayā bhidāṃ gataṃ bahir antaś ca nṛpasya maṇḍalam
abhibhūya haraty anantaraḥ śithilaṃ kūlam iva apagārayaḥ //
anuśāsatam ity anākulaṃ nayavartmākulam arjunāgrajam
svayam artha ivābhivāñchitas tam abhīyāya parāśarātmajaḥ //
Note: anuśāsatam ity anākulaṃ nayavartmākulam arjunāgrajam
svayam artha iva abhivāñchitas tam abhīyāya parāśarātmajaḥ //
madhurair avaśāni lambhayann api tiryañci śamaṃ nirīkṣitaiḥ
paritaḥ paṭu bibhrad enasāṃ dahanaṃ dhāma vilokanakṣamam //
Note: madhurair avaśāni lambhayann api tiryañci śamaṃ nirīkṣitaiḥ
paritaḥ paṭu bibhrad enasāṃ dahanaṃ dhāma vilokanakṣamam //
sahasopagataḥ savismayaṃ tapasāṃ sūtir asūtir enasām
dadṛśe jagatībhujā muniḥ sa vapuṣmān iva puṇyasaṃcayaḥ //
Note: sahasa ūpagataḥ savismayaṃ tapasāṃ sūtir asūtir enasām
dadṛśe jagatībhujā muniḥ sa vapuṣmān iva puṇyasaṃcayaḥ //
athoccakair āsanataḥ parārdhyād udyan sa dhūtāruṇavalkalāgraḥ
rarāja kīrṇākapiśāṃśujālaḥ śṛṅgāt sumeror iva tigmaraśmiḥ //
Note: atha uccakair āsanataḥ parārdhyād udyan sa dhūtāruṇavalkalāgraḥ
rarāja kīrṇākapiśāṃśujālaḥ śṛṅgāt sumeror iva tigmaraśmiḥ //
avahitahṛdayo vidhāya sa arhām ṛṣivad ṛṣipravare gurūpadiṣṭām
tadanumatam alaṃcakāra paścāt praśama iva śrutam āsanaṃ narendraḥ //
Note: avahitahṛdayo vidhāya sa arhām ṛṣivad ṛṣipravare gurūpadiṣṭām
tadanumatam alaṃcakāra paścāt praśama iva śrutam āsanaṃ narendraḥ //
vyaktoditasmitamayūkhavibhāsitoṣṭhas tiṣṭhan muner abhimukhaṃ sa vikīrṇadhāmnaḥ
tanvantam iddham abhito gurum aṃśujālaṃ lakṣmīm uvāha sakalasya śaśāṅkamūrteḥ //
Note: vyaktoditasmitamayūkhavibhāsitoṣṭhas tiṣṭhan muner abhimukhaṃ sa vikīrṇadhāmnaḥ
tanvantam iddham abhito gurum aṃśujālaṃ lakṣmīm uvāha sakalasya śaśāṅkamūrteḥ //
tataḥ śaraccandrakarābhirāmair utsarpibhiḥ prāṃśum ivāṃśujālaiḥ
bibhrāṇam ānīlarucaṃ piśaṅgīr jaṭās taḍitvantam ivāmbuvāham //
Note: tataḥ śaraccandrakarābhirāmair utsarpibhiḥ prāṃśum iva aṃśujālaiḥ
bibhrāṇam ānīlarucaṃ piśaṅgīr jaṭās taḍitvantam iva ambuvāham //
prasādalakṣmīṃ dadhataṃ samagrāṃ vapuḥprakarṣeṇa janātigena
prasahya cetaḥsu samāsajantam asaṃstutānām api bhāvam ārdram //
Note: prasādalakṣmīṃ dadhataṃ samagrāṃ vapuḥprakarṣeṇa janātigena
prasahya cetaḥsu samāsajantam asaṃstutānām api bhāvam ārdram //
anuddhatākāratayā viviktāṃ tanvantam antaḥkaraṇasya vṛttim
mādhuryavisrambhaviśeṣabhājā kṛtopasambhāṣam ivekṣitena //
Note: anuddhatākāratayā viviktāṃ tanvantam antaḥkaraṇasya vṛttim
mādhuryavisrambhaviśeṣabhājā kṛtopasambhāṣam ivā ikṣitena //
dharmātmajo dharmanibandhinīnāṃ prasūtim enaḥpraṇudāṃ śrutīnām
hetuṃ tadabhyāgamane parīpsuḥ sukhopaviṣṭaṃ munim ābabhāṣe //
Note: dharmātmajo dharmanibandhinīnāṃ prasūtim enaḥpraṇudāṃ śrutīnām
hetuṃ tadabhyāgamane parīpsuḥ sukhopaviṣṭaṃ munim ābabhāṣe //
anāptapuṇyopacarair durāpā phalasya nirdhūtarajāḥ savitrī
tulyā bhavaddarśanasampad eṣā vṛṣṭer divo vītabalāhakāyāḥ //
Note: anāptapuṇyopacarair durāpā phalasya nirdhūtarajāḥ savitrī
tulyā bhavaddarśanasampad eṣā vṛṣṭer divo vītabalāhakāyāḥ //
adya kriyāḥ kāmadughāḥ kratūnāṃ satyāśiṣaḥ samprati bhūmidevāḥ
ā saṃsṛter asmi jagatsu jātas tvayy āgate yad bahumānapātram //
Note: adya kriyāḥ kāmadughāḥ kratūnāṃ satyāśiṣaḥ samprati bhūmidevāḥ
ā saṃsṛter asmi jagatsu jātas tvayy āgate yad bahumānapātram //
śriyaṃ vikarṣaty apahanty aghāni śreyaḥ parisnauti tanoti kīrtim
saṃdarśanaṃ lokaguror amogham amoghaṃ tavātmayoner iva kiṃ na dhatte //
Note: śriyaṃ vikarṣaty apahanty aghāni śreyaḥ parisnauti tanoti kīrtim
saṃdarśanaṃ lokaguror amogham amoghaṃ tavā atmayoner iva kiṃ na dhatte //
ścyotanmayūkhe 'pi himadyutau me nanirvṛtaṃ nirvṛtim eti cakṣuḥ
samujjhitajñātiviyogakhedaṃ tvatsaṃnidhāv ucchvasatīva cetaḥ //
Note: ścyotanmayūkhe 'pi himadyutau me nanirvṛtaṃ nirvṛtim eti cakṣuḥ
samujjhitajñātiviyogakhedaṃ tvatsaṃnidhāv ucchvasati iva cetaḥ //
nirāspadaṃ praśnakutūhalitvam asmāsv adhīnaṃ kim u niḥspṛhāṇām
tathāpi kalyāṇakarīṃ giraṃ te māṃ śrotum icchā mukharīkaroti //
Note: nirāspadaṃ praśnakutūhalitvam asmāsv adhīnaṃ kim u niḥspṛhāṇām
tatha āpi kalyāṇakarīṃ giraṃ te māṃ śrotum icchā mukharīkaroti //
ity uktavān uktiviśeṣaramyaṃ manaḥ samādhāya jayopapattau
udāracetā giram ity udārāṃ dvaipāyanenābhidadhe narendraḥ //
Note: ity uktavān uktiviśeṣaramyaṃ manaḥ samādhāya jayopapattau
udāracetā giram ity udārāṃ dvaipāyanena abhidadhe narendraḥ //
cicīṣatāṃ janmavatām alaghvīṃ yaśovataṃsām ubhayatra bhūtim
abhyarhitā bandhuṣu tulyarūpā vṛttir viśeṣeṇa tapodhanānām //
Note: cicīṣatāṃ janmavatām alaghvīṃ yaśovataṃsām ubhayatra bhūtim
abhyarhitā bandhuṣu tulyarūpā vṛttir viśeṣeṇa tapodhanānām //
tathāpi nighnaṃ nṛpa tāvakīnaiḥ prahvīkṛtaṃ me hṛdayaṃ guṇaughaiḥ
vītaspṛhāṇām api muktibhājāṃ bhavanti bhavyeṣu hi pakṣapātāḥ //
Note: tatha āpi nighnaṃ nṛpa tāvakīnaiḥ prahvīkṛtaṃ me hṛdayaṃ guṇaughaiḥ
vītaspṛhāṇām api muktibhājāṃ bhavanti bhavyeṣu hi pakṣapātāḥ //
sutā na yūyaṃ kim u tasya rājñaḥ suyodhanaṃ vā na guṇair atītāḥ
yas tyaktavān vaḥ sa vṛthā balād vā mohaṃ vidhatte viṣayābhilāṣaḥ //
Note: sutā na yūyaṃ kim u tasya rājñaḥ suyodhanaṃ vā na guṇair atītāḥ
yas tyaktavān vaḥ sa vṛthā balād vā mohaṃ vidhatte viṣayābhilāṣaḥ //
jahātu nainaṃ katham arthasiddhiḥ saṃśayya karṇādiṣu tiṣṭhate yaḥ
asādyuyogā hi jayāntarāyāḥ pramāthinīnāṃ vipadāṃ padāni //
Note: jahātu na enaṃ katham arthasiddhiḥ saṃśayya karṇādiṣu tiṣṭhate yaḥ
asādyuyogā hi jayāntarāyāḥ pramāthinīnāṃ vipadāṃ padāni //
pathaś cyutāyāṃ samitau ripūṇāṃ dharmyāṃ dadhānena dhuraṃ cirāya
tvayā vipatsv apy avipatti ramyam āviṣkṛtaṃ prema paraṃ guṇeṣu //
Note: pathaś cyutāyāṃ samitau ripūṇāṃ dharmyāṃ dadhānena dhuraṃ cirāya
tvayā vipatsv apy avipatti ramyam āviṣkṛtaṃ prema paraṃ guṇeṣu //
vidhāya vidhvaṃsanam ātmanīnaṃ śamaikavṛtter bhavataś chalena
prakāśitatvanmatiśīlasārāḥ kṛtopakārā iva vidviṣas te //
Note: vidhāya vidhvaṃsanam ātmanīnaṃ śamaikavṛtter bhavataś chalena
prakāśitatvanmatiśīlasārāḥ kṛtopakārā iva vidviṣas te //
labhyā dharitrī tava vikrameṇa jyāyāṃś ca vīryāstrabalair vipakṣaḥ
ataḥ prakarṣāya vidhir vidheyaḥ prakarṣatantrā hi raṇe jayaśrīḥ //
Note: labhyā dharitrī tava vikrameṇa jyāyāṃś ca vīryāstrabalair vipakṣaḥ
ataḥ prakarṣāya vidhir vidheyaḥ prakarṣatantrā hi raṇe jayaśrīḥ //
triḥsaptakṛtvo jagatīpatīnāṃ hantā gurur yasya sa jāmadagnyaḥ
vīryāvadhūtaḥ sma tadā viveda prakarṣam ādhāravaśaṃ guṇānām //
Note: triḥsaptakṛtvo jagatīpatīnāṃ hantā gurur yasya sa jāmadagnyaḥ
vīryāvadhūtaḥ sma tadā viveda prakarṣam ādhāravaśaṃ guṇānām //
yasminn anaiśvaryakṛtavyalīkaḥ parābhavaṃ prāpta ivāntako 'pi
dhunvan dhanuḥ kasya raṇe na kuryān mano bhayaikapravaṇaṃ sa bhīṣmaḥ //
Note: yasminn anaiśvaryakṛtavyalīkaḥ parābhavaṃ prāpta iva antako 'pi
dhunvan dhanuḥ kasya raṇe na kuryān mano bhayaikapravaṇaṃ sa bhīṣmaḥ //
sṛjantam ājāviṣusaṃhatīr vaḥ saheta kopajvalitaṃ guruṃ kaḥ
parisphurallolaśikhāgrajihvaṃ jagaj jighatsantam ivāntavahnim //
Note: sṛjantam ājāviṣusaṃhatīr vaḥ saheta kopajvalitaṃ guruṃ kaḥ
parisphurallolaśikhāgrajihvaṃ jagaj jighatsantam iva antavahnim //
nirīkṣya saṃrambhanirastadhairyaṃ rādheyam ārādhitajāmadagnyam
asaṃstuteṣu prasabhaṃ bhayeṣu jāyeta mṛtyor api pakṣapātaḥ //
Note: nirīkṣya saṃrambhanirastadhairyaṃ rādheyam ārādhitajāmadagnyam
asaṃstuteṣu prasabhaṃ bhayeṣu jāyeta mṛtyor api pakṣapātaḥ //
yayā samāsāditasādhanena suduścarām ācaratā tapasyām
ete durāpaṃ samavāpya vīryam unmīlitāraḥ kapiketanena //
Note: yayā samāsāditasādhanena suduścarām ācaratā tapasyām
ete durāpaṃ samavāpya vīryam unmīlitāraḥ kapiketanena //
mahattvayogāya mahāmahimnām ārādhanīṃ tāṃ nṛpa devatānām
dātuṃ pradānocita bhūridhāmnīm upāgataḥ siddhim ivāsmi vidyām //
Note: mahattvayogāya mahāmahimnām ārādhanīṃ tāṃ nṛpa devatānām
dātuṃ pradānocita bhūridhāmnīm upāgataḥ siddhim iva asmi vidyām //
ity uktavantaṃ vraja sādhayeti pramāṇayan vākyam ajātaśatroḥ
prasedivāṃsaṃ tam upāsasāda vasann ivānte vinayena jiṣṇuḥ //
Note: ity uktavantaṃ vraja sādhaya iti pramāṇayan vākyam ajātaśatroḥ
prasedivāṃsaṃ tam upāsasāda vasann iva ante vinayena jiṣṇuḥ //
niryāya vidyā+tha dinādiramyād bimbād ivārkasya mukhān maharṣeḥ
pārthānanaṃ vahnikaṇāvadātā dīptiḥ sphuratpadmam ivābhipede //
Note: niryāya vidyā+tha dinādiramyād bimbād iva arkasya mukhān maharṣeḥ
pārthānanaṃ vahnikaṇāvadātā dīptiḥ sphuratpadmam iva abhipede //
yogaṃ ca taṃ yogyatamāya tasmai tapaḥprabhāvād vitatāra sadyaḥ
yenāsya tattveṣu kṛte 'vabhāse samunmimīleva cirāya cakṣuḥ //
Note: yogaṃ ca taṃ yogyatamāya tasmai tapaḥprabhāvād vitatāra sadyaḥ
yena asya tattveṣu kṛte 'vabhāse samunmimīla iva cirāya cakṣuḥ //
ākāram āśaṃsitabhūrilābhaṃ dadhānam antaḥkaraṇānurūpam
niyojayiṣyan vijayodaye taṃ tapaḥsamādhau munir ity uvāca //
Note: ākāram āśaṃsitabhūrilābhaṃ dadhānam antaḥkaraṇānurūpam
niyojayiṣyan vijayodaye taṃ tapaḥsamādhau munir ity uvāca //
anena yogena vivṛddhatejā nijāṃ parasmai padavīm ayacchan
samācarācāram upāttaśastro japopavāsābhiṣavair munīnām //
Note: anena yogena vivṛddhatejā nijāṃ parasmai padavīm ayacchan
samācarā acāram upāttaśastro japopavāsābhiṣavair munīnām //
kariṣyase yatra suduścarāṇi prasattaye gotrabhidas tapāṃsi
śiloccayaṃ cāruśiloccayaṃ tam eṣa kṣaṇān neṣyati guhyakas tvām //
Note: kariṣyase yatra suduścarāṇi prasattaye gotrabhidas tapāṃsi
śiloccayaṃ cāruśiloccayaṃ tam eṣa kṣaṇān neṣyati guhyakas tvām //
iti bruvāṇena mahendrasūnuṃ maharṣiṇā tena tirobabhūve
taṃ rājarājānucaro 'sya sākṣāt pradeśam ādeśam ivādhitasthau //
Note: iti bruvāṇena mahendrasūnuṃ maharṣiṇā tena tirobabhūve
taṃ rājarājānucaro 'sya sākṣāt pradeśam ādeśam iva adhitasthau //
kṛtānatir vyāhṛtasāntvavāde jātaspṛhaḥ puṇyajanaḥ sa jiṣṇau
iyāya sakhyāv iva samprasādaṃ viśvāsayaty āśu satāṃ hi yogaḥ //
Note: kṛtānatir vyāhṛtasāntvavāde jātaspṛhaḥ puṇyajanaḥ sa jiṣṇau
iyāya sakhyāv iva samprasādaṃ viśvāsayaty āśu satāṃ hi yogaḥ //
athoṣṇabhāseva sumerukuñjān vihīyamānān udayāya tena
bṛhaddyutīn duḥkhakṛtātmalābhaṃ tamaḥ śanaiḥ pāṇḍusutān prapede //
Note: atha uṣṇabhāsa īva sumerukuñjān vihīyamānān udayāya tena
bṛhaddyutīn duḥkhakṛtātmalābhaṃ tamaḥ śanaiḥ pāṇḍusutān prapede //
asaṃśayālocitakāryanunnaḥ premṇā samānīya vibhajyamānaḥ
tulyād vibhāgād iva tanmanobhir duḥkhātibhāro 'pi laghuḥ sa mene //
Note: asaṃśayālocitakāryanunnaḥ premṇā samānīya vibhajyamānaḥ
tulyād vibhāgād iva tanmanobhir duḥkhātibhāro 'pi laghuḥ sa mene //
dhairyeṇa viśvāsyatayā maharṣes tīvrād arātiprabhavāc ca manyoḥ
vīryaṃ ca vidvatsu sute maghonaḥ sa teṣu na sthānam avāpa śokaḥ //
Note: dhairyeṇa viśvāsyatayā maharṣes tīvrād arātiprabhavāc ca manyoḥ
vīryaṃ ca vidvatsu sute maghonaḥ sa teṣu na sthānam avāpa śokaḥ //
tān bhūridhāmnaś caturo 'pi dūraṃ vihāya yāmān iva vāsarasya
ekaughabhūtaṃ tad aśarma kṛṣṇāṃ vibhāvarīṃ dhvāntam iva prapede //
Note: tān bhūridhāmnaś caturo 'pi dūraṃ vihāya yāmān iva vāsarasya
ekaughabhūtaṃ tad aśarma kṛṣṇāṃ vibhāvarīṃ dhvāntam iva prapede //
tuṣāralekhākulitotpalābhe paryaśruṇī maṅgalabhaṅgabhīruḥ
agūḍhabhāvāpi vilokane sā na locane mīlayituṃ viṣehe //
Note: tuṣāralekhākulitotpalābhe paryaśruṇī maṅgalabhaṅgabhīruḥ
agūḍhabhāva āpi vilokane sā na locane mīlayituṃ viṣehe //
akṛtrimapremarasābhirāmaṃ rāmārpitaṃ dṛṣṭivilobhi dṛṣṭam
manaḥprasādāñjalinā nikāmaṃ jagrāha pātheyam ivendrasūnuḥ //
Note: akṛtrimapremarasābhirāmaṃ rāmārpitaṃ dṛṣṭivilobhi dṛṣṭam
manaḥprasādāñjalinā nikāmaṃ jagrāha pātheyam iva indrasūnuḥ //
dhairyāvasādena hṛtaprasādā vanyadvipeneva nidāghasindhuḥ
niruddhabāṣpodayasannakaṇṭham uvāca kṛcchrād iti rājaputrī //
Note: dhairyāvasādena hṛtaprasādā vanyadvipena iva nidāghasindhuḥ
niruddhabāṣpodayasannakaṇṭham uvāca kṛcchrād iti rājaputrī //
magnāṃ dviṣacchadmani paṅkabhūte sambhavānāṃ bhūtim ivoddhariṣyan
ādhidviṣām ā tapasāṃ prasiddher asmad vinā mā bhṛśam unmanībhūḥ //
Note: magnāṃ dviṣacchadmani paṅkabhūte sambhavānāṃ bhūtim iva uddhariṣyan
ādhidviṣām ā tapasāṃ prasiddher asmad vinā mā bhṛśam unmanībhūḥ //
yaśo 'dhigantuṃ sukhalipsayā vā manuṣyasaṃkhyām ativartituṃ vā
nirutsukānām abhiyoggabhājāṃ samutsukevāṅkam upaiti siddhiḥ //
Note: yaśo 'dhigantuṃ sukhalipsayā vā manuṣyasaṃkhyām ativartituṃ vā
nirutsukānām abhiyoggabhājāṃ samutsuka īva aṅkam upaiti siddhiḥ //
lokaṃ vidhātrā vihitasya goptuṃ kṣattrasya muṣṇan vasu jaitram ojaḥ
tejasvitāyā vijayaikavṛtter nighnan priyaṃ prāṇam ivābhimānam //
Note: lokaṃ vidhātrā vihitasya goptuṃ kṣattrasya muṣṇan vasu jaitram ojaḥ
tejasvitāyā vijayaikavṛtter nighnan priyaṃ prāṇam iva abhimānam //
vrīḍānatair āptajanopanītaḥ saṃśayya kṛcchreṇa nṛpaiḥ prapannaḥ
vitānabhūtaṃ vitataṃ pṛthivyāṃ yaśaḥ samūhann iva digvikīrṇam //
Note: vrīḍānatair āptajanopanītaḥ saṃśayya kṛcchreṇa nṛpaiḥ prapannaḥ
vitānabhūtaṃ vitataṃ pṛthivyāṃ yaśaḥ samūhann iva digvikīrṇam //
vīryāvadāneṣu kṛtāvamarṣas tanvann abhūtām iva sampratītim
kurvan prayāmakṣayam āyatīnām arkatviṣām ahna ivāvaśeṣaḥ //
Note: vīryāvadāneṣu kṛtāvamarṣas tanvann abhūtām iva sampratītim
kurvan prayāmakṣayam āyatīnām arkatviṣām ahna iva avaśeṣaḥ //
prasahya yo 'smāsu paraiḥ prayuktaḥ smartuṃ na śakyaḥ kim utādhikartum
navīkariṣyaty upaśuṣyad ārdraḥ sa tvad vinā me hṛdayaṃ nikāraḥ //
Note: prasahya yo 'smāsu paraiḥ prayuktaḥ smartuṃ na śakyaḥ kim uta adhikartum
navīkariṣyaty upaśuṣyad ārdraḥ sa tvad vinā me hṛdayaṃ nikāraḥ //
prāpto 'bhimānavyasanād asahyaṃ dantīva dantavyasanād vikāram
dviṣatpratāpāntaritorutejāḥ śaradghanākīrṇa ivādir ahnaḥ //
Note: prāpto 'bhimānavyasanād asahyaṃ danti īva dantavyasanād vikāram
dviṣatpratāpāntaritorutejāḥ śaradghanākīrṇa ivā adir ahnaḥ //
savrīḍamandair iva niṣkriyatvān nātyartham astrair avabhāsamānaḥ
yaśaḥkṣayakṣīṇajalārṇavābhas tvam anyam ākāram ivābhipannaḥ //
Note: savrīḍamandair iva niṣkriyatvān nātyartham astrair avabhāsamānaḥ
yaśaḥkṣayakṣīṇajalārṇavābhas tvam anyam ākāram iva abhipannaḥ //
duḥśāsanāmarṣarajovikīrṇair ebhir vinārthair iva bhāgyanāthaiḥ
keśaiḥ kadarthīkṛtavīryasāraḥ kaccit sa evāsi dhanaṃjayas tvam //
Note: duḥśāsanāmarṣarajovikīrṇair ebhir vina ārthair iva bhāgyanāthaiḥ
keśaiḥ kadarthīkṛtavīryasāraḥ kaccit sa eva asi dhanaṃjayas tvam //
sa kṣattriyas trāṇasahaḥ satāṃ yas tat kārmukaṃ karmasu yasya śaktiḥ
vahan dvayīṃ yady aphale 'rthajāte karoty asaṃskārahatām ivoktim //
Note: sa kṣattriyas trāṇasahaḥ satāṃ yas tat kārmukaṃ karmasu yasya śaktiḥ
vahan dvayīṃ yady aphale 'rthajāte karoty asaṃskārahatām iva uktim //
vītaujasaḥ sannidhimātraśeṣā bhavatkṛtāṃ bhūtim apekṣamāṇāḥ
samānaduḥkhā iva nas tvadīyāḥ sarūpatāṃ pārtha guṇā bhajante //
Note: vītaujasaḥ sannidhimātraśeṣā bhavatkṛtāṃ bhūtim apekṣamāṇāḥ
samānaduḥkhā iva nas tvadīyāḥ sarūpatāṃ pārtha guṇā bhajante //
ākṣipyamāṇaṃ ripubhiḥ pramādān nāgair ivālūnasaṭaṃ mṛgendram
tvāṃ dhūr iyaṃ yogyatayādhirūḍhā dīptyā dinaśrīr iva tigmaraśmim //
Note: ākṣipyamāṇaṃ ripubhiḥ pramādān nāgair ivā alūnasaṭaṃ mṛgendram
tvāṃ dhūr iyaṃ yogyataya ādhirūḍhā dīptyā dinaśrīr iva tigmaraśmim //
karoti yo 'śeṣajanātiriktāṃ sambhāvanām arthavatīṃ kriyābhiḥ
saṃsatsu jāte puruṣādhikāre na pūraṇī taṃ samupaiti saṃkhyā //
Note: karoti yo 'śeṣajanātiriktāṃ sambhāvanām arthavatīṃ kriyābhiḥ
saṃsatsu jāte puruṣādhikāre na pūraṇī taṃ samupaiti saṃkhyā //
priyeṣu yaiḥ pārtha vinopapatter vicintyamānaiḥ klamam eti cetaḥ
tava prayātasya jayāya teṣāṃ kriyād aghānāṃ maghavā vighātam //
Note: priyeṣu yaiḥ pārtha vina ūpapatter vicintyamānaiḥ klamam eti cetaḥ
tava prayātasya jayāya teṣāṃ kriyād aghānāṃ maghavā vighātam //
mā gāś cirāyaikacaraḥ pramādaṃ vasann asambādhaśive 'pi deśe
mātsaryarāgopahatātmanāṃ hi skhalanti sādhuṣv api mānasāni //
Note: mā gāś cirāya ekacaraḥ pramādaṃ vasann asambādhaśive 'pi deśe
mātsaryarāgopahatātmanāṃ hi skhalanti sādhuṣv api mānasāni //
tad āśu kurvan vacanaṃ maharṣer manorathān naḥ saphalīkuruṣva
pratyāgataṃ tvāsmi kṛtārtham eva stanopapīḍaṃ parirabdhukāmā //
Note: tad āśu kurvan vacanaṃ maharṣer manorathān naḥ saphalīkuruṣva
pratyāgataṃ tva āsmi kṛtārtham eva stanopapīḍaṃ parirabdhukāmā //
udīritāṃ tām iti yājñasenyā navīkṛtodgrāhitaviprakārām
āsādya vācaṃ sa bhṛśaṃ didīpe kāṣṭhām udīcīm iva tigmaraśmiḥ //
Note: udīritāṃ tām iti yājñasenyā navīkṛtodgrāhitaviprakārām
āsādya vācaṃ sa bhṛśaṃ didīpe kāṣṭhām udīcīm iva tigmaraśmiḥ //
athābhipaśyann iva vidviṣaḥ puraḥ purodhasāropitahetisaṃhatiḥ
babhāra ramyo 'pi vapuḥ sa bhīṣaṇaṃ gataḥ kriyāṃ mantra ivābhicārikīm //
Note: atha abhipaśyann iva vidviṣaḥ puraḥ purodhasā āropitahetisaṃhatiḥ
babhāra ramyo 'pi vapuḥ sa bhīṣaṇaṃ gataḥ kriyāṃ mantra iva abhicārikīm //
avilaṅghyavikarṣaṇaṃ paraiḥ prathitajyāravakarma kārmukam
agatāv aridṛṣṭigocaraṃ śitanistriṃśayujau maheṣudhī //
Note: avilaṅghyavikarṣaṇaṃ paraiḥ prathitajyāravakarma kārmukam
agatāv aridṛṣṭigocaraṃ śitanistriṃśayujau maheṣudhī //
yaśaseva tirodadhan muhur mahasā gotrabhidāyudhakṣatīḥ
kavacaṃ ca saratnam udvahañ jvalitajyotir ivāntaraṃ divaḥ //
Note: yaśasa īva tirodadhan muhur mahasā gotrabhidāyudhakṣatīḥ
kavacaṃ ca saratnam udvahañ jvalitajyotir iva antaraṃ divaḥ //
akalādhipabhṛtyadarśitaṃ śivam urvīdharavartma samprayān
hṛdayāni samāviveśa sa kṣaṇam udbāṣpadṛśāṃ tapobhṛtām //
Note: akalādhipabhṛtyadarśitaṃ śivam urvīdharavartma samprayān
hṛdayāni samāviveśa sa kṣaṇam udbāṣpadṛśāṃ tapobhṛtām //
anujagur atha divyaṃ dundubhidhvānam āśāḥ+ surakusumanipātair vyomni lakṣmīr vitene
priyam iva kathayiṣyann āliliṅga sphurantīṃ bhuvam anibhṛtavelāvīcibāhuḥ payodhiḥ //
Note: anujagur atha divyaṃ dundubhidhvānam āśāḥ+ surakusumanipātair vyomni lakṣmīr vitene
priyam iva kathayiṣyann āliliṅga sphurantīṃ bhuvam anibhṛtavelāvīcibāhuḥ payodhiḥ //
tataḥ sa kūjatkalahaṃsamekhalāṃ sapākasasyāhitapāṇḍutāguṇām
upāsasādopajanaṃ janapriyaḥ priyām ivāsāditayauvanāṃ bhuvam //
Note: tataḥ sa kūjatkalahaṃsamekhalāṃ sapākasasyāhitapāṇḍutāguṇām
upāsasāda upajanaṃ janapriyaḥ priyām ivā asāditayauvanāṃ bhuvam //
vinamraśāliprasavaughaśālinīr apetapaṅkāḥ sasaroruhāmbhasaḥ
nananda paśyann upasīma sa sthalīr upāyanībhūtaśaradguṇaśriyaḥ //
Note: vinamraśāliprasavaughaśālinīr apetapaṅkāḥ sasaroruhāmbhasaḥ
nananda paśyann upasīma sa sthalīr upāyanībhūtaśaradguṇaśriyaḥ //
nirīkṣyamāṇā iva vismayākulaiḥ payobhir unmīlitapadmalocanaiḥ
hṛtapriyādṛṣṭivilāsavibhramā mano 'sya jahruḥ śapharīvivṛttayaḥ //
Note: nirīkṣyamāṇā iva vismayākulaiḥ payobhir unmīlitapadmalocanaiḥ
hṛtapriyādṛṣṭivilāsavibhramā mano 'sya jahruḥ śapharīvivṛttayaḥ //
tutoṣa paśyan kalamasya sa adhikaṃ savārije vāriṇi rāmaṇīyakam
sudurlabhe nārhati ko 'bhinandituṃ prakarṣalakṣmīm anurūpasaṃgame //
Note: tutoṣa paśyan kalamasya sa adhikaṃ savārije vāriṇi rāmaṇīyakam
sudurlabhe na arhati ko 'bhinandituṃ prakarṣalakṣmīm anurūpasaṃgame //
nunoda tasya sthalapadminīgataṃ vitarkam āviṣkṛtaphenasaṃtati
avāptakiñjalkavibhedam uccakair vivṛttapāṭhīnaparāhataṃ payaḥ //
Note: nunoda tasya sthalapadminīgataṃ vitarkam āviṣkṛtaphenasaṃtati
avāptakiñjalkavibhedam uccakair vivṛttapāṭhīnaparāhataṃ payaḥ //
kṛtormirekhaṃ śithilatvam āyatā śanaiḥ śanaiḥ śāntarayeṇa vāriṇā
nirīkṣya reme sa samudrayoṣitāṃ taraṅgitakṣaumavipāṇḍu saikatam //
Note: kṛtormirekhaṃ śithilatvam āyatā śanaiḥ śanaiḥ śāntarayeṇa vāriṇā
nirīkṣya reme sa samudrayoṣitāṃ taraṅgitakṣaumavipāṇḍu saikatam //
manoramaṃ prāpitam antaraṃ bhruvor alaṃkṛtaṃ kesarareṇuṇāṇunā
alaktatāmrādharapallavaśriyā samānayantīm iva bandhujīvakam //
Note: manoramaṃ prāpitam antaraṃ bhruvor alaṃkṛtaṃ kesarareṇuṇa āṇunā
alaktatāmrādharapallavaśriyā samānayantīm iva bandhujīvakam //
navātapālohitam āhitaṃ muhur mahāniveśau paritaḥ payodharau
cakāsayantīm aravindajaṃ rajaḥ pariśramāmbhaḥpulakena sarpatā //
Note: navātapālohitam āhitaṃ muhur mahāniveśau paritaḥ payodharau
cakāsayantīm aravindajaṃ rajaḥ pariśramāmbhaḥpulakena sarpatā //
kapolasaṃśleṣi vilocanatviṣā vibhūṣayantīm avataṃsakotpalam
sutena pāṇḍoḥ kalamasya gopikāṃ nirīkṣya mene śaradaḥ kṛtārthatā //
Note: kapolasaṃśleṣi vilocanatviṣā vibhūṣayantīm avataṃsakotpalam
sutena pāṇḍoḥ kalamasya gopikāṃ nirīkṣya mene śaradaḥ kṛtārthatā //
upāratāḥ paścimarātrigocarād apārayantaḥ patituṃ javena gām
tam utsukāś cakrur avekṣaṇotsukaṃ gavāṃ gaṇāḥ prasnutapīvaraudharasaḥ //
Note: upāratāḥ paścimarātrigocarād apārayantaḥ patituṃ javena gām
tam utsukāś cakrur avekṣaṇotsukaṃ gavāṃ gaṇāḥ prasnutapīvaraudharasaḥ //
parītam ukṣāvajaye jayaśriyā nadantam uccaiḥ kṣatasindhurodhasam
dadarśa puṣṭiṃ dadhataṃ sa śāradīṃ savigrahaṃ darpam ivādhipaṃ gavām //
Note: parītam ukṣāvajaye jayaśriyā nadantam uccaiḥ kṣatasindhurodhasam
dadarśa puṣṭiṃ dadhataṃ sa śāradīṃ savigrahaṃ darpam iva adhipaṃ gavām //
vimucyamānair api tasya mantharaṃ gavāṃ himānīviśadaiḥ kadambakaiḥ
śarannadīnāṃ pulinaiḥ kutūhalaṃ galaddukūlair jaghanair ivādadhe //
Note: vimucyamānair api tasya mantharaṃ gavāṃ himānīviśadaiḥ kadambakaiḥ
śarannadīnāṃ pulinaiḥ kutūhalaṃ galaddukūlair jaghanair ivā adadhe //
gatān paśūnāṃ sahajanmabandhutāṃ gṛhāśrayaṃ prema vaneṣu bibhrataḥ
dadarśa gopān upadhenu pāṇḍavaḥ kṛtānukārān iva gobhir ārjave //
Note: gatān paśūnāṃ sahajanmabandhutāṃ gṛhāśrayaṃ prema vaneṣu bibhrataḥ
dadarśa gopān upadhenu pāṇḍavaḥ kṛtānukārān iva gobhir ārjave //
paribhraman mūrdhajaṣaṭpadākulaiḥ smitodayādarśitadantakesaraiḥ
mukhaiś calatkuṇḍalaraśmirañjitair navātapāmṛṣṭasarojacārubhiḥ //
Note: paribhraman mūrdhajaṣaṭpadākulaiḥ smitodayādarśitadantakesaraiḥ
mukhaiś calatkuṇḍalaraśmirañjitair navātapāmṛṣṭasarojacārubhiḥ //
nibaddhaniḥśvāsavikampitādharā latā iva prasphuritaikapallavāḥ
vyapoḍhapārśvair apavartitatrikā vikarṣaṇaiḥ pāṇivihārahāribhiḥ //
Note: nibaddhaniḥśvāsavikampitādharā latā iva prasphuritaikapallavāḥ
vyapoḍhapārśvair apavartitatrikā vikarṣaṇaiḥ pāṇivihārahāribhiḥ //
vrajājireṣv ambudanādaśaṅkinīḥ śikhaṇḍinām unmadayatsu yoṣitaḥ
muhuḥ praṇunneṣu mathāṃ vivartanair nadatsu kumbheṣu mṛdaṅgamantharam //
Note: vrajājireṣv ambudanādaśaṅkinīḥ śikhaṇḍinām unmadayatsu yoṣitaḥ
muhuḥ praṇunneṣu mathāṃ vivartanair nadatsu kumbheṣu mṛdaṅgamantharam //
sa mantharāvalgitapīvarastanīḥ pariśramaklāntavilocanotpalāḥ
nirīkṣituṃ nopararāma ballavīr abhipranṛttā iva vārayoṣitaḥ //
Note: sa mantharāvalgitapīvarastanīḥ pariśramaklāntavilocanotpalāḥ
nirīkṣituṃ na upararāma ballavīr abhipranṛttā iva vārayoṣitaḥ //
papāta pūrvāṃ jahato vijihmatāṃ vṛṣopabhuktāntikasasyasampadaḥ
rathāṅgasīmantitasāndrakardamān prasaktasampātapṛthakkṛtān pathaḥ //
Note: papāta pūrvāṃ jahato vijihmatāṃ vṛṣopabhuktāntikasasyasampadaḥ
rathāṅgasīmantitasāndrakardamān prasaktasampātapṛthakkṛtān pathaḥ //
janair upagrāmam anindyakarmabhir viviktabhāveṅgitabhūṣaṇair vṛtāḥ
bhṛśaṃ dadarśāśramamaṇḍapopamāḥ sapuṣpahāsāḥ sa niveśavīrudhaḥ //
Note: janair upagrāmam anindyakarmabhir viviktabhāveṅgitabhūṣaṇair vṛtāḥ
bhṛśaṃ dadarśā aśramamaṇḍapopamāḥ sapuṣpahāsāḥ sa niveśavīrudhaḥ //
tataḥ sa samprekṣya śaradguṇaśriyaṃ śaradguṇālokanalolacakṣuṣam
uvāca yakṣas tam acodito 'pi gāṃ na hīṅgitajño 'vasare 'vasīdati //
Note: tataḥ sa samprekṣya śaradguṇaśriyaṃ śaradguṇālokanalolacakṣuṣam
uvāca yakṣas tam acodito 'pi gāṃ na hi iṅgitajño 'vasare 'vasīdati //
iyaṃ śivāyā niyater ivāyatiḥ kṛtārthayantī jagataḥ phalaiḥ kriyāḥ
jayaśriyaṃ pārtha pṛthūkarotu te śarat prasannāmbur anambuvāridā //
Note: iyaṃ śivāyā niyater ivā ayatiḥ kṛtārthayantī jagataḥ phalaiḥ kriyāḥ
jayaśriyaṃ pārtha pṛthūkarotu te śarat prasannāmbur anambuvāridā //
upaiti sasyaṃ pariṇāmaramyatā nadīr anauddhatyam apaṅkatā mahīm
navair guṇaiḥ samprati saṃstavasthiraṃ tirohitaṃ prema ghanāgamaśriyaḥ //
Note: upaiti sasyaṃ pariṇāmaramyatā nadīr anauddhatyam apaṅkatā mahīm
navair guṇaiḥ samprati saṃstavasthiraṃ tirohitaṃ prema ghanāgamaśriyaḥ //
patanti nāsmin viśadāḥ patattriṇo dhṛtendracāpā na payodapaṅktayaḥ
tathāpi puṣṇāti nabhaḥ śriyaṃ parāṃ na ramyam āhāryam apekṣate guṇam //
Note: patanti na asmin viśadāḥ patattriṇo dhṛtendracāpā na payodapaṅktayaḥ
tatha āpi puṣṇāti nabhaḥ śriyaṃ parāṃ na ramyam āhāryam apekṣate guṇam //
vipāṇḍubhir glānatayā payodharaiś cyutācirābhāguṇahemadāmabhiḥ
iyaṃ kadambānilabhartur atyaye na digvadhūnāṃ kṛśatā na rājate //
Note: vipāṇḍubhir glānatayā payodharaiś cyutācirābhāguṇahemadāmabhiḥ
iyaṃ kadambānilabhartur atyaye na digvadhūnāṃ kṛśatā na rājate //
vihāya vāñchām udite madātyayād araktakaṇṭhasya rute śikhaṇḍinaḥ
śrutiḥ śrayaty unmadahaṃsaniḥsvanaṃ guṇāḥ priyatve 'dhikṛtā na saṃstavaḥ //
Note: vihāya vāñchām udite madātyayād araktakaṇṭhasya rute śikhaṇḍinaḥ
śrutiḥ śrayaty unmadahaṃsaniḥsvanaṃ guṇāḥ priyatve 'dhikṛtā na saṃstavaḥ //
amī pṛthustambabhṛtaḥ piśaṅgatāṃ gatā vipākena phalasya śālayaḥ
vikāsi vaprāmbhasi gandhasūcitaṃ namanti nighrātum ivāsitotpalam //
Note: amī pṛthustambabhṛtaḥ piśaṅgatāṃ gatā vipākena phalasya śālayaḥ
vikāsi vaprāmbhasi gandhasūcitaṃ namanti nighrātum iva asitotpalam //
mṛṇālinīnām anurañjitaṃ tviṣā vibhinnam ambhojapalāśaśobhayā
payaḥ sphuracchāliśikhāpiśaṅgitaṃ drutaṃ dhanuṣkhaṇḍam ivāhividviṣaḥ //
Note: mṛṇālinīnām anurañjitaṃ tviṣā vibhinnam ambhojapalāśaśobhayā
payaḥ sphuracchāliśikhāpiśaṅgitaṃ drutaṃ dhanuṣkhaṇḍam iva ahividviṣaḥ //
vipāṇḍu saṃvyānam ivāniloddhataṃ nirundhatīḥ saptapalāśajaṃ rajaḥ
anāvilonmīlitabāṇacakṣuṣaḥ sapuṣpahāsā vanarājiyoṣitaḥ //
Note: vipāṇḍu saṃvyānam iva aniloddhataṃ nirundhatīḥ saptapalāśajaṃ rajaḥ
anāvilonmīlitabāṇacakṣuṣaḥ sapuṣpahāsā vanarājiyoṣitaḥ //
adīpitaṃ vaidyutajātavedasā sitāmbudacchedatirohitātapam
tatāntaraṃ sāntaravāriśīkaraiḥ śivaṃ nabhovartma sarojavāyubhiḥ //
Note: adīpitaṃ vaidyutajātavedasā sitāmbudacchedatirohitātapam
tatāntaraṃ sāntaravāriśīkaraiḥ śivaṃ nabhovartma sarojavāyubhiḥ //
sitacchadānām apadiśya dhāvatāṃ rutair amīṣāṃ grathitāḥ patatriṇām
prakurvate vāridarodhanirgatāḥ parasparālāpam ivāmalā diśaḥ //
Note: sitacchadānām apadiśya dhāvatāṃ rutair amīṣāṃ grathitāḥ patatriṇām
prakurvate vāridarodhanirgatāḥ parasparālāpam iva amalā diśaḥ //
vihārabhūmer abhighoṣam utsukāḥ śarīrajebhyaś cyutayūthapaṅktayaḥ
asaktam ūdhāṃsi payaḥ kṣaranty amūr upāyanānīva nayanti dhenavaḥ //
Note: vihārabhūmer abhighoṣam utsukāḥ śarīrajebhyaś cyutayūthapaṅktayaḥ
asaktam ūdhāṃsi payaḥ kṣaranty amūr upāyanāni iva nayanti dhenavaḥ //
jagatprasūtir jagadekapāvanī vrajopakaṇṭhaṃ tanayair upeyuṣī
dyutiṃ samagrāṃ samitir gavām asāv upaiti mantrair iva saṃhitāhutiḥ //
Note: jagatprasūtir jagadekapāvanī vrajopakaṇṭhaṃ tanayair upeyuṣī
dyutiṃ samagrāṃ samitir gavām asāv upaiti mantrair iva saṃhitāhutiḥ //
kṛtāvadhānaṃ jitabarhiṇadhvanau suraktagopījanagītaniḥsvane
idaṃ jighatsām apahāya bhūyasīṃ na sasyam abhyeti mṛgīkadambakam //
Note: kṛtāvadhānaṃ jitabarhiṇadhvanau suraktagopījanagītaniḥsvane
idaṃ jighatsām apahāya bhūyasīṃ na sasyam abhyeti mṛgīkadambakam //
asāv anāsthāparayāvadhīritaḥ saroruhiṇyā śirasā namann api
upaiti śuṣyan kalamaḥ sahāmbhasā manobhuvā tapta ivābhipāṇḍutām //
Note: asāv anāsthāparaya āvadhīritaḥ saroruhiṇyā śirasā namann api
upaiti śuṣyan kalamaḥ saha ambhasā manobhuvā tapta iva abhipāṇḍutām //
amī samuddhūtasarojareṇunā hṛtā hṛtāsārakaṇena vāyunā
upāgame duścaritā ivāpadāṃ gatiṃ na niścetum alaṃ śilīmukhāḥ //
Note: amī samuddhūtasarojareṇunā hṛtā hṛtāsārakaṇena vāyunā
upāgame duścaritā ivā apadāṃ gatiṃ na niścetum alaṃ śilīmukhāḥ //
mukhair asau vidrumabhaṅgalohitaiḥ śikhāḥ piśaṅgīḥ kalamasya bibhratī
śukāvalir vyaktaśirīṣakomalā dhanuḥśriyaṃ gotrabhido 'nugacchati //
Note: mukhair asau vidrumabhaṅgalohitaiḥ śikhāḥ piśaṅgīḥ kalamasya bibhratī
śukāvalir vyaktaśirīṣakomalā dhanuḥśriyaṃ gotrabhido 'nugacchati //
iti kathayati tatra nātidūrād atha dadṛśe pihitoṣṇaraśmibimbaḥ
vigalitajalabhāraśuklabhāsāṃ nicaya ivāmbumucāṃ nagādhirājaḥ //
Note: iti kathayati tatra na atidūrād atha dadṛśe pihitoṣṇaraśmibimbaḥ
vigalitajalabhāraśuklabhāsāṃ nicaya iva ambumucāṃ nagādhirājaḥ //
tam atanuvanarājiśyāmitopatyakāntaṃ nagam upari himānīgauram āsadya jiṣṇuḥ
vyapagatamadarāgasyānusasmāra lakṣmīm asitam adharavāso bibhrataḥ sīrapāṇeḥ //
Note: tam atanuvanarājiśyāmitopatyakāntaṃ nagam upari himānīgauram āsadya jiṣṇuḥ
vyapagatamadarāgasya anusasmāra lakṣmīm asitam adharavāso bibhrataḥ sīrapāṇeḥ //
atha jayāya nu merumahībhṛto rabhasayā nu digantadidṛkṣayā
abhiyayau sa himācalam ucchritaṃ samuditaṃ nu vilaṅghayituṃ nabhaḥ //
Note: atha jayāya nu merumahībhṛto rabhasayā nu digantadidṛkṣayā
abhiyayau sa himācalam ucchritaṃ samuditaṃ nu vilaṅghayituṃ nabhaḥ //
tapanamaṇḍaladītitam ekataḥ satatanaiśatamovṛtam anyataḥ
hasitabhinnatamisracayaṃ puraḥ śivam ivānugataṃ gajacarmaṇā //
Note: tapanamaṇḍaladītitam ekataḥ satatanaiśatamovṛtam anyataḥ
hasitabhinnatamisracayaṃ puraḥ śivam iva anugataṃ gajacarmaṇā //
kṣitinabhaḥsuralokanivāsibhiḥ kṛtaniketam adṛṣṭaparasparaiḥ
prathayituṃ vibhutām abhinirmitaṃ pratinidhiṃ jagatām iva śambhunā //
Note: kṣitinabhaḥsuralokanivāsibhiḥ kṛtaniketam adṛṣṭaparasparaiḥ
prathayituṃ vibhutām abhinirmitaṃ pratinidhiṃ jagatām iva śambhunā //
bhujagarājasitena nabhaḥśriyā kanakarājivirājitasānunā
samuditaṃ nicayena taḍitvatīṃ laghayatā śaradambudasaṃhatim //
Note: bhujagarājasitena nabhaḥśriyā kanakarājivirājitasānunā
samuditaṃ nicayena taḍitvatīṃ laghayatā śaradambudasaṃhatim //
maṇimayūkhacayāṃśukabhāsurāḥ suravadhūparibhuktalatāgṛhāḥ
dadhatam uccaśilāntaragopurāḥ pura ivoditapuṣpavanā bhuvaḥ //
Note: maṇimayūkhacayāṃśukabhāsurāḥ suravadhūparibhuktalatāgṛhāḥ
dadhatam uccaśilāntaragopurāḥ pura iva uditapuṣpavanā bhuvaḥ //
aviratojjhitavārivipāṇḍubhir virahitair aciradyutitejasā
uditapakṣam ivārataniḥsvanaiḥ pṛthunitambavilambibhir ambudaiḥ //
Note: aviratojjhitavārivipāṇḍubhir virahitair aciradyutitejasā
uditapakṣam ivā arataniḥsvanaiḥ pṛthunitambavilambibhir ambudaiḥ //
dadhatam ākaribhiḥ karibhiḥ kṣataiḥ samavatārasamair asamais taṭaiḥ
vividhakāmahitā mahitāmbhasaḥ sphuṭasarojavanā javanā nadīḥ //
Note: dadhatam ākaribhiḥ karibhiḥ kṣataiḥ samavatārasamair asamais taṭaiḥ
vividhakāmahitā mahitāmbhasaḥ sphuṭasarojavanā javanā nadīḥ //
navavinidrajapākusumatviṣāṃ dyutimatāṃ nikareṇa mahāśmanām
vihitasāṃdhyamayūkham iva kvacin nicitakāñcanabhittiṣu sānuṣu //
Note: navavinidrajapākusumatviṣāṃ dyutimatāṃ nikareṇa mahāśmanām
vihitasāṃdhyamayūkham iva kvacin nicitakāñcanabhittiṣu sānuṣu //
pṛthukadambakadambakarājitaṃ grahitamālatamālavanākulam
laghutuṣāratuṣārajalaścyutaṃ dhṛtasadānasadānanadantinam //
Note: pṛthukadambakadambakarājitaṃ grahitamālatamālavanākulam
laghutuṣāratuṣārajalaścyutaṃ dhṛtasadānasadānanadantinam //
rahitaratnacayān na śiloccayān aphalatābhavanā na darībhuvaḥ
vipulināmburuhā na saridvadhūr akusumān dadhataṃ na mahīruhaḥ //
