Mahāyānasūtrālaṃkāra

Mahāyānasūtrālaṃkāraḥ

namaḥ sarvabuddhabodhisatvebhyaḥ

prathamo 'dhikāraḥ

arthajño 'rthavibhāvanāṃ prakurute vācā padaiścāmalair duḥkhasyottaraṇāya duḥkhitajane kāruṇyatastanmayaḥ /

dharmasyottamayānadeśitavidheḥ satveṣu tadgāmiṣu śliṣṭāmarthagatiṃ niruttaragataṃ pañcātmikāṃ darśayan // MSA_1.1 //

ghaṭitamiva suvarṇaṃ vārijaṃ vā vibuddhaṃ sukṛtamiva subhojyaṃ bhujyamānaṃ kṣudhārtaiḥ /

vidita iva sulekho ratnapeṭeva muktā vivṛta iha sa dharmaḥ prītimagryāṃ dadhāti // MSA_1.2 //

yathā bimbaṃ bhūṣāprakṛtiguṇavaddarpaṇagataṃ viśiṣṭaṃ prāmodyaṃ janayati nṛṇāṃ darśanavaśāt /

tathā dharmaḥ sūktaprakṛtiguṇayukto 'pi satataṃ vibhaktārthastuṣṭiṃ janayati viśiṣṭāmiha satām // MSA_1.3 //

āghrāyamāṇakaṭukaṃ svādurasaṃ yathauṣadhaṃ tadvat /

dharma[rmo] dvayavyavasthā[stho] vyañjanato 'rtho na ca[rthataśca] jñeyaḥ // MSA_1.4 //

rājeva durārādho dharmo 'yaṃ vipulagāḍhagambhīraḥ /

ārādhitaśca tadvadvaraguṇadhanadāyako bhavati // MSA_1.5 //

ratnaṃ jātyamanarthaṃ[rghaṃ]yathā 'parīkṣakajanaṃ na toṣayati /

dharmastathāyamabudhaṃ viparyayātteṣayati tadvat // MSA_1.6 //

ādāvavyākaraṇātsamapravṛtteragocarātsiddheḥ /

bhāvābhāve 'bhāvātpratipakṣatvādrutānyatvāt // MSA_1.7 //

pratyakṣacakṣuṣo buddhāḥ śāsanasya ca rakṣakāḥ /

adhmamanyanāvṛtajñānā upekṣāto na yujyate // MSA_1.8 //

vaikalyato virodhādanupāyatvāttthāpyanupadeśāt /

na śrāvakayānamidaṃ bhavati mahāyānadharmākhyam // MSA_1.9 //

āśayasyopadeśasya prayogasya virodhataḥ /

upastambhasya kālasya yat hīnaṃ hīnameva tat // MSA_1.10 //

svake 'vatārātsvasyaiva vinaye darśanādapi /

audāryādapi gāmbhīryādaviruddhaiva dharmatā // MSA_1.11 //

niśrito 'niyato 'vyāpī sāṃvṛtaḥ khedavānapi /

bālāśrayo matastarkastasyāto viṣayo na tat // MSA_1.12 //

audāryādapi gāmbhīryātparipāko 'vikalpanā /

deśanā'to dvayasyāsmin sa copāyo niruttare // MSA_1.13 //

tadasthānatrāso bhavati jagatāṃ dāhakaraṇo mahā'puṇyaskandhaprasavakaraṇāddīrdhasamayam /

agotro 'sanmitro 'kṛtamatirapūrvā'citaśubhasrasatyasmin dharme patati mahato 'rthādgata iha // MSA_1.14 //

tadanyānyā[nyasyā?]bhāvātparamagahanatvādanugamāt vicitrasyākhyānād dhruvakathanayogādbahumukhāt /

yathākhyānaṃ nārthādbhagavati ca bhāvātigahanāt na dharme 'smiṃsrāso bhavati viduṣāṃ yonivicayāt // MSA_1.15 //

śrutaṃ niśrityādau prabhavati manaskāra iha yo manaskārājñānaṃ prabhavati ca tatvārthaviṣayam /

tato dharmaprāptiḥ prabhavati ca tasminmatirato

yadā pratyātmaṃ sā kathamasati tasminvyavasitiḥ // MSA_1.16 //

ahaṃ na boddhā na gabhīraboddhā buddhau gabhīraṃ kimatarkagamyam /

kasmād gabhīrārthavidāṃ na mokṣa ityetaduttrāsapadaṃ na yuktam // MSA_1.17 //

hīnādhimuktaḥ sunihīnadhātor hī naiḥ sahāyaiḥ parivāritasya /

audāryagāmbhīryasudeśite 'smin dharme 'dhimuktiryadi nāsti siddham // MSA_1.18 //

śrutānusāreṇa hi buddhimattaṃ labdhvā'śrute yaḥ prakarotyavajñām /

śrute vicitre sati cāprameye śiṣṭe kuto niścayameti mūḍhaḥ // MSA_1.19 //

yathārute 'rthe parikalpyamāne svapratyayo hānimupaiti buddheḥ /

svākhyātatāṃ ca kṣipati kṣatiṃ ca prāpnoti dharme pratighāvatīva[pratighātameva] // MSA_1.20 //

manaḥ pradoṣaḥ prakṛtipraduṣṭo ['yathārute cāpi] hyayuktarūpaḥ /

prāgeva saṃdehagatasya dharme tasmādupekṣaiva varaṃ hyadoṣā // MSA_1.21 //

mahāyānasūtrālaṃkāre mahāyānasiddhyadhikāraḥ prathamaḥ

dvitīyo 'dhikāraḥ

śaraṇagamanaviśeṣasaṃgrahaślokaḥ /

ratnāni yo hi śaraṇapragato 'tra yāne jñeyaḥ sa eva paramaḥ śaraṇa[ṇaṃ] gatānām /

sarvatragābhyupagamādhigamābhibhūtibhedaiścaturvidhamayārthaviśeṣaṇena // MSA_2.1 //

yasmādādau duṣkara eṣa vyavasāyo duḥsādho 'sau naikasahasrairapi kalpaiḥ /

siddho yasmātsattvahitādhānamahārthas tasmādagre yāna ihāgraśaraṇārthaḥ // MSA_2.2 //

sarvān sattvāṃstārayituṃ yaḥ pratipanno yano jñāne sarvagate kauśalyayuktaḥ /

yo nirvāṇe saṃsaraṇe 'pyekaraso 'sau [saṃsṛtiśāntyekaraso 'sau] jñeyo dhīmāneṣa hi sarvatraga evam // MSA_2.3 //

śaraṇagatimimāṃ gato mahārthāṃ guṇagaṇavṛddhimupaiti so 'prameyām /

sphurati jagadidaṃ kṛpāśayena prathayati cāpratimaṃ mahā[rdhaṃ]dharmam // MSA_2.4 //

mahāyānasūtrālaṃkāre śaraṇagamanādhikāro dvitīyaḥ

tṛtīyo 'dhikāraḥ

gotraprabhedasaṃgrahaślokaḥ

sattvāgratvaṃ svabhāvaśca liṅgaṃ gotraprabhedatā /

ādīnavo 'nuśaṃsaśca dvidhaupamyaṃ caturvidhā // MSA_3.1 //

dhātūnāmadhimukteśca pratipatteśca bhedataḥ /

phalabhedopalabdheśca gotrāstitvaṃ nirūpyate // MSA_3.2 //

udagratve 'tha sarvatve mahārthatve 'kṣayāya ca /

śubhasya tatrimittatvāt gotrāgratvaṃ vidhīyate // MSA_3.3 //

prakṛtyā paripuṣṭaṃ ca āśrayaścāśritaṃ ca tat /

sadasaccaiva vijñeyaṃ guṇottāraṇatārthataḥ // MSA_3.4 //

kāruṇyamadhimuktiśca kṣāntiścādiprayogataḥ /

samācāraḥ subhasyāpi gotreliṅgaṃ nirupyate // MSA_3.5 //

niyatāniyataṃ gotramahāryaṃ hāryameva ca /

pratyairgotrabhedo 'yaṃ samāsena caturvidhaḥ // MSA_3.6 //

kleśābhyāsaḥ kumitratvaṃ vidhātaḥ paratantratā /

gotrasyādīnavo jñeyaḥ samāsena caturvidhaḥ // MSA_3.7 //

cirādapāyagamanamāśumokṣaśca tatra ca /

tanuduḥkhopasaṃvittiḥ sodvegā sattvapācanā // MSA_3.8 //

suvarṇagotravat jñeyamameyaśubhatāśrayaḥ /

jñānanirmalatāyogaprabhāvāṇāṃ ca niśrayaḥ // MSA_3.9 //

suratnagotravatjñeyaṃ mahābodhinimittataḥ /

mahājñānasamādhyāryamahāsattvārthaniśrayāt // MSA_3.10 //

aikāntiko duścarite 'sti kaścit kaścit samudghātitaśukladharmā /

amokṣabhāgīyaśubho 'sti kaścin nihīnaśuklo 'styapi hetuhīnaḥ // MSA_3.11 //

gāmbhīryaudāryavāde parahitakaraṇāyodite dīrghadharme ajñātvaivādhimuktirbhavati suvipulā saṃprapattikṣamā ca /

saṃpattiścāvasāne dvayagataparamā yadbhavatyeva teṣāṃ tajjñeyaṃ bodhisattvaprakṛtiguṇavatastatprapuṣṭācca gotrāt // MSA_3.12 //

suvipulaguṇabodhivṛkṣavṛddhyai dhanasukhaduḥkhaśamopalabdhaye ca /

svaparahitasukhakriyā phalatvād bhavati samudagra[samūlamudagra]gotrametat // MSA_3.13 //

mahāyānasūtrālaṃkāre gotrādhikārastṛtīyaḥ

caturtho 'dhikāraḥ

cittotpādalakṣaṇe ślokaḥ /

mahotsāhā mahārambhā mahārthāya mahodayā /

cetanā bodhisattvānāṃ dvayārthā cittasaṃbhavaḥ // MSA_4.1 //

cittotpādo 'dhimokṣo 'sau śuddhādhyāśayiko 'paraḥ /

vaipākyo bhūmiṣu matastathāvaraṇavarjitaḥ // MSA_4.2 //

karuṇāmūla iṣṭo 'sau sadāsattvahitāśayaḥ /

dharmādhimokṣastajjñānaparyeṣṭyālambanastathā // MSA_4.3 //

uttaracchandayāno 'sau pratiṣṭhāśīlasaṃvṛtiḥ /

utthāpanā vipakṣasya paripantho 'dhivāsanā // MSA_4.4 //

śubhavṛddhyanuśaṃso 'bhau puṇyajñānamayaḥ sa hi /

sadāpāramitāyoganiryāṇaśca sa kathyate // MSA_4.5 //

bhūmiparyavasāno 'sau pratisvaṃ tatprayogataḥ /

vijñeyo bodhisattvānāṃ cittotpādaviniścayaḥ // MSA_4.6 //

mitrabalād hetubalānmūlabalācchū tabalācchubhābhyāsāt /

adṛḍhadṛḍhodaya uktaścittotpādaḥ parākhyānāt // MSA_4.7 //

sūpāsitasaṃbuddhe susaṃbhṛtajñānapuṇyasaṃbhāre /

dharmeṣu nirvikalpajñānaprasavātparamatāsya // MSA_4.8 //

dharmeṣu ca satveṣu ca tatkṛtyeṣūttame ca buddhatve /

samacittopā[ttopa]lambhātprāmodyaviśiṣṭatā tasya // MSA_4.9 //

janmaudāryaṃ tasminnutsāhaḥ śuddhirāśayasyāpi /

kauśalyaṃ pariśiṣṭe niryāṇaṃ caiva vijñeyam // MSA_4.10 //

dharmādhimuktibījātpāramitāśreṣṭhamātṛto jātaḥ /

dhyānamaye sukhagarbhe karuṇā saṃvardhikā dhātrī // MSA_4.11 //

audāryaṃ vijñeyaṃ praṇidhānamahādaśābhinirhārāt /

utsāho boddhavyo duṣkaradīghāghikākhedāt // MSA_4.12 //

āsannabodhibodhāttadupāyajñānalābhataścāpi /

āśayaśuddhirjñeyā kauśalyaṃ tvanyabhūmigatam // MSA_4.13 //

niryāṇaṃ vijñeyaṃ yathāvyavasthānamanasikāreṇa /

tatkalpanatājñānādavikalpanayā ca tasyaiva // MSA_4.14 //

pṛthivīsama utpādaḥ kalyāṇasuvarṇasaṃnibhaścānyaḥ /

śuklanavacandrasadṛśo vahniprakhyo 'parocchrāyaḥ [jñeyaḥ] // MSA_4.15 //

bhūyo mahānidhānavadanyo ratnākaro yathaivānyaḥ /

sāgarasadṛśo jñeyo vajraprakhyo 'calendranibhaḥ // MSA_4.16 //

bhaiṣajyarājasadṛśo mahāsuhṛtsaṃnibho 'paro jñeyaḥ /

cintāmaṇiprakāśo dinakarasadṛśo 'paro jñeyaḥ // MSA_4.17 //

gandharvamadhuraghoṣavadanyo rājopamo 'paro jñeyaḥ /

koṣṭhāgāraprakhyo mahāpathasamastathaivānyaḥ // MSA_4.18 //

yānasamo vijñeyo gandharvasamaśca vetasaga[cetasaḥ]prabhavaḥ /

ānandaśabdasadṛśo mahānadīśrota[srotaḥ]sadṛśaśca // MSA_4.19 //

meghasadṛśaśca kathataścittotpādo jinātmajānāṃ hi /

tasmāttathā guṇāḍhyaṃ cittaṃ muditaiḥ samutpādyam // MSA_4.20 //

parārthacittāttadupāyalābhato mahābhisaṃdhyarthasutatvadarśanāt /

mahārhacittodayavarjitā janāḥ śamaṃ gamiṣyanti vihāya tatsukham // MSA_4.21 //

sahodayāccittavarasya dhīmataḥ susaṃvṛtaṃ cittamanantaduṣkṛtāt /

sukhena duḥkhena ca modate sadā śubhī kṛpāluśca vivardhana, dvayam // MSA_4.22 //

yadānapekṣaḥ svaśarīrajīvite parārthamabhyeti paraṃ pariśramam /

paropaghātena tathāvidhaḥ kathaṃ sa duṣkṛte karmaṇi saṃpravatsyati // MSA_4.23 //

māyopamānvīkṣya sa sarvadharmānudhānayātrāmiva copapattīḥ /

kleśācca duḥkhācca bibheti nāsau saṃpattikāle 'tha vipattikāle // MSA_4.24 //

svakā guṇāḥ sattvahitācca modaḥ saṃcintyajanmarddhivikurvitaṃ ca /

vibhūṣaṇaṃ bhojanamagrabhūmiḥ krīḍāratirnityakṛpātmakānām // MSA_4.25 //

parārthamudyogavataḥ kṛpātmano hyavīcirapyeti yato 'sya ramyatām /

kutaḥ punastrasyati tādṛśo bhavan parāśrayairduḥkhasamudbhavairbhave // MSA_4.26 //

mahākṛpācāryasadoṣitātmanaḥ parasya duḥkhairupataptacetasaḥ /

parasya kṛtye samupasthite punaḥ paraiḥ samādāpanato 'tilajjanā // MSA_4.27 //

śirasi vinihitoccasatvabhāraḥ śithilagatirnahi śobhate 'grasattvaḥ /

svaparavavidhabandhanātibaddhaḥ śataguṇamutsahamarhati prakartum // MSA_4.28 //

mahāyānasūtrālaṃkāre cittotpādādhikāraścaturthaḥ

pañcamo 'dhikāraḥ

pratipattilakṣaṇe ślokaḥ /

mahāśrayārambhaphalodayātmikā jinātmajānāṃ pratipattiriṣyate /

sadā mahādānamahādhivāsanā mahārthasaṃpādanakṛtyakārikā // MSA_5.1 //

paratralabdhvātmasamānacittatāṃ svato 'dhi vā śreṣṭhatareṣṭatāṃ pare /

tathātmano 'nyārthaviśiṣṭasaṃjñinaḥ svakārthatā kā katamā parārthatā // MSA_5.2 //

paratra loko na tathātinirdayaḥ pravartate tāpanakarmaṇāripau /

yathā parārthaṃ bhṛśaduḥkhatāpane kṛpātmakaḥ svātmani saṃpravartate // MSA_5.3 //

nikṛṣṭamadhyottamadharmatāsthite sudeśanāvarjanatā'vatāraṇā /

vinītirarthe paripācanā śubhe tathāvavādasthitibuddhimuktayaḥ // MSA_5.4 //

guṇairviśiṣṭaiḥ samudāgamastathā kulodayo vyākaraṇābhiṣiktatā /

tathāgatajñānamanuttaraṃ padaṃ parārtha eṣa tryadhiko daśātmakaḥ // MSA_5.5 //

janānurūpā 'viparītadeśanā nirunnatā cāpyamamā vicakṣaṇā /

kṣamā ca dāntā ca sudūragā'kṣayā jinātmajānāṃ pratipattiruttamā // MSA_5.6 //

mahābhaye kāmijanaḥ pravartate cale viparyāsasukhe bhavapriyaḥ /

pratisvamādhipraśame śamapriyaḥ sadā tu sarvādhiga[śa]me kṛpātmakaḥ // MSA_5.7 //

jano vimūḍhaḥ svasukhārthamudyataḥ sadā tadaprāpya paraiti duḥkhatām /

sadā tu dhīro hi parārthamudyato dvayārthamādhāya paraiti nirvṛtim // MSA_5.8 //

yathā yathā hyakṣavicitragocare pravartate cāragato jinātmajaḥ /

tathā tathā yuktasamānatāpadairhitāya sattveṣvabhisaṃskaroti tat // MSA_5.9 //

sadā 'svatantrīkṛtadoṣacetane jane na saṃdoṣamupaiti buddhimān /

akāmakāreṇa hi viprapattayo jane bhavantīti kṛpāvivṛddhitaḥ // MSA_5.10 //

bhavagatisakalābhibhūyagantrī paramaśamānugatā prapattireva /

vividhaguṇagaṇairvivardhamānā jagadupagu[gṛ?]hya sadā kṛpāśayena // MSA_5.11 //

mahāyānasūtrālaṃkāre pratipattyadhikāraḥ pañcamaḥ

ṣaṣṭho 'dhikāraḥ

paramārthalakṣaṇavibhāge ślokaḥ /

na sanna cāsanna tathā na cānyathā na jāyate vyeti na cāvahīyate /

na vardhate nāpi viśudhyate punarviśudhyate tatparamārthalakṣaṇam // MSA_6.1 //

na cātmadṛṣṭiḥ svayamātmalakṣaṇā na cāpi duḥsaṃsthitatā vilakṣaṇā /

dvayānna cānyad bhrama eṣata[tū]ditastataśca mokṣo bhramamātrasaṃkṣayaḥ // MSA_6.2 //

kathaṃ jano vibhramamātramāśritaḥ paraiti duḥkhaprakṛtiṃ na saṃtatām /

avedako vedaka eva duḥkhito na duḥkhito dharmamayo na tanmayaḥ // MSA_6.3 //

pratītyabhāvaprabhave kathaṃ janaḥ samakṣavṛttiḥ śrayate 'nyakāritam /

tamaḥ prakāraḥ katamo 'yamīdṛśo yato 'vipaśyansadasannirīkṣate // MSA_6.4 //

ta cāntaraṃ kiṃcana vidyate 'nayoḥ sadarthavṛttyā śamajanmanoriha /

tathāpi janmakṣayato vidhīyate śamasya lābhaḥ śubhakarmakāriṇām // MSA_6.5 //

saṃbhṛtya saṃbhāramanantapāraṃ jñānasya puṇyasya ca bodhisattvaḥ /

dharmeṣu cintāsuviniśri[ści]tatvājjalpānvayāmarthagatiṃ paraiti // MSA_6.6 //

arthānsa vijñāya ca jalpamātrān saṃtiṣṭhate tannibhacittamātre /

pratyakṣatāmeti ca dharmadhātustasmādviyuktodvayalakṣaṇena // MSA_6.7 //

nāstīti cittātparametya buddhyā cittasya nāstitvamupaiti tasmāt /

dvayasya nāstitvamupetya dhīmān saṃtiṣṭhate 'tadgatidharmaghātau // MSA_6.8 //

akalpanājñānabalena dhīmataḥ samānuyātena samantataḥ sadā /

tadāśrayo gahvaradoṣasaṃcayo mahagadeneva viṣaṃ nirasyate // MSA_6.9 //

munivihitasudharmasuvyavastho matimupadhāya samūladharmadhātau /

smṛtima[ga]timavagamya kalpamātrāṃ vrajati guṇārṇavapāramāśudhīraḥ // MSA_6.10 //