Note: rahitaratnacayān na śiloccayān aphalatābhavanā na darībhuvaḥ
vipulināmburuhā na saridvadhūr akusumān dadhataṃ na mahīruhaḥ //
vyathitasindhum anīraśanaiḥ śanair amaralokavadhūjaghanair ghanaiḥ
phaṇabhṛtām abhito vitataṃ tataṃ dayitaramyalatābakulaiḥ kulaiḥ //
Note: vyathitasindhum anīraśanaiḥ śanair amaralokavadhūjaghanair ghanaiḥ
phaṇabhṛtām abhito vitataṃ tataṃ dayitaramyalatābakulaiḥ kulaiḥ //
sasuracāpam anekamaṇiprabhair apapayoviśadaṃ himapāṇḍubhiḥ
avicalaṃ śikharair upabibhrataṃ dhvanitasūcitam ambumucāṃ cayam //
Note: sasuracāpam anekamaṇiprabhair apapayoviśadaṃ himapāṇḍubhiḥ
avicalaṃ śikharair upabibhrataṃ dhvanitasūcitam ambumucāṃ cayam //
vikacavāriruhaṃ dadhataṃ saraḥ sakalahaṃsagaṇaṃ śuci mānasam
śivam agātmajayā ca kṛterṣyayā sakalahaṃ sagaṇaṃ śucimānasam //
Note: vikacavāriruhaṃ dadhataṃ saraḥ sakalahaṃsagaṇaṃ śuci mānasam
śivam agātmajayā ca kṛterṣyayā sakalahaṃ sagaṇaṃ śucimānasam //
grahavimānagaṇān abhito divaṃ jvalayatauṣadhijena kṛśānunā
muhur anusmarayantam anukṣapaṃ tripuradāham upāpatisevinaḥ //
Note: grahavimānagaṇān abhito divaṃ jvalayata auṣadhijena kṛśānunā
muhur anusmarayantam anukṣapaṃ tripuradāham upāpatisevinaḥ //
vitataśīkararāśibhir ucchritair upalarodhavivartibhir ambubhiḥ
dadhatam unnatasānusamuddhatāṃ dhṛtasitavyajanām iva jāhnavīm //
Note: vitataśīkararāśibhir ucchritair upalarodhavivartibhir ambubhiḥ
dadhatam unnatasānusamuddhatāṃ dhṛtasitavyajanām iva jāhnavīm //
anucareṇa dhanādhipater atho nagavilokanavismitamānasaḥ
sa jagade vacanaṃ priyam ādarān mukharatāvasare hi virājate //
Note: anucareṇa dhanādhipater atho nagavilokanavismitamānasaḥ
sa jagade vacanaṃ priyam ādarān mukharata āvasare hi virājate //
alam eṣa vilokitaḥ prajānāṃ sahasā saṃhatim aṃhasāṃ vihantum
ghanavartma sahasradheva kurvan himagaurair acalādhipaḥ śirobhiḥ //
Note: alam eṣa vilokitaḥ prajānāṃ sahasā saṃhatim aṃhasāṃ vihantum
ghanavartma sahasradha īva kurvan himagaurair acalādhipaḥ śirobhiḥ //
iha duradhigamaiḥ kiṃcid evāgamaiḥ satatam asutaraṃ varṇayanty antaram
amum ativipinaṃ veda digvyāpinaṃ puruṣam iva paraṃ padmayoniḥ param //
Note: iha duradhigamaiḥ kiṃcid evā agamaiḥ satatam asutaraṃ varṇayanty antaram
amum ativipinaṃ veda digvyāpinaṃ puruṣam iva paraṃ padmayoniḥ param //
rucirapallavapuṣpalatāgṛhair upalasajjalajair jalarāśibhiḥ
nayati saṃtatam utsukatām ayaṃ dhṛtimatīr upakāntam api striyaḥ //
Note: rucirapallavapuṣpalatāgṛhair upalasajjalajair jalarāśibhiḥ
nayati saṃtatam utsukatām ayaṃ dhṛtimatīr upakāntam api striyaḥ //
sulabhaiḥ sadā nayavatāyavatā nidhiguhyakādhiparamaiḥ paramaiḥ
amunā dhanaiḥ kṣitibhṛtātibhṛtā samatītya bhāti jagatī jagatī //
Note: sulabhaiḥ sadā nayavata āyavatā nidhiguhyakādhiparamaiḥ paramaiḥ
amunā dhanaiḥ kṣitibhṛta ātibhṛtā samatītya bhāti jagatī jagatī //
akhilam idam amuṣya gairīguros tribhuvanam api naiti manye tulām
adhivasati sadā yad enaṃ janair aviditavibhavo bhavānīpatiḥ //
Note: akhilam idam amuṣya gairīguros tribhuvanam api na eti manye tulām
adhivasati sadā yad enaṃ janair aviditavibhavo bhavānīpatiḥ //
vītajanmajarasaṃ paraṃ śuci brahmaṇaḥ padam upaitum icchatām
āgamād iva tamopahād itaḥ sambhavanti matayo bhavacchidaḥ //
Note: vītajanmajarasaṃ paraṃ śuci brahmaṇaḥ padam upaitum icchatām
āgamād iva tamopahād itaḥ sambhavanti matayo bhavacchidaḥ //
divyastrīṇāṃ sacaraṇalākṣārāgā rāgāyāte nipatitapuṣpāpīḍāḥ
pīḍābhājaḥ kusumacitāḥ sāśaṃsaṃ śaṃsanty asmin surataviśeṣaṃ śayyāḥ //
Note: divyastrīṇāṃ sacaraṇalākṣārāgā rāgāyāte nipatitapuṣpāpīḍāḥ
pīḍābhājaḥ kusumacitāḥ sāśaṃsaṃ śaṃsanty asmin surataviśeṣaṃ śayyāḥ //
guṇasampadā samadhigamya paraṃ mahimānam atra mahite jagatām
nayaśālini śriya ivādhipatau viramanti na jvalitum auṣadhayaḥ //
Note: guṇasampadā samadhigamya paraṃ mahimānam atra mahite jagatām
nayaśālini śriya iva adhipatau viramanti na jvalitum auṣadhayaḥ //
kurarīgaṇaḥ kṛtaravas taravaḥ kusumānatāḥ sakamalaṃ kamalam
iha sindhavaś ca varaṇāvaraṇāḥ kariṇāṃ mude sanaladānaladāḥ //
Note: kurarīgaṇaḥ kṛtaravas taravaḥ kusumānatāḥ sakamalaṃ kamalam
iha sindhavaś ca varaṇāvaraṇāḥ kariṇāṃ mude sanaladānaladāḥ //
sādṛśyaṃ gatam apanidracūtagandhair āmodaṃ madajalasekajaṃ dadhānaḥ
etasmin madayati kokilān akāle līnāliḥ surakariṇāṃ kapolakāṣaḥ //
Note: sādṛśyaṃ gatam apanidracūtagandhair āmodaṃ madajalasekajaṃ dadhānaḥ
etasmin madayati kokilān akāle līnāliḥ surakariṇāṃ kapolakāṣaḥ //
sanākavanitaṃ nitambaruciraṃ ciraṃ suninadair nadair vṛtam amum
matā phalavato 'vato rasaparā parāstavasudhā sudhādhivasati //
Note: sanākavanitaṃ nitambaruciraṃ ciraṃ suninadair nadair vṛtam amum
matā phalavato 'vato rasaparā parāstavasudhā sudha ādhivasati //
śrīmallatābhavanam oṣadhayaḥ pradīpāḥ śayyā navāni haricandanapallavāni
asmin ratiśramanudaś ca sarojavātāḥ smartuṃ diśanti na divaḥ surasundarībhyaḥ //
Note: śrīmallatābhavanam oṣadhayaḥ pradīpāḥ śayyā navāni haricandanapallavāni
asmin ratiśramanudaś ca sarojavātāḥ smartuṃ diśanti na divaḥ surasundarībhyaḥ //
īśārtham ambhasi cirāya tapaś carantyā yādovilaṅghanavilolavilocanāyāḥ
ālambatāgrakaram atra bhavo bhavānyāḥ ścyotannidāghasalilāṅgulinā kareṇa //
Note: īśārtham ambhasi cirāya tapaś carantyā yādovilaṅghanavilolavilocanāyāḥ
ālambatāgrakaram atra bhavo bhavānyāḥ ścyotannidāghasalilāṅgulinā kareṇa //
yenāpaviddhasalilaḥ sphuṭanāgasadmā devāsurair amṛtam ambunidhir mamanthe
vyāvartanair ahipater ayam āhitāṅkaḥ khaṃ vyālikhann iva vibhāti sa mandarādriḥ //
Note: yena apaviddhasalilaḥ sphuṭanāgasadmā devāsurair amṛtam ambunidhir mamanthe
vyāvartanair ahipater ayam āhitāṅkaḥ khaṃ vyālikhann iva vibhāti sa mandarādriḥ //
nītocchrāyaṃ muhur aśiśiraraśmer usrair ānīlābhair viracitaparabhāgā ratnaiḥ
jyotsnāśaṅkām iva vitarati haṃsaśyenī madhye 'py ahnaḥ sphaṭikarajatabhitticchāyā //
Note: nītocchrāyaṃ muhur aśiśiraraśmer usrair ānīlābhair viracitaparabhāgā ratnaiḥ
jyotsnāśaṅkām iva vitarati haṃsaśyenī madhye 'py ahnaḥ sphaṭikarajatabhitticchāyā //
dadhata iva vilāsaśāli nṛtyaṃ mṛdu patatā pavanena kampitāni
iha lalitavilāsinījanabhrūgatikuṭileṣu payaḥsu paṅkajāni //
Note: dadhata iva vilāsaśāli nṛtyaṃ mṛdu patatā pavanena kampitāni
iha lalitavilāsinījanabhrūgatikuṭileṣu payaḥsu paṅkajāni //
asminn agṛhyata pinākabhṛtā salīlam ābaddhavepathur adhīravilocanāyāḥ
vinyastamaṅgalamahauṣadhir īśvarāyāḥ srastoragapratisareṇa kareṇa pāṇiḥ //
Note: asminn agṛhyata pinākabhṛtā salīlam ābaddhavepathur adhīravilocanāyāḥ
vinyastamaṅgalamahauṣadhir īśvarāyāḥ srastoragapratisareṇa kareṇa pāṇiḥ //
krāmadbhir ghanapadavīm anekasaṃkhyais tejobhiḥ śucimaṇijanmabhir vibhinnaḥ
usrāṇāṃ vyabhicaratīva saptasapteḥ paryasyann iha nicayaḥ sahasrasaṃkhyām //
Note: krāmadbhir ghanapadavīm anekasaṃkhyais tejobhiḥ śucimaṇijanmabhir vibhinnaḥ
usrāṇāṃ vyabhicarati iva saptasapteḥ paryasyann iha nicayaḥ sahasrasaṃkhyām //
vyadhatta yasmin puram uccagopuraṃ purāṃ vijetur dhṛtaye dhanādhipaḥ
sa eṣa kailāsa upāntasarpiṇaḥ karoty akālāstamayaṃ vivasvataḥ //
Note: vyadhatta yasmin puram uccagopuraṃ purāṃ vijetur dhṛtaye dhanādhipaḥ
sa eṣa kailāsa upāntasarpiṇaḥ karoty akālāstamayaṃ vivasvataḥ //
nānāratnajyotiṣāṃ saṃnipātaiś channeṣv antaḥsānu vaprāntareṣu
baddhāṃ baddhāṃ bhittiśaṅkām amuṣmin nāvānāvān mātariśvā nihanti //
Note: nānāratnajyotiṣāṃ saṃnipātaiś channeṣv antaḥsānu vaprāntareṣu
baddhāṃ baddhāṃ bhittiśaṅkām amuṣmin nāvānāvān mātariśvā nihanti //
ramyā navadyutir apaiti na śādvalebhyaḥ śyāmībhavanty anudinaṃ nalinīvanāni
asmin vicitrakusumastabakācitānāṃ śākhābhṛtāṃ pariṇamanti na pallavāni //
Note: ramyā navadyutir apaiti na śādvalebhyaḥ śyāmībhavanty anudinaṃ nalinīvanāni
asmin vicitrakusumastabakācitānāṃ śākhābhṛtāṃ pariṇamanti na pallavāni //
parisaraviṣayeṣu līḍhamuktā haritatṛṇodgamaśaṅkayā mṛgībhiḥ
iha navaśukakomalā maṇīnāṃ ravikarasaṃvalitāḥ phalanti bhāsaḥ //
Note: parisaraviṣayeṣu līḍhamuktā haritatṛṇodgamaśaṅkayā mṛgībhiḥ
iha navaśukakomalā maṇīnāṃ ravikarasaṃvalitāḥ phalanti bhāsaḥ //
utphullasthalanalinīvanād amuṣmād uddhūtaḥ sarasijasambhavaḥ parāgaḥ
vātyābhir viyati vivartitaḥ samantād ādhatte kanakamayātapatralakṣmīm //
Note: utphullasthalanalinīvanād amuṣmād uddhūtaḥ sarasijasambhavaḥ parāgaḥ
vātyābhir viyati vivartitaḥ samantād ādhatte kanakamayātapatralakṣmīm //
iha saniyamayoḥ surāpagāyām uṣasi sayāvakasavyapādarekhā
kathayati śivayoḥ śarīrayogaṃ viṣamapadā padavī vivartaneṣu //
Note: iha saniyamayoḥ surāpagāyām uṣasi sayāvakasavyapādarekhā
kathayati śivayoḥ śarīrayogaṃ viṣamapadā padavī vivartaneṣu //
saṃmūrchatāṃ rajatabhittimayūkhajālair ālokapādapalatāntaranirgatānām
gharmadyuter iha muhuḥ paṭalāni dhāmnām ādarśamaṇḍalanibhāni samullasanti //
Note: saṃmūrchatāṃ rajatabhittimayūkhajālair ālokapādapalatāntaranirgatānām
gharmadyuter iha muhuḥ paṭalāni dhāmnām ādarśamaṇḍalanibhāni samullasanti //
śuklair mayūkhanicayaiḥ parivītamūrtir vaprābhighātaparimaṇḍalitorudehaḥ
śṛṅgāṇy amuṣya bhajate gaṇabhartur ukṣā kurvan vadhūjanamanaḥsu śaśāṅkaśaṅkām //
Note: śuklair mayūkhanicayaiḥ parivītamūrtir vaprābhighātaparimaṇḍalitorudehaḥ
śṛṅgāṇy amuṣya bhajate gaṇabhartur ukṣā kurvan vadhūjanamanaḥsu śaśāṅkaśaṅkām //
samprati labdhajanma śanakaiḥ katham api laghuni kṣīṇapayasy upeyuṣi bhidāṃ jaladharapaṭale
khaṇḍitavigrahaṃ balabhido dhanur iha vividhāḥ pūrayituṃ bhavanti vibhavaḥ śikharamaṇirucaḥ //
Note: samprati labdhajanma śanakaiḥ katham api laghuni kṣīṇapayasy upeyuṣi bhidāṃ jaladharapaṭale
khaṇḍitavigrahaṃ balabhido dhanur iha vividhāḥ pūrayituṃ bhavanti vibhavaḥ śikharamaṇirucaḥ //
snapitanavalatātarupravālair amṛtalavasrutiśālibhir mayūkhaiḥ
satatam asitayāminīṣu śambho amalayatīha vanāntam indulekhā //
Note: snapitanavalatātarupravālair amṛtalavasrutiśālibhir mayūkhaiḥ
satatam asitayāminīṣu śambho amalayati iha vanāntam indulekhā //
kṣipati yo 'nuvanaṃ vitatāṃ bṛhad bṛhatikām iva raucanikīṃ rucam
ayam anekahiraṇmayakaṃdaras tava pitur dayito jagatīdharaḥ //
Note: kṣipati yo 'nuvanaṃ vitatāṃ bṛhad bṛhatikām iva raucanikīṃ rucam
ayam anekahiraṇmayakaṃdaras tava pitur dayito jagatīdharaḥ //
saktiṃ lavād apanayaty anile latānāṃ vairocanair dviguṇitāḥ sahasā mayūkhaiḥ
rodhobhuvāṃ muhur amutra hiraṇmayīnāṃ bhāsas taḍidvilasitāni viḍambayanti //
Note: saktiṃ lavād apanayaty anile latānāṃ vairocanair dviguṇitāḥ sahasā mayūkhaiḥ
rodhobhuvāṃ muhur amutra hiraṇmayīnāṃ bhāsas taḍidvilasitāni viḍambayanti //
kaṣaṇakampanirastamahāhibhiḥ kṣaṇavimattamataṅgajavarjitaiḥ
iha madasnapitair anumīyate suragajasya gataṃ haricandanaiḥ //
Note: kaṣaṇakampanirastamahāhibhiḥ kṣaṇavimattamataṅgajavarjitaiḥ
iha madasnapitair anumīyate suragajasya gataṃ haricandanaiḥ //
jaladajālaghanair asitāśmanām upahatapracayeha marīcibhiḥ
bhavati dīptir adīpitakaṃdarā timirasaṃvaliteva vivasvataḥ //
Note: jaladajālaghanair asitāśmanām upahatapracaya īha marīcibhiḥ
bhavati dīptir adīpitakaṃdarā timirasaṃvalita īva vivasvataḥ //
bhavyo bhavann api muner iha śāsanena kṣātre sthitaḥ pathi tapasya hatapramādaḥ
prāyeṇa saty api hitārthakare vidhau hi śreyāṃsi labdhum asukhāni vināntarāyaiḥ //
Note: bhavyo bhavann api muner iha śāsanena kṣātre sthitaḥ pathi tapasya hatapramādaḥ
prāyeṇa saty api hitārthakare vidhau hi śreyāṃsi labdhum asukhāni vina āntarāyaiḥ //
mā bhūvann apathahṛtas tavendriyāśvāḥ saṃtāpe diśatu śivaḥ śivāṃ prasaktim
rakṣantas tapasi balaṃ ca lokapālāḥ kalyāṇīm adhikaphalāṃ kriyāṃ kriyāyuḥ //
Note: mā bhūvann apathahṛtas tavendriyāśvāḥ saṃtāpe diśatu śivaḥ śivāṃ prasaktim
rakṣantas tapasi balaṃ ca lokapālāḥ kalyāṇīm adhikaphalāṃ kriyāṃ kriyāyuḥ //
ity uktvā sapadi hitaṃ priyaṃ priyārhe dhāma svaṃ gatavati rājarājabhṛtye
sotkaṇṭhaṃ kim api pṛthāsutaḥ pradadhyau saṃdhatte bhṛśam aratiṃ hi sadviyogaḥ //
Note: ity uktvā sapadi hitaṃ priyaṃ priyārhe dhāma svaṃ gatavati rājarājabhṛtye
sotkaṇṭhaṃ kim api pṛthāsutaḥ pradadhyau saṃdhatte bhṛśam aratiṃ hi sadviyogaḥ //
tam anatiśayanīyaṃ sarvataḥ sārayogād avirahitam anekenāṅkabhājā phalena
akṛśam akṛśalakṣmīś cetasāśaṃsitaṃ sa svam iva puruṣakāraṃ śailam abhyāsasāda //
Note: tam anatiśayanīyaṃ sarvataḥ sārayogād avirahitam anekena aṅkabhājā phalena
akṛśam akṛśalakṣmīś cetasā āśaṃsitaṃ sa svam iva puruṣakāraṃ śailam abhyāsasāda //
rucirākṛtiḥ kanakasānum atho paramaḥ pumān iva patiṃ patatām
dhṛtasatpathas tripathagām abhitaḥ sa tam āruroha puruhūtasutaḥ //
Note: rucirākṛtiḥ kanakasānum atho paramaḥ pumān iva patiṃ patatām
dhṛtasatpathas tripathagām abhitaḥ sa tam āruroha puruhūtasutaḥ //
tam anindyabandina ivendrasutaṃ vihitālinikvaṇajayadhvanayaḥ
pavaneritākulavijihmaśikhā jagatīruho 'vacakaruḥ kusumaiḥ //
Note: tam anindyabandina iva indrasutaṃ vihitālinikvaṇajayadhvanayaḥ
pavaneritākulavijihmaśikhā jagatīruho 'vacakaruḥ kusumaiḥ //
avadhūtapaṅkajaparāgakaṇās tanujāhnavīsalilavīcibhidaḥ
parirebhire 'bhimukham etya sukhāḥ suhṛdaḥ sakhāyam iva taṃ marutaḥ //
Note: avadhūtapaṅkajaparāgakaṇās tanujāhnavīsalilavīcibhidaḥ
parirebhire 'bhimukham etya sukhāḥ suhṛdaḥ sakhāyam iva taṃ marutaḥ //
uditopalaskhalanasaṃvalitāḥ sphuṭahaṃsasārasavirāvayujaḥ
mudam asya māṅgalikatūryakṛtāṃ dhvanayaḥ pratenur anuvapram apām //
Note: uditopalaskhalanasaṃvalitāḥ sphuṭahaṃsasārasavirāvayujaḥ
mudam asya māṅgalikatūryakṛtāṃ dhvanayaḥ pratenur anuvapram apām //
avarugṇatuṅgasuradārutarau nicaye puraḥ surasaritpayasām
sa dadarśa vetasavanācaritāṃ praṇatiṃ balīyasi samṛddhikarīm //
Note: avarugṇatuṅgasuradārutarau nicaye puraḥ surasaritpayasām
sa dadarśa vetasavanācaritāṃ praṇatiṃ balīyasi samṛddhikarīm //
prababhūva nālam avalokayituṃ paritaḥ sarojarajasāruṇitam
sariduttarīyam iva saṃhatimat sa taraṅgaraṅgi kalahaṃsakulam //
Note: prababhūva na alam avalokayituṃ paritaḥ sarojarajasa āruṇitam
sariduttarīyam iva saṃhatimat sa taraṅgaraṅgi kalahaṃsakulam //
dadhati kṣatīḥ pariṇatadvirade muditāliyoṣiti madasrutibhiḥ
adhikāṃ sa rodhasi babandha dhṛtiṃ mahate rujann api guṇāya mahān //
Note: dadhati kṣatīḥ pariṇatadvirade muditāliyoṣiti madasrutibhiḥ
adhikāṃ sa rodhasi babandha dhṛtiṃ mahate rujann api guṇāya mahān //
anuhemavapram aruṇaiḥ samatāṃ gatam ūrmibhiḥ sahacaraṃ pṛthubhiḥ
sa rathāṅganāmavanitāṃ karuṇair anubadhnatīm abhinananda rutaiḥ //
Note: anuhemavapram aruṇaiḥ samatāṃ gatam ūrmibhiḥ sahacaraṃ pṛthubhiḥ
sa rathāṅganāmavanitāṃ karuṇair anubadhnatīm abhinananda rutaiḥ //
sitavājine nijagadū rucayaś calavīcirāgaracanāpaṭavaḥ
maṇijālam ambhasi nimagnam api sphuritaṃ manogatam ivākṛtayaḥ //
Note: sitavājine nijagadū rucayaś calavīcirāgaracanāpaṭavaḥ
maṇijālam ambhasi nimagnam api sphuritaṃ manogatam ivā akṛtayaḥ //
upalāhatoddhatataraṅgadhṛtaṃ javinā vidhūtavitataṃ marutā
sa dadarśa ketakaśikhāviśadaṃ saritaḥ prahāsam iva phenam apām //
Note: upalāhatoddhatataraṅgadhṛtaṃ javinā vidhūtavitataṃ marutā
sa dadarśa ketakaśikhāviśadaṃ saritaḥ prahāsam iva phenam apām //
bahu barhicandrikanibhaṃ vidadhe dhṛtim asya dānapayasāṃ paṭalam
avagāḍham īkṣitum ivaibhapatiṃ vikasadvilocanaśataṃ saritaḥ //
Note: bahu barhicandrikanibhaṃ vidadhe dhṛtim asya dānapayasāṃ paṭalam
avagāḍham īkṣitum iva ebhapatiṃ vikasadvilocanaśataṃ saritaḥ //
pratibodhajṛmbhaṇavibhīnamukhī puline saroruhadṛśā dadṛśe
patadacchamauktikamaṇiprakarā galadaśrubindur iva śuktivadhūḥ //
Note: pratibodhajṛmbhaṇavibhīnamukhī puline saroruhadṛśā dadṛśe
patadacchamauktikamaṇiprakarā galadaśrubindur iva śuktivadhūḥ //
śucir apsu vidrumalatāviṭapas tanusāndraphenalavasaṃvalitaḥ
smaradāyinaḥ smarayati sma bhṛśaṃ dayitādharasya daśanāṃśubhṛtaḥ //
Note: śucir apsu vidrumalatāviṭapas tanusāndraphenalavasaṃvalitaḥ
smaradāyinaḥ smarayati sma bhṛśaṃ dayitādharasya daśanāṃśubhṛtaḥ //
upalabhya cañcalataraṅgahṛtaṃ madagandham utthitavatāṃ payasaḥ
pratidantinām iva sa sambubudhe kariyādasām abhimukhān kariṇaḥ //
Note: upalabhya cañcalataraṅgahṛtaṃ madagandham utthitavatāṃ payasaḥ
pratidantinām iva sa sambubudhe kariyādasām abhimukhān kariṇaḥ //
sa jagāma vismayam udvīkṣya puraḥ sahasā samutpipatiṣoḥ phaṇinaḥ
prahitaṃ divi prajavibhiḥ śvasitaiḥ śaradabhravibhramam apāṃ paṭalam //
Note: sa jagāma vismayam udvīkṣya puraḥ sahasā samutpipatiṣoḥ phaṇinaḥ
prahitaṃ divi prajavibhiḥ śvasitaiḥ śaradabhravibhramam apāṃ paṭalam //
sa tatāra saikatavatīr abhitaḥ śapharīparisphuritacārudṛśaḥ
lalitāḥ sakhīr iva bṛhajjaghanāḥ suranimnagām upayatīḥ saritaḥ //
Note: sa tatāra saikatavatīr abhitaḥ śapharīparisphuritacārudṛśaḥ
lalitāḥ sakhīr iva bṛhajjaghanāḥ suranimnagām upayatīḥ saritaḥ //
adhiruhya puṣpabharanamraśikhaiḥ paritaḥ pariṣkṛtatalāṃ tarubhiḥ
manasaḥ prasattim iva mūrdhni gireḥ śucim āsasāda sa vanāntabhuvam //
Note: adhiruhya puṣpabharanamraśikhaiḥ paritaḥ pariṣkṛtatalāṃ tarubhiḥ
manasaḥ prasattim iva mūrdhni gireḥ śucim āsasāda sa vanāntabhuvam //
anusānu puṣpitalatāvitatiḥ phalitorubhūruhaviviktavanaḥ
dhṛtim ātatāna tanayasya hares tapase 'dhivastum acalām acalaḥ //
Note: anusānu puṣpitalatāvitatiḥ phalitorubhūruhaviviktavanaḥ
dhṛtim ātatāna tanayasya hares tapase 'dhivastum acalām acalaḥ //
praṇidhāya tatra vidhinātha dhiyaṃ dadhataḥ purātanamuner munitām
śramam ādadhāv asukaraṃ na tapaḥ kim ivāvasādakaram ātmavatām //
Note: praṇidhāya tatra vidhina ātha dhiyaṃ dadhataḥ purātanamuner munitām
śramam ādadhāv asukaraṃ na tapaḥ kim iva avasādakaram ātmavatām //
śamayan dhṛtendriyaśamaikasukhaḥ śucibhir guṇair aghamayaṃ sa tamaḥ
prativāsaraṃ sukṛtibhir vavṛdhe vimalaḥ kalābhir iva śītaruciḥ //
Note: śamayan dhṛtendriyaśamaikasukhaḥ śucibhir guṇair aghamayaṃ sa tamaḥ
prativāsaraṃ sukṛtibhir vavṛdhe vimalaḥ kalābhir iva śītaruciḥ //
adharīcakāra ca vivekaguṇād aguṇeṣu tasya dhiyam astavataḥ
pratighātinīṃ viṣayasaṅgaratiṃ nirupaplavaḥ śamasukhānubhavaḥ //
Note: adharīcakāra ca vivekaguṇād aguṇeṣu tasya dhiyam astavataḥ
pratighātinīṃ viṣayasaṅgaratiṃ nirupaplavaḥ śamasukhānubhavaḥ //
manasā japaiḥ praṇatibhiḥ prayataḥ samupeyivān adhipatiṃ sa divaḥ
sahajetare jayaśamau dadhatī bibharāṃbabhūva yugapan mahasī //
Note: manasā japaiḥ praṇatibhiḥ prayataḥ samupeyivān adhipatiṃ sa divaḥ
sahajetare jayaśamau dadhatī bibharāṃbabhūva yugapan mahasī //
śirasā harinmaṇinibhaḥ sa vahan kṛtajanmano 'bhiṣavaṇena jaṭāḥ
upamāṃ yayāv aruṇadīdhitibhiḥ parimṛṣṭamūrdhani tamālatarau //
Note: śirasā harinmaṇinibhaḥ sa vahan kṛtajanmano 'bhiṣavaṇena jaṭāḥ
upamāṃ yayāv aruṇadīdhitibhiḥ parimṛṣṭamūrdhani tamālatarau //
dhṛtahetir apy adhṛtajihmamatiś caritair munīn adharayañ śucibhiḥ
rajayāṃcakāra virajāḥ sa mṛgān kam iveśate ramayituṃ na guṇāḥ //
Note: dhṛtahetir apy adhṛtajihmamatiś caritair munīn adharayañ śucibhiḥ
rajayāṃcakāra virajāḥ sa mṛgān kam ivā iśate ramayituṃ na guṇāḥ //
anukūlapātinam acaṇḍagatiṃ kiratā sugandhim abhitaḥ pavanam
avadhīritārtavaguṇaṃ sukhatāṃ nayatā rucāṃ nicayam aṃśumataḥ //
Note: anukūlapātinam acaṇḍagatiṃ kiratā sugandhim abhitaḥ pavanam
avadhīritārtavaguṇaṃ sukhatāṃ nayatā rucāṃ nicayam aṃśumataḥ //
navapallavāñjalibhṛtaḥ pracaye bṛhatas tarūn gamayatāvanatim
stṛṇatā tṛṇaiḥ pratiniśaṃ mṛdubhiḥ śayanīyatām upayatīṃ vasudhām //
Note: navapallavāñjalibhṛtaḥ pracaye bṛhatas tarūn gamayata āvanatim
stṛṇatā tṛṇaiḥ pratiniśaṃ mṛdubhiḥ śayanīyatām upayatīṃ vasudhām //
patitair apetajaladān nabhasaḥ pṛṣatair apāṃ śamayatā ca rajaḥ
sa dayāluneva parigāḍhakṛśaḥ paricaryayānujagṛhe tapasā //
Note: patitair apetajaladān nabhasaḥ pṛṣatair apāṃ śamayatā ca rajaḥ
sa dayāluna īva parigāḍhakṛśaḥ paricaryaya ānujagṛhe tapasā //
mahate phalāya tad avekṣya śivaṃ vikasannimittakusumaṃ sa puraḥ
na jagāma vismayavaśaṃ vaśināṃ na nihanti dhairyam anubhāvaguṇaḥ //
Note: mahate phalāya tad avekṣya śivaṃ vikasannimittakusumaṃ sa puraḥ
na jagāma vismayavaśaṃ vaśināṃ na nihanti dhairyam anubhāvaguṇaḥ //
tad abhūrivāsarakṛtaṃ sukṛtair upalabhya vaibhavam ananyabhavam
upatasthur āsthitaviṣādadhiyaḥ śatayajvano vanacarā vasatim //
Note: tad abhūrivāsarakṛtaṃ sukṛtair upalabhya vaibhavam ananyabhavam
upatasthur āsthitaviṣādadhiyaḥ śatayajvano vanacarā vasatim //
viditāḥ praviśya vihitānatayaḥ śithilīkṛte 'dhikṛtakṛtyavidhau
anapetakālam abhirāmakathāḥ kathayāṃbabhūvur iti gotrabhide //
Note: viditāḥ praviśya vihitānatayaḥ śithilīkṛte 'dhikṛtakṛtyavidhau
anapetakālam abhirāmakathāḥ kathayāṃbabhūvur iti gotrabhide //
śucivalkavītatanur anyatamas timiracchidām iva girau bhavataḥ
mahate jayāya maghavann anaghaḥ puruṣas tapasyati tapaj jagatīm //
Note: śucivalkavītatanur anyatamas timiracchidām iva girau bhavataḥ
mahate jayāya maghavann anaghaḥ puruṣas tapasyati tapaj jagatīm //
sa bibharti bhīṣaṇabhujaṃgabhujaḥ pṛthi vidviṣāṃ bhayavidhāyi dhanuḥ
amalena tasya dhṛtasaccaritāś caritena cātiśayitā munayaḥ //
Note: sa bibharti bhīṣaṇabhujaṃgabhujaḥ pṛthi vidviṣāṃ bhayavidhāyi dhanuḥ
amalena tasya dhṛtasaccaritāś caritena ca atiśayitā munayaḥ //
marutaḥ śivā navatṛṇā jagatī vimalaṃ nabho rajasi vṛṣṭir apām
guṇasampadānuguṇatāṃ gamitaḥ kurute 'sya bhaktim iva bhūtagaṇaḥ //
Note: marutaḥ śivā navatṛṇā jagatī vimalaṃ nabho rajasi vṛṣṭir apām
guṇasampada ānuguṇatāṃ gamitaḥ kurute 'sya bhaktim iva bhūtagaṇaḥ //
itaretarānabhibhavena mṛgās tam upāsate gurum ivāntasadaḥ
vinamanti cāsya taravaḥ pracaye paravān sa tena bhavateva nagaḥ //
Note: itaretarānabhibhavena mṛgās tam upāsate gurum iva antasadaḥ
vinamanti ca asya taravaḥ pracaye paravān sa tena bhavata īva nagaḥ //
uru sattvam āha vipariśramatā paramaṃ vapuḥ prathayatīva jayam
śamino 'pi tasya navasaṃgamane vibhutānuṣaṅgi bhayam eti janaḥ //
Note: uru sattvam āha vipariśramatā paramaṃ vapuḥ prathayati iva jayam
śamino 'pi tasya navasaṃgamane vibhutānuṣaṅgi bhayam eti janaḥ //
ṛṣivaṃśajaḥ sa yadi daityakule yadi vānvaye mahati bhūmibhṛtām
caratas tapas tava vaneṣu sadā na vayaṃ nirūpayitum asya gatim //
Note: ṛṣivaṃśajaḥ sa yadi daityakule yadi va ānvaye mahati bhūmibhṛtām
caratas tapas tava vaneṣu sadā na vayaṃ nirūpayitum asya gatim //
vigaṇayya kāraṇam anekaguṇaṃ nijayāthavā kathitam alpatayā
asad apy adaḥ sahitum arhati naḥ kva vanecarāḥ kva nipuṇā matayaḥ //
Note: vigaṇayya kāraṇam anekaguṇaṃ nijaya āthavā kathitam alpatayā
asad apy adaḥ sahitum arhati naḥ kva vanecarāḥ kva nipuṇā matayaḥ //
adhigamya guhyakagaṇād iti tan manasaḥ priyaṃ priyasutasya tapaḥ
nijugopa harṣam uditaṃ maghavā nayavartmagāḥ prabhavatāṃ hi dhiyaḥ //
Note: adhigamya guhyakagaṇād iti tan manasaḥ priyaṃ priyasutasya tapaḥ
nijugopa harṣam uditaṃ maghavā nayavartmagāḥ prabhavatāṃ hi dhiyaḥ //
praṇidhāya cittam atha bhaktatayā vidite 'py apūrva iva tatra hariḥ
upalabdhum asya niyamasthiratāṃ surasundarīr iti vaco 'bhidadhe //
Note: praṇidhāya cittam atha bhaktatayā vidite 'py apūrva iva tatra hariḥ
upalabdhum asya niyamasthiratāṃ surasundarīr iti vaco 'bhidadhe //
sukumāram ekam aṇu marmabhidām atidūragaṃ yutam amoghatayā
avipakṣam astram aparaṃ katamad vijayāya yūyam iva cittabhuvaḥ //
Note: sukumāram ekam aṇu marmabhidām atidūragaṃ yutam amoghatayā
avipakṣam astram aparaṃ katamad vijayāya yūyam iva cittabhuvaḥ //
bhavavītaye hatabṛhattamasām avabodhavāri rajasaḥ śamanam
paripīyamāṇam iva vo 'sakalair avasādam eti nayanāñjalibhiḥ //
Note: bhavavītaye hatabṛhattamasām avabodhavāri rajasaḥ śamanam
paripīyamāṇam iva vo 'sakalair avasādam eti nayanāñjalibhiḥ //
bahudhā gatāṃ jagati bhūtasṛjā kamanīyatāṃ samabhihṛtya purā
upapāditā vidadhatā bhavatīḥ surasadmayānasumukhī janatā //
Note: bahudhā gatāṃ jagati bhūtasṛjā kamanīyatāṃ samabhihṛtya purā
upapāditā vidadhatā bhavatīḥ surasadmayānasumukhī janatā //
tad upetya vighnayata tasya tapaḥ kṛtibhiḥ kalāsu sahitāḥ sacivaiḥ
hṛtavītarāgamanasāṃ nanu vaḥ sukhasaṅginaṃ prati sukhāvajitiḥ //
Note: tad upetya vighnayata tasya tapaḥ kṛtibhiḥ kalāsu sahitāḥ sacivaiḥ
hṛtavītarāgamanasāṃ nanu vaḥ sukhasaṅginaṃ prati sukhāvajitiḥ //
avimṛṣyam etad abhilaṣyati sa dviṣatāṃ vadhena viṣayābhiratim
bhavavītaye na hi tathā sa vidhiḥ kva śarāsanaṃ kva ca vimuktipathaḥ //
Note: avimṛṣyam etad abhilaṣyati sa dviṣatāṃ vadhena viṣayābhiratim
bhavavītaye na hi tathā sa vidhiḥ kva śarāsanaṃ kva ca vimuktipathaḥ //
pṛthudāmni tatra paribodhi ca mā bhavatībhir anyamunivad vikṛtiḥ
svayaśāṃsi vikramavatām avatāṃ na vadhūṣv aghāni vimṛṣyanti dhiyaḥ //
Note: pṛthudāmni tatra paribodhi ca mā bhavatībhir anyamunivad vikṛtiḥ
svayaśāṃsi vikramavatām avatāṃ na vadhūṣv aghāni vimṛṣyanti dhiyaḥ //
āśaṃsitāpaciticāru puraḥ surāṇām ādeśam ity abhimukhaṃ samavāpya bhartuḥ
lebhe parāṃ dyutim amartyavadhūsamūhaḥ sambhāvanā hy adhikṛtasya tanoti tejaḥ //
Note: āśaṃsitāpaciticāru puraḥ surāṇām ādeśam ity abhimukhaṃ samavāpya bhartuḥ
lebhe parāṃ dyutim amartyavadhūsamūhaḥ sambhāvanā hy adhikṛtasya tanoti tejaḥ //
praṇatim atha vidhāya prasthitāḥ sadmanas tāḥ stanabharanamitāṅgīr aṅganāḥ prītibhājaḥ
acalanalinalakṣmīhāri nālaṃ babhūva stimitam amarabhartur draṣṭum akṣṇāṃ sahasram //
Note: praṇatim atha vidhāya prasthitāḥ sadmanas tāḥ stanabharanamitāṅgīr aṅganāḥ prītibhājaḥ
acalanalinalakṣmīhāri na alaṃ babhūva stimitam amarabhartur draṣṭum akṣṇāṃ sahasram //
śrīmadbhiḥ sarathagajaiḥ surāṅganānāṃ guptānām atha sacivais trilokabhartuḥ
saṃmūrchann alaghuvimānarandhrabhinnaḥ prasthānaṃ samabhidadhe mṛdaṅganādaḥ //
Note: śrīmadbhiḥ sarathagajaiḥ surāṅganānāṃ guptānām atha sacivais trilokabhartuḥ
saṃmūrchann alaghuvimānarandhrabhinnaḥ prasthānaṃ samabhidadhe mṛdaṅganādaḥ //
sotkaṇṭhair amaragaṇair anuprakīrṇān niryāya jvalitarucaḥ purān maghonaḥ
rāmāṇām upari vivasvataḥ sthitānāṃ nāsede caritaguṇatvam ātapatraiḥ //
Note: sotkaṇṭhair amaragaṇair anuprakīrṇān niryāya jvalitarucaḥ purān maghonaḥ
rāmāṇām upari vivasvataḥ sthitānāṃ nāsede caritaguṇatvam ātapatraiḥ //
dhūtānām abhimukhapātibhiḥ samīrair āyāsād aviśadalocanotpalānām
āninye madajanitāṃ śriyaṃ vadhūnām uṣṇāṃśudyutijanitaḥ kapolarāgaḥ //
Note: dhūtānām abhimukhapātibhiḥ samīrair āyāsād aviśadalocanotpalānām
āninye madajanitāṃ śriyaṃ vadhūnām uṣṇāṃśudyutijanitaḥ kapolarāgaḥ //
tiṣṭhadbhiḥ katham api devatānubhāvād ākṛṣṭaiḥ prajavibhir āyataṃ turaṅgaiḥ
nemīnām asati vivartanaī rathaughair āsede viyati vimānavat pravṛttiḥ //
Note: tiṣṭhadbhiḥ katham api devatānubhāvād ākṛṣṭaiḥ prajavibhir āyataṃ turaṅgaiḥ
nemīnām asati vivartanaī rathaughair āsede viyati vimānavat pravṛttiḥ //
kāntānāṃ kṛtapulakaḥ stanāṅgarāge vaktreṣu cyutatilakeṣu mauktikābhas
sampede śramasalilodgamo vibhūṣā ramyāṇāṃ vikṛtir api śriyaṃ tanoti //
Note: kāntānāṃ kṛtapulakaḥ stanāṅgarāge vaktreṣu cyutatilakeṣu mauktikābhas
sampede śramasalilodgamo vibhūṣā ramyāṇāṃ vikṛtir api śriyaṃ tanoti //
rājadbhiḥ pathi marutām abhinnarūpair ulkārciḥ sphuṭagatibhir dhvajāṅkuśānām
tejobhiḥ kanakanikāṣarājigaurair āyāmaḥ kriyata iva sma sātirekaḥ //
Note: rājadbhiḥ pathi marutām abhinnarūpair ulkārciḥ sphuṭagatibhir dhvajāṅkuśānām
tejobhiḥ kanakanikāṣarājigaurair āyāmaḥ kriyata iva sma sātirekaḥ //
rāmāṇām avajitamālyasaukumārye samprāpte vapuṣi sahatvam ātapasya
gandharvair adhigatavismayaiḥ pratīye kalyāṇī vidhiṣu vicitratā vidhātuḥ //
Note: rāmāṇām avajitamālyasaukumārye samprāpte vapuṣi sahatvam ātapasya
gandharvair adhigatavismayaiḥ pratīye kalyāṇī vidhiṣu vicitratā vidhātuḥ //
sindūraiḥ kṛtarucayaḥ sahemakakṣyāḥ srotobhis tridaśagajā madaṃ kṣarantaḥ
sādṛśyaṃ yayur aruṇāṃśurāgabhinnair varṣadbhiḥ sphuritaśatahradaiḥ payodaiḥ //
Note: sindūraiḥ kṛtarucayaḥ sahemakakṣyāḥ srotobhis tridaśagajā madaṃ kṣarantaḥ
sādṛśyaṃ yayur aruṇāṃśurāgabhinnair varṣadbhiḥ sphuritaśatahradaiḥ payodaiḥ //
atyarthaṃ durupasadād upetya dūraṃ paryantād ahimamayūkhamaṇḍalasya
āśānām uparacitām ivaikaveṇīṃ ramyormīṃ tridaśanadīṃ yayur balāni //
Note: atyarthaṃ durupasadād upetya dūraṃ paryantād ahimamayūkhamaṇḍalasya
āśānām uparacitām iva ekaveṇīṃ ramyormīṃ tridaśanadīṃ yayur balāni //
āmattabhramarakulākulāni dhunvann udbhūtagrathitarajāṃsi paṅkajāni
kāntānāṃ gagananadītaraṅgaśītaḥ saṃtāpaṃ viramayati sma mātariśvā //
Note: āmattabhramarakulākulāni dhunvann udbhūtagrathitarajāṃsi paṅkajāni
kāntānāṃ gagananadītaraṅgaśītaḥ saṃtāpaṃ viramayati sma mātariśvā //
sambhinnair ibhaturagāvagāhanena prāpyorvīr anupadavīṃ vimānapaṅktīḥ
tatpūrvaṃ pratividadhe surāpagāyā vaprāntaskhalitavivartanaṃ payobhiḥ //
Note: sambhinnair ibhaturagāvagāhanena prāpyā urvīr anupadavīṃ vimānapaṅktīḥ
tatpūrvaṃ pratividadhe surāpagāyā vaprāntaskhalitavivartanaṃ payobhiḥ //
krāntānāṃ grahacaritāt patho rathānām akṣāgrakṣatasuraveśmavedikānām
niḥsaṅgaṃ pradhibhir upādade vivṛttiḥ sampīḍakṣubhitajaleṣu toyadeṣu //
Note: krāntānāṃ grahacaritāt patho rathānām akṣāgrakṣatasuraveśmavedikānām
niḥsaṅgaṃ pradhibhir upādade vivṛttiḥ sampīḍakṣubhitajaleṣu toyadeṣu //
taptānām upadadhire viṣāṇabhinnāḥ prahlādaṃ surakariṇāṃ ghanāḥ kṣarantaḥ
yuktānāṃ khalu mahatāṃ paropakāre kalyāṇī bhavati rujatsv api pravṛttiḥ //
Note: taptānām upadadhire viṣāṇabhinnāḥ prahlādaṃ surakariṇāṃ ghanāḥ kṣarantaḥ
yuktānāṃ khalu mahatāṃ paropakāre kalyāṇī bhavati rujatsv api pravṛttiḥ //
saṃvātā muhur anilena nīyamāne divyastrījaghanavarāṃśuke vivṛttim
paryasyatpṛthumaṇimekhalāṃśujālaṃ saṃjajñe yutakam ivāntarīyam ūrvoḥ //
Note: saṃvātā muhur anilena nīyamāne divyastrījaghanavarāṃśuke vivṛttim
paryasyatpṛthumaṇimekhalāṃśujālaṃ saṃjajñe yutakam iva antarīyam ūrvoḥ //
pratyārdrīkṛtatilakās tuṣārapātaiḥ prahlādaṃ śamitapariśramā diśantaḥ
kāntānāṃ bahumatim āyayuḥ payodā nālpīyān bahu sukṛtaṃ hinasti doṣaḥ //
Note: pratyārdrīkṛtatilakās tuṣārapātaiḥ prahlādaṃ śamitapariśramā diśantaḥ
kāntānāṃ bahumatim āyayuḥ payodā na alpīyān bahu sukṛtaṃ hinasti doṣaḥ //
yātasya grathitataraṅgasaikatābhe vicchedaṃ vipayasi vārivāhajāle
ātenus tridaśavadhūjanāṅgabhājāṃ saṃdhānaṃ suradhanuṣaḥ prabhā maṇīnām //
Note: yātasya grathitataraṅgasaikatābhe vicchedaṃ vipayasi vārivāhajāle
ātenus tridaśavadhūjanāṅgabhājāṃ saṃdhānaṃ suradhanuṣaḥ prabhā maṇīnām //
saṃsiddhāv iti karaṇīyasaṃnibaddhair ālāpaiḥ pipatiṣatāṃ vilaṅghya vīthīm
āsede daśaśatalocanadhvajinyā jīmūtair apihitasānur indrakīlaḥ //
Note: saṃsiddhāv iti karaṇīyasaṃnibaddhair ālāpaiḥ pipatiṣatāṃ vilaṅghya vīthīm
āsede daśaśatalocanadhvajinyā jīmūtair apihitasānur indrakīlaḥ //
ākīrṇā mukhanalinair vilāsinīnām udbhūtasphuṭaviśadātapatraphenā
sā tūryadhvanitagabhīram āpatantī bhūbhartuḥ śirasi nabhonadīva reje //
Note: ākīrṇā mukhanalinair vilāsinīnām udbhūtasphuṭaviśadātapatraphenā
sā tūryadhvanitagabhīram āpatantī bhūbhartuḥ śirasi nabhonadi īva reje //
setutvaṃ dadhati payomucāṃ vitāne saṃrambhād abhipatato rathāñ javena
āninyur niyamitaraśmibhugnaghoṇāḥ kṛcchreṇa kṣitim avanāmitas turaṅgāḥ //