mahāyānasūtrālaṃkāre tatvādhikāraḥ ṣaṣṭhaḥ

saptamo 'dhikāraḥ

prabhāvalakṣaṇavibhāge ślokaḥ /

utpattivāk cittaśubhāśubhādhi tatsthānaniḥsārapadā parokṣam /

jñānaṃ hi sarvatragasaprabhedeṣvavyāhataṃ dhīragataḥ prabhāvaḥ // MSA_7.1 //

dhyānaṃ caturthaṃ suviśuddhametya niṣkalpanājñānaparigraheṇa /

yathāvyavasthānamanaskriyātaḥ prabhāvasiddhiṃ paramāṃ paraiti // MSA_7.2 //

yenāryadivyāpratimairvihārair brāhmaiśca nityaṃ viharatyudāraiḥ /

buddhāṃśca sattvāṃśca sa dikṣu gatvā saṃmānayatyānayate viśuddhim // MSA_7.3 //

māyopamānpaśyati lokadhātūnsarvānsasattvānsavivartanāśān /

saṃdarśayatyeva ca tānyatheṣṭaṃ vaśī vicitrairapi sa prakāraiḥ // MSA_7.4 //

raśmipramokṣairbhṛśaduḥkhitāṃśca āpāyikānsvargagatānkaroti /

mārānvayān kṣubdhavimānaśobhān saṃkampayaṃsrāsayate samārān // MSA_7.5 //

samādhivikrīḍitamaprameyaṃ saṃdarśayatyagragaṇasyamadhye /

sakarmajanmottamanirmitaiśca sattvārthamātiṣṭhati sarvakālam // MSA_7.6 //

jñānavaśitvātsamupaiti śuddhiṃ kṣetraṃ yathākāmanidarśanāya

abuddhanāmeṣu[?] ca buddhanāma saṃśrāvaṇāttānkṣipate 'nyadhātau // MSA_7.7 //

śakto bhavatyeva ca satvapāke saṃjātapakṣaḥ śakuniryathaiva /

buddhātpraśaṃsāṃ labhate 'timātrām ādeyavākyo bhavati prajānām // MSA_7.8 //

ṣaḍdhāpyabhijñā trividhā ca vidyā aṣṭau vimokṣā 'bhibhuvastathā'ṣṭau /

daśāpi kṛtsnāyatanānyameyāḥ samādhayo dhīragataḥ prabhāvaḥ // MSA_7.9 //

sa hi paramavaśitvalabdhabuddhirjagadavaśaṃ svavaśe vidhāya nityam /

parahitakaraṇaikatābhirāmaścarati bhaveṣu hi siṃhavatsudhīraḥ // MSA_7.10 //

prabhāvādhikāraḥ mahāyānasūtrālaṃkāre saptamaḥ

aṣṭamo 'dhikāraḥ

bodhisattvaparipāke saṃgrahaḥ ślokaḥ /

rūciḥ prasādaḥ praśamo 'nukampanā kṣamātha medhā prabalatvameva ca /

ahāryatāṅgaiḥ samupetatā bhṛśaṃ jinātmaje tatparipākalakṣaṇam // MSA_8.1 //

sumitratāditrayamugravīryatā parārdhaniṣṭhottamadharmasaṃgrahaḥ /

kṛpālusaddharmamahāparigrahe mataṃ hi samyakparipākalakṣaṇam // MSA_8.2 //

guṇajñatāthāśusamādhilābhitā phalānubhūtirmanaso 'dhyabheda[dya?]tā /

jinātmaje śāstari saṃprapattaye mataṃ hi samyakparipākalakṣaṇam // MSA_8.3 //

susaṃvṛttiḥ kliṣṭavitarkavarjanā nirantarāyo 'tha śubhābhirāmatā /

jīnātmaje kleśavinodanāyatan mataṃ hi samyakparipākalakṣaṇam // MSA_8.4 //

kṛpā prakṛtyā paraduḥkhadarśanaṃ nihīnacittasya ca saṃpravarjanam /

viśeṣagatvaṃ jagadagrajanmatā parānukampāparipākalakṣaṇam // MSA_8.5 //

dhṛtiḥ prakṛtyā pratisaṃkhyabhāvanā sudaḥkhaśītādyadhivāsanā sadā /

viśeṣagāmitvaśubhābhirāmatā mataṃ kṣamāyāḥ paripākalakṣaṇam // MSA_8.6 //

vipākaśuddhiḥ śravaṇādyamoṣatā praviṣṭatā sūktadurūktayostathā /

smṛtermahābuddhayudaye ca yogyatā sumedhatāyāḥ paripākalakṣaṇam // MSA_8.7 //

śubhadvayena dvayadhātupuṣṭatā phalodaye cāśrayayogyatā parā /

manorathāptirjagadagrabhūtatā balopalambhe paripākalakṣaṇam // MSA_8.8 //

sudharmatāyuktivicāraṇāśayo viśeṣalābhaḥ parapakṣadūṣaṇam /

punaḥ sadā māranirantarāyatā ahāryatāyāḥ paripākalakṣaṇam // MSA_8.9 //

śubhācayo 'thāśrayayatnayogyatā vivekatodagraśubhābhirāmatā /

jinātmaje hyaṅgasamanvaye punarmataṃ hi samyakparipākalakṣaṇam // MSA_8.10 //

iti navavidhavastupācitātmā paraparipācanayogyatāmupetaḥ /

śubha[dharma]mayasatatapravardhitātmā bhavati sadā jagato 'grabandhubhūtaḥ // MSA_8.11 //

vraṇe 'pi bhojye paripāka iṣyate yathaiva tatsrāvaṇabhogayogyatā /

tathāśraye 'smindvayapakṣaśāntatā[tāṃ]tathopabhogatvasuśāntapakṣatā [muśantipakvatām] // MSA_8.12 //

vipācanoktā paripācanā tathā prapācanā cāpyanupācanāparā /

supācanā[cā]pyadhipācanā matā nipācanotpācananā ca dehiṣu // MSA_8.13 //

hitāśayeneha yathā jinātmajo vyavasthitaḥ sarvajagadvipācayan /

tathā na mātā na pitā na bandhavaḥ suteṣu bandhuṣvapi suvyavasthitāḥ // MSA_8.14 //

tathājano nātmani vatsalo mataḥ kuto 'pi susnigdhaparāśraye jane /

yathā kṛpātmā parasatvavatsalo hite sukhe caiva niyojanātmataḥ // MSA_8.15 //

na bodhisattvasya śarīrabhogayoḥ pareṣvadeyaṃ punarasti sarvathā /

anugraheṇa dvividhena pācayan paraṃ samairdānaguṇairna tṛpyate // MSA_8.16 //

sadāprakṛtyādhyavihiṃsakaḥ svayaṃ rato 'pramatto 'tra paraṃ niveśayan /

paraṃparānugrahakṛt dvidhā pare vipākaniṣyandaguṇena pācakaḥ // MSA_8.17 //

pare 'pakāriṇyupakāribuddhimān pramarṣayannugramapi vyatikramam /

upāyacittairapakāramarṣaṇaiḥ śubhe samādāpayate 'pakāriṇaḥ // MSA_8.18 //

punaḥ sa yatnaṃ paramaṃ samāśrito na khidyate kalpasahasrakoṭibhiḥ /

jinātmajaḥ sa[ttva]gaṇaṃ prapācayan paraikacittasya śubhasya kāraṇāt // MSA_8.19 //

vaśitvamāgamya manasyanuttaraṃ paraṃ samāvarjayate 'tra śāsane /

nihatya sarvāmavamānakāmatāṃ śubhena saṃvardhayate ca taṃ punaḥ // MSA_8.20 //

sa tatvabhāvārthanaye suniścitaḥ karoti satvānsuvinīta saṃśayān /

tataśca te tajjinaśāsanādarād vivardhayante svaparaṃ guṇaiḥ śubhaiḥ // MSA_8.21 //

iti sugatigatau śubhatraye vā jagadakhilaṃ kṛpayā sa bodhisattvaḥ /

tanuparamavimadhyamaprakārairvinayati lokasamānabhāvagatyā // MSA_8.22 //

mahāyānasūtrālaṃkāre paripākādhikāro 'ṣṭamaḥ

navamo 'dhikāraḥ

sarvākārajñatāyāṃ dvau ślokau / tṛtīyastayoreva nirdeśabhūtaḥ /

ameyairduṣkaraśatairameyaiḥ kuśalācayaiḥ /

aprameyeṇa kālena ameyāvaraṇakṣayāt // MSA_9.1 //

sarvākārajñatāvāptiḥ sarvāvaraṇanirmalā /

vivṛtā ratnapeṭeva buddhatvaṃ samudāhṛtam // MSA_9.2 //

kṛtvā duṣkaramadbhutaṃ śramaśataiḥ saṃcityasarvaśubhaṃ kālenottamakalpayānamahatā sarvāvṛtīnāṃ kṣayāt /

sūkṣmasyāvaraṇasya bhūmiṣu gatasyotpāṭanād buddhatā ratnānāmiva sā prabhāvamahatāṃ peṭā samuddhāti[ṭi?]tā // MSA_9.3 //

sarvadharmāśca buddhatvaṃ dharmo naiva na kaścana /

śukladharmamayaṃ tacca na ca taistannirūpyate // MSA_9.4 //

dharmaratnanimittatvāllabdharatnākaropamam /

śubhasyanimittatvāllabdhameghopamaṃ matam // MSA_9.5 //

buddhatvaṃ sarvadharmaḥ samuditamatha vā sarvadharmavyapetaṃ prodbhūterdharmaratnapratatasumahato dharmaratnākarābham /

bhūtānāṃ śuklasasyaprasavasumahato hetuto meghabhūtaṃ dānāddharmāmbuvarṣapratatasuvihitasyākṣayasya prajāsu // MSA_9.6 //

paritrāṇaṃ hi buddhatvaṃ sarvakleśagaṇātsadā /

sarvaduścaritebhyaśca janmamaraṇato 'pi ca // MSA_9.7 //

upadravebhyaḥ sarvebhyo apāyādanupāyataḥ /

satkāyāddhīnayānācca tasmāccharaṇamuttamam // MSA_9.8 //

śaraṇamanupamaṃ tacchreṣṭhabuddhatvamiṣṭaṃ jananamaraṇasarvakleśapāpeṣu rakṣā /

vividhabhayagatānāṃ sarvarakṣāpayānaṃ pratatavividhaduḥkhāpāyanopāyagānāṃ // MSA_9.9 //

bauddhairdharmairyacca susaṃpūrṇaśarīraṃ yatsaddharme vetti sa sattvānpravinetum /

yātaṃ pāraṃ yatkṛpayā sarvajagatsu tad buddhatvaṃ śreṣṭhamihatyaṃ[heṣṭaṃ] śaraṇānām // MSA_9.10 //

ālokāt[kālāt]sarvasattvānāṃ buddhatvaṃ śaraṇaṃ mahat /

sarvavyasanasaṃpattivyāvṛttyabhyudaye matam // MSA_9.11 //

kleśajñeyavṛtīnāṃ satatamanugataṃ bījamutkṛṣṭakālaṃ yasminnastaṃ prayātaṃ bhavati suvipulaiḥ sarvahāniprakāraiḥ /

buddhatvaṃ śukladharmapravaraguṇayutā ā[cā]śrayasyānyathāptis tatprāptirnirvikalpādviṣayasumahato jñānamārgātsuśuddhāt // MSA_9.12 //

sthitaśca tasminsa tathāgato jaganmahācalendrastha ivābhyudīkṣate /

śamābhirāmaṃ karūṇāyate janamaghā[bhavā]bhirāme 'nyajane tu kā kathā // MSA_9.13 //

pravṛttirūddhittiravṛtirāśrayo nivṛttirāvṛttiratho dvayādvayā /

samāviśiṣṭā api sarvagātmikā tathāgatānāṃ parivṛttiriṣyate // MSA_9.14 //

yathāmbaraṃ sarvagataṃ sadāmataṃ tathaiva tatsarvagataṃ sadāmatam /

yathāmbaraṃ rūpagaṇeṣu sarvagaṃ tathaiva tatsatvagaṇeṣu sarvagam // MSA_9.15 //

yathodabhājane bhinne candrabimbaṃ na dṛśyate /

tatha duṣṭeṣu sattveṣu buddhabimbaṃ na dṛśyate // MSA_9.16 //

yathāgnirjvalate 'nyatra punaranyatraśāmyati /

buddheṣvapi tathā jñeyaṃ saṃdarśanamadarśanam // MSA_9.17 //

aghaṭitebhyastūryebhyo yathā syācchabdasaṃbhavaḥ /

tathā jiṇe vinābhogaṃ deśanāyāḥ samudbhavaḥ // MSA_9.18 //

yathā maṇervinā yatnaṃ svaprabhāva[sa]nidarśanam /

buddheṣvapi vinābhogaṃ tathā kṛtyanidarśanam // MSA_9.19 //

yathākāśe avicchinnā dṛśyante lokataḥ kriyāḥ /

tathaivānāsrave ghātau avicchinnā jinakriyāḥ // MSA_9.20 //

yathākāśe kriyāṇāṃ hi hānirabhyudayaḥ sadā /

tathaivānāsrave dhātau buddhakāryodayavyayaḥ // MSA_9.21 //

paurvāparyāviśiṣṭāpi sarvāvaraṇanirmalā /

naśuddhā nāpi cāśuddhā tathatā buddhatā matā // MSA_9.22 //

śūnyatāyāṃ viśuddhāyāṃ nairātmyānmārgalābhataḥ /

buddhāḥ śuddhātmalābhitvāt gatā ātmamahātmatām // MSA_9.23 //

na bhāvo nāpi cābhāvo buddhatvaṃ tena kathyate /

tasmādbuddhatathāpraśne avyākṛtanayo mataḥ // MSA_9.24 //

dāhaśāntiryathā lohe darśane timirasya ca /

cittajñāne tathā bauddhe bhāvābhāvo na śasyate // MSA_9.25 //

buddhānāmamale dhātau naikatā bahutā na ca /

ākāśavadadehatvātpūrvadehānusārataḥ // MSA_9.26 //

balādibuddhadharmeṣu bodhī ratnākaropamā /

jagatkuśalasasyeṣu mahāmeghopamā matā // MSA_9.27 //

puṇyajñānasupūrṇatvātpūrṇacandropamā matā /

jñānālokakaratvācca mahādityopamā matā // MSA_9.28 //

ameyā raśmayo yadvadvyamiśrā bhānumaṇḍale /

sadaikakāryā vartante lokamālokayanti ca // MSA_9.29 //

tathaivānāsrave dhātau buddhānāmaprameyatā /

miśraikakāryā kṛtyeṣu jñānālokakarāmatā // MSA_9.30 //

yathaikaraśminiḥsārātsarvaraśmiviniḥsṛtiḥ /

bhānostathaiva buddhānāṃ jñeyā jñānaviniḥsṛtiḥ // MSA_9.31 //

yathaivādityaraśmīnāṃ vṛttau nāsti mamāyitam /

tathaiva buddhajñānānāṃ vṛttau nāsti mamāyitam // MSA_9.32 //

yathā sūryaikamuktābhai raśmibhirbhāsyate jagat /

sakṛt jñeyaṃ tathā sarvaṃ buddhajñānaiḥ prabhāsyate // MSA_9.33 //

yathaivādityaraśmīnāṃ meghādyāvaraṇaṃ matam /

tathaiva buddhajñānānāmāvṛtiḥ satvaduṣṭatā // MSA_9.34 //

yathā pāṃśuvaśādvasre raṅgacitrāvicitratā /

tathā 'vedhavaśānmuktau jñānacitrāvicitratā // MSA_9.35 //

gāmbhīryamamale dhātau lakṣaṇasthānakarmasu /

buddhānāmetaduditaṃ raṅgairvākāśacitraṇā // MSA_9.36 //

sarveṣāmaviśiṣṭāpi tathatā śuddhimāgatā /

tathāgatatvaṃ tasmācca tadgarbhāḥ sarvadehinaḥ // MSA_9.37 //

śrāvakāṇāṃ vibhutvena laukikasyābhibhūyate /

pratyekabuddhebhyo manaḥ[buddhabhaumena] śrāvakasyābhibhūyate // MSA_9.38 //

bodhisattvavibhutvasya tatkalāṃ nānugacchati /

tathāgatavibhutvasya tatkalāṃ nānugacchati // MSA_9.39 //

aprameyamacintyaṃ ca vibhutvaṃ bauddhamiṣyate /

yasya yatra yathā yāvatkāle yasminpravartate // MSA_9.40 //

pañcendriyaparāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

sarvārthavṛttau sarveṣāṃ gunadvādaśaśatodaye // MSA_9.41 //

manaso 'pi parāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

vibhutvānucare jñāne nirvikalpe sunirmale // MSA_9.42 //

sārthodgrahaparāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

kṣetraśuddhau yathākāmaṃ bhogasaṃdarśanāya hi // MSA_9.43 //

vikalpasya parāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

avyāghāte sadākālaṃ sarveṣāṃ jñānakarmaṇām // MSA_9.44 //

pratiṣṭhāyāḥ parāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

apratiṣṭhitanirvāṇaṃ buddhānāmacale[male]pade // MSA_9.45 //

maithunasya parāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

buddhasaukhyabihāre 'tha dārā'saṃkleśadarśane // MSA_9.46 //

ākāśasaṃjñāvyāvṛttau vibhutvaṃ labhyate param /

cintitārthasamṛddhau ca gatirūpavibhāvane // MSA_9.47 //

ityemeyaparāvṛttāvameyavibhutā matā /

acintyakṛtyānuṣṭhānādbuddhānāmamalāśraye // MSA_9.48 //

śubhe vṛddho loko vrajati suviśuddhau paramatāṃ śubhe cānārabdhvā vrajati śubhavṛddhau paramatām /

vrajatyevaṃ loko diśi diśi jinānāṃ sukathitair apakvaḥ pakvo vā [na]ca punaraśeṣaṃ dhruvamiha // MSA_9.49 //

tathā kṛtvā caryāṃ [kṛcchrāvāpyāṃ] paramaguṇayogādbhutavartī mahābodhiṃ nityāṃ dhruvamaśaraṇānāṃ ca śaraṇam /

labhante yaddhīrā [diśi diśi] gasadā [sadā]sarvasamayaṃ tadāścaryaṃ loke suvidhacaraṇānnādbhutamapi // MSA_9.50 //

kvaciddharmāñcakaṃ [dharmyaṃ cakraṃ] bahumukhaśatairdarśayati yaḥ kvacijjanmāntardhiṃ kvacidapi vicitrāṃ janacarīm /

kvacitkṛtsnāṃ bodhiṃ kvacidapi ca nirvāṇamasakṛt na ca sthānāttasmādvicalati sa sarvaṃ ca kurute // MSA_9.51 //

na buddhānāmevaṃ bhavati mamapakvo 'yamiti cāprapācyo 'yaṃ dehī api ca adhunāpācyata iti /

vinā saṃskāraṃ tu prapacamupayātyeva janatā śubhairdharmairnityaṃ diśi diśiḥ samantāttrayamukham // MSA_9.52 //

yathāyatnaṃ bhānuḥ pratataviṣadairaṃśavisaraiḥ prapāka[kaṃ] sasyānāṃ diśi [diśi] samantātprakurūte /

tathā dharmārko 'pi praśamavidhidharmāṃśuvisaraiḥ prapākaṃ sasyānāṃ diśi diśi samantātprakurūte // MSA_9.53 //

yathaikasmāddīpādbhavati sumahāndīpanicayo 'prameyo 'saṃkhyeyo na ca sa punareti vyayamataḥ /

tathaikasmād buddhād [pākā]bhavati sumahān paripāka[pāka]nicayo 'prameyo 'saṃkhyeyo na ca punareti[punarupaiti] vyayamataḥ // MSA_9.54 //

yathā toyaistṛptiṃ vrajati na mahāsāgara iva na vṛddhiṃ vā yāti pratataviṣadāmbu praviśanaiḥ /

tathā bauddhau dhātuḥ satatasamitaiḥ śuddhiviśanair natṛptiṃ vṛddhiṃ vā vrajati paramāścaryamiha tat // MSA_9.55 //

sarvadharmadvayāvāratathatāśuddhilakṣaṇaḥ /

vastujñānatadālambavaśitākṣayalakṣaṇaḥ // MSA_9.56 //

kleśajñeyāvaraṇadvayātsarvadharmatathatāviśuddhilakṣaṇaśca vastutadālambanajñānayorakṣayavaśitā lakṣaṇaśca /

sarvatastathatājñānabhāvanā samudāgamaḥ sarvasatvadvayādhānasarvathā'kṣayatā phalam // MSA_9.57 //