Note: setutvaṃ dadhati payomucāṃ vitāne saṃrambhād abhipatato rathāñ javena
āninyur niyamitaraśmibhugnaghoṇāḥ kṛcchreṇa kṣitim avanāmitas turaṅgāḥ //
māhendraṃ nagam abhitaḥ kareṇuvaryāḥ paryantasthitajaladā divaḥ patantaḥ
sādṛśyaṃ nilayananiṣprakampapakṣair ājagmur jalanidhiśāyibhir nagendraiḥ //
Note: māhendraṃ nagam abhitaḥ kareṇuvaryāḥ paryantasthitajaladā divaḥ patantaḥ
sādṛśyaṃ nilayananiṣprakampapakṣair ājagmur jalanidhiśāyibhir nagendraiḥ //
utsaṅge samaviṣame samaṃ mahādreḥ krāntānāṃ viyadabhipātalāghavena
ā mūlād upanadi saikateṣu lebhe sāmagrī khurapadavī turaṅgamāṇām //
Note: utsaṅge samaviṣame samaṃ mahādreḥ krāntānāṃ viyadabhipātalāghavena
ā mūlād upanadi saikateṣu lebhe sāmagrī khurapadavī turaṅgamāṇām //
sadhvānaṃ nipatitanirjharāsu mandraiḥ saṃmūrchan pratininadair adhityakāsu
udgrīvair ghanaravaśaṅkayā mayūraiḥ sotkaṇṭhaṃ dhvanir upaśuśruve rathānām //
Note: sadhvānaṃ nipatitanirjharāsu mandraiḥ saṃmūrchan pratininadair adhityakāsu
udgrīvair ghanaravaśaṅkayā mayūraiḥ sotkaṇṭhaṃ dhvanir upaśuśruve rathānām //
sambhinnām aviralapātibhir mayūkhair nīlānāṃ bhṛśam upamekhalaṃ maṇīnām
vicchinām iva vanitā nabhontarāle vaprāmbhaḥsrutim avalokayāṃbabhūvuḥ //
Note: sambhinnām aviralapātibhir mayūkhair nīlānāṃ bhṛśam upamekhalaṃ maṇīnām
vicchinām iva vanitā nabhontarāle vaprāmbhaḥsrutim avalokayāṃbabhūvuḥ //
āsannadvipapadavīmadānilāya krudhyanto dhiyam avamatya dhūrgatānām
savyājaṃ nijakariṇībhir āttacittāḥ prasthānaṃ surakariṇaḥ kathaṃcid īṣuḥ //
Note: āsannadvipapadavīmadānilāya krudhyanto dhiyam avamatya dhūrgatānām
savyājaṃ nijakariṇībhir āttacittāḥ prasthānaṃ surakariṇaḥ kathaṃcid īṣuḥ //
nīrandhraṃ pathiṣu rajo rathāṅganunnaṃ paryasyan navasalilāruṇaṃ vahantī
ātene vanagahanāni vāhinī sā gharmāntakṣubhitajaleva jahnukanyā //
Note: nīrandhraṃ pathiṣu rajo rathāṅganunnaṃ paryasyan navasalilāruṇaṃ vahantī
ātene vanagahanāni vāhinī sā gharmāntakṣubhitajala īva jahnukanyā //
sambhogakṣamagahanām athopagaṅgaṃ bibhrāṇāṃ jvalitamaṇīni saikatāni
adhyūṣuś cyutakusumācitāṃ sahāyā vṛtrārer aviralaśādvalāṃ dharitrīm //
Note: sambhogakṣamagahanām atha upagaṅgaṃ bibhrāṇāṃ jvalitamaṇīni saikatāni
adhyūṣuś cyutakusumācitāṃ sahāyā vṛtrārer aviralaśādvalāṃ dharitrīm //
bhūbhartuḥ samadhikam ādadhe tadorvyāḥ śrīmattāṃ harisakhavāhinīniveśaḥ
saṃsaktau kim asulabhaṃ mahodayānām ucchrāyaṃ nayati yadṛcchayāpi yogaḥ //
Note: bhūbhartuḥ samadhikam ādadhe tada ūrvyāḥ śrīmattāṃ harisakhavāhinīniveśaḥ
saṃsaktau kim asulabhaṃ mahodayānām ucchrāyaṃ nayati yadṛcchaya āpi yogaḥ //
sāmodāḥ kusumataruśriyo viviktāḥ sampattiḥ kisalayaśālinīlatānām
sāphalyaṃ yayur amarāṅganopabhuktāḥ sā lakṣmīr upakurute yayā pareṣām //
Note: sāmodāḥ kusumataruśriyo viviktāḥ sampattiḥ kisalayaśālinīlatānām
sāphalyaṃ yayur amarāṅganopabhuktāḥ sā lakṣmīr upakurute yayā pareṣām //
klānto 'pi tridaśavadhūjanaḥ purastāl līnāhiśvasitavilolapallavānām
sevyānāṃ hatavinayair ivāvṛtānāṃ samparkaṃ pariharati sma candanānām //
Note: klānto 'pi tridaśavadhūjanaḥ purastāl līnāhiśvasitavilolapallavānām
sevyānāṃ hatavinayair ivā avṛtānāṃ samparkaṃ pariharati sma candanānām //
utsṛṣṭadhvajakuthakaṅkaṭā dharitrīm ānītā viditanayaiḥ śramaṃ vinetum
ākṣiptadrumagahanā yugāntavātaiḥ paryastā giraya iva dvipā virejuḥ //
Note: utsṛṣṭadhvajakuthakaṅkaṭā dharitrīm ānītā viditanayaiḥ śramaṃ vinetum
ākṣiptadrumagahanā yugāntavātaiḥ paryastā giraya iva dvipā virejuḥ //
prasthānaśramajanitāṃ vihāya nidrām āmukte gajapatinā sadānapaṅke
śayyānte kulamalināṃ kṣaṇaṃ vilīnaṃ saṃrambhacyutam iva śṛṅkhalaṃ cakāśe //
Note: prasthānaśramajanitāṃ vihāya nidrām āmukte gajapatinā sadānapaṅke
śayyānte kulamalināṃ kṣaṇaṃ vilīnaṃ saṃrambhacyutam iva śṛṅkhalaṃ cakāśe //
āyastaḥ surasaridogharuddhavartmā samprāptuṃ vanagajadānagandhi rodhaḥ
mūrdhānaṃ nihitaśitāṅkuśaṃ vidhunvan yantāraṃ na vigaṇayāṃcakāra nāgaḥ //
Note: āyastaḥ surasaridogharuddhavartmā samprāptuṃ vanagajadānagandhi rodhaḥ
mūrdhānaṃ nihitaśitāṅkuśaṃ vidhunvan yantāraṃ na vigaṇayāṃcakāra nāgaḥ //
āroḍhuḥ samavanatasya pītaśeṣe sāśaṅkaṃ payasi samīrite kareṇa
saṃmārjann aruṇamadasrutī kapolau sasyande mada iva śīkaraḥ kareṇoḥ //
Note: āroḍhuḥ samavanatasya pītaśeṣe sāśaṅkaṃ payasi samīrite kareṇa
saṃmārjann aruṇamadasrutī kapolau sasyande mada iva śīkaraḥ kareṇoḥ //
āghrāya kṣaṇam atitṛṣyatāpi roṣād uttīraṃ nihitavivṛttalocanena
sampṛktaṃ vanakarināṃ madāmbusekair nāceme himam api vāri vāraṇena //
Note: āghrāya kṣaṇam atitṛṣyata āpi roṣād uttīraṃ nihitavivṛttalocanena
sampṛktaṃ vanakarināṃ madāmbusekair nā aceme himam api vāri vāraṇena //
praścyotanmadasurabhīṇi nimnagāyāḥ krīḍanto gajapatayaḥ payāṃsi kṛtvā
kiñjalkavyavahitatāmradānalekhair utteruḥ sarasijagandhibhiḥ kapolaiḥ //
Note: praścyotanmadasurabhīṇi nimnagāyāḥ krīḍanto gajapatayaḥ payāṃsi kṛtvā
kiñjalkavyavahitatāmradānalekhair utteruḥ sarasijagandhibhiḥ kapolaiḥ //
ākīrṇaṃ balarajasā ghanāruṇena prakṣobhaiḥ sapadi taraṅgitaṃ taṭeṣu
mātaṅgonmathitasarojareṇupiṅgaṃ māñjiṣṭhaṃ vasanam ivāmbu nirbabhāse //
Note: ākīrṇaṃ balarajasā ghanāruṇena prakṣobhaiḥ sapadi taraṅgitaṃ taṭeṣu
mātaṅgonmathitasarojareṇupiṅgaṃ māñjiṣṭhaṃ vasanam iva ambu nirbabhāse //
śrīmadbhir niyamitakandharāparāntaiḥ saṃsaktair aguruvaneṣu sāṅgahāram
samprāpe nisṛtamadāmbubhir gajendraiḥ prasyandipracalitagaṇḍaśailaśobhā //
Note: śrīmadbhir niyamitakandharāparāntaiḥ saṃsaktair aguruvaneṣu sāṅgahāram
samprāpe nisṛtamadāmbubhir gajendraiḥ prasyandipracalitagaṇḍaśailaśobhā //
niḥśeṣaṃ praśamitareṇu vāraṇānāṃ srotobhir madajalam ujjhatām ajasram
āmodaṃ vyavahitabhūripuṣpagandho bhinnailāsurabhim uvāha gandhavāhaḥ //
Note: niḥśeṣaṃ praśamitareṇu vāraṇānāṃ srotobhir madajalam ujjhatām ajasram
āmodaṃ vyavahitabhūripuṣpagandho bhinnailāsurabhim uvāha gandhavāhaḥ //
sādṛśyaṃ dadhati gabhīrameghaghoṣair unnidrakṣubhitamṛgādhipaśrutāni
ātenuś cakitacakoranīlakaṇṭhān kacchāntān amaramahebhabṛṃhitāni //
Note: sādṛśyaṃ dadhati gabhīrameghaghoṣair unnidrakṣubhitamṛgādhipaśrutāni
ātenuś cakitacakoranīlakaṇṭhān kacchāntān amaramahebhabṛṃhitāni //
sāsrāvasaktakamaniyaparicchadānām adhvaśramāturavadhūjanasevitānām
jajñe niveśanavibhāgapariṣkṛtānāṃ lakṣmīḥ puropavanajā vanapādapānām //
Note: sāsrāvasaktakamaniyaparicchadānām adhvaśramāturavadhūjanasevitānām
jajñe niveśanavibhāgapariṣkṛtānāṃ lakṣmīḥ puropavanajā vanapādapānām //
atha svamāyākṛtamandirojjvalaṃ jvalanmaṇi vyomasadāṃ sanātanam
surāṅganā gopaticāpagopuraṃ puraṃ vanānāṃ vijihīrṣayā jahuḥ //
Note: atha svamāyākṛtamandirojjvalaṃ jvalanmaṇi vyomasadāṃ sanātanam
surāṅganā gopaticāpagopuraṃ puraṃ vanānāṃ vijihīrṣayā jahuḥ //
yathāyathaṃ tāḥ sahitā nabhaścaraiḥ prabhābhir udbhāsitaśailavīrudhaḥ
vanaṃ viśantyo vanajāyatekṣaṇāḥ kṣaṇadyutīnāṃ dadhur ekarūpatām //
Note: yathāyathaṃ tāḥ sahitā nabhaścaraiḥ prabhābhir udbhāsitaśailavīrudhaḥ
vanaṃ viśantyo vanajāyatekṣaṇāḥ kṣaṇadyutīnāṃ dadhur ekarūpatām //
nivṛttavṛttorupayodharaklamaḥ pravṛttainirhrādivibhūṣaṇāravaḥ
nitambinīnāṃ bhṛśam ādadhe dhṛtiṃ nabhaḥprayāṇād avanau parikramaḥ //
Note: nivṛttavṛttorupayodharaklamaḥ pravṛttainirhrādivibhūṣaṇāravaḥ
nitambinīnāṃ bhṛśam ādadhe dhṛtiṃ nabhaḥprayāṇād avanau parikramaḥ //
ghanāni kāmaṃ kusumāni bibhrataḥ karapraceyāny apahāya śākhinaḥ
puro 'bhisasre surasundarījanair yathottarecchā hi guṇeṣu kāminaḥ //
Note: ghanāni kāmaṃ kusumāni bibhrataḥ karapraceyāny apahāya śākhinaḥ
puro 'bhisasre surasundarījanair yathottarecchā hi guṇeṣu kāminaḥ //
tanūr alaktāruṇapāṇipallavāḥ sphurannakhāṃśūtkaramañjarībhṛtaḥ
vilāsinībāhulatā vanālayo vilepanāmodahṛtāḥ siṣevire //
Note: tanūr alaktāruṇapāṇipallavāḥ sphurannakhāṃśūtkaramañjarībhṛtaḥ
vilāsinībāhulatā vanālayo vilepanāmodahṛtāḥ siṣevire //
nipīyamānastabakā śilīmukhair aśokayaṣṭiś calabālapallavā
viḍambayantī dadṛśe vadhūjanair amandadaṣṭauṣṭhakarāvadhūnanam //
Note: nipīyamānastabakā śilīmukhair aśokayaṣṭiś calabālapallavā
viḍambayantī dadṛśe vadhūjanair amandadaṣṭauṣṭhakarāvadhūnanam //
karau dhunānā navapallavākṛtī vṛthā kṛthā mānini mā pariśramam
upeyuṣī kalpalatābhiśaṅkayā kathaṃ nv itas trasyati ṣaṭpadāvaliḥ //
Note: karau dhunānā navapallavākṛtī vṛthā kṛthā mānini mā pariśramam
upeyuṣī kalpalatābhiśaṅkayā kathaṃ nv itas trasyati ṣaṭpadāvaliḥ //
jahīhi kopaṃ dayito 'nugamyatāṃ purānuśete tava cañcalaṃ manaḥ
iti priyaṃ kāṃcid upaitum icchatīṃ puro 'nuninye nipuṇaḥ sakhījanaḥ //
Note: jahīhi kopaṃ dayito 'nugamyatāṃ pura ānuśete tava cañcalaṃ manaḥ
iti priyaṃ kāṃcid upaitum icchatīṃ puro 'nuninye nipuṇaḥ sakhījanaḥ //
samunnataiḥ kāśadukūlaśālibhiḥ parikvaṇatsārasapaṅktimekhalaiḥ
pratīradeśaiḥ svakalatracārubhir vibhūṣitāḥ kuñjasamudrayoṣitaḥ //
Note: samunnataiḥ kāśadukūlaśālibhiḥ parikvaṇatsārasapaṅktimekhalaiḥ
pratīradeśaiḥ svakalatracārubhir vibhūṣitāḥ kuñjasamudrayoṣitaḥ //
vidūrapātena bhidām upeyuṣaś cyutāḥ pravāhād abhitaḥ prasāriṇaḥ
priyāṅkaśītāḥ śucimauktikatviṣo vanaprahāsā iva vāribindavaḥ //
Note: vidūrapātena bhidām upeyuṣaś cyutāḥ pravāhād abhitaḥ prasāriṇaḥ
priyāṅkaśītāḥ śucimauktikatviṣo vanaprahāsā iva vāribindavaḥ //
sakhījanaṃ prema gurūkṛtādaraṃ nirīkṣamāṇā iva namramūrtayaḥ
sthiradvirephāñjanaśaritodarair visāribhiḥ puṣpavilocanair latāḥ //
Note: sakhījanaṃ prema gurūkṛtādaraṃ nirīkṣamāṇā iva namramūrtayaḥ
sthiradvirephāñjanaśaritodarair visāribhiḥ puṣpavilocanair latāḥ //
upeyuṣīṇāṃ bṛhatīr adhityakā manāṃsi jahruḥ surarājayoṣitām
kapolakāṣaiḥ kariṇāṃ madāruṇair upāhitaśyāmarucaś ca candanāḥ //
Note: upeyuṣīṇāṃ bṛhatīr adhityakā manāṃsi jahruḥ surarājayoṣitām
kapolakāṣaiḥ kariṇāṃ madāruṇair upāhitaśyāmarucaś ca candanāḥ //
svagocare saty api vittahāriṇā vilobhyamānāḥ prasavena śākhinām
nabhaścarāṇām upakartum icchatāṃ priyāṇi cakruḥ praṇayena yoṣitaḥ //
Note: svagocare saty api vittahāriṇā vilobhyamānāḥ prasavena śākhinām
nabhaścarāṇām upakartum icchatāṃ priyāṇi cakruḥ praṇayena yoṣitaḥ //
prayacchatoccaiḥ kusumāni māninī vipakṣagotraṃ dayitena lambhitā
na kiṃcid ūce caraṇena kevalaṃ lilekha bāṣpākulalocanā bhuvam //
Note: prayacchata ūccaiḥ kusumāni māninī vipakṣagotraṃ dayitena lambhitā
na kiṃcid ūce caraṇena kevalaṃ lilekha bāṣpākulalocanā bhuvam //
priye 'parā yacchati vācam unmukhī nibaddhadṛṣṭiḥ śithilākuloccayā
samādadhe nāṃśukam āhitaṃ vṛthā viveda puṣpeṣu na pāṇipallavam //
Note: priye 'parā yacchati vācam unmukhī nibaddhadṛṣṭiḥ śithilākuloccayā
samādadhe na aṃśukam āhitaṃ vṛthā viveda puṣpeṣu na pāṇipallavam //
salīlam āsaktalatāntabhūṣaṇaṃ samāsajantyā kusumāvataṃsakam
stanopapīḍaṃ nunude nitambinā ghanena kaścij jaghanena kāntayā //
Note: salīlam āsaktalatāntabhūṣaṇaṃ samāsajantyā kusumāvataṃsakam
stanopapīḍaṃ nunude nitambinā ghanena kaścij jaghanena kāntayā //
kalatrabhāreṇa vilolanīvinā galaddukūlastanaśālinorasā
balivyapāyasphuṭaromarājinā nirāyatatvād udareṇa tāmyatā //
Note: kalatrabhāreṇa vilolanīvinā galaddukūlastanaśālina ūrasā
balivyapāyasphuṭaromarājinā nirāyatatvād udareṇa tāmyatā //
vilambamānākulakeśapāśayā kayācid āviṣkṛtabāhumūlayā
taruprasūnāny apadiśya sādaraṃ manodhināthasya manaḥ samādade //
Note: vilambamānākulakeśapāśayā kayācid āviṣkṛtabāhumūlayā
taruprasūnāny apadiśya sādaraṃ manodhināthasya manaḥ samādade //
vyapohituṃ locanato mukhānilair apārayantaṃ kila puṣpajaṃ rajaḥ
payodhareṇorasi kācid unmanāḥ priyaṃ jaghānonnatapīvarastanī //
Note: vyapohituṃ locanato mukhānilair apārayantaṃ kila puṣpajaṃ rajaḥ
payodhareṇa urasi kācid unmanāḥ priyaṃ jaghāna unnatapīvarastanī //
imāny amūnīty apavarjite śanair yathābhirāmaṃ kusumāgrapallave
vihāya niḥsāratayeva bhūruhān padaṃ vanaśrīr vanitāsu saṃdadhe //
Note: imāny amūni ity apavarjite śanair yathābhirāmaṃ kusumāgrapallave
vihāya niḥsārataya īva bhūruhān padaṃ vanaśrīr vanitāsu saṃdadhe //
pravālabhaṅgāruṇapāṇipallavaḥ parāgapāṇḍūkṛtapīvarastanaḥ
mahīruhaḥ puṣpasugandhir ādade vapurguṇocchrāyam ivāṅganājanaḥ //
Note: pravālabhaṅgāruṇapāṇipallavaḥ parāgapāṇḍūkṛtapīvarastanaḥ
mahīruhaḥ puṣpasugandhir ādade vapurguṇocchrāyam iva aṅganājanaḥ //
varorubhir vāraṇahastapīvaraiś cirāya khinnān navapallavaśriyaḥ
same 'pi yātuṃ caraṇān anīśvarān madād iva praskhalataḥ pade pade //
Note: varorubhir vāraṇahastapīvaraiś cirāya khinnān navapallavaśriyaḥ
same 'pi yātuṃ caraṇān anīśvarān madād iva praskhalataḥ pade pade //
visārikāñcīmaṇiraśmilabdhayā manoharocchāyanitambaśobhayā
sthitāni jitvā navasaikatadyutiṃ śramātiriktair jaghanāni gauravaiḥ //
Note: visārikāñcīmaṇiraśmilabdhayā manoharocchāyanitambaśobhayā
sthitāni jitvā navasaikatadyutiṃ śramātiriktair jaghanāni gauravaiḥ //
samucchvasatpaṅkajakośakomalair upāhitaśrīṇy upanīvi nābhibhiḥ
dadhanti madhyeṣu valīvibhaṅgiṣu stanātibhārād udarāṇi namratām //
Note: samucchvasatpaṅkajakośakomalair upāhitaśrīṇy upanīvi nābhibhiḥ
dadhanti madhyeṣu valīvibhaṅgiṣu stanātibhārād udarāṇi namratām //
samānakāntīni tuṣārabhūṣaṇaiḥ saroruhair asphuṭapattrapaṅktibhiḥ
citāni gharmāmbukaṇaiḥ samantato mukhāny anutphullavilocanāni ca //
Note: samānakāntīni tuṣārabhūṣaṇaiḥ saroruhair asphuṭapattrapaṅktibhiḥ
citāni gharmāmbukaṇaiḥ samantato mukhāny anutphullavilocanāni ca //
viniryatīnāṃ gurusvedamantharaṃ surāṅganānām anusānuvartmanaḥ
savismayaṃ rūpayato nabhaścarān viveśa tatpūrvam ivekṣaṇādaraḥ //
Note: viniryatīnāṃ gurusvedamantharaṃ surāṅganānām anusānuvartmanaḥ
savismayaṃ rūpayato nabhaścarān viveśa tatpūrvam ivā ikṣaṇādaraḥ //
atha sphuranmīnavidhūtapaṅkajā vipaṅkatīraskhalitormisaṃhatiḥ
payo 'vagāḍhuṃ kalahaṃsanādinī samājuhāveva vadhūḥ surāpagā //
Note: atha sphuranmīnavidhūtapaṅkajā vipaṅkatīraskhalitormisaṃhatiḥ
payo 'vagāḍhuṃ kalahaṃsanādinī samājuhāva iva vadhūḥ surāpagā //
praśāntagharmābhibhavaḥ śanair vivān vilāsinībhyaḥ parimṛṣṭapaṅkajaḥ
dadau bhujālambam ivāttaśīkaras taraṅgamālāntaragocaro 'nilaḥ //
Note: praśāntagharmābhibhavaḥ śanair vivān vilāsinībhyaḥ parimṛṣṭapaṅkajaḥ
dadau bhujālambam ivā attaśīkaras taraṅgamālāntaragocaro 'nilaḥ //
gataiḥ sahāvaiḥ kalahaṃsavikramaṃ kalatrabhāraiḥ pulinaṃ nitambibhiḥ
mukhaiḥ sarojāni ca dīrghalocanaiḥ surastriyaḥ sāmyaguṇān nirāsire //
Note: gataiḥ sahāvaiḥ kalahaṃsavikramaṃ kalatrabhāraiḥ pulinaṃ nitambibhiḥ
mukhaiḥ sarojāni ca dīrghalocanaiḥ surastriyaḥ sāmyaguṇān nirāsire //
vibhinnaparyantagamīnapaṅktayaḥ puro vigāḍhāḥ sakhibhir marutvataḥ
kathaṃcid āpaḥ surasundarījanaiḥ sabhītibhis tatprathamaṃ prapedire //
Note: vibhinnaparyantagamīnapaṅktayaḥ puro vigāḍhāḥ sakhibhir marutvataḥ
kathaṃcid āpaḥ surasundarījanaiḥ sabhītibhis tatprathamaṃ prapedire //
vigāḍhamātre ramaṇībhir ambhasi prayatnasaṃvāhitapīvarorubhiḥ
vibhidyamānā visasāra sārasān udasya tīreṣu taraṅgasaṃhatiḥ //
Note: vigāḍhamātre ramaṇībhir ambhasi prayatnasaṃvāhitapīvarorubhiḥ
vibhidyamānā visasāra sārasān udasya tīreṣu taraṅgasaṃhatiḥ //
śilāghanair nākasadām uraḥsthalair bṛhanniveśaiś ca vadhūpayodharaiḥ
taṭābhinītena vibhinnavīcinā ruṣeva bheje kaluṣatvam ambhasā //
Note: śilāghanair nākasadām uraḥsthalair bṛhanniveśaiś ca vadhūpayodharaiḥ
taṭābhinītena vibhinnavīcinā ruṣa īva bheje kaluṣatvam ambhasā //
vidhūtakeśāḥ parilolitasrajaḥ surāṅganānāṃ praviluptacandanāḥ
atiprasaṅgād vihitāgaso muhuḥ prakampam īyuḥ sabhayā ivormayaḥ //
Note: vidhūtakeśāḥ parilolitasrajaḥ surāṅganānāṃ praviluptacandanāḥ
atiprasaṅgād vihitāgaso muhuḥ prakampam īyuḥ sabhayā ivā urmayaḥ //
vipakṣacittonmathanā nakhavraṇās tirohitā vibhramamaṇḍanena ye
hṛtasya śeṣān iva kuṅkumasya tān vikatthanīyān dadhur anyathā striyaḥ //
Note: vipakṣacittonmathanā nakhavraṇās tirohitā vibhramamaṇḍanena ye
hṛtasya śeṣān iva kuṅkumasya tān vikatthanīyān dadhur anyathā striyaḥ //
sarojapattre nu vilīnaṣaṭpade viloladṛṣṭeḥ svid amū vilocane
śiroruhāḥ svin natapakṣmasantater dvirephavṛndaṃ nu niśabdaniścalam //
Note: sarojapattre nu vilīnaṣaṭpade viloladṛṣṭeḥ svid amū vilocane
śiroruhāḥ svin natapakṣmasantater dvirephavṛndaṃ nu niśabdaniścalam //
agūḍhahāsasphuṭadantakesaraṃ mukhaṃ svid etad vikasan nu paṅkajam
iti pralīnāṃ nalinīvane sakhīṃ vidāṃbabhūvuḥ sucireṇa yoṣitaḥ //
Note: agūḍhahāsasphuṭadantakesaraṃ mukhaṃ svid etad vikasan nu paṅkajam
iti pralīnāṃ nalinīvane sakhīṃ vidāṃbabhūvuḥ sucireṇa yoṣitaḥ //
priyeṇa saṃgrathya vipakṣasaṃnidhāv upāhitāṃ vakṣasi pīvarastane
srajaṃ na kācid vijahau jalāvilāṃ vasanti hi premṇi guṇā na vastuni //
Note: priyeṇa saṃgrathya vipakṣasaṃnidhāv upāhitāṃ vakṣasi pīvarastane
srajaṃ na kācid vijahau jalāvilāṃ vasanti hi premṇi guṇā na vastuni //
asaṃśayaṃ nyastam upāntaraktatāṃ yad eva roddhuṃ ramaṇībhir añjanam
hṛte 'pi tasmin salilena śuklatāṃ nirāsa rāgo nayaneṣu na śriyam //
Note: asaṃśayaṃ nyastam upāntaraktatāṃ yad eva roddhuṃ ramaṇībhir añjanam
hṛte 'pi tasmin salilena śuklatāṃ nirāsa rāgo nayaneṣu na śriyam //
dyutiṃ vahanto vanitāvataṃsakā hṛtāḥ pralobhād iva vegibhir jalaiḥ
upaplutās tatkṣaṇaśocanīyatāṃ cyutādhikārāḥ sacivā ivāyayuḥ //
Note: dyutiṃ vahanto vanitāvataṃsakā hṛtāḥ pralobhād iva vegibhir jalaiḥ
upaplutās tatkṣaṇaśocanīyatāṃ cyutādhikārāḥ sacivā ivā ayayuḥ //
vipattralekhā niralaktakādharā nirañjanākṣīr api bibhratīḥ śriyam
nirīkṣya rāmā bubudhe nabhaścarair alaṃkṛtaṃ tadvapuṣaiva maṇḍanam //
Note: vipattralekhā niralaktakādharā nirañjanākṣīr api bibhratīḥ śriyam
nirīkṣya rāmā bubudhe nabhaścarair alaṃkṛtaṃ tadvapuṣa aiva maṇḍanam //
tathā na pūrvaṃ kṛtabhūṣaṇādaraḥ priyānurāgeṇa vilāsinījanaḥ
yathā jalārdro nakhamaṇḍanaśriyā dadāha dṛṣṭīś ca vipakṣayoṣitām //
Note: tathā na pūrvaṃ kṛtabhūṣaṇādaraḥ priyānurāgeṇa vilāsinījanaḥ
yathā jalārdro nakhamaṇḍanaśriyā dadāha dṛṣṭīś ca vipakṣayoṣitām //
śubhānanāḥ sāmburuheṣu bhīravo vilolahārāś calaphenapaṅktiṣu
nitāntagauryo hṛtakuṅkumeṣv alaṃ na lebhire tāḥ parabhāgam ūrmiṣu //
Note: śubhānanāḥ sāmburuheṣu bhīravo vilolahārāś calaphenapaṅktiṣu
nitāntagauryo hṛtakuṅkumeṣv alaṃ na lebhire tāḥ parabhāgam ūrmiṣu //
hradāmbhasi vyastavadhūkarāhate ravaṃ mṛdaṅgadhvanidhīram ujjhati
muhustanais tālassamaṃ samādade manoramaṃ nṛtyam iva pravepitam //
Note: hradāmbhasi vyastavadhūkarāhate ravaṃ mṛdaṅgadhvanidhīram ujjhati
muhustanais tālassamaṃ samādade manoramaṃ nṛtyam iva pravepitam //
śriyā hasadbhiḥ kalamāni sasmitair alaṃkṛtāmbuḥ pratimāgatair mukhaiḥ
kṛtānukūlyā surarājayoṣitāṃ prasādasāphalyam avāpa jāhvanī //
Note: śriyā hasadbhiḥ kalamāni sasmitair alaṃkṛtāmbuḥ pratimāgatair mukhaiḥ
kṛtānukūlyā surarājayoṣitāṃ prasādasāphalyam avāpa jāhvanī //
parisphuranmīnavighaṭṭitoravaḥ surāṅganās trāsaviloladṛṣṭayaḥ
upāyayuḥ kampitapāṇipallavāḥ sakhījanasyāpi vilokanīyatām //
Note: parisphuranmīnavighaṭṭitoravaḥ surāṅganās trāsaviloladṛṣṭayaḥ
upāyayuḥ kampitapāṇipallavāḥ sakhījanasya api vilokanīyatām //
bhayād ivāśliṣya jhaṣāhate 'mbhasi priyaṃ mudānandayati sma māninī
akṛtrimapremarasāhitair mano haranti rāmāḥ kṛtakair apīhitaiḥ //
Note: bhayād ivā aśliṣya jhaṣāhate 'mbhasi priyaṃ mudā ānandayati sma māninī
akṛtrimapremarasāhitair mano haranti rāmāḥ kṛtakair apī ihitaiḥ //
tirohitāntāni nitāntam ākulair apāṃ vigāhād alakaiḥ prasāribhiḥ
yayur vadhūnāṃ vadanāni tulyatāṃ dvirephavṛndāntaritaiḥ saroruhaiḥ //
Note: tirohitāntāni nitāntam ākulair apāṃ vigāhād alakaiḥ prasāribhiḥ
yayur vadhūnāṃ vadanāni tulyatāṃ dvirephavṛndāntaritaiḥ saroruhaiḥ //
karau dhunānā navapallavākṛtī payasy agādhe kila jātasambhramā
sakhīṣu nirvācyam adhārṣṭhyadūṣitaṃ priyāṅgasaṃśleṣam avāpa māninī //
Note: karau dhunānā navapallavākṛtī payasy agādhe kila jātasambhramā
sakhīṣu nirvācyam adhārṣṭhyadūṣitaṃ priyāṅgasaṃśleṣam avāpa māninī //
priyaiḥ salīlaṃ karavārivāritaḥ pravṛddhaniḥśvāsavikampitastanaḥ
savibhramādhūtakarāgrapallavo yathārthatām āpa vilāsinījanaḥ //
Note: priyaiḥ salīlaṃ karavārivāritaḥ pravṛddhaniḥśvāsavikampitastanaḥ
savibhramādhūtakarāgrapallavo yathārthatām āpa vilāsinījanaḥ //
udasya dhairyaṃ dayitena sādaraṃ prasāditāyāḥ karavārivāritam
mukhaṃ nimīlannayanaṃ natabhruvaḥ śriyaṃ sapatnīvadanād ivādade //
Note: udasya dhairyaṃ dayitena sādaraṃ prasāditāyāḥ karavārivāritam
mukhaṃ nimīlannayanaṃ natabhruvaḥ śriyaṃ sapatnīvadanād ivā adade //
vihasya pāṇau vidhṛte dhṛtāmbhasi priyeṇa vadhvā madanārdracetasaḥ
sakhīva kāñcī payasā ghanīkṛtā babhāra vītoccayabandham aṃśukam //
Note: vihasya pāṇau vidhṛte dhṛtāmbhasi priyeṇa vadhvā madanārdracetasaḥ
sakhi īva kāñcī payasā ghanīkṛtā babhāra vītoccayabandham aṃśukam //
nirañjane sācivilokitaṃ dṛśāv ayāvakaṃ vepathur oṣṭhapallavam
natabhruvo maṇḍayadi sma vigrahe balikriyā cātilakaṃ tadāspadam //
Note: nirañjane sācivilokitaṃ dṛśāv ayāvakaṃ vepathur oṣṭhapallavam
natabhruvo maṇḍayadi sma vigrahe balikriyā ca atilakaṃ tadāspadam //
nimīladākekaralocacakṣuṣāṃ priyopakaṇṭhaṃ kṛtagātravepathuḥ
nimajjatīnāṃ śvasitoddhatastanaḥ śramo nu tāsāṃ madano nu paprathe //
Note: nimīladākekaralocacakṣuṣāṃ priyopakaṇṭhaṃ kṛtagātravepathuḥ
nimajjatīnāṃ śvasitoddhatastanaḥ śramo nu tāsāṃ madano nu paprathe //
priyeṇa siktā caramaṃ vipakṣataś cukopa kācin na tutoṣa sāntvanaiḥ
janasya rūḍhapraṇayasya cetasaḥ kim apy amarṣo 'nunaye bhṛśāyate //
Note: priyeṇa siktā caramaṃ vipakṣataś cukopa kācin na tutoṣa sāntvanaiḥ
janasya rūḍhapraṇayasya cetasaḥ kim apy amarṣo 'nunaye bhṛśāyate //
itthaṃ vihṛtya vanitābhir udasyamānaṃ pīnastanorujaghanasthalaśālinībhiḥ
utsarpitormicayalaṅghitatīradeśam autsuky anunnam iva vāri puraḥ pratasthe //
Note: itthaṃ vihṛtya vanitābhir udasyamānaṃ pīnastanorujaghanasthalaśālinībhiḥ
utsarpitormicayalaṅghitatīradeśam autsuky anunnam iva vāri puraḥ pratasthe //
tīrāntarāṇi mithunāni rathāṅganāmnāṃ nītvā vilolitasarojavanaśriyas tāḥ
saṃrejire surasarijjaladhautahārās tārāvitānataralā iva yāmavatyaḥ //
Note: tīrāntarāṇi mithunāni rathāṅganāmnāṃ nītvā vilolitasarojavanaśriyas tāḥ
saṃrejire surasarijjaladhautahārās tārāvitānataralā iva yāmavatyaḥ //
saṃkrāntacandanarasāhitavarṇabhedaṃ vicchinnabhūṣaṇamaṇiprakarāṃśucitram
baddhormi nākavanitāparibhuktamuktaṃ sindhor babhāra salilaṃ śayanīyalakṣmīm //
Note: saṃkrāntacandanarasāhitavarṇabhedaṃ vicchinnabhūṣaṇamaṇiprakarāṃśucitram
baddhormi nākavanitāparibhuktamuktaṃ sindhor babhāra salilaṃ śayanīyalakṣmīm //
vīkṣya rantumanasaḥ suranārīr āttacitraparidhānavibhūṣāḥ
tatpriyārtham iva yātum athāstaṃ bhānumān upapayodhi lalambe //
Note: vīkṣya rantumanasaḥ suranārīr āttacitraparidhānavibhūṣāḥ
tatpriyārtham iva yātum atha astaṃ bhānumān upapayodhi lalambe //
madhyamopalanibhe lasadaṃśāv ekataś cyutim upeyuṣi bhānau
dyaur uvāha parivṛttivilolāṃ hārayaṣṭim iva vāsaralakṣmīm //
Note: madhyamopalanibhe lasadaṃśāv ekataś cyutim upeyuṣi bhānau
dyaur uvāha parivṛttivilolāṃ hārayaṣṭim iva vāsaralakṣmīm //
aṃśupāṇibhir atīva pipāsuḥ padmajaṃ madhu bhṛśaṃ rasayitvā
kṣībatām iva gataḥ kṣitim eṣyaṃl lohitaṃ vapur uvāha pataṅgaḥ //
Note: aṃśupāṇibhir atīva pipāsuḥ padmajaṃ madhu bhṛśaṃ rasayitvā
kṣībatām iva gataḥ kṣitim eṣyaṃl lohitaṃ vapur uvāha pataṅgaḥ //
gamyatām upagate nayanānāṃ lohitāyāti sahasramarīcau
āsasāda virahayya dharitrīṃ cakravākahṛdayāny abhitāpaḥ //
Note: gamyatām upagate nayanānāṃ lohitāyāti sahasramarīcau
āsasāda virahayya dharitrīṃ cakravākahṛdayāny abhitāpaḥ //
muktamūlalaghur ujjhitapūrvaḥ paścime nabhasi sambhṛtasāndraḥ
sāmi majjati ravau na vireje khinnajihma iva raśmisamūhaḥ //
Note: muktamūlalaghur ujjhitapūrvaḥ paścime nabhasi sambhṛtasāndraḥ
sāmi majjati ravau na vireje khinnajihma iva raśmisamūhaḥ //
kāntadūtya iva kuṅkumatāmrāḥ sāyamaṇḍalam abhi tvarayantyaḥ
sādaraṃ dadṛśire vanitābhiḥ saudhajālapatitā ravibhāsaḥ //
Note: kāntadūtya iva kuṅkumatāmrāḥ sāyamaṇḍalam abhi tvarayantyaḥ
sādaraṃ dadṛśire vanitābhiḥ saudhajālapatitā ravibhāsaḥ //
agrasānuṣu nitāntapiśaṅgair bhūruhān mṛdukarair avalambya
astaśailagahanaṃ nu vivasvān āviveśa jaladhiṃ nu mahīṃ nu //
Note: agrasānuṣu nitāntapiśaṅgair bhūruhān mṛdukarair avalambya
astaśailagahanaṃ nu vivasvān āviveśa jaladhiṃ nu mahīṃ nu //
ākulaś calapatatrikulānām āravair anuditauṣasarāgaḥ
āyayāv aharidaśvavipāṇḍus tulyatāṃ dinamukhena dināntaḥ //
Note: ākulaś calapatatrikulānām āravair anuditauṣasarāgaḥ
āyayāv aharidaśvavipāṇḍus tulyatāṃ dinamukhena dināntaḥ //
āsthitaḥ sthagitavāridapaṅktyā saṃdhyayā gaganapaścimabhāgaḥ
sormividrumavintānavibhāsā rañjitasya jaladheḥ śriyam ūhe //
Note: āsthitaḥ sthagitavāridapaṅktyā saṃdhyayā gaganapaścimabhāgaḥ
sormividrumavintānavibhāsā rañjitasya jaladheḥ śriyam ūhe //
prāñjalāv api jane natamūrdhni prema tatpravaṇacetasi hitvā
saṃdhyayānuvidadhe viramantyā cāpalena sujanetaramaitrī //
Note: prāñjalāv api jane natamūrdhni prema tatpravaṇacetasi hitvā
saṃdhyaya ānuvidadhe viramantyā cāpalena sujanetaramaitrī //
auṣasātapabhayād apalīnaṃ vāsaracchavivirāmapaṭīyaḥ
saṃnipatya śanakair iva nimnād andhakāram udavāpa samāni //
Note: auṣasātapabhayād apalīnaṃ vāsaracchavivirāmapaṭīyaḥ
saṃnipatya śanakair iva nimnād andhakāram udavāpa samāni //
ekatām iva gatasya vivekaḥ kasyacin na mahato 'py upalebhe
bhāsvatā nidadhire bhuvanānām ātmanīva patitena viśeṣāḥ //
Note: ekatām iva gatasya vivekaḥ kasyacin na mahato 'py upalebhe
bhāsvatā nidadhire bhuvanānām ātmani iva patitena viśeṣāḥ //
icchatāṃ saha vadhūbhir abhedaṃ yāminīvirahiṇāṃ vihagānām
āpur eva mithunāni viyogaṃ laṅghyate na khalu kālaniyogaḥ //
Note: icchatāṃ saha vadhūbhir abhedaṃ yāminīvirahiṇāṃ vihagānām
āpur eva mithunāni viyogaṃ laṅghyate na khalu kālaniyogaḥ //
yacchati pratimukhaṃ dayitāyai vācam antikagate 'pi śakuntau
nīyate sma natim ujjhitaharṣaṃ paṅkajaṃ mukham ivāmburuhiṇyā //
Note: yacchati pratimukhaṃ dayitāyai vācam antikagate 'pi śakuntau
nīyate sma natim ujjhitaharṣaṃ paṅkajaṃ mukham iva amburuhiṇyā //
rañjitā nu vividhās taruśailā nāmitaṃ nu gaganaṃ sthagitaṃ nu
pūritā nu viṣameṣu dharitrī saṃhṛtā nu kakubhas timireṇa //
Note: rañjitā nu vividhās taruśailā nāmitaṃ nu gaganaṃ sthagitaṃ nu
pūritā nu viṣameṣu dharitrī saṃhṛtā nu kakubhas timireṇa //
rātrirāgamalināni vikāsaṃ paṅkajāni rahayanti vihāya
spaṣṭatārakam iyāya nabhaḥ śrīr vastum icchati nirāpadi sarvaḥ //
Note: rātrirāgamalināni vikāsaṃ paṅkajāni rahayanti vihāya
spaṣṭatārakam iyāya nabhaḥ śrīr vastum icchati nirāpadi sarvaḥ //
vyānaśe śaśadhareṇa vimuktaḥ ketakīkusumakesarapāṇḍuḥ
cūrṇamuṣṭir iva lambhitakāntir vāsavasya diśam aṃśusamūhaḥ //
Note: vyānaśe śaśadhareṇa vimuktaḥ ketakīkusumakesarapāṇḍuḥ
cūrṇamuṣṭir iva lambhitakāntir vāsavasya diśam aṃśusamūhaḥ //
ujjhatī śucam ivāśu tamisrām antikaṃ vrajati tārakarāje
dikprasādaguṇamaṇḍanam ūhe raśmihāsaviśadaṃ mukham aindrī //
Note: ujjhatī śucam ivā aśu tamisrām antikaṃ vrajati tārakarāje
dikprasādaguṇamaṇḍanam ūhe raśmihāsaviśadaṃ mukham aindrī //
nīlanīrajanibhe himagauraṃ śailaruddhavapuṣaḥ sitaraśmeḥ
khe rarāja nipatatkarajālaṃ vāridheḥ payasi gāṅgam ivāmbhaḥ //
Note: nīlanīrajanibhe himagauraṃ śailaruddhavapuṣaḥ sitaraśmeḥ
khe rarāja nipatatkarajālaṃ vāridheḥ payasi gāṅgam iva ambhaḥ //
dyāṃ nirundhad atinīlaghanābhaṃ dhvāntam udyatakareṇa purastāt
kṣipyamāṇam asitetarabhāsā śambhuneva karicarma cakāse //
Note: dyāṃ nirundhad atinīlaghanābhaṃ dhvāntam udyatakareṇa purastāt
kṣipyamāṇam asitetarabhāsā śambhuna īva karicarma cakāse //
antikāntikagatenduvisṛṣṭe jihmatāṃ jahati dīdhitijāle
niḥsṛtas timirabhāranirodhād ucchvasann iva rarāja digantaḥ //
Note: antikāntikagatenduvisṛṣṭe jihmatāṃ jahati dīdhitijāle
niḥsṛtas timirabhāranirodhād ucchvasann iva rarāja digantaḥ //
lekhayā vimalavidrumabhāsā saṃtataṃ timiram indur udāse
daṃṣṭrayā kanakaṭaṅkapiśaṅgyā maṇḍalaṃ bhuva ivādivarāhaḥ //
Note: lekhayā vimalavidrumabhāsā saṃtataṃ timiram indur udāse
daṃṣṭrayā kanakaṭaṅkapiśaṅgyā maṇḍalaṃ bhuva ivā adivarāhaḥ //
dīpayann atha nabhaḥ kiraṇaughaiḥ kuṅkumāruṇapayodharagauraḥ
hemakumbha iva pūrvapayodher unmamajja śanakais tuhināṃśuḥ //
Note: dīpayann atha nabhaḥ kiraṇaughaiḥ kuṅkumāruṇapayodharagauraḥ
hemakumbha iva pūrvapayodher unmamajja śanakais tuhināṃśuḥ //
udgatendum avibhinnatamisrāṃ paśyati sma rajanīm avitṛptaḥ
vyaṃśukasphuṭamukhīm atijihmāṃ vrīḍayā navavadhūm iva lokaḥ //
Note: udgatendum avibhinnatamisrāṃ paśyati sma rajanīm avitṛptaḥ
vyaṃśukasphuṭamukhīm atijihmāṃ vrīḍayā navavadhūm iva lokaḥ //
na prasādam ucitaṃ gamitā dyair noddhṛtaṃ timiram adrivanebhyaḥ
diṅmukheṣu na ca dhāma vikīrṇaṃ bhūṣitaiva rajanī himabhāsā //
Note: na prasādam ucitaṃ gamitā dyair na uddhṛtaṃ timiram adrivanebhyaḥ
diṅmukheṣu na ca dhāma vikīrṇaṃ bhūṣita aiva rajanī himabhāsā //
māninījanavilocanapātān uṣṇabāṣpakaluṣān pratigṛhṇan
mandamandam uditaḥ prayayau khaṃ bhītabhīta iva śītamayūkhaḥ //
Note: māninījanavilocanapātān uṣṇabāṣpakaluṣān pratigṛhṇan
mandamandam uditaḥ prayayau khaṃ bhītabhīta iva śītamayūkhaḥ //
śliṣyataḥ priyavadhūr upakaṇṭhaṃ tārakās tatakarasya himāṃśoḥ
udvamann abhirarāja samantād aṅgarāga iva lohitarāgaḥ //
Note: śliṣyataḥ priyavadhūr upakaṇṭhaṃ tārakās tatakarasya himāṃśoḥ
udvamann abhirarāja samantād aṅgarāga iva lohitarāgaḥ //
preritaḥ śaśadhareṇa karaughaḥ saṃhatāny api nunoda tamāṃsi
kṣīrasindhur iva mandarabhinnaḥ kānanāny aviraloccatarūṇi //
Note: preritaḥ śaśadhareṇa karaughaḥ saṃhatāny api nunoda tamāṃsi
kṣīrasindhur iva mandarabhinnaḥ kānanāny aviraloccatarūṇi //
śāratāṃ gamitayā śaśipādaiś chāyayā viṭapināṃ pratipede
nyastaśuklabalicitratalābhis tulyatā vasativeśmamahībhiḥ //
Note: śāratāṃ gamitayā śaśipādaiś chāyayā viṭapināṃ pratipede
nyastaśuklabalicitratalābhis tulyatā vasativeśmamahībhiḥ //
ātape dhṛtimatā saha vadhvā yāminīvirahiṇā vihagena
sehire na kiraṇā himaraśmer duḥkhite manasi sarvam asahyam //
Note: ātape dhṛtimatā saha vadhvā yāminīvirahiṇā vihagena
sehire na kiraṇā himaraśmer duḥkhite manasi sarvam asahyam //
gandham uddhatarajaḥkaṇavāhī vikṣipan vikasatāṃ kumudānām
ādudhāva parilīnavihaṅgā yāminīmarud apāṃ vanarājīḥ //
Note: gandham uddhatarajaḥkaṇavāhī vikṣipan vikasatāṃ kumudānām
ādudhāva parilīnavihaṅgā yāminīmarud apāṃ vanarājīḥ //
saṃvidhātum abhiṣekam udāse manmathasya lasadaṃśujalaughaḥ
yāminīvanitayā tatacihnaḥ sotpalo rajatakumbha ivenduḥ //
Note: saṃvidhātum abhiṣekam udāse manmathasya lasadaṃśujalaughaḥ
yāminīvanitayā tatacihnaḥ sotpalo rajatakumbha iva induḥ //
ojasāpi khalu nūnam anūnaṃ nāsahāyam upayāti jayaśrīḥ
yad vibhuḥ śaśimayūkhasakhaḥ sann ādade vijayi cāpam anaṅgaḥ //
Note: ojasa āpi khalu nūnam anūnaṃ na asahāyam upayāti jayaśrīḥ
yad vibhuḥ śaśimayūkhasakhaḥ sann ādade vijayi cāpam anaṅgaḥ //
sadmanāṃ viracanāhitaśobhair āgatapriyakathair api dūtyam
saṃnikṛṣṭaratibhiḥ suradārair bhūṣitair api vibhūṣaṇam īṣe //
Note: sadmanāṃ viracanāhitaśobhair āgatapriyakathair api dūtyam
saṃnikṛṣṭaratibhiḥ suradārair bhūṣitair api vibhūṣaṇam īṣe //