kāyavākcittanirmāṇaprayogopāyakarmakaḥ /

samādhidhāraṇīdvāradvayāmeyasamanvitaḥ // MSA_9.58 //

svabhāvadharmasaṃbhoganirmāṇairbhinnavṛttikaḥ /

dharmadhāturviśuddho 'yaṃ buddhānāṃ samudāhṛtaḥ // MSA_9.59 //

svābhāviko 'tha sāṃbhogyaḥ kāyo nairmāṇiko 'paraḥ /

kāyabhedā hi buddhānāṃ prathamastu dvayāśrayaḥ // MSA_9.60 //

sarvadhātuṣu sāṃbhogyo bhitro gaṇaparigrahaiḥ /

kṣetraiśca nāmabhiḥ kāyairdharmasaṃbhogaceṣṭitaiḥ // MSA_9.61 //

samaḥ sūkṣmaśca tacchiṣṭaḥ[cchliṣṭaḥ] kāyaḥ svābhāviko mataḥ /

saṃbhogavibhutāheturyatheṣṭaṃ bhogadarśane // MSA_9.62 //

ameyaṃ buddhanirmāṇaṃ kāyo nairmāṇiko mataḥ /

dvayordvayārthasaṃpattiḥ sarvākārā pratiṣṭhitā // MSA_9.63 //

śilpajanmamahābodhisadānirvāṇadarśanaiḥ /

buddhanirmāṇakāyo 'yaṃ mahāmāyo[mahopāyo] vimocane // MSA_9.64 //

tribhiḥ kāyaistu vijñeyo buddhānāṃ kāyasaṃgrahaḥ /

sāśrayaḥ svaparārtho yastribhiḥ kāyairnirdarśitaḥ // MSA_9.65 //

āśrayeṇāśayenāpi karmaṇā te samā matāḥ /

prakṛtyā 'sraṃsanenāpi prabandhenaiṣu nityatā // MSA_9.66 //

ādarśajñānamacalaṃ trayajñānaṃ tadāśritam /

samatāpratyavekṣāyāṃ kṛtyānuṣṭhāna eva ca // MSA_9.67 //

ādarśajñānamamamāparicchinnaṃ sadānugam /

sarvajñeyeṣvasaṃmūḍhaṃ na ca teṣvāmukhaṃ sadā // MSA_9.68 //

sarvajñānanimittatvānmahājñānākaropamam /

saṃbhogabuddhatā jñānapratibimbodayācca tat // MSA_9.69 //

sattveṣu samatājñānaṃ bhāvanāśuddhito 'malaṃ [matam] /

apratiṣṭhasa[śa]māviṣṭaṃ samatājñānamiṣyate // MSA_9.70 //

mahāmaitrīkṛpābhyāṃ ca sarvakālānugaṃ matam /

yathādhimokṣaṃ satvānāṃ buddhabimbanidarśakam // MSA_9.71 //

pratyavekṣaṇakaṃ jñāne [naṃ]jñeyeṣvavyāhataṃ sadā /

dhāraṇīnāṃ samādhīnāṃ nidhānopamameva ca // MSA_9.72 //

pariṣanmaṇḍale sarvavibhūtīnāṃ nidarśakam /

sarvasaṃśayavicchedi mahādharmapravarṣakam // MSA_9.73 //

kṛtyānuṣṭhānatājñānaṃ nirmāṇaiḥ sarvadhātuṣu /

citrāprameyācintyaiśca sarvasattvārthakārakam // MSA_9.74 //

kṛtyaniṣpattibhirbhedaiḥ saṃkhyākṣetraiśca sarvadā /

acintyaṃ buddhanirmāṇaṃ vijñeyaṃ tacca sarvathā // MSA_9.75 //

dhāraṇātsamacittācca samyagdharmaprakāśanāt /

kṛtyānuṣṭhānataścaiva caturjñānasamudbhavaḥ // MSA_9.76 //

gotrabhedādavaiyarthyātsākalyādapyanāditaḥ /

abhedānnaikabuddhatvaṃ bahutvaṃ cāmalāśraye // MSA_9.77 //

yā 'vidyamānatā saiva paramā vidyamānatā /

sarvathā 'nupalambhaśca upalambhaḥ paro mataḥ // MSA_9.78 //

bhāvanā paramā ceṣṭā bhāvanāmavipaśyatām /

pratilambhaḥ paraśceṣṭaḥ pratilambhaṃ ca paśyatām // MSA_9.79 //

paśyatāṃ gurutvaṃ [tāṃ] dīrghaṃ nimittaṃ vīryamātmanaḥ /

mānināṃ bodhisattvānāṃdu [dū]re bodhirnirūpyate // MSA_9.80 //

paśyatām, kalpanāmātraṃ sarvametadyathoditaṃ /

akalpabodhisatvānāṃ prāptā bodhirnirūpyate // MSA_9.81 //

bhinnāśrayā bhinnajalāśca nadyaḥ alpodakāḥ kṛtyapṛthaktvakāryāḥ /

jalāśritaprāṇitanūpabhogyā bhavanti pātālamasaṃpraviṣṭāḥ // MSA_9.82 //

samudraviṣṭāśca bhavanti sarvā ekāśrayā ekamahājalāśca /

miśraikakāryāśca mahopabhogyā jalāśritaprāṇigaṇasya nityam // MSA_9.83 //

bhinnāśrayā bhinnamatāśca dhīrāḥ svalpāvabodhāḥ pṛthagātmakṛtyāḥ /

parīttasatvārthasadopabhogyā bhavanti buddhatvamasaṃpraviṣṭāḥ // MSA_9.84 //

buddhatvaviṣṭāśca bhavanti sarve ekāśrayā ekamahāvabodhāḥ /

miśrekakāryāśca mahopabhogyāḥ sadā mahāsatvagaṇasya te hi // MSA_9.85 //

itinirūpamaśukladharmayogād hitasukhahetutayā ca buddhabhūmeḥ /

śubhaparamasukhākṣayākaratvāt śubhamatirarhati bodhicittamāptum // MSA_9.86 //

mahāyānasūtrālaṃkāre bodhyadhikāro navamaḥ

daśamodhikāraḥ

uddānam

ādiḥ siddhiḥ śaraṇaṃ gotraṃ citte tathaiva cotpādaḥ /

svaparārthastatvārthaḥ prabhāvaparipākabodhiśca // MSA_10.1 //

jātā jātā grāhikā grāhyabhūtā mitrādāttā svātmato bhrāntikā ca /

abhrāntānyā āmukhā naiva cānyā ghoṣācārā caiṣikā cekṣikā ca // MSA_10.2 //

hāryā kīrṇā'vyāvakīrṇā vipakṣairhīnodārā āvṛtā'nāvṛtā ca /

yuktā'yuktā saṃbhṛtā'saṃbhṛtā ca gāḍhaṃ viṣṭā dūragā cādhimuktiḥ // MSA_10.3 //

amanaskārabāhulyaṃ kauśīdyaṃ yogavibhramaḥ /

kumitraṃ śubhadaurbālyamayoniśomanaskriyā // MSA_10.4 //

pramādo 'lpaśrutatvaṃ ca śrutacintālpatuṣṭatā /

śamamātrābhimānaśca tathā 'parijayo mataḥ // MSA_10.5 //

anudvegastathodvega āvṛtiścāpyayuktatā /

asaṃbhṛtiśca vijñeyā'dhimuktiparipanthatā // MSA_10.6 //

puṇyaṃ mahadakaukṛtyaṃ saumanasyaṃ sukhaṃ mahat /

avipraṇāśaḥ sthairyaṃ ca viśeṣagamanaṃ tathā // MSA_10.7 //

dharmābhisamayaścātha svaparārthāptirūttamā /

kṣiprābhijñatvamete hi anuśaṃsādhimuktitaḥ // MSA_10.8 //

kāmināṃ sā śvasadṛśī kūrmaprakhyā samādhinām /

bhṛtyopamā svārthināṃ sā rājaprakhyā parārthinām // MSA_10.9 //

tathā kāmisthātṛsvaparajanakṛtyārthamudite viśeṣo vijñeyaḥ satatamadhimuktayā vividhayā /

mahāyāne tasya vidhivadiha matvā paramatāṃ bhṛśaṃ tasmin dhīraḥ satatamiha tābheva vṛṇuyāt // MSA_10.10 //

manuṣa[ṣya] bhūtāḥ saṃbodhiṃ prāpnuvanti pratikṣaṇam /

aprameyā yataḥ sattvā layaṃ nāto 'dhivāsayet // MSA_10.11 //

yathā puṇyaṃ prasavate pareṣāṃ bhojanaṃ dadat /

na tu svayaṃ sa bhuñjānastathā puṇyamahodayaḥ // MSA_10.12 //

sūtrokto labhyate dharmātparārthāśrayadeśitāt /

na tu svārthāśrayāddharmāddeśitādupalabhyate // MSA_10.13 //

iti vipulagatau mahogha[mahārya]dharme janiya[parijanayan?] sadā matiṃmānmahādhimuktim /

vipulasatatapuṇyatadvivṛddhiṃ vrajati guṇairasamairmahātmatāṃ ca // MSA_10.14 //

mahāyānasūtrālaṃkāre adhimuktyadhikāro daśamaḥ

ekādaśo 'dhikāraḥ

dharmaparyeṣṭyadhikāre ālambanaparyeṣṭau catvāraḥ ślokāḥ

piṭakatrayaṃ dvayaṃ vā [ca?] saṃgrahataḥ kāraṇairnavabhiriṣṭam /

vāsanabodhanaśamanaprativedhaistadvimocayati // MSA_11.1 //

sūtrābhidharmavinayāścaturvidhārthā matāḥ samāsena /

teṣāṃ jñānāddhīmānsarvākārajñatāmeti // MSA_11.2 //

āśrayato lakṣaṇato dharmādarthācca sūcanātsūtram /

abhimukhato 'thābhīkṣṇyādabhibhavagatito 'bhidharmaśca // MSA_11.3 //

āpatterūtthānādvyutthānānniḥsṛteścavinayatvam /

pudgalataḥ prajñapteḥ pravibhāgaviniścayāccaiva // MSA_11.4 //

ālambanaṃ mato dharmaḥ ādhyātmaṃ bāhyakaṃ[dvayam?] /

[lābho dvayordvayārthena dvayoścānupalambhataḥ] // MSA_11.5 //

manojalpairyathoktārthaprasannasya pradhāraṇāt /

arthakhyānasya jalpācca nāmni sthānācca cetasaḥ // MSA_11.6 //

dharmālambanalābhaḥ syāttribhirjñānaiḥ śrutādibhiḥ /

trividhālambanalābhaśca pūrvoktastatsamāśritaḥ // MSA_11.7 //

tridhātukaḥ kṛtyakaraḥ sasaṃbādhāśrayo 'paraḥ /

adhimuktiniveśī ca tīvracchandakaro 'paraḥ // MSA_11.8 //

hīnapūrṇāśrayo dvedhā sajalpo 'jalpa eva ca /

jñānena saṃprayuktaśca yogopaniṣadātmakaḥ // MSA_11.9 //

saṃbhinnālambanaścāsau vibhinnālambanaḥ sa ca /

pañcadhā saptadhā caiva parijñā pañcadhā 'sya ca // MSA_11.10 //

catvāraḥ saptatriṃśacca ākārā bhāvanāgatāḥ /

mārgadvayasvabhāvo 'sau dvyunuśaṃsaḥ pratīcchakaḥ // MSA_11.11 //

prayogī vaśavartī ca parītto vipulātmakaḥ /

yogināṃ hi manaskāra eṣa sarvātmako mataḥ // MSA_11.12 //

tatvaṃ yatsatataṃ dvayena rahitaṃ, bhrānteśca saṃniśrayaḥ śakyaṃ naiva ca sarvathābhilapituṃ yañcāprapañcātmakam /

jñeyaṃ heyamatho viśodhyamamalaṃ yacca prakṛtyā matam yasyākāśasuvarṇavārisadṛśī kleśādviśuddhirmatā // MSA_11.13 //

na khalu jagati tasmādvidyate kiṃcidanyajjagadapi tadaśeṣaṃ tatra saṃmūḍhabuddhi /

kathamayamabhirūḍho lokamohaprakāro yadasadabhiniviṣṭaḥ satsamantādvihāya // MSA_11.14 //

yathā māyā tathā'bhūtaparikalpo nirucyate /

yathā māyākṛtaṃ tadvat dvayabhrāntirnirucyate // MSA_11.15 //

yathā[']tasmitra tadbhāvaḥ paramārthastatheṣyate /

yathā tasyopalabdhistu tathā saṃvṛtisatyatā // MSA_11.16 //

tadabhāve yathā vyaktistannimittasya labhyate /

tathāśrayaparāvṛttāvasatkalpasya labhyate // MSA_11.17 //

tannimitte yathā loko hyabhrāntaḥ kāmataścaret /

parāvṛttāvaparyastaḥ kāmacārī tathā patiḥ [yatiḥ] // MSA_11.18 //

tadākṛtiśca tatrāsti tadbhāvaśca na vidyate /

tasmādastitvanāstitvaṃ māyādiṣu vidhīyate // MSA_11.19 //

na bhāvastatra cābhāvo nābhāvo bhāva eva ca /

bhāvābhāvāviśeṣaśca māyādiṣu vidhīyate // MSA_11.20 //

tathā dvayābha[bhāsa?]tātrāsti tadbhāvaśca na vidyate /

tasmādastitvanāstitvaṃ rūpādiṣu vidhīyate // MSA_11.21 //

na bhāvastatra cābhāvo nābhāvo bhāva eva ca /

bhāvābhāvāviśeṣaśca rūpādiṣu vidhīyate // MSA_11.22 //

samāropāpavādābha[nta?]pratiṣedhārthamiṣyate /

hīnayānena yānasya pratiṣedhārthameva ca // MSA_11.23 //

bhrānternimittaṃ bhrāntiśca rūpavijñaptiriṣyate /

arūpiṇī ca vijñaptirabhāvātsyānna cetarā // MSA_11.24 //

māyāhastyākṛtigrāhabhrānterdvayamudāhṛtam /

dvayaṃ tatra yathā nāsti dvayaṃ caivopalabhyate // MSA_11.25 //

bimbasaṃkalikāgrāhabhrānterdvayamudāhṛtam /

dvayaṃ tatra yathā nāsti dvayaṃ caivopalabhyate // MSA_11.26 //

tathā bhāvāttathā'bhāvād bhāvābhāva[vā?]viśeṣataḥ /

sadasanto 'tha māyābhā ye dharmā bhrāntilakṣaṇāḥ // MSA_11.27 //

tathā 'bhāvāttathā ' bhāvāttathā 'bhāvādalakṣaṇāḥ /

māyopamāśca nirdiṣṭā ye dharmāḥ prātipakṣikāḥ // MSA_11.28 //

māyārājeva cānyena māyārājñā parājitaḥ /

ye sarvadharmān paśyanti nirmārāste jinātmajāḥ // MSA_11.29 //

māyāsvapnamarīcibimbasadṛśāḥ prodbhāsaśrutkomapā vijñeyodakacandrabimbasadṛśā nirmāṇatulyāḥ punaḥ /

ṣaṭ ṣaṭ dvau ca punaśca ṣaṭ dvayamatā ekaikaśaśca trayaḥ saṃskārāḥ khalu tatra tatra kathitā buddhairvibuddhottamaiḥ // MSA_11.30 //

abhūtakalpo na bhūto nābhūto 'kalpa eva ca /

na kalpo nāpi cākalpaḥ sarvaṃ jñeyaṃ nirucyate // MSA_11.31 //

svadhātuto dvayābhāsāḥ sāvidyākleśavṛttayaḥ /

vikalpāḥ saṃpravartante dvayadravyavivarjitāḥ // MSA_11.32 //

ālambanaviśeṣāptiḥ svadhātusthānayogataḥ /

ta eva hyadvayābhāsā vartante carmakāṇḍavat // MSA_11.33 //

cittaṃ dvayaprabhāsaṃ rāgādyābhāsamiṣyate tadvat /

śraddhādyābhāsaṃ na tadanyo dharmaḥ kliṣṭakuśalo 'sti // MSA_11.34 //

yathā dvayapratibhāsādanyo na dvayalakṣaṇaḥ /

iti cittaṃ citrābhāsaṃ citrākāraṃ pravartate // MSA_11.35 //

lakṣyaṃ ca lakṣaṇaṃ caiva lakṣaṇā ca prabhedataḥ /

anugrahārthaṃ sattvānāṃ saṃbuddhaiḥ saṃprakāśitā // MSA_11.36 //

sadṛṣṭikaṃ ca yaccittaṃ tatrāvasthāvikāritā /

lakṣyametatsamāsena hyapramāṇaṃ prabhedataḥ // MSA_11.37 //

yathājalpārthasaṃjñāyā nimittaṃ tasya vāsanā /

tasmādapyarthavikhyānaṃ parikalpitalakṣaṇaṃ // MSA_11.38 //

yathā nāmārthamarthasya nāmnaḥ prakhyānatā ca yā /

asaṃ[sat?] kalpanimittaṃ hi parikalpitalakṣaṇam // MSA_11.39 //

trividhatrividhābhāso grāhyagrāhakalakṣaṇaḥ /

abhūtaparikalpo hi paratantrasya lakṣaṇam // MSA_11.40 //

abhāvabhāvatā yā ca bhāvābhāvasamānatā /

aśāntaśāntā 'kalpā ca pariniṣpannalakṣaṇam // MSA_11.41 //

niṣpa[ṣya]ndadharmamālambya yoniśo manasikriyā /

cittasya dhātau sthānaṃ ca sadasattārthapaśyanā // MSA_11.42 //

samatāgamanaṃ tasminnāryagotraṃ hi nirmalam /

samaṃ viśiṣṭamanyūnānadhikaṃ lakṣaṇā matā // MSA_11.43 //

padārthadehanirbhāsaparāvṛttiranāsravaḥ /

dhāturbījaparāvṛtteḥ sa ca sarvatragāśrayaḥ // MSA_11.44 //

caturdhā vaśitā vṛttermanasaścodgrahaśca ca /

vikalpasyāvikalpe hi kṣetre jñāne 'tha karmaṇi // MSA_11.45 //

acalāditribhūmau ca vaśitā sā caturvidhā /

dvidhaikasyāṃ tadanyasyāmekaikā vaśitā matā // MSA_11.46 //

viditvā nairātmyaṃ dvividhamiha dhīmānbhavagataṃ samaṃ tacca jñātvā praviśati sa tatvaṃ grahaṇataḥ /

tatastatra sthānānmanasa iha na khyāti tadapi tadakhyānaṃ muktiḥ parama upalambhasya vigamaḥ // MSA_11.47 //

ādhāre saṃbhārādādhāne sati hi nāmamātraṃpaśyan /

paśyati hi nāmamātraṃ tatpaśyaṃstacca naiva paśyati bhūyaḥ // MSA_11.48 //

cittametatsadauṣṭhulyamātmadarśanapāśitam /

pravartate nivṛttistu tadadhyātmasthitermatā // MSA_11.49 //

svayaṃ svenātmanā 'bhāvātsvabhāve cānavasthiteḥ /

grāhavattadā[da]bhāvācca niḥsvabhāvatvamiṣyate // MSA_11.50 //

[niḥsvabhāvatayā siddhā uttarottaraniśrayāḥ /

anutpādo 'nirodhaścādiśantiḥ parinirvṛtiḥ] // MSA_11.51 //

ādau tatve 'nyatve svalakṣaṇe svayamathānyathābhāve /

saṃkleśe 'tha viśeṣe kṣāntiranutpattidharmoktā // MSA_11.52 //

dharma nairātmyamuktīnāṃ tulyatvāt gotrabhedataḥ /

dvyāśayāpteśca nirmāṇātparyantādekayānatā // MSA_11.53 //

ākarṣaṇārthamekeṣāmanyasaṃdhāraṇāya ca /

deśitāniyatānāṃ hi saṃbuddhairekayānatā // MSA_11.54 //

śrāvako 'niyato dvedhā dṛṣṭādṛṣṭārthayānataḥ /

dṛṣṭārtho vītarāgaścāvītarāgo 'pyasau mṛduḥ // MSA_11.55 //

tau ca labdhāryamārgasya bhaveṣu pariṇāmanāt /

acintyapariṇāmikyā upapattyā samanvitau // MSA_11.56 //

praṇidhānavaśādeka upapattiṃ prapadyate /

eko 'nāgāmitāyogānnirmāṇaiḥ pratipadyate // MSA_11.57 //

nirvāṇābhiratatvācca tau dhandhagatikau matau /

punaḥ punaḥ svacittasya samudācārayogataḥ // MSA_11.58 //

so 'kṛtārtho hyabuddhe ca jāto dhyānārthamudyataḥ /

nirmāṇārthī tadāśritya parāṃ bodhimavāpnute // MSA_11.59 //

vidyāsthāne pañcavidhe yogamakṛtvā sarvajñatvaṃ naiti kathaṃcitparamāryaḥ /

ityanyeṣāṃ nigrahaṇānugrahaṇāya svājñārthaṃ vā tatra karotyeva sa yogam // MSA_11.60 //