na srajo rurucire ramaṇībhyaś candanāni virahe madirā vā
sādhaneṣu hi rater upadhatte ramyatāṃ priyasamāgama eva //
Note: na srajo rurucire ramaṇībhyaś candanāni virahe madirā vā
sādhaneṣu hi rater upadhatte ramyatāṃ priyasamāgama eva //
prasthitābhir adhināthanivāsaṃ dhvaṃsitapriyasakhīvacanābhiḥ
māninībhir apahastitadhairyaḥ sādayann iva mado 'valalambe //
Note: prasthitābhir adhināthanivāsaṃ dhvaṃsitapriyasakhīvacanābhiḥ
māninībhir apahastitadhairyaḥ sādayann iva mado 'valalambe //
kāntaveśma bahu saṃdiśatībhir yātam eva rataye ramaṇībhiḥ
manmathena pariluptamatīnāṃ prāyaśaḥ skhalitam apy upakāri //
Note: kāntaveśma bahu saṃdiśatībhir yātam eva rataye ramaṇībhiḥ
manmathena pariluptamatīnāṃ prāyaśaḥ skhalitam apy upakāri //
āśu kāntam abhisāritavatyā yoṣitaḥ pulakaruddhakapolam
nirjigāya mukham indum akhaṇḍaṃ khaṇḍapatratilakākṛti kāntyā //
Note: āśu kāntam abhisāritavatyā yoṣitaḥ pulakaruddhakapolam
nirjigāya mukham indum akhaṇḍaṃ khaṇḍapatratilakākṛti kāntyā //
ucyatāṃ sa vacanīyam aśeṣaṃ neśvare paruṣatā sakhi sādhvī
ānayainam anunīya kathaṃ vā vipriyāṇi janayann anuneyaḥ //
Note: ucyatāṃ sa vacanīyam aśeṣaṃ nā iśvare paruṣatā sakhi sādhvī
ānaya enam anunīya kathaṃ vā vipriyāṇi janayann anuneyaḥ //
kiṃ gatena na hi yuktam upaituṃ kaḥ priye subhagamānini mānaḥ
yoṣitām iti kathāsu sametaiḥ kāmibhir bahurasā dhṛtir ūhe //
Note: kiṃ gatena na hi yuktam upaituṃ kaḥ priye subhagamānini mānaḥ
yoṣitām iti kathāsu sametaiḥ kāmibhir bahurasā dhṛtir ūhe //
yoṣitaḥ pulakarodhi dadhatyā gharmavāri navasaṃgamajanma
kāntavakṣasi babhūva patantyā maṇḍanaṃ lulitamaṇḍanataiva //
Note: yoṣitaḥ pulakarodhi dadhatyā gharmavāri navasaṃgamajanma
kāntavakṣasi babhūva patantyā maṇḍanaṃ lulitamaṇḍanata aiva //
śīdhupānavidhurāsu nigṛhṇan mānam āśu śithilīkṛtalajjaḥ
saṃgatāsu dayitair upalebhe kāminīṣu madano nu mado nu //
Note: śīdhupānavidhurāsu nigṛhṇan mānam āśu śithilīkṛtalajjaḥ
saṃgatāsu dayitair upalebhe kāminīṣu madano nu mado nu //
dvāri cakṣur adhipāṇi kapolau kīvitaṃ tvayi kutaḥ kalaho 'syāḥ
kāminām iti vacaḥ punaruktaṃ prītaye navanavatvam iyāya //
Note: dvāri cakṣur adhipāṇi kapolau kīvitaṃ tvayi kutaḥ kalaho 'syāḥ
kāminām iti vacaḥ punaruktaṃ prītaye navanavatvam iyāya //
sāci locanayugaṃ namayantī rundhatī dayitavakṣasi pātam
subhruvo janayati sma vibhūṣāṃ saṃgatāv upararāma ca lajjā //
Note: sāci locanayugaṃ namayantī rundhatī dayitavakṣasi pātam
subhruvo janayati sma vibhūṣāṃ saṃgatāv upararāma ca lajjā //
savyalīkam avadhīritakhinnaṃ prasthitaṃ sapadi kopapadena
yoṣitaḥ suhṛd iva sma ruṇaddhi prāṇanātham abhibāṣpanipātaḥ //
Note: savyalīkam avadhīritakhinnaṃ prasthitaṃ sapadi kopapadena
yoṣitaḥ suhṛd iva sma ruṇaddhi prāṇanātham abhibāṣpanipātaḥ //
śaṅkitāya kṛtabāṣpanipātām īrṣyayā vimukhitāṃ dayitāya
māninim abhimukhāhitacittāṃ śaṃsati sma ghanaromavibhedaḥ //
Note: śaṅkitāya kṛtabāṣpanipātām īrṣyayā vimukhitāṃ dayitāya
māninim abhimukhāhitacittāṃ śaṃsati sma ghanaromavibhedaḥ //
loladṛṣṭi vadanaṃ dayitāyāś cumbati priyatame rabhasena
vrīḍayā saha vinīvi nitambād aṃśukaṃ śithilatām upapade //
Note: loladṛṣṭi vadanaṃ dayitāyāś cumbati priyatame rabhasena
vrīḍayā saha vinīvi nitambād aṃśukaṃ śithilatām upapade //
hrītaya agalitanīvi nirasyann antarīyam avalambitakāñci
maṇḍalīkṛtapṛthustanabhāraṃ sasvaje dayitayā hṛdayeśaḥ //
Note: hrītaya agalitanīvi nirasyann antarīyam avalambitakāñci
maṇḍalīkṛtapṛthustanabhāraṃ sasvaje dayitayā hṛdayeśaḥ //
ādṛtā nakhapadaiḥ parirambhāś cumbitāni ghanadantanipātaiḥ
saukumāryaguṇasambhṛtakīrtir vāma eva surateṣv api kāmaḥ //
Note: ādṛtā nakhapadaiḥ parirambhāś cumbitāni ghanadantanipātaiḥ
saukumāryaguṇasambhṛtakīrtir vāma eva surateṣv api kāmaḥ //
pāṇipallavavidhūnanam antaḥ sītkṛtāni nayanārdhanimeṣāḥ
yoṣitāṃ rahasi gadgadavācām astratām upayayur madanasya //
Note: pāṇipallavavidhūnanam antaḥ sītkṛtāni nayanārdhanimeṣāḥ
yoṣitāṃ rahasi gadgadavācām astratām upayayur madanasya //
pātum āhitaratīny abhileṣus tarṣayanty apunaruktarasāni
sasmitāni vadanāni vadhūnāṃ sotpalāni ca madhūni yuvānaḥ //
Note: pātum āhitaratīny abhileṣus tarṣayanty apunaruktarasāni
sasmitāni vadanāni vadhūnāṃ sotpalāni ca madhūni yuvānaḥ //
kāntasaṃgamaparājitamanyau vāruṇīrasanaśāntavivāde
māninījana upāhitasaṃdhau saṃdadhe dhanuṣi neṣum anaṅgaḥ //
Note: kāntasaṃgamaparājitamanyau vāruṇīrasanaśāntavivāde
māninījana upāhitasaṃdhau saṃdadhe dhanuṣi na iṣum anaṅgaḥ //
kupyatāśu bhavatānatacittāḥ kopitāṃś ca varivasyata yūnaḥ
ity aneka upadeśa iva sma svādyate yuvatibhir madhuvāraḥ //
Note: kupyatā aśu bhavatā anatacittāḥ kopitāṃś ca varivasyata yūnaḥ
ity aneka upadeśa iva sma svādyate yuvatibhir madhuvāraḥ //
bhartṛbhiḥ praṇayasambhramadattāṃ vāruṇīm atirasāṃ rasayitvā
hrīvimohavirahād upalebhe pāṭavaṃ nu hṛdayaṃ nu vadhūbhiḥ //
Note: bhartṛbhiḥ praṇayasambhramadattāṃ vāruṇīm atirasāṃ rasayitvā
hrīvimohavirahād upalebhe pāṭavaṃ nu hṛdayaṃ nu vadhūbhiḥ //
svāditaḥ svayam athaidhitamānaṃ lambhitaḥ priyatamaiḥ saha pītaḥ
āsavaḥ pratipadaṃ pramadānāṃ naikarūparasatām iva bheje //
Note: svāditaḥ svayam atha edhitamānaṃ lambhitaḥ priyatamaiḥ saha pītaḥ
āsavaḥ pratipadaṃ pramadānāṃ naikarūparasatām iva bheje //
bhrūvilāsasubhagān anukartuṃ vibhramān iva vadhūnayanānām
ādade mṛduvilokapalāśair utpalaiś caṣakavīciṣu kampaḥ //
Note: bhrūvilāsasubhagān anukartuṃ vibhramān iva vadhūnayanānām
ādade mṛduvilokapalāśair utpalaiś caṣakavīciṣu kampaḥ //
oṣṭhapallavavidaṃśarucīnāṃ hṛdyatām upayayau ramaṇānām
phullalocanavinīlasarojair aṅganāsyacaṣakair madhuvāraḥ //
Note: oṣṭhapallavavidaṃśarucīnāṃ hṛdyatām upayayau ramaṇānām
phullalocanavinīlasarojair aṅganāsyacaṣakair madhuvāraḥ //
prāpyate guṇavatāpi guṇānāṃ vyaktam āśrayavaśena viśeṣaḥ
tat tathā hi dayitānanadattaṃ vyānaśe madhu rasātiśayena //
Note: prāpyate guṇavata āpi guṇānāṃ vyaktam āśrayavaśena viśeṣaḥ
tat tathā hi dayitānanadattaṃ vyānaśe madhu rasātiśayena //
vīkṣya ratnacaṣakeṣv atiriktāṃ kāntadantapadamaṇḍanalakṣmīm
jajñire bahumatāḥ pramadānām oṣṭhayāvakanudo madhuvārāḥ //
Note: vīkṣya ratnacaṣakeṣv atiriktāṃ kāntadantapadamaṇḍanalakṣmīm
jajñire bahumatāḥ pramadānām oṣṭhayāvakanudo madhuvārāḥ //
locanādharakṛtāhṛtarāgā vāsitānanaviśeṣitagandhā
vāruṇī paraguṇātmaguṇānāṃ vyatyayaṃ vinimayaṃ nu vitene //
Note: locanādharakṛtāhṛtarāgā vāsitānanaviśeṣitagandhā
vāruṇī paraguṇātmaguṇānāṃ vyatyayaṃ vinimayaṃ nu vitene //
tulyarūpam asitotpalam akṣṇoḥ karṇagaṃ nirupakāri viditvā
yoṣitaḥ suhṛd iva pravibheje lambhitekṣaṇarucir madarāgaḥ //
Note: tulyarūpam asitotpalam akṣṇoḥ karṇagaṃ nirupakāri viditvā
yoṣitaḥ suhṛd iva pravibheje lambhitekṣaṇarucir madarāgaḥ //
kṣīṇayāvakaraso 'py atipānaiḥ kāntadantapadasambhṛtaśobhaḥ
āyayāv atitarām iva vadhvāḥ sāndratām adharapallavarāgaḥ //
Note: kṣīṇayāvakaraso 'py atipānaiḥ kāntadantapadasambhṛtaśobhaḥ
āyayāv atitarām iva vadhvāḥ sāndratām adharapallavarāgaḥ //
rāgajāntanayaneṣu nitāntaṃ vidrumāruṇakapolataleṣu
sarvagāpi dadṛśe vanitānāṃ darpaṇeṣv iva mukheṣu madaśrīḥ //
Note: rāgajāntanayaneṣu nitāntaṃ vidrumāruṇakapolataleṣu
sarvaga āpi dadṛśe vanitānāṃ darpaṇeṣv iva mukheṣu madaśrīḥ //
baddhakopavikṛtīr api rāmāś cārutābhimatatām upaninye
vaśyatāṃ madhumado dayitānām ātmavargahitam icchati sarvaḥ //
Note: baddhakopavikṛtīr api rāmāś cārutābhimatatām upaninye
vaśyatāṃ madhumado dayitānām ātmavargahitam icchati sarvaḥ //
vāsasāṃ śithilatām upanābhi hrīnirāsam apade kupitāni
yoṣitāṃ vidadhatī guṇapakṣe nirmamārja madirā vacanīyam //
Note: vāsasāṃ śithilatām upanābhi hrīnirāsam apade kupitāni
yoṣitāṃ vidadhatī guṇapakṣe nirmamārja madirā vacanīyam //
bhartṛṣūpasakhi nikṣipatīnām ātmano madhumadodyamitānām
vrīḍayā viphalayā vanitānāṃ na sthitaṃ na vigataṃ hṛdayeṣu //
Note: bhartṛṣu upasakhi nikṣipatīnām ātmano madhumadodyamitānām
vrīḍayā viphalayā vanitānāṃ na sthitaṃ na vigataṃ hṛdayeṣu //
rundhatī nayanavākyavikāsaṃ sādito bhayakarā parirambhe
vrīḍitasya lalitaṃ yuvatīnāṃ kṣībatā bahuguṇair anujahre //
Note: rundhatī nayanavākyavikāsaṃ sādito bhayakarā parirambhe
vrīḍitasya lalitaṃ yuvatīnāṃ kṣībatā bahuguṇair anujahre //
yoṣid uddhatamanobhavarāgā mānavaty api yayau dayitāṅkam
kārayaty anibhṛtā guṇadoṣe vāruṇī khalu rahasyavibhedam //
Note: yoṣid uddhatamanobhavarāgā mānavaty api yayau dayitāṅkam
kārayaty anibhṛtā guṇadoṣe vāruṇī khalu rahasyavibhedam //
āhite nu madhunā madhuratve ceṣṭitasya gamite nu vikāsam
ābabhau nava ivoddhatarāgaḥ kāminīṣv avasaraḥ kusumeṣoḥ //
Note: āhite nu madhunā madhuratve ceṣṭitasya gamite nu vikāsam
ābabhau nava iva uddhatarāgaḥ kāminīṣv avasaraḥ kusumeṣoḥ //
mā gaman madavimūḍhadhiyo naḥ projjhya rantum iti śaṅkitanāthāḥ
yoṣito na madirāṃ bhṛśam īṣuḥ prema paśyati bhayāny apade 'pi //
Note: mā gaman madavimūḍhadhiyo naḥ projjhya rantum iti śaṅkitanāthāḥ
yoṣito na madirāṃ bhṛśam īṣuḥ prema paśyati bhayāny apade 'pi //
cittanirvṛtividhāyi viviktaṃ manmatho madhumadaḥ śaśibhāsaḥ
saṃgamaś ca dayitaiḥ sma nayanti prema kām api bhuvaṃ pramadānām //
Note: cittanirvṛtividhāyi viviktaṃ manmatho madhumadaḥ śaśibhāsaḥ
saṃgamaś ca dayitaiḥ sma nayanti prema kām api bhuvaṃ pramadānām //
dhārṣṭyalaṅghitayathocitabhūmau nirdayaṃ vilulitālakamālye
māninīratividhau kusumeṣur mattamatta iva vibhramam āpa //
Note: dhārṣṭyalaṅghitayathocitabhūmau nirdayaṃ vilulitālakamālye
māninīratividhau kusumeṣur mattamatta iva vibhramam āpa //
śīdhupānavidhureṣu vadhūnāṃ vighnatām upagateṣu vapuḥṣu
īhitaṃ ratirasāhitabhāvaṃ vītalakṣyam api kāmiṣu reje //
Note: śīdhupānavidhureṣu vadhūnāṃ vighnatām upagateṣu vapuḥṣu
īhitaṃ ratirasāhitabhāvaṃ vītalakṣyam api kāmiṣu reje //
anyonyaraktamanasām atha bibhratīnāṃ cetobhuvo harisakhāpsarasāṃ nideśam
vaibodhikadhvanivibhāvitapaścimārdhā sā saṃhṛteva parivṛttim iyāya rātriḥ //
Note: anyonyaraktamanasām atha bibhratīnāṃ cetobhuvo harisakhāpsarasāṃ nideśam
vaibodhikadhvanivibhāvitapaścimārdhā sā saṃhṛta īva parivṛttim iyāya rātriḥ //
nidrāvinoditanitāntaratiklamānām āyāmimaṅgalaninādavibodhitānām
rāmāsu bhāvivirahākulitāsu yūnāṃ tatpūrvatām iva samādadhire ratāni //
Note: nidrāvinoditanitāntaratiklamānām āyāmimaṅgalaninādavibodhitānām
rāmāsu bhāvivirahākulitāsu yūnāṃ tatpūrvatām iva samādadhire ratāni //
kāntājanaṃ suratakhedanimīlitākṣaṃ saṃvāhituṃ samupayān iva mandamandam
harmyeṣu mālyamadirāparibhogagandhān āviścakāra rajanīparivṛttivāyuḥ //
Note: kāntājanaṃ suratakhedanimīlitākṣaṃ saṃvāhituṃ samupayān iva mandamandam
harmyeṣu mālyamadirāparibhogagandhān āviścakāra rajanīparivṛttivāyuḥ //
āmodavāsitacalādharapallaveṣu nidrākaṣāyitavipāṭalalocaneṣu
vyāmṛṣṭapattratilakeṣu vilāsinīnāṃ śobhāṃ babandha vadaneṣu madāvaśeṣaḥ //
Note: āmodavāsitacalādharapallaveṣu nidrākaṣāyitavipāṭalalocaneṣu
vyāmṛṣṭapattratilakeṣu vilāsinīnāṃ śobhāṃ babandha vadaneṣu madāvaśeṣaḥ //
gatavati nakhalekhālakṣyatām aṅgarāge samadadayitapītātāmrabimbādharāṇām
virahavidhuram iṣṭā satsakhīvaṅganānāṃ hṛdayam avalalambe rātrisambhogalakṣmīḥ //
Note: gatavati nakhalekhālakṣyatām aṅgarāge samadadayitapītātāmrabimbādharāṇām
virahavidhuram iṣṭā satsakhi īvaṅganānāṃ hṛdayam avalalambe rātrisambhogalakṣmīḥ //
atha parimalajām avāpya lakṣmīm avayavadīpitamaṇḍanaśriyas tāḥ
vasatim abhivihāya ramyahāvāḥ surapatisūnuvilobhanāya jagmuḥ //
Note: atha parimalajām avāpya lakṣmīm avayavadīpitamaṇḍanaśriyas tāḥ
vasatim abhivihāya ramyahāvāḥ surapatisūnuvilobhanāya jagmuḥ //
drutapadam abhiyātum icchatīnāṃ gamanaparikramalāghavena tāsām
avaniṣu caraṇaiḥ pṛthustanīnām alaghunitambatayā ciraṃ niṣede //
Note: drutapadam abhiyātum icchatīnāṃ gamanaparikramalāghavena tāsām
avaniṣu caraṇaiḥ pṛthustanīnām alaghunitambatayā ciraṃ niṣede //
nihitasarasayāvakair babhāse caraṇatalaiḥ kṛtapaddhatir vadhūnām
aviralavitateva śakragopair aruṇitanīlatṛṇolapā dharitrī //
Note: nihitasarasayāvakair babhāse caraṇatalaiḥ kṛtapaddhatir vadhūnām
aviralavitata īva śakragopair aruṇitanīlatṛṇolapā dharitrī //
dhvanir agavivareṣu nūpurāṇāṃ pṛthuraśanāguṇaśiñjitānuyātaḥ
pratiravavitato vanāni cakre mukharasam utsukahaṃsasārasāni //
Note: dhvanir agavivareṣu nūpurāṇāṃ pṛthuraśanāguṇaśiñjitānuyātaḥ
pratiravavitato vanāni cakre mukharasam utsukahaṃsasārasāni //
avacayaparibhogavanti hiṃsraiḥ sahacaritāny amṛgāṇi kānanāni
abhidadhur abhito muniṃ vadhūbhyaḥ samuditasādhvasaviklavaṃ ca cetaḥ //
Note: avacayaparibhogavanti hiṃsraiḥ sahacaritāny amṛgāṇi kānanāni
abhidadhur abhito muniṃ vadhūbhyaḥ samuditasādhvasaviklavaṃ ca cetaḥ //
nṛpatimuniparigraheṇa sā bhūḥ surasacivāpsarasāṃ jahāra cetaḥ
upahitaparamaprabhāvadhāmnāṃ na hi jayināṃ tapasām alaṅghyam asti //
Note: nṛpatimuniparigraheṇa sā bhūḥ surasacivāpsarasāṃ jahāra cetaḥ
upahitaparamaprabhāvadhāmnāṃ na hi jayināṃ tapasām alaṅghyam asti //
sacakitam iva vismayākulābhiḥ śucisikatāsv atimānuṣāṇi tābhiḥ
kṣitiṣu dadṛśire padāni jiṣṇor upahitaketur athāṅgalāñchanāni //
Note: sacakitam iva vismayākulābhiḥ śucisikatāsv atimānuṣāṇi tābhiḥ
kṣitiṣu dadṛśire padāni jiṣṇor upahitaketur atha aṅgalāñchanāni //
atiśayitavanāntaradyutīnāṃ phalakusumāvacaye 'pi tadvidhānām
ṛtur iva taruvīrudhāṃ samṛddhyā yuvatijanair jagṛhe muniprabhāvaḥ //
Note: atiśayitavanāntaradyutīnāṃ phalakusumāvacaye 'pi tadvidhānām
ṛtur iva taruvīrudhāṃ samṛddhyā yuvatijanair jagṛhe muniprabhāvaḥ //
mṛditakisalayaḥ surāṅganānāṃ sasalilavalkalabhārabhugnaśākhaḥ
bahumatim adhikāṃ yayāv aśokaḥ parijanatāpi guṇāya sadguṇānām //
Note: mṛditakisalayaḥ surāṅganānāṃ sasalilavalkalabhārabhugnaśākhaḥ
bahumatim adhikāṃ yayāv aśokaḥ parijanata āpi guṇāya sadguṇānām //
yamaniyamakṛśīkṛtasthirāṅgaḥ paridadṛśe vidhṛtāyudhaḥ sa tābhiḥ
anupamaśamadīptatāgarīyān kṛtapadapaṅktir atharvaṇeva vedaḥ //
Note: yamaniyamakṛśīkṛtasthirāṅgaḥ paridadṛśe vidhṛtāyudhaḥ sa tābhiḥ
anupamaśamadīptatāgarīyān kṛtapadapaṅktir atharvaṇa īva vedaḥ //
śaśadhara iva locanābhirāmair gaganavisāribhir aṃśubhiḥ parītaḥ
śikharanicayam ekasānusadmā sakalam ivāpi dadhan mahīdharasya //
Note: śaśadhara iva locanābhirāmair gaganavisāribhir aṃśubhiḥ parītaḥ
śikharanicayam ekasānusadmā sakalam iva api dadhan mahīdharasya //
surasariti paraṃ tapo 'dhigacchan vidhṛtapiśaṅgabṛhajjaṭākalāpaḥ
havir iva vitataḥ śikhāsamūhaiḥ samabhilaṣann upavedi jātavedāḥ //
Note: surasariti paraṃ tapo 'dhigacchan vidhṛtapiśaṅgabṛhajjaṭākalāpaḥ
havir iva vitataḥ śikhāsamūhaiḥ samabhilaṣann upavedi jātavedāḥ //
sadṛśam atanum ākṛteḥ prayatnaṃ tadanuguṇām aparaiḥ kriyām alaṅghyām
dadhad alaghu tapaḥ kriyānurūpaṃ vijayavatīṃ ca tapaḥsamāṃ samṛddhim //
Note: sadṛśam atanum ākṛteḥ prayatnaṃ tadanuguṇām aparaiḥ kriyām alaṅghyām
dadhad alaghu tapaḥ kriyānurūpaṃ vijayavatīṃ ca tapaḥsamāṃ samṛddhim //
ciraniyamakṛśo 'pi śailasāraḥ śamanirato 'pi durāsadaḥ prakṛtyā
sasaciva iva nirjane 'pi tiṣṭhan munir api tulyarucis trilokabhartuḥ //
Note: ciraniyamakṛśo 'pi śailasāraḥ śamanirato 'pi durāsadaḥ prakṛtyā
sasaciva iva nirjane 'pi tiṣṭhan munir api tulyarucis trilokabhartuḥ //
tanum avajitalokasāradhāmnīṃ tribhuvanaguptisahāṃ vilokayantyaḥ
avayayur amarastriyo 'sya yatnaṃ vijayaphale viphalaṃ tapodhikāre //
Note: tanum avajitalokasāradhāmnīṃ tribhuvanaguptisahāṃ vilokayantyaḥ
avayayur amarastriyo 'sya yatnaṃ vijayaphale viphalaṃ tapodhikāre //
munidanutanayān vilobhya sadyaḥ pratanubalāny adhitiṣṭhatas tapāṃsi
alaghuni bahu menire ca tāḥ svaṃ kuliśabhṛtā vihitaṃ pade niyogam //
Note: munidanutanayān vilobhya sadyaḥ pratanubalāny adhitiṣṭhatas tapāṃsi
alaghuni bahu menire ca tāḥ svaṃ kuliśabhṛtā vihitaṃ pade niyogam //
atha kṛtakavilobhanaṃ vidhitsau yuvatijane harisūnudarśanena
prasabham avatatāra cittajanmā harati mano madhurā hi yauvanaśrīḥ //
Note: atha kṛtakavilobhanaṃ vidhitsau yuvatijane harisūnudarśanena
prasabham avatatāra cittajanmā harati mano madhurā hi yauvanaśrīḥ //
sapadi harisakhair vadhūnideśād dhvanitamanoramavallakīmṛdaṅgaiḥ
yugapad ṛtugaṇasya saṃnidhānaṃ viyati vane ca yathāyathaṃ vitene //
Note: sapadi harisakhair vadhūnideśād dhvanitamanoramavallakīmṛdaṅgaiḥ
yugapad ṛtugaṇasya saṃnidhānaṃ viyati vane ca yathāyathaṃ vitene //
sajalajaladharaṃ nabho vireje vivṛtim iyāya rucis taḍillatānām
vyavahitarativigrahair vitene jalagurubhiḥ stanitair digantareṣu //
Note: sajalajaladharaṃ nabho vireje vivṛtim iyāya rucis taḍillatānām
vyavahitarativigrahair vitene jalagurubhiḥ stanitair digantareṣu //
parisurapatisūnudhāma sadyaḥ samupadadhan mukulāni mālatīnām
viralam apajahāra baddhabinduḥ sarajasatām avaner apāṃ nipātaḥ //
Note: parisurapatisūnudhāma sadyaḥ samupadadhan mukulāni mālatīnām
viralam apajahāra baddhabinduḥ sarajasatām avaner apāṃ nipātaḥ //
pratidiśam abhigacchatābhimṛṣṭaḥ kakubhavikāsasugandhinānilena
nava iva vibabhau sacittajanmā gatadhṛtir ākulitaś ca jīvalokaḥ //
Note: pratidiśam abhigacchata ābhimṛṣṭaḥ kakubhavikāsasugandhina ānilena
nava iva vibabhau sacittajanmā gatadhṛtir ākulitaś ca jīvalokaḥ //
vyathitam api bhṛśaṃ mano harantī pariṇatajambuphalopabhogahṛṣṭā
parabhṛtayuvatiḥ svanaṃ vitene navanavayojitakaṇṭharāgaramyam //
Note: vyathitam api bhṛśaṃ mano harantī pariṇatajambuphalopabhogahṛṣṭā
parabhṛtayuvatiḥ svanaṃ vitene navanavayojitakaṇṭharāgaramyam //
abhibhavati manaḥ kadambavāyau madamadhure ca śikhaṇḍināṃ nināde
jana iva na dhṛteś cacāla jiṣṇur na hi mahatāṃ sukaraḥ samādhibhaṅgaḥ //
Note: abhibhavati manaḥ kadambavāyau madamadhure ca śikhaṇḍināṃ nināde
jana iva na dhṛteś cacāla jiṣṇur na hi mahatāṃ sukaraḥ samādhibhaṅgaḥ //
dhṛtabisavalayāvalir vahantī kumudavanaikadukūlam āttabāṇā
śaradamalatale sarojapāṇau ghanasamayena vadhūr ivālalambe //
Note: dhṛtabisavalayāvalir vahantī kumudavanaikadukūlam āttabāṇā
śaradamalatale sarojapāṇau ghanasamayena vadhūr ivā alalambe //
samadaśikhirutāni haṃsanādaiḥ kumudavanāni kadambapuṣpavṛṣṭyā
śriyam atiśayinīṃ sametya jagmur guṇamahatāṃ mahate guṇāya yogaḥ //
Note: samadaśikhirutāni haṃsanādaiḥ kumudavanāni kadambapuṣpavṛṣṭyā
śriyam atiśayinīṃ sametya jagmur guṇamahatāṃ mahate guṇāya yogaḥ //
sarajasam apahāya ketakīnāṃ prasavam upāntikanīpareṇukīrṇam
priyamadhurasanāni ṣaṭpadālī malinayati sma vinīlabandhanāni //
Note: sarajasam apahāya ketakīnāṃ prasavam upāntikanīpareṇukīrṇam
priyamadhurasanāni ṣaṭpadālī malinayati sma vinīlabandhanāni //
mukulitam atiśayya bandhujīvaṃ dhṛtajalabinduṣu śādvalasthalīṣu
aviralavapuṣaḥ surendragopā vikacapalāśacayaśriyaṃ samīyuḥ //
Note: mukulitam atiśayya bandhujīvaṃ dhṛtajalabinduṣu śādvalasthalīṣu
aviralavapuṣaḥ surendragopā vikacapalāśacayaśriyaṃ samīyuḥ //
aviralaphalinīvanaprasūnaḥ kusumitakundasugandhigandhavāhaḥ
guṇam asamayajaṃ cirāya lebhe viralatuṣārakaṇ.as tuṣārakālaḥ //
Note: aviralaphalinīvanaprasūnaḥ kusumitakundasugandhigandhavāhaḥ
guṇam asamayajaṃ cirāya lebhe viralatuṣārakaṇ.as tuṣārakālaḥ //
nicayini lavalīlatāvikāse janayati lodhrasamīraṇe ca harṣam
vikṛtim upayayau na pāṇḍusūnuś calati nayān na jigīṣatāṃ hi cetaḥ //
Note: nicayini lavalīlatāvikāse janayati lodhrasamīraṇe ca harṣam
vikṛtim upayayau na pāṇḍusūnuś calati nayān na jigīṣatāṃ hi cetaḥ //
katipayasahakārapuṣparamyas tanutuhino 'lpavinidrasinduvāraḥ
surabhimukhahimāgamāntaśaṃsī samupayayau śiśiraḥ smaraikabandhuḥ //
Note: katipayasahakārapuṣparamyas tanutuhino 'lpavinidrasinduvāraḥ
surabhimukhahimāgamāntaśaṃsī samupayayau śiśiraḥ smaraikabandhuḥ //
kusumanagavanāny upaitukāmā kisalayinīm avalambya cūtayaṣṭim
kvaṇadalikulanūpurā nirāse nalinavaneṣu padaṃ vasantalakṣmīḥ //
Note: kusumanagavanāny upaitukāmā kisalayinīm avalambya cūtayaṣṭim
kvaṇadalikulanūpurā nirāse nalinavaneṣu padaṃ vasantalakṣmīḥ //
vikasitakusumādharaṃ hasantīṃ kurabakarājivadhūṃ vilokayantam
dadṛśur iva surāṅganā niṣaṇṇaṃ saśaram anaṅgam aśokapallaveṣu //
Note: vikasitakusumādharaṃ hasantīṃ kurabakarājivadhūṃ vilokayantam
dadṛśur iva surāṅganā niṣaṇṇaṃ saśaram anaṅgam aśokapallaveṣu //
muhur anupatatā vidhūyamānaṃ viracitasaṃhati dakṣiṇānilena
alikulam alakākṛtiṃ prapede nalinamukhāntavisarpi paṅkajinyāḥ //
Note: muhur anupatatā vidhūyamānaṃ viracitasaṃhati dakṣiṇānilena
alikulam alakākṛtiṃ prapede nalinamukhāntavisarpi paṅkajinyāḥ //
śvasanacalitapallavādharoṣṭhe navanihiterṣyam ivāvadhūnayantī
madhusurabhiṇi ṣaṭpadena puṣpe mukha iva śālalatāvadhūś cucumbe //
Note: śvasanacalitapallavādharoṣṭhe navanihiterṣyam iva avadhūnayantī
madhusurabhiṇi ṣaṭpadena puṣpe mukha iva śālalatāvadhūś cucumbe //
prabhavati na tadā paro vijetuṃ bhavati jitendriyatā yad ātmarakṣā
avajitabhuvanas tathā hi lebhe sitaturage vijayaṃ na puṣpamāsaḥ //
Note: prabhavati na tadā paro vijetuṃ bhavati jitendriyatā yad ātmarakṣā
avajitabhuvanas tathā hi lebhe sitaturage vijayaṃ na puṣpamāsaḥ //
katham iva tava saṃmatir bhavitrī samam ṛtubhir munināvadhīritasya
iti viracitamallikāvikāsaḥ smayata iva sma madhuṃ nidāghakālaḥ //
Note: katham iva tava saṃmatir bhavitrī samam ṛtubhir munina āvadhīritasya
iti viracitamallikāvikāsaḥ smayata iva sma madhuṃ nidāghakālaḥ //
balavad api balaṃ mithovirodhi prabhavati naiva vipakṣanirjayāya
bhuvanaparibhavī na yat tadānīṃ tam ṛtugaṇaḥ kṣaṇam unmanīcakāra //
Note: balavad api balaṃ mithovirodhi prabhavati na eva vipakṣanirjayāya
bhuvanaparibhavī na yat tadānīṃ tam ṛtugaṇaḥ kṣaṇam unmanīcakāra //
śrutisukham upavīṇitaṃ sahāyair aviralalāñchanahāriṇaś ca kālāḥ
avihitaharisūnuvikriyāṇi tridaśavadhūṣu manobhavaṃ vitenuḥ //
Note: śrutisukham upavīṇitaṃ sahāyair aviralalāñchanahāriṇaś ca kālāḥ
avihitaharisūnuvikriyāṇi tridaśavadhūṣu manobhavaṃ vitenuḥ //
na dalati nicaye tathotpalānāṃ na ca viṣamacchadagucchayūthikāsu
abhiratum upalebhire yathāsāṃ haritanayāvayaveṣu locanāni //
Note: na dalati nicaye tatha ūtpalānāṃ na ca viṣamacchadagucchayūthikāsu
abhiratum upalebhire yathā āsāṃ haritanayāvayaveṣu locanāni //
munim abhimukhatāṃ ninīṣavo yāḥ samupayayuḥ kamanīyatāguṇena
madanam upadadhe sa eva tāsāṃ duradhigamā hi gatiḥ prayojanānām //
Note: munim abhimukhatāṃ ninīṣavo yāḥ samupayayuḥ kamanīyatāguṇena
madanam upadadhe sa eva tāsāṃ duradhigamā hi gatiḥ prayojanānām //
prakṛtam anusasāra nābhineyaṃ pravikasadaṅguli pāṇipallavaṃ vā
prathamam upahitaṃ vilāsi cakṣuḥ sitaturage na cacāla nartakīnām //
Note: prakṛtam anusasāra na abhineyaṃ pravikasadaṅguli pāṇipallavaṃ vā
prathamam upahitaṃ vilāsi cakṣuḥ sitaturage na cacāla nartakīnām //
abhinayamanasaḥ surāṅganāyā nihitam alaktakavartanābhitāmram
caraṇam abhipapāta ṣaṭpadālī dhutanavalohitapaṅkajābhiśaṅkā //
Note: abhinayamanasaḥ surāṅganāyā nihitam alaktakavartanābhitāmram
caraṇam abhipapāta ṣaṭpadālī dhutanavalohitapaṅkajābhiśaṅkā //
aviralam alaseṣu nartakīnāṃ drutapariṣiktam alaktakaṃ padeṣu
savapuṣām iva cittarāgam ūhur namitaśikhāni kadambakesarāṇi //
Note: aviralam alaseṣu nartakīnāṃ drutapariṣiktam alaktakaṃ padeṣu
savapuṣām iva cittarāgam ūhur namitaśikhāni kadambakesarāṇi //
nṛpasutam abhitaḥ samanmathāyāḥ parijanagātratirohitāṅgayaṣṭeḥ
sphuṭam abhilaṣitaṃ babhūva vadhvā vadati hi saṃvṛtir eva kāmitāni //
Note: nṛpasutam abhitaḥ samanmathāyāḥ parijanagātratirohitāṅgayaṣṭeḥ
sphuṭam abhilaṣitaṃ babhūva vadhvā vadati hi saṃvṛtir eva kāmitāni //
abhimuni sahasā hṛte parasyā ghanamarutā jaghanāṃśukaikadeśe
cakitam avasanoru satrapāyāḥ pratiyuvatīr api vismayaṃ nināya //
Note: abhimuni sahasā hṛte parasyā ghanamarutā jaghanāṃśukaikadeśe
cakitam avasanoru satrapāyāḥ pratiyuvatīr api vismayaṃ nināya //
dhṛtabisavalaye nidhāya pāṇau mukham adhirūṣitapāṇḍugaṇḍalekham
nṛpasutam aparā smarābhitāpād amadhumadālasalocanaṃ nidadhyau //
Note: dhṛtabisavalaye nidhāya pāṇau mukham adhirūṣitapāṇḍugaṇḍalekham
nṛpasutam aparā smarābhitāpād amadhumadālasalocanaṃ nidadhyau //
sakhi dayitam ihānayeti sā māṃ prahitavatī kusumeṣuṇābhitaptā
hṛdayam ahṛdayā na nāma pūrvaṃ bhavadupakaṇṭham upāgataṃ viveda //
Note: sakhi dayitam ihā anaya iti sā māṃ prahitavatī kusumeṣuṇa ābhitaptā
hṛdayam ahṛdayā na nāma pūrvaṃ bhavadupakaṇṭham upāgataṃ viveda //
ciram api kalitāny apārayantyā parigadituṃ pariśuṣyatā mukhena
gataghṛṇa gamitāni satsakhīnāṃ nayanayugaiḥ samam ārdratāṃ manāṃsi //
Note: ciram api kalitāny apārayantyā parigadituṃ pariśuṣyatā mukhena
gataghṛṇa gamitāni satsakhīnāṃ nayanayugaiḥ samam ārdratāṃ manāṃsi //
acakamata sapallavāṃ dharitrīṃ mṛdusurabhiṃ virahayya puṣpaśayyām
bhṛśam aratim avāpya tatra cāsyās tava sukhaśītam upaitum aṅkam icchā //
Note: acakamata sapallavāṃ dharitrīṃ mṛdusurabhiṃ virahayya puṣpaśayyām
bhṛśam aratim avāpya tatra ca asyās tava sukhaśītam upaitum aṅkam icchā //
tad anagha tanur astu sā sakāmā vrajati purā hi parāsutāṃ tvadarthe
punar api sulabhaṃ tapo 'nurāgī yuvatijanaḥ khalu nāpyate 'nurūpaḥ //
Note: tad anagha tanur astu sā sakāmā vrajati purā hi parāsutāṃ tvadarthe
punar api sulabhaṃ tapo 'nurāgī yuvatijanaḥ khalu nā apyate 'nurūpaḥ //
jahihi kaṭhinatāṃ prayaccha vācaṃ nanu karuṇāmṛdu mānasaṃ munīnām
upagatam avadhīrayanty abhavyāḥ sa nipuṇam etya kayācid evam ūce //
Note: jahihi kaṭhinatāṃ prayaccha vācaṃ nanu karuṇāmṛdu mānasaṃ munīnām
upagatam avadhīrayanty abhavyāḥ sa nipuṇam etya kayācid evam ūce //
salalitacalitatrikābhirāmāḥ śirasijasaṃyamanākulaikapāṇiḥ
surapatitanaye 'parā nirāse manasijajaitraśaraṃ vilocanārdham //
Note: salalitacalitatrikābhirāmāḥ śirasijasaṃyamanākulaikapāṇiḥ
surapatitanaye 'parā nirāse manasijajaitraśaraṃ vilocanārdham //
kusumitam avalambya cūtam uccais tanur ibhakumbhapṛthustanānatāṅgī
tadabhimukham anaṅgacāpayaṣṭir visṛtaguṇeva samunnanāma kācit //
Note: kusumitam avalambya cūtam uccais tanur ibhakumbhapṛthustanānatāṅgī
tadabhimukham anaṅgacāpayaṣṭir visṛtaguṇa īva samunnanāma kācit //
sarabhasam avalambya nīlam anyā vigalitanīvi vilolam antarīyam
abhipatitumanāḥ sasādhvaseva cyutaraśanāguṇasaṃditāvatasthe //
Note: sarabhasam avalambya nīlam anyā vigalitanīvi vilolam antarīyam
abhipatitumanāḥ sasādhvasa īva cyutaraśanāguṇasaṃdita āvatasthe //
yadi manasi śamaḥ kim aṅga cāpaṃ śaṭha viṣayās tava vallabhā na muktiḥ
bhavatu diśati nānyakāminībhyas tava hṛdaye hṛdayeśvarāvakāśam //
Note: yadi manasi śamaḥ kim aṅga cāpaṃ śaṭha viṣayās tava vallabhā na muktiḥ
bhavatu diśati na anyakāminībhyas tava hṛdaye hṛdayeśvarāvakāśam //
iti viṣamitacakṣuṣābhidhāya sphuradadharoṣṭham asūyayā kayācit
agaṇitagurumānalajjayāsau svayam urasi śravaṇotpalena jaghne //
Note: iti viṣamitacakṣuṣa ābhidhāya sphuradadharoṣṭham asūyayā kayācit
agaṇitagurumānalajjaya āsau svayam urasi śravaṇotpalena jaghne //
savinayam aparābhisṛtya sāci smitasubhagaikalasatkapolalakṣmīḥ
śravaṇaniyamitena taṃ nidadhya sakalam ivāsakalena locanena //
Note: savinayam apara ābhisṛtya sāci smitasubhagaikalasatkapolalakṣmīḥ
śravaṇaniyamitena taṃ nidadhya sakalam iva asakalena locanena //
karuṇam abhihitaṃ trapā nirastā tadabhimukhaṃ ca vimuktam aśru tābhiḥ
prakupitam abhisāraṇe 'nunetuṃ priyam iyatī hy abalājanasya bhūmiḥ //
Note: karuṇam abhihitaṃ trapā nirastā tadabhimukhaṃ ca vimuktam aśru tābhiḥ
prakupitam abhisāraṇe 'nunetuṃ priyam iyatī hy abalājanasya bhūmiḥ //
asakalanayanekṣitāni lajjā gatam alasaṃ paripāṇḍutā viṣādaḥ
iti vividham iyāya tāsu bhūṣāṃ prabhavati maṇḍayituṃ vadhūr anaṅgaḥ //
Note: asakalanayanekṣitāni lajjā gatam alasaṃ paripāṇḍutā viṣādaḥ
iti vividham iyāya tāsu bhūṣāṃ prabhavati maṇḍayituṃ vadhūr anaṅgaḥ //
alasapadamanoramaṃ prakṛtyā jitakalahaṃsavadhūgati prayātam
sthitam urujaghanasthalātibhārād uditapariśramajihmitekṣaṇaṃ vā //
Note: alasapadamanoramaṃ prakṛtyā jitakalahaṃsavadhūgati prayātam
sthitam urujaghanasthalātibhārād uditapariśramajihmitekṣaṇaṃ vā //
bhṛśakusumaśareṣupātamohād anavasitārthapadākulo 'bhilāpaḥ
adhikavitatalocanaṃ vadhūnām ayugapad unnamitabhru vīkṣitaṃ ca //
Note: bhṛśakusumaśareṣupātamohād anavasitārthapadākulo 'bhilāpaḥ
adhikavitatalocanaṃ vadhūnām ayugapad unnamitabhru vīkṣitaṃ ca //
rucikaram api nārthavad babhūva stimitasamādhiśucau pṛthātanūje
jvalayati mahatāṃ manāṃsy amarṣe na hi labhate 'vasaraṃ sukhābhilāṣaḥ //
Note: rucikaram api na arthavad babhūva stimitasamādhiśucau pṛthātanūje
jvalayati mahatāṃ manāṃsy amarṣe na hi labhate 'vasaraṃ sukhābhilāṣaḥ //
svayaṃ saṃrādhyaivaṃ śatamakham akhaṇḍena tapasā parocchittyā labhyām abhilaṣati lakṣmīṃ harisute
manobhiḥ sodvegaiḥ praṇayavihataidhvastarucayaḥ sagandharmā dhāma tridaśavanitāḥ svaṃ pratiyayuḥ //
Note: svayaṃ saṃrādhya evaṃ śatamakham akhaṇḍena tapasā parocchittyā labhyām abhilaṣati lakṣmīṃ harisute
manobhiḥ sodvegaiḥ praṇayavihataidhvastarucayaḥ sagandharmā dhāma tridaśavanitāḥ svaṃ pratiyayuḥ //
athāmarṣān nisargāc ca jitendriyatayā tayā
āgajāmāśramaṃ jiṣṇoḥ pratītaḥ pākaśāsanaḥ //
Note: athā amarṣān nisargāc ca jitendriyatayā tayā
āgajāmā aśramaṃ jiṣṇoḥ pratītaḥ pākaśāsanaḥ //
munirūpo 'nurūpeṇa sūnunā dadṛśe puraḥ
drāghīyasā vayotītaḥ pariklāntaḥ kilādhvanā //
Note: munirūpo 'nurūpeṇa sūnunā dadṛśe puraḥ
drāghīyasā vayotītaḥ pariklāntaḥ kila adhvanā //
jaṭānāṃ kīrṇayā keśaiḥ saṃhatyā paritaḥ sitaiḥ
pṛktayendukarair ahnaḥ paryanta iva saṃdhyayā //
Note: jaṭānāṃ kīrṇayā keśaiḥ saṃhatyā paritaḥ sitaiḥ
pṛktaya īndukarair ahnaḥ paryanta iva saṃdhyayā //
viśadabhrūyugacchannavalitāpāṅgalocanaḥ
prāleyāvatatimlānapalāśābja iva hradaḥ //
Note: viśadabhrūyugacchannavalitāpāṅgalocanaḥ
prāleyāvatatimlānapalāśābja iva hradaḥ //
āsaktabharanīkāśair aṅgaiḥ parikṛśair api
adyūnaḥ sadgṛhiṇy eva prāyo yaṣṭyāvalambitaḥ //
Note: āsaktabharanīkāśair aṅgaiḥ parikṛśair api
adyūnaḥ sadgṛhiṇy eva prāyo yaṣṭyāvalambitaḥ //
gūḍho 'pi vapuṣā rājan dhāmnā lokābhibhāvinā
aṃśumān iva tanvabhrapaṭalacchannavigrahaḥ //
Note: gūḍho 'pi vapuṣā rājan dhāmnā lokābhibhāvinā
aṃśumān iva tanvabhrapaṭalacchannavigrahaḥ //
jaratīm api bibhrāṇas tanum aprākṛtākṛtiḥ
cakārākrāntalakṣmīkaḥ sasādhvasam ivāśrayam //
Note: jaratīm api bibhrāṇas tanum aprākṛtākṛtiḥ
cakāra akrāntalakṣmīkaḥ sasādhvasam ivā aśrayam //
abhitas taṃ pṛthāsūnuḥ snehena paritastare
avijñāte 'pi bandhau hi balāt prahlādate manaḥ //
Note: abhitas taṃ pṛthāsūnuḥ snehena paritastare
avijñāte 'pi bandhau hi balāt prahlādate manaḥ //
ātitheyīm athāsādya sutādapacitiṃ hariḥ
viśramya viṣṭare nāma vyājahāreti bhāratīm //
Note: ātitheyīm athā asādya sutādapacitiṃ hariḥ
viśramya viṣṭare nāma vyājahāra iti bhāratīm //
tvayā sādhu samārambhi nave vayasi yat tapaḥ
hriyate viṣayaiḥ prāyo varṣīyān api mādṛśaḥ //
Note: tvayā sādhu samārambhi nave vayasi yat tapaḥ
hriyate viṣayaiḥ prāyo varṣīyān api mādṛśaḥ //
śreyasīṃ tava samprāptā guṇasampadam ākṛtiḥ
sulabhā ramyatā loke durlabhaṃ hi guṇārjanam //
Note: śreyasīṃ tava samprāptā guṇasampadam ākṛtiḥ
sulabhā ramyatā loke durlabhaṃ hi guṇārjanam //
śaradambudharacchāyā gatvaryo yauvanaśriyaḥ
āpātaramyā viṣayāḥ paryantaparitāpinaḥ //
Note: śaradambudharacchāyā gatvaryo yauvanaśriyaḥ
āpātaramyā viṣayāḥ paryantaparitāpinaḥ //
antakaḥ paryavasthātā janminaḥ saṃtatāpadaḥ
iti tyājye bhave bhavyo muktāv uttiṣṭhate manaḥ //
Note: antakaḥ paryavasthātā janminaḥ saṃtatāpadaḥ
iti tyājye bhave bhavyo muktāv uttiṣṭhate manaḥ //
cittavān asi kalyāṇī yat tvāṃ matir upasthitā
viruddhaḥ kevalaṃ veṣaḥ saṃdehayati me manaḥ //
Note: cittavān asi kalyāṇī yat tvāṃ matir upasthitā
viruddhaḥ kevalaṃ veṣaḥ saṃdehayati me manaḥ //
yuyutsuneva kavacaṃ kim āmuktam idaṃ tvayā
tapasvino hi vasate kevalājinavalkale //
Note: yuyutsuna īva kavacaṃ kim āmuktam idaṃ tvayā
tapasvino hi vasate kevalājinavalkale //
prapitsoḥ kiṃ ca te muktiṃ niḥspṛhasya kalevare
maheṣudhī dhanur bhīmaṃ bhūtānām anabhidruhaḥ //
Note: prapitsoḥ kiṃ ca te muktiṃ niḥspṛhasya kalevare
maheṣudhī dhanur bhīmaṃ bhūtānām anabhidruhaḥ //
bhayaṃkaraḥ prāṇabhṛtāṃ mṛtyor bhuja ivāparaḥ
asis tava tapasthasya na samarthayate śamam //
Note: bhayaṃkaraḥ prāṇabhṛtāṃ mṛtyor bhuja iva aparaḥ
asis tava tapasthasya na samarthayate śamam //
jayam atrabhavān nūnam arātiṣv abhilāṣukaḥ
krodhalakṣma kṣamāvantaḥ kvāyudhaṃ kva tapodhanāḥ //
Note: jayam atrabhavān nūnam arātiṣv abhilāṣukaḥ
krodhalakṣma kṣamāvantaḥ kvā ayudhaṃ kva tapodhanāḥ //
yaḥ karoti vadhodarkā niḥśreyasakarīḥ kriyāḥ
glānidoṣacchidaḥ svacchāḥ sa mūḍhaḥ paṅkayaty apaḥ //
Note: yaḥ karoti vadhodarkā niḥśreyasakarīḥ kriyāḥ
glānidoṣacchidaḥ svacchāḥ sa mūḍhaḥ paṅkayaty apaḥ //
mūlaṃ doṣasya hiṃsāder arthakāmau sma mā puṣaḥ
tau hi tattvāvabodhasya durucchedāv upaplavau //
Note: mūlaṃ doṣasya hiṃsāder arthakāmau sma mā puṣaḥ
tau hi tattvāvabodhasya durucchedāv upaplavau //
abhidroheṇa bhūtānām arjayan gatvarīḥ śriyaḥ
udanvān iva sindhūnām āpadām eti pātratām //
Note: abhidroheṇa bhūtānām arjayan gatvarīḥ śriyaḥ
udanvān iva sindhūnām āpadām eti pātratām //
yā gamyāḥ satsahāyānāṃ yāsu khedo bhayaṃ yataḥ
tāsāṃ kiṃ yan na duḥkhāya vipadām iva sampadām //
Note: yā gamyāḥ satsahāyānāṃ yāsu khedo bhayaṃ yataḥ
tāsāṃ kiṃ yan na duḥkhāya vipadām iva sampadām //
durāsadān arīn ugrān dhṛter viśvāsajanmanaḥ
bhogān bhogān ivāheyān adhyāsyāpan na durlabhā //
Note: durāsadān arīn ugrān dhṛter viśvāsajanmanaḥ
bhogān bhogān iva aheyān adhyāsyā apan na durlabhā //
nāntarajñāḥ śriyo jātu priyair āsāṃ na bhūyate
āsaktās tāsv amī mūḍhā vāmaśīlā hi jantavaḥ //
Note: na antarajñāḥ śriyo jātu priyair āsāṃ na bhūyate
āsaktās tāsv amī mūḍhā vāmaśīlā hi jantavaḥ //
ko 'pavādaḥ stutipade yad aśīleṣu cañcalāḥ
sādhuvṛttān api kṣudrā vikṣipanty eva sampadaḥ //
Note: ko 'pavādaḥ stutipade yad aśīleṣu cañcalāḥ
sādhuvṛttān api kṣudrā vikṣipanty eva sampadaḥ //
kṛtavān anyadeheṣu kartā ca vidhuraṃ manaḥ
apriyair iva saṃyogo viprayogaḥ priyaiḥ saha //
Note: kṛtavān anyadeheṣu kartā ca vidhuraṃ manaḥ
apriyair iva saṃyogo viprayogaḥ priyaiḥ saha //
śūnyam ākīrṇatām eti tulyaṃ vyasanam utsavaiḥ
vipralambho 'pi lābhāya sati priyasamāgame //
Note: śūnyam ākīrṇatām eti tulyaṃ vyasanam utsavaiḥ
vipralambho 'pi lābhāya sati priyasamāgame //
tadā ramyāṇy aramyāṇi priyāḥ śalyaṃ tadāsavaḥ
tadaikākī sabandhuḥ sann iṣṭena rahito yadā //
Note: tadā ramyāṇy aramyāṇi priyāḥ śalyaṃ tada āsavaḥ
tada aikākī sabandhuḥ sann iṣṭena rahito yadā //
yuktaḥ pramādyasi hitād apetaḥ paritapyase
yadi neṣṭātmanaḥ pīḍā mā sañji bhavatā jane //
Note: yuktaḥ pramādyasi hitād apetaḥ paritapyase
yadi na iṣṭātmanaḥ pīḍā mā sañji bhavatā jane //
janmino 'sya sthitiṃ vidvāṃl lakṣmīm iva calācalām
bhavān mā sma vadhīn nyāyyaṃ nyāyādhārā hi sādhavaḥ //
Note: janmino 'sya sthitiṃ vidvāṃl lakṣmīm iva calācalām
bhavān mā sma vadhīn nyāyyaṃ nyāyādhārā hi sādhavaḥ //
vijahīhi raṇotsāhaṃ mā tapaḥ sādhi nīnaśaḥ
ucchedaṃ janmanaḥ kartum edhi śāntas tapodhana //
Note: vijahīhi raṇotsāhaṃ mā tapaḥ sādhi nīnaśaḥ
ucchedaṃ janmanaḥ kartum edhi śāntas tapodhana //
jīyantāṃ durjayā dehe ripavaś cakṣurādayaḥ
jiteṣu nanu loko 'yaṃ teṣu kṛtsnas tvayā jitaḥ //
Note: jīyantāṃ durjayā dehe ripavaś cakṣurādayaḥ
jiteṣu nanu loko 'yaṃ teṣu kṛtsnas tvayā jitaḥ //
paravān arthasaṃsiddhau nīcavṛttir apatrapaḥ
avidheyendriyaḥ puṃsāṃ gaur ivaitei vidheyatām //
Note: paravān arthasaṃsiddhau nīcavṛttir apatrapaḥ
avidheyendriyaḥ puṃsāṃ gaur iva etei vidheyatām //
śvas tvayā sukhasaṃvittiḥ smaraṇīyādhunātanī
iti svapnopamān matvā kāmān mā gās tadaṅgatām //
Note: śvas tvayā sukhasaṃvittiḥ smaraṇīya ādhunātanī
iti svapnopamān matvā kāmān mā gās tadaṅgatām //
śraddheyā vipralabdhāraḥ priyā vipriyakāriṇaḥ
sudustyajās tyajanto 'pi kāmāḥ kaṣṭā hi śatravaḥ //
Note: śraddheyā vipralabdhāraḥ priyā vipriyakāriṇaḥ
sudustyajās tyajanto 'pi kāmāḥ kaṣṭā hi śatravaḥ //
vivikte 'smin nage bhūyaḥ plāvite jahnukanyayā
pratyāsīdati muktis tvāṃ purā mā bhūr udāyudhaḥ //
Note: vivikte 'smin nage bhūyaḥ plāvite jahnukanyayā
pratyāsīdati muktis tvāṃ purā mā bhūr udāyudhaḥ //
vyāhṛtya marutāṃ patyāv iti vācam avasthite
vacaḥ praśrayagambhīram athovāca kapidhvajaḥ //
Note: vyāhṛtya marutāṃ patyāv iti vācam avasthite
vacaḥ praśrayagambhīram atha uvāca kapidhvajaḥ //
prasādaramyam ojasvi garīyo lāghavānvitam
sākāṅkṣam anupaskāraṃ viṣvaggati nirākulam //
Note: prasādaramyam ojasvi garīyo lāghavānvitam
sākāṅkṣam anupaskāraṃ viṣvaggati nirākulam //
nyāyanirṇītasāratvān nirapekṣam ivāgame
aprakampyatayānyeṣām āmnāyavacanopamam //
Note: nyāyanirṇītasāratvān nirapekṣam ivā agame
aprakampyataya ānyeṣām āmnāyavacanopamam //
alaṅghyatvāj janair anyaiḥ kṣubhitodanvadūrjitam
audāryād arthasampatteḥ śāntaṃ cittam ṛṣer iva //
Note: alaṅghyatvāj janair anyaiḥ kṣubhitodanvadūrjitam
audāryād arthasampatteḥ śāntaṃ cittam ṛṣer iva //
idam īdṛgguṇopetaṃ labdhāvasarasādhanam
vyākuryāt kaḥ priyaṃ vākyaṃ yo vaktā nedṛgāśayaḥ //
Note: idam īdṛgguṇopetaṃ labdhāvasarasādhanam
vyākuryāt kaḥ priyaṃ vākyaṃ yo vaktā nā idṛgāśayaḥ //
na jñātaṃ tāta yatnasya paurvāparyam amuṣya te
śāsituṃ yena māṃ dharmaṃ munibhis tulyam icchasi //
Note: na jñātaṃ tāta yatnasya paurvāparyam amuṣya te
śāsituṃ yena māṃ dharmaṃ munibhis tulyam icchasi //
avijñātaprabandhasya vaco vācaspater iva
vrajaty aphalatām eva nayadruha ivehitam //
Note: avijñātaprabandhasya vaco vācaspater iva
vrajaty aphalatām eva nayadruha ivā ihitam //
śreyaso 'py asya te tāta vacaso nāsmi bhājanam
nabhasaḥ sphuṭatārasya rātrer iva viparyayaḥ //
Note: śreyaso 'py asya te tāta vacaso na asmi bhājanam
nabhasaḥ sphuṭatārasya rātrer iva viparyayaḥ //
kṣatriyas tanayaḥ pāṇḍor ahaṃ pārtho dhanaṃjayaḥ
sthitaḥ prāstasya dāyādair bhrātur jyeṣṭhasya śāsane //
Note: kṣatriyas tanayaḥ pāṇḍor ahaṃ pārtho dhanaṃjayaḥ
sthitaḥ prāstasya dāyādair bhrātur jyeṣṭhasya śāsane //
kṛṣṇadvaipāyanādeśād bibharmi vratam īdṛśam
bhṛśam ārādhane yattaḥ svārādhyasya marutvataḥ //
Note: kṛṣṇadvaipāyanādeśād bibharmi vratam īdṛśam
bhṛśam ārādhane yattaḥ svārādhyasya marutvataḥ //
durakṣān dīvyatā rājñā rājyam ātmā vayaṃ vadhūḥ
nītāni paṇatāṃ nūnam īdṛśī bhavitavyatā //
Note: durakṣān dīvyatā rājñā rājyam ātmā vayaṃ vadhūḥ
nītāni paṇatāṃ nūnam īdṛśī bhavitavyatā //
tenānujasahāyena draupadyā ca mayā vinā
bhṛśam āyāmiyāmāsu yāminīṣv abhitapyate //
Note: tena anujasahāyena draupadyā ca mayā vinā
bhṛśam āyāmiyāmāsu yāminīṣv abhitapyate //
hṛtottarīyāṃ prasabhaṃ sabhāyām āgatahriyaḥ
marmacchidā no vacasā niratakṣann arātayaḥ //
Note: hṛtottarīyāṃ prasabhaṃ sabhāyām āgatahriyaḥ
marmacchidā no vacasā niratakṣann arātayaḥ //
upādhatta sapatneṣu kṛṣṇāyā gurusaṃnidhau
bhāvam ānayane satyāḥ satyaṃkāram ivāntakaḥ //
Note: upādhatta sapatneṣu kṛṣṇāyā gurusaṃnidhau
bhāvam ānayane satyāḥ satyaṃkāram iva antakaḥ //
tām aikṣanta kṣaṇaṃ sabhyā duḥśāsanapuraḥsarām
abhisāyārkam āvṛttāṃ chāyām iva mahātaroḥ //
Note: tām aikṣanta kṣaṇaṃ sabhyā duḥśāsanapuraḥsarām
abhisāyārkam āvṛttāṃ chāyām iva mahātaroḥ //
ayathārthakriyārambhaiḥ patibhiḥ kiṃ tavekṣitaiḥ
arudhyetām itīvāsyā nayane bāṣpavāriṇe //
Note: ayathārthakriyārambhaiḥ patibhiḥ kiṃ tavā ikṣitaiḥ
arudhyetām iti iva asyā nayane bāṣpavāriṇe //
soḍhavān no daśām antyāṃ jyāyān eva guṇapriyaḥ
sulabho hi dviṣāṃ bhaṅgo durlabhā satsv avācyatā //
Note: soḍhavān no daśām antyāṃ jyāyān eva guṇapriyaḥ
sulabho hi dviṣāṃ bhaṅgo durlabhā satsv avācyatā //
sthityatikrāntibhīrūṇi svacchāny ākulitāny api
toyāni toyarāśīnāṃ manāṃsi ca manasvinām //
Note: sthityatikrāntibhīrūṇi svacchāny ākulitāny api
toyāni toyarāśīnāṃ manāṃsi ca manasvinām //
dhārtarāṣṭraiḥ saha prītir vairam asmāsv asūyata
asanmaitrī hi doṣāya kūlacchāyeva sevitā //
Note: dhārtarāṣṭraiḥ saha prītir vairam asmāsv asūyata
asanmaitrī hi doṣāya kūlacchāya īva sevitā //
apavādād abhītasya samasya guṇadoṣayoḥ
asadvṛtter ahovṛttaṃ durvibhāvaṃ vidher iva //
Note: apavādād abhītasya samasya guṇadoṣayoḥ
asadvṛtter ahovṛttaṃ durvibhāvaṃ vidher iva //
dhvaṃseta hṛdayaṃ sadyaḥ paribhūtasya me paraiḥ
yady amarṣaḥ pratīkāraṃ bhujālambaṃ na lambhayet //
Note: dhvaṃseta hṛdayaṃ sadyaḥ paribhūtasya me paraiḥ
yady amarṣaḥ pratīkāraṃ bhujālambaṃ na lambhayet //
avadhūyāribhir nītā hariṇais tulyavṛttitām
anyonyasyāpi jihrīmaḥ kiṃ punaḥ sahavāsinām //
Note: avadhūya aribhir nītā hariṇais tulyavṛttitām
anyonyasya api jihrīmaḥ kiṃ punaḥ sahavāsinām //
śaktivaikalyanamrasya niḥsāratvāl laghīyasaḥ
janmino mānahinasya tṛṇasya ca samā gatiḥ //
Note: śaktivaikalyanamrasya niḥsāratvāl laghīyasaḥ
janmino mānahinasya tṛṇasya ca samā gatiḥ //
alaṅghyaṃ tat tad udvīkṣya yad yad uccair mahībhṛtām
priyatāṃ jyāyasīṃ mā gān mahatāṃ kena tuṅgatā //
Note: alaṅghyaṃ tat tad udvīkṣya yad yad uccair mahībhṛtām
priyatāṃ jyāyasīṃ mā gān mahatāṃ kena tuṅgatā //
tāvad āśrīyate lakṣmyā tāvad asya sthiraṃ yaśaḥ
puruṣas tāvad evāsau yāvan mānān na hīyate //
Note: tāvad āśrīyate lakṣmyā tāvad asya sthiraṃ yaśaḥ
puruṣas tāvad eva asau yāvan mānān na hīyate //
sa pumān arthavaj janmā yasya nāmni puraḥsthite
nānyām aṅgulim abhyeti saṃkhyāyām udyatāṅguliḥ //
Note: sa pumān arthavaj janmā yasya nāmni puraḥsthite
na anyām aṅgulim abhyeti saṃkhyāyām udyatāṅguliḥ //
durāsadavanajyāyān gamyas tuṅgo 'pi bhūdharaḥ
na jahāti mahaujaskaṃ mānaprāṃśum alaṅghyatā //
Note: durāsadavanajyāyān gamyas tuṅgo 'pi bhūdharaḥ
na jahāti mahaujaskaṃ mānaprāṃśum alaṅghyatā //
gurūn kurvanti te vaṃśyān anvarthā tair vasuṃdharā
yeṣāṃ yaśāṃsi śubhrāṇi hrepayantīndumaṇḍalam //
Note: gurūn kurvanti te vaṃśyān anvarthā tair vasuṃdharā
yeṣāṃ yaśāṃsi śubhrāṇi hrepayanti indumaṇḍalam //
udāharaṇam āśīḥṣu prathame te manasvinām
śuṣke 'śanir ivāmarṣo yair arātiṣu pātyate //
Note: udāharaṇam āśīḥṣu prathame te manasvinām
śuṣke 'śanir iva amarṣo yair arātiṣu pātyate //
na sukhaṃ prārthaye nārtham udanvadvīcicañcalam
nānityatāśanes trasyan viviktaṃ brahmaṇaḥ padam //
Note: na sukhaṃ prārthaye na artham udanvadvīcicañcalam
na anityatāśanes trasyan viviktaṃ brahmaṇaḥ padam //
pramārṣṭum ayaśaḥpaṅkam iccheyaṃ chadmanā kṛtam
vaidhavyatāpitārātivanitālocanāmbubhiḥ //
Note: pramārṣṭum ayaśaḥpaṅkam iccheyaṃ chadmanā kṛtam
vaidhavyatāpitārātivanitālocanāmbubhiḥ //
apahasye 'thavā sadbhiḥ pramādo vāstu me dhiyaḥ
asthānavihitāyāsaḥ kāmaṃ jihretu vā bhavān //
Note: apahasye 'thavā sadbhiḥ pramādo va āstu me dhiyaḥ
asthānavihitāyāsaḥ kāmaṃ jihretu vā bhavān //
vaṃśalakṣmīm anuddhṛtya samucchedena vidviṣām
nirvāṇam api manye 'ham antarāyaṃ jayaśriyaḥ //
Note: vaṃśalakṣmīm anuddhṛtya samucchedena vidviṣām
nirvāṇam api manye 'ham antarāyaṃ jayaśriyaḥ //
ajanmā puruṣas tāvad gatāsus tṛṇam eva vā
yāvan neṣubhir ādatte viluptam aribhir yaśaḥ //
Note: ajanmā puruṣas tāvad gatāsus tṛṇam eva vā
yāvan na iṣubhir ādatte viluptam aribhir yaśaḥ //
anirjayena dviṣatāṃ yasyāmarṣaḥ praśāmyati
puruṣoktiḥ kathaṃ tasmin brūhi tvaṃ hi tapodhana //
Note: anirjayena dviṣatāṃ yasya amarṣaḥ praśāmyati
puruṣoktiḥ kathaṃ tasmin brūhi tvaṃ hi tapodhana //
kṛtaṃ puruṣaśabdena jātimātrāvalambinā
yo 'ṅgīkṛtaguṇaiḥ ślāghyaḥ savismayam udāhṛtaḥ //
Note: kṛtaṃ puruṣaśabdena jātimātrāvalambinā
yo 'ṅgīkṛtaguṇaiḥ ślāghyaḥ savismayam udāhṛtaḥ //
grasamānam ivaujāṃsi sadasā gauraveritam
nāma yasyābhinandanti dviṣo 'pi sa pumān pumān //
Note: grasamānam ivā ojāṃsi sadasā gauraveritam
nāma yasya abhinandanti dviṣo 'pi sa pumān pumān //
yathāpratijñaṃ dviṣatāṃ yudhi praticikīrṣayā
mamaivādhyeti nṛpatis tṛṣyann iva jalāñjaleḥ //
Note: yathāpratijñaṃ dviṣatāṃ yudhi praticikīrṣayā
mama eva adhyeti nṛpatis tṛṣyann iva jalāñjaleḥ //
sa vaṃśasyāvadātasya śaśāṅkasyeva lāñchanam
kṛcchreṣu vyarthayā yatra bhūyate bhartur ājñayā //
Note: sa vaṃśasya avadātasya śaśāṅkasya iva lāñchanam
kṛcchreṣu vyarthayā yatra bhūyate bhartur ājñayā //
kathaṃ vādīyatām arvāṅ munitā dharmarodhinī
āśramānukramaḥ pūrvaiḥ smaryate na vyatikramaḥ //
Note: kathaṃ vā ādīyatām arvāṅ munitā dharmarodhinī
āśramānukramaḥ pūrvaiḥ smaryate na vyatikramaḥ //
āsaktā dhūr iyaṃ rūḍhā jananī dūragā ca me
tiraskaroti svātantryaṃ jyāyāṃś cācāravān nṛpaḥ //
Note: āsaktā dhūr iyaṃ rūḍhā jananī dūragā ca me
tiraskaroti svātantryaṃ jyāyāṃś cā acāravān nṛpaḥ //
svadharmam anurundhante nātikramam arātibhiḥ
palāyante kṛtadhvaṃsā nāhavān mānaśālinaḥ //
Note: svadharmam anurundhante na atikramam arātibhiḥ
palāyante kṛtadhvaṃsā nā ahavān mānaśālinaḥ //
vicchinnābhravilāyaṃ vā vilīye nagamūrdhani
ārādhya vā sahasrākṣam ayaśaḥśalyam uddhare //
Note: vicchinnābhravilāyaṃ vā vilīye nagamūrdhani
ārādhya vā sahasrākṣam ayaśaḥśalyam uddhare //
ity uktavantaṃ parirabhya dorbhyāṃ tanūjam āviṣkṛtadivyamūrtiḥ
aghopaghātaṃ maghavā vibhūtyai bhavodbhavārādhanam ādideśa //
Note: ity uktavantaṃ parirabhya dorbhyāṃ tanūjam āviṣkṛtadivyamūrtiḥ
aghopaghātaṃ maghavā vibhūtyai bhavodbhavārādhanam ādideśa //
prīte pinākini mayā saha lokapālair lokatraye 'pi vihitāprativāryavīryaḥ
lakṣmīṃ samutsukayitāsi bhṛśaṃ pareṣām uccārya vācam iti tena tirobabhūve //
Note: prīte pinākini mayā saha lokapālair lokatraye 'pi vihitāprativāryavīryaḥ
lakṣmīṃ samutsukayita āsi bhṛśaṃ pareṣām uccārya vācam iti tena tirobabhūve //
atha vāsavasya vacanena ruciravadanas trilocanam
klāntirahitam abhirādhayituṃ vidhivat tapāṃsi vidadhe dhanaṃjayaḥ //
Note: atha vāsavasya vacanena ruciravadanas trilocanam
klāntirahitam abhirādhayituṃ vidhivat tapāṃsi vidadhe dhanaṃjayaḥ //
abhiraśmimāli vimalasya dhṛtajayadhṛter anāśuṣaḥ
tasya bhuvi bahutithās tithayaḥ pratijagmur ekacaraṇaṃ niṣīdataḥ //
Note: abhiraśmimāli vimalasya dhṛtajayadhṛter anāśuṣaḥ
tasya bhuvi bahutithās tithayaḥ pratijagmur ekacaraṇaṃ niṣīdataḥ //
vapurindriyopatapaneṣu satatam asukheṣu pāṇḍavaḥ
vyāpa nagapatir iva sthiratāṃ mahatāṃ hi dhairyam avibhāvyavaibhavam //
Note: vapurindriyopatapaneṣu satatam asukheṣu pāṇḍavaḥ
vyāpa nagapatir iva sthiratāṃ mahatāṃ hi dhairyam avibhāvyavaibhavam //
na papāta saṃnihitapaktisurabhiṣu phaleṣu mānasam
tasya śucini śiśire ca payasy amṛtāyate hi sutapaḥ sukarmaṇām //
Note: na papāta saṃnihitapaktisurabhiṣu phaleṣu mānasam
tasya śucini śiśire ca payasy amṛtāyate hi sutapaḥ sukarmaṇām //
na visismiye na viṣasāda muhur alasatāṃ nu cādade
sattvam urudhṛti rajastamasī na hataḥ sma tasya hataśaktipelave //
Note: na visismiye na viṣasāda muhur alasatāṃ nu cā adade
sattvam urudhṛti rajastamasī na hataḥ sma tasya hataśaktipelave //
tapasā kṛśaṃ vapur uvāha sa vijitajagattrayodayam
trāsajananam api tattvavidāṃ kim ivāsti yan na sukaraṃ manasvibhiḥ //
Note: tapasā kṛśaṃ vapur uvāha sa vijitajagattrayodayam
trāsajananam api tattvavidāṃ kim iva asti yan na sukaraṃ manasvibhiḥ //
jvalato 'nalād anuniśītham adhikarucir ambhasāṃ nidheḥ
dhairyaguṇam avajayan vijayī dadṛśe samunnatataraḥ sa śailataḥ //
Note: jvalato 'nalād anuniśītham adhikarucir ambhasāṃ nidheḥ
dhairyaguṇam avajayan vijayī dadṛśe samunnatataraḥ sa śailataḥ //
japataḥ sadā japam upāṃśu vadanam abhito visāribhiḥ
tasya daśanakiraṇaiḥ śuśubhe pariveṣabhīṣaṇam ivārkamaṇḍalam //
Note: japataḥ sadā japam upāṃśu vadanam abhito visāribhiḥ
tasya daśanakiraṇaiḥ śuśubhe pariveṣabhīṣaṇam iva arkamaṇḍalam //
kavacaṃ sa bibhrad upavītapadanihitasajyakārmukaḥ
śailapatir iva mahendradhanuḥparivītabhīmagahano vididyute //
Note: kavacaṃ sa bibhrad upavītapadanihitasajyakārmukaḥ
śailapatir iva mahendradhanuḥparivītabhīmagahano vididyute //
praviveśa gām iva kṛśasya niyamasavanāya gacchataḥ
tasya padavinamito himavān gurutāṃ nayanti hi guṇā na saṃhatiḥ //
Note: praviveśa gām iva kṛśasya niyamasavanāya gacchataḥ
tasya padavinamito himavān gurutāṃ nayanti hi guṇā na saṃhatiḥ //
parikīrṇam udyatabhujasya bhuvanavivare durāsadam
jyotir upari śiraso vitataṃ jagṛhe nijān munidivaukasāṃ pathaḥ //
Note: parikīrṇam udyatabhujasya bhuvanavivare durāsadam
jyotir upari śiraso vitataṃ jagṛhe nijān munidivaukasāṃ pathaḥ //
rajanīṣu rājatanayasya bahulasamaye 'pi dhāmabhiḥ
bhinnatimiranikaraṃ na jahe śaśiraśmisaṃgamayujā nabhaḥ śriyā //
Note: rajanīṣu rājatanayasya bahulasamaye 'pi dhāmabhiḥ
bhinnatimiranikaraṃ na jahe śaśiraśmisaṃgamayujā nabhaḥ śriyā //
mahatā mayūkhanicayena śamitaruci jiṣṇujanmanā
hrītam iva nabhasi vītamale na virājate sma vapur aṃśumālinaḥ //
Note: mahatā mayūkhanicayena śamitaruci jiṣṇujanmanā
hrītam iva nabhasi vītamale na virājate sma vapur aṃśumālinaḥ //
tam udīritāruṇajaṭāṃśum adhiguṇaśarāsanaṃ janāḥ
rudram anuditalalāṭadṛśaṃ dadṛśur mimanthiṣum ivāsurīḥ purīḥ //
Note: tam udīritāruṇajaṭāṃśum adhiguṇaśarāsanaṃ janāḥ
rudram anuditalalāṭadṛśaṃ dadṛśur mimanthiṣum ivā asurīḥ purīḥ //
marutāṃ patiḥ svid ahimāṃśur uta pṛthuśikhaḥ śikhī tapaḥ
taptum asukaram upakramate na jano 'yam ity avayaye sa tāpasaiḥ //
Note: marutāṃ patiḥ svid ahimāṃśur uta pṛthuśikhaḥ śikhī tapaḥ
taptum asukaram upakramate na jano 'yam ity avayaye sa tāpasaiḥ //
na dadāha bhūruhavanāni haritanayadhāma dūragam
na sma nayati pariśoṣam apaḥ susahaṃ babhūva na ca siddhatāpasaiḥ //
Note: na dadāha bhūruhavanāni haritanayadhāma dūragam
na sma nayati pariśoṣam apaḥ susahaṃ babhūva na ca siddhatāpasaiḥ //
vinayaṃ guṇā iva vivekam apanayabhidaṃ nayā iva
nyāyam avadhaya ivāśaraṇāḥ śaraṇaṃ yayuḥ śivam atho maharṣayaḥ //
Note: vinayaṃ guṇā iva vivekam apanayabhidaṃ nayā iva
nyāyam avadhaya iva aśaraṇāḥ śaraṇaṃ yayuḥ śivam atho maharṣayaḥ //
parivītam aṃśubhir udastadinakaramayūkhamaṇḍalaiḥ
śambhum upahatadṛśaḥ sahasā na ca te nicāyitum abhiprasehire //
Note: parivītam aṃśubhir udastadinakaramayūkhamaṇḍalaiḥ
śambhum upahatadṛśaḥ sahasā na ca te nicāyitum abhiprasehire //
atha bhūtabhavyabhavadīśam abhimukhayituṃ kṛtastavāḥ
tatra mahasi dadṛśuḥ puruṣaṃ kamanīyavigraham ayugmalocanam //
Note: atha bhūtabhavyabhavadīśam abhimukhayituṃ kṛtastavāḥ
tatra mahasi dadṛśuḥ puruṣaṃ kamanīyavigraham ayugmalocanam //
kakude vṛṣasya kṛtabāhum akṛśapariṇāhaśālini
sparśasukham anubhavantam umākucayugmamaṇḍala ivārdracandane //
Note: kakude vṛṣasya kṛtabāhum akṛśapariṇāhaśālini
sparśasukham anubhavantam umākucayugmamaṇḍala ivā ardracandane //
sthitam unnate tuhinaśailaśirasi bhuvanātivartinā
sādrijaladhijalavāhapathaṃ sadigaśnuvānam iva viśvam ojasā //
Note: sthitam unnate tuhinaśailaśirasi bhuvanātivartinā
sādrijaladhijalavāhapathaṃ sadigaśnuvānam iva viśvam ojasā //
anujānumadhyamavasaktavitatavapuṣā mahāhinā
lokam akhilam iva bhūmibhṛtā ravitejasām avadhinādhiveṣṭitam //
Note: anujānumadhyamavasaktavitatavapuṣā mahāhinā
lokam akhilam iva bhūmibhṛtā ravitejasām avadhina ādhiveṣṭitam //
pariṇāhinā tuhinarāśiviśadam upavītasūtratām
nītam uragam anurañjayatā śitinā galena vilasanmarīcinā //
Note: pariṇāhinā tuhinarāśiviśadam upavītasūtratām
nītam uragam anurañjayatā śitinā galena vilasanmarīcinā //
plutamālatīsitakapālakamudam uparuddhamūrdhajam
śeṣam iva surasaritpayasāṃ śirasā visāri śaśidhāma bibhratam //
Note: plutamālatīsitakapālakamudam uparuddhamūrdhajam
śeṣam iva surasaritpayasāṃ śirasā visāri śaśidhāma bibhratam //
munayas tato 'bhimukham etya nayanavinimeṣanoditāḥ
pāṇḍutanayatapasā janitaṃ jagatām aśarma bhṛśam ācacakṣire //
Note: munayas tato 'bhimukham etya nayanavinimeṣanoditāḥ
pāṇḍutanayatapasā janitaṃ jagatām aśarma bhṛśam ācacakṣire //
tarasaiva ko 'pi bhuvanaikapuruṣa puruṣas tapasyati
jyotiramalavapuṣo 'pi raver abhibhūya vṛtra iva bhīmavigrahaḥ //
Note: tarasa aiva ko 'pi bhuvanaikapuruṣa puruṣas tapasyati
jyotiramalavapuṣo 'pi raver abhibhūya vṛtra iva bhīmavigrahaḥ //
sa dhanurmaheṣudhi nibharti kavacam asitam uttamaṃ jaṭāḥ
valkam ajinam iti citram idaṃ munitāvirodhi na ca nāsya rājate //
Note: sa dhanurmaheṣudhi nibharti kavacam asitam uttamaṃ jaṭāḥ
valkam ajinam iti citram idaṃ munitāvirodhi na ca na asya rājate //
calane 'vaniś calati tasya karaṇaniyame sadiṅmukham
stambham anubhavati śāntamarudgrahatārakāgaṇayutaṃ nabhastalam //
Note: calane 'vaniś calati tasya karaṇaniyame sadiṅmukham
stambham anubhavati śāntamarudgrahatārakāgaṇayutaṃ nabhastalam //
sa tadojasā vijitasāram amaraditijopasaṃhitam
viśvam idam apidadhāti purā kim ivāsti yan na tapasām aduṣkaram //
Note: sa tadojasā vijitasāram amaraditijopasaṃhitam
viśvam idam apidadhāti purā kim iva asti yan na tapasām aduṣkaram //
vijigīṣate yadi jaganti yugapad atha saṃjihīrṣati
prāptum abhavam abhivāñchati vā vayam asya no viṣahituṃ kṣamā rucaḥ //
Note: vijigīṣate yadi jaganti yugapad atha saṃjihīrṣati
prāptum abhavam abhivāñchati vā vayam asya no viṣahituṃ kṣamā rucaḥ //
kim upekṣase kathaya nātha na tava viditaṃ na kiṃcana
trātum alam abhayadārhasi nas tvayi mā sma śāsati bhavatparābhavaḥ //
Note: kim upekṣase kathaya nātha na tava viditaṃ na kiṃcana
trātum alam abhayada arhasi nas tvayi mā sma śāsati bhavatparābhavaḥ //
iti gāṃ vidhāya virateṣu muniṣu vacanaṃ samādade
bhinnajaladhijalanādaguru dhvanayan diśāṃ vivaram andhakāntakaḥ //
Note: iti gāṃ vidhāya virateṣu muniṣu vacanaṃ samādade
bhinnajaladhijalanādaguru dhvanayan diśāṃ vivaram andhakāntakaḥ //
badarītapovananivāsaniratam avagāta mānyathā
dhātur udayanidhane jagatāṃ naram aṃśam ādipuruṣasya gāṃ gatam //
Note: badarītapovananivāsaniratam avagāta ma ānyathā
dhātur udayanidhane jagatāṃ naram aṃśam ādipuruṣasya gāṃ gatam //
dviṣataḥ parāsisiṣur eṣa sakalabhuvanābhitāpinaḥ
krāntakuliśakaravīryabalān madupāsanaṃ vihitavān mahat tapaḥ //
Note: dviṣataḥ parāsisiṣur eṣa sakalabhuvanābhitāpinaḥ
krāntakuliśakaravīryabalān madupāsanaṃ vihitavān mahat tapaḥ //
ayam acyutaś ca vacanena sarasiruhajanmanaḥ prajāḥ
pātum asuranidhanena vibhū bhuvam abhyupetya manujeṣu tiṣṭhataḥ //
Note: ayam acyutaś ca vacanena sarasiruhajanmanaḥ prajāḥ
pātum asuranidhanena vibhū bhuvam abhyupetya manujeṣu tiṣṭhataḥ //
surakṛtyam etad avagamya nipuṇam iti mūkadānavaḥ
hantum abhipatati pāṇḍusutaṃ tvarayā tad atra saha gamyatāṃ mayā //
Note: surakṛtyam etad avagamya nipuṇam iti mūkadānavaḥ
hantum abhipatati pāṇḍusutaṃ tvarayā tad atra saha gamyatāṃ mayā //
vivare 'pi nainam anigūḍham abhibhavitum eṣa pārayan
pāpaniratir aviśaṅkitayā vijayaṃ vyavasyati varāhamāyayā //
Note: vivare 'pi na enam anigūḍham abhibhavitum eṣa pārayan
pāpaniratir aviśaṅkitayā vijayaṃ vyavasyati varāhamāyayā //
nihate viḍambitakirātanṛpativapuṣā ripau mayā
muktaniśitaviśikhaḥ prasabhaṃ mṛgayāvivādam ayam ācariṣyati //
Note: nihate viḍambitakirātanṛpativapuṣā ripau mayā
muktaniśitaviśikhaḥ prasabhaṃ mṛgayāvivādam ayam ācariṣyati //
tapasā nipīḍitakṛśasya virahitasahāyasampadaḥ
sattvavihitam atulaṃ bhujayor balam asya paśyata mṛdhe 'dhikupyataḥ //
Note: tapasā nipīḍitakṛśasya virahitasahāyasampadaḥ
sattvavihitam atulaṃ bhujayor balam asya paśyata mṛdhe 'dhikupyataḥ //
iti tān udāram anunīya viṣamaharicandanālinā
gharmajanitapulakena lasadgajamauktikāvaliguṇena vakṣasā //
Note: iti tān udāram anunīya viṣamaharicandanālinā
gharmajanitapulakena lasadgajamauktikāvaliguṇena vakṣasā //
vadanena puṣpitalatāntaniyamitavilambitamaulinā
bibhrad aruṇanayanena rucaṃ śikhipicchalāñchitakapolabhittinā //
Note: vadanena puṣpitalatāntaniyamitavilambitamaulinā
bibhrad aruṇanayanena rucaṃ śikhipicchalāñchitakapolabhittinā //
bṛhadudvahañ jaladanādi dhanur upahitaikamārgaṇam
meghanicaya iva saṃvavṛte ruciraḥ kirātapṛtanāpatiḥ śivaḥ //
Note: bṛhadudvahañ jaladanādi dhanur upahitaikamārgaṇam
meghanicaya iva saṃvavṛte ruciraḥ kirātapṛtanāpatiḥ śivaḥ //
anukūlam asya ca vicintya gaṇapatibhir āttavigrahaiḥ
śūlaparaśuśaracāpabhṛtair mahatī vanecaracamūr vinirmame //
Note: anukūlam asya ca vicintya gaṇapatibhir āttavigrahaiḥ
śūlaparaśuśaracāpabhṛtair mahatī vanecaracamūr vinirmame //
viracayya kānanavibhāgam anugiram atheśvarājñayā
bhīmaninadapihitorubhuvaḥ parito 'padiśya mṛgayāṃ pratasthire //
Note: viracayya kānanavibhāgam anugiram athā iśvarājñayā
bhīmaninadapihitorubhuvaḥ parito 'padiśya mṛgayāṃ pratasthire //
kṣubhitābhiniḥsṛtavibhinnaśakunimṛgayūthaniḥsvanaiḥ
pūrṇapṛthuvanaguhāvivaraḥ sahasā bhayād iva rarāsa bhūdharaḥ //
Note: kṣubhitābhiniḥsṛtavibhinnaśakunimṛgayūthaniḥsvanaiḥ
pūrṇapṛthuvanaguhāvivaraḥ sahasā bhayād iva rarāsa bhūdharaḥ //
na virodhinī ruṣam iyāya pathi mṛgavihaṅgasaṃhatiḥ
ghnanti sahajam api bhūribhiyaḥ samam āgatāḥ sapadi vairam āpadaḥ //
Note: na virodhinī ruṣam iyāya pathi mṛgavihaṅgasaṃhatiḥ
ghnanti sahajam api bhūribhiyaḥ samam āgatāḥ sapadi vairam āpadaḥ //
camarīgaṇair gaṇabalasya balavati bhaye 'py upasthite
vaṃśavitatiṣu viṣaktapṛthupriyabālavāladhibhir ādade dhṛtiḥ //
Note: camarīgaṇair gaṇabalasya balavati bhaye 'py upasthite
vaṃśavitatiṣu viṣaktapṛthupriyabālavāladhibhir ādade dhṛtiḥ //
harasainikāḥ pratibhaye 'pi gajamadasugandhikesaraiḥ
svastham abhidadṛśire sahasā pratibodhajṛmbhamukhair mṛgādhipaiḥ //
Note: harasainikāḥ pratibhaye 'pi gajamadasugandhikesaraiḥ
svastham abhidadṛśire sahasā pratibodhajṛmbhamukhair mṛgādhipaiḥ //
bibharāṃbabhūvur apavṛttajaṭharaśapharīkulākulāḥ
paṅkaviṣamitataṭāḥ saritaḥ karirugṇacandanarasāruṇaṃ payaḥ //
Note: bibharāṃbabhūvur apavṛttajaṭharaśapharīkulākulāḥ
paṅkaviṣamitataṭāḥ saritaḥ karirugṇacandanarasāruṇaṃ payaḥ //
mahiṣakṣatāgurutamālanaladasurabhiḥ sadāgatiḥ
vyastaśukanibhaśilākusumaḥ praṇudan vavau vanasadāṃ pariśramam //
Note: mahiṣakṣatāgurutamālanaladasurabhiḥ sadāgatiḥ
vyastaśukanibhaśilākusumaḥ praṇudan vavau vanasadāṃ pariśramam //
mathitāmbhaso rayavikīrṇamṛditakadalīgavedhukāḥ
klāntajalaruhalatāḥ sarasīr vidadhe nidāgha iva sattvasamplavaḥ //
Note: mathitāmbhaso rayavikīrṇamṛditakadalīgavedhukāḥ
klāntajalaruhalatāḥ sarasīr vidadhe nidāgha iva sattvasamplavaḥ //
iti cālayann acalasānuvanagahanajān umāpatiḥ
prāpa muditahariṇīdaśanakṣatavīrudhaṃ vasatim aindrasūnavīm //
Note: iti cālayann acalasānuvanagahanajān umāpatiḥ
prāpa muditahariṇīdaśanakṣatavīrudhaṃ vasatim aindrasūnavīm //
sa tam āsasāda ghananīlam abhimukham upasthitaṃ muneḥ
pitranikaṣaṇavibhinnabhuvaṃ danujaṃ dadhānam atha saukaraṃ vapuḥ //
Note: sa tam āsasāda ghananīlam abhimukham upasthitaṃ muneḥ
pitranikaṣaṇavibhinnabhuvaṃ danujaṃ dadhānam atha saukaraṃ vapuḥ //
kacchānte surasarito nidhāya senām anvatiḥ sakatipayaiḥ kirātavaryaiḥ
pracchannas tarugahanaiḥ sagulmajālair lakṣmīvān anupadam asya sampratasthe //
Note: kacchānte surasarito nidhāya senām anvatiḥ sakatipayaiḥ kirātavaryaiḥ
pracchannas tarugahanaiḥ sagulmajālair lakṣmīvān anupadam asya sampratasthe //
vapuṣāṃ parameṇa bhūdharāṇām atha sambhāvyaparākramaṃ vibhede
mṛgam āśu vilokayāṃcakāra sthiradaṃṣṭrogramukhaṃ mahendrasūnuḥ //
Note: vapuṣāṃ parameṇa bhūdharāṇām atha sambhāvyaparākramaṃ vibhede
mṛgam āśu vilokayāṃcakāra sthiradaṃṣṭrogramukhaṃ mahendrasūnuḥ //
sphuṭabaddhasaṭonnatiḥ sa dūrād abhidhāvann avadhīritānyakṛtyaḥ
jayam icchati tasya jātaśaṅke manasīmaṃ muhur ādade vitarkam //
Note: sphuṭabaddhasaṭonnatiḥ sa dūrād abhidhāvann avadhīritānyakṛtyaḥ
jayam icchati tasya jātaśaṅke manasi imaṃ muhur ādade vitarkam //
ghanapotravidīrṇaśālamūlo nibiḍaskandhanikāṣarugṇavapraḥ
ayam ekacaro 'bhivartate māṃ samarāyeva samājuhūṣamāṇaḥ //
Note: ghanapotravidīrṇaśālamūlo nibiḍaskandhanikāṣarugṇavapraḥ
ayam ekacaro 'bhivartate māṃ samarāya iva samājuhūṣamāṇaḥ //
iha vītabhayās taponubhāvāj jahati vyālamṛgāḥ pareṣu vṛttim
mayi tāṃ sutarām ayaṃ vidhatte vikṛtiḥ kiṃ nu bhaved iyaṃ nu māyā //
Note: iha vītabhayās taponubhāvāj jahati vyālamṛgāḥ pareṣu vṛttim
mayi tāṃ sutarām ayaṃ vidhatte vikṛtiḥ kiṃ nu bhaved iyaṃ nu māyā //
athavaiṣa kṛtajñayeva pūrvaṃ bhṛśam āsevitayā ruṣā na muktaḥ
avadhūya virodhinīḥ kim ārān mṛgajātīr abhiyāti māṃ javena //
Note: athava aiṣa kṛtajñaya īva pūrvaṃ bhṛśam āsevitayā ruṣā na muktaḥ
avadhūya virodhinīḥ kim ārān mṛgajātīr abhiyāti māṃ javena //
na mṛgaḥ khalu ko 'py ayaṃ jighāṃsuḥ skhalati hy atra tathā bhṛśaṃ mano me
vimalaṃ kaluṣībhavac ca cetaḥ kathayaty eva hitaiṣiṇaṃ ripuṃ vā //
Note: na mṛgaḥ khalu ko 'py ayaṃ jighāṃsuḥ skhalati hy atra tathā bhṛśaṃ mano me
vimalaṃ kaluṣībhavac ca cetaḥ kathayaty eva hitaiṣiṇaṃ ripuṃ vā //
munir asmi nirāgasaḥ kuto me bhayam ity eṣa na bhūtaye 'bhimānaḥ
paravṛddhiṣu baddhamatsarāṇāṃ kim iva hy asti durātmanām alaṅghyam //
Note: munir asmi nirāgasaḥ kuto me bhayam ity eṣa na bhūtaye 'bhimānaḥ
paravṛddhiṣu baddhamatsarāṇāṃ kim iva hy asti durātmanām alaṅghyam //
danujaḥ svid ayaṃ kṣapācaro vā vanaje neti balaṃ bad asti sattve
abhibhūya tathā hi meghanīlaḥ sakalaṃ kampayatīva śailarājam //
Note: danujaḥ svid ayaṃ kṣapācaro vā vanaje na iti balaṃ bad asti sattve
abhibhūya tathā hi meghanīlaḥ sakalaṃ kampayati iva śailarājam //
ayam eva mṛgavyasattrakāmaḥ prahariṣyan mayi māyayā śamasthe
pṛthubhir dhvajinīsravair akārṣīc cakitodbhrāntamṛgāṇi kānanāni //
Note: ayam eva mṛgavyasattrakāmaḥ prahariṣyan mayi māyayā śamasthe
pṛthubhir dhvajinīsravair akārṣīc cakitodbhrāntamṛgāṇi kānanāni //
bahuśaḥ kṛtasatkṛter vidhātuṃ priyam icchann athavā suyodhanasya
kṣubhitaṃ vanagocarābhiyogād gaṇam āśiśriyad ākulaṃ tiraścām //
Note: bahuśaḥ kṛtasatkṛter vidhātuṃ priyam icchann athavā suyodhanasya
kṣubhitaṃ vanagocarābhiyogād gaṇam āśiśriyad ākulaṃ tiraścām //
avalīḍhasanābhir aśvasenaḥ prasabhaṃ khāṇḍavajātavedasā vā
pratikartum upāgataḥ samanyuḥ kṛtamanyur yadi vā vṛkodareṇa //
Note: avalīḍhasanābhir aśvasenaḥ prasabhaṃ khāṇḍavajātavedasā vā
pratikartum upāgataḥ samanyuḥ kṛtamanyur yadi vā vṛkodareṇa //
balaśālitayā yathā tathā vā dhiyam ucchedaparāmayaṃ dadhānaḥ
niyamena mayā nibarhaṇīyaḥ paramaṃ lābham arātibhaṅgam āhuḥ //
Note: balaśālitayā yathā tathā vā dhiyam ucchedaparāmayaṃ dadhānaḥ
niyamena mayā nibarhaṇīyaḥ paramaṃ lābham arātibhaṅgam āhuḥ //
kuru tāta tapāṃsy amārgadāyī vijayāyety alam anvaśān munir mām