hetūpalabdhituṣṭiśca niśrayatadanusmṛtiḥ /

sādhāraṇaphalecchā ca yathābodhādhimucyanā // MSA_11.61 //

caturvidhānubhāvena prīyaṇā khedaniścayaḥ /

vipakṣe pratipakṣe ca pratipattiścaturvidhā // MSA_11.62 //

prasādaḥ saṃpratīkṣā ca dānacchandaḥ paratra ca /

saṃnāhaḥ praṇidhānaṃ ca abhinandamanaskriyā // MSA_11.63 //

śaktilābhe sadautsukyaṃ dānādau ṣaḍvidhedyanam /

paripāke 'tha pūjāyāṃ sevāyāmanukampanā // MSA_11.64 //

akṛte kukṛte lajjā kaukṛtyaṃ viṣaye ratiḥ /

amitrasaṃjñā khede ca racanodbhāvanāmatiḥ // MSA_11.65 //

dānādayaḥ pratisaraṇaṃ sambodhau neśvarādayaḥ /

doṣāṇāṃ ca guṇānāṃ ca pratisaṃvedanād [?]dvayoḥ // MSA_11.66 //

cayānusmaraṇaprītirmāhārthyasya ca darśanam /

yoge 'bhilāṣo 'vikalpe taddhṛtyāṃ pratyayāgame // MSA_11.67 //

saptaprakārāsadgrāhavyutthāne śaktidarśanam /

āścaryaṃ cāpyanāścaryaṃ saṃjñā caiva caturvidhā // MSA_11.68 //

samatā sarvasattveṣu dṛṣṭiścāpi mahātmikā /

paraguṇapratikārastrayāśāstirnirantaraḥ // MSA_11.69 //

buddhapraṇītānuṣṭhānādarvāgasthānacetanāt[cetanā] /

taddhānivṛddhyā sattveṣu anāmodaḥ pramodanā // MSA_11.70 //

prativarṇikāyāṃ[varṇikā]bhūtāyāṃ bhāvanāyāṃ ca nārūciḥ /

nādhivāsamanaskāro vyākṛtaniyate spṛhā // MSA_11.71 //

āyatyāṃ darśanādvṛtticetanā samatekṣaṇā /

agradharmeṣu vṛttyā ca agratvātmāvadhāraṇāt[dhāraṇā] // MSA_11.72 //

ete śubhamanaskārā daśapāramitānvayāḥ /

sarvadā bodhisattvānāṃ dhātupuṣṭau bhavanti hi // MSA_11.73 //

puṣṭeradhyāśayato mahatī paryeṣṭiriṣyate dhīre /

savivāsā hyavivāsā tathaiva vaibhutvikī teṣām // MSA_11.74 //

asakāyā laghu[labdha]kāyā prapūrṇakāyā ca bodhisattvānām /

bahumānasūkṣmamānā nirmāṇā caiṣaṇābhimatā // MSA_11.75 //

rūpārūpe dharmo lakṣaṇahetustathaiva cārogyaṃ[gye] /

aiśvarye 'bhijñābhistadakṣayatve ca dhīrāṇām // MSA_11.76 //

abhāvabhāvādhyapavādakalpa ekatvanānāsvaviśeṣakalpāḥ /

yathārthanāmābhiniveśakalpāḥ jinātmajaiḥ saṃparivarjanīyāḥ // MSA_11.77 //

iti śubhamatiretya yatnamugraṃ dvayaparyeṣitadharmatāsatatvaḥ /

pratiśaraṇamataḥ sadā prajānāṃ bhavati guṇaiḥ sa samudravatprapūrṇaḥ // MSA_11.78 //

mahāyānasūtrālaṃkāre dharmaparyeṣṭyadhikāra ekādaśaḥ

dvādaśo 'dhikāraḥ

dharmadeśanāyāṃ mātsaryapratiṣedhe ślokaḥ

prāṇānbhogāṃśca dhīrāḥ pramuditamanasaḥ kṛcchralabdhānasārān satvebhyo duḥkhitebhyaḥ satatamavasṛjantyuccadānaprakāraiḥ /

prāgevodāradharmaṃ hitakaramasakṛtsarvathaiva prajānāṃ kṛcchre naivopalabdhaṃ bhṛśamavasṛjatāṃ vṛddhigaṃ cāvyayaṃ ca // MSA_12.1 //

dharmo naiva ca deśito bhagavatā pratyātmayavedyo yata ākṛṣṭā janatā ca yukta[yukti]vihitairdharmaiḥ svarkī dharmatāṃ /

svaśāntyāsyapuṭe viśuddhivipule sādhāraṇe 'thākṣaye lāleneva kṛpātmabhistvajagaraprakhyaiḥ samāpāditā // MSA_12.2 //

tasmānnaiva nirarthikā bhavati sā yā bhāvanā yogināṃ tasmānnaiva nirarthikā bhavati sā yā deśanā saugatī /

dṛṣṭo 'rthaḥ śrutamātrakādyadi bhavet syādbhāvanāpārthikā aśrutvā yadi bhāvanāmanuviśet syāddeśanāpārthikā // MSA_12.3 //

āgamato adhigamato vibhutvato deśanāgrasatvānāṃ /

mukhato rūpātsarvā[rvataḥā]kāśāduccaraṇatā'pi............ // MSA_12.4 //

viṣadā saṃdehajahā ādeyā tatvadarśikā dvividhā /

saṃpannadeśaneyaṃ vijñeyaṃ[yā] bodhisattvānāṃ // MSA_12.5 //

madhurā madavyapetā na ca khinnā deśanāgrasatvānāṃ /

sphuṭacitrayuktagamikā nirāmiṣā sarvagā caiva // MSA_12.6 //

adīnā madhurā sūktā pratītā viṣadā tathā [vāgjinātmaje] /

[yathārhā nirābhiṣā ca parimitākṣayā tathā] // MSA_12.7 //

uddeśānnirdeśāttathaiva yānānulomanāt ślākṣṇyāt /

prātītyadyāthārhānnairyāṇyādānukūlyatvāt // MSA_12.8 //

vyañjanasaṃpaccaiṣā vijñeyā sarvathāgrasattvānāṃ /

ṣaṣṭyaṅgī sācintyā ghoṣo 'nantastu sugatānāṃ // MSA_12.9 //

vācā padaiḥ suyuktairanudeśavibhāgasaṃśayacchedaiḥ /

bahulīkārānugatā hyuddhaṭitavipañcitajñeṣu // MSA_12.10 //

śuddhā trimaṇḍalena hiteyaṃ deśanā hi buddhānāṃ /

doṣairvivarjitā punaraṣṭabhireṣaiva vijñeyā // MSA_12.11 //

kauśīdyamanavabodho hyavakāśasyākṛtirhyanītatvam /

saṃdehasyācchedastadvigamasyādṛḍhīkaraṇam // MSA_12.12 //

khedo 'tha matsaritvaṃ doṣā hyete matā kathāyāṃ hi /

tadabhāvādbuddhānāṃ nirūttarā deśanā bhavati // MSA_12.13 //

kalyāṇo dharmo 'yaṃ hetutvādbhaktituṣṭibuddhīnāṃ /

dvividhārthaḥ sugrāhyaścaturguṇabrahmacaryavadaḥ // MSA_12.14 //

parairasādhāraṇayogakevalaṃ tridhātukakleśavihānipūrakam /

svabhāvaśuddhaṃ malaśuddhitaśca taccaturguṇabrahmavicaryamiṣyate // MSA_12.15 //

avatāraṇasaṃdhiśca saṃdhirlakṣaṇato 'paraḥ /

pratipakṣābhisaṃdhiśca saṃdhiḥ pariṇatāvapi // MSA_12.16 //

śrāvakeṣu svabhāveṣu doṣāṇāṃ vinaye tathā /

abhidhānasya gāmbhīrye saṃdhireṣa caturvidhaḥ // MSA_12.17 //

asāre sāramatayo viparyāse ca susthitāḥ /

kleśena ca susaṃkliṣṭā labhante bodhimuktamāṃ // MSA_12.17* //

|| iti ||

samatā 'rthāntare jñeyastathā kālāntare punaḥ /

pudgalasyāśaye caiva abhiprāyaścaturvidhaḥ // MSA_12.18 //

buddhe dharme 'vajñā kauśīdyaṃ tuṣṭiralpamātreṇa /

rāge māne caritaṃ kaukṛtaṃ cāniyatabhedaḥ // MSA_12.19 //

sattvānāmāvaraṇaṃ tatpratipakṣo 'grayānasaṃbhāṣā /

sarvāntarāyadoṣaprahāṇameṣāṃ tato bhavati // MSA_12.20 //

yo granthato 'rthato vā gāthādvayadhāraṇe prayujyeta /

sa hi daśavidhamanuśaṃsaṃ labhate satvottamo dhīmān // MSA_12.21 //

kṛtsnāṃ ca dhātupuṣṭiṃ prāmodyaṃ cottamaṃ maraṇakāle /

janma ca yathābhikāmaṃ jātismaratāṃ ca sarvatra // MSA_12.22 //

buddhaiśca samavadhānaṃ tebhyaḥ śravaṇaṃ tathāgrayānasya /

adhimuktiṃ saha buddhyā dvayamukhatāmāśubodhiṃ ca // MSA_12.23 //

iti suga[ma]tirakhedavān kṛpāluḥ prathitayaśāḥ suvidhijñatāmupetaḥ /

bhavati sukathiko hi bodhisattvastapati jane kathitairyathaiva sūryaḥ // MSA_12.24 //

mahāyānasūtrālaṃkāre deśanādhikāro dvādaśaḥ

trayodaśo 'dhikāraḥ

pratipattivibhāge ṣaṭ ślokāḥ /

dvedhā nairātmyamājñāya dhīmān pudgaladharmayoḥ /

dvayamithyātvasamyaktvaṃ vivarjyeta trayeṇa hi // MSA_13.1 //

arthajñaḥ sarvadharmāṇāṃ vetti kolasamānatāṃ /

śrutatuṣṭiprahāṇāya dharmajñastena kathyate // MSA_13.2 //

pārthagjanena jñānena pratividhya dvayaṃ tathā /

tajjñānapariniṣpattāvanudharmaṃ prapadyate // MSA_13.3 //

tato jñānaṃ sa labhate lokottaramanuttaraṃ /

ādibhūmau samaṃ sarvairbodhisattvaistadātmabhiḥ // MSA_13.4 //

kṛtvā darśanajñeyānāṃ[heyānāṃ] kleśānāṃ sarvasaṃkṣayam /

jñeyāvaraṇajñānāya[hānāya] bhavanāyāṃ prayujyate // MSA_13.5 //

vyavasthānāvikalpena jñānena sahacāriṇā /

anudharmaṃ caratyevaṃ pariśiṣṭāsu bhūmiṣu // MSA_13.6 //

sulābho 'tha svadhiṣṭhānaḥ subhūmiḥ susahāyakaḥ /

suyogo guṇavān deśo yatra dhīmān prapadyate // MSA_13.7 //

bahuśruto dṛṣṭasatyo vāgmī samanukampakaḥ /

akhinno bodhisattvaśca jñeyaḥ satpurūṣo mahān // MSA_13.8 //

svālambanā susaṃ bhārā [susaṃstabdhā] subhāvanaiva [supāyācaiva ?] deśitā /

suniryāṇaprayogā ca ātmasamyakpradhānatā // MSA_13.9 //

rateḥ kṣaṇopapatteśca ārogyasyāpi kāraṇaṃ /

samādhervicayasyāpi pūrve hi kṛtapuṇyatā // MSA_13.10 //

dharmadhātuvinirmukto yasmāddharmo na vidyate /

tasmādrāgādayasteṣāṃ buddhairniḥsaraṇaṃ matāḥ // MSA_13.11 //

dharmadhātuvinirmukto yasmāddharmo na vidyate /

tasmātsaṃkleśanirdeśe sa saṃvid[saṃdhira]dhīmatāṃ mataḥ // MSA_13.12 //

yatastāneva rāgādīnyoniśaḥ pratipadyate /

tato vimucyate tebhyastenaiṣāṃ niḥsṛtistataḥ // MSA_13.13 //

na khalu jinasutānāṃ bādhakaṃ duḥkhamugraṃ narakabhavanavāsaiḥ satvahetoḥ kathaṃcit /

śamabhavaguṇadoṣapreritā hīnayāne vividhaśubhavikalpā bādhakā dhīmatāṃ tu // MSA_13.14 //

na khalu narakavāso dhīmatāṃ sarvakālaṃ vimalavipulabodherantarāyaṃ karoti /

svahitaparamaśītastvanyayāne vikalpaḥ paramasukhavihāre 'pyantarāyaṃ karoti // MSA_13.15 //

dharmābhāvopalabdhiśca niḥsaṃkleśaviśuddhitā /

māyādisadṛśī jñeyā ākāśasadṛśī tathā // MSA_13.16 //

yathaiva citre vidhivadvicitrite natonnataṃ nāsti ca dṛśyate 'tha ca /

abhūtakalpe 'pi tathaiva sarvathā dvayaṃ sadā nāsti ca dṛśyate 'the ca // MSA_13.17 //

yathaiva toye luti[ṭi]te prasādite na jāyate sā punaracchatānyataḥ /

malāpakarṣastu sa tatra kevalaḥ svacittaśuddhau vidhireṣa eva hi // MSA_13.18 //

mataṃ ca cittaṃ prakṛtiprabhāsvaraṃ sadā tadāgantukadoṣadūṣitaṃ /

na dharmatācittamṛte 'nyacetasaḥ prabhāsvaratvaṃ prakṛtau vidhīyate // MSA_13.19 //

bodhisattvasya sattveṣu prema majjagataṃ mahat /

yathaikaputrake tasmātsadā hitakaraṃ matam // MSA_13.20 //

satveṣu hitakāritvānnaityāpattiṃ sa rāgajāṃ /

dveṣo virudyate tvasya sarvasatveṣu satpathā[sarvathā] // MSA_13.21 //

yathā kapotī svasutātivatsalā svabhāvakāṃstānupaguhya tiṣṭhati /

tathāvidhāyaṃ pratigho virudhyate suteṣu tadvatsakṛpe 'pi dehiṣu // MSA_13.22 //

maitrī yataḥ pratighacittamato viruddhaṃ śāntiryato vyasanacittamato viruddhaṃ /

artho yato nikṛticittamato viruddhaṃ lhādo yataḥ pratibhayaṃ na[ca] tato viruddhaṃ // MSA_13.23 //

yathāturaḥ subhaiṣajye saṃsāre pratipadyate /

āture ca yathā vaidyaḥ satveṣu pratipadyate // MSA_13.24 //

aniṣpanne yathā ceṭe svātmani pratipadyate /

vaṇigyathā punaḥ puṇye kāmeṣu pratipadyate // MSA_13.25 //

yathaiva rajako vastre karmaṇe pratipadyate /

pitā yathā sute bāle satvāheṭhe prapadyate // MSA_13.26 //

agnyarthī vādharāraṇyāṃ sātatye pratipadyate /

vaiśvāsiko vāniṣpanne adhicitte prapadyate // MSA_13.27 //

māyākāra iva jñeye prajñayā pratipadyate /

pratipattiryathā yasmin bodhisattvasya sā matā // MSA_13.28 //

iti satatamudārayuktavīryo dvayaparipācanaśodhane suyuktaḥ /

paramavimalanirvikalpabuddhyā vrajati sa siddhimanuttamāṃ krameṇa // MSA_13.29 //

mahāyānasūtrālaṃkāre pratipattyadhikārastrayodaśaḥ

caturdaśo 'dhikāraḥ

avavādānuśāsanīvibhāge ślokā ekapañcāśat /

kalpāsaṃkhyeyaniryāto hyadhimuktiṃ vivardhayan /

saṃpūrṇaḥ kuśalairdharmaiḥ sāgaro vāribhiryathā // MSA_14.1 //

tathā saṃbhṛtasaṃbhāro hyādiśuddhau jinātmajaḥ /

suvijñaḥ kalpa[lya]cittaśca bhāvanāyāṃ prayujyate // MSA_14.2 //

dharmasrotasi buddhebhyo 'vavādaṃ labhate tadā /

vipulaṃ śamathajñānavaipulyagamanāya hi // MSA_14.3 //

tataḥ sūtrādike dharme so 'dvayārthavibhāvake /

sūtrādināmni bandhīyāccittaṃ prathamato yatiḥ // MSA_14.4 //

tataḥ padaprabhedeṣu vicaredanupūrvaśaḥ /

vicārayettadarthāṃśca pratyātmayoniśaśca saḥ // MSA_14.5 //

avadhṛtya ca tānarthāndharme saṃkalayetpunaḥ /

tataḥ kuryātsamāśāstiṃ tadarthādhigamāya saḥ // MSA_14.6 //

eṣeta pratyavekṣeta manojalpaiḥ prabandhataḥ /

nirjalpaikarasaiścāpi manaskārairvicārayet // MSA_14.7 //

jñeyaḥ śamathamārgo 'sya dharmanāya ca piṇḍitaṃ /

jñeyo vipaśyanāmārgastadarthānāṃ vicāraṇā // MSA_14.8 //

yuganaddhaśca vijñeyo mārgastatpiṇḍitaṃ punaḥ /

līnaṃ cittasya gṛhṇīyāduddhataṃ śamayetpunaḥ // MSA_14.9 //

śa[sa]maprāptamupekṣeta tasminnālambane punaḥ /

sātatyenātha satkṛtya sarvasminyojayetpunaḥ // MSA_14.10 //

nibadhyālambane cittaṃ tatpravedhaṃ[vāhaṃ] na vikṣipet /

avagamyāśu vikṣepaṃ tasmin pratiharetpunaḥ // MSA_14.11 //

pratyātmaṃ saṃkṣipeccittamuparyupari buddhimān /

tataścara [da]mayeccittaṃ samādhau guṇadarśanāt // MSA_14.12 //

aratiṃ śamayettasminvikṣepadoṣadarśanāt /

abhidhyādaurmanasyādīnvyutthitān śamayettathā // MSA_14.13 //

tataśca sābhisaṃskārāṃ citte svarasavāhitāṃ /

labhetānabhisaṃskārān[rāṃ] tadabhyāsātpunaryatiḥ // MSA_14.14 //

tataḥ sa tanukāṃ labdhvā praśrabdhiṃ kāyacetasoḥ /

vijñeyaḥ samanaskāraḥ punastān [stāṃ] sa vivardhayan // MSA_14.15 //

vṛddhidūraṃgamatvena maurlī sa labhate sthitiṃ /

tāṃ śodhayannabhijñārthameti karmaṇyatāṃ parāṃ // MSA_14.16 //

dhyāne 'bhijñābhinirhārāllokadhātūnsa gacchati /

pūjārthamaprameyāṇāṃ buddhāyāṃ śravaṇāya ca // MSA_14.17 //

aprameyānupāsyāsau buddhānkalpairameyagaiḥ /

karmaṇyatāṃ parāmeti cetasastadupāsanāt // MSA_14.18 //

tato 'nuśaṃsān labhate pañca śuddhaiḥ sa pūrvagān /

viśuddhibhājanatvaṃ ca tato yāni niruttaraṃ // MSA_14.19 //

kṛtsnādausvalpa[dauṣṭhulya] kāyo hi dravate 'sya pratikṣaṇaṃ /

āpūryate ca praśrabdhyā kāyacittaṃ samantataḥ // MSA_14.20 //

aparicchinnamābhāsaṃ dharmāṇāṃ vetti sarvataḥ /

akalpitāni saṃśuddhau nimittāni prapaśyati // MSA_14.21 //

prapūrau ca viśuddhau ca dharmakāyasya sarvathā /

karoti satataṃ dhīmānevaṃ hetuparigrahaṃ // MSA_14.22 //

tataścāsau tathābhūto bodhisattvaḥ samāhitaḥ /

manojalpādvinirmuktān sarvārthānna prapaśyati // MSA_14.23 //

dharma[rmā]lokasya vṛdhdyarthaṃ vīryamārabhate dṛḍhaṃ /

dharmālokavivṛdhdyā ca cittamātre 'vatiṣṭhate // MSA_14.24 //

sarvārthapratibhāsatvaṃ tataścitte prapaśyati /

prahīno grāhyani[vi]kṣepastadā tasya bhavatyasau // MSA_14.25 //

tato grāhakavikṣepaḥ kevalo 'syāvaśiṣyate /

ānantaryasamādhiṃ ca spṛśatyāśu tadā punaḥ // MSA_14.26 //

yato grāhakavikṣepo hīyate tadanantaraṃ /

jñeyānyuṣmagatādīni etāni hi yathākramaṃ // MSA_14.27 //

dvayagrāhavisaṃyuktaṃ lokottaramanuttaraṃ /

nirvikalpaṃ malāpetaṃ jñānaṃ sa labhate punaḥ // MSA_14.28 //

sāsyāśrayaparāvṛttiḥ prathamā bhūmiriṣyate /

ameyaiścāsya sā kalpaiḥ suviśuddhiṃ nigacchati // MSA_14.29 //

dharmadhātośca samatāṃ pratividhya punastadā /

sarvasatveṣu labhate sadātmasamacittatāṃ // MSA_14.30 //

nirātmatāyāṃ duḥkhārthe kṛtye niḥpratikarmaṇi /

satveṣu samacitto 'sau yathānye 'pi jinātmajāḥ // MSA_14.31 //

traidhātukātmasaṃskārānabhūtaparikalpataḥ /

jñānena suviśuddhena advayārthena paśyati // MSA_14.32 //

tadabhāvasya bhāvaṃ ca vimuktaṃ dṛṣṭihāyibhiḥ /

labdhvā darśanamārgo hi tadā tena nirūcyate // MSA_14.33 //

abhāvaśūnyatāṃ jñātvā tathābhāvasya śūnyatāṃ /

prakṛtyā śūnyatāṃ jñātvā śūnyajña iti kathyate // MSA_14.34 //

animittapadaṃ jñeyaṃ vikalpānāṃ ca saṃkṣayaḥ /

abhūtaparikalpaśca tadapraṇihitasya hi // MSA_14.35 //

tena darśanamārgeṇa saha lābhaḥ sadā mataḥ /

sarveṣāṃ bodhipakṣāṇāṃ vicitrāṇāṃ jinātmaje // MSA_14.36 //

saṃskāramātraṃ jagadetya buddhyā nirātmakaṃ duḥkhivirūḍhimātraṃ /

vihāya yānarthamayātmadṛṣṭiḥ mahātmadṛṣṭiṃ śrayate mahārthāṃ // MSA_14.37 //

vinātmadṛṣṭyā ya ihātmadṛṣṭirvināpi duḥkhena suduḥkhitaśca /

sarvārthakartā na ca kārakāṅkṣī yathātmanaḥ svātmahitāni kṛtvā // MSA_14.38 //

yo muktacittaḥ parayā vimuktyā baddhaśca gāḍhāyatabandhanena /

duḥkhasya paryantamapaśyamānaḥ prayujyate caiva karoti caiva // MSA_14.39 //

svaṃ duḥkhamudvoḍhumihāsamartho lokaḥ kutaḥ piṇḍitamanyaduḥkhaṃ /

janmaikamālokayate[gataṃ] tvacinto viparyayāttasya tu bodhisattvaḥ // MSA_14.40 //