balinaś ca vadhād ṛte 'sya śakyaṃ vrasaṃrakṣaṇam anyathā na kartum //
Note: kuru tāta tapāṃsy amārgadāyī vijayāya ity alam anvaśān munir mām
balinaś ca vadhād ṛte 'sya śakyaṃ vrasaṃrakṣaṇam anyathā na kartum //
iti tena vicintya cāpanāma prathamaṃ pauruṣacihnam ālalambe
upalabdhaguṇaḥ parasya bhede sacivaḥ śuddha ivādade ca bāṇaḥ //
Note: iti tena vicintya cāpanāma prathamaṃ pauruṣacihnam ālalambe
upalabdhaguṇaḥ parasya bhede sacivaḥ śuddha ivā adade ca bāṇaḥ //
anubhāvavatā guru sthiratvād avisaṃvādi dhanur dhanaṃjayena
svabalavyasane 'pi pīḍyamānaṃ guṇavan mitram ivānatiṃ prapede //
Note: anubhāvavatā guru sthiratvād avisaṃvādi dhanur dhanaṃjayena
svabalavyasane 'pi pīḍyamānaṃ guṇavan mitram ivā anatiṃ prapede //
pravikarṣaninādabhinnarandhraḥ padaviṣṭambhanipīḍitas tadānīm
adhirohati gāṇḍivaṃ maheṣau sakalaḥ saṃśayam āruroha śailaḥ //
Note: pravikarṣaninādabhinnarandhraḥ padaviṣṭambhanipīḍitas tadānīm
adhirohati gāṇḍivaṃ maheṣau sakalaḥ saṃśayam āruroha śailaḥ //
dadṛśe 'tha savismayaṃ śivena sthirapūrṇāyatacāpamaṇḍalasthaḥ
racitas tisṛṇāṃ purāṃ vidhātuṃ vadham ātmeva bhayānakaḥ pareṣām //
Note: dadṛśe 'tha savismayaṃ śivena sthirapūrṇāyatacāpamaṇḍalasthaḥ
racitas tisṛṇāṃ purāṃ vidhātuṃ vadham ātma īva bhayānakaḥ pareṣām //
vicakarṣa ca saṃhiteṣur uccaiś caraṇāskandananāmitācalendraḥ
dhanurāyatabhogavāsukijyāvadanagranthivimuktavahni śambhuḥ //
Note: vicakarṣa ca saṃhiteṣur uccaiś caraṇāskandananāmitācalendraḥ
dhanurāyatabhogavāsukijyāvadanagranthivimuktavahni śambhuḥ //
sa bhavasya bhavakṣayaikahetoḥ sitasapteś ca vidhāsyatoḥ sahārtham
ripur āpa parābhavāya madhyaṃ prakṛtipratyayayor ivānubandhaḥ //
Note: sa bhavasya bhavakṣayaikahetoḥ sitasapteś ca vidhāsyatoḥ saha artham
ripur āpa parābhavāya madhyaṃ prakṛtipratyayayor iva anubandhaḥ //
atha dīpitavārivāhavartmā ravavitrāsitavāraṇād avāryaḥ
nipapāta javādiṣu pinākān mahato 'bhrād iva vaidyutaḥ kṛśānuḥ //
Note: atha dīpitavārivāhavartmā ravavitrāsitavāraṇād avāryaḥ
nipapāta javādiṣu pinākān mahato 'bhrād iva vaidyutaḥ kṛśānuḥ //
vrajato 'sya bṛhat patattrajanmā kṛtatārkṣyopanipātavegaśaṅkaḥ
pratinādamahān mahoragāṇāṃ hṛdayaśrotrabhid utpapāta nādaḥ //
Note: vrajato 'sya bṛhat patattrajanmā kṛtatārkṣyopanipātavegaśaṅkaḥ
pratinādamahān mahoragāṇāṃ hṛdayaśrotrabhid utpapāta nādaḥ //
nayanād iva śūlinaḥ pravṛttair manaso 'py āśutaraṃ yataḥ piśaṅgaiḥ
vidadhe vilasattaḍillatābhaiḥ kiraṇair vyomani mārgaṇasya mārgaḥ //
Note: nayanād iva śūlinaḥ pravṛttair manaso 'py āśutaraṃ yataḥ piśaṅgaiḥ
vidadhe vilasattaḍillatābhaiḥ kiraṇair vyomani mārgaṇasya mārgaḥ //
apayan dhanuṣaḥ śivāntikasthair vivaresadbhir abhikhyayā jihānaḥ
yugapad dadṛśe viśan varāhaṃ tadupoḍhaiś ca nabhaścaraiḥ pṛṣatkaḥ //
Note: apayan dhanuṣaḥ śivāntikasthair vivaresadbhir abhikhyayā jihānaḥ
yugapad dadṛśe viśan varāhaṃ tadupoḍhaiś ca nabhaścaraiḥ pṛṣatkaḥ //
sa tamālanibhe ripau surāṇāṃ ghananīhāra ivāviṣaktavegaḥ
bhayaviplutam īkṣito nabhaḥsthair jagatīṃ grāha ivāpagāṃ jagāhe //
Note: sa tamālanibhe ripau surāṇāṃ ghananīhāra iva aviṣaktavegaḥ
bhayaviplutam īkṣito nabhaḥsthair jagatīṃ grāha iva apagāṃ jagāhe //
sapadi priyarūpaparvarekhaḥ sitalohāgranakhaḥ kham āsasāda
kupitāntakatarjanāṅguliśrīr vyathayan prāṇabhṛtaḥ kapidhvajeṣu //
Note: sapadi priyarūpaparvarekhaḥ sitalohāgranakhaḥ kham āsasāda
kupitāntakatarjanāṅguliśrīr vyathayan prāṇabhṛtaḥ kapidhvajeṣu //
paramāstraparigrahorutejaḥ sphuradulkākṛti vikṣipan vaneṣu
sa javena patan paraḥśatānāṃ patatāṃ vrāta ivāravaṃ vitene //
Note: paramāstraparigrahorutejaḥ sphuradulkākṛti vikṣipan vaneṣu
sa javena patan paraḥśatānāṃ patatāṃ vrāta ivā aravaṃ vitene //
avibhāvitaniṣkramaprayāṇaḥ śamitāyāma ivātiraṃhasā saḥ
saha pūrvataraṃ nu cittavṛtter apatitvā nu cakāra lakṣyabhedam //
Note: avibhāvitaniṣkramaprayāṇaḥ śamitāyāma iva atiraṃhasā saḥ
saha pūrvataraṃ nu cittavṛtter apatitvā nu cakāra lakṣyabhedam //
sa vṛṣadhvajasāyakāvabhinnaṃ jayahetuḥ pratikāyam eṣaṇīyam
laghu sādhayituṃ śaraḥ prasehe vidhinevārtham udīritaṃ prayatnaḥ //
Note: sa vṛṣadhvajasāyakāvabhinnaṃ jayahetuḥ pratikāyam eṣaṇīyam
laghu sādhayituṃ śaraḥ prasehe vidhina īva artham udīritaṃ prayatnaḥ //
avivekavṛthāśramāv ivārthaṃ kṣayalobhāv iva saṃśritānurāgam
vijigīṣum ivānayapramādāv avasādaṃ viśikhau vininyatus tam //
Note: avivekavṛthāśramāv iva arthaṃ kṣayalobhāv iva saṃśritānurāgam
vijigīṣum ivā anayapramādāv avasādaṃ viśikhau vininyatus tam //
atha dīrghatamaṃ tamaḥ pravekṣyan sahasā rugṇrayaḥ sa sambhrameṇa
nipatantam ivoṣṇaraśmim urvyāṃ valayībhūtataruṃ dharāṃ ca mene //
Note: atha dīrghatamaṃ tamaḥ pravekṣyan sahasā rugṇrayaḥ sa sambhrameṇa
nipatantam iva uṣṇaraśmim urvyāṃ valayībhūtataruṃ dharāṃ ca mene //
sa gataḥ kṣitim uṣṇaśoṇitārdraḥ khuradaṃṣṭrāgranipātadāritāśmā
asubhiḥ kṣaṇam īkṣitendrasūnir vihitāmarṣagurudhvanir nirāse //
Note: sa gataḥ kṣitim uṣṇaśoṇitārdraḥ khuradaṃṣṭrāgranipātadāritāśmā
asubhiḥ kṣaṇam īkṣitendrasūnir vihitāmarṣagurudhvanir nirāse //
sphuṭapauruṣam āpapāta pārthas tam atha prājyaśaraḥ śaraṃ jighṛkṣuḥ
na tathā kṛtavedināṃ kariṣyan priyatām eti yathā kṛtāvadānaḥ //
Note: sphuṭapauruṣam āpapāta pārthas tam atha prājyaśaraḥ śaraṃ jighṛkṣuḥ
na tathā kṛtavedināṃ kariṣyan priyatām eti yathā kṛtāvadānaḥ //
upakāra ivāsati prayuktaḥ sthitim aprāpya mṛge gataḥ praṇāśam
kṛtaśaktir avāṅmukho gurutvāj janitavrīḍa ivātmapauruṣeṇa //
Note: upakāra iva asati prayuktaḥ sthitim aprāpya mṛge gataḥ praṇāśam
kṛtaśaktir avāṅmukho gurutvāj janitavrīḍa ivā atmapauruṣeṇa //
sa samuddharatā vicintya tena svarucaṃ kīrtim ivottamāṃ dadhānaḥ
anuyukta iva svavārtam uccaiḥ parirebhe nu bhṛśaṃ vilocanābhyām //
Note: sa samuddharatā vicintya tena svarucaṃ kīrtim iva uttamāṃ dadhānaḥ
anuyukta iva svavārtam uccaiḥ parirebhe nu bhṛśaṃ vilocanābhyām //
tatra kārmukabhṛtaṃ mahābhujaḥ paśyati sma sahasā vanecaram
saṃnikāśayitum agrataḥ sthitaṃ śāsanaṃ kusumacāpavidviṣaḥ //
Note: tatra kārmukabhṛtaṃ mahābhujaḥ paśyati sma sahasā vanecaram
saṃnikāśayitum agrataḥ sthitaṃ śāsanaṃ kusumacāpavidviṣaḥ //
sa prayujya tanaye mahīpater ātmajātisadṛśīṃ kilānatim
sāntvapūrvam abhinītihetukaṃ vaktum ittham upacakrame vacaḥ //
Note: sa prayujya tanaye mahīpater ātmajātisadṛśīṃ kilā anatim
sāntvapūrvam abhinītihetukaṃ vaktum ittham upacakrame vacaḥ //
śāntatā vinayayogi mānasaṃ bhūridhāma vimalaṃ tapaḥ śrutam
prāha te nu sadṛśī divaukasām anvavāyam avadātam ākṛtiḥ //
Note: śāntatā vinayayogi mānasaṃ bhūridhāma vimalaṃ tapaḥ śrutam
prāha te nu sadṛśī divaukasām anvavāyam avadātam ākṛtiḥ //
dīpitas tvam anubhāvasampadā gauraveṇa laghayan mahībhṛtaḥ
rājase munir apīha kārayann ādhipatyam iva śātamanyavam //
Note: dīpitas tvam anubhāvasampadā gauraveṇa laghayan mahībhṛtaḥ
rājase munir api iha kārayann ādhipatyam iva śātamanyavam //
tāpaso 'pi vibhutām upeyivān āspadaṃ tvam asi sarvasampadām
dṛśyate hi bhavato vinā janair anvitasya sacivair iva dyutiḥ //
Note: tāpaso 'pi vibhutām upeyivān āspadaṃ tvam asi sarvasampadām
dṛśyate hi bhavato vinā janair anvitasya sacivair iva dyutiḥ //
vismayaḥ ka iva vā jayaśriyā naiva muktir api te davīyasī
īpsitasya na bhaved upāśrayaḥ kasya nirjitarajastamoguṇaḥ //
Note: vismayaḥ ka iva vā jayaśriyā na eva muktir api te davīyasī
īpsitasya na bhaved upāśrayaḥ kasya nirjitarajastamoguṇaḥ //
hrepayann ahimatejasaṃ tviṣā sa tvam ittham upapannapauruṣaḥ
hartum arhasi varāhabhedinaṃ nainam asmadadhipasya sāyakam //
Note: hrepayann ahimatejasaṃ tviṣā sa tvam ittham upapannapauruṣaḥ
hartum arhasi varāhabhedinaṃ na enam asmadadhipasya sāyakam //
smaryate tanubhṛtāṃ sanātanaṃ nyāyyam ācaritam uttamair nṛbhiḥ
dhvaṃsate yadi bhavādṛśas tataḥ kaḥ prayātu vada tena vartmanā //
Note: smaryate tanubhṛtāṃ sanātanaṃ nyāyyam ācaritam uttamair nṛbhiḥ
dhvaṃsate yadi bhavādṛśas tataḥ kaḥ prayātu vada tena vartmanā //
ākumāram upadeṣṭum icchavaḥ saṃnivṛttim apathān mahāpadaḥ
yogaśaktijitajanmamṛtyavaḥ śīlayanti yatayaḥ suśīlatām //
Note: ākumāram upadeṣṭum icchavaḥ saṃnivṛttim apathān mahāpadaḥ
yogaśaktijitajanmamṛtyavaḥ śīlayanti yatayaḥ suśīlatām //
tiṣṭhatāṃ tapasi puṇyam āsajan sampado 'nuguṇayan sukhaiṣiṇām
yogināṃ pariṇaman vimuktaye kena nāstu vinayaḥ satāṃ priyaḥ //
Note: tiṣṭhatāṃ tapasi puṇyam āsajan sampado 'nuguṇayan sukhaiṣiṇām
yogināṃ pariṇaman vimuktaye kena na astu vinayaḥ satāṃ priyaḥ //
nūnam atrabhavataḥ śarākṛtiṃ sarvathāyam anuyāti sāyakaḥ
so 'yam ity anupapannasaṃśayaḥ kāritas tvam apathe padaṃ yayā //
Note: nūnam atrabhavataḥ śarākṛtiṃ sarvatha āyam anuyāti sāyakaḥ
so 'yam ity anupapannasaṃśayaḥ kāritas tvam apathe padaṃ yayā //
anyadīyaviśikhe na kevalaṃ niḥspṛhasya bhavitavyam āhṛte
nighnataḥ paranibarhitaṃ mṛgaṃ vrīḍitavyam api te sacetasaḥ //
Note: anyadīyaviśikhe na kevalaṃ niḥspṛhasya bhavitavyam āhṛte
nighnataḥ paranibarhitaṃ mṛgaṃ vrīḍitavyam api te sacetasaḥ //
saṃtataṃ niśamayanta utsukā yaiḥ prayānti mudam asya sūrayaḥ
kīrtitāni hasite 'pi tāni yaṃ vrīḍayanti caritāni māninam //
Note: saṃtataṃ niśamayanta utsukā yaiḥ prayānti mudam asya sūrayaḥ
kīrtitāni hasite 'pi tāni yaṃ vrīḍayanti caritāni māninam //
anyadoṣam iva saḥ svakaṃ guṇaṃ khyāpayet katham adhṛṣṭatājaḍaḥ
ucyate sa khalu kāryavattayā dhig vibhinnabudhasetum arthitām //
Note: anyadoṣam iva saḥ svakaṃ guṇaṃ khyāpayet katham adhṛṣṭatājaḍaḥ
ucyate sa khalu kāryavattayā dhig vibhinnabudhasetum arthitām //
durvacaṃ tad atha mā sma bhūn mṛgas tvāv asau yad akariṣyad ojasā
nainam āśu yadi vāhinīpatiḥ pratyapatsyata śitena pattriṇā //
Note: durvacaṃ tad atha mā sma bhūn mṛgas tvāv asau yad akariṣyad ojasā
na enam āśu yadi vāhinīpatiḥ pratyapatsyata śitena pattriṇā //
ko nv imaṃ harituraṅgam āyudhastheyasīṃ dadhatam aṅgasaṃhatim
vegavattaramṛte camūpater hantum arhati śareṇa daṃṣṭriṇam //
Note: ko nv imaṃ harituraṅgam āyudhastheyasīṃ dadhatam aṅgasaṃhatim
vegavattaramṛte camūpater hantum arhati śareṇa daṃṣṭriṇam //
mitram iṣṭam upakāri saṃśaye medinīpatir ayaṃ tathā ca te
taṃ virodhya bhavatā nirāsi mā sajjanaikavasatiḥ kṛtajñatā //
Note: mitram iṣṭam upakāri saṃśaye medinīpatir ayaṃ tathā ca te
taṃ virodhya bhavatā nirāsi mā sajjanaikavasatiḥ kṛtajñatā //
labhyam ekasukṛtena durlabhā rakṣitāram asurakṣyabhūtayaḥ
svantam antavirasā jigīṣatāṃ mitralābham anu lābhasampadaḥ //
Note: labhyam ekasukṛtena durlabhā rakṣitāram asurakṣyabhūtayaḥ
svantam antavirasā jigīṣatāṃ mitralābham anu lābhasampadaḥ //
cañcalaṃ vasu nitāntam unnatā medinīm api haranty arātayaḥ
bhūdharasthiram upeyam āgataṃ māvamaṃsta suhṛdaṃ mahīpatim //
Note: cañcalaṃ vasu nitāntam unnatā medinīm api haranty arātayaḥ
bhūdharasthiram upeyam āgataṃ ma āvamaṃsta suhṛdaṃ mahīpatim //
jetum eva bhavatā tapasyate nāyudhāni dadhate mumukṣavaḥ
prāpsyate ca sakalaṃ mahībhṛtā saṃgatena tapasaḥ phalaṃ tvayā //
Note: jetum eva bhavatā tapasyate nā ayudhāni dadhate mumukṣavaḥ
prāpsyate ca sakalaṃ mahībhṛtā saṃgatena tapasaḥ phalaṃ tvayā //
vājibhūmir ibharājakānanaṃ santi ratnanicayāś ca bhūriśaḥ
kāñcanena kim ivāsya pattriṇā kevalaṃ na sahate vilaṅghanam //
Note: vājibhūmir ibharājakānanaṃ santi ratnanicayāś ca bhūriśaḥ
kāñcanena kim iva asya pattriṇā kevalaṃ na sahate vilaṅghanam //
sāvalepam upalipsate parair abhyupaiti vikṛtiṃ rajasy api
arthitas tu na mahān samīhate jīvitaṃ kimu dhanaṃ dhanāyitum //
Note: sāvalepam upalipsate parair abhyupaiti vikṛtiṃ rajasy api
arthitas tu na mahān samīhate jīvitaṃ kimu dhanaṃ dhanāyitum //
tat tadīyaviśikhātisarjanād astu vāṃ guru yadṛcchayāgatam
rāghavaplavagarājayor iva prema yuktam itaretarāśrayam //
Note: tat tadīyaviśikhātisarjanād astu vāṃ guru yadṛcchayā āgatam
rāghavaplavagarājayor iva prema yuktam itaretarāśrayam //
nābhiyoktum anṛtaṃ tvam iṣyate kas tapasviviśikheṣu cādaraḥ
santi bhūbhṛti śarā hi naḥ pare ye parākramavasūni vajriṇaḥ //
Note: na abhiyoktum anṛtaṃ tvam iṣyate kas tapasviviśikheṣu cā adaraḥ
santi bhūbhṛti śarā hi naḥ pare ye parākramavasūni vajriṇaḥ //
mārgaṇair atha tava prayojanaṃ nāthase kimu patiṃ na bhūbhṛtaḥ
tvadvidhaṃ suhṛdam etya sa arthinaṃ kiṃ na yacchati vijitya medinīm //
Note: mārgaṇair atha tava prayojanaṃ nāthase kimu patiṃ na bhūbhṛtaḥ
tvadvidhaṃ suhṛdam etya sa arthinaṃ kiṃ na yacchati vijitya medinīm //
tena sūrir upakāritādhanaḥ kartum icchati na yācitaṃ vṛthā
sīdatām anubhavann ivārthināṃ veda yat praṇayabhaṅgavedanām //
Note: tena sūrir upakāritādhanaḥ kartum icchati na yācitaṃ vṛthā
sīdatām anubhavann iva arthināṃ veda yat praṇayabhaṅgavedanām //
śaktir arthapatiṣu svayaṃgrahaṃ prema kārayati vā niratyayam
kāraṇadvayam idaṃ nirasyataḥ prārthanādhikabale vipatphalā //
Note: śaktir arthapatiṣu svayaṃgrahaṃ prema kārayati vā niratyayam
kāraṇadvayam idaṃ nirasyataḥ prārthanādhikabale vipatphalā //
astravedam adhigamya tattvataḥ kasya ceha bhujavīryaśālinaḥ
jāmadagnyam apahāya gīyate tāpaseṣu caritārtham āyudham //
Note: astravedam adhigamya tattvataḥ kasya ca iha bhujavīryaśālinaḥ
jāmadagnyam apahāya gīyate tāpaseṣu caritārtham āyudham //
abhyaghāni municāpalāt tvayā yan mṛgaḥ kṣitipateḥ parigrahaḥ
akṣamiṣṭa tad ayaṃ pramādyatāṃ saṃvṛṇoti khalu doṣam ajñatā //
Note: abhyaghāni municāpalāt tvayā yan mṛgaḥ kṣitipateḥ parigrahaḥ
akṣamiṣṭa tad ayaṃ pramādyatāṃ saṃvṛṇoti khalu doṣam ajñatā //
janmaveṣatapasāṃ virodhinīṃ mā kṛthāḥ punar amūm apakriyām
āpad ety ubhayalokadūṣaṇī vartamānam apathe hi durmatim //
Note: janmaveṣatapasāṃ virodhinīṃ mā kṛthāḥ punar amūm apakriyām
āpad ety ubhayalokadūṣaṇī vartamānam apathe hi durmatim //
yaṣṭum icchasi pitṝn na sāmprataṃ saṃvṛto 'rcicayiṣur divaukasaḥ
dātum eva padavīm api kṣamaḥ kiṃ mṛge 'ṅga viśikhaṃ nyavīviśaḥ //
Note: yaṣṭum icchasi pitṝn na sāmprataṃ saṃvṛto 'rcicayiṣur divaukasaḥ
dātum eva padavīm api kṣamaḥ kiṃ mṛge 'ṅga viśikhaṃ nyavīviśaḥ //
sajjano 'si vijahīhi cāpalaṃ sarvadā ka iva vā sahiṣyate
vāridhīn iva yugāntavāyavaḥ kṣobhayanty anibhṛtā gurūn api //
Note: sajjano 'si vijahīhi cāpalaṃ sarvadā ka iva vā sahiṣyate
vāridhīn iva yugāntavāyavaḥ kṣobhayanty anibhṛtā gurūn api //
astravedavid ayaṃ mahīpatiḥ parvatīya iti māvajīgaṇaḥ
gopituṃ bhuvam imāṃ marutvatā śailavāsam anunīya lambhitaḥ //
Note: astravedavid ayaṃ mahīpatiḥ parvatīya iti ma āvajīgaṇaḥ
gopituṃ bhuvam imāṃ marutvatā śailavāsam anunīya lambhitaḥ //
tat titikṣitam idaṃ mayā muner ity avocata vacaś camūpatiḥ
bāṇam atrabhavate nijaṃ diśann āpnuhi tvam api sarvasampadaḥ //
Note: tat titikṣitam idaṃ mayā muner ity avocata vacaś camūpatiḥ
bāṇam atrabhavate nijaṃ diśann āpnuhi tvam api sarvasampadaḥ //
ātmanīnam upatiṣṭhate guṇāḥ sambhavanti viramanti cāpadaḥ
ity anekaphalabhāji mā sma bhūd arthitā katham ivāryasaṃgame //
Note: ātmanīnam upatiṣṭhate guṇāḥ sambhavanti viramanti cā apadaḥ
ity anekaphalabhāji mā sma bhūd arthitā katham ivā aryasaṃgame //
dṛśyatām ayam anokahāntare tigmahetipṛtanābhir anvitaḥ
sāhivīcir iva sindhur uddhato bhūpatiḥ samayasetuvāritaḥ //
Note: dṛśyatām ayam anokahāntare tigmahetipṛtanābhir anvitaḥ
sāhivīcir iva sindhur uddhato bhūpatiḥ samayasetuvāritaḥ //
sajyaṃ dhanur vahati yo 'hipatisthavīyaḥ stheyāñ jayan harituraṅgamaketulakṣmīm
asyānukūlaya matiṃ matimann anena sakhyā sukhaṃ samabhiyāsyasi cintitāni //
Note: sajyaṃ dhanur vahati yo 'hipatisthavīyaḥ stheyāñ jayan harituraṅgamaketulakṣmīm
asya anukūlaya matiṃ matimann anena sakhyā sukhaṃ samabhiyāsyasi cintitāni //
tataḥ kirātasya vacobhir uddhataiḥ parāhataḥ śaila ivārṇavāmbubhiḥ
jahau na dhairyaṃ kupito 'pi pāṇḍavaḥ sudurgrahāntaḥkaraṇā hi sādhavaḥ //
Note: tataḥ kirātasya vacobhir uddhataiḥ parāhataḥ śaila iva arṇavāmbubhiḥ
jahau na dhairyaṃ kupito 'pi pāṇḍavaḥ sudurgrahāntaḥkaraṇā hi sādhavaḥ //
saleśam ulliṅgitaśātraveṅgitaḥ kṛtī girāṃ vistaratattvasaṃgrahe
ayaṃ pramāṇīkṛtakālasādhanaḥ praśāntasaṃrambha ivādade vacaḥ //
Note: saleśam ulliṅgitaśātraveṅgitaḥ kṛtī girāṃ vistaratattvasaṃgrahe
ayaṃ pramāṇīkṛtakālasādhanaḥ praśāntasaṃrambha ivā adade vacaḥ //
viviktavarṇābharaṇā sukhaśrutiḥ prasādayantī hṛdayāny api dviṣām
pravartate nākṛtapuṇyakarmaṇāṃ prasannagambhīrapadā sarasvatī //
Note: viviktavarṇābharaṇā sukhaśrutiḥ prasādayantī hṛdayāny api dviṣām
pravartate na akṛtapuṇyakarmaṇāṃ prasannagambhīrapadā sarasvatī //
bhavanti te sabhyatamā vipaścitāṃ manogataṃ vāci niveśayanti ye
nayanti teṣv apy upapannanaipuṇā gambhīram arthaṃ katicit prakāśatām //
Note: bhavanti te sabhyatamā vipaścitāṃ manogataṃ vāci niveśayanti ye
nayanti teṣv apy upapannanaipuṇā gambhīram arthaṃ katicit prakāśatām //
stuvanti gurvīm abhidheyasampadaṃ viśuddhimukter apare vipaścitaḥ
iti sthitāyāṃ pratipūruṣaṃ rucau sudurlabhāḥ sarvamanoramā giraḥ //
Note: stuvanti gurvīm abhidheyasampadaṃ viśuddhimukter apare vipaścitaḥ
iti sthitāyāṃ pratipūruṣaṃ rucau sudurlabhāḥ sarvamanoramā giraḥ //
samasya sampādayatā guṇair imāṃ tvayā samāropitabhāra bhāratīm
pragalbham ātmā dhuri dhurya vāgmināṃ vanacareṇāpi satādhiropitaḥ //
Note: samasya sampādayatā guṇair imāṃ tvayā samāropitabhāra bhāratīm
pragalbham ātmā dhuri dhurya vāgmināṃ vanacareṇa api sata ādhiropitaḥ //
prayujya sāmācaritaṃ vilobhanaṃ bhayaṃ vibhedāya dhiyaḥ pradarśitam
tathābhiyuktaṃ ca śilīmukhārthinā yathetaran nyāyyam ivāvabhāsate //
Note: prayujya sāmācaritaṃ vilobhanaṃ bhayaṃ vibhedāya dhiyaḥ pradarśitam
tatha ābhiyuktaṃ ca śilīmukhārthinā yatha ītaran nyāyyam iva avabhāsate //
virodhi siddher iti kartum udyataḥ sa vāritaḥ kiṃ bhavatā na bhūpatiḥ
hite niyojyaḥ khalu bhūtim icchatā sahārthanāśena nṛpo 'nujīvinā //
Note: virodhi siddher iti kartum udyataḥ sa vāritaḥ kiṃ bhavatā na bhūpatiḥ
hite niyojyaḥ khalu bhūtim icchatā saha arthanāśena nṛpo 'nujīvinā //
dhruvaṃ praṇāśaḥ prahitasya pattriṇaḥ śiloccaye tasya vimārgaṇaṃ nayaḥ
na yuktam atrāryajanātilaṅghanaṃ diśaty apāyaṃ hi satām atikramaḥ //
Note: dhruvaṃ praṇāśaḥ prahitasya pattriṇaḥ śiloccaye tasya vimārgaṇaṃ nayaḥ
na yuktam atrā aryajanātilaṅghanaṃ diśaty apāyaṃ hi satām atikramaḥ //
atītasaṃkhyā vihitā mamāgninā śilāmukhāḥ khāṇḍavam attum icchatā
anādṛtasyāmarasāyakeṣv api sthitā kathaṃ śailajanāśuge dhṛtiḥ //
Note: atītasaṃkhyā vihitā mama agninā śilāmukhāḥ khāṇḍavam attum icchatā
anādṛtasya amarasāyakeṣv api sthitā kathaṃ śailajanāśuge dhṛtiḥ //
yadi pramāṇīkṛtam āryaceṣṭitaṃ kim ity adoṣeṇa tiraskṛtā vayam
ayātapūrvā parivādagocaraṃ satāṃ hi vāṇī guṇam eva bhāṣate //
Note: yadi pramāṇīkṛtam āryaceṣṭitaṃ kim ity adoṣeṇa tiraskṛtā vayam
ayātapūrvā parivādagocaraṃ satāṃ hi vāṇī guṇam eva bhāṣate //
guṇāpavādena tadanyaropaṇād bhṛśādhirūḍhasya samañjasaṃ janam
dvidheva kṛtvā hṛdayaṃ nigūhataḥ sphurad asādhor vivṛṇoti vāgasiḥ //
Note: guṇāpavādena tadanyaropaṇād bhṛśādhirūḍhasya samañjasaṃ janam
dvidha īva kṛtvā hṛdayaṃ nigūhataḥ sphurad asādhor vivṛṇoti vāgasiḥ //
vanāśrayāḥ kasya mṛgāḥ parigrahāḥ śṛṇāti yas tān prasabhena tasya te
prahīyatām atra nṛpeṇa mānitā na mānitā cāsti bhavanti ca śriyaḥ //
Note: vanāśrayāḥ kasya mṛgāḥ parigrahāḥ śṛṇāti yas tān prasabhena tasya te
prahīyatām atra nṛpeṇa mānitā na mānitā ca asti bhavanti ca śriyaḥ //
na vartma kasmaicid api pradīyatām iti vrataṃ me vihitaṃ maharṣiṇā
jighāṃsur asmān nihato mayā mṛgo vratābhirakṣā hi satām alaṃkriyā //
Note: na vartma kasmaicid api pradīyatām iti vrataṃ me vihitaṃ maharṣiṇā
jighāṃsur asmān nihato mayā mṛgo vratābhirakṣā hi satām alaṃkriyā //
mṛgān vinighnan mṛgayuḥ svahetunā kṛtopakāraḥ katham icchatāṃ tapaḥ
kṛpeti ced astu mṛgaḥ kṣataḥ kṣaṇād anena pūrvaṃ na mayeti kā gatiḥ //
Note: mṛgān vinighnan mṛgayuḥ svahetunā kṛtopakāraḥ katham icchatāṃ tapaḥ
kṛpa īti ced astu mṛgaḥ kṣataḥ kṣaṇād anena pūrvaṃ na maya īti kā gatiḥ //
anāyudhe sattvajighāṃsite munau kṛpeti vṛttir mahatām akṛtrimā
śarāsanaṃ bibhrati sajyasāyakaṃ kṛtānukampaḥ sa kathaṃ pratīyate //
Note: anāyudhe sattvajighāṃsite munau kṛpa īti vṛttir mahatām akṛtrimā
śarāsanaṃ bibhrati sajyasāyakaṃ kṛtānukampaḥ sa kathaṃ pratīyate //
atho śaras tena madartham ujjhitaḥ phalaṃ ca tasya pratikāyasādhanam
avikṣate tatra mayātmasātkṛte kṛtārthatā nanv adhikā camūpateḥ //
Note: atho śaras tena madartham ujjhitaḥ phalaṃ ca tasya pratikāyasādhanam
avikṣate tatra mayā ātmasātkṛte kṛtārthatā nanv adhikā camūpateḥ //
yad āttha kāmaṃ bhavatā sa yācyatām iti kṣamaṃ naitad analpacetasām
kathaṃ prasahyāharaṇaiṣiṇāṃ priyaḥ parāvanatyā malinīkṛtāḥ śriyaḥ //
Note: yad āttha kāmaṃ bhavatā sa yācyatām iti kṣamaṃ na etad analpacetasām
kathaṃ prasahyā aharaṇaiṣiṇāṃ priyaḥ parāvanatyā malinīkṛtāḥ śriyaḥ //
abhūtam āsajya viruddham īhitaṃ balād alabhyaṃ tava lipsate nṛpaḥ
vijānato 'pi hy anayasya raudratāṃ bhavaty apāye parimohinī matiḥ //
Note: abhūtam āsajya viruddham īhitaṃ balād alabhyaṃ tava lipsate nṛpaḥ
vijānato 'pi hy anayasya raudratāṃ bhavaty apāye parimohinī matiḥ //
asiḥ śarā varma dhanuś ca noccakair vivicya kiṃ prārthitam īśvareṇa te
athāsti śaktiḥ kṛtam eva yācñayā na dūṣitaḥ śaktimatāṃ svayaṃgrahaḥ //
Note: asiḥ śarā varma dhanuś ca na uccakair vivicya kiṃ prārthitam īśvareṇa te
atha asti śaktiḥ kṛtam eva yācñayā na dūṣitaḥ śaktimatāṃ svayaṃgrahaḥ //
sakhā sa yuktaḥ kathitaḥ kathaṃ tvayā yadṛcchayāsūyati yas tapasyate
guṇārjanocchrāyaviruddhabuddhayaḥ prakṛtyamitrā hi satām asādhavaḥ //
Note: sakhā sa yuktaḥ kathitaḥ kathaṃ tvayā yadṛcchayā āsūyati yas tapasyate
guṇārjanocchrāyaviruddhabuddhayaḥ prakṛtyamitrā hi satām asādhavaḥ //
vayaṃ kva varṇāśramarakṣaṇocitāḥ kva jātihīnā mṛgajīvitacchidaḥ
sahāpakṛṣṭair mahatāṃ na saṃgataṃ bhavanti gomāyusakhā na dantinaḥ //
Note: vayaṃ kva varṇāśramarakṣaṇocitāḥ kva jātihīnā mṛgajīvitacchidaḥ
saha apakṛṣṭair mahatāṃ na saṃgataṃ bhavanti gomāyusakhā na dantinaḥ //
paro 'vajānāti yad ajñatājaḍas tad unnatānāṃ na vihanti dhīratām
samānavīryānvayapauruṣeṣu yaḥ karoty atikrāntim asau tiraskriyā //
Note: paro 'vajānāti yad ajñatājaḍas tad unnatānāṃ na vihanti dhīratām
samānavīryānvayapauruṣeṣu yaḥ karoty atikrāntim asau tiraskriyā //
yadā vigṛhṇāti hataṃ tadā yaśaḥ karoti maitrīm atha dūṣitā guṇāḥ
sthitiṃ samīkṣyobhayathā parīkṣakaḥ karoty avajñopahataṃ pṛthagjanam //
Note: yadā vigṛhṇāti hataṃ tadā yaśaḥ karoti maitrīm atha dūṣitā guṇāḥ
sthitiṃ samīkṣya ubhayathā parīkṣakaḥ karoty avajñopahataṃ pṛthagjanam //
mayā mṛgān hantur anena hetunā viruddham ākṣepavacas titikṣitam
śarārtham eṣyaty atha lapsyate gatiṃ śiromaṇiṃ dṛṣṭiviṣāj jighṛkṣataḥ //
Note: mayā mṛgān hantur anena hetunā viruddham ākṣepavacas titikṣitam
śarārtham eṣyaty atha lapsyate gatiṃ śiromaṇiṃ dṛṣṭiviṣāj jighṛkṣataḥ //
itīritākūtam anīlavājinaṃ jayāya dūtaḥ pratitarjya tejasā
yayau samīpaṃ dhvajinīm upeyuṣaḥ prasannarūpasya virūpacakṣuṣaḥ //
Note: itī iritākūtam anīlavājinaṃ jayāya dūtaḥ pratitarjya tejasā
yayau samīpaṃ dhvajinīm upeyuṣaḥ prasannarūpasya virūpacakṣuṣaḥ //
tato 'pavādena patākinīpateś cacāla nirhrādavatī mahācamūḥ
yugāntavātābhihateva kurvatī ninādam ambhonidhivīcisaṃhatiḥ //
Note: tato 'pavādena patākinīpateś cacāla nirhrādavatī mahācamūḥ
yugāntavātābhihata īva kurvatī ninādam ambhonidhivīcisaṃhatiḥ //
raṇāya jaitraḥ pradiśann iva tvarāṃ taraṅgitālambitaketusaṃtatiḥ
puro balānāṃ saghanāmbuśīkaraḥ śanaiḥ pratasthe surabhiḥ samīraṇaḥ //
Note: raṇāya jaitraḥ pradiśann iva tvarāṃ taraṅgitālambitaketusaṃtatiḥ
puro balānāṃ saghanāmbuśīkaraḥ śanaiḥ pratasthe surabhiḥ samīraṇaḥ //
jayāravakṣveḍitanādamūrchitaḥ śarāsanajyātalavāraṇadhvaniḥ
asambhavanbhūdhararājakukṣiṣu prakampayan gām avatastare diśaḥ //
Note: jayāravakṣveḍitanādamūrchitaḥ śarāsanajyātalavāraṇadhvaniḥ
asambhavanbhūdhararājakukṣiṣu prakampayan gām avatastare diśaḥ //
niśātaraudreṣu vikāsatāṃ gataiḥ pradīpayadbhiḥ kakubhām ivāntaram
vanesadāṃ hetiṣu bhinnavigrahair vipusphure raśmimato marīcibhiḥ //
Note: niśātaraudreṣu vikāsatāṃ gataiḥ pradīpayadbhiḥ kakubhām iva antaram
vanesadāṃ hetiṣu bhinnavigrahair vipusphure raśmimato marīcibhiḥ //
udūḍhavakṣaḥsthagitaikadiṅmukho vikṛṣṭavisphāritacāpamaṇḍalaḥ
vitatya pakṣadvayam āyataṃ babhau vibhur guṇānām uparīva madhyagaḥ //
Note: udūḍhavakṣaḥsthagitaikadiṅmukho vikṛṣṭavisphāritacāpamaṇḍalaḥ
vitatya pakṣadvayam āyataṃ babhau vibhur guṇānām upari iva madhyagaḥ //
sugeṣu durgeṣu ca tulyavikramair javād ahaṃpūrvikayā yiyāsubhiḥ
gaṇair avicchedaniruddham ābabhau vanaṃ nirucchvāsam ivākulākulam //
Note: sugeṣu durgeṣu ca tulyavikramair javād ahaṃpūrvikayā yiyāsubhiḥ
gaṇair avicchedaniruddham ābabhau vanaṃ nirucchvāsam ivā akulākulam //
tirohitaśvabhranikuñcarodhasaḥ samaśnuvānāḥ sahasātiriktatām
kirātasainyair apidhāya recitā bhuvaḥ kṣaṇaṃ nimnatayeva bhejire //
Note: tirohitaśvabhranikuñcarodhasaḥ samaśnuvānāḥ sahasa ātiriktatām
kirātasainyair apidhāya recitā bhuvaḥ kṣaṇaṃ nimnataya īva bhejire //
pṛthūruparyastabṛhallatātatir javānilāghūrṇitaśālacandanā
gaṇādhipānāṃ paritaḥ prasāriṇī vanāny avāñcīva cakāra saṃhatiḥ //
Note: pṛthūruparyastabṛhallatātatir javānilāghūrṇitaśālacandanā
gaṇādhipānāṃ paritaḥ prasāriṇī vanāny avāñci iva cakāra saṃhatiḥ //
tataḥ sadarpaṃ pratanuṃ tapasyayā madasrutikṣāmam ivaikavāraṇam
parijvalantaṃ nidhanāya bhūbhṛtāṃ dahantam āśā iva jātavedasam //
Note: tataḥ sadarpaṃ pratanuṃ tapasyayā madasrutikṣāmam iva ekavāraṇam
parijvalantaṃ nidhanāya bhūbhṛtāṃ dahantam āśā iva jātavedasam //
anādaropāttadhṛtaikasāyakaṃ jaye 'nukūle suhṛdīva saspṛham
śanair apūrṇapratikārapelave niveśayantaṃ nayane balodadhau //
Note: anādaropāttadhṛtaikasāyakaṃ jaye 'nukūle suhṛdi iva saspṛham
śanair apūrṇapratikārapelave niveśayantaṃ nayane balodadhau //
niṣaṇṇam āpatpratikārakāraṇe śarāsane dhairya ivānapāyini
alaṅghanīyaṃ prakṛtāv api sthitaṃ nivātaniṣkampam ivāpagāpatim //
Note: niṣaṇṇam āpatpratikārakāraṇe śarāsane dhairya iva anapāyini
alaṅghanīyaṃ prakṛtāv api sthitaṃ nivātaniṣkampam ivā apagāpatim //
upeyuṣīṃ bibhratam antakadyutiṃ vadhād adūre patitasya daṃṣṭriṇaḥ
puraḥ samāveśitasatpaśuṃ dvijaiḥ patiṃ paśūnām iva hūtam adhvare //
Note: upeyuṣīṃ bibhratam antakadyutiṃ vadhād adūre patitasya daṃṣṭriṇaḥ
puraḥ samāveśitasatpaśuṃ dvijaiḥ patiṃ paśūnām iva hūtam adhvare //
nijena nītaṃ vijitānyagauravaṃ gabhīratāṃ dhairyaguṇena bhūyasā
vanodayeneva ghanoruvīrudhā samandhakārīkṛtam uttamācalam //
Note: nijena nītaṃ vijitānyagauravaṃ gabhīratāṃ dhairyaguṇena bhūyasā
vanodayena iva ghanoruvīrudhā samandhakārīkṛtam uttamācalam //
maharṣabhaskandham anūnakaṃdharaṃ bṛhacchilāvapraghanena vakṣasā
samujjihīrṣuṃ jagatīṃ mahābharāṃ mahāvarāhaṃ mahato 'rṇavād iva //
Note: maharṣabhaskandham anūnakaṃdharaṃ bṛhacchilāvapraghanena vakṣasā
samujjihīrṣuṃ jagatīṃ mahābharāṃ mahāvarāhaṃ mahato 'rṇavād iva //
harinmaṇiśyāmam udagravigrahaṃ prakāśamānaṃ paribhūya dehinaḥ
manuṣyabhāve puruṣaṃ purātanaṃ sthitaṃ jalādarśa ivāṃśumālinam //
Note: harinmaṇiśyāmam udagravigrahaṃ prakāśamānaṃ paribhūya dehinaḥ
manuṣyabhāve puruṣaṃ purātanaṃ sthitaṃ jalādarśa iva aṃśumālinam //
gurukriyārambhaphalair alaṃkṛtaṃ gatiṃ pratāpasya jagatpramāthinaḥ
gaṇāḥ samāsedur anīlavājinaṃ tapātyaye toyaghanā ghanā iva //
Note: gurukriyārambhaphalair alaṃkṛtaṃ gatiṃ pratāpasya jagatpramāthinaḥ
gaṇāḥ samāsedur anīlavājinaṃ tapātyaye toyaghanā ghanā iva //
yathāsvam āśaṃsitavikramāḥ purā muniprabhāvakṣatatejasaḥ pare
yayuḥ kṣaṇād apratipattimūḍhatāṃ mahānubhāvaḥ pratihanti pauruṣam //
Note: yathāsvam āśaṃsitavikramāḥ purā muniprabhāvakṣatatejasaḥ pare
yayuḥ kṣaṇād apratipattimūḍhatāṃ mahānubhāvaḥ pratihanti pauruṣam //
tataḥ prajahre samam eva tatra tair apekṣitānyonyabalopapattibhiḥ
mahodayānām api saṃghavṛttitāṃ sahāyasādhyāḥ pradiśanti siddhayaḥ //
Note: tataḥ prajahre samam eva tatra tair apekṣitānyonyabalopapattibhiḥ
mahodayānām api saṃghavṛttitāṃ sahāyasādhyāḥ pradiśanti siddhayaḥ //
kirātasainyād urucāpanoditāḥ samaṃ samutpetur upāttaraṃhasaḥ
mahāvanād unmanasaḥ khagā iva pravṛttapattradhvanayaḥ śilīmukhāḥ //
Note: kirātasainyād urucāpanoditāḥ samaṃ samutpetur upāttaraṃhasaḥ
mahāvanād unmanasaḥ khagā iva pravṛttapattradhvanayaḥ śilīmukhāḥ //
gabhīrarandhreṣu bhṛśaṃ mahībhṛtaḥ pratisvanair unnamitena sānuṣu
dhanurninādena javād upeyuṣā vibhidyamānā iva dadhvanur diśaḥ //
Note: gabhīrarandhreṣu bhṛśaṃ mahībhṛtaḥ pratisvanair unnamitena sānuṣu
dhanurninādena javād upeyuṣā vibhidyamānā iva dadhvanur diśaḥ //
vidhūnayantī gahanāni bhūruhāṃ tirohitopāntanabhodigantarā
mahīyasī vṛṣṭir ivānileritā ravaṃ vitene gaṇamārgaṇāvaliḥ //
Note: vidhūnayantī gahanāni bhūruhāṃ tirohitopāntanabhodigantarā
mahīyasī vṛṣṭir iva anileritā ravaṃ vitene gaṇamārgaṇāvaliḥ //
trayīm ṛtūnām anilāśinaḥ sataḥ prayāti poṣaṃ vapuṣi prahṛṣyataḥ
raṇāya jiṣṇor viduṣeva satvaraṃ ghanatvam īye śithilena varmaṇā //
Note: trayīm ṛtūnām anilāśinaḥ sataḥ prayāti poṣaṃ vapuṣi prahṛṣyataḥ
raṇāya jiṣṇor viduṣa īva satvaraṃ ghanatvam īye śithilena varmaṇā //
patatsu śastreṣu vitatya rodasī samantatas tasya dhanur dudhūṣataḥ
saroṣam ulkeva papāta bhīṣaṇā baleṣu dṛṣṭir vinipātaśaṃsinī //
Note: patatsu śastreṣu vitatya rodasī samantatas tasya dhanur dudhūṣataḥ
saroṣam ulka īva papāta bhīṣaṇā baleṣu dṛṣṭir vinipātaśaṃsinī //
diśaḥ samūhann iva vikṣipann iva prabhāṃ raver ākulayann ivānilam
muniś cacāla kṣayakāladāruṇaḥ kṣitiṃ saśailāṃ calayann iveṣubhiḥ //
Note: diśaḥ samūhann iva vikṣipann iva prabhāṃ raver ākulayann iva anilam
muniś cacāla kṣayakāladāruṇaḥ kṣitiṃ saśailāṃ calayann iva iṣubhiḥ //
vimuktam āśaṃsitaśatrunirjayair anekam ekāvasaraṃ vanecaraiḥ
sa nirjaghānāyudham antarā śaraiḥ kriyāphalaṃ kāla ivātipātitaḥ //
Note: vimuktam āśaṃsitaśatrunirjayair anekam ekāvasaraṃ vanecaraiḥ
sa nirjaghānā ayudham antarā śaraiḥ kriyāphalaṃ kāla iva atipātitaḥ //
gataiḥ pareṣām avibhāvanīyatāṃ nivārayadbhir vipadaṃ vidūragaiḥ
bhṛśaṃ babhūvopacito bṛhatphalaiḥ śarair upāyair iva pāṇḍunandanaḥ //
Note: gataiḥ pareṣām avibhāvanīyatāṃ nivārayadbhir vipadaṃ vidūragaiḥ
bhṛśaṃ babhūva upacito bṛhatphalaiḥ śarair upāyair iva pāṇḍunandanaḥ //
divaḥ pṛthivyāḥ kakubhāṃ nu maṇḍalāt patanti bimbād uta tigmatejasaḥ
sakṛd vikṛṣṭād atha kārmukān muneḥ śarāḥ śarīrād iti te 'bhimenire //
Note: divaḥ pṛthivyāḥ kakubhāṃ nu maṇḍalāt patanti bimbād uta tigmatejasaḥ
sakṛd vikṛṣṭād atha kārmukān muneḥ śarāḥ śarīrād iti te 'bhimenire //
gaṇādhipānām avidhāya nirgataiḥ parāsutāṃ marmavidāraṇair api
javād atīye himavān adhomukhaiḥ kṛtāparādhair iva tasya pattribhiḥ //
Note: gaṇādhipānām avidhāya nirgataiḥ parāsutāṃ marmavidāraṇair api
javād atīye himavān adhomukhaiḥ kṛtāparādhair iva tasya pattribhiḥ //
dviṣāṃ kṣatīr yāḥ prathame śilāmukhā vibhidya dehāvaraṇāni cakrire