yatprema yā vatsalatā prayogaḥ satveṣvakhedaśca jinātmajānāṃ /

āścaryametatparamaṃ bhaveṣu na caiva satvātmasamānabhāvāt // MSA_14.41 //

tato 'sau bhāvanāmārge pariśiṣṭāsu bhūmiṣu /

jñānasya dvividhasyeha bhāvanāyai prayujyate // MSA_14.42 //

nivirkalpaṃ ca tajjñānaṃ buddhadharmaviśodhakaṃ /

anyadyathāvyavasthānaṃ satvānāṃ paripācakaṃ // MSA_14.43 //

bhāvanāyāśca niryāṇaṃ dvayasaṃkhyeyasamāptitaḥ /

paścimāṃ bhāvanāmetya bodhisatvau 'bhiṣiktakaḥ // MSA_14.44 //

vajropamaṃ samādhānaṃ vikalpābhedyametya ca /

niṣṭhāśrayaparāvṛttiṃ sarvāvaraṇanirmalāṃ // MSA_14.45 //

sarvākārajñatāṃ caiva labhate 'nuttaraṃ padaṃ /

yatrasthaḥ sarvasatvānāṃ hitāya pratipadyate // MSA_14.46 //

kathaṃ tathā durlabhadarśane munau bhavenmahārthaṃ na hi nityadarśanaṃ /

bhṛśaṃ samāpyāyitacetasaḥ sadā prasādavegairasamaśravodbhavaiḥ // MSA_14.47 //

a[pra]codyamānaḥ satataṃ ca saṃmukhaṃ tathāgatairdharmasu[mu]khe vyavasthitaḥ /

nigṛhya keśeṣviva doṣagahvarāt nikṛṣya bodhau sa balānniveśyate // MSA_14.48 //

sa sarvalokaṃ suviśuddhadarśanairakalpabodhairabhibhūya sarvathā /

mahāndhakāraṃ vidhamayya bhāsate jaganmahāditya ivātyudārataḥ // MSA_14.49 //

buddhāḥ samyakpraśaṃsāṃ vidadhati satataṃ svārthasamyakprayukte, nindāmīrṣyāprayukte sthitivicayapare cāntarāyānukūlān /

dharmān sarvaprakārānvidhivadiha jinā darśayantyagrasatve, yān varjyāsevya yoge bhavati vipulatā saugate śāsane 'smim // MSA_14.50 //

iti satataśubhācayaprapūrṇaḥ suvipulametya sa cetasaḥ samādhiṃ /

munisatatamahāvavādalabdho bhavati guṇārṇavapārago 'grasatvaḥ // MSA_14.51 //

mahāyānasūtrālaṃkāre avavādānuśāsanyadhikāraścaturdaśaḥ

pañcadaśo 'dhikāraḥ

uddānama

upāyasahitakarmavibhāge catvāraḥ ślokāḥ

adhimukterbahulatā dharmaparyeṣṭideśane /

pratipattistathā samyagavavādānuśāsanaṃ // MSA_15.1 //

yathā pratiṣṭhā vanadehiparvatapravāhinīnāṃ pṛthivī samantataḥ /

tathaiva dānādiśubhasya sarvato budheṣu karma trividhaṃ nirucyate // MSA_15.2 //

suduṣkaraiḥ karmabhirudyatātmānāṃ vicitrarūpairbahukalpanirgataiḥ /

na kāyavāk cittamayasya karmaṇo jinātmajānāṃ bhavatīha saṃnatiḥ // MSA_15.3 //

yathā viṣācchastramahāśanād[ne] ripornivārayedātmahitaḥ svamāśrayaṃ /

nihinayānadvividhājjinātmajo nivārayetkarma tathā trayātmakaṃ // MSA_15.4 //

na karmiṇaḥ karma na karmaṇaḥ kriyāṃ sadāvikalpaḥ samudīkṣate tridhā /

tato 'sya tatkarma viśuddhipāragaṃ bhavatyanantaṃ tadupāyasaṃgrahāt // MSA_15.5 //

mahāyānasūtrālaṃkāre upāyasahitakarmādhikāraḥ pañcadaśaḥ

ṣoḍaśo 'dhikāraḥ

pāramitāprabhedasaṃgrahe uddānaślokaḥ

saṃkhyāvibhāge ṣṭ ślokāḥ

sāṃkhyātha tallakṣaṇamānupūrvī niruttirabhyāsaguṇaśca tāsāṃ /

prabhedanaṃ saṃgrahaṇaṃ vipakṣo jñeyo guṇo 'nyonyaviniścayaśca // MSA_16.1 //

bhogātmabhāvasaṃpatparicārārambhasaṃpadabhyudayaḥ /

kleśāvaśagatvamapi ca kṛtyeṣu sadāviparyāsaḥ // MSA_16.2 //

satvārtheṣu suyuktastyāgānupaghātamarṣaṇaiḥ kurute /

sanidānasthitimuktyā ātmārthaṃ sarvathā carati // MSA_16.3 //

avighātairaviheṭhairviheṭhasaṃmarṣaṇaiḥ kriyākhedaiḥ /

āvarjanaiḥ sulapitaiḥ parārtha ātmārtha etasmāt // MSA_16.4 //

bhogeṣu cānabhiratistīvrā gurutādvaye akhedaśca /

yogaśca nirvikalpaḥ samastamidamuttamaṃ yānaṃ // MSA_16.5 //

viṣayeṣvasaktimārgastadāptivikṣepasaṃyameṣvaparaḥ /

sattvāvisṛjanavardhana āvaraṇaviśodhaneṣvaparaḥ // MSA_16.6 //

śikṣātrayamadhikṛtya ca ṣaṣṭ pāramitā jinaiḥ samākhyātāḥ /

ādyā tisro dvedhā antyadvayatastisṛṣvekā // MSA_16.7 //

dānaṃ vipakṣahīnaṃ jñānena gataṃ ca nivikalpena /

sarvecchāparipūrakamapi satvavipācakaṃ tredhā // MSA_16.8 //

śīlaṃ vipakṣahīnaṃ jñānena gataṃ ca nirvikalpena /

sarvecchāparipūrakamapi satvavipācakaṃ tredhā // MSA_16.9 //

kṣāntirvipakṣahīnā jñānena gatā ca nirvikalpena /

sarvecchāparipūrā api satvavipācikā tredhā // MSA_16.10 //

vīryaṃ vipakṣahīnaṃ jñānena gataṃ ca nivikalpena /

sarvecchāparipūrakamapi satvāvipācakaṃ tredhā // MSA_16.11 //

dhyānaṃ vipakṣahīnaṃ jñānena gataṃ ca nirvikalpena /

sarvecchāparipūrakamapi satvavipācakaṃ tredhā // MSA_16.12 //

prajñā vipakṣahīnā jñānena gatā ca nirvikalpena /

sarvecchāparipūrā api satvavipācikā tredhā // MSA_16.13 //

pūrvottaraviśrayataścotpattestatkrameṇa nirdeśaḥ /

hīnotkarṣasthānādaudārikasūkṣmataścāpi // MSA_16.14 //

dāridyasyāpanayācchaityasya ca lambhanāt kṣayāt kruddheḥ /

varayogamanodhāraṇaparamātha[rtha]jñānataścoktiḥ // MSA_16.15 //

bhāvanopadhimāśritya manaskāraṃ tathāśayaṃ /

upāyaṃ ca vibhutvaṃ ca sarvāsāmeva kathyate // MSA_16.16 //

pratipādanamarthasya cetanā mūlaniścitā /

bhogātmabhāvasaṃpattī dvayānugrahapūrakaṃ // MSA_16.17 //

amātsaryayutaṃ tacca dṛṣṭadharmāmiṣābhaye /

dānameva[vaṃ] parijñāya paṇḍitaḥ samudānayet // MSA_16.18 //

ṣaḍaṅga[ṅgaṃ]śamabhāvāntaṃ sugatisthitidāyakaṃ /

pratiṣṭhāśāntanirbhītaṃ puṇyasaṃbhārasaṃyutaṃ // MSA_16.19 //

saṃketadharmatālabdhaṃ savaṃrastheṣu vidyate /

śīlamevaṃ parijñāya paṇḍitaḥ samudānayet // MSA_16.20 //

marṣādhivāsanajñānaṃ kāruṇyāddharmasaṃśrayāt /

pañcānuśaṃsamākhyātaṃ dvayorarthakaraṃ ca tat // MSA_16.21 //

tapaḥ prābalyasaṃyuktaṃ teṣu tattrividhaṃ mataṃ /

kṣāntimevaṃ parijñāya paṇḍitaḥ samudānayet // MSA_16.22 //

dvayorarthaṃ sa kurūte ātmanaśca parasya ca /

yaḥ paraṃ kupitaṃ jñātvā svayaṃ tatropaśāmyati // MSA_16.22* //

|| iti ||

utsāhaḥ kuśale samyak śraddhācchandapratiṣṭhitaḥ /

smṛtyādiguṇavṛddhau ca saṃkleśaprātipakṣikaḥ // MSA_16.23 //

alobhādiguṇopetasteṣu saptavidhaśca saḥ /

vīryameva parijñāya paṇḍitaḥ samudānayeta // MSA_16.24 //

sthitiścetasa adhyātmaṃ smṛtivīryapratiṣṭhitaṃ /

sukhopapattaye 'bhijñāvihāravaśavartakam // MSA_16.25 //

dharmāṇāṃ pramukhaṃ teṣu vidyate trividhaśca saḥ /

dhyānamevaṃ parijñāya paṇḍitaḥ samudānayet // MSA_16.26 //

samyakpravicayo jñeyaḥ śa[sa]mādhānapratiṣṭhitaḥ /

suvimokṣāya saṃkleśātprajñājīvasudeśanaḥ // MSA_16.27 //

dharmāṇāmuttarasteṣu vidyate trividhaśca saḥ /

prajñāmevaṃ parijñāya paṇḍitaḥ samudānayet // MSA_16.28 //

sarve śuklā dharmā vikṣiptasamāhitobhayā jñeyāḥ /

dvābhyāṃ dvābhyāṃ dvābhyāṃ pāramitābhyāṃ parigṛhītāḥ // MSA_16.29 //

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ saktameva na ca dānaṃ /

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ bodhisattvānām // MSA_16.30 //

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ saktameva na ca śīlaṃ /

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ bodhisatvānām // MSA_16.31 //

na ca saktā na ca saktā na ca saktā sattikā na kṣāntiḥ /

na ca saktā na ca saktā na ca saktā bodhisattvānām // MSA_16.32 //

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ saktameva ca na vīryaṃ /

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ bodhisattvānām // MSA_16.33 //

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ saktameva na ca dhyānaṃ /

na ca saktaṃ na ca saktaṃ na ca saktaṃ bodhisattvānām // MSA_16.34 //

na ca saktā na ca saktā na ca saktā saktikā na ca prajñā /

na ca saktā na ca sakta na ca saktā bodhisattvānām // MSA_16.35 //

tyaktaṃ buddhasutaiḥ svajīvitamapi prāpyārthinaṃ sarvadā kāruṇyātparato na ca pratikṛtirneṣṭaṃ phalaṃ prārthitaṃ /

dānenaiva ca tena sarvajanatā bodhitraye ropitā dānaṃ jñānaparigraheṇa ca punarloke 'jñayaṃ sthāpitam // MSA_16.36 //

āttaṃ buddhasutairyamodyamamayaṃ śīlatrayaṃ sarvadā svargo nābhimataḥ sametya ca punaḥ saktirna tatrāhitā /

śīlenaiva ca tena sarvajanatā bodhitraye ropitā śīlaṃ jñānaparigraheṇa ca punarloke 'kṣayaṃ sthāpitam // MSA_16.37 //

kṣāntaṃ buddhasutaiḥ suduṣkaramatho sarvāpakāraṃ nṛṇāṃ na svargārthamasa[śa]ktimato na ca bhayānnaivopakārekṣaṇāt /

kṣāntyānuttarayā ca sarvajanatā bodhitraye ropitā kṣāntirjñānaparigraheṇa ca punarloke 'kṣayā sthāpitā // MSA_16.38 //

vīryaṃ buddhasutaiḥ kṛtaṃ nirūpamaṃ saṃnāhayogātmakaṃ hantuṃ kleśagaṇaṃ svato 'pi parataḥ prāptuṃ ca bodhiṃ parāṃ /

vīryeṇaiva ca tena sarvajanatā bodhitraye ropitā vīryaṃ jñānaparigraheṇa ca punarloke 'kṣayaṃ sthāpitam // MSA_16.39 //

dhyānaṃ buddhasutaiḥ samādhibahulaṃ saṃpāditaṃ sarvathā śreṣṭhairdhyānasukhairvihṛtya kṛpayā hīnāpapattiḥ śritā /

dhyānenaiva ca tena sarvajanatā bodhitraye ropitā dhyānaṃ jñānaparigraheṇa ca punarloke 'kṣayaṃ sthāpitam // MSA_16.40 //

jñātaṃ buddhasutaiḥ satatvamakhilaṃ jñeyaṃ ca yatsarvathā saktirnaiva ca nirvṛtau prajanitā buddhaiḥ[ddheḥ] kutaḥ saṃvṛtau /

jñānenaiva ca tena sarvajanatā bodhitraye ropitā jñānaṃ satvaparigraheṇa punarloke 'kṣayaṃ sthāpitam // MSA_16.41 //

audāryānāmiṣatvaṃ ca mahārthākṣayatāpi ca /

dānādīnāṃ samastaṃ hi jñeyaṃ guṇacatuṣṭayam // MSA_16.42 //

darśanapūraṇatuṣṭiṃ yācanake 'tuṣṭimapi samāśāstiṃ /

abhibhavati sa tāṃ dātā kṛpālurādhikyayogena // MSA_16.43 //

prāṇānbhogāndārānsatveṣu sadānya[tya]janakṛpālutvāt /

āmodate nikāmaṃ tadviratiṃ pālayetra katham // MSA_16.44 //

nirapekṣaḥ samacitto nirbhīḥ sarvapradaḥ kṛpāhetoḥ /

mithyāvādaṃ brūyātparopaghātāya kathamāryaḥ // MSA_16.45 //

samahitakāmaḥ sakṛpaḥ paraduḥkhotpādane 'tibhīrūśca /

satvavinaye suyukteḥ suvidūre trividhavāgdoṣāt // MSA_16.46 //

sarvapradaḥ kṛpāluḥ pratītyadharmodaye sukuśalaśca /

adhivāsayetkathamasau sarvākāraṃ manaḥ kleśam // MSA_16.47 //

upakarasaṃjñāmodaṃ hyapakāriṇiparahita saṃjñāṃ[parahite sadā] duḥkhe /

labhate yadā kṛpāluḥ kṣamitavyaṃ ..........[kiṃ kutasyasya] // MSA_16.48 //

paraparasaṃjñāpagamātsvato 'dhikatarātsadā parasnehāt /

duṣkaracaraṇātsakṛpe hyaduṣkaraṃ vīryaṃ // MSA_16.49 //

alpasukhaṃ hyātmasukhaṃ līnaṃ parihāṇikaṃ kṣayi samohaṃ /

dhyānaṃ mataṃ trayāṇāṃ viparyayādvodhisatvānām // MSA_16.50 //

āmoṣaistamasi yathā dīpairnunnaṃ[śchanne] tathā trayajñānaṃ /

dinakarakiraṇauriva tu jñānamatulyaṃ kṛpālunām // MSA_16.51 //

āśrayādvastuto dānaṃ nimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetranniśrayācca paraṃ matam // MSA_16.52 //

āśrayādvastutaḥ śīlaṃ nimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetrānniśrayācca paraṃ matam // MSA_16.53 //

[āśrayādvastutaḥ kṣāntinimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetrānniśrayācca parā matā
āśrayādvastuto vīryaṃ nimittātpariṇāmanāt /
hetuto jñānataḥ kṣetrānniśrayācca paraṃ matam // MSA_16.54 //

āśrayādvastuto dhyānaṃ nimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetrānniśrayācca paraṃ matam // MSA_16.55 //

āśrayādvastutaḥ prajñā nimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetranniśrayācca parā matā // MSA_16.56 //

ekasatvasukhaṃ dānaṃ bahukalpavighātakṛt /

priyaṃ syadvodhisatvānāṃ prāgeva tadviparyayāt // MSA_16.57 //

yadarthamicchanti dhanāni dehinastadeva dhīrā visṛjanti dehiṣu /

śarīrahetordhanamiṣyate janaistadeva dhīraiḥ śataśo visṛjyate // MSA_16.58 //

śarīrāmevotsṛjato na duḥkhyate yadā manaḥ kā draviṇe 'vare kathā /

tadasya lokottaramiti yanmudaṃ sa tena tattasya taduttaraṃ punaḥ // MSA_16.59 //

pratigrahairiṣṭanikāmalabdharna tuṣṭimāyāti tathārthiko 'pi /

sarvāstidānena yatheha dhīmān tuṣṭiṃ vrajatyarthijanasya tuṣṭyā // MSA_16.60 //

saṃpūrṇabhogo na tathāstimantamātmānamanvīkṣati yācako 'pi /

sarvāstidānādadhano 'pi dhīmānātmānamanveti yathāstimantaṃ // MSA_16.61 //

suvipulamapi vittaṃ prāpya naivopakāraṃ vigaṇayati tathāthī dāyakāllābhahetoḥ /

vidhivadiha sudānairarthinastarpayitvā mahadupakarasaṃjñāṃ teṣu dhīmānyathaiti // MSA_16.62 //

svayamapagataśokā dehinaḥ svastharūpā vipulamapi gṛhītvā bhuñjate yasya vittaṃ /

pathi paramaphalāḍhyādbhogavṛkṣādyathaiva pravisṛtiratibhogī bodhisattvānna so 'nyaḥ // MSA_16.63 //

prādhānyatatkāraṇakarmabhedāt prakārabhedāśrayabhedataśca /

caturvibandhapratipakṣabhedāt vīryaṃ parijñeyamiti pradiṣṭam // MSA_16.64 //

vīryaṃ paraṃ śuklagaṇasya madhye tanniśritastasya yato 'nulābhaḥ /

vīryeṇa sadyaḥ susukho vihāro lokottarā lokagatāṃ ca siddhiḥ // MSA_16.65 //

vīryāvadavāptaṃ bhavabhogamiṣṭaṃ vīryeṇa śuddhiṃ prabalāmupetāḥ /

vīryeṇa satkāyamatītya muktā vīryeṇa bodhiṃ paramāṃ vibuddhāḥ // MSA_16.66 //

punarmataṃ hānivivṛddhivīryaṃ mokṣādhipaṃ pakṣavipakṣamanyat /

tattve praviṣṭaṃ parivartakaṃ ca vīryaṃ mahārthaṃ ca niruktamanyat // MSA_16.67 //