na tāsu pete viśikhaiḥ punar muner aruṃtudatvaṃ mahatāṃ hy agocaraḥ //
Note: dviṣāṃ kṣatīr yāḥ prathame śilāmukhā vibhidya dehāvaraṇāni cakrire
na tāsu pete viśikhaiḥ punar muner aruṃtudatvaṃ mahatāṃ hy agocaraḥ //
samujjhitā yāvadarāti niryatī sahaiva cāpān munibāṇasaṃhatiḥ
prabhā himāṃśor iva paṅkajāvaliṃ nināya saṃkocam umāpateś camūm //
Note: samujjhitā yāvadarāti niryatī saha aiva cāpān munibāṇasaṃhatiḥ
prabhā himāṃśor iva paṅkajāvaliṃ nināya saṃkocam umāpateś camūm //
ajihmam ojiṣṭham amogham aklamaṃ kriyāsu bahvīṣu pṛthaṅ niyojitam
prasehire sādayituṃ na sāditāḥ śaraugham utsāham ivāsya vidviṣaḥ //
Note: ajihmam ojiṣṭham amogham aklamaṃ kriyāsu bahvīṣu pṛthaṅ niyojitam
prasehire sādayituṃ na sāditāḥ śaraugham utsāham iva asya vidviṣaḥ //
śivadhvajinyaḥ pratiyodham agrataḥ sphurantam ugeṣumayūkhamālinam
tam ekadeśastham anekadeśagā nidadhyur arkaṃ yugapat prajā iva //
Note: śivadhvajinyaḥ pratiyodham agrataḥ sphurantam ugeṣumayūkhamālinam
tam ekadeśastham anekadeśagā nidadhyur arkaṃ yugapat prajā iva //
muneḥ śaraugheṇa tadugraraṃhasā balaṃ prakopād iva viṣvag āyatā
vidhūnitaṃ bhrāntim iyāya saṅginīṃ mahānileneva nidāghajaṃ rajaḥ //
Note: muneḥ śaraugheṇa tadugraraṃhasā balaṃ prakopād iva viṣvag āyatā
vidhūnitaṃ bhrāntim iyāya saṅginīṃ mahānilena iva nidāghajaṃ rajaḥ //
tapobalenaiṣa vidhāya bhūyasīs tanūr adṛśyāḥ svid iṣūn nirasyati
amuṣya māyāvihataṃ nihanti naḥ pratīpam āgatya kim u svam āyudham //
Note: tapobalena eṣa vidhāya bhūyasīs tanūr adṛśyāḥ svid iṣūn nirasyati
amuṣya māyāvihataṃ nihanti naḥ pratīpam āgatya kim u svam āyudham //
hṛtā guṇair asya bhayena vā munes tirohitāḥ svit praharanti devatāḥ
kathaṃ nv amī saṃtatam asya sāyakā bhavanty aneke jaladher ivormayaḥ //
Note: hṛtā guṇair asya bhayena vā munes tirohitāḥ svit praharanti devatāḥ
kathaṃ nv amī saṃtatam asya sāyakā bhavanty aneke jaladher ivā urmayaḥ //
jayena kaccid viramed ayaṃ raṇād bhaved api svasti carācarāya vā
tatāpa kīrṇā nṛpasūnumārgaṇair iti pratarkākulitā patākinī //
Note: jayena kaccid viramed ayaṃ raṇād bhaved api svasti carācarāya vā
tatāpa kīrṇā nṛpasūnumārgaṇair iti pratarkākulitā patākinī //
amarṣiṇā kṛtyam iva kṣamāśrayaṃ madoddhateneva hitaṃ priyaṃ vacaḥ
balīyasā tad vidhineva pauruṣaṃ balaṃ nirastaṃ na rarāja jiṣṇunā //
Note: amarṣiṇā kṛtyam iva kṣamāśrayaṃ madoddhatena iva hitaṃ priyaṃ vacaḥ
balīyasā tad vidhina īva pauruṣaṃ balaṃ nirastaṃ na rarāja jiṣṇunā //
pratidiśaṃ plavagādhipalakṣmaṇā viśikhasaṃhatitāpitamūrtibhiḥ
ravikaraglapitair iva vāribhiḥ śivabalaiḥ parimaṇḍalatā dadhe //
Note: pratidiśaṃ plavagādhipalakṣmaṇā viśikhasaṃhatitāpitamūrtibhiḥ
ravikaraglapitair iva vāribhiḥ śivabalaiḥ parimaṇḍalatā dadhe //
pravitataśarajālacchannaviśvāntarāle vidhuvati dhanur āvir maṇḍalaṃ pāṇḍusūnau
katham api jayalakṣmīr bhūtabhūtā vihātuṃ viṣamanayanasenāpakṣapātaṃ viṣehe //
Note: pravitataśarajālacchannaviśvāntarāle vidhuvati dhanur āvir maṇḍalaṃ pāṇḍusūnau
katham api jayalakṣmīr bhūtabhūtā vihātuṃ viṣamanayanasenāpakṣapātaṃ viṣehe //
atha bhūtāni vārtraghnaśarebhyas tatra tatrasuḥ
bheje diśaḥ parityaktamaheṣvāsā ca sā camūḥ //
Note: atha bhūtāni vārtraghnaśarebhyas tatra tatrasuḥ
bheje diśaḥ parityaktamaheṣvāsā ca sā camūḥ //
apaśyadbhir iveśānaṃ raṇān nivavṛte gaṇaiḥ
muhyatīva hi kṛcchreṣu sambhramajvalitaṃ manaḥ //
Note: apaśyadbhir ivā iśānaṃ raṇān nivavṛte gaṇaiḥ
muhyati iva hi kṛcchreṣu sambhramajvalitaṃ manaḥ //
khaṇḍitāśaṃsayā teṣāṃ parāṅmukhatayā tayā
āviveśa kṛpā ketau kṛtoccairvānaraṃ naram //
Note: khaṇḍitāśaṃsayā teṣāṃ parāṅmukhatayā tayā
āviveśa kṛpā ketau kṛtoccairvānaraṃ naram //
āsthām ālambya nīteṣu vaśaṃ kṣudreṣv arātiṣu
vyaktim āyāti mahatāṃ māhātmyam anukampayā //
Note: āsthām ālambya nīteṣu vaśaṃ kṣudreṣv arātiṣu
vyaktim āyāti mahatāṃ māhātmyam anukampayā //
sa sāsiḥ sāsusūḥ sāso yeyāyeyāyayāyayaḥ
lalau līlāṃ lalo 'lolaḥ śaśīśaśiśuśīḥ śaśan //
Note: sa sāsiḥ sāsusūḥ sāso yeyāyeyāyayāyayaḥ
lalau līlāṃ lalo 'lolaḥ śaśīśaśiśuśīḥ śaśan //
trāsajihmaṃ yataś caitān mandam evānviyāya saḥ
nātipīḍayituṃ bhagnān icchanti hi mahaujasaḥ //
Note: trāsajihmaṃ yataś ca etān mandam eva anviyāya saḥ
na atipīḍayituṃ bhagnān icchanti hi mahaujasaḥ //
athāgre hasatā sācisthitena sthirakīrtinā
senānyā te jagadire kiṃcidāyastacetasā //
Note: atha agre hasatā sācisthitena sthirakīrtinā
senānyā te jagadire kiṃcidāyastacetasā //
mā vihāsiṣṭa samaraṃ samarantavyasaṃyataḥ
kṣataṃ kṣuṇṇāsuragaṇair agaṇair iva kiṃ yaśaḥ //
Note: mā vihāsiṣṭa samaraṃ samarantavyasaṃyataḥ
kṣataṃ kṣuṇṇāsuragaṇair agaṇair iva kiṃ yaśaḥ //
vivasvadaṃśusaṃśleṣadviguṇīkṛtatejasaḥ
amī vo mogham udgūrṇā hasantīva mahāsayaḥ //
Note: vivasvadaṃśusaṃśleṣadviguṇīkṛtatejasaḥ
amī vo mogham udgūrṇā hasanti iva mahāsayaḥ //
vane 'vane vanasadāṃ mārgaṃ mārgam upeyuṣām
vāṇair bāṇaiḥ samāsaktaṃ śaṅke 'śaṃ kena śāmyati //
Note: vane 'vane vanasadāṃ mārgaṃ mārgam upeyuṣām
vāṇair bāṇaiḥ samāsaktaṃ śaṅke 'śaṃ kena śāmyati //
pātitottuṅgamāhātmyaiḥ saṃhṛtāyatakīrtibhiḥ
gurvīṃ kām āpadaṃ hantuṃ kṛtam āvṛttisāhasam //
Note: pātitottuṅgamāhātmyaiḥ saṃhṛtāyatakīrtibhiḥ
gurvīṃ kām āpadaṃ hantuṃ kṛtam āvṛttisāhasam //
nāsuro 'yaṃ na vā nāgo dharasaṃstho na rākṣasaḥ
nā sukho 'yaṃ navābhogo dharaṇistho hi rājasaḥ //
Note: na asuro 'yaṃ na vā nāgo dharasaṃstho na rākṣasaḥ
nā sukho 'yaṃ navābhogo dharaṇistho hi rājasaḥ //
mandam asyann iṣulatāṃ ghṛṇayā munir eṣa vaḥ
praṇudaty āgatāvajñaṃ jaghaneṣu paśūn iva //
Note: mandam asyann iṣulatāṃ ghṛṇayā munir eṣa vaḥ
praṇudaty āgatāvajñaṃ jaghaneṣu paśūn iva //
na nonanunno 'nunneno na nā nānānanā nanu
nunno 'nunno na nunneno nānenānunnanun na nut //
Note: na nā ūnanunno 'nunneno na nā nānānanā nanu
nunno 'nunno na nunneno na ānena anunnanun na nut //
varaṃ kṛtadhvastaguṇād atyantam aguṇaḥ pumān
prakṛtyā hy amaṇiḥ śreyān nālaṃkāraś cyutopalaḥ //
Note: varaṃ kṛtadhvastaguṇād atyantam aguṇaḥ pumān
prakṛtyā hy amaṇiḥ śreyān na alaṃkāraś cyutopalaḥ //
syandanā no caturagāḥ surebhā vāvipattayaḥ
syandanā no ca turagāḥ surebhāvā vipattayaḥ //
Note: syandanā no caturagāḥ surebhā va āvipattayaḥ
syandanā no ca turagāḥ surebhāvā vipattayaḥ //
bhavadbhir adhunārātiparihāpitapauruṣaiḥ
hradair ivārkaniṣpītaiḥ prāptaḥ paṅko durutsahaḥ //
Note: bhavadbhir adhuna ārātiparihāpitapauruṣaiḥ
hradair iva arkaniṣpītaiḥ prāptaḥ paṅko durutsahaḥ //
vetraśākakuje śaile 'leśaije 'kukaśātrave
yāta kiṃ vidiśo jetuṃ tuñjeśo divi kiṃtayā //
Note: vetraśākakuje śaile 'leśaije 'kukaśātrave
yāta kiṃ vidiśo jetuṃ tuñjeśo divi kiṃtayā //
ayaṃ vaḥ klaibyam āpannān dṛṣṭapṛṣṭhān arātinā
icchatīśaś cyutācārān dārān iva nigopitum //
Note: ayaṃ vaḥ klaibyam āpannān dṛṣṭapṛṣṭhān arātinā
icchatī iśaś cyutācārān dārān iva nigopitum //
nanu ho mathanā rāgho ghorā nāthamaho nu na
tayadātavadā bhīmā mābhīdā bata dāyata //
Note: nanu ho mathanā rāgho ghorā nāthamaho nu na
tayadātavadā bhīmā mābhīdā bata dāyata //
kiṃ tyaktāpāstadevatvamānuṣyakaparigrahaiḥ
jvalitānyaguṇair gurvī sthitā tejasi mānyatā //
Note: kiṃ tyakta āpāstadevatvamānuṣyakaparigrahaiḥ
jvalita ānyaguṇair gurvī sthitā tejasi mānyatā //
niśitāsirato 'bhīko nyejate 'maraṇā rucā
sārato na virodhī naḥ svābhāso bharavān uta //
Note: niśitāsirato 'bhīko nyejate 'maraṇā rucā
sārato na virodhī naḥ svābhāso bharavān uta //
tanuvārabhaso bhāsvān adhīro 'vinatorasā
cāruṇā ramate janye ko 'bhīto rasitāśini //
Note: tanuvārabhaso bhāsvān adhīro 'vinatorasā
cāruṇā ramate janye ko 'bhīto rasitāśini //
nirbhinnapātitāśvīyaniruddharathavartmani
hatadvipanagaṣṭhyūtarudhirāmbunadākule //
Note: nirbhinnapātitāśvīyaniruddharathavartmani
hatadvipanagaṣṭhyūtarudhirāmbunadākule //
devākānini kāvāde vāhikāsvasvakāhi vā
kākārebhabhare kākā nisvabhavyavyabhasvani //
Note: devākānini kāvāde vāhikāsvasvakāhi vā
kākārebhabhare kākā nisvabhavyavyabhasvani //
pranṛttaśavavitrastaturagākṣiptasārathau
mārutāpūrṇatūṇīravikruṣṭahatasādini //
Note: pranṛttaśavavitrastaturagākṣiptasārathau
mārutāpūrṇatūṇīravikruṣṭahatasādini //
sasattvaratide nityaṃ sadarāmarṣanāśini
tvarādhikakasannāde ramakatvam akarṣati //
Note: sasattvaratide nityaṃ sadarāmarṣanāśini
tvarādhikakasannāde ramakatvam akarṣati //
āsure lokavitrāsavidhāyini mahāhave
yuṣmābhir unnatiṃ nītaṃ nirastam iha pauruṣam //
Note: āsure lokavitrāsavidhāyini mahāhave
yuṣmābhir unnatiṃ nītaṃ nirastam iha pauruṣam //
iti śāsati senānyāṃ gacchatas tān anekadhā
niṣidhya hasatā kiṃcit tatra tasthe 'ndhakāriṇā //
Note: iti śāsati senānyāṃ gacchatas tān anekadhā
niṣidhya hasatā kiṃcit tatra tasthe 'ndhakāriṇā //
munīṣudahanātaptāṃl lajjayā nivivṛtsataḥ
śivaḥ prahlādayāmāsa tān niṣedhahimāmbunā //
Note: munīṣudahanātaptāṃl lajjayā nivivṛtsataḥ
śivaḥ prahlādayāmāsa tān niṣedhahimāmbunā //
dūnās te 'ribalād ūnā nirebhā bahu menire
bhītāḥ śitaśarābhītāḥ śaṃkaraṃ tatra śaṃkaram //
Note: dūnās te 'ribalād ūnā nirebhā bahu menire
bhītāḥ śitaśarābhītāḥ śaṃkaraṃ tatra śaṃkaram //
maheṣujaladhau śatror vartamānā duruttare
prāpya pāram iveśānam āśaśvāsa patākinī //
Note: maheṣujaladhau śatror vartamānā duruttare
prāpya pāram ivā iśānam āśaśvāsa patākinī //
sa babhāra raṇāpetāṃ camūṃ paścād avasthitām
puraḥ sūryād upāvṛttāṃ chāyām iva mahātaruḥ //
Note: sa babhāra raṇāpetāṃ camūṃ paścād avasthitām
puraḥ sūryād upāvṛttāṃ chāyām iva mahātaruḥ //
muñcatīśe śarāñ jiṣṇau pinākasvanapūritaḥ
dadhvāna dhvanayann āśāḥ sphuṭann iva dharādharaḥ //
Note: muñcatī iśe śarāñ jiṣṇau pinākasvanapūritaḥ
dadhvāna dhvanayann āśāḥ sphuṭann iva dharādharaḥ //
tadgaṇā dadṛśur bhīmaṃ citrasaṃsthā ivācalāḥ
vismayena tayor yuddhaṃ citrasaṃsthā ivācalāḥ //
Note: tadgaṇā dadṛśur bhīmaṃ citrasaṃsthā iva acalāḥ
vismayena tayor yuddhaṃ citrasaṃsthā iva acalāḥ //
parimohayamāṇena śikṣālāghavalīlayā
jaiṣṇavī viśikhaśreṇī parijahre pinākinā //
Note: parimohayamāṇena śikṣālāghavalīlayā
jaiṣṇavī viśikhaśreṇī parijahre pinākinā //
avadyan patriṇaḥ śambhoḥ sāyakair avasāyakaiḥ
pāṇḍavaḥ paricakrāma śikṣayā raṇaśikṣayā //
Note: avadyan patriṇaḥ śambhoḥ sāyakair avasāyakaiḥ
pāṇḍavaḥ paricakrāma śikṣayā raṇaśikṣayā //
cāracuñcuś cirārecī cañcaccīrarucā rucaḥ
cacāra ruciraś cāru cārair ācāracañcuraḥ //
Note: cāracuñcuś cirārecī cañcaccīrarucā rucaḥ
cacāra ruciraś cāru cārair ācāracañcuraḥ //
sphuratpiśaṅgamaurvīkaṃ dhunānaḥ sa bṛhaddhanuḥ
dhṛtolkānalayogena tulyam aṃśumatā babhau //
Note: sphuratpiśaṅgamaurvīkaṃ dhunānaḥ sa bṛhaddhanuḥ
dhṛtolkānalayogena tulyam aṃśumatā babhau //
pārthabāṇāḥ paśupater āvavrur viśikhāvalim
payomuca ivārandhrāḥ sāvitrīm aṃśusaṃhatim //
Note: pārthabāṇāḥ paśupater āvavrur viśikhāvalim
payomuca iva arandhrāḥ sāvitrīm aṃśusaṃhatim //
śaravṛṣṭiṃ vidhūyorvīm udastāṃ savyasācinā
rurodha mārgaṇair mārgaṃ tapanasya trilocanaḥ //
Note: śaravṛṣṭiṃ vidhūyā urvīm udastāṃ savyasācinā
rurodha mārgaṇair mārgaṃ tapanasya trilocanaḥ //
tena vyātenire bhīmā bhīmārjanaphalānanāḥ
na nānukampya viśikhāḥ śikhādharajavāsasaḥ //
Note: tena vyātenire bhīmā bhīmārjanaphalānanāḥ
na na anukampya viśikhāḥ śikhādharajavāsasaḥ //
dyuviyadgāminī tārasaṃrāvavihataśrutiḥ
haimīṣumālā śuśubhe vidyutām iva saṃhatiḥ //
Note: dyuviyadgāminī tārasaṃrāvavihataśrutiḥ
haimi īṣumālā śuśubhe vidyutām iva saṃhatiḥ //
vilaṅghya patriṇāṃ paṅktiṃ bhinnaḥ śivaśilīmukhaiḥ
jyāyo vīryaṃ samāśritya na cakampe kapidhvajaḥ //
Note: vilaṅghya patriṇāṃ paṅktiṃ bhinnaḥ śivaśilīmukhaiḥ
jyāyo vīryaṃ samāśritya na cakampe kapidhvajaḥ //
jagatīśaraṇe yukto harikāntaḥ sudhāsitaḥ
dānavarṣīkṛtāśaṃso nāgarāja ivābabhau //
Note: jagatīśaraṇe yukto harikāntaḥ sudhāsitaḥ
dānavarṣīkṛtāśaṃso nāgarāja ivā ababhau //
viphalīkṛtayatnasya kṣatabāṇasya śambhunā
gāṇḍīvadhanvanaḥ khebhyo niścacāra hutāśanaḥ //
Note: viphalīkṛtayatnasya kṣatabāṇasya śambhunā
gāṇḍīvadhanvanaḥ khebhyo niścacāra hutāśanaḥ //
sa piśaṅgajaṭāvaliḥ kirann urutejaḥ parameṇa manyunā
jvalitauṣadhijātavedasā himaśailena samaṃ vididyute //
Note: sa piśaṅgajaṭāvaliḥ kirann urutejaḥ parameṇa manyunā
jvalitauṣadhijātavedasā himaśailena samaṃ vididyute //
śataśo viśikhān avadyate bhṛśam asmai raṇavegaśāline
prathayann anivāryavīryatāṃ prajigāyeṣum aghātukaṃ śivaḥ //
Note: śataśo viśikhān avadyate bhṛśam asmai raṇavegaśāline
prathayann anivāryavīryatāṃ prajigāya iṣum aghātukaṃ śivaḥ //
śambho dhanurmaṇḍalataḥ pravṛttaṃ taṃ maṇḍalād aṃśum ivāṃśubhartuḥ
nivārayiṣyan vidadhe sitāśvaḥ śilīmukhacchāyavṛtāṃ dharitrīm //
Note: śambho dhanurmaṇḍalataḥ pravṛttaṃ taṃ maṇḍalād aṃśum iva aṃśubhartuḥ
nivārayiṣyan vidadhe sitāśvaḥ śilīmukhacchāyavṛtāṃ dharitrīm //
ghanaṃ vidāryārjunabāṇapūgaṃ sasārabāṇo 'yug alocanasya
ghanaṃ vidāryārjunabāṇapūgaṃ sasāra bāṇo 'yugalocanasya //
Note: ghanaṃ vidārya arjunabāṇapūgaṃ sasārabāṇo 'yug alocanasya
ghanaṃ vidārya arjunabāṇapūgaṃ sasāra bāṇo 'yugalocanasya //
rujan pareṣūn bahudhāśupātino muhuḥ śaraughair apavārayan diśaḥ
calācalo 'neka iva kriyāvaśān maharṣisaṃghair bubudhe dhanaṃjayaḥ //
Note: rujan pareṣūn bahudhā āśupātino muhuḥ śaraughair apavārayan diśaḥ
calācalo 'neka iva kriyāvaśān maharṣisaṃghair bubudhe dhanaṃjayaḥ //
vikāśam īyur jagatīśamārgaṇā vikāśam īyur jagatīśamārgaṇāḥ
vikāśam īyur jagatīśamārgaṇā vikāśam īyur jagatīśamārgaṇāḥ //
Note: vikāśam īyur jagatīśamārgaṇā vikāśam īyur jagatīśamārgaṇāḥ
vikāśam īyur jagatīśamārgaṇā vikāśam īyur jagatīśamārgaṇāḥ //
sampaśyatām iti śivena vitāyamānaṃ lakṣmīvataḥ kṣitipates tanayasya vīryam
aṅgāny abhinnam api tattvavidāṃ munīnāṃ romāñcam añcitataraṃ bibharāmbabhūvuḥ //
Note: sampaśyatām iti śivena vitāyamānaṃ lakṣmīvataḥ kṣitipates tanayasya vīryam
aṅgāny abhinnam api tattvavidāṃ munīnāṃ romāñcam añcitataraṃ bibharāmbabhūvuḥ //
tataḥ kirātādhipater alaghvīm ājikriyāṃ vīkṣya vivṛddhamanyuḥ
sa tarkayāmāsa viviktatarkaś ciraṃ vicinvann iti kāraṇāni //
Note: tataḥ kirātādhipater alaghvīm ājikriyāṃ vīkṣya vivṛddhamanyuḥ
sa tarkayāmāsa viviktatarkaś ciraṃ vicinvann iti kāraṇāni //
madasrutiśyāmitagaṇḍalekhāḥ krāmanti vikrāntanarādhirūḍhāḥ
sahiṣṇavo neha yudhām abhijñā nāgā nagocchrāyam ivākṣipantaḥ //
Note: madasrutiśyāmitagaṇḍalekhāḥ krāmanti vikrāntanarādhirūḍhāḥ
sahiṣṇavo na iha yudhām abhijñā nāgā nagocchrāyam ivā akṣipantaḥ //
vicitrayā citrayateva bhinnāṃ rucaṃ raveḥ ketanaratnabhāsā
mahārathaughena na saṃniruddhāḥ payodamandradhvaninā dharitrī //
Note: vicitrayā citrayata īva bhinnāṃ rucaṃ raveḥ ketanaratnabhāsā
mahārathaughena na saṃniruddhāḥ payodamandradhvaninā dharitrī //
samullasatprāsamahormimālaṃ parisphuraccāmaraphenapaṅkti
vibhinnamaryādam ihātanoti nāśvīyam āśā jaladher ivāmbhaḥ //
Note: samullasatprāsamahormimālaṃ parisphuraccāmaraphenapaṅkti
vibhinnamaryādam ihā atanoti na aśvīyam āśā jaladher iva ambhaḥ //
hatāhatety uddhatabhīṣmaghoṣaiḥ samujjhitā yoddhṛbhir abhyamitram
na hetayaḥ prāptataḍittviṣaḥ khe vivasvadaṃśujvalitāḥ patanti //
Note: hatā ahata ity uddhatabhīṣmaghoṣaiḥ samujjhitā yoddhṛbhir abhyamitram
na hetayaḥ prāptataḍittviṣaḥ khe vivasvadaṃśujvalitāḥ patanti //
abhyāyataḥ saṃtatadhūmadhūmraṃ vyāpi prabhājālam ivāntakasya
rajaḥ pratūrṇāśvarathāṅganunnaṃ tanoti na vyomani mātariśvā //
Note: abhyāyataḥ saṃtatadhūmadhūmraṃ vyāpi prabhājālam iva antakasya
rajaḥ pratūrṇāśvarathāṅganunnaṃ tanoti na vyomani mātariśvā //
bhūreṇunā rāsabhadhūsareṇa tirohite vartmani locanānām
nāsty atra tejasvibhir utsukānām ahni pradoṣaḥ surasundarīṇām //
Note: bhūreṇunā rāsabhadhūsareṇa tirohite vartmani locanānām
na asty atra tejasvibhir utsukānām ahni pradoṣaḥ surasundarīṇām //
rathāṅgasaṃkrīḍitam aśvaheṣā bṛhanti mattadvipabṛṃhitāni
saṃgharṣayogād iva mūrchitāni hrādaṃ nigṛhṇanti na dundubhīnām //
Note: rathāṅgasaṃkrīḍitam aśvaheṣā bṛhanti mattadvipabṛṃhitāni
saṃgharṣayogād iva mūrchitāni hrādaṃ nigṛhṇanti na dundubhīnām //
asmin yaśaḥpauruṣalolupānām arātibhiḥ pratyurasaṃ kṣatānām
mūrchāntarāyaṃ muhur ucchinatti nāsāraśītaṃ kariśīkarāmbhaḥ //
Note: asmin yaśaḥpauruṣalolupānām arātibhiḥ pratyurasaṃ kṣatānām
mūrchāntarāyaṃ muhur ucchinatti nā asāraśītaṃ kariśīkarāmbhaḥ //
asṛṅnadīnām upacīyamānair vidārayadbhiḥ padavīṃ dhvajinyāḥ
ucchrāyam āyānti na śoṇitaughaiḥ paṅkair ivāśyānaghanais taṭāni //
Note: asṛṅnadīnām upacīyamānair vidārayadbhiḥ padavīṃ dhvajinyāḥ
ucchrāyam āyānti na śoṇitaughaiḥ paṅkair ivā aśyānaghanais taṭāni //
parikṣate vakṣasi dantidantaiḥ priyāṅkaśītā nabhasaḥ patantī
neha pramohaṃ priyasāhasānāṃ mandāramālā viralīkaroti //
Note: parikṣate vakṣasi dantidantaiḥ priyāṅkaśītā nabhasaḥ patantī
na iha pramohaṃ priyasāhasānāṃ mandāramālā viralīkaroti //
niṣādisaṃnāhamaṇiprabhaughe parīyamāṇe kariśīkareṇa
arkatviṣonmīlitam abhyudeti na khaṇḍam ākhaṇḍalakārmukasya //
Note: niṣādisaṃnāhamaṇiprabhaughe parīyamāṇe kariśīkareṇa
arkatviṣonmīlitam abhyudeti na khaṇḍam ākhaṇḍalakārmukasya //
mahībhṛtā pakṣavateva bhinnā vigāhya madhyaṃ paravāraṇena
nāvartamānā ninadanti bhīmam apāṃ nidher āpa iva dhvajinyaḥ //
Note: mahībhṛtā pakṣavata īva bhinnā vigāhya madhyaṃ paravāraṇena
nā avartamānā ninadanti bhīmam apāṃ nidher āpa iva dhvajinyaḥ //
mahārathānāṃ pratidantyanīkam adhisyadasyandanam utthitānām
āmūlalūnair atimanyuneva mātaṅgahastair vriyate na panthāḥ //
Note: mahārathānāṃ pratidantyanīkam adhisyadasyandanam utthitānām
āmūlalūnair atimanyuna īva mātaṅgahastair vriyate na panthāḥ //
dhṛtotpalāpīḍa iva priyāyāḥ śiroruhāṇāṃ śithilaḥ kalāpaḥ
na barhabhāraḥ patitasya śaṅkor niṣādivakṣaḥsthalam ātanoti //
Note: dhṛtotpalāpīḍa iva priyāyāḥ śiroruhāṇāṃ śithilaḥ kalāpaḥ
na barhabhāraḥ patitasya śaṅkor niṣādivakṣaḥsthalam ātanoti //
ujjhatsu saṃhāra ivāstasaṃkhyam ahnāya tejasviṣu jīvitāni
lokatrayāsvādanalolajihvaṃ na vyādadāty ānanam atra mṛtyuḥ //
Note: ujjhatsu saṃhāra iva astasaṃkhyam ahnāya tejasviṣu jīvitāni
lokatrayāsvādanalolajihvaṃ na vyādadāty ānanam atra mṛtyuḥ //
iyaṃ ca durvāramahārathānām ākṣipya vīryaṃ mahatāṃ balānām
śaktir mamāvasyati hīnayuddhe saurīva tārādhipadhāmni dīptiḥ //
Note: iyaṃ ca durvāramahārathānām ākṣipya vīryaṃ mahatāṃ balānām
śaktir mama avasyati hīnayuddhe sauri īva tārādhipadhāmni dīptiḥ //
māyā svid eṣā mativibhramo vā dhvastaṃ nu me vīryam utāham anyaḥ
gāṇḍīvamuktā hi yathā purā me parākramante na śarāḥ kirāte //
Note: māyā svid eṣā mativibhramo vā dhvastaṃ nu me vīryam uta aham anyaḥ
gāṇḍīvamuktā hi yathā purā me parākramante na śarāḥ kirāte //
puṃsaḥ padaṃ madhyamam uttamasya dvidheva kurvan dhanuṣaḥ praṇādaiḥ
nūnaṃ tathā naiṣā yathāsya veṣaḥ pracchannam apy ūhayate hi ceṣṭā //
Note: puṃsaḥ padaṃ madhyamam uttamasya dvidha īva kurvan dhanuṣaḥ praṇādaiḥ
nūnaṃ tathā na eṣā yatha āsya veṣaḥ pracchannam apy ūhayate hi ceṣṭā //
dhanuḥ prabandhadhvanitaṃ ruṣeva sakṛd vikṛṣṭā vitateva maurvī
saṃdhānam utkarṣam iva vyudasya muṣṭer asambheda ivāpavarge //
Note: dhanuḥ prabandhadhvanitaṃ ruṣa īva sakṛd vikṛṣṭā vitata īva maurvī
saṃdhānam utkarṣam iva vyudasya muṣṭer asambheda iva apavarge //
aṃsāv avaṣṭabdhanatau samādhiḥ śirodharāyā rahitaprayāsaḥ
dhṛtā vikārāṃs tyajatā mukhena prasādalakṣmīḥ śaśalāñchanasya //
Note: aṃsāv avaṣṭabdhanatau samādhiḥ śirodharāyā rahitaprayāsaḥ
dhṛtā vikārāṃs tyajatā mukhena prasādalakṣmīḥ śaśalāñchanasya //
prahīyate kāryavaśāgateṣu sthāneṣu viṣṭabdhatayā na dehaḥ
sthitaprayāteṣu sasauṣṭhavaś ca lakṣyeṣu pātaḥ sadṛśaḥ śarāṇām //
Note: prahīyate kāryavaśāgateṣu sthāneṣu viṣṭabdhatayā na dehaḥ
sthitaprayāteṣu sasauṣṭhavaś ca lakṣyeṣu pātaḥ sadṛśaḥ śarāṇām //
parasya bhūyān vivare 'bhiyogaḥ prasahya saṃrakṣaṇam ātmarandhre
bhīṣme 'py asambhāvyam idaṃ gurau vā na sambhavaty eva vanecareṣu //
Note: parasya bhūyān vivare 'bhiyogaḥ prasahya saṃrakṣaṇam ātmarandhre
bhīṣme 'py asambhāvyam idaṃ gurau vā na sambhavaty eva vanecareṣu //
aprākṛtasyāhavadurmadasya nivāryam asyāstrabalena vīryam
alpīyaso 'py āmayatulyavṛtter mahāpakārāya ripor vivṛddhiḥ //
Note: aprākṛtasyā ahavadurmadasya nivāryam asya astrabalena vīryam
alpīyaso 'py āmayatulyavṛtter mahāpakārāya ripor vivṛddhiḥ //
sa sampradhāryaivam ahāryasāraḥ sāraṃ vineṣyan sagaṇasya śatroḥ
prasvāpanāstraṃ drutam ājahāra dhvāntaṃ ghanānaddha ivārdharātraḥ //
Note: sa sampradhārya evam ahāryasāraḥ sāraṃ vineṣyan sagaṇasya śatroḥ
prasvāpanāstraṃ drutam ājahāra dhvāntaṃ ghanānaddha iva ardharātraḥ //
prasaktadāvānaladhūmadhūmrā nirundhatī dhāma sahasraraśmeḥ
mahāvanānīva mahātamisrā chāyā tatāneśabalāni kālī //
Note: prasaktadāvānaladhūmadhūmrā nirundhatī dhāma sahasraraśmeḥ
mahāvanāni iva mahātamisrā chāyā tatānā iśabalāni kālī //
āsāditā tatprathamaṃ prasahya pragalbhatāyāḥ padavīṃ harantī
sabheva bhīmā vidadhe gaṇānāṃ nidrā nirāsaṃ pratibhāguṇasya //
Note: āsāditā tatprathamaṃ prasahya pragalbhatāyāḥ padavīṃ harantī
sabha īva bhīmā vidadhe gaṇānāṃ nidrā nirāsaṃ pratibhāguṇasya //
gurusthirāṇy uttamavaṃśajatvād vijñātasārāṇy anuśīlanena
kecit samāśritya guṇān vitāni suhṛtkulānīva dhanūṃṣi tasthuḥ //
Note: gurusthirāṇy uttamavaṃśajatvād vijñātasārāṇy anuśīlanena
kecit samāśritya guṇān vitāni suhṛtkulāni iva dhanūṃṣi tasthuḥ //
kṛtāntadurvṛtta ivāpareṣāṃ puraḥ pratidvandvini pāṇḍavāstre
atarkitaṃ pāṇitalān nipetuḥ kriyāphalānīva tadāyudhāni //
Note: kṛtāntadurvṛtta iva apareṣāṃ puraḥ pratidvandvini pāṇḍavāstre
atarkitaṃ pāṇitalān nipetuḥ kriyāphalāni iva tadāyudhāni //
aṃsasthalaiḥ kecid abhinnadhairyāḥ skandheṣu saṃśleṣavatāṃ tarūṇām
madena mīlannayanāḥ salīlaṃ nāgā iva srastakarā niṣeduḥ //
Note: aṃsasthalaiḥ kecid abhinnadhairyāḥ skandheṣu saṃśleṣavatāṃ tarūṇām
madena mīlannayanāḥ salīlaṃ nāgā iva srastakarā niṣeduḥ //
tirohitendor atha śambhumūrdhnaḥ praṇamyamānaṃ tapasāṃ nivāsaiḥ
sumeruśṛṅgād iva bimbam ārkaṃ piśaṅgam uccair udiyāya tejaḥ //
Note: tirohitendor atha śambhumūrdhnaḥ praṇamyamānaṃ tapasāṃ nivāsaiḥ
sumeruśṛṅgād iva bimbam ārkaṃ piśaṅgam uccair udiyāya tejaḥ //
chāyāṃ vinirdhūya tamomayīṃ tāṃ tattvasya saṃvittir ivāpavidyām
yayau vikāsaṃ dyutir indumauler ālokam abhyādiśatī gaṇebhyaḥ //
Note: chāyāṃ vinirdhūya tamomayīṃ tāṃ tattvasya saṃvittir iva apavidyām
yayau vikāsaṃ dyutir indumauler ālokam abhyādiśatī gaṇebhyaḥ //
tviṣāṃ tatiḥ pāṭalitāmbuvāhā sā sarvataḥ pūrvasarīva saṃdhyā
nināya teṣāṃ drutam ullasantī vinidratāṃ locanapaṅkajāni //
Note: tviṣāṃ tatiḥ pāṭalitāmbuvāhā sā sarvataḥ pūrvasari īva saṃdhyā
nināya teṣāṃ drutam ullasantī vinidratāṃ locanapaṅkajāni //
pṛthagvidhāny astravirāmabuddhāḥ śastrāṇi bhūyaḥ pratipedire te
muktā vitānena balāhakānāṃ jyotīṃṣi ramyā iva digvibhāgāḥ //
Note: pṛthagvidhāny astravirāmabuddhāḥ śastrāṇi bhūyaḥ pratipedire te
muktā vitānena balāhakānāṃ jyotīṃṣi ramyā iva digvibhāgāḥ //
dyaur unnanāmeva diśaḥ praseduḥ sphuṭaṃ visasre savitur mayūkhaiḥ
kṣayaṃ gatāyām iva yāmavatyāṃ punaḥ samīyāya dinaṃ dinaśrīḥ //
Note: dyaur unnanāma iva diśaḥ praseduḥ sphuṭaṃ visasre savitur mayūkhaiḥ
kṣayaṃ gatāyām iva yāmavatyāṃ punaḥ samīyāya dinaṃ dinaśrīḥ //
mahāstradurge śithilaprayatnaṃ digvāraṇeneva pareṇa rugṇe
bhujaṅgapāśān bhujavīryaśālī prabandhanāya prajighāya jiṣṇuḥ //
Note: mahāstradurge śithilaprayatnaṃ digvāraṇena iva pareṇa rugṇe
bhujaṅgapāśān bhujavīryaśālī prabandhanāya prajighāya jiṣṇuḥ //
jihvāśatāny ullasayanty ajasraṃ lasattaḍillolaviṣānalāni
trāsān nirastāṃ bhujagendrasenā nabhaścarais tatpadavīṃ vivavre //
Note: jihvāśatāny ullasayanty ajasraṃ lasattaḍillolaviṣānalāni
trāsān nirastāṃ bhujagendrasenā nabhaścarais tatpadavīṃ vivavre //
diṅnāgahastākṛtim udvahadbhir bhogaiḥ praśastāsitaratnanīlaiḥ
rarāja sarpāvalir ullasantī taraṅgamāleva nabhorṇavasya //
Note: diṅnāgahastākṛtim udvahadbhir bhogaiḥ praśastāsitaratnanīlaiḥ
rarāja sarpāvalir ullasantī taraṅgamāla īva nabhorṇavasya //
niḥśvāsadhūmaiḥ sthagitāṃśujālaṃ phaṇāvatām utphaṇamaṇḍalānām
gacchann ivāstaṃ vapur abhyuvāha vilocanānāṃ sukham uṣṇaraśmiḥ //
Note: niḥśvāsadhūmaiḥ sthagitāṃśujālaṃ phaṇāvatām utphaṇamaṇḍalānām
gacchann iva astaṃ vapur abhyuvāha vilocanānāṃ sukham uṣṇaraśmiḥ //
prataptacāmīkarabhāsureṇa diśaḥ prakāśena piśaṅgayantyaḥ
niścakramuḥ prāṇaharekṣaṇānāṃ jvālā maholkā iva locanebhyaḥ //
Note: prataptacāmīkarabhāsureṇa diśaḥ prakāśena piśaṅgayantyaḥ
niścakramuḥ prāṇaharekṣaṇānāṃ jvālā maholkā iva locanebhyaḥ //
ākṣiptasampātam apetaśobham udvahni dhūmākkuladigvibhāgam
vṛtaṃ nabho bhogikulair avasthāṃ paroparuddhasya purasya bheje //
Note: ākṣiptasampātam apetaśobham udvahni dhūmākkuladigvibhāgam
vṛtaṃ nabho bhogikulair avasthāṃ paroparuddhasya purasya bheje //
tam āśu cakṣuḥśravasāṃ samūhaṃ mantreṇa tārkṣyodayakāraṇena
netā nayeneva paropajāpaṃ nivārayāmāsa patiḥ paśūnām //
Note: tam āśu cakṣuḥśravasāṃ samūhaṃ mantreṇa tārkṣyodayakāraṇena
netā nayena iva paropajāpaṃ nivārayāmāsa patiḥ paśūnām //
pratighnatībhiḥ kṛtamīlitāni dyulokabhājām api locanāni
garutmatā saṃhatibhir vihāyaḥ kṣaṇaprakāśābhir ivāvatene //
Note: pratighnatībhiḥ kṛtamīlitāni dyulokabhājām api locanāni
garutmatā saṃhatibhir vihāyaḥ kṣaṇaprakāśābhir iva avatene //
tataḥ suparṇavrajapakṣajanmā nānāgatir maṇḍalayañ javena
jarattṛṇānīva viyan nināya vanaspatīnāṃ gahanāni vāyuḥ //
Note: tataḥ suparṇavrajapakṣajanmā nānāgatir maṇḍalayañ javena
jarattṛṇāni iva viyan nināya vanaspatīnāṃ gahanāni vāyuḥ //
manaḥśilābhaṅganibhena paścān nirudhyamānaṃ nikareṇa bhāsām
vyūḍhair urobhiś ca vinudyamānaṃ nabhaḥ sasarpeva puraḥ khagānām //
Note: manaḥśilābhaṅganibhena paścān nirudhyamānaṃ nikareṇa bhāsām
vyūḍhair urobhiś ca vinudyamānaṃ nabhaḥ sasarpa iva puraḥ khagānām //
darīmukhair āsavarāgatāmraṃ vikāsi rukmacchadadhāma pītvā
javānilāghūrṇitasānujālo himācalaḥ kṣība ivācakampe //
Note: darīmukhair āsavarāgatāmraṃ vikāsi rukmacchadadhāma pītvā
javānilāghūrṇitasānujālo himācalaḥ kṣība ivā acakampe //
pravṛttanaktaṃdivasaṃdhidīptair nabhastalaṃ gāṃ ca piśaṅgayaṣṭiḥ
antarhitārkaiḥ paritaḥ patadbhiś chāyāḥ samācikṣipire vanānām //
Note: pravṛttanaktaṃdivasaṃdhidīptair nabhastalaṃ gāṃ ca piśaṅgayaṣṭiḥ
antarhitārkaiḥ paritaḥ patadbhiś chāyāḥ samācikṣipire vanānām //
sa bhogasaṃghaḥ śamam ugradhāmnāṃ sainyena ninye vinatāsutānām
mahādhvare vidhyapacāradoṣaḥ karmāntareṇeva mahodayena //
Note: sa bhogasaṃghaḥ śamam ugradhāmnāṃ sainyena ninye vinatāsutānām
mahādhvare vidhyapacāradoṣaḥ karmāntareṇa iva mahodayena //
sāphalyam astre ripupauruṣasya kṛtvā gate bhāgya iavāpavargam
anindhanasya prasabhaṃ samanyuḥ samādade 'straṃ jvalanasya jiṣṇuḥ //
Note: sāphalyam astre ripupauruṣasya kṛtvā gate bhāgya iava apavargam
anindhanasya prasabhaṃ samanyuḥ samādade 'straṃ jvalanasya jiṣṇuḥ //
ūrdhvaṃ tiraścīnam adhaś ca kīrṇair jvālāsaṭair laṅghitameghapaṅktiḥ
āyastasiṃhākṛtir utpapāta prāṇyantam icchann iva jātavedāḥ //
Note: ūrdhvaṃ tiraścīnam adhaś ca kīrṇair jvālāsaṭair laṅghitameghapaṅktiḥ
āyastasiṃhākṛtir utpapāta prāṇyantam icchann iva jātavedāḥ //
bhittveva bhābhiḥ savitur mayūkhāñ jajvāla viṣvag visṛtasphuliṅgaḥ
vidīryamāṇāśmaninādadhīraṃ dhvaniṃ vitanvann akṛśaḥ kṛśānuḥ //
Note: bhittva īva bhābhiḥ savitur mayūkhāñ jajvāla viṣvag visṛtasphuliṅgaḥ
vidīryamāṇāśmaninādadhīraṃ dhvaniṃ vitanvann akṛśaḥ kṛśānuḥ //
cayān ivādrīn iva tuṅgaśṛṅgān kvacit purāṇīva hiraṇmayāni
mahāvanānīva ca kiṃśukānām attāna vahniḥ pavanānuvṛttyā //
Note: cayān iva adrīn iva tuṅgaśṛṅgān kvacit purāṇi iva hiraṇmayāni
mahāvanāni iva ca kiṃśukānām attāna vahniḥ pavanānuvṛttyā //
muhuś calatpallavalohinībhir uccaiḥ śikhābhiḥ śikhino 'valīḍhāḥ
taleṣu muktāviśadā babhūvuḥ sāndrāñjjanaśyāmarucaḥ payodāḥ //
Note: muhuś calatpallavalohinībhir uccaiḥ śikhābhiḥ śikhino 'valīḍhāḥ
taleṣu muktāviśadā babhūvuḥ sāndrāñjjanaśyāmarucaḥ payodāḥ //
lilikṣatīva kṣayakālaraudre lokaṃ vilolārciṣi rohitāśve
pinākinā hūtamahāmbuvāham astraṃ punaḥ pāśabhṛtaḥ praṇinye //
Note: lilikṣati īva kṣayakālaraudre lokaṃ vilolārciṣi rohitāśve
pinākinā hūtamahāmbuvāham astraṃ punaḥ pāśabhṛtaḥ praṇinye //
tato dharitrīdharatulyarodhasas taḍillatāliṅgitanīlamūrtayaḥ
adhomukhākāśasarinnipātinīr apaḥ prasaktaṃ mumucuḥ payomucaḥ //
Note: tato dharitrīdharatulyarodhasas taḍillatāliṅgitanīlamūrtayaḥ
adhomukhākāśasarinnipātinīr apaḥ prasaktaṃ mumucuḥ payomucaḥ //
parāhatadhvastaśikhe śikhāvato vapuṣy adhikṣiptasamiddhatejasi
kṛtāspadās tapta ivāyasi dhvaniṃ payonipātāḥ prathame vitenire //
Note: parāhatadhvastaśikhe śikhāvato vapuṣy adhikṣiptasamiddhatejasi
kṛtāspadās tapta iva ayasi dhvaniṃ payonipātāḥ prathame vitenire //
mahānale bhinnasitābhrapātibhiḥ sametya sadyaḥ kathanena phenatām
vrajadbhir ārdrendhanavat parikṣayaṃ jalair vitene divi dhūmasaṃtatiḥ //
Note: mahānale bhinnasitābhrapātibhiḥ sametya sadyaḥ kathanena phenatām
vrajadbhir ārdrendhanavat parikṣayaṃ jalair vitene divi dhūmasaṃtatiḥ //
svaketubhiḥ pāṇḍuranīlapāṭalaiḥ samāgatāḥ śakradhanuḥprabhābhidaḥ
asaṃsthitām ādadhire vibhāvasor vicitracīnāṃśukacārutāṃ tviṣaḥ //
Note: svaketubhiḥ pāṇḍuranīlapāṭalaiḥ samāgatāḥ śakradhanuḥprabhābhidaḥ
asaṃsthitām ādadhire vibhāvasor vicitracīnāṃśukacārutāṃ tviṣaḥ //
jalaughasaṃmūrchanamūrchitasvanaḥ prasaktavidyullasitaidhitadyutiḥ
praśāntim eṣyan dhṛtadhūmamaṇḍalo babhūva bhūyān iva tatra pāvakaḥ //
Note: jalaughasaṃmūrchanamūrchitasvanaḥ prasaktavidyullasitaidhitadyutiḥ
praśāntim eṣyan dhṛtadhūmamaṇḍalo babhūva bhūyān iva tatra pāvakaḥ //
pravṛddhasindhūrmicayasthavīyasāṃ cayair vibhinnāḥ payasāṃ prapedire
upāttasaṃdhyārucibhiḥ sarūpatāṃ payodavicchedalavaiḥ kṛśānavaḥ //
Note: pravṛddhasindhūrmicayasthavīyasāṃ cayair vibhinnāḥ payasāṃ prapedire
upāttasaṃdhyārucibhiḥ sarūpatāṃ payodavicchedalavaiḥ kṛśānavaḥ //
upaity anantadyutir apy asaṃśayaṃ vibhinnamūlo 'nudayāya saṃkṣayam
tathā hi toyaughavibhinnasaṃhatiḥ sa havyavāhaḥ prayayau parābhavam //
Note: upaity anantadyutir apy asaṃśayaṃ vibhinnamūlo 'nudayāya saṃkṣayam
tathā hi toyaughavibhinnasaṃhatiḥ sa havyavāhaḥ prayayau parābhavam //
atha vihitavidheyair āśu muktā vitānair asitanaganitambaśyāmabhāsāṃ ghanānām
vikasadamaladhāmnāṃ prāpa nīlotpalānāṃ śriyam adhikaviśuddhāṃ vahnidāhād iva dyauḥ //
Note: atha vihitavidheyair āśu muktā vitānair asitanaganitambaśyāmabhāsāṃ ghanānām
vikasadamaladhāmnāṃ prāpa nīlotpalānāṃ śriyam adhikaviśuddhāṃ vahnidāhād iva dyauḥ //
iti vividham udāse savyasācī yad astraṃ bahusamaranayajñaḥ sādayiṣyann arātim
vidhir iva viparītaḥ pauruṣaṃ nyāyavṛtteḥ sapadi tad upaninye riktatāṃ nīlakaṇṭhaḥ //
Note: iti vividham udāse savyasācī yad astraṃ bahusamaranayajñaḥ sādayiṣyann arātim
vidhir iva viparītaḥ pauruṣaṃ nyāyavṛtteḥ sapadi tad upaninye riktatāṃ nīlakaṇṭhaḥ //
vītaprabhāvatanur apy atanuprabhāvaḥ pratyācakāṅkṣa jayinīṃ bhujavīryalakṣmīm
astreṣu bhūtapatināpahṛteṣu jiṣṇur varṣiṣyatā dinakṛteva jaleṣu lokaḥ //
Note: vītaprabhāvatanur apy atanuprabhāvaḥ pratyācakāṅkṣa jayinīṃ bhujavīryalakṣmīm