saṃnāhavīryaṃ prathamaṃ tataśca prayogavīryaṃ vidhivatprahitaṃ /

alīnamakṣobhyamatuṣṭivīryaṃ sarvaprakāraṃ pravadanti buddhāḥ // MSA_16.68 //

nikṛṣṭamadhyottamavīryamanyat yānatraye yuktajanāśrayeṇa /

līnātyudārāśayabuddhiyogāt vīryaṃ tadalpārthamahārthamiṣṭam // MSA_16.69 //

na vīryavānbhogaparājito 'sti no vīryavān kleśaparājito 'sti /

na vīryavān khedaparājito 'sti no vīryavān prāptiparājito 'sti // MSA_16.70 //

anyonyaṃ saṃgrahataḥ prabhedato dharmato nimittācca /

ṣaṇāṃ pāramitānāṃ viniścayaḥ sarvathā jñeyaḥ // MSA_16.71 //

dānaṃ samaṃ priyākhyānamarthacaryā samārthatā /

taddeśanā samādāya svānuvṛttibhiriṣyate // MSA_16.72 //

upāyo 'nugrahakaro grāhako 'tha pravartakaḥ /

tathānuvartako jñeyaścatuḥsaṃgrahavastutaḥ // MSA_16.73 //

ādyena bhājanībhāvo dvitīyenādhimucyanā /

pratipattistṛtīyena caturthena viśodhanā // MSA_16.74 //

catuḥ saṃgrahavastutvaṃ saṃgrahadvayato mataṃ /

āmiṣeṇāpi dharmeṇa dharmeṇālambanādapi [dinā] // MSA_16.75 //

hīnamadhyottamaḥ prāyo vandhyo 'vandhyaśca saṃgrahaḥ /

abandhyaḥ sarvathā caiva jñeyo hyākārabhedataḥ // MSA_16.76 //

parṣatkarṣaṇaprayuktairvidhireṣa samāśritaḥ /

sarvārthasiddhau sarveṣāṃ sukhopāyaśca śasyate // MSA_16.77 //

saṃgṛhītā grahīṣyante saṃgṛhyante ca ye 'dhunā /

sarve ta evaṃ tasmācca vartma tatsatvapācane // MSA_16.78 //

iti satatamasaktabhogabuddhiḥ śamayamanodyamapāragaḥ sthitātmā /

bhavaviṣayanimittanirvikalpo bhavati sa satvagaṇasya saṃgṛhītā // MSA_16.79 //

mahāyānasūtrālaṃkāre pāramitādhikāraḥ [ṣoḍaśaḥ] samāptaḥ

saptadaśo 'dhikāraḥ

buddhapūjāvibhāge sapta ślokāḥ /

saṃmukhaṃ vimukhaṃ pūjā buddhānāṃ cīvarādibhiḥ /

gāḍhaprasannacittasya saṃbhāradvayapūraye // MSA_17.1 //

abandhyabuddhajanmatve praṇidhānavataḥ sataḥ /

trayasyānupalambhastu niṣpannā buddhapūjā // MSA_17.2 //

satvānāmaprameyānāṃ paripākāya cāparā /

upadheścittataścānyā adhimukternidhānataḥ // MSA_17.3 //

anukampākṣamābhyāṃ ca samudācārato 'parā /

vastvābhogāvabodhācca vimukteśca tathātvataḥ // MSA_17.4 //

āśrayādvastutaḥ pūjā nimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetrānniśrayācca pradarśitā // MSA_17.5 //

hetutaḥ phalataścaiva ātmanā ca parairapi /

lābhasatkārataścaiva pratipatterdvidhā ca sā // MSA_17.6 //

parīttā mahatī pūjā samānāmānikā ca sā /

prayogādgatitaścaiva praṇidhānācca sā matā // MSA_17.7 //

buddheṣu pūjā paramā svacittāt dharmādhimuktyāśayato vibhutvāt /

akalpanopāyaparigraheṇa sarvaikakāryatvaniveśataśca // MSA_17.8 //

āśrayādvastutaḥ sevā nimittātpariṇāmanāt /

hetuto jñānataḥ kṣetrānniśrayācca pradarśitā // MSA_17.9 //

mitraṃ śrayeddāntaśamopaśāntaṃ guṇādhikaṃ sodyamamāgamāḍhyaṃ /

prabuddhatatvaṃ vacasābhyupetaṃ kṛpātmakaṃ khedavivarjitaṃ ca // MSA_17.10 //

satkāralābhaiḥ paricaryayā ca seveta mitraṃ pratipattitaśca /

dharme tathājñāśaya eva dhīmān mitraṃ pragacchetsamaye nataśca // MSA_17.11 //

satkāralābheṣu gataspṛho 'sau prapattaye taṃ pariṇāmayecca /

yathānuśiṣṭapratipattitaśca saṃrādhayeccittamato 'sya dhīraḥ // MSA_17.12 //

yānatraye kauśalametya buddhyā svasyaiva yānasya yateta siddhau /
iti mānatrayakauśalāt jñānaṃ /
satvānameyānparipācanāya kṣetrasya śuddhasya ca sādhanāya // MSA_17.13 //

dharmeṣu dāyādaguṇena yukto naivāmiṣeṇa pravesatsa mitram /

hetoḥ phalāddharmamukhānuyānātseveta mitraṃ bahitaśca dhīmān // MSA_17.14 //

śrutaśravāccetasi yogataśca samānanirmānamano 'nuyogāt /

gatiprayogapraṇidhānataśca kalyāṇamitraṃ hi bhajet dhīmān // MSA_17.15 //

sanmitrasevā paramā svacittād dharmādhimuktyāśayato vibhutvaiḥ /

akalpanopāyaparigraheṇa sarvaikakāryatvaniveśataśca // MSA_17.16 //

brāhmā vipakṣahīnā jñānena gatāśca nirvikalpena /

trividhālambanavṛttāḥ satvānāṃ pācakā dhīre // MSA_17.17 //

saukhyārthini duḥkhārte sukhite kliṣṭe ca te pravartante /

taddeśite ca dharme tattathatāyāṃ ca dhīrāṇām // MSA_17.18 //

tasyāśca tathatārthatvāt kṣāntilābhādviśuddhitaḥ /

karmadvayādanālambā maitrī kleśakṣayādapi // MSA_17.19 //

te niścalāśca calāśca kṛpaṇairāsvāditā na ca jñeyāḥ /

acaleṣu bodhisattvāḥ pratiṣṭhitāḥ saktivigateṣu // MSA_17.20 //

asamāhitasvabhāvā mṛdumadhyā hīnabhūmikā ye 'pi /

hīnāśayāḥ samānā hīnāste hyanyathā tvadhikāḥ // MSA_17.21 //

brāhmyairvihṛtavihāraḥ kāmiṣu saṃjāyate yadā dhīmān /

saṃbhārānpūrayate satvāṃśca vipācayati tena // MSA_17.22 //

sarvatra cāvirahito brāhmyai rahitaśca tadvipakṣeṇa /

tatpratyayairapi bhṛśairna yāti vikṛtiṃ pramatto 'pi // MSA_17.23 //

vyāpādavihiṃsābhyāmarativyāpādakāmarāgaiśca /

yukto hi bodhisattvo bahuvidhamādīnavaṃ spṛśati // MSA_17.24 //

kleśairhantyātmānaṃ satvānupahanti śīlamupahanti /

savilekhalābhahīno rakṣāhīnastathā śāstrā[tā] // MSA_17.25 //

sādhikaraṇo 'śayasvī paratra saṃjāyate 'kṣaṇeṣu sa ca /

prāptāprāptavihīno manasi mahad duḥkhamāpnoti // MSA_17.26 //

ete sarve doṣā maitryādiṣu susthitasya na bhavanti /

akliṣṭaḥ saṃsāraṃ satvārthaṃ no ca saṃtyajati // MSA_17.27 //

na tathaikaputrakeṣvapi guṇavatsvapi bhavati sarvasatvānāṃ /

maitryādicetaneyaṃ satveṣu yathā jinasutānāṃ // MSA_17.28 //

pradīptān śatruvaśagān duḥkhākrāntāṃstamovṛtān /

durgamārgasamārūḍhānmahābandhanasaṃyutān // MSA_17.29 //

mahāśanaviṣākrāntalolānmārgapranaṣṭakān /

utpathaprasthitān satvāndurbalān karuṇāyate // MSA_17.30 //

heṭhāpahaṃ hyuttamabodhibījaṃ sukhāvahaṃ tāya[pa]kamiṣṭahetuṃ /

svabhāvadaṃ dharmamupāśritasya bodhirna dūre jinātmajasya // MSA_17.31 //

vijñāya saṃsāragataṃ samagraṃ duḥkhātmakaṃ caiva nirātmakaṃ ca /

nodvegamāyāti na cāpi doṣaiḥ prabādhyate kāruṇiko 'grabuddhiḥ // MSA_17.32 //

duḥkhātmakaṃ lokamavekṣamāṇo duḥkhāyate vetti ca tadyathāvat /

tasyābhyupāyaṃ parivarjane ca na khedamāyatyapi vā kṛpāluḥ // MSA_17.33 //

kṛpā prakṛtyā pratisaṃkhyayā ca pūrvaṃ tadabhyāsavidhānayogāt /

vipakṣahīnā ca viśuddhilābhāt caturvidheyaṃ karūṇātmakānāṃ // MSA_17.34 //

na sā kṛpā yā na samā sadā vā nādhyāśayādvā pratipattito vā /

vairāgyato nānupalambhato vā na bodhisattvo hyakṛpastathā yaḥ // MSA_17.35 //

karuṇā kṣāntiścintā praṇidhānaṃ janmasatvaparipākaḥ /

karuṇātarureṣa mahānmūlādiḥ puṣpapatra[paścimāgra] (paścimānta)phalaḥ // MSA_17.36 //