astreṣu bhūtapatina āpahṛteṣu jiṣṇur varṣiṣyatā dinakṛta īva jaleṣu lokaḥ //
athāpadām uddharaṇakṣameṣu mitreṣv ivāstreṣu tirohiteṣu
dhṛtiṃ guruśrīr guruṇābhipuṣyan svapauruṣeṇeva śarāsanena //
Note: athā apadām uddharaṇakṣameṣu mitreṣv iva astreṣu tirohiteṣu
dhṛtiṃ guruśrīr guruṇa ābhipuṣyan svapauruṣeṇa iva śarāsanena //
bhūriprabhāveṇa raṇābhiyogāt prīto vijihmaś ca tadīyavṛddhyā
spaṣṭo 'py avispaṣṭavapuḥprakāśaḥ sarpanmahādhūma ivādrivahniḥ //
Note: bhūriprabhāveṇa raṇābhiyogāt prīto vijihmaś ca tadīyavṛddhyā
spaṣṭo 'py avispaṣṭavapuḥprakāśaḥ sarpanmahādhūma iva adrivahniḥ //
tejaḥ samāśritya parair ahāryaṃ nijaṃ mahanmitram ivorudhairyam
āsādayann askhalitasvabhāvaṃ bhīme bhujālambam ivāridurge //
Note: tejaḥ samāśritya parair ahāryaṃ nijaṃ mahanmitram iva urudhairyam
āsādayann askhalitasvabhāvaṃ bhīme bhujālambam iva aridurge //
vaṃśocitatvād abhimānavatyā samprāptayā sampriyatām asubhyaḥ
samakṣam āditsitayā pareṇa vadhveva kīrtyā paritapyamānaḥ //
Note: vaṃśocitatvād abhimānavatyā samprāptayā sampriyatām asubhyaḥ
samakṣam āditsitayā pareṇa vadhva īva kīrtyā paritapyamānaḥ //
patiṃ nagānām iva baddhamūlam unmūlayiṣyaṃs tarasā vipakṣam
laghuprayatnaṃ nigṛhītavīryas trimārgagāvega iveśvareṇa //
Note: patiṃ nagānām iva baddhamūlam unmūlayiṣyaṃs tarasā vipakṣam
laghuprayatnaṃ nigṛhītavīryas trimārgagāvega ivā iśvareṇa //
saṃskāravattvād ramayatsu cetaḥ prayogaśikṣāguṇabhūṣaṇeṣu
jayaṃ yathārtheṣu śareṣu pārthaḥ śabdeṣu bhāvārtham ivāśaśaṃse //
Note: saṃskāravattvād ramayatsu cetaḥ prayogaśikṣāguṇabhūṣaṇeṣu
jayaṃ yathārtheṣu śareṣu pārthaḥ śabdeṣu bhāvārtham ivā aśaśaṃse //
bhūyaḥ samādhānavivṛddhatejā naivaṃ purā yuddham iti vyathāvān
sa nirvavāmāsram amarṣanunnaṃ viṣaṃ mahānāga ivekṣaṇābhyām //
Note: bhūyaḥ samādhānavivṛddhatejā na evaṃ purā yuddham iti vyathāvān
sa nirvavāma asram amarṣanunnaṃ viṣaṃ mahānāga ivā ikṣaṇābhyām //
tasyāhavāyāsavilolamauleḥ saṃrambhatāmrāyatalocanasya
nirvāpayiṣyann iva roṣataptaṃ prasnāpayāmāsa mukhaṃ nidāghaḥ //
Note: tasyā ahavāyāsavilolamauleḥ saṃrambhatāmrāyatalocanasya
nirvāpayiṣyann iva roṣataptaṃ prasnāpayāmāsa mukhaṃ nidāghaḥ //
krodhāndhakārāntarito raṇāya bhrūbhedarekhāḥ sa babhāra tisraḥ
ghanoparuddhaḥ prabhavāya vṛṣṭer ūrdhvāṃśurājīr iva tigmaraśmiḥ //
Note: krodhāndhakārāntarito raṇāya bhrūbhedarekhāḥ sa babhāra tisraḥ
ghanoparuddhaḥ prabhavāya vṛṣṭer ūrdhvāṃśurājīr iva tigmaraśmiḥ //
sa pradhvanayyāmbudanādi cāpaṃ hastena diṅnāga ivādriśṛṅgam
balāni śambhor iṣubhis tatāpa cetāṃsi cintābhir ivāśarīraḥ //
Note: sa pradhvanayya āmbudanādi cāpaṃ hastena diṅnāga iva adriśṛṅgam
balāni śambhor iṣubhis tatāpa cetāṃsi cintābhir iva aśarīraḥ //
sadvāditevābhiniviṣṭabuddhau guṇābhyasūyeva vipakṣapāte
agocare vāg iva copareme śaktiḥ śarāṇāṃ śitikaṇṭhakāye //
Note: sadvādita īva abhiniviṣṭabuddhau guṇābhyasūya īva vipakṣapāte
agocare vāg iva ca upareme śaktiḥ śarāṇāṃ śitikaṇṭhakāye //
umāpatiṃ pāṇḍusutapraṇunnāḥ śilīmukhā na vyathayāṃbabhūvuḥ
abhyutthitasyādripater nitambam arkasya pādā iva haimanasya //
Note: umāpatiṃ pāṇḍusutapraṇunnāḥ śilīmukhā na vyathayāṃbabhūvuḥ
abhyutthitasya adripater nitambam arkasya pādā iva haimanasya //
samprīyamāṇo 'nubabhūva tīvraṃ parākramaṃ tasya patir gaṇānām
viṣāṇabhedaṃ himavān asahyaṃ vaprānatasyeva suradvipasya //
Note: samprīyamāṇo 'nubabhūva tīvraṃ parākramaṃ tasya patir gaṇānām
viṣāṇabhedaṃ himavān asahyaṃ vaprānatasya iva suradvipasya //
tasmai hi bhāroddharaṇe samarthaṃ pradāsyatā bāhum iva pratāpam
ciraṃ viṣehe 'bhibhavas tadānīṃ sa kāraṇānām api kāraṇena //
Note: tasmai hi bhāroddharaṇe samarthaṃ pradāsyatā bāhum iva pratāpam
ciraṃ viṣehe 'bhibhavas tadānīṃ sa kāraṇānām api kāraṇena //
pratyāhataujāḥ kṛtasattvavegaḥ parākramaṃ jyāyasi yas tanoti
tejāṃsi bhānor iva niṣpatanti yaśāṃsi vīryajvalitāni tasya //
Note: pratyāhataujāḥ kṛtasattvavegaḥ parākramaṃ jyāyasi yas tanoti
tejāṃsi bhānor iva niṣpatanti yaśāṃsi vīryajvalitāni tasya //
dṛṣṭāvadānād vyathate 'rilokaḥ pradhvaṃsam eti vyathitāc ca tejaḥ
tejovihīnaṃ vijahāti darpaḥ śāntārciṣaṃ dīpam iva prakāśaḥ //
Note: dṛṣṭāvadānād vyathate 'rilokaḥ pradhvaṃsam eti vyathitāc ca tejaḥ
tejovihīnaṃ vijahāti darpaḥ śāntārciṣaṃ dīpam iva prakāśaḥ //
tataḥ prayātyastamadāvalepaḥ sa jayyatāyāḥ padavīṃ jigīṣoḥ
gandhena jetuḥ pramukhāgatasya pratidvipasyeva mataṅgajaughaḥ //
Note: tataḥ prayātyastamadāvalepaḥ sa jayyatāyāḥ padavīṃ jigīṣoḥ
gandhena jetuḥ pramukhāgatasya pratidvipasya iva mataṅgajaughaḥ //
evaṃ pratidvandviṣu tasya kīrtiṃ maulīndulekhāviśadāṃ vidhāsyan
iyeṣa paryāyajayāvasādāṃ raṇakriyāṃ śambhur anukrameṇa //
Note: evaṃ pratidvandviṣu tasya kīrtiṃ maulīndulekhāviśadāṃ vidhāsyan
iyeṣa paryāyajayāvasādāṃ raṇakriyāṃ śambhur anukrameṇa //
muner vicitrair iṣubhiḥ sa bhūyān ninye vaśaṃ bhūtapater balaughaḥ
sahātmalābhena samutpatadbhir jātisvabhāvair iva jīvalokaḥ //
Note: muner vicitrair iṣubhiḥ sa bhūyān ninye vaśaṃ bhūtapater balaughaḥ
sahā atmalābhena samutpatadbhir jātisvabhāvair iva jīvalokaḥ //
vitanvatas tasya śarāndhakāraṃ trastāni sainyāni ravaṃ niśemuḥ
pravarṣataḥ saṃtatavepathūni kṣapāghanasyeva gavāṃ kulāni //
Note: vitanvatas tasya śarāndhakāraṃ trastāni sainyāni ravaṃ niśemuḥ
pravarṣataḥ saṃtatavepathūni kṣapāghanasya iva gavāṃ kulāni //
sa sāyakān sādhvasaviplutānāṃ kṣipan pareṣām atisauṣṭhavena
śaśīva doṣāvṛtalocanānāṃ vibhidyamānaḥ pṛthag ābabhāse //
Note: sa sāyakān sādhvasaviplutānāṃ kṣipan pareṣām atisauṣṭhavena
śaśi īva doṣāvṛtalocanānāṃ vibhidyamānaḥ pṛthag ābabhāse //
kṣobheṇa tenātha gaṇādhipānāṃ bhedaṃ yayav ākṛtir īśvarasya
taraṅgakampena mahāhradānāṃ chāyāmayasyeva dinasya kartuḥ //
Note: kṣobheṇa tena atha gaṇādhipānāṃ bhedaṃ yayav ākṛtir īśvarasya
taraṅgakampena mahāhradānāṃ chāyāmayasya iva dinasya kartuḥ //
prasedivāṃsaṃ na tam āpa kopaḥ kutaḥ parasmin puruṣe vikāraḥ
ākāravaiṣamyam idaṃ ca bheje durlakṣyacihnā mahatāṃ hi vṛttiḥ //
Note: prasedivāṃsaṃ na tam āpa kopaḥ kutaḥ parasmin puruṣe vikāraḥ
ākāravaiṣamyam idaṃ ca bheje durlakṣyacihnā mahatāṃ hi vṛttiḥ //
visphāryamāṇasya tato bhujābhyāṃ bhūtāni bhartrā dhanur antakasya
bhinnākṛtiṃ jyāṃ dadṛśuḥ sphurantīṃ kruddhasya jihvām iva takṣakasya //
Note: visphāryamāṇasya tato bhujābhyāṃ bhūtāni bhartrā dhanur antakasya
bhinnākṛtiṃ jyāṃ dadṛśuḥ sphurantīṃ kruddhasya jihvām iva takṣakasya //
svyāpasavyadhvanitogracāpaṃ pārthaḥ kirātādhipam āśaśaṅke
paryāyasampāditakarṇatālaṃ yantā gajaṃ vyālam ivāparāddhaḥ //
Note: svyāpasavyadhvanitogracāpaṃ pārthaḥ kirātādhipam āśaśaṅke
paryāyasampāditakarṇatālaṃ yantā gajaṃ vyālam iva aparāddhaḥ //
nijaghnire tasya hareṣujālaiḥ patanti vṛndāni śilīmukhānām
ūrjasvibhiḥ sindhumukhāgatāni yādāṃsi yādobhir ivāmburāśeḥ //
Note: nijaghnire tasya hareṣujālaiḥ patanti vṛndāni śilīmukhānām
ūrjasvibhiḥ sindhumukhāgatāni yādāṃsi yādobhir iva amburāśeḥ //
vibhedam antaḥ padavīnirodhaṃ vidhvaṃsanaṃ cāviditaprayogaḥ
netārilokeṣu karoti yad yat tat tac cakārāsya śareṣu śambhuḥ //
Note: vibhedam antaḥ padavīnirodhaṃ vidhvaṃsanaṃ ca aviditaprayogaḥ
netārilokeṣu karoti yad yat tat tac cakāra asya śareṣu śambhuḥ //
soḍhāvagītaprathamāyudhasya krodhojjhitair vegitayā patadbhiḥ
chinnair api trāsitavāhinīkaiḥ pete kṛtārthair iva tasya bāṇaiḥ //
Note: soḍhāvagītaprathamāyudhasya krodhojjhitair vegitayā patadbhiḥ
chinnair api trāsitavāhinīkaiḥ pete kṛtārthair iva tasya bāṇaiḥ //
alaṃkṛtānām ṛjutāguṇena gurūpadiṣṭāṃ gatim āsthitānām
satām ivāparvaṇi mārgaṇānāṃ bhaṅgaḥ sa jiṣṇor dhṛtim unmamātha //
Note: alaṃkṛtānām ṛjutāguṇena gurūpadiṣṭāṃ gatim āsthitānām
satām iva aparvaṇi mārgaṇānāṃ bhaṅgaḥ sa jiṣṇor dhṛtim unmamātha //
bāṇacchidas te viśikhāḥ smarārer avāṅmukhībhūtaphalāḥ patantaḥ
akhaṇḍitaṃ pāṇḍavasāyakebhyaḥ kṛtasya sadyaḥ pratikāram āpuḥ //
Note: bāṇacchidas te viśikhāḥ smarārer avāṅmukhībhūtaphalāḥ patantaḥ
akhaṇḍitaṃ pāṇḍavasāyakebhyaḥ kṛtasya sadyaḥ pratikāram āpuḥ //
citrīyamāṇān atilāghavena pramāthinas tān bhavamārgaṇānām
samākulāyā nicakhāna dūraṃ bāṇān dhvajinyā hṛdayeṣv arātiḥ //
Note: citrīyamāṇān atilāghavena pramāthinas tān bhavamārgaṇānām
samākulāyā nicakhāna dūraṃ bāṇān dhvajinyā hṛdayeṣv arātiḥ //
tasyātiyatnād atiricyamāne parākrame 'nyonyaviśeṣaṇena
hantā purāṃ bhūri pṛṣatkavarṣaṃ nirāsa naidāgha ivāmbu meghaḥ //
Note: tasya atiyatnād atiricyamāne parākrame 'nyonyaviśeṣaṇena
hantā purāṃ bhūri pṛṣatkavarṣaṃ nirāsa naidāgha iva ambu meghaḥ //
anāmṛśantaḥ kvacid eva marma priyaiṣiṇānuprahitāḥ śivena
suhṛtprayuktā iva narmavādāḥ śarā muneḥ prītikarā babhūvuḥ //
Note: anāmṛśantaḥ kvacid eva marma priyaiṣiṇa ānuprahitāḥ śivena
suhṛtprayuktā iva narmavādāḥ śarā muneḥ prītikarā babhūvuḥ //
astraiḥ samānām atirekiṇīṃ vā paśyanīṣūṇām api tasya śaktim
viṣādavaktavyabalaḥ pramāthī svam ālalambe balam indumauliḥ //
Note: astraiḥ samānām atirekiṇīṃ vā paśyani iṣūṇām api tasya śaktim
viṣādavaktavyabalaḥ pramāthī svam ālalambe balam indumauliḥ //
tapas tapovīryasamuddhatasya pāraṃ yiyāsoḥ samarārṇavasya
maheṣujālāny akhilāni jiṣṇor arkaḥ payāṃsīva samācacāma //
Note: tapas tapovīryasamuddhatasya pāraṃ yiyāsoḥ samarārṇavasya
maheṣujālāny akhilāni jiṣṇor arkaḥ payāṃsi iva samācacāma //
rikte savisrambham ath+arjunasya niṣaṅgavaktre nipatāta pāṇiḥ
anyadvipāpītajale satarṣaṃ mataṅgajasyeva nagāśmarandhre //
Note: rikte savisrambham ath+arjunasya niṣaṅgavaktre nipatāta pāṇiḥ
anyadvipāpītajale satarṣaṃ mataṅgajasya iva nagāśmarandhre //
cyute sa tasminn iṣudhau śarārthād dhvastārthasāre sahaseva bandhau
tatkālamoghapraṇayaḥ prapede nirvācyatākāma ivābhimukhyam //
Note: cyute sa tasminn iṣudhau śarārthād dhvastārthasāre sahasa īva bandhau
tatkālamoghapraṇayaḥ prapede nirvācyatākāma ivā abhimukhyam //
āghaṭṭayāmāsa gatāgatābhyāṃ sāvegam agrāṅgulir asya tūṇau
vidheyamārge matir utsukasya nayaprayogāv iva gāṃ jigīṣoḥ //
Note: āghaṭṭayāmāsa gatāgatābhyāṃ sāvegam agrāṅgulir asya tūṇau
vidheyamārge matir utsukasya nayaprayogāv iva gāṃ jigīṣoḥ //
babhāra śūnyākṛtir arjunas tau maheṣudhī vītamaheṣujālau
yugāntasaṃśuṣkajalau vijihmaḥ pūrvāparau loka ivāmburāśī //
Note: babhāra śūnyākṛtir arjunas tau maheṣudhī vītamaheṣujālau
yugāntasaṃśuṣkajalau vijihmaḥ pūrvāparau loka iva amburāśī //
tenātimittena tathā na pārthas tayor yathā riktatayānutepe
svām āpadaṃ projjhya vipattimagnaṃ śocanti santo hy upakāripakṣam //
Note: tena atimittena tathā na pārthas tayor yathā riktataya ānutepe
svām āpadaṃ projjhya vipattimagnaṃ śocanti santo hy upakāripakṣam //
pratikriyāyai vidhuraḥ sa tasmāt kṛcchreṇa viśleṣam iyāya hastaḥ
parāṅmukhatve 'pi kṛtopakārāt tūṇīmukhān mitrakulād ivāryaḥ //
Note: pratikriyāyai vidhuraḥ sa tasmāt kṛcchreṇa viśleṣam iyāya hastaḥ
parāṅmukhatve 'pi kṛtopakārāt tūṇīmukhān mitrakulād ivā aryaḥ //
paścātkriyā tūṇayugasya bhartur jajñe tadānīm upakāriṇīva
sambhāvanāyām adharīkṛtāyāṃ patyuḥ puraḥ sāhasam āsitavyam //
Note: paścātkriyā tūṇayugasya bhartur jajñe tadānīm upakāriṇi īva
sambhāvanāyām adharīkṛtāyāṃ patyuḥ puraḥ sāhasam āsitavyam //
taṃ śambhur ākṣiptamaheṣujālaṃ lohaiḥ śarair marmasu nistutoda
hṛttottaraṃ tattvavicāramadhye vakteva doṣair gurubhir vipakṣam //
Note: taṃ śambhur ākṣiptamaheṣujālaṃ lohaiḥ śarair marmasu nistutoda
hṛttottaraṃ tattvavicāramadhye vakta īva doṣair gurubhir vipakṣam //
jahāra cāsmād acireṇa varma jvalanmaṇidyotitahaimalekham
caṇḍaḥ pataṅgān marudekanīlaṃ taḍitvataḥ khaṇḍam ivāmbudasya //
Note: jahāra ca asmād acireṇa varma jvalanmaṇidyotitahaimalekham
caṇḍaḥ pataṅgān marudekanīlaṃ taḍitvataḥ khaṇḍam iva ambudasya //
vikośanirdhautatanor mahāseḥ phaṇāvataś ca tvaci vicyutāyām
pratidvipābaddharuṣaḥ samakṣaṃ nāgasya cākṣiptamukhacchadasya //
Note: vikośanirdhautatanor mahāseḥ phaṇāvataś ca tvaci vicyutāyām
pratidvipābaddharuṣaḥ samakṣaṃ nāgasya cā akṣiptamukhacchadasya //
vibodhitasya dhvaninā ghanānāṃ harer apetasya ca śailarandhrāt
nirastadhūmasya ca rātrivahner vinā tanutreṇa ruciṃ sa bheje //
Note: vibodhitasya dhvaninā ghanānāṃ harer apetasya ca śailarandhrāt
nirastadhūmasya ca rātrivahner vinā tanutreṇa ruciṃ sa bheje //
acittatāyām api nāma yuktām anūrdhvatāṃ prāpya tadīyakṛcchre
mahīṃ gatau tāv iṣudhī tadānīṃ vivavratuś cetanayeva yogam //
Note: acittatāyām api nāma yuktām anūrdhvatāṃ prāpya tadīyakṛcchre
mahīṃ gatau tāv iṣudhī tadānīṃ vivavratuś cetanaya īva yogam //
sthitaṃ viśuddhe nabhasīva sattve dhāmnā tapovīryamayena yuktam
śastrābhighātais tam ajasram īśas tvaṣṭā vivasvantam ivollilekha //
Note: sthitaṃ viśuddhe nabhasi iva sattve dhāmnā tapovīryamayena yuktam
śastrābhighātais tam ajasram īśas tvaṣṭā vivasvantam iva ullilekha //
saṃrambhavegojjhitavedaneṣu gātreṣu bāhiryam upāgateṣu
muner babhūvāgaṇiteṣurāśer lauhas tiraskāra ivātmamanyuḥ //
Note: saṃrambhavegojjhitavedaneṣu gātreṣu bāhiryam upāgateṣu
muner babhūva agaṇiteṣurāśer lauhas tiraskāra ivā atmamanyuḥ //
tato 'nupūrvāyatavṛttabāhuḥ śrīmān kṣarallohitadigdhadehaḥ
āskandya vegena vimuktanādaḥ kṣitiṃ vidhunvann iva pārṣṇighātaiḥ //
Note: tato 'nupūrvāyatavṛttabāhuḥ śrīmān kṣarallohitadigdhadehaḥ
āskandya vegena vimuktanādaḥ kṣitiṃ vidhunvann iva pārṣṇighātaiḥ //
sāmyaṃ gatenāśaninā maghonaḥ śaśāṅkakhaṇḍākṛtipāṇḍureṇa
śambhuṃ bibhitsur dhanuṣā jaghāna stambaṃ viṣāṇena mahān ivebhaḥ //
Note: sāmyaṃ gatena aśaninā maghonaḥ śaśāṅkakhaṇḍākṛtipāṇḍureṇa
śambhuṃ bibhitsur dhanuṣā jaghāna stambaṃ viṣāṇena mahān iva ibhaḥ //
rayeṇa sā saṃnidadhe patantī bhavodbhavenātmani cāpayaṣṭiḥ
samuddhatā sindhur anekamārgā pare sthitenaujasi jahnuneva //
Note: rayeṇa sā saṃnidadhe patantī bhavodbhavenā atmani cāpayaṣṭiḥ
samuddhatā sindhur anekamārgā pare sthitena ojasi jahnuna īva //
vikārmukaḥ karmasu śocanīyaḥ paricyutaudārya ivopacāraḥ
vicikṣipe śūlabhṛtā salīlaṃ sa patribhir dūram adūrapātaiḥ //
Note: vikārmukaḥ karmasu śocanīyaḥ paricyutaudārya iva upacāraḥ
vicikṣipe śūlabhṛtā salīlaṃ sa patribhir dūram adūrapātaiḥ //
upoḍhakalyāṇaphalo 'bhirakṣan vīravrataṃ puṇyaraṇāśramasthaḥ
japopavāsair iva saṃyatātmā tepe munis tair iṣubhiḥ śivasya //
Note: upoḍhakalyāṇaphalo 'bhirakṣan vīravrataṃ puṇyaraṇāśramasthaḥ
japopavāsair iva saṃyatātmā tepe munis tair iṣubhiḥ śivasya //
tato 'grabhūmiṃ vyavasāyasiddheḥ sīmānam anyair atidustaraṃ saḥ
tejaḥśriyām āśrayam uttamāsiṃ sākṣād ahaṃkāram ivālalambe //
Note: tato 'grabhūmiṃ vyavasāyasiddheḥ sīmānam anyair atidustaraṃ saḥ
tejaḥśriyām āśrayam uttamāsiṃ sākṣād ahaṃkāram ivā alalambe //
śarān avadyann anavadyakarmā cacāra citraṃ pravicāramārgaiḥ
hastena nistriṃśabhṛtā sa dīptaḥ sārkāṃśunā vāridhir ūrmiṇeva //
Note: śarān avadyann anavadyakarmā cacāra citraṃ pravicāramārgaiḥ
hastena nistriṃśabhṛtā sa dīptaḥ sārkāṃśunā vāridhir ūrmiṇa īva //
yathā nije vartmani bhāti bhābhiś cyāyāmayaś cāpsu sahasraraśmiḥ
tathā nabhasy āśu raṇasthalīṣu spaṣṭadvimūrtir dadṛśe sa bhūtaiḥ //
Note: yathā nije vartmani bhāti bhābhiś cyāyāmayaś ca apsu sahasraraśmiḥ
tathā nabhasy āśu raṇasthalīṣu spaṣṭadvimūrtir dadṛśe sa bhūtaiḥ //
śivapraṇunnena śilīmukhena tsarupradeśād apavarjitāṅgaḥ
jvalann asis tasya papāta pāṇer ghanasya vaprād iva vaidyuto 'gniḥ //
Note: śivapraṇunnena śilīmukhena tsarupradeśād apavarjitāṅgaḥ
jvalann asis tasya papāta pāṇer ghanasya vaprād iva vaidyuto 'gniḥ //
ākṣiptacāpāvaraṇeṣujālaś chinnottamāsiḥ sa mṛdhe 'vadhūtaḥ
riktaḥ prakāśaś ca babhūva bhūmer utsāditodyāna iva pradeśaḥ //
Note: ākṣiptacāpāvaraṇeṣujālaś chinnottamāsiḥ sa mṛdhe 'vadhūtaḥ
riktaḥ prakāśaś ca babhūva bhūmer utsāditodyāna iva pradeśaḥ //
sa khaṇḍanaṃ prāpya parād amarṣavān bhujadvitīyo 'pi vijetum icchayā
sasarja vṛṣṭiṃ parirugṇapādapāṃ dravetareṣāṃ payasām ivāśmanām //
Note: sa khaṇḍanaṃ prāpya parād amarṣavān bhujadvitīyo 'pi vijetum icchayā
sasarja vṛṣṭiṃ parirugṇapādapāṃ dravetareṣāṃ payasām iva aśmanām //
nīrandhraṃ parigamite kṣayaṃ pṛṣatkair bhūtānām adhipatinā śilāvitāne
ucchrāyasthagitanabhodigantarālaṃ cikṣepa kṣitiruhajālam indrasūnuḥ //
Note: nīrandhraṃ parigamite kṣayaṃ pṛṣatkair bhūtānām adhipatinā śilāvitāne
ucchrāyasthagitanabhodigantarālaṃ cikṣepa kṣitiruhajālam indrasūnuḥ //
niḥśeṣaṃ śakalitavalkalāṅgasāraiḥ kurvadbhir bhuvam abhitaḥ kaṣāyacitrām
īśānaḥ sakusumapallavair nagais tair ātene balim iva raṅgadevatābhyaḥ //
Note: niḥśeṣaṃ śakalitavalkalāṅgasāraiḥ kurvadbhir bhuvam abhitaḥ kaṣāyacitrām
īśānaḥ sakusumapallavair nagais tair ātene balim iva raṅgadevatābhyaḥ //
unmajjan makara ivāmārāpagāyā vegena pratimukham etya bāṇanadyāḥ
gāṇḍīvī kanakaśilānibhaṃ bhujābhyām ājaghne viṣam avilocanasya vakṣaḥ //
Note: unmajjan makara iva amārāpagāyā vegena pratimukham etya bāṇanadyāḥ
gāṇḍīvī kanakaśilānibhaṃ bhujābhyām ājaghne viṣam avilocanasya vakṣaḥ //
abhilaṣata upāyaṃ vikramaṃ kīrtilakṣmyor asugamam arisainyair aṅkam abhyāgatasya
janaka iva śiśutve supriyasyaikasūnor avinayam api sehe pāṇḍavasya smarāriḥ //
Note: abhilaṣata upāyaṃ vikramaṃ kīrtilakṣmyor asugamam arisainyair aṅkam abhyāgatasya
janaka iva śiśutve supriyasya ekasūnor avinayam api sehe pāṇḍavasya smarāriḥ //
tata udagra iva dvirade munau raṇam upeyuṣi bhīmabhujāyudhe
dhanur apāsya sabāṇadhi śaṃkaraḥ pratijaghāna ghanair iva muṣṭibhiḥ //
Note: tata udagra iva dvirade munau raṇam upeyuṣi bhīmabhujāyudhe
dhanur apāsya sabāṇadhi śaṃkaraḥ pratijaghāna ghanair iva muṣṭibhiḥ //
harapṛthāsutayor dhvanir utpatann amṛdusaṃvalitāṅgulipāṇijaḥ
sphuṭadanalpaśilāravadāruṇaḥ pratinanāda darīṣu darībhṛtaḥ //
Note: harapṛthāsutayor dhvanir utpatann amṛdusaṃvalitāṅgulipāṇijaḥ
sphuṭadanalpaśilāravadāruṇaḥ pratinanāda darīṣu darībhṛtaḥ //
śivabhujāhatibhinnapṛthukṣatīḥ sukham ivānubabhūva kapidhvajaḥ
ka iva nāma bṛhanmanasāṃ bhaved anukṛter api sattvavatāṃ kṣamaḥ //
Note: śivabhujāhatibhinnapṛthukṣatīḥ sukham iva anubabhūva kapidhvajaḥ
ka iva nāma bṛhanmanasāṃ bhaved anukṛter api sattvavatāṃ kṣamaḥ //
vraṇamukhacyutaśoṇitaśīkarasthagitaśailataṭābhabhujāntaraḥ
abhinavauṣasarāgabhṛtā babhau jaladhareṇa samānam umāpatiḥ //
Note: vraṇamukhacyutaśoṇitaśīkarasthagitaśailataṭābhabhujāntaraḥ
abhinavauṣasarāgabhṛtā babhau jaladhareṇa samānam umāpatiḥ //
urasi śūlabhṛtaḥ prahitā muhuḥ pratihatiṃ yayur arjunamuṣṭayaḥ
bhṛśarayā iva sahyamahībhṛtaḥ pṛthuni rodhasi sindhumahormayaḥ //
Note: urasi śūlabhṛtaḥ prahitā muhuḥ pratihatiṃ yayur arjunamuṣṭayaḥ
bhṛśarayā iva sahyamahībhṛtaḥ pṛthuni rodhasi sindhumahormayaḥ //
nipatite 'dhiśirodharam āyate samam aratniyuge 'yugacakṣuṣaḥ
tricatureṣu padeṣu kirīṭinā lulitadṛṣṭi madād iva caskhale //
Note: nipatite 'dhiśirodharam āyate samam aratniyuge 'yugacakṣuṣaḥ
tricatureṣu padeṣu kirīṭinā lulitadṛṣṭi madād iva caskhale //
abhibhavoditamanyuvidīpitaḥ samabhisṛtya bhṛśaṃ javam ojasā
bhujayugena vibhajya samādade śaśikalābharaṇasya bhujadvayam //
Note: abhibhavoditamanyuvidīpitaḥ samabhisṛtya bhṛśaṃ javam ojasā
bhujayugena vibhajya samādade śaśikalābharaṇasya bhujadvayam //
pravavṛte 'tha mahāhavamallayor acalasaṃcalanāharaṇo raṇaḥ
karaṇaśṛṅkhalasaṃkalanāgurur gurubhujāyudhagarvitayos tayoḥ //
Note: pravavṛte 'tha mahāhavamallayor acalasaṃcalanāharaṇo raṇaḥ
karaṇaśṛṅkhalasaṃkalanāgurur gurubhujāyudhagarvitayos tayoḥ //
ayam asau bhagavān uta pāṇḍavaḥ sthitam avāṅ muninā śaśimaulinā
samadhirūḍham ajena nu jiṣṇunā svid iti vegavaśān mumuhe gaṇaiḥ //
Note: ayam asau bhagavān uta pāṇḍavaḥ sthitam avāṅ muninā śaśimaulinā
samadhirūḍham ajena nu jiṣṇunā svid iti vegavaśān mumuhe gaṇaiḥ //
pracalite calitaṃ sthitam āsthite vinamite natam unnatam unnatau
vṛṣakapidhvajayor asahiṣṇunā muhur abhāvabhayād iva bhūbhṛtā //
Note: pracalite calitaṃ sthitam āsthite vinamite natam unnatam unnatau
vṛṣakapidhvajayor asahiṣṇunā muhur abhāvabhayād iva bhūbhṛtā //
karaṇaśṛṅkhalaniḥsṛtayos tayoḥ kṛtabhujadhvani valgu vivalgatoḥ
caraṇapātanipātitarodharasaḥ prasasṛpuḥ saritaḥ paritaḥ sthalīḥ //
Note: karaṇaśṛṅkhalaniḥsṛtayos tayoḥ kṛtabhujadhvani valgu vivalgatoḥ
caraṇapātanipātitarodharasaḥ prasasṛpuḥ saritaḥ paritaḥ sthalīḥ //
viyati vegapariplutam antarā samabhisṛtya rayeṇa kapidhvajaḥ
caraṇayoś caraṇānamitakṣitir nijagṛhe tisṛṇāṃ jayinaṃ purām //
Note: viyati vegapariplutam antarā samabhisṛtya rayeṇa kapidhvajaḥ
caraṇayoś caraṇānamitakṣitir nijagṛhe tisṛṇāṃ jayinaṃ purām //
vismitaḥ sapadi tena karmaṇā karmaṇāṃ kṣayakaraḥ paraḥ pumān
kṣeptukāmam avanau tam aklamaṃ niṣpipeṣa parirabhya vakṣasā //
Note: vismitaḥ sapadi tena karmaṇā karmaṇāṃ kṣayakaraḥ paraḥ pumān
kṣeptukāmam avanau tam aklamaṃ niṣpipeṣa parirabhya vakṣasā //
tapasā tathā na mudam asya yayau bhagavān yathā vipulasattvatayā
guṇasaṃhateḥ samatiriktam aho nijam eva sattvam upakāri satām //
Note: tapasā tathā na mudam asya yayau bhagavān yathā vipulasattvatayā
guṇasaṃhateḥ samatiriktam aho nijam eva sattvam upakāri satām //
atha himaśucibhasmabhūṣitaṃ śirasi virājitam indulekhayā
svavapur atimanoharaṃ haraṃ dadhatam udīkṣya nanāma pāṇḍavaḥ //
Note: atha himaśucibhasmabhūṣitaṃ śirasi virājitam indulekhayā
svavapur atimanoharaṃ haraṃ dadhatam udīkṣya nanāma pāṇḍavaḥ //
sahaśaradhi nijaṃ tathā kārmukaṃ vapur atanu tathaiva saṃvarmitam
nihitam api tathaiva paśyann asiṃ vṛṣabhagatir upāyayau vismayam //
Note: sahaśaradhi nijaṃ tathā kārmukaṃ vapur atanu tatha aiva saṃvarmitam
nihitam api tatha aiva paśyann asiṃ vṛṣabhagatir upāyayau vismayam //
siṣicur avanim ambuvāhāḥ śanaiḥ surakusumam iyāya citraṃ divaḥ
vimalaruci bhṛśaṃ nabho dundubher dhvanir akhilam anāhatasyānaśe //
Note: siṣicur avanim ambuvāhāḥ śanaiḥ surakusumam iyāya citraṃ divaḥ
vimalaruci bhṛśaṃ nabho dundubher dhvanir akhilam anāhatasyā anaśe //
āseduṣāṃ gotrabhido 'nuvṛttyā gopāyakānāṃ bhuvanatrayasya
rociṣṇuratnāvalibhir vimānair dyaur ācitā tārakiteva reje //
Note: āseduṣāṃ gotrabhido 'nuvṛttyā gopāyakānāṃ bhuvanatrayasya
rociṣṇuratnāvalibhir vimānair dyaur ācitā tārakita īva reje //
haṃsā bṛhantaḥ surasadmavāhāḥ saṃhrādikaṇṭhābharaṇāḥ patantaḥ
cakruḥ prayatnena vikīryamāṇair vyomnaḥ pariṣvaṅgam ivāgrapakṣaiḥ //
Note: haṃsā bṛhantaḥ surasadmavāhāḥ saṃhrādikaṇṭhābharaṇāḥ patantaḥ
cakruḥ prayatnena vikīryamāṇair vyomnaḥ pariṣvaṅgam iva agrapakṣaiḥ //
muditamadhuliho vitānīkṛtāḥ sraja upari vitatya sātānikīḥ
jalada iva niṣedivāṃsaṃ vṛṣe marudupasukhayāṃbabhūveśvaram //
Note: muditamadhuliho vitānīkṛtāḥ sraja upari vitatya sātānikīḥ
jalada iva niṣedivāṃsaṃ vṛṣe marudupasukhayāṃbabhūvā iśvaram //
kṛtadhṛti parivanditenoccakair gaṇapatibhir abhinnaromodgamaiḥ
tapasi kṛtaphale phalajyāyasī stutir iti jagade hareḥ sūnunā //
Note: kṛtadhṛti parivanditena uccakair gaṇapatibhir abhinnaromodgamaiḥ
tapasi kṛtaphale phalajyāyasī stutir iti jagade hareḥ sūnunā //
śaraṇaṃ bhavantam atikāruṇikaṃ bhava bhaktigamyam adhigamya janāḥ
jitamṛtyavo 'jita bhavanti bhaye sasurāsurasya jagataḥ śaraṇam //
Note: śaraṇaṃ bhavantam atikāruṇikaṃ bhava bhaktigamyam adhigamya janāḥ
jitamṛtyavo 'jita bhavanti bhaye sasurāsurasya jagataḥ śaraṇam //
vipad eti tāvad avasādakarī na ca kāmasampad abhikāmayate
na namanti caikapuruṣaṃ puruṣās tava yāvad īśa na natiḥ kriyate //
Note: vipad eti tāvad avasādakarī na ca kāmasampad abhikāmayate
na namanti ca ekapuruṣaṃ puruṣās tava yāvad īśa na natiḥ kriyate //
saṃsevante dānaśīlā vimuktya sampaśyanto janmaduḥkhaṃ pumāṃsaḥ
yanniḥsaṅgas tvaṃ phalasyānatebhyas tat kāruṇyaṃ kevalaṃ na svakāryam //
Note: saṃsevante dānaśīlā vimuktya sampaśyanto janmaduḥkhaṃ pumāṃsaḥ
yanniḥsaṅgas tvaṃ phalasyā anatebhyas tat kāruṇyaṃ kevalaṃ na svakāryam //
prāpyate yad iha dūram agatvā yat phalaty aparalokagatāya
tīrtham asti na bhavārṇavabāhyaṃ sārvakāmikam ṛte bhavatas tat //
Note: prāpyate yad iha dūram agatvā yat phalaty aparalokagatāya
tīrtham asti na bhavārṇavabāhyaṃ sārvakāmikam ṛte bhavatas tat //
vrajati śuci padaṃ tv ati prītimān pratihatam atir eti ghorāṃ gatim
iyam anagha nimittaśaktiḥ parā tava varada na cittabhedaḥ kvacit //
Note: vrajati śuci padaṃ tv ati prītimān pratihatam atir eti ghorāṃ gatim
iyam anagha nimittaśaktiḥ parā tava varada na cittabhedaḥ kvacit //
dakṣiṇāṃ praṇatadakṣiṇa mūrtiṃ tattvataḥ śivakarīm aviditvā
rāgiṇāpi vihitā tava bhaktyā saṃsmṛtir bhava bhavaty abhavāya //
Note: dakṣiṇāṃ praṇatadakṣiṇa mūrtiṃ tattvataḥ śivakarīm aviditvā
rāgiṇa āpi vihitā tava bhaktyā saṃsmṛtir bhava bhavaty abhavāya //
dṛṣṭvā dṛśyāny ācaraṇīyāni vidhāya prekṣākārī yāti padaṃ muktam apāyaiḥ
samyagdṛṣṭis tasya paraṃ paśyati yas tvāṃ yaś copāsti sādhu vidheyaṃ sa vidhatte //
Note: dṛṣṭvā dṛśyāny ācaraṇīyāni vidhāya prekṣākārī yāti padaṃ muktam apāyaiḥ
samyagdṛṣṭis tasya paraṃ paśyati yas tvāṃ yaś ca upāsti sādhu vidheyaṃ sa vidhatte //
yuktāḥ svaśaktyā munayaḥ prajānāṃ hitopadeśair upakāravantaḥ
samucchinatsi tvam acintyadhāmā karmāṇy upetasya duruttarāṇi //
Note: yuktāḥ svaśaktyā munayaḥ prajānāṃ hitopadeśair upakāravantaḥ
samucchinatsi tvam acintyadhāmā karmāṇy upetasya duruttarāṇi //
saṃnibaddham apahartum ahāryaṃ bhūri durgatibhayaṃ bhuvanānām
adbhutākṛtim imām atimāyas tvaṃ bibharṣi karuṇāmaya māyām //
Note: saṃnibaddham apahartum ahāryaṃ bhūri durgatibhayaṃ bhuvanānām
adbhutākṛtim imām atimāyas tvaṃ bibharṣi karuṇāmaya māyām //
na rāgi cetaḥ paramā vilāsitā vadhūḥ śarīre 'sti na cāsti manmathaḥ
namaskriyā coṣasi dātur ity aho nisargadurbodham idaṃ tavehitam //
Note: na rāgi cetaḥ paramā vilāsitā vadhūḥ śarīre 'sti na ca asti manmathaḥ
namaskriyā ca uṣasi dātur ity aho nisargadurbodham idaṃ tavā ihitam //
tavottarīyaṃ karicarma sāṅgajaṃ jvalanmaṇiḥ sāraśanaṃ mahānahiḥ
srag āsyapaṅktiḥ śavabhasma candanaṃ kalā himāṃśoś ca samaṃ cakāsati //
Note: tava uttarīyaṃ karicarma sāṅgajaṃ jvalanmaṇiḥ sāraśanaṃ mahānahiḥ
srag āsyapaṅktiḥ śavabhasma candanaṃ kalā himāṃśoś ca samaṃ cakāsati //
avigrahasyāpy atulena hetunā sametabhinnadvayamūrti tiṣṭhataḥ
tavaiva nānyasya jagatsu dṛśyate viruddhaveṣābharaṇasya kāntatā //
Note: avigrahasya apy atulena hetunā sametabhinnadvayamūrti tiṣṭhataḥ
tava eva na anyasya jagatsu dṛśyate viruddhaveṣābharaṇasya kāntatā //
ātmalābhapariṇāmanirodhair bhūtasaṃgha iva na tvam upetaḥ
tena sarvabhuvanātiga loke nopamānam asi nāpy upemayaḥ //
Note: ātmalābhapariṇāmanirodhair bhūtasaṃgha iva na tvam upetaḥ
tena sarvabhuvanātiga loke na upamānam asi na apy upemayaḥ //
tvam antakaḥ sthāvarajaṅgamānāṃ tvayā jagat prāṇiti deva viśvam
tvaṃ yogināṃ hetuphale ruṇatsi tvaṃ kāraṇaṃ kāraṇakāraṇānām //
Note: tvam antakaḥ sthāvarajaṅgamānāṃ tvayā jagat prāṇiti deva viśvam
tvaṃ yogināṃ hetuphale ruṇatsi tvaṃ kāraṇaṃ kāraṇakāraṇānām //
rakṣobhiḥ suramanujair diteḥ sutair vā yal lokeṣv avikalam āptam ādhipatyam
pāvinyāḥ śaraṇagatārtihāriṇe tan māhātmyaṃ bhava bhavate namaskriyāyāḥ //
Note: rakṣobhiḥ suramanujair diteḥ sutair vā yal lokeṣv avikalam āptam ādhipatyam
pāvinyāḥ śaraṇagatārtihāriṇe tan māhātmyaṃ bhava bhavate namaskriyāyāḥ //
tarasā bhuvanāni yo bibharti dhvanati brahma yataḥ paraṃ pavitram
parito duritāni yaḥ punīte śiva tasmai pavanātane namas te //
Note: tarasā bhuvanāni yo bibharti dhvanati brahma yataḥ paraṃ pavitram
parito duritāni yaḥ punīte śiva tasmai pavanātane namas te //
bhavataḥ smaratāṃ sadāsane jayini brahmamaye niṣeduṣām
dahate bhavabījasaṃtatiṃ śikhine 'nekaśikhāya te namaḥ //
Note: bhavataḥ smaratāṃ sadāsane jayini brahmamaye niṣeduṣām
dahate bhavabījasaṃtatiṃ śikhine 'nekaśikhāya te namaḥ //
ābādhāmaraṇabhayārciṣā cirāya pluṣṭebhyo bhava mahatā bhavānalena
nirvāṇaṃ samupagamena yacchate te bījānāṃ prabhava namo 'stu jīvanāya //
Note: ābādhāmaraṇabhayārciṣā cirāya pluṣṭebhyo bhava mahatā bhavānalena
nirvāṇaṃ samupagamena yacchate te bījānāṃ prabhava namo 'stu jīvanāya //
yaḥ sarveṣām āvarītā varīyān sarvair bhāvair nāvṛto 'nādiniṣṭhaḥ
mārgātītāyendriyāṇāṃ namas te 'vijñeyāya vyomarūpāya tasmai //
Note: yaḥ sarveṣām āvarītā varīyān sarvair bhāvair nā avṛto 'nādiniṣṭhaḥ
mārgātītāya indriyāṇāṃ namas te 'vijñeyāya vyomarūpāya tasmai //
aṇīyase viśvavidhāriṇe namo namo 'ntikasthāya namo davīyase
atītya vācāṃ manasāṃ ca gocaraṃ sthitāya te tatpataye namo namaḥ //
Note: aṇīyase viśvavidhāriṇe namo namo 'ntikasthāya namo davīyase
atītya vācāṃ manasāṃ ca gocaraṃ sthitāya te tatpataye namo namaḥ //
asaṃvidānasya mameśa saṃvidāṃ titikṣituṃ duścaritaṃ tvam arhasi
virodhya mohāt punar abhyupeyuṣāṃ gatir bhavān eva durātmanāpi //
Note: asaṃvidānasya mamā iśa saṃvidāṃ titikṣituṃ duścaritaṃ tvam arhasi
virodhya mohāt punar abhyupeyuṣāṃ gatir bhavān eva durātmana āpi //
āstikyaśuddham avataḥ priyadharma dharmaṃ dharmātmajasya vihitāgasi śatruvarge
samprāpnuyāṃ vijayam īśa yayā samṛddhyā tāṃ bhūtanātha vibhutāṃ vitarāhaveṣu //
Note: āstikyaśuddham avataḥ priyadharma dharmaṃ dharmātmajasya vihitāgasi śatruvarge
samprāpnuyāṃ vijayam īśa yayā samṛddhyā tāṃ bhūtanātha vibhutāṃ vitarā ahaveṣu //
iti nigaditavantaṃ sūnum uccair maghonaḥ praṇataśirasam īśaḥ sādaraṃ sāntvayitvā
jvaladanalaparītaṃ raudram astraṃ dadhānaṃ dhanurupapadam asmai vedam abhyādideśa //
Note: iti nigaditavantaṃ sūnum uccair maghonaḥ praṇataśirasam īśaḥ sādaraṃ sāntvayitvā
jvaladanalaparītaṃ raudram astraṃ dadhānaṃ dhanurupapadam asmai vedam abhyādideśa //
sa piṅgākṣaḥ śrīmān bhuvanamahanīyena mahasā tanuṃ bhīmāṃ bibhrat triguṇaparivārapraharaṇaḥ
parītyeśānaṃ triḥ stutibhir upagītaḥ suragaṇaiḥ sutaṃ pāṇḍor vīraṃ jaladam iva bhāsvān abhiyayau //
Note: sa piṅgākṣaḥ śrīmān bhuvanamahanīyena mahasā tanuṃ bhīmāṃ bibhrat triguṇaparivārapraharaṇaḥ
parītyā iśānaṃ triḥ stutibhir upagītaḥ suragaṇaiḥ sutaṃ pāṇḍor vīraṃ jaladam iva bhāsvān abhiyayau //
atha śaśadharamauler abhyanujñām avāpya tridaśapatipurogāḥ pūrṇakāmāya tasmai
avitathaphalam āśirvādam āropayanto vijayi vividham astraṃ lokapālā viteruḥ //
Note: atha śaśadharamauler abhyanujñām avāpya tridaśapatipurogāḥ pūrṇakāmāya tasmai
avitathaphalam āśirvādam āropayanto vijayi vividham astraṃ lokapālā viteruḥ //
asaṃhāryotsāhaṃ jayinam udayaṃ prāpya tarasā dhuraṃ gurvīṃ voḍhuṃ sthitam anavasādāya jagataḥ
svadhāmnā lokānāṃ tam upari kṛtasthānam amarās tapolakṣmyā dīptaṃ dinakṛtam ivoccair upajaguḥ //
Note: asaṃhāryotsāhaṃ jayinam udayaṃ prāpya tarasā dhuraṃ gurvīṃ voḍhuṃ sthitam anavasādāya jagataḥ
svadhāmnā lokānāṃ tam upari kṛtasthānam amarās tapolakṣmyā dīptaṃ dinakṛtam iva uccair upajaguḥ //
vraja jaya ripulokaṃ pādapadmānataḥ san gadita iti śivena ślāghito devasaṃghaiḥ
nijagṛham atha gatvā sādaraṃ pāṇḍuputro dhṛtagurujayalakṣmīr dharmasūnuṃ nanāma //
Note: vraja jaya ripulokaṃ pādapadmānataḥ san gadita iti śivena ślāghito devasaṃghaiḥ
nijagṛham atha gatvā sādaraṃ pāṇḍuputro dhṛtagurujayalakṣmīr dharmasūnuṃ nanāma //