mūlaṃ karuṇā na bhaved duṣkaracaryāsahiṣṇutā na bhavet /

duḥkhākṣamaśca dhīmān satvārthaṃ cintayennaiva // MSA_17.37 //

cintāvihīnabuddhiḥ praṇidhānaṃ śuklajanmasu na kuryāt /

śubhajanmānanugacchansatvānparipācayennaiva // MSA_17.38 //

karuṇāseko maitrī tadduḥkhe saukhyato vipulapuṣṭiḥ /

śākhāvṛddhirviśadā yonimanaskārato jñeyā // MSA_17.39 //

parṇatyāgādānaṃ praṇidhīnāṃ saṃtateranucchedāt /

dvividhapratyayasiddheḥ puṣpamabandhyaṃ phalaṃ cāsmāt // MSA_17.40 //

kaḥ kurvīta na karuṇāṃ satveṣu mahākṛpāguṇakareṣu /

duḥkhe 'pi saukhyamatulaṃ bhavati yadeṣāṃ kṛpājanitaṃ // MSA_17.41 //

aviṣṭānāṃ kṛpayā na tiṣṭhati manaḥ śame kṛpālūnāṃ /

kuta eva lokasaukhye svajīvite vā bhavetsnehaḥ // MSA_17.42 //

sneho na vidyate 'sau yo 'niravadyo na laukiko yaśca /

dhīmatsu kṛpāsneho niravadyo lokasamatītaḥ // MSA_17.43 //

duḥkhājñānamahaughe mahāndhakāre ca niśritaṃ lokaṃ /

uddhartuṃ ya upāyaḥ kathamiva na syātsa niravadyaḥ // MSA_17.44 //

sneho na so 'styarihatāṃ loke pratyekabodhibuddhānāṃ /

prāgeva tadanyeṣāṃ kathamiva lokottaro na syāt // MSA_17.45 //

duḥkhābhāve duḥkhaṃ yatkṛpayā bhavati bodhisattvānāṃ /

saṃtrāsayati tadādau spṛṣṭaṃ tvabhinandayati gāḍhaṃ // MSA_17.46 //

kimataḥ paramāścaryaṃ yad duḥkhaṃ saukhyamabhibhavati sarva /

kṛpayā janitaṃ laukyaṃ yena vimukto api kṛtārthaḥ // MSA_17.47 //

kṛpayā sahitaṃ dānaṃ yaddānasukhaṃ karoti dhīrāṇāṃ /

traidhātukamupabhogairna tatsukhaṃ tatkalāṃ spṛśati // MSA_17.48 //

duḥkhamayaṃ saṃsāraṃ yatkṛpayā na tyajati satvārthaṃ /

parahitahetorduḥkhaṃ kiṃ kārūṇikairna samupetam // MSA_17.49 //

karūṇā dānaṃ bhogāḥ sadā kṛpālorvivṛddhimupayānti /

snehānugrahajanitaṃ tacchaktikṛtaṃ sukhaṃ cāsmāt // MSA_17.50 //

vardhe ca vardhayāmi ca dāne paripācayāmi sukhayāmi /

ākarṣāmi nayāmi ca karuṇā sannānpravadatīva // MSA_17.51 //

duḥkhe duḥkhī kṛpayā sukhānyanādhāya kena sukhitaḥ syāt /

sukhayatyātmānamataḥ kṛpālurādhāya parasaukhyam // MSA_17.52 //

svaṃ dānaṃ kārūṇikaḥ śāstīva sadaiva niḥsvasukhakāmaḥ /

bhogaiḥ sukhaya paraṃ vā māmapyayutasaukhyam // MSA_17.53 //

saphalaṃ dānaṃ dattaṃ tanme satveṣu tatsukhasukhena /

phala teṣveva nikāmaṃ yadi me kartavyatā te 'sti // MSA_17.54 //

bhogedveṣṭurdāturbhogā bahuśubhataropasarpanti /

na hi tatsukhaṃ mataṃ me dāne pāraṃparo 'smi yataḥ // MSA_17.55 //

sarvāstiparityāge yatkṛpayā māṃ nirīkṣase satataṃ /

nanu te tena jñeyaṃ na matphalenārthitā 'syeti // MSA_17.56 //

dānābhirato na syāṃ prāptaṃ cettatphalaṃ na visṛjeyaṃ /

kṣaṇamapi dānena vinā dānābhirato bhavati naiva // MSA_17.57 //

akṛtaṃ na phalasi yasmātpratikārāpekṣayā na me tulyaṃ /

pratikāranirvyapekṣaḥ paratra phalado 'sya kāmaṃ te // MSA_17.58 //

niravadyaṃ śuddhapadaṃ hitāvahaṃ caiva sānurakṣaṃ ca /

nirmṛgyaṃ nirlepaṃ jinātmajānāṃ kṛpādānam // MSA_17.59 //

sakalaṃ vipulaṃ śreṣṭhaṃ satataṃ muditaṃ nirāmiṣaṃ śuddhaṃ /

bodhinataṃ kuśalanataṃ jinātmajānāṃ kṛṣādānam // MSA_17.60 //

na tathopabhogatuṣṭiṃ labhate bhogī yathā parityāgāt /

tuṣṭimupaiti kṛpāluḥ sukhatrayāpyāyitamanaskaḥ // MSA_17.61 //

kṛpaṇakṛpā raudrakṛpā saṃkṣubdhakṛpā kṛpā pramatteṣu /

viṣayaparatantrakaruṇā mithyābhiniviṣṭakaruṇā ca // MSA_17.62 //

karuṇā bodhisatvānāṃ sukhād duḥkhāttadanvayāt /

karuṇā bodhisattvānāṃ hetormitrātsvabhāvataḥ // MSA_17.63 //

karuṇā bodhisattvānāṃ samā jñeyā tadāśayāt /

pratipattervirāgācca nopalambhādviśuddhitaḥ // MSA_17.64 //

maitrādribhāvanāgrā svacittato dharmato 'dhimokṣācca /

āśayato 'pi vibhutvādavikalpādaikyataścāpi // MSA_17.65 //

iti bhagavati jātasuprasādo mahadupadhidhruvasatkiryāmipūjī /

bahuguṇahitamitranityasevo jagadanukampaka eti sarvasiddhiṃ // MSA_17.66 //

mahāyānasūtrālaṃkāre pūjāsevā'pramāṇādhikāraḥ [ saptadaśaḥ] samāptaḥ

aṣṭādaśo 'dhikāraḥ

lajjāvibhāge ṣoḍaśa ślokāḥ /

lajjā vipakṣahīnā jñānena gatā ca nirvikalpena /

hīnānavadyaviṣayā satvānāṃ pācikā dhīre // MSA_18.1 //

ṣaṇāṃ pāramitānāṃ niṣevaṇālasyato bhavati lajjā /

kveśānukūladharmaprayogataścaiva dhīrāṇāṃ // MSA_18.2 //

asamāhitasvabhāvā mṛdumadhyā hīnabhūmikā lajjā /

hīnāśayā samānā hīnā hi tadanyathā tvadhikā // MSA_18.3 //

lajjārahito dhīmān kleśānadhivāsayatyayoniśataḥ /

pratighopekṣāmānaḥ satvānupahanti śīlaṃ ca // MSA_18.4 //

kaukṛtyātsavilekho bhavati sa saṃmānahānimāpnoti /

śrāddhātmā[mā]nuṣasaṃghācchāstrā copekṣyate tasmāt // MSA_18.5 //

sahadhārmi kairjinasutairvinindyate lokato 'yaśo labhate /

dṛṣṭe dharme 'nyatra kṣaṇarahito jāyate bhūyaḥ // MSA_18.6 //

prāptāprāptavihāniṃ śuklairdharmaiḥ samāpnute tena /

duḥkhaṃ viharati tasmānmanaso 'pyasvasthatāmeti // MSA_18.7 //

ete sarve doṣā himatsu bhavanti no jinasuteṣu /

deveṣu ca manujeṣu ca nityaṃ saṃjāyate ca budhaḥ // MSA_18.8 //

saṃbhārāṃśca sa bodheḥ kṣipraṃ pūrayati lajjayā dhīmān /

satvānāṃ pācanayā na khidyate caiva jinaputraḥ // MSA_18.9 //

sa vipakṣapratipakṣai rahito 'rahitaśca jāyate satataṃ /

ityetamānuśaṃsaṃ hrīmānāpnoti jinaputraḥ // MSA_18.10 //

doṣamalino hi bālo hrīvirahātsuvasanaiḥ sugupto 'pi /

nirvasano 'pi jinasuto hrīvasano muktadoṣamalaḥ // MSA_18.11 //

ākāśamiva na lipto hrīyuktaḥ jinasuto bhavati dharmaiḥ /

hrībhūṣitaśca śobhati saṃparkagato jinasutānām // MSA_18.12 //

māturiva vatsalatvaṃ hriyo vineyeṣu bodhisatvānāṃ /

ārakṣā cāpi hrīḥ saṃsaratāṃ sarvadoṣebhyaḥ // MSA_18.13 //

sarveṣu nādhivāsā sarveṣvadhivāsanāpravṛttiśca /

sarveṣu ca pravṛttirhrīvihitaṃ hrīmato liṅgam // MSA_18.14 //

hrībhāvanā pradhānā svacittato dharmato 'dhimokṣācca /

āśayato 'pi vibhutvādakalpanādaikyataścāpi // MSA_18.15 //

dhṛtiśca bodhisatvānāṃ lakṣaṇena prabhedataḥ /

dṛḍhatvena ca sarvebhyastadanyebhyo viśiṣyate // MSA_18.16 //

vīryaṃ samādhiḥ prajñā ca satvaṃ dhairyaṃ dhṛtirmatā /

nirbhīto bodhisatvo hi trayādyasmātpravartate // MSA_18.17 //

līnatvācca calatvācca mohāccotpadyate bhayaṃ /

kṛtyeṣu tasmādvijñeyā dhṛtisaṃjñā nije traye // MSA_18.18 //

prakṛtyā praṇidhāne ca nirapekṣatva eva ca /

satvavipratipattau ca gambhīryaudāryasaṃśrave // MSA_18.19 //

vineyadurvinayatve kāyācintye jinasya ca /

duṣkareṣu vicitreṣu saṃsārātyāga eva ca // MSA_18.20 //

niḥsaṃkleśe ca tatraiva dhṛtirdhīrasya jāyate /

asamā ca tadanyebhyaḥ so 'gre dhṛtimatāṃ yataḥ[mataḥ] // MSA_18.21 //

kumitraduḥkhagambhīraśravādvīro na kampate /

śalabhaiḥ pakṣavātaiśca samudaiśca sumeruvat // MSA_18.22 //

akhedo bodhisattvānāmasamastriṣu vastuṣu /

śrutātṛptimahāvīryaduḥkhe hrīghṛtiniśritaḥ // MSA_18.23 //

tīvracchando mahābodhāvakhedo dhīmatāṃ mataḥ /

aniṣpannaśca niṣpannaḥ suniṣpannaśca bhūmiṣu // MSA_18.24 //

vastunā cādhikāreṇa karmaṇā ca viśiṣyate /

lakṣaṇenākṣayatvena phalasyodāgamena ca // MSA_18.25 //

śāstrajñatā hi dhīrāṇāṃ samādhimukhadhāraṇī /

gṛhītā satvapākāya saddharmasya ca dhāraṇe // MSA_18.26 //

kāyena vacasā caiva satyajñānena cāsamā /

lokajñatā hi dhīrāṇāṃ tadanyebhyo viśiṣyate // MSA_18.27 //

sā punaḥ kimarthamityāha satvānāṃ bhājanatvāya /

kasminnarthe bhājanatvāya saddharmapratipattaye // MSA_18.28 //

satyadvayādyataśceṣṭo lokānāmudayo 'sakṛt /

dvayādastaṃgamastasmāt tajjño lokajña ucyate // MSA_18.29 //

śamāya prāptaye teṣāṃ dhīmān satyeṣu yujyate /

satyajñānadyato dhīmān lokajño hi nirucyate // MSA_18.30 //

ārṣaśca deśanādharmo artho 'bhiprāyiko 'sya ca /

prāmāṇikaśca nītārtho nirjalpā prāptirasya ca // MSA_18.31 //

pratikṣepturyathoktasya mithyāsaṃtīritasya ca /

sābhilāṣa[pa]sya ca prāpteḥ pratiṣedho 'tra deśitaḥ // MSA_18.32 //

adhimuktervicārācca yathāvatparataḥ śravāt /

nirjalpādapi ca jñānādapraṇāśo hi dhīmatāṃ // MSA_18.33 //

asamā bodhisattvānāṃ catasraḥ pratisaṃvidaḥ /

paryāye lakṣaṇe vākye jñāne jñānācca tā matāḥ // MSA_18.34 //

deśanāyāṃ prayuktasya yasya yena ca deśanā /

dharmārthayordvayorvācā jñānenaiva ca deśanā // MSA_18.35 //

dharmasyoddeśanirdeśātsarvathā prāpaṇād dvayoḥ /

parijñānā[hānā]cca codyānāṃ pratisaṃviccatuṣṭayam // MSA_18.36 //

pratyātmaṃ samatāmetya yottaratra pravedanā /

sarvasaṃśayanāśāya pratisaṃvinnirucyate // MSA_18.37 //

saṃbhāro bodhisatvānāṃ puṇyajñānamayo 'samaḥ /

saṃsāre 'bhyudayāyaikaḥ anyo 'saṃkliṣṭasaṃsṛtau // MSA_18.38 //

dānaṃ śīlaṃ ca puṇyasya prajñā jñānasya saṃbhṛtiḥ /

trayaṃ cānyaddvyasyāpi pañcāpi jñānasaṃbhṛtiḥ // MSA_18.39 //

saṃtatyā bhāvanāmetya bhūyo bhūyaḥ śubhasya hi /

āhāro yaḥ sa saṃbhāro vī[dhī]re sarvārthasādhakaḥ // MSA_18.40 //

praveśāyānimittāya anābhogāya saṃbhṛtiḥ /

abhiṣekāya niṣṭhāyai dhīrāṇāmupacīyate // MSA_18.41 //

caturdaśabhirākāraiḥ smṛtyupasthānabhāvanā /

dhīmatāmasamatvātsā tadanyebhyo viśiṣyate // MSA_18.42 //

niśrayātpratipakṣācca avatārāttathaiva ca /

ālambanamanaskāraprāptitaśca viśiṣyate // MSA_18.43 //

ānukūlyānuvṛttibhyāṃ parijñotpattito 'parā /

mātrayā paramatvena bhāvanāsamudāgamāt // MSA_18.44 //

samyakprahāṇaṃ dhīrāṇāmasamaṃ sarvadehibhiḥ /

samṛtyupasthānadoṣāṇāṃ pratipakṣeṇa bhāvyate // MSA_18.45 //

saṃsārasyopabhoge ca tyāge nivaraṇasya ca /

manaskārasya ca tyāge praveśe caiva bhūmiṣu // MSA_18.46 //

animittavihāre ca labdhau vyākaraṇasya ca /

satvānāṃ paripāke ca abhiṣeke ca dhīmatāṃ // MSA_18.47 //

kṣetrasya ca viśuddhyarthaṃ niṣṭhāgamana eva ca /

bhāvyate bodhisatvānāṃ vipakṣapratipakṣataḥ // MSA_18.48 //

chandaṃ niśritya yogasya bhāvanā sanimittikā /

sarvasamyakprahāṇeṣu pratipakṣo nirucyate // MSA_18.49 //

ṛddhipādāśca catvāro dhīrāṇāmagralakṣaṇāḥ /

sarvārthasiddhau jāyante ātmanaśca parasya ca // MSA_18.50 //

niśrayācca prabhedācca upāyadabhinirhṛteḥ /

vyavasthā ṛddhipādānāṃ dhīmatāṃ sarvatheṣyate // MSA_18.51 //

dhyānapāramimāśritya prabhedo hi caturvidhaḥ /

upāyaścābhinirhāraḥ ṣaḍvidhaśca vidhīyate // MSA_18.52 //

vyāvasāyika ekaśca dvitīyo 'nugrahātmakaḥ /

naibandhikastṛtīyaśca caturthaḥ prātipakṣikaḥ // MSA_18.53 //

darśanasyāvavādasya sthitivikrīḍitasya ca /

praṇidhervaśitāyaśca dharmaprāpteśca nirhṛtiḥ // MSA_18.54 //

bodhiścaryā śruta cātra[graṃ]śamatho 'tha vipaśyanā /

śraddhādīnāṃ padaṃ jñeyamarthasiddhyadhikārataḥ // MSA_18.55 //

bhūmipraveśasaṃkliṣṭāśceṣṭāḥ śraddhādayaḥ punaḥ /

vipakṣadurbalatvena ta eva balasaṃjñitāḥ // MSA_18.56 //

bhūmiviṣṭasya bodhyaṅgavyavasthānaṃ vidhīyate /

dharmāṇāṃ sarvasatvānāṃ samatāvagamātpunaḥ // MSA_18.57 //

smṛtiścarati sarvatra jñeyājitavinirjaye /

sarvakalpanimittānāṃ bhaṅgāya vicayo 'sya ca // MSA_18.58 //

yathā hastiratnaṃ pratyarthikabhaṅgāya /
āśu cāśeṣabodhāya vīryasya pravartate /
dharmālokavivṛddhyā ca prītyā āpūryate dhruvam // MSA_18.59 //

sarvāvaraṇanirmokṣāt praśrabdhyā sukhameti ca /

cintitārthasamṛddhiśca samādherūpajāyate // MSA_18.60 //

upekṣayā yathākāmaṃ sarvatra viharatyasau /

pa[pṛ]ṣṭhalabdhāvikalpena vikalpena [vihāreṇa] sadottamaḥ // MSA_18.61 //

evaṃguṇo bodhisattvaścakravartīva vartate /

saptaratnopamairnityaṃ bodhyaṅgaiḥ parivāritaḥ // MSA_18.62 //

niśrayāṅgaṃ svabhāvāṅgaṃ niryāṇāṅgaṃ tṛtīyakaṃ /

caturthamanuśaṃsāṅgamakleśāṅgaṃ trayātmakam // MSA_18.63 //

yathābodhānuvṛttiśca tadūrdhvamupajāyate /

yathābodhavyavasthānaṃ praveśaśca vyavasthitau // MSA_18.64 //

karmatrayaviśuddhiśca pratipakṣasya bhāvanā /

jñeyāvṛtteśca mārgasya vaiśeṣikaguṇasya ca // MSA_18.65 //

cittasya citte sthānācca dharmapravicayādapi /

samyak sthitimupāśritya śamatho 'tha vipaśyanā // MSA_18.66 //

sarvatragā ca saikāśāṃ naikāṃśopaniṣanmatā /

prativedhe ca niryāṇe animitte hyasaṃskṛte // MSA_18.67 //

pariśuddhau viśuddhau ca śamatho 'tha vipaśyanā /

sarvabhūmigatā dhīre sa yogaḥ sarvasādhakaḥ // MSA_18.68 //

pūraye buddhadharmāṇāṃ satvānāṃ paripācane /

kṣipraprāptau kriyāśuddhau vartmācchede ca kauśalaṃ // MSA_18.69 //

upāye bodhisattvānāmasamaṃ sarvabhūmiṣu /

yatkauśalyaṃ samāśritya sarvārthānsādhayanti te // MSA_18.70 //

vipākena śrutābhyāsāt dhāraṇyapi samādhinā /

parīttā mahatī sā ca mahatī trividhā punaḥ // MSA_18.71 //

apraviṣṭapraviṣṭānāṃ dhīmatāṃ mṛdumadhyamā /

aśuddhabhūmikānāṃ hi mahatī śuddhabhūmikā // MSA_18.72 //

dhāraṇī[ṇīṃ]tāṃ samāśritya bodhisatvā punaḥ punaḥ /

prakāśayanti saddharmaṃ nityaṃ saṃdhārayanti ca // MSA_18.73 //

cetanā chandasahitā jñānena preritā ca tat /

praṇidhānaṃ hi dhīrāṇāmasamaṃ sarvabhūmiṣu // MSA_18.74 //

hetubhūtaṃ ca vijñeyaṃ cittātsadyaḥ phalaṃ ca tat /

āyatyāmarthasiddhyarthaṃ cittamātrātsamṛddhitaḥ // MSA_18.75 //

citraṃ mahadviśuddhaṃ ca uttarottarabhūmiṣu /

ābodherbodhisattvānāṃ svaparārthaprasādhakaṃ // MSA_18.76 //

nairātmyaṃ dvividhaṃ jñeyo hyātmagrāhasya cāśrayaḥ /

tasya copaśamo nityaṃ samādhitrayagocaraḥ // MSA_18.77 //

samādhistrividho jñeyo grāhyagrāhakabhāvataḥ /

nirvikalpo 'pi vimukho ratiyuktaśca sarvadā // MSA_18.78 //

parijñāyai prahāṇāya punaḥ sākṣātkriyāya ca /

śūnyatādisamādhīnāṃ tridhārthaḥ parikīrtitaḥ // MSA_18.79 //

samādhyupaniṣattvena dharmoddānacatuṣṭayaṃ /

deśitaṃ bodhisattvebhyaḥ satvānāṃ hitakāmyayā // MSA_18.80 //

asadartho 'vikalpārthaḥ parikalpārtha eva ca /

vikalpopaśamārthaśca dhīmatāṃ taccatuṣṭayam // MSA_18.81 //

ayogāddhetutotpattervirodhātsvayamasthiteḥ /

abhāvāllakṣaṇaikāntyādanuvṛtternirodhataḥ // MSA_18.82 //

pariṇāmopalabdheśca taddhetutvaphalatvataḥ /

upāttatvādhipatvā[tyā]cca śuddhasatvānuvṛttitaḥ // MSA_18.83 //

ādyastaratamenāpi cayenāśrayabhāvataḥ /

vikāraparipākābhyāṃ tathā hīnaviśiṣṭataḥ // MSA_18.84 //

bhāsvarābhāsvaratvena deśāntaragamena ca /

sabījābījabhāvena pratibimbena codayaḥ // MSA_18.85 //

caturdaśavidhotpattau hetumānaviśeṣataḥ /

cayāyā[pā]rthādayogācca āśrayatva asaṃbhavāt // MSA_18.86 //

sthitasyāsaṃbhavādante ādyanāśāvikārataḥ /

tathā hīnaviśiṣṭatve bhāsvarābhāsvare 'pi ca // MSA_18.87 //

gatyabhāvātsthitāyogāccaramatva asaṃbhavāt /

anuvṛtteśca cittasya kṣaṇikaṃ sarvasaṃskṛtam // MSA_18.88 //

bhūtānāṃ ṣaḍvidhārthasya kṣaṇikatvaṃ vidhīyate /

śoṣavṛddheḥ prakṛtyā ca calatvād vṛddhihānitaḥ // MSA_18.89 //

tatsaṃbhavātpṛthivyāśca pariṇāmacatuṣṭayāt /

varṇagandharasasparśatulyatvācca tathaiva tat // MSA_18.90 //

indhanādhīnavṛttitvāttāratamyopalabdhitaḥ /

cittānuvṛtteḥ pṛcchātaḥ kṣaṇikaṃ bāhyamapyataḥ // MSA_18.91 //

prajñaptyastitayā vācyaḥ pudgalo dravyato na tu /

nopalambhādviparyāsāt saṃkleśāt kliṣṭahetutaḥ // MSA_18.92 //

ekatvānyatvatovācyastasmāddoṣadvayādasau /

skandhātmatvaprasaṅgācca taddravyatvaprasaṅgataḥ // MSA_18.93 //

dravyasan yadyavācyaśca vacanīyaṃ prayojanaṃ /

ekatvānyatvato 'vācyo na yukto niṣprayojanaḥ // MSA_18.94 //

lakṣaṇāllokadṛṣṭācca śāstrato 'pi na yujyate /

indhanāgnyoravācyatvamupalabdherdvayena hi // MSA_18.95 //

dvaye sati ca vijñānasaṃbhavātpratyayo na saḥ /

nairarthakyādato draṣṭā yāvanmoktā na yujyate // MSA_18.96 //

svāmitve sati cānityamaniṣṭaṃ na pravartayet /

tatkarmalakṣaṇaṃ sādhyaṃ saṃbodho bādhyate tridhā // MSA_18.97 //

darśanādau ca tadyatnaḥ svayaṃbhūrna trayādapi /

tadyatnapratyayatvaṃ ca niryatnaṃ darśanādikaṃ // MSA_18.98 //

akartṛtvādanityatvātsakṛtrityapravṛttitaḥ /

darśanādiṣu yatnasya svayaṃbhūtvaṃ na yujyate // MSA_18.99 //

tathā sthitasya naṣṭasya prāgabhāvādanityataḥ /

tṛtīyapakṣābhāvācca pratyayatvaṃ na yujyate // MSA_18.100 //

sarvadharmā anātmānaḥ paramārthena śūnyatā /

ātmopalambhe doṣaśca deśito yata eva ca // MSA_18.101 //

saṃkleśavyavadāne ca avasthācchedabhinnake /

vṛttisaṃtānabhedo hi pudgalenopadarśitaḥ // MSA_18.102 //

ātmadṛṣṭiranutpādyā abhyāso 'nādikālikaḥ /

ayatnamokṣaḥ sarveṣāṃ na mokṣaḥ pudgalo 'sti vā // MSA_18.103 //

prajñaptyastitayā vācyaḥ pudgalo dravyato na tu /

ekatvānyatvatovācyastasmādasau /

skandhātmatvaprasaṅgācca taddravyatvaprasaṅgataḥ /

dravyasanyadyavācyaśca vacanīyaṃ prayojanaṃ /

ekatvānyatvato 'vācyo na yukto niṣprayojanaḥ /

lakṣaṇāllokadṛṣṭācca śāstrato 'pi na yujyate /

indhanāgnyoravācyatvamupalabdherdvayena hi /

dvayaṃ pratītya vijñānasaṃbhavātpratyayo na saḥ /

svāmitve sati vānityamaniṣṭaṃ na pravartayet //

tadyatnapratyayatvaṃ ca niryatnaṃ darśanādikam /

akartṛtvādanityatvātsakṛnnityapravṛttitaḥ /

darśanādiṣu yatnasya svayaṃbhūtvaṃ na yujyate //

tathā sthitasya naṣṭasya prāgabhāvādanityataḥ /

tṛtīyapakṣābhāvācca pratyayatvaṃ na yujyate //

sarve dharmā anātmānaḥ paramārthena śūnyatā /

ātmopalambhe doṣaśca deśito yata eva ca //

saṃkleśe vyavadāne ca avasthācchedabhinnake /

vṛttisaṃtānabhedo hi pudgalenopadarśitaḥ //

ātmadṛṣṭiranūtpādyā pūrvamevotpannatvāt / nāpi tadabhyāsārthaṃ yasmādātmadṛṣṭer

abhyāso 'nādikālikaḥ /

yadi cātmadarśanena mokṣa ityasau deśyeta / evaṃ sati syāt

ayatnamokṣaḥ sarveṣāṃ

evamebhirguṇairnityaṃ bodhisatvāḥ samanvitāḥ /

ātmārthaṃ ca na riñcanti parārthaṃ sādhayanti ca // MSA_18.104 //

mahāyānasūtrālaṃkāre bodhipakṣādhikāraḥ[aṣṭādaśaḥ] samāptaḥ

ekonaviṃśatyadhikāraḥ

āścarya vibhāge trayaḥ ślokāḥ /

svadehasya parityāgaḥ saṃpatteścaiva saṃvṛttau /

durbaleṣu kṣamā kāye jīvite nirapekṣiṇaḥ // MSA_19.1 //

vīryārambho hyanāsvādo dhāneṣu sukha eva ca /

niṣkalpanā na prajñāyāmāścaryaṃ dhīmatāṃ ga[ma]taṃ // MSA_19.2 //

tathāgatakule janmalābho vyākaraṇasya ca /

abhiṣekasya ca prāptirbodheścāścaryamiṣyate // MSA_19.3 //

vairāgyaṃ karuṇāṃ caitya bhāvanāṃ paramāmapi /

tathaiva samacittatvaṃ nāścaryaṃ tāsu yuktatā // MSA_19.4 //

na tathātmani dāreṣu sutamitreṣu bandhuṣu /

satvānāṃ pragataḥ sneho yathā satveṣu dhīmatāṃ // MSA_19.5 //

arthiṣvapakṣapātaśca śīlasyākhaṇḍanā dhruvaṃ /

kṣāntiḥ sarvatra satvārthaṃ[sarvārthaṃ]vīryārambho mahānapi // MSA_19.6 //

dhyānaṃ ca kuśalaṃ nityaṃ prajñā caivāvikalpikā /

vijñeyā bodhisatvānāṃ tāsveva samacittatā // MSA_19.7 //

sthāpanā bhājanatve ca śīleṣveva ca ropaṇaṃ /

marṣaṇā cāpakārasya arthe vyāpāragāmitā // MSA_19.8 //

āvarjanā śāsane 'smiṃśchedanā saṃśayasya ca /

satveṣu upakāritvaṃ dhīmatāmetadiṣyate // MSA_19.9 //

samāśayena satvānāṃ dhārayanti sadaiva ye /

janayantyāryabhūmau ca kuśalairvardhayanti ca // MSA_19.10 //

duṣkṛtātparirakṣanti śrutaṃ vyutpādayanti ca /

pañcabhiḥ karmabhiḥ satvamātṛkalpā jinātmajāḥ // MSA_19.11 //

śraddhāyāḥ sarvasatveṣu sarvadā cāvaropaṇāt /

adhiśīlādiśikṣāyāṃ vimuktau ca niyojanāt // MSA_19.12 //

buddhādhyeṣaṇataścaiṣāmāvṛteśca vivarjanāt /

pañcabhiḥ karmabhiḥ satvapitṛkalpā jinātmajāḥ // MSA_19.13 //

anarhadeśanāṃ ye ca satvānāṃ gūhayanti hi /

śikṣāvipattiṃ nindanti śaṃsantyeva ca saṃpadam // MSA_19.14 //

avavādaṃ ca yacchanti mārānāvedayanti hi /

pañcabhiḥ karmabhiḥ sattvabandhukalpā jinātmajāḥ // MSA_19.15 //

saṃkleśe vyavadāne ca svayamaśrāntabuddhayaḥ /

yacchanti laukikīṃ kṛtsnāṃ saṃpadaṃ cātilaukikīm // MSA_19.16 //

sukhe hite cābhinnā[akheditvādabhinnā] ye sadā sukhahitaiṣiṇaḥ /

pañcabhiḥ karmabhiḥ satvamitrakalpā jinātmajāḥ // MSA_19.17 //

sarvadodyamavanto ye satvānāṃ paripācane /

samyagniryāṇavaktāraḥ kṣamā vipratipattiṣu // MSA_19.18 //

dvayasaṃpattidātārastadupāye ca kovidāḥ /

pañcabhiḥ karmabhiḥ satvadāsakalpā jinātmajāḥ // MSA_19.19 //

anutpattikadharmeṣu kṣāntiṃ prāptāśca ye matāḥ /

sarvayā[no]padeṣṭāraḥ sidvayogāniyojakāḥ // MSA_19.20 //

sumukhāḥ pratikāre ca vipāke cānapekṣiṇaḥ /

pañcabhiḥ karmabhiḥ satvācāryakalpā jinātmajāḥ // MSA_19.21 //

satvakṛtyārthamudyuktāḥ saṃbhārānpūrayanti ye /

saṃbhṛtānmocayantyāśu vipakṣaṃ hāpayanti ca // MSA_19.22 //

lokasaṃpattibhiścitrairalokairyojayanti ca /

pañcabhiḥ karmabhiḥ satvopādhyāyakalpā jinātmajāḥ // MSA_19.23 //

asaktyā caiva bhogeṣu śīlasya ca na khaṇḍanaiḥ /

kṛtajñatānuyogācca pratipattau ca yogataḥ // MSA_19.24 //

ṣaṭsu pāramitāsveva vartamānā hi dehinaḥ /

bhavanti bodhisatvānāṃ tathā pratyupakāriṇaḥ // MSA_19.25 //

vṛddhiṃ hāniṃ ca kāṅkṣanti satvānāṃ ca prapācanaṃ /

viśeṣagamanaṃ bhūmau bodhiṃ cānuttarāṃ sadā // MSA_19.26 //

trāsahānau samutpāde saṃśayacchedane 'pi ca /

pratipattyavavāde ca sadābandhyā jinātmajāḥ // MSA_19.27 //

dānaṃ niṣpratikāṅkṣasya niḥspṛhasya punarbhave /

śīlaṃ kṣāntiśca sarvatra vīryaṃ sarvaśubhodaye // MSA_19.28 //

vinā[ā?]rūpyaṃ tathā dhyānaṃ prajñā copāyasaṃhitā /

samyakprayogo dhīrāṇāṃ ṣaṭsu pāramitāsuhi // MSA_19.29 //

bhogasaktiḥ sacchidratvaṃ mānaścaiva sukhallikā /

āsvādanaṃ vikalpaśca dhīrāṇāṃ hānihetavaḥ // MSA_19.30 //

sthitānāṃ bodhisatvānāṃ pratipakṣeṣu teṣu ca /

jñeyā viśeṣabhāgīyā dharmā etadviparyayāt // MSA_19.31 //

pravā[tā]raṇāpi kuhanā saumukhyasya ca darśanā /

lobhatvena tatha vṛttiḥ śāntavākkāyatā tathā // MSA_19.32 //

suvākkaraṇasaṃpacca pratipattivivarjitā /
ete hi bodhisatvānāmabhūtatvāya deśitāḥ /
viparyayātprayuktānāṃ tadbhūtatvāya deśitāḥ // MSA_19.33 //

te dānādyupaṃsahāraiḥ satvānāṃ vinayanti hi /

ṣaṭprakāraṃ vipakṣaṃ hi dhīmantaḥ sarvabhūmiṣu // MSA_19.34 //

dhīmadvyākaraṇaṃ dvedhā kālapudgalabhedataḥ /

bodhau vyākaraṇe caiva mahāccānyadudāhṛtaṃ // MSA_19.35 //

notpattikṣāntilābhena mānābhogavihānitaḥ /

ekībhāvagamatvācca sarvabuddhajinātmajaiḥ // MSA_19.36 //

kṣetreṇaṃ nāmnā kālena kalpanāmnā ca tatpunaḥ /

parivārānuvṛtyā ca saddharmasya tadiṣyate // MSA_19.37 //

saṃpatyutpattinaiyamyapāto 'khede ca dhīmatāṃ /
bhāvanāyāśca sātatye samādhānācyutāvapi /
kṛtyasiddhāvanābhoge kṣāntilābhe ca sarvathā // MSA_19.38 //

pūjā śikṣāsamādānaṃ karuṇā śubhabhāvanā /
apramādastathāraṇye śrutārthātṛptireva ca /
sarvabhūmiṣu dhīrāṇāmavaśyakaraṇīyatā // MSA_19.39 //

kāmeṣvādīnavajñānaṃ skhaliteṣu nirīkṣaṇā /

duḥkhādhivāsanā caiva kuśalasya ca bhāvanā // MSA_19.40 //

anāsvādaḥ sukhe caiva nimittānāmakalpanā /

sātatyakaraṇīyaṃ hi dhīmatāṃ sarvabhūmiṣu // MSA_19.41 //

dharmadānaṃ śīlaśuddhirnotpattikṣāntireva ca /
vīryārambho mahāyāne antyā sakaruṇā sthitiḥ /
prajñā pāramitānāṃ ca pradhānaṃ dhīmatāṃ matam // MSA_19.42 //

vidyāsthānavyavasthānaṃ sūtrādyākārabhedataḥ /

jñeyaṃ dharmavyavasthānaṃ dhīmatāṃ sarvabhūmiṣu // MSA_19.43 //

punaḥ satvavyavasthānaṃ saptadhā tathatāśrayāt /

caturdhā ca tridhā caiva yuktiyānavyavasthitiḥ // MSA_19.44 //

yoniśaśca manaskāraḥ samyagdṛṣṭiḥ phalānvitā /

pramāṇairvicayo 'cintyaṃ jñeyaṃ yukticatuṣṭayam // MSA_19.45 //

āśayāddeśanāccaiva prayogātsaṃbhṛterapi /

samudāgamabhedācca trividhaṃ yānamiṣyate // MSA_19.46 //

āgantukatvaparyeṣā anyonyaṃ nāmavastunoḥ /

prajñapterdvividhasyātra tanmātratvasya vaiṣaṇā // MSA_19.47 //

sarvasyānupalambhācca bhūtajñānaṃ caturvidhaṃ /

sarvārthasiddhyai dhīrāṇāṃ sarvabhūmiṣu jāyate // MSA_19.48 //

pratiṣṭhābhogabījaṃ hi nimittaṃ bandhanasya hi /

sāśrayāścittacaittāstu badhyante 'tra sabījakāḥ // MSA_19.49 //

purataḥ sthāpitaṃ yacca nimittaṃ yatsthitaṃ svayaṃ /

sarvaṃ vibhāvayandhīmān labhate bodhimuttamām // MSA_19.50 //

tathatālambanaṃ jñānaṃ dvayagrāhavivarjitaṃ /

dauṣṭhulyakāyapratyakṣaṃ tatkṣaye dhīmatāṃ matam // MSA_19.51 //

tathatālambanaṃ jñānamanānākārabhāvitaṃ /

sadasattārthe pratyakṣaṃ vikalpavibhu cocyate // MSA_19.52 //

tattvaṃ saṃcchādya bālānāmatattvaṃ khyāti sarvataḥ /

tattvaṃ tu bodhisatvānāṃ sarvataḥ khyātyapāsya tat // MSA_19.53 //

akhyānakhyānatā jñeyā asadarthasadarthayoḥ /

āśrayasya parāvṛttirmokṣo 'sau kāmacārataḥ // MSA_19.54 //

anyonyaṃ tulyajātīyaḥ khyātyarthaḥ sarvato mahān /

antarāyakarastasmātparijñāyainamutsṛjet // MSA_19.55 //

paripācyaṃ viśodhyaṃ ca prāpyaṃ yogyaṃ ca pācane /

samyaktvadeśanāvastu aprameyaṃ hi dhīmatām // MSA_19.56 //

bodhisatva[citta]sya cotpādo notpādakṣāntireva ca /

cakṣuśca nirmalaṃ hīnamāśravakṣaya eva ca // MSA_19.57 //

saddharmasya sthitirdīrghā vyutpatticchittibhogatā /

deśanāyāḥ phalaṃ jñeyaṃ tatprayuktasya dhīmataḥ // MSA_19.58 //

ālambanamahatvaṃ ca pratipatterdvayostathā /

jñānasya vīryārambhasya upāye kauśalasya ca // MSA_19.59 //

udāgamamahatvaṃ ca mahatvaṃ buddhakarmaṇaḥ /

etanmahatvayogāddhi mahāyānaṃ nirucyate // MSA_19.60 //

gotraṃ dharmādhimuktiśca cittasyotpādanā tathā /

dānādipratipattiśca nyāyā[mā]vakrāntireva ca // MSA_19.61 //

satvānāṃ paripākaśca kṣetrasya ca viśodhanā /

apratiṣṭhitanirvāṇaṃ bodhiḥ śreṣṭhā ca darśanāt[darśanā] // MSA_19.62 //

ādhimokṣika ekaśca śuddhādhyāśayiko 'paraḥ /
nimitte cānimitte ca cāryapyanabhisaṃskṛte /
bodhisatvā hi vijñeyāḥ pañcaite sarvabhūmiṣu // MSA_19.63 //

kāmeṣvasaktasstriviśuddhakarmā krodhābhibhūmyaṃ guṇatatparaśca /

dharme 'calastatvagabhīradṛṣṭirbodhau spṛhāvān khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.64 //

anugraheccho 'nupaghātadṛṣṭiḥ paropaghāteṣvadhivāsakaśca /

dhīro 'pramattaśca bahuśrutaśca parārthayuktaḥ khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.65 //

ādīnavajñaḥ svaparigraheṣu bhogeṣvasakto hyanigūḍhavairaḥ /

yogī nimitte kuśalo 'kudṛṣṭiradhyātmasaṃsthaḥ khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.66 //

dayānvito hrīguṇasaṃniviṣṭo duḥkhādhivāsātsvasukheṣvasaktaḥ /

smṛtipradhānaḥ susamāhitātmā yānāvikāryaḥ khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.67 //

duḥkhāpaho duḥkhakaro na caiva duḥkhādhivāso na ca duḥkhabhītaḥ /

duḥkhādvimukto na ca duḥkhakalpo duḥkhābhyupetaḥ khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.68 //

dharmerato 'dharmarataḥ [dharme 'rato 'dharmarataḥ] prakṛtyā dharme jugupsī dharamābhiyuktaḥ /

dharme vaśī dharmanirandhakāro dharmapradhānaḥ khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.69 //

bhogāpramatto niyamāpramatto rakṣāpramattaḥ kuśalāpramattaḥ /

sukhāpramatto dharamāpramatto yānāpramatto khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.70 //

vimānalajjāstanudoṣalajja amarṣalajjaḥ parihāṇilajjaḥ /

viśāla[visāra]lajjastanudṛṣṭilajjaḥ yānānyalajjaḥ khalu bodhisattvaḥ // MSA_19.71 //

ihāpi cāmutra upekṣaṇena saṃskārayogena vibhutvalābhaiḥ /

śamopa[samaupa]deśena mahāphalena anugrahe vartati bodhisattvaḥ // MSA_19.72 //

bodhisatvo mahāsatvo dhīmāṃścaivottamadyutiḥ /

jinaputro jinādhāro vijetātha jināṅkuraḥ // MSA_19.73 //

vikrāntaḥ paramāścaryaḥ sārthavāho mahāyaśāḥ /

kṛpāluśca mahāpuṇya īśvaro dhārmikastathā // MSA_19.74 //

sutatvabodhaiḥ sumahārthabodhaiḥ sarvāva[rtha]bodhairapi nityabodhaiḥ /

upāyabodhaiśca viśeṣaṇena tenocyate hetuna bodhisatvaḥ // MSA_19.75 //

ātmānubodhāttanudṛṣṭibodhādvicitravijñaptivibodhataśca /

sarvasya cābhūtavikalpabodhāttenocyate hetuna bodhisatvaḥ // MSA_19.76 //

abodhabodhādanubodhabodhādabhāvabodhātprabhavānubodhāt /

abodhabodhapratibodhataśca tenocyate hetuna bodhisattvaḥ // MSA_19.77 //

anarthabodhātparamārthabodhātsarvāva[rtha]bodhātsakalārthabodhāt /

boddhavyabodhāśrayabodhabodhāttenocyate hetuna bodhisattvaḥ // MSA_19.78 //

niṣpannabodhātpadabodhataśca garbhānubodhāt kramadarśanasya /

bodhādbhṛśaṃ saṃśayahānibodhāt tenocyate hetuna bodhisattvaḥ // MSA_19.79 //

lābhī hyalābhī dhīsaṃsthitaśca boddhānuboddhā pratideśakaśca /

nirjalpabuddhirhatamānamānī hyapakkasaṃpakkamatiśca dhīmān // MSA_19.80 //

mahāyānasūtrālaṃkāre guṇādhikāraḥ [ekonaviṃśatitamaḥ?] samāptaḥ

viṃśatitamaḥekaviṃśatitamaścādhikāraḥ

liṅgavibhāge dvau ślokau

anukampā priyākhyānaṃ dhīratā muktahastatā /

gambhīrasaṃdhinirmokṣo liṅgānyetāni dhīmatāṃ // MSA_20.1 //

parigrahe 'dhimuktyāptāvakhede dvayasaṃgrahe /

āśayācca prayogācca vijñeyaṃ liṅgapañcakaṃ // MSA_20.2 //

bodhisatvā hi satataṃ bhavantaścakravartinaḥ /

prakurvanti hi satvārthaṃ gṛhiṇaḥ sarvajanmasu // MSA_20.3 //

ādānalabdhā pravrajyā dharmatopagatā parā /

nidarśikā ca pravrajayā dhīmatāṃ sarvabhūmiṣu // MSA_20.4 //

aprameyairguṇairyuktaḥ pakṣaḥ pravrajitasya tu /

gṛhiṇo bodhisatvāddhi yatistasmādviśiṣyate // MSA_20.5 //

paratreṣṭaphalecchā ca śubhavṛttāvihaiva ca /
nirvāṇecchā ca dhīrāṇāṃ satveṣvāśaya iṣyate /
aśuddhaśca viśuddhaśca suviśuddhaḥ sarvabhūmiṣu // MSA_20.6 //

praṇidhānātsamāccittādādhipatyātparigrahaḥ /

gaṇasya karṣaṇatvācca dhīmatāṃ sarvabhūmiṣu // MSA_20.7 //

karmaṇaścādhipatyena praṇidhānasya cāparā /

samādheśca vibhutvasya cotpattirdhīmatāṃ matā // MSA_20.8 //

lakṣaṇātpudgagalācchikṣāskandhaniṣpattiliṅgataḥ /

nirukteḥ prāptitaścaiva vihāro bhūmireva ca // MSA_20.9 //

śūnyatā paramātmasya karmānāśe vyavasthitiḥ /

vihṛtya sasukhairdhyānairjanma kāme tataḥ param // MSA_20.10 //

tataśca bodhipakṣāṇāṃ saṃsāre pariṇāmanā /

vinā ca cittasaṃkleśaṃ satvānāṃ paripācanā // MSA_20.11 //

upapattau ca saṃcitya saṃkleśasyānurakṣaṇā /

ekāyanapathaśliṣṭā 'nimittaikāntikaḥ pathaḥ // MSA_20.12 //

animitte 'pyanābhogaḥ kṣetrasya ca viśodhanā /

satvapākasya niṣpattirjāyate ca tataḥ param // MSA_20.13 //

samādhidhāraṇīnāṃ ca bodheścaiva viśuddhatā /

etasmācca vyavasthānādvijñeyaṃ bhūmilakṣaṇam // MSA_20.14 //

viśuddhadṛṣṭiḥ suviśuddhaśīlaḥ samāhito dharmavibhūtamānaḥ /

saṃtānasaṃkleśaviśuddhibhede nirmāṇa ekakṣaṇalabdhabuddhiḥ // MSA_20.15 //

upekṣakaḥ kṣetraviśodhakaśca syātsatvapāke kuśalo maharddhiḥ /

saṃpūrṇakāyaśca nidarśane ca śakto 'bhiṣiktaḥ khalu bodhisatvaḥ // MSA_20.16 //

dharmatāṃ pratividhyeha adhiśīle 'nuśikṣaṇe /

adhicitte 'pyadhiprajñe prajñā tu dvayagocarā // MSA_20.17 //

dharmatatvaṃ tadajñānajñānādyā vṛttireva ca /

prajñāyā gocarastasmād dvibhūmau tadvyavasthitiḥ // MSA_20.18 //

śikṣāṇāṃ bhāvanāyāśca phalamanyaccaturvidham /

animittasasaṃskāro vihāraḥ prathamaṃ phalam // MSA_20.19 //

sa evānabhisaṃskāro dvitīyaṃ phalamiṣyate /

kṣetraśuddhiśca satvānāṃ pākaniṣpattireva ca // MSA_20.20 //

samādhidhāraṇīnāṃ ca niṣpattiḥ paramaṃ phalaṃ /

caturvidhaṃ phalaṃ hyetat caturbhūmisamāśritam // MSA_20.21 //

dharmatāṃ pratividhyeha śīlaskandhasya śodhanā /

samādhiprajñāskandhasya tata ūrdhvaṃ viśodhanā // MSA_20.22 //

vimuktimuktijñānasya tadanyāsu viśodhanā /

caturvidhādāvaraṇāt pratighātāvṛterapi // MSA_20.23 //

aniṣpannāśca niṣpannā vijñeyāḥ sarvabhūmayaḥ /

niṣpannā apyaniṣpannā niṣpannāśca punarmatāḥ // MSA_20.24 //

niṣpattirvijñeyā yathāvyavasthānamanasikāreṇa /

tatkalpanatājñānādavikalpanayā ca tasyaiva // MSA_20.25 //

bhāvanā api niṣpattiracintyaṃ sarvabhūmiṣu /

pratyātmavedanīyatvāt buddhānāṃ viṣayādapi // MSA_20.26 //

adhimuktirhi sarvatra sālokā liṅgamiṣyate /

alīnatvamadīnatvamaparapratyayātmatā // MSA_20.27 //

prativedhaśca sarvatra sarvatra samacittatā /

aneyānunayopāyajñānaṃ maṇḍalajanma ca // MSA_20.28 //

nācchando na ca lubdhahrasvahṛdayo na krodhano nālaso nāmaitrīkarūṇāśayo na kumatiḥ kalpairvikalpairhataḥ /

no vikṣiptamatiḥ sukhairna ca hato duḥkhairna vā [vyā]vartate satyaṃ mitramupāśritaḥ śrutaparaḥ pūjāparaḥ śāstari // MSA_20.29 //

sarvaṃ puṇyasamuccayaṃ suvipulaṃ kṛtvānyasādhāraṇaṃ saṃbodhau pariṇāmayatyaharaharyo hyuttamopāyavit /

jātaḥ svāyatane sadā śubhakaraḥ krīḍatyabhijñāguṇaiḥ sarveṣāmuparisthito guṇanidhirjñeyaḥ sa buddhātmanaḥ // MSA_20.30 //

śamathe vipaśyanāyāṃ ca dvayapañcātmako mataḥ /

dhīmatāmanuśaṃso hi sarvathā sarvabhūmiṣu // MSA_20.31 //

paśyatāṃ bodhimāsannāṃ satvārthasya ca sādhanaṃ /

tīvra utpadyate modo muditā tena kathyate // MSA_20.32 //

dauḥ śīlyābhogavaimalyādvimalā bhūmirucyate /

mahādharmāvabhāsasya karaṇācca prabhākarī // MSA_20.33 //

arcirbhūtā yato dharmā bodhipakṣāḥ pradāhakāḥ /

arciṣmatīti tadyogātsā bhūmirdvayadāhataḥ // MSA_20.34 //

satvānāṃ paripākaśca svacittasya ca rakṣaṇā /

dhīmadbhirjīyate duḥkhaṃ durjayā tena kathyate // MSA_20.35 //

ābhimukhyād dvyasyeha saṃsārasyāpi nirvṛteḥ /

uktā hyabhimukhī bhūmiḥ prajñāpāramitāśrayāt // MSA_20.36 //

ekāyanapathaśleṣādbhūmirdūraṃgamā matā /

dvyasaṃjñāvicalanādacalā ca nirucyate // MSA_20.37 //

pratisaṃvinmatisādhutvādbhūmiḥ sādhumati matā /

dharmameghā dvayavyāpterdharmākāśasya meghavat // MSA_20.38 //

vividhe śubhanirhāre ratyā viharaṇātsadā /

sarvatra bodhisatvānāṃ vihārabhūmayo matāḥ // MSA_20.39 //

bhūyo bhūyo 'mitāsvāsu ūrdhvaṃgamanayogataḥ /

bhūtāmitābhayārthāya ta eveṣṭā hi bhūmayaḥ // MSA_20.40 //

bhūmilābhe[bho]'dhimukteśca cariteṣu ca vartanāt /

prativedhācca bhūmīnāṃ niṣpatteśca caturvidhaḥ // MSA_20.41 //

mahāyāne 'dhimuktānāṃ hīnayāne ca dehināṃ /
dvayorāvarjanārthāya vinayāya ca deśitāḥ /
caryāścatasro dhīrāṇāṃ yathāsūtrānusārataḥ // MSA_20.42 //

anukampakasatveṣu saṃyogavigamāśaya /

aviyogāśaya saukhyahitāśaya namo 'stute // MSA_20.43 //

sarvāvaraṇanirmukta sarvalokābhibhū mune /

jñānena jñeyaṃ vyāptaṃ te muktacitta namo 'stute // MSA_20.44 //

aśeṣaṃ sarvasatvānāṃ sarvakleśavināśaka /

kleśaprahāraka kliṣṭasānukrośa namo 'stute // MSA_20.45 //

anābhoga nirāsaṅga avyāghāta samāhita /

sadaiva sarvapraśnānāṃ visarjaka namo 'stu te // MSA_20.46 //

āśraye 'thāśrite deśye vākye jñāne ca deśike /

avyāhatamate nityaṃ sudeśika namo 'stute // MSA_20.47 //

upetya vacanaisteṣāṃ carijña āgatau gatau /

niḥ sāre caiva satvānāṃ svavavāda namo 'stu te // MSA_20.48 //

satpauruṣyaṃ prapadyante tvāṃ dṛṣṭvā sarvadehinaḥ /

dṛṣṭamātrātprasādasya vidhāyaka namo 'stu te // MSA_20.49 //

ādānasthānasaṃtyāganirmāṇapariṇāmane /

samādhijñānavaśitāmanuprāpta namo 'stu te // MSA_20.50 //

upāye śaraṇe śuddhau satvānāṃ vipravādane /

mahāyāne ca niryāṇe mārabhañja namo 'stu te // MSA_20.51 //

jñānaprahāṇaniryāṇavighnakārakadeśika /

svaparārthe 'nyatīrthyānāṃ nirādhṛṣya namo 'stu te // MSA_20.52 //

vi[ni]gṛhyavaktā parṣatsu dvyasaṃkleśavarjita /

nirārakṣa asaṃmoṣa gaṇakarṣa namo 'stu te // MSA_20.53 //

cāre vihāre sarvatra nāstyasarvajñaceṣṭitaṃ /

sarvadā tava sarvajña bhūtārthika namo 'stu te // MSA_20.54 //

sarvasattvārthakṛtyeṣu kālaṃ tvaṃ nātivartase /

abandhyakṛtya satatamasaṃmoṣaḥ namo 'stu te // MSA_20.55 //

sarvalokamahorātraṃ ṣaṭkṛtvaḥ pratyavekṣase /

mahākaruṇayā yukta hitāśaya namo 'stu te // MSA_20.56 //

cāreṇādhigamenāpi jñānenāpi ca karmaṇā /

sarvaśrāvakapratyekabuddhottama namo 'stu te // MSA_20.57 //

tribhiḥ kāyairmahābodhiṃ sarvākārāmupāgata /

sarvatra sarvasatvānāṃ kāṅkṣāchida namo 'stu te // MSA_20.58 //

niravagraha nirdoṣa niṣkāluṣyānavasthita /

āniṅkṣya sarvadharmeṣu niṣprapañca namo 'stu te // MSA_20.59 //

niṣpannaparamārthoṃ 'si sarvabhūmiviniḥsṛtaḥ /

sarvasatvāgratāṃ prāptaḥ sarvasatvavimocakaḥ // MSA_20.60 //

akṣayairasamairyukto guṇairlokeṣu dṛśyase /

maṇḍaleṣvapyadṛśyaśca sarvathā devamānuṣaiḥ // MSA_20.61 //

mahāyānasūtrālaṃkāreṣu vyavadātasamayamahābodhisatvabhāṣite caryāpratiṣṭhādhikāro nāmaikaviṃśatitamo 'dhikāraḥ

samāptaśca mahāyānasūtrālaṃkāra iti